Jlieuwc ^ciïtsrlic GTmiran!
Poolse stad Poznan kwam in opstand
Hetopino* vpii arhpirlprs I Hf wmgmm
Betooinff van arbeiders
tegen Sowjetregiem
Achtendertig
doden
Vlag gedrenkt in bloed werd
vrijheidsvaan opgeheven
als
Geen overeenstemming tussen
dr. Drees en ir. Staf
12.90
-fRIJDAG 29 JUNI 1956
BUREAUS: Steenstraat 37.
ABONNEMENTEN: J 7.— per kwartaal;
2.35 per maand: 0.55 per week.
Postrekenmg 58936
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
Familieberichten 0.18 per millimeter.
Directie, Redactie. Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel 31441
Zevenendertigste jaargang No 10689
Directie: DIEMRR
Hoofdredacteur: Dr E. DIEMER
Chef-red.H. W. J. ENSERINK
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantwastlcfi fs gfjebltoen
myn hert in tegfjenspoct"
Onthullingen uit
Witte Huis
Zie pag. 5
Tanks en mitrailleurs openden vuur op de menigte
O O
JE BEVOLKING van de Poolse stad Poznan, die in de
Duitse tijd Posen heette, is in opstand gekomen tegen
5 erbarmelijke levensomstandigheden, waaronder zij
tbtikt gaat. Het verkeer is stilgelegd, in de straten zijn
arricaden opgeworpen, de winkels zijn gesloten en de
tbrieken verlaten. Het hoofdkwartier van de communis-
sche partij en de gevangenis werden bestormd en naar
erluidt is het gevansrenisarchief verbrand en zijn talrijke
iensen uit hun cellen bevrijd.
Enige uren na het uitbreken van de onlusten verscheen
colonne tanks en gevechtswagens in de stad en werd
et vuur op de demonstranten, die samengestroomd
aren voor het gebouw van de internationale jaarbeurs,
eooend.
In
rijen
door de straten
ja
In rijen van twaalf tot zestien man marcheerden de arbeiders door de
raten, een vlag en borden met leuzen meedragend.
[De demonstratie zou begonnen zijn bij de Stalin-locomotieffabrieken,
iar de arbeiders betere levensvoorwaarden eisten. In het centrum van de
id bleven even na acht uur des morgens alle trams stilstaan, die spoedig
lange rij tot aan het station vormden. Later werden de wagens gekan-
en ook de vrachtauto's, die bij honderden langs de weg waren stilgezet,
>rden omver geworpen.
Kreten„Wij willen brood" w
demonstranten hieven de kreten „Wij willen brood" en „Weg met de
issen" aan, anderen riepen tegen de buitenlanders, die volkomen onge-
derd de optocht aanzagen, „Vertel dit in het buitenland".
Er zijn duizenden buitenlanders in Poznan, waar de grote internationale
arbeurs wordt gehouden. De bevolking van Poznan, die nauwelijks de
eest elementaire voedingsmiddelen en kleding kan kopen, had met stij-
inde verbazing gezien hoe de bezoekers allemaal goed gekleed zijn en in
anzende auto's kwamen aanrijden.
veiligheid, die de openbare gebouwen be
schermden tegen invallen".
Berlijnse bladen melden, dat 198 ledders
en arbeiders zijn gearresteerd.
Het treinverkeer tussen Moskou
Berlijn, dat vla Poznan gaat, is „voor
bepaalde tijd" vertraagd. Men vermoedt
dat dè trein wordt omgeleid, daar het
station van Poznan door militairen
tanks hermetisch afgesloten is.
Van buitenlanders, die ijlings uit Poz
nan zijn vertrokken, wat zij ongehinderd
konden doen, wordt vernomen, dat er door
de tanks en ook door machinegeweren ge
schoten is. Een Deen maakte een botsing
tussen de betogers en de troepen voor het
Jaarbeursgebouw mee en zag vijf lichamen
op het grote plein liggen, toen de menigte
na het openen van het militaire vuur,
ijlings in de omliggende straten was ge
vlucht.
Er bevinden zich geen buitenlanders
onder de slachtoffers van Poznan, is in
Warchau door de Zweedse legatie mede
gedeeld.
Jio Warschau heeft, toen zwijgen
de opstand niet meer mogelijk is, ge-
gd, dat de incidenten in Poznan „eer
atie zijn, georganiseerd door vijan-
n het land". Het Poolse persbureau
A.P. heeft een communiqué uilgegev
»t o.m. verklaart: Enige tijd zijn impe-
ialistische agenten en reactionaire
odergronds bezig met pogingen oi
tonomische moeilijkheden en grieven in
ikere ondernemingen te Poznan te ge
uitbarstingen tegen de volks
:ht uit te lokken.
Het tijdstip van de opstand, tijdens de
ionale jaarbeurs, wordt een
ng genoemd om een schaduw op de goe-
naam van de volksrepubliek te werpen
de bevordering van de Poolse inter-
itionale samenwerking te belemmeren.
Er wordt een beroep gedaan op de
aakzaamheid van ..alle patriottische
rachten" tegenover elke poging tot tegen
staat gerichte aanvallen.
Zij, die verantwoordelijk zijn voo
(geregeldheden, welke het stempel droe-
op grote schaal en met zorg
oorbereide provocatieve en reactionaire
die, aldus het communiqué, zullen met
ie gestrengheid van de wet worden ge-
raft.
„Alles normaal"
Vanmorgen deelde het officiële Poolse
'euwsagentschap in Warschau in een
deioongesprek met Berlijn mede. dat in
oznan „alles volkomen normaal was",
ezegd werd, dat de stakers weer aan het
dat „alles goed gaat".
Vanmorgen om negen uur gingen de
van de internationale jaarbeurs te
gewoon open.
Enkele geruchten spreken over onge
steldheden in Poolse havens. Verdere in-
Ichtingen hierover ontbreken echter.
Slachtoffers
Radio Warschau heeft thans bericht,
at in Poznan 38 doden en 270 gewonden
ijn. Er wordt bijgezegd: „bij de doden
avonden zich soldaten van het Poolse
functionarissen van de Openbare
Hammarskjöld is
thans in Warschau
De secretaris van de Verenigde Naties,
Dag Hammerskjöld, arriveerde gisteren
in Warschau voor het reeds lang aange
kondigde bezogk, juist op het ogenblik,
dat tientallen buitenlanders op het vlieg
veld aanwezig waren om met spoed naar
hun vaderland terug te keren, nadat in
Poznan de opstand tegen het communis
tisch regiem was uitgebroken.
De premier van Polen, Jozef Cyranie-
wicz, Is met een commissie van onder
zoek uit Warchau naar Poznan vertrok-
Engclse troepen hebben een leider van
de Eok'a, Haralambos Terkorafis, op
wiens hoofd een prijs van vijftigduizend
gulden was gesteld, gearresteerd.
Ooggetuigen vertellen op Schiphol
DOOR de vele buitenlanders, die voor de jaarbeurs, waar 135 buitenland
se stands zijn, in Poznan vertoefden en die ijlings per vliegtuig via
Warschau vertrokken zijn, is in de westerse wereld meer over de opstand
in Poznan bekend geworden dan men anders zou kunnen hopen.
Engelse zakenlieden kwamen gister
avond op Schiphol met de K.L.M.
vertelden hun belevenissen. Een
kwam midden in een brandpunt
onlusten terecht. De mitrailleurkogels
vlogen hem om het hoofd.
Een jongen van omstreeks dertien jaar
werd dodelijk getroffen en viel hevig
bloedend neer. De demonstranten dooptei
hun nationale Poolse vlag in zjjn bloed
en met deze afschuwelijke aanklacht
roep om vrijheid van het verdrukte volk
hoog opgeheven marcheerden de duizen
den voort.
Van het stadhuis woeien inplaats
de rode vlag, die neergehaald was.
nationale dundoek en een witte vlag.
Intussen brandde het gebouw van de ge
heime politie reeds, waarbij de gevreesde
geheime dossiers, die duizenden Polen
de gevangenis hebben gebracht, volkomen
vernietigd werden. De brandweer en de
politie zagen dit alles aan.
Maar om twaalf uur kwamen de solda-
:n en openden het vuur op de mensen-
lassa. Doden en gewonden vielen.
Een andere Engelsman had gezien, dat
de soldaten echter hun wapenen en twee
tanks aan de bevolking overgaven.
De vreemdelingen trachtten in allerijl
de stad te verlaten en de bevolking, die
en daar Britse en Amerikaanse vlag-
te voorschijn had gehaald, liet hun
auto's ongemoeid. Zij hielp zelfs de barri
cades, welke in de straten waren opge-i
•orpen, te passeren. Met tal van om
wegen en door de stillere zijstraten en
buitenwijken bereikten de bezoekers het
vliegveld. Een Deense auto, waarin ook
enige Engelsen zaten, werd echter op een
groot plein, waar het op dat ogenblik ge
heel rustig was, beschoten door de ma
chinegeweren der soldaten en nauwelijks
konden de inzittenden zich het leven
Met God
De Britten vertelden, hoe de op
marcherende stoet van burgers tel
kens en telkens weer vaderlandse en
godsdienstige liederen aanhief en in
spreekkoren uitriep: Bogom, „Met
God"!
Wanneer ze even konden, wendden de
Polen zich tot de buitenlanders en spoor
den hen aan, alles wat zij gezien hadden
buiten de grenzen te vertellen.
Er waren stakers die zeiden, dat er in
vijf Poolse steden op deze zelfde dag sta
kingen zouden uitbreken en dat ook in
Tsjechoslowakfje een opstand is uitge-
Dat de opstand uitstekend georgani
seerd was. bleek wel uit het feit, dat alle
winkels gesloten bleven, alleen brood- en
melkzaken bleven open. Hoeveel doden er
gevallen zijn, wist niemand te zeggen,
sommigen spreken van twintig, anderen
noemen het cijfer honderd.
De Denen, die in het Duits met de Polen
konden spreken, hoorden, dat Krakau,
(Van onze parlementsredactie)
GISTERMIDDAG heeft de Kabinetsformateur dr. W. Drees een gesprek
van vijf kwartier gehad met de minister van Oorlog en Marine, Ir. C.
Staf. Naar in Haagse politieke kringen verluidt heeft dit gesprek in zoverre
een ongunstig verloop gehad dat
overeenstemming zou zijn bereikt o
defensie moet worden uitgetrokken.
Eergisteren zag het er naar uit dat
de demissionaire minister-president ge
voelig werd voor de argumentatie van
de vier niet-socialistische fracties. De
ambtelijke adviseurs die door de heer
Drees zijn geraadpleegd hebben waar
schijnlijk allen op het standpunt gestaan
dat een bedrag van ƒ1450 min voor de
defensie in 1957 niet voldoende Is. Hel
uit dat dr Drees zijn ietwat
toegevende houding toch weer heef»
laten varen. Daaruit ls het te verklaren
geen overeenstemming met de
heer Staf bereikt kon worden.
Aan het huurprobleem wordt momen
teel nog steeds met voortvarendheid ge
werkt. Het departement van Wederop
bouw hoopt In Ieder geval voor maandag
de formateur eèn rapport te kun-
overleggen. Het is duidelijk dat het
certificatenplan niet eenvoudig Is, zoals
trouwens van meet af aan door de frao-
tussen de beide bewindslieden geen
het bedrag dat in 1957 voor de
van de PvdA en de AR is betoogd
Ook al zal het huurrapport zelfs vandaag
nog de Kabinetsformateur bereiken dan
za] het waarschijnlijk nog niet mogelijk
zijn om het overleg met de vijf fractie
voorzitters voor maandag voort te zet
ten.
In politieke kringen was men gis
teravond nog steeds somber gestemd
over de formatiepoging van de heer
Drees. Het feit dat er geen overeen
stemming is bereikt tussen de heren
Drees en Staf behoeft natuurlijk niet
te betekenen dat de fractievoorzitters
elkaar niet zullen vinden. Voors
hands is er echter nog wel enige
reden om aan te nemen dat de beide
Prot. Christelijke fracties het stand
punt van minister Staf steunen.
Morgen in ons
ZONDAGSBLAD
menten paart aan een smaakvolle
kunstzin. En tocheen waar
devolle orgelkast werd door de
Hervormde kerk verkocht aan Rot
terdam. Waarom? Dat leest u mor
gen in het Zondagsblad, evenals
een interview met de zanger Ge
rard Holthaus.
Dat de natuur op een regen
achtige (vakantie)dag veel schoon
heid biedt, vertelt Freek van der
Meer op pagina waar Jan van
der Maas een kort verhaal schreef.
In de buurt t>an Zaltbommel
staat een voorbseldboerderjj en
de redactrice van Blad Zij schreef
rtikel. verlucht met
illui
ratie i
„Kohlbrugge, de banneling van
de kansels", is de titel ran een
bijdrage op onze pagina Geeste
lijk Leven, waarin opnieuw een
betekenisvolle figuur uit de ge
schiedenis der theologie wordt
behandeld.
Ds. Buskes schreef een boek
over de apartheidspolitiek in Zuid-
Afrika. En op de vraag: „Heeft
ds. Buskes gelijk?" antwoordde
een medewerker: „Helaas, ja!"
Het Cultureel Venster wijdt uit
voerige aandacht aan de Britse
componist Benjamin Britten en
aan een boek van de filosoof
Bertrand Russell.
Radio zweeg
Radio Warschau zweeg echter uren lang
over de strijd in Poznan. Het K.L.M.
vliegtuig, dat in Poznan zou landen, kreeg
opdracht door te vliegen naar Warsch;
waarheen de buitenlanders uit Poznan
met een Pools vliegtuig werden gebracht.
Alle telefoonverbindingen met Poznan
waren verbroken. Wie een gesprek
vroeg, kreeg het lakonieke antwoord: „De
verbinding is tijdelijk gestoord".
De buitenlanders, die met spoed
trokken zijn, verlieten omstreeks vier
Poznan. zodat van dat tijdstip af nadere
gegevens ontbreken.
Zij hebben echter genoeg gezien en
gemaakt om de vrije wereld te vertellen
van de moedige strijd, die het onderdruk
te Poolse volk heeft aangebonden en
welke zware offers zal vragen.
Surinaams oud-minister
kreeg acht maanden
Oud-minister Karamat Ali van Suri
name is donderdag veroordeeld tot acht
maanden gevangenisstraf wegens ver
duistering en meineed. Hij is echter
onmiddellijk in vrijheid gesteld in af
wachting van de behandeling van deze
zaak in hoger beroep. De uitspraak in
de zaak van het statenlid Soemita is be
paald op maandag.
De procureur-generaal had een Jaar
en drie maanden onvoorwaardelijk ge
elst. Karamat Ali is schuldig bevonden
aan verduistering in 1953, twee jaar voor
dat hij tot minister werd benoemd, en
aan meineed in 1956 (tijdens zijn minis
terschap). toen hij door de rechter-com-
missaris werd gehoord ln verband met
de verduisteringszaak).
Tjarda minister
van staat
Jhr. mr. A. W. L. Tjarda van Starken-
borgh Stachouwer is. wegens de uitzon
derlijke diensten, die hjj in velerlei func
ties den lande heeft bewezen, met ingang
van gisteren benoemd tot minister van
staat. Jhr. Tjarda, die enige tijd geleden
de pensioengerechtigde leeftijd heeft be
reikt, verzocht eervol ontslag uit de
buitenlandse dienst.
De nieuwe mi-
lister van staat.
e in 1888 te Gro-
ngen werd ge-
1915
1925
diplomatieke dienst
geweest te Was
hington, Parijs en
Berlijn. Van 1925
Lot 1933 was hij
■c.mmissaris der
Koningin in Gro
ningen, van 1933
tot 1936 gezant te
Brussel, van 1936
tot 1945 gouver
neur-generaal van Nederlands-lndië, van
1946 tot 1948 ambassadeur te Parijs. In
1950 werd hij permanent vertegenwoordi
ger bij de raad voor het Noord-Atlan
tisch pact.
Radiografisch ontvingen wij he
denmiddag deze foto van de op
stand in de Poolse stad Poznan.
In een der straten wordt een
tank omringd door een groep
stakende arbeiders.
Koffie duurder
De prijzen van sommige soorten koffie
zijn met ingang van vandaag verhoogd.
Het pakje van f 2,38 zal 20 cent in prijs
stijgen en dat van f 2,08 met 10 cent. Het
pakje van f 1,72 zal echter niet in prüs
worden verhoogd.
Hoewel aanvankelijk de koffie-over-
schotten in de producerende landen de
verwachting rechtvaardigen, dat er geen
prijsstijging in zicht was. is de kwaliteit
der overschotten van dien aard gebleken,
dat het geringe kwantum goede koffie
de prijzen juist deed stijgen. Verder heeft
de kleine oogst, die voor 1956 en 1957 ver
wacht wordt, ook invloed uitgeoefend op
de stijging der koffieprijzen op de wereld
markt.
Mededeling van
Koninklijk Huis
Vanwege H.M. de Koningin en
Z.K.H. de Prins der Nederlanden
wordt de volgende mededeling ver
strekt:
„De wijze, waarop men in den
vreemde het toelaatbaar heeft geoor
deeld in het openbaar ons gezins
leven en de verhoudingen in onze
naaste omgeving te belichten, heeft
ons beiden teleurgesteld en gegriefd.
Wij achten een onderzoek naar de
omstandigheden, die hiertoe hebben
kunnen leiden, gewenst.
Het is ons een voldoening prof. dr.
L. J. M. Beel, prof. mr. P. S. Ger-
brandy en jhr. mr. A. W. L. Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer bereid
te hebben gevonden dit onderzoek in
te stellen en ons van raad te dienen."
JULIANA
BERNHARD
Naar wij van de meest bevoegde
zijde vernemen, heeft prof. dr. L. J.
M. Beel in verband met bovenstaand,
tot hem gericht verzoek aan H.M. de
Koningin verzocht het door hem
reeds aangeboden ontslag op 7 juli te
willen aanvaarden. Prof. mr. P. S.
Gerbrandy deelt mede, dat hij zijn
Kamerlidmaatschap op dezelfde
grond niet zal aanvaarden.
Van jhr. Tjarda wordt elders op
deze pagina medegedeeld, dat hij
ontslag heeft gevraagd uit de door
hem beklede openbare functie.
Ulbricht beschuldigd
van oplichting
Walter Uibridht, de vice-premier van
Oost-Duiteland en secretaris van de socia
listische eenheidspartij, is door de vroe
gere financiële adviseur van de partij,
Paul Thiele, beschuldigd van verduiste
ring van 10.000 dollar, welke in 1937 be
hoorde aan de Duitse communistische par
tij in ballingschap. Thiele is oniangs uit
Oo6tduitse gevangenis ontslagen en
West-Berlijn gegaan. Ulbricht zou
Thiele in 1945 op een valse brief als Ge-
stapo-agent hebben laten arresteren
(Advertentiel
ROBSON
DAMES
PYAMA's
nieuw model
De voorlopige balans van een
bijzonder koude junimaand
1'/OLGENS de voorlopige balans van
deze bijzonder koude junimaand
zijn wij, gerekend tot en met donder
dagavond, 79 uren zonneschijn te kort
gekomen. Het normale kwantum be
draagt voor juni namelijk 2J8 uren,
terwijl gisteravond slechts 139 uren
waren geregistreerd. De regenval
week niet veel af van het gemiddelde.
Moge deze maand in de herinnering van
velen staan gegrift als de koudste juni
maand die zij hebben meegemaakt, er zijn
nog twee juni's, die ongetwijfeld minder
velen hebben meegemaakt, die kouder
waren, nl. in 1916 en 1923 toen de tempe
ratuur resp. 3 en ruim 3.5 graden onder
normaal was.
Met uitzondering van Groningen en
Drente ls tot nu toe niet één zomerse dag
voorgekomen, terwijl dit normaal vier tot
zeven bedraagt, variërend van het noor
den en zuiden van Nederland.
In De Bilt kwam het kwik maar een
maal boven de twintig graden.
Een foto, die te Bloemendaal is ge
nomen, maar die karakteristiek is voor de
Nederlandse stranden en deswege ook te
Noordw»jk, Scheveningen of Hoek van
Holland kon zijn genomen.
Een naargeestig, verlaten terras, en een
zee met witte koppen, die door een zo
mogelijk nog naargeestiger lucht wordt
bedektLaatste nieuws van De Bilt:
Zachter, maar meer wind en mogelijk
regen
WEERBERICHT
Hogere temperaturen
Tot morgenavond verwacht
De Bilt:
Aanvankelijk zwaarbewolkt
met plaatselijk enige regen,
morgen ook perioden me*
zonneschijn. Overwegend ma
tige zuidwestelijke wind. Ho
gere temperaturen. (Opge-
maakt te 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zon 4.25—21.05, 23.44—12.13
Op 1 juli laatste kwartier.
