hondegravers
Leiden
Hondehangers en
DE
GEVESTIGDE EN VERTROKKEN
PERSONEN
«EUWE LEIDSCHE COURANT
Bijnamen in 16de en 17de eeuw
Bespottelijke vertoningen wekken
lachlust op van nageslacht
ONZE VOOROUDERS WAREN ERG VRIJGEVIG in het uitdelen van
bijnamen. Deze gewoonte was dikwijls zo vast in de volkszeden ge
worteld, dat niet zelden iemands ware naam door zijn bijnaam werd ver
drongen. Menigeen wist zelf dikwijls niet beter dan dat hij was gedoopt
met de naam, welke zijn buurtgenoten altijd gebruikten. Bijnamen wer
den niet alleen in de volksmond gebruikt, maar men vond ze ook op luifels
en uithangborden. De neringdoenden, die meer om hun zaak dan om hun
ware naam gaven, lieten op hun uithangbord of luifel de -naam schilderen,
waaronder zij bij het volk het best bekend waren.
Zo.leefde er in Amsterdam een herbei-
lierster, die op haar uithangbord had
laten schilderen:
,Hier woont Aagt de tamboer, die 't
I [nog als de beste wel zou klaren,
Sy heeft tweemaal met Tromp voor
[matroos gevaren,
Sy is van leden gesond en fris.
En kan swemmen als een vis,
J Gelijk sy nog onlangs een kind uit
[het water verlosten,
Die er sien wil heeft het maar een
[glas bier te kosten".
Een houtverkoper uit Zaandam, die in
rijn klanten „melkkoeitjes" zag en daar
ook best voor wilde uitkomen, had op zijn
luifel het volgende fraaie vers:
„Dees houttuin hoort Jan IJsbrants toe,
Syn toenaam is de Mellekkoe,
Puik van branthout, sparren en planken,
Die van mij koopt zal 't hem bedanken."
liet gebruik van bijnamen was zo alge
meen, dat men ze zelfs in ambtelijke
stukken tegenkwam voor aanduidng van
personen uit de betere stand. Zo werd
in een akte een groot koopman aangeduid
als „Kreupele Gerrit" en een makelaai
als „Laurens het houten aangezicht".
Inwoners
Het vorenstaande gold alleen bepaalde
personen; niet zelden werden echter ook
bijnamen gegeven aan inwoners van dor
pen of steden. Om bij onze stad te blij
ven: welk Leidenaar kent niet de oude
bijnaam „Leidse glipper"! Le Francq van
Berkhey, een bekend Leids dichter en
schrijver uit de 18de eeuw, die ook veel
over de zeden en gewoonten van het
Nederlandse volk heeft geschreven, wist
er ook van mee te praten:
„Het Hollandsch volk geeft ligt uit
[jokkernij
Een bijnaam aan een dorp of vlek of
[burgerij."
Even verder vervolgt hij deze dicht
regelen met:
„De hondehangersnaam. behoort tot
Leiden t'huis."
Deze bijnaam gaat evenals die van
de „Leidse glippers" terug tot de 16de
eeuw en onze voorouders hadden die te
danken aan een merkwaardig vonnis, dat
in die tijd door Schout en Schepenen van
Leiden werd uitgesproken Dit vonnis be
trof een hond „Provetie" genoemd. In
het proces-verbaal lezen wij omtrent de
„misdaad" o.a. het volgende:
„Deze Provetie had zich niet ontzien
om het kind van Jan Jacobsz. van der
Poel te bijten, welk kind op 9 mei 1593,
spelende bij zijn oom, een stuk vlees in de
hand had. De „gevangene" heeft daarnaar
grijpende, het voornoemde kind gebeten
en het alzo een wonde in de tweede
vinger van de rechterhand toegebracht,
gaande door het vel tot aan het vlees
en wel zodanig, dat het bloed de wonde
uitliep en het kind enkele dagen daarna
door de schrik is komen te overlijden."
Aan de galg
Dat was een inderdaad zware misdaad
van Provetie en na rijp beraad wordt dan
ook in alle ernst „door die van den Ge
rechte van Leyden" besloten, de hond
hiervoor met de dood te straffen. Dit be
sluit is ook ten uitvoer gebracht en in
de copie van het vonnis kunnen wij lezen,
welk verschrikkelijk einde de „moorde
naar" heeft moeten ondergaan:
„Schepenen der stad Leiden, gezien heb
bende de eisch en conclusies, gedaan en
genomen bij Lot Huygensz. Gael, Schout
dezer stad, ten laste van de hond ge
noemd „Provetie" of zo hij anders met
naam of toenaam zou mogen zijn ge
noemd, tegenwoordig zijnde gevangen,
gezien mede de Informatie bij de heer
eiser tot dien einde bekomen, mitsgaders
de bekentenis van de gevangene „buyten
pijn en banden van ysere gedaen" (d'
zonder te zijn gemarteld!) doende recht
en uit naam van enz. hebben hem
oordeeld en veroordelen hem mits dezen
om geleid en gebracht te worden op h<
plein van 's-Gravensteen alhier, alwaar
men gewoon is de boosdoeners te straf
fen, en dat hij aldaar door den scherp
rechter „met de koorde aan de galge"
tussen hemel en aarde zal worden ge
hangen totdat er de dood op volgt; dat
voorts zijn dode lijf zal worden gesleept
op een horde tot op het galgenveld
dat hij aldaar weder aan de galg zal
worden gehangen tot afschrik van
andere honden en elk toe een voorbeeld.
Verklaart voorts alle zijn goederen, indien
hij er enige mocht hebben, te zijn
beurd en geconfiskeerd ten behoeve
aldus gedaan op de
In de ban
Wij, mensen van de 20e eeuw. verwon
deren ons over de naïviteit en dwaasheid
rechters, die over een dier een der
gelijk ...menselijk" vonnis uitspraken
Zulke dierenveroordeiingen kwamen ech-
i vroeger tijden veel voor. Zo werden
bijvoorbeeld in 1516 in Fiankrijk de rup-
jfficieel in de ban gedaan, omdat zij
de oogst hadden vernield. En te Gent
werd in 1578 een koe ter dood veroor
deeld. die met haar hoornen een kind
had gedood. Haar kop werd tot afschrik
een staak op de galgplaats tentoon
gesteld.
Zo weten wjj dan nu waaraan onze
voorouders de naam van „honde
hangers" te danken hadden. Want dit
waren niet alleen de rechters geweest,
die het vonnis hadden uitgesproken,
maar ook de burgers van Leiden, die
in grote getale waren komen kijken
naar de uitvoering van dit vonnis. Dit
werd vanouds „assisteren van de
justitie" genoemd en dus ook zij wer
den met deze bijnaam vereerd.
Harde hand
Het was nog geen halve eeuw later,
dat de Leidenaars weer een nieuwe bij
na kregen en wel die van „hondegra-
i". Deze bijnaam is te danken aan een
op zijn zachtst uitgedrukt, wel zeer merk
waardige daad van de toentertijd in Lei
den optredende Schout Mr. Willem de
Bondt. Deze Schout is ons uit de geschie-
bekend als een zeer streng stads
ambtenaar, die als hoofd van de politie,
de hem van de stadsregering gegeven op
drachten, met harde hand en meedogen
loos ten uitvoer bracht. Zijn vervolgings
woede richtte zich vooral tegen de Remon
stranten, die destijds als gevaarlijke ket-
werden beschouwd en in de stad
geen bijeenkomsten mochten houden. Pas-
r de Fyne, een bekend en moedig
Remonstrants prediker uit die tijd, was
zijn grootste vijand. Wat 't volk in het bij
zonder tegen hem innam, was dat hij ge
bruik maakte van spionnen, die hij goed
betaalde voor hun inlichtingen.
Ook bij de wevers, vollers en ververs,
e in de 17de eeuw zo menigmaal in op
stand kwamen tegen de lange werktijden
lage lonen, was schout De Bondt een
gevreesde figuur. In zijn huis had hij een
weelde en pracht tentoongesteld, welke
overdadig was en die naar men zeide
geperst uit het zweet en bloed der
burgers". Het is dan ook geen won
der, dat deze man door vele burgers fel
werd gehaat.
Begrafenis
Deze schout De Bondt nu had een hond
.Tyter" genoemd, waaraan hij zeer was
gehecht. Toen deze hond tot zijn diepe
•t kwam te sterven, besloot hij het
dier plechtig ter aarde te bestellen. Op
zichzelf was dat niet zo gek, maar de
manier waarop hij die toch als zeer
rechtzinnig in de leer bekend stond
deze plechtigheid in het openbaar liet
verrichten, was wel zeer dwaas.
De schout had voor de begrafenis niet
alleen een aantal volwassenen uitgeno
digd, maar ook een aantal kinderen uit
zijn buurt en verder alle honden, die van
de „maagschap" Van Tyter waren. De
begrafenisstoet werd geopend door een
honde-aanspreker met een grote lamfer
over zijn kop. Dit beest gaf er echter a'.
spoedig de brui aan, verscheurde de lam
fer en zette door zijn geblaf de gehek
begrafenisstoet op stelten.
Daarna volgde de zoon van een advo
caat, die de dode Tyter op een schabel
in een kleedje droeg. Plechtig, met een
rouwmantel omhangen, schreed hij voort.
Onder de ene arm hield hij de overledene,
met de andere droeg hij de rouwtak. Dan
volgde een dienstmaagd met een lang»
zwarte sluier over het hoofd; deze droeg
twee jonge honden met rouwbanden
de hals, terwijl zij de grote hond van
vriend van de schout, de professor, die
eveneens behoorlijk var. „rouwmantel"
was voorzien, aan een zwart koord be
geleidde. Hierachter volgden de schout
met zijn vrouw en de andere genodigden.
Ook de kat des huizes was van de partij,
maar deze was toen de „aanspreker"
zo te keer ging al spoedig gevlucht.
De plechtige begrafenis van de
hond van schout Bond in Lei
den wekte de lachlust op van
stedeling en vreemdeling. Een
in de lijkstoet meelopende poes
wordt het te bar, en terecht!
onder de pereboom, een gat gegraven
en wachtte nu, met de hoed in'de hand,
bij het tuinhek de stoet op. Terwijl een
schoutediender aan de bel trok om de
dode te beluiden, trok de stoet driemaal
om het bleekveld. Bij het graf gekomen,
stond elk met ontbloot hoofd totdat de
hond met aarde was bedekt. Daarna ging
de stoet naar het huis van de schout
om het dodenmaal te houden. Er werd
wijn geschonken en de kinderen werden
onthaald op rijstebrij en pannekoeken.
De schout had waarschijnlijk gedacht,
dat deze gehele vertoning als een onschul
dige aardigheid zou worden opgevat, maar
hij had jvergeten, dat hij zich te veel
vijanden had gemaakt om zich een der
gelijke „grap"' straffeloos te kunnen ver
oorloven. Het volk bespotte hem achter
zijn rug om en nog jaren later werd, als
de naam van de schout weer eens ovir
de tong ging. op dit voorval gezinspeeld.
Er werden zelfs epigrammen aan gewijd,
waarvan wij er één willen laten volgen:
„Verdiende een Ennius, uit Rudiae
[gesproten,
Naast groten Scip'o in 't graf een
[ereplaats.
De schoutshond Tyter, uit Leids
[hondcras gesproten,
Verdient ook in het graf te rusten
[bij zijn baas."
Vondel
Ook de grote Vondel heeft zich met
deze gebeurtenis bezig gehouden en hier
over een fel hekeldicht geschreven. Hij
was geen vriend van schout De Bondt
en heeft dit in zijn verzen wel overdui
delijk laten blijken; echter op een manier,
die hem niet tot ere strekte. Het 1ste
plet kan er nog mee door:
.Schout Bondt op 't hondekot gezeten,
Laat alle honde-melkers weten.
Dat Tyter moet begraven zijn.
Dat hij zal schenken koek en wijn."
De overige coupletten, die uitmunten
door grofheid en venijn, zullen wij u
besparen.
En dit is dan in het kort ons verhaal
/er de hondehangers en hondegravers
an Leiden, bijnaam, welke uiteraard
ieer als spot- en scheldnaam werden ge
bruikt door buitenstaanders, die, evenals
wij. het dwaze van deze vertoningen in
zagen.
Lei-den. J- de Koning
Beluiden
AGENDA VOOR LEIDEN
Zomenzorg, 8 uur: 3 - Octoberv ere nig i ng
j aarvergiaderimg.
De Doelen. 8 uur: Leidee amateur-
fotografe nv ereni-g-ing, bondscolileobie.
Schouwbung, 8 uur: zevende abonme-
men'^voorstelfting, Rott. Toneel met „Een
bruid in de morgen" van Hugo Ola-ue.
Oegstgeest, Wijkgebouw De Kem-
penaerstraat 42. 8 uur: Vereniging Wijk
verpleging.
Dinsdag
Stadsgehoorzaal, 26 en 711 uur: ban
ketbakkersshow.
Schouwburg, 8 uur: Rott. Toneel met
„Een bruid in de morgen".
Kantine Doelenkazerne. 8 uur: Amstel-
toneel met „De derde gast".
Lakenhal, 8 uur: Vereniging Oud-Lei
den. ir. J. J. Terwen over de vorming van
Delft.
B-uroht, half 8: Leidse drumband en
jeugdorkest „De Burcht, propaganda-
avo .d.
Warmond half 8: gemeenteraad.
Oegstgeest, Oud-Poelgeest, 46 u.:
receptie P. J. van Mullem (60 jaar).
Voorschoten: Grote Vink, 8 uur:
Toneelvereniging Leidseweg-Noord met
„Vrije Vogels".
Woensdag
Marnixstraat, 3 uur: opening nieuwe
openbare b.l.o.-school.
Schouwburg, 8 uur: K. en O.. Haagsche
Comedie met „Requiem voor een non".
Zuiderkerk, 8 uur: Interkerkelijk Evan-
gelisatlecomité, spreker ds. H- A. Visser
van Amsterdam.
Kleine Burcht, 8 uur: Leidse vereni
ging van postzegelverzamelaars.
Centinall, 8 uur: Expogé, jaanvergade-
Caié Anaba, 8 uur; Leidse tuiniers- en
bloemistenvereniging „Door Eendracht
Verbonden".
Leidse Volkshuis, 8 uur: Vereniging
voor pedagogiek, Sportstichting en Leid
se Jeugd Actie, forumavond over sport
als maatschappelijk verschijnsel (ir. A. v.
Emmenes, Leo Pagano, Dick van Rijn en
Jan de Troye; voorzitter K. van Driel)
Café De Valk, 8 uur: Motorclub Leiden,
contactavond.
De Lakenhal, 57 uur: ANVV, receptie
KLM -openingsvlucht SchipholLuxem-
Chr. Soc. Beianigen, 8 uur: Leidse dhr.
Besturenbond, jaarvergadering.
Zomeraong, 8 uur: ky-nologenivereniging
„Rijmiiaind", mevrouw M. Donald-Seeuwen
over kynologieohe begrippen.
Centrum (ingang Moniaansteeg 2), 7.45
uur:- famiiHie-avond jongenswerk „Pihebe".
Nachtdienst apotheken
Apotheek Boekwijt, Breestraat 74, tel.
20552, en de Haven-apotheek, Haven 18,
tel. 20085.
Tentoonstellingen
Lakenhal, 105 uur: werken van Isaac
Israels (tot 7 mei).
Prentenkabinet, 25 uur: Het Parijs
van Jean Marot (tot 12 mei).
Stadsgehoorzaal (foyer en kleine zaal),
211 uur: Banketbakkersshow (t'm don
derdag; woensdag kindermiddag).
Tewaterlating Astrea. Op de werf De
Haan en Oerlemens te Heusden is zater
dag het voor Finse rekening gebouwde
motorvrachtsohip Astrea (2200 ton) te wa-
Het Hohner-Accordeonorkest
presenteerde zich goed
Vocale medewerking werd verleend door
het gezelschap „Sempre Avanti"
E MUZIEK- EN TONEELVERENIGING „Nut en Vermaak" heeft in de
loop van haar bestaan het accent steeds meer verschoven ten gunste
van het toneel. Was het daarom te verwonderen, dat het bestuur op de idee
kwam, zijn donateurs ook eens, bij wijze van ontspanning, een muziek
avond aan te bieden? Daarvoor was men op de medewerking van anderen
aangewezen. Welnu, de keus van het Hohner Accordeon-orkest „Neerlan-
dia" was wel een uitermate gelukkige. Dit ensemble, dat onder de zeer des
kundige leiding van Lauw Boellaard speelt, bestaat uit vergevorderde
(Leidse) accordeonisten, die zelfs voor een deel dit werk als een beroep
uitoefenen.
nog méér
Men ontdekte reeds bij de eerste aan
blik verscheidene spelers, die een zekere
bekendheid op concoursen oi
(van Accordanto") hebben
We zij niet van plan, „Neerlandda" met
befaamde Duitse orkesten te gaan ver
gelijken. Die zijn vaak ongetwijfeld vér
der.- in techniek en klankraffinement.
Maar wel zij erkend, mede naar aanlei
ding van diit optreden in „Den Burcht",
dat het accordeonspel, met name in
streng orkestverband, in ons land kwa
litatief op indrukwekkende wijze stijgt
En het is niet overdreven, te beweren,
dat Leiden hiervan voor een aanzienlijk
deel de eer toekomt
„Neertandia" gebruikt uitsluitend in
strumenten, afkomstig uit de wereldbe
kende Hohner-fabriek. De zuivere, edele
klank is daarbij de beste reclame voor
de hoedanigheid.
Origineel benaderd
Men luisterde, behoudens een enkele
uitzondering, naar arrangementen
ombekende, in de goede zin pcpulanre,
werken. Zo'n arrangement gelukt niet
altijd even goed. ook al is de arrangeur
nóg zo bekwaam. Maar vaak is het frap
pant. hoe dicht het origineel werd bena
derd. In de „Kalief van Bagdad" ouver
ture bleek dat, afgezien van de ontbre
kende instrumentale kleuren, bijna ge
heel het geval te zijn. Schuberts wonder
bare entre-skt-muziek uit „Rosamunde"
miste in deze bewerking zetfs niauweOdjks
enkeie liicfhte nuances.
Dit kon van Sibelius' „Finlandia"
niet worden beweerd. Hier moet
zelfs het knapste arrangement nog
ten dele falen. Maar de uitvoering
was zó voortreffelijk (de slagwerker
verdient een speciale vermelding),
dat het totaalbeeld in feite nergens
mistekend was. Telkens weer werd
men getroffen (ook in andere wer
ken), door het verzorgde spel, het
pregnante ritme, de lichtheid en soe
pelheid van toon, de nauwlettende
samenwerking. Boélaards muzikale
inspirerende directie hield het spel
„Orpheus i
rubato. Er
te roemen) zijn, zoals d»
Onderwereld'"-ouverture
nen reeds in voldoende mate de aandacht
op dit uitnemende orkest te hebben ge
vestigd.
Het muzikale geweten
Het verschil met het dubbel-manne-n-
kwartet „Sempre Avanti" (o-l/v. de heer
Joh. van den Broek) was wat groot. Deze
mannen hebben wel goede (resp. wellui
dende) stemmen, ze zongen ook geestdrif
tig. maar de homogeniteit en de (stijlzui
vere) opvaitir.g lieten te wensen over. Het
gaat er toch niet om, individueel zo hard
mogelijk te zingen, maar wél, zich, luis
terend naar de inspraak van zijn muzi
kaal geweten, op elkaar af te stemmer
:m nauw onderling verband en daarbij
bovenal de vormschoonheid en de srtij-lzui-
verheid na te streven-
Samen met het orkest (onder Boellaard)
klonk de zang. vooral in het Duits-
romanitische potpourri-achtige „Heimat,
ioh grüsze dich" en in het Slavenkoor,
niet slecht, beter althans dan bijvoorbeeld
in Wagners „Pilgerchor" en „Domme,
salvam fac".
Joh. van Wolfswinkel
MAANDAG 23 APRIL 1956
Tot Ieders Genoegen
besloot jubileum
met feestavond
In de Stadsgehoorzaal hield de toneel
vereniging „Tot Ieders Genoegen" zater
dag tot slot van de festiviteiten ter ge
legenheid van het 25-jarig bestaan, een
feestavond
Voorzitter Arends sprak mevrouw Co-
zijn, die zich de afgelopen drie jaar op
bijzondere wijze voor de vereniging ver
dienstelijk heeft gemaakt, op het podium
toe en overhandigde haar een bonbon-
nière. Ook de leden van het donateurs
comité werden gehuldigd. Ze kregen al
len een geschenk.
Voor mevrouw Werk. bij wie de ver
eniging vijfentwintig jaar geleden aan
•huis werd opgericht, was er een aparte
hulde. Ui haar persoon zag men het sym
bool van de leden en donateurs, die ge
durende die vijfentwintig jaar aan de
vereniging verbonden zijn geweest. De
voorzitter overhandigde haar een boeket
bloemen.
Hierna trad Cees de Lange met zijn
gezelschap op in het programma „Dolle
dwaze dingen". Over dit programma is
al eerder in ons blad geschreven, dus we
kunnen kort zijn. De aanwezigen hebben
zich uitstekend vermaakt, zoals uit de
reacties van de zaal was op te merken.
De „Dolle dwaze dingen" werden gebracht
door Cees de Lange zelf. Lucie Steyn,
The Chico's, de Annebella's. Roland Wag-
ter Jr. en Co van der Heide Wyma.
Burgerlijke stand van
Leiden
dg.
Geboren: Johannes Jacobus, zn van J J
van Loef en J L de Jonge; Apolonia Ger-
truda Hyacinthus. dr van H B Duiven
voorde en C M Disseldorp; Jan. zn van
J Mosselman en J Boom
Openbare les Leidse Muziekschool
Moderne muziekpedagogie vindt
steeds ruimere toepassing
ZATERDAGMIDDAG waren we aanwezig bij een openbare les, die in de
foyer van de Stadsgehoorzaal was georganiseerd door de Leidse Mu
ziekschool (Mij. voor Toonkunst) met medewerking van blokfluitklasse en
zogenaamde Gehrels-klasse. De directeur der muziekschool, de heer Henk
Geirnaert, legde er in zijn openingswoord de nadruk op, dat het algemeen
vormend voorbereidend muziekonderwijs tezamen met het blokfluitonder-
wijs in de laatste jaren steeds meer bewezen heeft de muzikaliteit der kin
deren op zeer gunstige wijze te ontwikkelen en aldus de grondslag kunnen
leggen voor latere, meer diepgaande instrumentale of vocale studie.
tegelijkertijd tintelend van'. Onder.leiding
a J J i lprarps meluffrt
De Donau-wal'9 klonk waf schichtig,
te veel im dezelfde tijdmaat en miste de
geheimzinindge bekoring van het Strauss-
Drie Leidenaars bij „Unitas'
onderscheiden
Overeenstemming tussen werkgevers en
iverknemersover de 3 proeentover '55
De Leidse afdeling van de Ncd. Chr.
bond van werknemers in dc textiel- en
kledingindustrie „Unitas" hield zater
dag een feestavond in Prediker. De
voorzitter, de heer S. Stokkei, wees in
zUn openingswoord op het bewezen be
lang van de organisatie voor de ver
betering van de positie van de arbei
der. Een hechte organisatie blijft no
dig.
De hoofdbestuurder, de heer L. Oostrom
deelde mee, dat juist de avond tevoren
overeenstemming was bereikt tussen werk
gevers en werknemers. Over 1955 zal drie
procent
achterstallig loon worden uit-
In de week van 16 tot en met 21 april
Naerebouthof 31 III; W. A. van Deth. Ra
penburg 12, Bloemendaal, Heuvelweg 3;
A. den Dikken en fam.. Kanaalweg 81,
Vlisisngen. C. Buskenstraat 8; A. H. G. E
Driessen, Mariënp.straat la. Oegstgeest,
Leidsestraatweg 3; J. van Dijk en familie.
Vreeswijkstraat 31a, Zeist, Ln. v. Catten-
broeck 32; J. E. ter Ellen, Haagweg 47.
Amsterdam, Prinsengracht 470; K. Fren-
ken en fam., Pieterskerkstraat 20, Hel
mond. Schepenstraat 15; A. J. M. v. Groo.
tel, Leeuwerikstr. 13, Waalre. Ekenrooise-
straat 12; S. Hardjoprakoso, Rijnsb weg
144, Amsterdam, Jekerstraat 69 II; A.
E. Jansen, Noordeinde 50, Oegstge
Fred. Hendriklaan 27; M. E. W. H. J;
Rijnsb.weg 29a, Amsterdam, Nwe
Herengracht 103; C. M. van Loon—Krol,
Haarl.straat 46, Amsterdam. Hoofdweg
198 hs; T. de Raad—van Laar, Kortenaer-
straat 91, 's-Gravenhage, v. Gochstraat
110 II; B. R. M. van der Lande, Noord
einde 50. Oegstgeest, Fred Hendriklaan 27;
J. J. Matthijsse, Aalmarkt 20. Rotterdam,
Voorschoterlaan 30; J. van den Brink
Nachtegeller, Potgieterlaan 6, Rijnsburg.
Kwaadkersteeg 4; M. H. Nederlof. Rapen
burg 12, 's-Gravenhage, Laan v. Meerder-
voort 253a; P. Neleman, H. Morsweg 28.
Rotterdam, Statenweg 82b; C. M. Noort,
Rapenburg 59, Lisse, Kanaalstraat 196; W.
Ossevoort en fam., Bloemistenlaan 5, Gr.
Brittannië; E. J. M. Overdevest. St. Joris-
steeg 13, Voorschoten, Schoolstraat 44; M.
W. van Paridon, Haagweg 160, Katwijk,
Callaoweg 1; A. C. PlezierPorreij, He
rensingel 5a, Wassenaar, Oostdorperweg
119; P. J. de Raad, de Genestetstraat 28,
's-Gravenhage, v. Goghstraat 110II; A
Romeijn, Warmonderweg 45, Beverwijk,
H. Burgerstr. 30; J. Roozendaal, Tromp
straat 29, Den Helder, Buitenhaven 5; J.
H. Ruiten en fam., H. Rijndijk 104, Aus
tralië; H. A. Scheepens, Nieuwsteeg 12b.
's-Gravenhage. Tuinfluiterln 3a; L. Schö-
nau, Rapenburg 57, Wadenoijen, Drumpt,
Burg. Meslaan 4; Raden Aju Soeharni,
Rijnsb.weg 140, Indonesië; P. G. Stelten
pool, Herengracht 31, Purmerend, Weer-
wal 16; P. M. VerkruisenSijbrandij,
Vliet 44, Rotterdam, 's-Gravendijkwal
150E; C. H. van DongenThoënes, Tem-
minckstraat 1, Noordwijk, Langeveld 29;
C. Verdoorn, Plantsoen 93, Papendreclit,
Veerdam 31; J. Vervooren, Aalmarkt 18,
Noordwijk, Wilhelminastraat 15; A. Ver-
wey, Buitenruststraat 13, Utrecht, Mo-
zartlaan 12; P. J. J. Vlasveld, Lage Rijn
dijk 28B, Rotterdam, Pr. Margrietln 93B;
M. van der Vlis, M. Moonsstraat 69, Haar
lem, Rijksstraatweg 58, J. C. de Vriend.
J. Lievenstraat 25, Tilburg, Heikantsc-
fam., Madoerastraat 23, Amsterdam, Fr. baan 6; M. J. Wennink, Hooigracht 11-27,
IN LEIDEN VESTIGDEN ZICH
E. C. M. Alkemade. Rapenburg 57; J. A.
Berends, arts. Lijsterstraat 5; J. C. van
Berkel, huishoudster. Lange Mare 65; A.
fam., ass.-geoloog, Aalmarkt
15a; R. R. de Corte, Lammeschansweg
151; J. TragoDuivenvoorde, Sumatrastr.
179; A. M. Duijndam, Rapenburg 19; M.
G. T. van Dijk, secretaresse, Morsstraat
21; A. J. Engelbert van Bevervoorde, be
roepsmilitair. Hoge Morsweg 11; A. F. M.
Freriks, bedrijfsleider. Noordeinde 17; P.
J. M. Geurts, kunstschilder, Breestraat
149; H. A. Gimbrère, text, technicus. Ver
damstraat 60; A. G. H. Goebbels, Rood-
borststraat 39; G. Hakkenberg en familie,
empl. conserven fabriek, Lammermarkt
5; J. van Halm en fam., automonteur, Ho-
gewoerd 150; G. M. J. Hensels, Noordein
de 50; P. J. M. van Heijst, arts. Herengrt
25; C. J. van Houten, astronoom, Plant
soen 51; A. H. Huibregtsen, Boerhavelaan
47; L J. H. Huisman, tit. commies N.S.,
P. C. Hoofdlaan 1, B. F. Kluit, Roodborst-
straat 20, T. M. OudshoornLangerak,
typiste, Hooigracht 109: H. Maas Geeste-
ius, Boerhavelaan 47; H. J. Memelink
fam., hoofdonderwijzer, Cobetstraat 66
E. K. Meijer, hulp in de huish., Boerhaa-
velaan 13; L. Mieremet en fam., monteur
stalen meubels, Vliet 41: E. de Mooij,
dienstbode. Breestraat 68; M. C. Nibbe-
link, kantoorbediende, J. F. v. d. Linden-
poort 10; H. Smitvan Noord, verkoop
ster, Nieuwe Rijn 50; W. van den Oord
en fam., broodbakker. Groenesteeg 10; D.
J. E. Otto, Stadhouderslaan 28; G. E. J.
M. TheunissenPranger. Jan Pesijnshof
1; G. L. Ravensbergen, kantoorbediende,
Plantsoen 97; C. Sassen, beroepsmilitair.
Oude Rijn 85a; H. Smit en fam., schrijf-
mach.monteur. Boerhavelaan 17;
Swierstra. onderwijzeres, Rijnsburgerweg
183; J. E. Verleg, Dijkstraat 35; P. L. de
Vogel, Mariënpoelstraat 7; J. Wansink,
militair. Geregracht 16; D. J. Weertman.
inventaris-controleur, Spaarnestraat 7; P
J. J. Wirth en fam., luit t./zee I K.M.,
Kanaalweg 81.
UIT LEIDEN VERTROKKEN
J. M. BogaardsAlbers, de Sitterlaan
85, Rijnsburg, Trompstraat 27; E. Alexan
der, J. van Goijenk. 1, Arnhem, Gabriël-
straat 9; J. C. Bakker, Hoge Rijndijk 280,
Horst, Meterikseweg 35; A. G. van Beve-
ren, Korevaarstraat 14, Amsterdam, A
Cuypstraat 121 3h; L. R. Bruins en fam.,
Gasstr. 78, Goes, J. de Moorstraat 29; H,
A. Bruijn, Thorbeckestraat 50, Amster
dam, Sarphatipark 114 III; A. Crama
gekeerd. Dat kan in drie termijnen, maar
de werkgevers mogen, in overleg met de
ondernemingsraad, hiervan ook afwijken.
Over een loonsverhoging van zes procent
gaat men binnenkort weer praten.
De heer Oostrom onderstreepte nog
?ns het belang van het zich organiseren.
Hij kon zich niet indenken, hoe een rede-
over zich. voor zich en zonder
zich kan laten besluiten.
De heren H. Vink, J. van Meteren en
P. Filippo ontvingen deze avond uit han-
de heer Oostrom het gouden
C.N.V.-insigne. De dames kregen bloemen.
Het feestelijke gedeelte van de avond
erzorgd door de toneelclub Mors-
RijndijkLeidseweg onder leiding van de
heer Ch. H. Endeveld. Opgevoerd werd
in burger". Het was een ver
dienstelijke opvoering.
TONEELAVOND VAN
DE STALEN BAND
Zaterdag heeft het toneelgezelschap
an De Stalen Band in de ontspannings
tal aan de Zoeterwoudseweg-een toneel
avond verzorgd. Opgevoerd wend het be
kende stuk van Herman Heijern
hoop van zegen". De heer A. de Graaf
heette allen welkom, in het bijzonder de
vertegenwoordigers van de directie. De
opvoering stond onder de regie van dc
heer A. C. van der Woerd. Toen na af
loop de heer De Graaf alle medewerken
den dankte voor hun mooie spel. ging ei
•n groot applaus op. Aan de dames wer-
;n bloemen aangeboden.
Vermelden wij nog, dat ook gepensio
neerden de avond bijwoonden en dat
het eerst van de nieuwe geluddsdn-
stallait-ie gebruik werd gemaakt.
Deze week zaterdag wordt de opvoe
ring herhaald.
St. Jorisviering ingezet
Met het „yahali" van de horderoep en
het hijsen van de vlag begon deze mor
gen op de Burcht de traditionele viering
Sint Jorisdag voor de padvinders van
Leiden. Ieder kreeg eerst de symbolische
tulp. teken van de kracht van het ont
luikende leven. In zijn toespraak legde
D. C. Scholte van de V.K.J.B. de nadruk
op de betekenis van de tulp en hij ver
duidelijkte dit met een voorbeeld. Iedere
groep liet hierna ae eigen yell horen. De
driehonderd aanwezigen zongen tot slot
het Wilhelmus.
Hedenavond wordt een Sint Jorisdienst
gehouden in de Marekerk onder leiding
van loodsschipper J. Vink uit Katwijk
aan Zee. De dienst begint om 7 uur.
Ongeluk bij bokspringen
De tienjarige I. van der B., wonende
aan de Hogewoerd, leerlinge van de Zui
derparkschool, is zaterdag tijdens het bok
springen gevallen. Het meisje brak de
de rechteronderarm en werd naar het
Elisabeth-ziekenhuis .overgebracht.
met toelichting van de
lerares mejuffrouw C. de Jong liet ver
volgens een groot aantal groepjes jeugdi
ge blokfluitspelers zich horen in één- of
tweestemmige volksliedjes van diverse
oorsprongen, oude dansen enz., kortom in
keur van goede oude en nieuwe spe
cimina der huismuziek. Daar het meren
deels kinderen betrof in de leeftijd van
tot acht jaar, die eerst sinds vrij korte
tijd de muziek beoefenen, was het niet
rwonderlijk, dat er wel eens iets een
weinig anders liep dan ln de bedoeling
lag, doch het geheel maakte een aardige,
muzikale en frisse Indruk.,
Demonstratie
Vervolgens demonstreerde mejuffrouw
De Jong op duidelijke wijze hoe zij door
middel van de Gehrels-methode, jonge
kinderen algemeen vormend muziekonder
wijs geeft, hoe zij hen het toonsysteem
kennis van ritme en notenschrift bij
brengt en hoe zij door verschillende hand
standen het verloop van de melodie kan
aangeven. Het was alles zeer instructief
overtuigend.
Ten slotte kwamen weer diverse blok-
fluitgroepen aan het woord, waarvan de
laatste zelfs (versterkt met een viool) een
meerstemmig gedeelte uitvoerde uit het
Augsburger Tafelkonzert van 1733. Uit
ander bleek wel, dat er in de
muziekschool ook op dit voorbereidende
algemeen vormende domein hard wordt
gewerkt cn niet zonder succes, gezien het
grote aantal kinderen dat zich deze mid
dag liet horen en gezien ook de vaak
heel aardige prestaties die werden ge
leverd. Het is verheugend dat de moder-
muziekpedagogische inzichten steeds
nere toepassing vinden in het prak-
tt'J TREKKEN STEEDS MEER TOERISTEN
's-Gravenhage, Erasmusweg 201; A. de
Weijer, R. en Schiekade 45, Utrecht, C
Evertsenstraat 3; A. E. Zijderveld, W. Ro
zenstraat 57, 's-Gravenhage, Laan var
Poot 151; E. A. Jansen, Breestr. 84, Wou-
brugge, v. Venemalaan 6.
LANDSE BEZOEKERS iN
Strandposten voortaan
steeds bezet
De regering heeft dri-t jaar de subsidie
voor de Kon. Ned. bond tot het redden
van drenkelingen van 14.000 tot 17.500 gul.
dien verhoogd, waardoor het mogelijk is
gedurende de zomer de reddingsposten
Langs de stranden regelmatig te bezetten.
Dit maakte de voorzitter van de bond,
de heer J. P. Weijburg, op de zaterdag
in Nijmegen gehouden jaarvergadering
bekend. Hij zeide, dat jaarlijks vier-
vijfhonderd mensen omkomen door ver
drinking.
tische muzlekonderricht. Het muziekleven
zal er op den duur stellig een verbre
ding van ondergaan. Er bestond veel be
langstelling voor deze openbare les.
Dr. J. van der Veen.
Middag van kleinkunst
in Leidse Volkshuis
voor anti-vivisectie
Bij wijze van voorspel op de aanstaan
de activiteiten organiseerde de Amitii-
VkdseCtie-StiChiting zaterdagmiddag m
het Volkshuis een programma van klein
kunst, aangeboden door Jiswalda van It-
tersum en Han Beuker. Aan het begin vaa
de middag zotte de hoofd-districtscom
missaris, de heer C. Laai, het doel van do
stichting uiteen: streven naar een vivi
sectie-vrije leerstoel.
Het kleinkunstprogTamma bestond uêt
de voordracht van gedichten van Anndo
Sahmidft, op muziek gezet door Han Beu
ker en liedjes van Han Beuker, voorge
dragen door Jiswalda van Ittersum. Ook
bracht mevrouw Van Ittersum enikeilo
Franse Chansons ten gehore.
De zaail was schaars bezet, maar de
weinigen die er waren hebben d«ze mid
dag veel kunnen genieten. Vooral in
„Sodrée musioaüe" en „De Hoeksema's"
trof de praahftige mimiek van mevrouw
Van Ittersum. In „Le Prisonniior de la
Tour" vormde de begeleiding een uitste
kende achtergrond voor de voordracht-
De voorcbraCht werd onderbroken door
een pdanosollo van Han Beuker.
UITVOERING VAN
CON BRIO
Zaterdagavond gaf de Leidse ac
cordeonvereniging Con Brio ter ge
legenheid van het driejarig bestaan
een opvoering in een geheel bezette
zaal van de speeltuinvereniging Oos-
terkwartier. Het gaat met deze ver
eniging vooruit, zowel wat betreft
het aantal leden en medewerkers als
het aantal luisteraars.
Ook de onderlinge verhoudingen zijn
er goed. met name die tussen de diri
gent. de heer Lancet, en de leden. Hierop
vestigde de heer Van der Laan in zijn
openingswoord ook de aandacht. Dat on
der zulke omstandigheden de vorderin
gen merkbaar zijn, spreekt welhaast van
zelf.
Behalve Con Brio lieten ook verschei
dene leerlingen van de heer Lancel zich
horen, van wie wij noemen de negen
jaar oude Jan Harteveld. Als vaste me
dewerker traden ook nu op de heren J.
van Eijk tenor en J. Kriek bariton. De
Wolvoni's zorgden voor enige vlotte num
mers. Verder was er medewerking van
The Rhythm Club onder leiding van T.
Wisse.
Opstelwedstrijd van de
wereldfederalisten
De Wereldfederalisten-beweging Neder
land zal binnenkort voor leerlingen van
de twee hoogste klassen der middelbare
scholen een opstelwedstrijd uitschrijven,
waarin wordt gevraagd hoe men zich de
nieuwe wereldgemeenschap voorstelt. Ko
ningin Juliana gewaagde hiervan in de
tafelrede, die zij uitsprak ter gelegenheid
van het diner in het paleis op De Dam,
ter ere van de achttiende verjaardag van
prinses Beatrix.
De eerste prijs is een verblijf in de Cité
Universitaire van Parijs in de zomer van
het volgende jaar.
Juliana-eamelia
Zeventien kwekers uit de Verenigde
Staten, die op Schiphol zijn gearriveerd,
zullen dezer dagen koningin Juliana een
camelia-variëteit aanbieden, waarvoor de
Koningin toestemming heeft gegeven deze
