Leiden onderzoekt het
gedrag van de visdief
Toonkunstkoor schitterde in
Dresdens „Sint Joris"
DirkBalfoort (bijna 70) vocht
20 jaar voor oude muziek
Groentijd toegelicht door rector
prof. dr. A. E. van Arkel
MfcllWE LEIDSCHi. COURANT
3
WOENSDAG 27 JUNI 1956
Interessante observaties op
natuurmonument De Beer
lajTVE
elijjLr
niet mogelijk de belangrijke verschillen
en overeenkomsten in het gedrag der
soorten te vergelijken, als men elke soort
eerst niet grondig op zijn gedrag geanaly
seerd heeft. Wil men met enige kans op
succes een dergelijk programma uitvoe-
|E NEDERLANDSE organisatie voor zuiver wetenschappelijk onder
zoek heeft dr. J. J. A. van Iersel, conservator aan het zoölogisch
i laboratorium der rijksuniversiteit te Leiden, waar hij hoofd van de af
wend ]eling gedragsleer van dieren is, een subsidie verleend voor een gedrags-
'e opmderzoek naar de visdief. Dit onderzoek wordt, wat de praktische zijde
letreft, verricht door de heer P. M. Schenk en wel op het natuurmonument
harttne Beer, gelegen op de kop van het eiland Rozenburg.
:U n
einden hangen ten nauwste samen. Het ls
jelde ar. van iersel, dat de afdeling ge-
z ragsleer van dieren van het zoölogisch
aboratorium indertijd door prof. dr. N.
"n opbergen is opgericht, die na de oorlog
jenige tijd hooieraar in onze stad is ge-
tUMüweest. Prof. Tinbergen, die de wetenschap
Inan de gedragsleer van dieren in ons land
n e, introduceerde, is op het ogenblik verbon-
%n aan de universiteit van Oxford. Na
ijn vertrek uit Nederland werd dr. Van
el d Iersel zijn opvolger in de gedragsleer der
khm!lieren-
Daar een van prof. Tinbergens leerlin-
dr. G. P. Baerends, die thans hoog
leraar aan de rijksuniversiteit te Gronin-
en is, zich ook met dit gedragsonderzoek
.Üezig houdt, kwam na de oorlog tusser
nt "Groningen, Oxford en Leiden een werk-
Het (plan tot stand. Volgens dit internationale
el opl*'erkplan zou pr0*- Baerends de zwarte
tern bestuderen,
'Sen e dwergstern en de visdief en Oxford de
llerll foorse stern, de drieteen-meeuw, de kap-
neeuw en de stormmeeuw. Tussen haak
jes zij vermeld, dat een andere leerling
'e£«van prof. Tinbergen een soortgelijk onder-
nniqioek in Amerika doet.
hr Meeuwen en sterns
hai
Indertijd was prof. Tinbergen reeds be
gonnen met een onderzoek naar het ge-
drag van zilvermeeuwen, waarbij hij ob-
dAervaties in de Wassenaarse duinen deed.
rernrfHij heeft daar onder andere een wel bui-
riengewoon aantrekkelijk boekje ..Klieuw'
e ""voor de jeugd over geschreven). Deze
edetyoorten. zo zeide dr. Van Iersel, kunnen
eer geschikt in het vrije veld bestudeerd
worden, omdat ze in grote kolonies leven
de*en ook ons land is rijk aan dergelijke ko-
wjjonies. De afdeling gedragsh
ver en van het zoölogisch laboratorium heeft
es jaar geleden op het natuurmonument
)e Beer een aanvang gemaakt met het
zou bestuderen van het gedrag van sterns,
idirfpeciaal van de grote stern, die in
dichte kolonies voorkomt (soms 8000
B O er kolonie).
mali. Deze observaties werden gedaan door
tudenten, wier onderzoekingen echter
liet ver genoeg gingen. Vandaar dat men
het als zeer belangrijk ging beschouwen,
Sge- liervoor mensen te hebben, die een lan-
- ere reeks van jaren één of meer soorten
zouden kunnen bestuderen om daarover
BH lijvoorbeeld een dissertatie te schrlj'
lscWioaIs gezegd, doet de heer Schenk dit
mderzoek over de visdief. Om een goed
nzicht in het gedrag van een soort te
krijgen, zijn jarenlange observaties nodig.
ren, dan ls het noodzakelijk duidelijk
wante soorten ter bestudering te ki'
die toch weer voldoendè in gedrag
schillen. Vandaar de keuze van de m
wen-stern-groep.
Bij het onderzoek van het reproductieve
gedrag let men op allerlei houdingen
bewegingen, die de dieren eerst in
lucht en vervolgens op de begane grond
aannemen of uitvoeren. Men heeft daarbij
geconstateerd, dat de paarvorming bij
deze dieren terug te brengen is voc
melijk op houdigen en bewegingen,
oorzaakt door het vlucht- en aanvalsme-
chanisme. Uit de mate, waarin de soorten
zich ten opzichte van andere soorte
uit de mate waarin de soortgenoten (even
tueel partners) zich ten opzichte vai
kaar agressief of defensief gedragen,
worden dan conclusies getrokken ten aan
zien van de evolutie van hun gedrag.
Naast deze kwesties worden nog enige
kleinere problemen bestudeerd, die niets
de evolutie te maken hebben, i
wel geschikt aan deze vogelsoorten be
studeerd kunnen worden.
Holland Festival te Leiden
R.F.O. gaf onder Flipse een goede
uitvoering van Francks Symfonie
IN HET KADER van het Holland Festival 1956 had gisteravond in de
Stadsgehoorzaal een belangrijk concert plaats, dat gegeven werd door
het Leidse Toonkunstkoor onder leiding van Iskar Aribo en het Rotterdams
Filharmonisch Orkest onder Eduard Flipse, terwijl solistische medewer
king werd verleend door de sopranen Mea Boon-Naberman en Annette de
la Bije, de bariton David Hollestelle en de declamator Ton Lutz- Op het
programma stonden de 129ste psalm van Lili Boulanger, „La demoiselle
élue" van Debussy, het eerst onlangs voltooide oratorium „Sint Joris" van
Sem Dresden en de symfonie van César Franck.
moiselle, hebben buitengewoon mooi en
overtuigend gezongen. Laatstgenoemde
gaat zeker een fraaie "toekomst tegemoet
als zangeres, zij bezit daarvoor in elk ge-
vail de hoedanigheden.
Doel van onderzoek
Het onderzoek beperkt zich hoofdzake
lijk tot het reproductieve gedrag: tot de
voortplanting in de meest ruime zin van
et woord. De observaties beginnen direct
a de voorjaarstrektijd, geschieden in het
lyrije veld en van uit een schuiltenMn de
art van de kolonies, waarbij het gedrag
1 de dieren urenlang wordt gadegesla-
l Vol Het doel van het onderzoek is twee
ledig: allereerst wil men het gedrag van
elke soort op zichzelf nagaan. In de twee-
iter-«<e plaats wil men door vergelijking van
Jde gedragingen der soorten bepaalde con-
0Dlclusies zien te trekken ten aanzien van de
letfevolutie van het gedrag. Deze twee doel-
ittof
v/K Geslaagd voor makelaar
Wal Onze stadgenoot, de heer A. H. Boelee,
lagde gisteren te Amsterdam voor ma-
laar. Het examen werd afgenomen door
Ned. federatie van makelaars in on-
mde goederen.
AGENDA VOOR LEIDEN
Woensdag
Bovenzaal Kleirie Burcht. 8 uur: Leid
se vereniging van postzegelverzamelaars,
sluitingsavond.
Ohr. Geref. Kerk, (Steenschuur 9), 8
uur: Chr. Geref. Zangvereniging „Alles
ter ere Gods", zangavond.
Korevaarstraat hoek Kort Levendaal, 8
uur: Brot. Chr. Onderwijzersvereniging,
bezoek aan de synagoge.
OosterstraatMunnikenstraat, 8 uur
openluchtsamenkomst uitgaande van ver
schillende kerken.
Pieterskerk, half 8. Avondstilte.
Donderdag
Gebouw gemeentereiniging Noorder
straat, 3 uur: afscheid directeur J. H. de
Jong.
Turk, 8 uur: Leidse Kunstkring „Voor
Allen", ledenvergadering.
Groenesteeg 16, 8 uur: zendingsavond
met lichtbeelden door de heer en me-
rouw Leo Spoon.
Rehoboth, 8 uur: VERON, laatste t.v.-
VrUdag
Gebouw De Goede Herder (Oude Vest
13), 8 uur: Leidse Chr. Oranjevereniging,
jaarvergadering en gezellige avond.
Harmonie, 8 uur: speeltuinvereniging
„Ons Eiland", receptie tienjarig bestaan.
Steenstraat la, 8 uur: K. en O.-bezoek
in tentoonstelling „Van klei tot pot" in
rijksmuseum voor volkenkunde.
Foyer stadsgehoorzaal, 8 uur: Konink
lijk Genootschap Mathesis Scientiarum
Genitrix, 171ste jaarvergadering.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Leidse kok-
school, herdenking zesjarig bestaan.
Tentoonstellingen
Lakenhal, 105 uur (donderdag ook
half 8half 10): „Rembrandt als leer
meester" (tot 3 september).
Rijksmuseum voor volkenkunde, 10—5
ar: „Van klei tot pot" (tot 1 oktober).
Boerhaavezalen (Lange Vrouwenkerk-
steeg), 25 ep 79 uur: expositie „Jeugd
Rembrandt" (t.m. 14 juli).
Burcht (tot zonsondergang), open
luchttentoonstelling hedendaagse beeld
houwkunst (tot en met 26 augustus).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Herdingh en Blanken. Hoge-
woerd 171, tel 20502, apotheek Reijst.
Steenstraat 35, tel. 20136, en Oegstgeester
apotheek. Wilhelminapark 8. tel. 26274.
Brutale stunt
Auto voor ogen van
eigenaar gestolen
Aan het Kort Galgewater te Leiden
heeft dezer dagen een geraffineerde en
brutale autodiefstal plaats gehad. Ter
wijl de heer H. Borgerding "s avonds om
half één een auto achteruit zijn garage
inreed, hoorde hij, dat zijn voor de deur
staande Chevrolet 1953 werd gestart.
Buiten gekomen was het al te laat. Een
blonde jongeman zat achter het stuur en
reed de wagen in volle vaart weg, waarbij
de eigenaar nog slechts de portlerkruk to
pakken kon krijgen.
De heer Borgerding 6telde natuurlijk
pogingen in het werk het portier te ope
nen en binnen te komen, maar in een
bocht sloeg hij tegen de grond, daarbij
ioheidene schaafwonden oplopend.
Een boeiend programma d-us,
eerste drie werken öf zeer ombekend,
óf geheel nieuw waren. Eigenlijk had in-
plaarts van Franck, Pierné's „L'an mil"
moeten worden uitgevoerd, doch de tech
nische moeilijkheden waren zo groot ge
bleken, dat dit plan (helaas) moest wor
den opgegeven. Flipse heeft ziich toen be
reid verklaard Francks symfonie te ddri-
Het Toomkunstkoor heeft te Leiden zich
reeds een schitterende reputatie
dank zij o.a. de geestdriftige
uitstrevende directie van Iskar Aribo die
Leiden al menige interessante uitvoering
sohonk. Hij en zijn koor hebben het zich
zeker niet gemakkelijk gemaakt op deze
avond, doch hun succes mag dan ook
groot en zeer verdiend worden genoemd.
Was de inzet van de psalm van de
geniale, doch te jong gestorven Franse
componiste Lili Boulanger misschien wat
aarzelend, men herstelde zich snel en zo
kwam een prachtige, bezielde en geladen
vertolking tot stand van dit compacte,
meesterlijk geschreven koorwerk. Het
koor zong evenwichtig en fraai van into
natie en voordracht-.
Deze uitvoering werd wellicht nog over.
troffen door de schitterende, zeer door
leefde en goed geproportioneerde inter
pretatie van Debussy's jeugdwerk op
tekst van de Engelse schilder-dichter
Dante Gabriel Roeetti. „La demoiselle
élue". De tekst doet moderne lezers wel
zoetelijk aan, doch welk een beto
verende verklanking wist de jonge De
bussy ervan te geven in een idioom, dat
nog niet geheel het zijne was, doch dat
toch reeds een zeer bijzondere bekoring
bezit. Mea BoonNaberman als reatan'e
vooral Annette de la Bije als de De-
OVeR IE Kl-flNf GêVoêCeNS DES UEVEN3
Na het eten „bij de Chinees":
een Spencer
Haaievinnensoep of vogelnestjes - wat Jë
prefereert U Kikvorsbilletjes of pang- S
sit Jonge bamboe of gebakken vis met
ananasDe Chinese keuken heeft een g
traditie van duizenden jaren en is een
der fijnste ter wereld. Probeert U de
volgende keer dus in elk geval eens iets
anders dan loempia voor en bami na.
Het grote moment vain de avond was
stellig de uitvoering van het eerst zeer
'kort geleden voltooide, in opdracht van
het ministerie van O., K. en W. geschre-
DTium „Sint Joris" voor koor,
solisten, twee piano's en slagwerk, van
Sem Dresden. Vooropgesteld dient te wor
den, dat de uitvoering door het Toon
kunstkoor, leden van het Rotterdamse or
kest en de solisten Annette de la Bije,
David Hollestelle en de reoitamt Ton Lutz
eer hoog niveau stond en veel
bewondering verdient. Het is moeilijk een
dergelijk complex werk na één auditie te
beoordelen; Dresden ls een belangrijk en
kundig componist en zijn werk is
steeds van hoog gehalte. Er waren diverse
fragmenten die ons zeer troffen, met
vele koorpassages, zowel in het be
gin als aan het slot.
De partij van de prinses werd door
Annebbe de la Bije bijzonder mooi gezon
gen, die van Sint Joris eveneens heel
door David Hollestelle. De reoitant
droeg zijn tekst, wellicht naar aanwijzin-
de componist, wat objectief en
onbewogen voor, terwijl hij herhaaldelijk
de gedrukte tekst afweek, hetgeen
evenwel niet altijd te betreuren viel.
Een bezwaar gevoelden we zeer bijzon
der tegen de door de componist zelf uit
diverse bronnen samengestelde tekst, da»
niet erg homogeen, vaak onhandig en nog
vaker bepaald wat komisch aandoet, het
geen stellig niet in de bedoeling kon lig
gen. De epiloog zou wat de tekst betreft,
beter kunnen vervallen, zij draagt niet bij
bot de algemene indruk. Wat de muzikale
conceptie van het werk betreft, we voel-
te sterk dot de componist voor-
al instrumentaal denkt; de muzikale par
tijen zijn op zichzelf vaak boeiend van
klank en structuur, doch het verband met
de emotionele inhoud van de tekst ls
■moeilijk na te voelen. Dit wordt nog ge
accentueerd door het feit, dat de decla
matie zich bijna geheel autonoom be
weegt, zonder dat de muzikale ontwikke-
zich iets van schijnt aan te trek
ken. Soms wordt de reedtant overstemd
door de instrumenten, terwijl het koor.
dat de functie vervult van dat van da
antieke tragedie en dus commentaar
geeft op de handeling een commentaar,
dat ten gevolge van apocalyptische ele
menten ook vaak los van de directe han
deling schijnt te staan zich van de
declamatie ook niets aantrekt. Toch wor
den dynamische hoogtepunten wel be
reikt, vooraG vanaf het moment dat Sint
Joris en de prinses sprekend gaan optre
den. Zoals gezegd zouden we echter een
gefundeerd oordeel willen opschorten
totdat ons een nadere kennismaking met
dit ongetwijfeld belangwekkende werk
vergund. De bijval van de talrijke toe
hoorders was voor dit werk evenals voor
de voorafgaande zeer groot. De componist
veziig en werd in de hulde be
trokken. Dirigent, koor en solisten ver
dienen veel lot
Het laatste gedeelte van de avond werd
geheel door het Rotterdams Filharmonisch
Orkest verzorgd, dart onder Flipse de sym
fonie van Franck uitvoerde. De grote be
kendheid van dit meesterwerk ontslaat
de plicht er nader op in te gaan.
Wat de uitvoering betreft, merken we op
dat die zeer verdienstelijk mocht heten,
vooral in het eerste deel. waarvan de op
bouw en de schitterende climax na door
werking en reprise goed werd uitgebuit.
Het tweede deel werd naar onze smaak
wat te snel genomen, wat te zakelijk
tevens, terwijl de finale wat tezeer werd
opgevoerd in agogisch en dynamisch op-
zacht. Daardoor werd de apotheose aan
het slot wat onduidelijk en luidruchtig.
Geestdriftig applaus volgde ook op deze
uitvoering.
Deze avond behoorde zeker tot een
der belangwekkendste van dat muzieksei-
het Toonkunstkoor heeft opnieuw
bewezen een zeer waardevolle functie in
het Leidse muziekleven te vervullen.
Dr. J. van der Veen
Invalide aangereden
Gistermiddag is een 74-jarige invalide
op de Rijnsburgerweg met zijn invalide-
wagentje door een vrachtauto aangere
den. De man moe6t met een zware her
senschudding en een hoofdwond naar het
A.Z. worden overgebracht. Het wagentje
werd vernield.
Fietser en trailer
te water
Gistermiddag waren twee bedienden
an de firma G. bezig een achbwielige
aanhangwagen uit een garage op de Oude
Vest op te duwen. Een wielrijder, dde uit
de richting van het Hiavenplein kwam.
dacht dat het voertuig een bakfiets was
en reed gewoon door. Om een aanrijding
te voorkomen reed hij het water van de
Oude Vest in. De twee bedienden schrok
ken zo van het gebeurde, dat zrij de wa
gen loslieten, waardoor de trailer even
eens het water inreed. De fietser wist
zwemmend de wal te bereiken. De brand
weer bracht het gevaarte op het droge.
Burgerlijke stand
van Leiden
GEBOREN: Berend, z. vail B. Grave en
G Beikes; Hendrika Alberta Wijnie, d.
van G. Heshusius en R. Smit; Pieter An-
thonie, z. van H. Harteveld en M. A. C.
de Water; Jouke, z. van J. Vis en T. Wijr-
deman; Jacoba, d. van H. M. Velthuijzen
ii. Chaudron; Wijnand, z. van J. Goud
en E. E. Vonck; Thomas Gerard us, z.
T. G. Buis en J. C. van Klaveren;
Izaac Pieter, z. van J. P. Boom en W. de
Hen; Geertruida Lena, d. van J. van den
Berg en G. H. B. Harteveld; Paulus Pe
trus, z. van T. Schaafstra en J. v. d.
Voort; Simon, z. van S. A. Ciere en H. J.
de Graaf; Anita, d. van N. van Vliet en
M. Hack; Bertha, d. van C. Noorlander en
P J. Zuidhoek.
GEHUWD: P. J. Crama en J. Keereweer.
OVERLEDEN: W. M. J. Ohristiaanse,
huisvrouw van Meijer, 62 jr; N. Stam,
46 jr; B. C. Manuel, huievr. van
Spijer, 46 jr; J. Kralt, man, 79 jr; W.
Straathof, man, 59 jr.
HIJ ZIET ER UIT als een echte' brompot en booskijken dat hij kan,
als het hem niet naar de zin gaat! Daar kunnen de mensen van
het Museum-Kamerorkest en het Museum-Kamerkoor van mee praten.
Maar onder al dat barse zit een hart, dat blaakt van muziek. Dirk
Balfoort lééft voor de kamermuziek uit de 17de en 18de eeuw, voor de
Europese muziekinstrumenten en voor vergeten partituren, die hij weer
tot leven wekt. Daarvoor heeft hij de laatste twintig jaar gevochten met
heel zijn bruuske .cholerische natuur. En met succes.
Op 19 juli zal Dirk J. Balfoort zeven
tig jaar worden en even daarvoor, op 6
juli, viert hij zijn 50-jarig jubileum als
Balfoort werd geboren In Utrecht,
bracht zijn kinderjaren door In Trans
vaal, waarheen zijn vader emigreerde,
ging later met de familie terug naar
Brussel, trok m het gevolg van de
Transvaalse gezant na het uitbreken
van de Boerenoorlog naar Utrecht en
Den Haag. Hij was' leerling van André
Spoor, de grote violist
ei. pedagoog, deed op 6
Juli 1906 eindexamen
van het Amsterdams
Conservatorium, volgde
nog twee Jaar privéles
bij Spoor en debuteer
de met een programma
van vijf vioolconcerten.
In 1907 werd Balfoort
eerste violist bij het Re
sidentie Orkest (salaris
75 p.m.) daarna eerste
concertmeester en twee
de dirigent bij de Dres-
dener Ph.ilharmon.ie,
met welk orkest hij eeD
tournee door Amerika
maakte en daar platzak
van terugkeerde we
gens het faillissement
van de concertreis.
Toen ging hij reizen
en trekken, tien Jaar
lang: Finland, Rusland,
kriskras door Duitsland
en gedurende de eerste
wereldoorlog In Zwit
serland. In 1918 zat hij
in Lübeck. maar toen de
revolutie uitbrak, ging
hij definitief naar Ne
derland terug. Dan be
gint het tweede deel
van Balfoorts leven.
Er gebeurt iets van
beslissende betekenis. Niet. dat hij
concertmeester werd van de Nationale
Opera onder Albert van Raalte; niet,
dat hij hoofdleraar viool van de Rot
terdamse Muziekschool onder Wouter
Hutschenruyter werd en een grote
lespraktijk kreeg neen, hij ontmoet
te dr. D. F. Scheurleer. En aldus maak
te hij kennis met diens verzameling
Instrumenten en bibliotheek
Deze lieten Balfoort niet meer los.
Van dr. Scheurleer leerde Balfoort
elk instrument, elk boek kennen en
hij werd assistent tegen een salaris
50. „Ik had er wel 100 bij
willen geven als ik maar mocht blijven
werken in het Museum Scheurleer,"
vertelt Balfoort ons lachend.
In 1927 stierf dr. Scheurleer en zijn
x»n prof. dr. Lunsingh Scheurleer
im het museum aan de Carnegielaan
met Balfoort als conservator over.
Toen de Bank Scheurleer in 1951
failliet ging, dreigde de collectie ver
loren te gaan ondanks de propaganda
van Balfoort die voor de veiligheid
alles naar het Amsterdamse Rijksmu
seum had verhuisd. In 1933 kocht Den
Haag het muziek-historisch museu
voor 75.000. De collectie liedboekj'
ging voor 25.000 naar de Kon. Bi
bliotheek Balfoort inbegrepen.
GEMEENTEMUSEUM
„Onaangename kantjes moeten er
worden afgeslepen
'jfOALS DE LAATSTE JAREN langzamerhand gewoonte schijnt te wor-
*-ï den, heeft men ook thans weer, en wel van de zijde van de Algemene
Senaten Vergadering, een persconferentie gehouden om het publiek
in het bijzonder de betrokken ouders en aanstaande studenten in
lichten omtrent het wezen en de aard van de groentijd. Het is bekend, dat
het ontgroenen der eerstejaars slechts plaats vindt in aanwezigheid van de
andere leden van het studentencorps, zodat de pers slechts af moet gaan op
gegevens, die van de zijde der studenten worden verstrekt. Hieruit moge
duidelijk volgen, dat het ter persconferentie te berde gebrachte slechts
een weergave is van het gesprokene. En niet van het ervarene.
In de bibliotheekkamer van de Sociëteit
Minerva aan de Breestraat dan, heeft het
bestuur van de Algemene Senaten Ver
gadering een bijeenkomst met de pers
gehad, waar voornamelijk de rector mag
nificus der Leidse universiteit, prof. dr.
A. E. van Arkel, het woord voerde.
Hij begon zijn uiteenzetting met erop
wijzen, dat er zowel voor- als tegen
standers van de groentijd zijn geweest,
zolang de groentijd bestaat. Ook in deze
tijd zijn er twee kampen: het ene zegt,
dat de groentijd onmisbaar is voor de jon
ge student, het andere weet allerlei be
zwaren op te werpen.
Op openhartige wijze vertelde prof.
Van Arkel, dat er vóór het begin van
deze eeuw in de groentijd sterk afkeu
renswaardige praktijken op na werden
gehouden. Drankdwang. lichamelijke
tuchtiging en bordeelbezoek kwamen niet
zelden voor. En ook in de jaren daarna
kwamen er wel excessen vooi
lichamelijk letsel doch het valt niet
te ontkennen, dat het ontgroenen in deze
eeuw op een veel beter plan ls komen
staan.
Hoe komt het, dat ontgroenen
danks de vaak felle bestrijding
gehandhaafd blijft?
Wel, bij het aanvaarden van een nieuwe
werkkring, hetzij in de werkplaats, bi.
het leger, op de vloot of waar ook, be
staat nu eenmaal de neiging om het de
nieuweling zuur te maken. En de studen
ten maken hierop geen uitzondering. D<
vele bonden, unitates en vrouwelijke stu
dentenverenigingen hebben vrijwel alle
op den duur de groentijd ingesteld, dan
wel de groentijd gereglementeerd.
Doelend op de enkele jaren geleden te
Leiden opgerichte tweede studentenver
eniging „Catena", zei prof. Van Arkel
„Een groep studenten die zich, naar zij
zeggen, juist om de groentijd niet thuis-
voelen bij het Corps (het Leidsch Studen
ten Corps), tracht te komen tot een
eniging, niet radicaal zonder groei
•n verplichte kennismaking
op voet van gelijkheid. Men hoeft geen
groot kenner der menselijke natuur te
en, dat „verplicht" en „ge
lijkheid" niet lang samen zullen kunnen
Als positief argument wordt aange
voerd, dat het lidmaatschap van een ver-
iniging aantrekkelijk wordt, wanneer
nen hiervoor iets over moet hebben, als
pen het als het ware met strijd moet
de groentijd eindigt er immers
ook mede, dat men zich tot de inaugura
tie symbolisch —moet invechten. Dit
„invechten" heeft nog een nare klank
voor lieve moeders en tantes: in werke
lijkheid is het een onschuldige scherts,
waarbij men, niet symbolisch, hoogstens
blauwe plek of een gescheurd jasje
kan oplopen, met minder risico dan
skitoer of een voetbalmatch".
Sprekend over de „democratisering"
van de studentencorpora in Nederland,
zei prof. Van Arkel, dat de tijd voorbij ls,
dat de studenten vrijwel uit een enkele
groep stammen. Niet alleen uit de stand
der „weledelgeborenen" en „aanzien
lijken", doch uit vrijwel alle kringen der
samenleving worden de studenten
recruteerd. Verschillen in aanzien, ge
boorte en bemiddeldheid zijn geen belet
sel, maar wel wordt verwacht: eer
kere aanpassing aan de manieren er
woonten, de gedragscode, die vooi
milieus verschillend is.
Daarbij ls het een gebiedende els, dat
men het de aanstaande student uit
zeer afwijkend milieu niet te moeilijk
maakt. Van de groentijd dienen alle on
aangename kantjes afgeslepen te worden,
doch een zekere hardheid mag verlangd
worden.Het kan voor de meeste jonge
mensen geen kwaad eens een paar
weken door te maken; er zit hierin wel
degelijk een waardevol element,
hardheid wordt niet onder stoelen
banken geschoven. Van de eerste dag af
wordt de groen voorgehouden, dat hij
volkomen waardeloos ls. Alles wat hij
doet ls fout, zoals hem haarfijn wordt
uitgelegd. Al wat hij aan meningen ver
kondigt is pure nonsens
Er is een groep, voor wie deze behan
deling uitstekend is: bijvoorbeeld he
eigenwijze, arrogante type, maar aande an
dere kant kan de groentijd voor de schuwe
vaak onverdiend moeilijk zijn, omdat hij
inziet, dat die zogenaamde vernede
ring niet ernstig gemeend is, aldus prof.
Van Arkel. Voor de schuwen ls het kaal
knippen of het gedwongen worden met
belachelijk boordje of hoofddeksel
rond te lopen, grievend, omdat zij, te
onder de indruk, niet de humor kun-
inzten van die schare van kaal-
hoofdigen.
(Wanneer het de bedoeling it, dat de
groen de humor van het groenen Inziet.
t hei groenen zijn eigen doel voorbij,
dachten wij. Hel doel is immers de groen
duidelijk te doen voelendat hij „waarde
loos" is? Daarbij: gevoel voor humor zal
men eerder vinden bij de schuwen dan
bij de arrogantendunkt ons. Red.
N.L.C.).
Prof. Van Arkel besloot zijn betoog
met erop te wijzen, dat de groentijd nog
verre van ideaal is, doch dat ailles niet
met een handomdraai in goede zin kan
worden veranderd. Er zijn evenwel goed-
de gronden om aan te nemen, dat bij de
studentenverenigingen een andere geest
heerst dan voorheen, waardoor zij meer
open staan voor leden uit alle groepen
der maatschappij.
Resumerend kan men zeggen, dat de
isie van de Algemene Senaten Vergade
ring omtrent de groentijd de volgende da:
Iedere hechte gemeenschap, door
de eeuwen heen, heeft toetredings
ceremonieën en eisen voor het aan
komend lid.
Gevoel voor saamhorigheid onder
de nieuwe Corpsleden door gezamen
lijk de moeilijkheden te overwinnen.
Intensief kennismaken met oude
rejaarsleden, de gewoonten en ver
schillende facetten van Corps en
Universiteit.
Leren dragen van verantwoorde
lijkheid en verdedigen van eigen
waarden.
Voet van ongelijkheid: dit is
n de verhouding oudere, ervaren s
dent en nieuwe, onervaren student
bepalen.
Kaal knippen: uiterlijk symbool i
bereidheid om het novitlaat te onder
gaan, schept door de uiterlijke gelijk
schakeling een band met mede-adspirant-
leden; maakt herkenning door oudejaars
tijdens de groentijd en vlak daarna
geHjk.
Op de grond zitten en „u" zeggen zijn
concretiseringen tijdens de novitiaats-
periode alléén, van de verschillen tussen
de oudejaars en het groen.
Intensief contact met ouderejaars tij
dens lunches, gesprekgroepen en in de
conversatiezaal. en voorts tijdens de al
gemene activiteiten, als lezingen, dis
puten enzovoort.
Zij, die de normale rooster lichamelijk
niet aankunnen, zijn door uiterlijke ken-;
tekenen duidelijk herkenbaar. Extra voor-
ihtigheid wordt jegens hen betracht.
Zij zijn van bepaalde activiteiten vrij
gesteld.
De erkende corpora kennen geen groe-
en ln 't openbaar.
Er is een drinkverbod voor de groenen.
Er wordt niet lichamelijk gegroend.
Er bestaat geregelde medische controle
i.a. doorlichten).
Collegium en senaten, bijgestaan door
ïn commissie van verantwoordelijke
ouderejaars, treden regelend en con
trolerend op.
Zoals we reeds zeiden: dit is de
mening der ingewijden. Uiteraard
kunnen wij voor de juistheid van een
ander, speciaal wat de naleving
tot stand, waarvoor Dirk Balfoort
conservator werd. En de afdeling van
Balfoort, zoals men al gauw ging zeg
gen, werd zeker niet het rustigste deel
van dit Haagse museum, in feite
even beweeglijk als de leider, die op
klom tot waarnemend-directeur.
Van 1933 tot 1951, toen Balfoort werd
gepensioneerd, groeide het aantal
strumenten van 800 tot 2000, de bibli
otheek werd uitgebreid met de „Ne
derlandse Muziekarchieven", n
werk van en over Ned. componisten
uitvoerende kunstenaars van 1850 tot
heden en ten slotte met het documen-
tatie-archief, bestaande uit microfilms.
Maar de musicus in Balfoort bleef
zich óók roeren, al had hij zijn viool
aan de wilgen gehangen. Er was
rempel muziek genoeg te halen uit het
museum.
Zo ontstonden de demonstraties op
oude Europese muziekinstrumenten,
de concerten .van het Museum-Kamer
orkest en Museum-Kamerkoor onder
''zijn leiding, waarin oude muziek
tot klinken wordt gebracht.
De aula van het Gemeentemuseum
noodde tot gebruik en daarin kregen
de debutamtenconcerten hun plaats: de
jonge Nederlandse generatie van con
certgevers wordt hier een kans gebo
den zonder financieel risico. Méér nog
de muziekhistorische afdeling ging
zich ook met nieuwe instrumenten be
zig houden en dat gebeurde ln het
„Concours Hendrik Jacobsz", een ma
nifestatie van hedendaagse vioolbouw
(1949) en ln het internationale con
cours voor blaasinstrumentmakers
(1951).
Maar Balfoorts grootste liefde gaat
uit naar muziek uit de oude tijd.
Steeds weer diept hij nieuwe schatten
op uit onze muziekliteratuur en uit
onbekende bronnen. De stichting
VONEM (Ver. voor oud-Nederlandse
muziek), de programma's van zijn con
certen, zijn publikaties over Quirinus
van Blanckenburg, over het muziek
leven in Nederland in de 17de en 18de
eeuw. zijn tentoonstellingen over de
muziek en de instrumenten uit deze
tijd zij-n er de bewijzen van. Dat op
het ogenblik de belangstelling van het
grote publiek voor deze oude, prach
tige kunst groeit, is voor een groot
deel te danken aan Balfoort.
HULDIGING
JK HEB IN GEEN twintig Jaar va-
kantie genomen," zegt bij. „Waar
om zou ik? Ik heb mijn hele leven mijn
liefhebberijen kunnen najagen en wat
zou ik dan nog in m'n vrije tijd moe
ten doen?".
Zo is Balfoort en Den Haag mag
dankbaar zijn voor zo'n burger, aan
wie de stad ten slotte de mooiste ver
zameling muziek-lnstrumenten en een
vermaarde bibliotheek te danken
heeft.
Daarom zijn er plannen voor een
huldiging gemaakt; plannen, waarvan
Balfoort zelf niets wil weten. Maar
het zal er toch van komenI Hij heeft 1
het verdiend, onze Dirk J. Balfoort!
der voorgeschreven groenwetten be
treft, niet instaan, omdat het ont
groenen in besloten kring geschiedt.
Wel bereiken ons telkenjare klach
ten, die erop wijzen dat aan het
drinkverbod niet de hand wordt ge
houden en dat er wel degelijk „licha
melijk gegroend" wordt. Wijzelf her
inneren ons van na de oorlog in de
grote zaal der Sociëteit Minerva een
„groenenpiramide" van drie hoog,
waarbij één der groenen duidelijk te
kennen gaf hoogtevrees te hebben
en nochtans naar boven moest. Doch
waarom zo nadrukkelijk vermeld,
dat lichamelijk niet gegroend wordt?
dat erger dan geestelijk? Ten
slotte: de erkende corpora kennen
geen groenen in 't openbaar. Maar de
kale hoofden dan, de malle boordjes
de petten, die de eerstejaars pu
bliekelijk tot „groen" stempelen? Nu
spreken we maar niet meer over de
stagnatie, die het verkeer op de
Breestraat tijdens de groentijd zo
vaak op een alleszins ontoelaatbare
wijze heeft ondervonden, want we
hebben goede hoop dat dit facet ver
leden tijd is geworden. - Red. N L.C.)
