CHRISTFUJK
3
5
1 l
Artikel over chr. onderwijs in
nieuwe kerkorde
Veel geduld bij geschillen, die
uitgepraat moeten worden
Overstag
DONDERDAG 12 APRIL.
Luth. zending gaat weldra niet meer van
genootschap, maar van de kerk uit
Langzamerhand wordt het werk van
het Ned. Luth. Genootschap voor In- en
Uitwendige Zending in kerkelijke banen
geleid. M.a.w. de Zending zal niet meer
uitgaan van een Genootschap, maar van
de Kerk. In verband daarmee is er reeds
een plan tot reorganisatie opgesteld. Be
sprekingen met de Synodale Commissie
van de Ev. Luth. Kerk vonden plaats.
Het zal nu niet lang meer duren dat het
Luthers Genootschap opgenomen is In het
gehele kerkelijke werk van de Lutherse
kerk in Nederland.
De idealen die de oprichters van het
Genootschap in de vorige eeuw voor ogen
stonden zullen dan verwezenlijkt zijn.
Dat er veel werk verzet is. en nog te
doen valt. bleek op de vergadering van
het Ned. Luth. Gen., woensdag te Amster
dam gehouden, uit de jaarverslagen. Sub
sidies werden verstrekt, gelden geleend
aan bonden en verenigingen in Luthers
Nederland. Een nieuw contact werd ge
legd met het vroegere zendingsterrein:
de Batoe-eilanden De Lutherse
Wereldfederatie, verleende hierbij bemid
deling. De lectuurverspreiding zal krach
tig ter hand worden genomen.
Bijzondere dank werd het Genootschap
gebracht door de Theologische school te
Makassar. Op onbaatzuchtige wijze is hier
nl. op ruime schaal geholpen. De jeugd-
zending organiseerde allerlei acties ten
behoevfe van de jongensstad van ds
Röveo te Perambuluo (India).
Drs. G. J. van den Berg sprekende over
„de Lutherse kerk in een veranderende
samenleving", wees op de grote wijzi
gingen die zich in de vorige en in deze
eeuw hebben voorgedaan op allerlei
levensgebieden.
Die veranderingen hebben ook de Lu
therse kerk niet onberoerd gelaten. Door
vele factoren (veroudering van de kerk
leden, gering percentage jeügd. het weg
trekken van vele Lutherse buitenlanders
enz.) is de Lutherse kerk in aantal leden
sterk achteruitgegaan. Ook de ontkerke
lijking schrijdt voort. Wij zullen onze
oogkleppen af moeten doen en heel reëel
de toestand moeten aanzien en daarnaar
onze maatregelen moeten treffen. Een
nieuwe aanpak is op velerlei gebied
nodig: o.a. het scheppen van nieuwe
organen en het stimuleren van het leken-
apostolaat. In gemeenschap met andere
kerken zal de Lutherse kerk dezelfde
problemen moeten aanpakken. Immers
Advertentie
Zenuwrnst.
Zwaarmoedige gedachten, tobberijen
en angstgevoel worden verdreven door
MIJNHARDT'S ZENUWTABLETTEN
Versterken het zelfvertrouwen en
stemmen U weer moedig en rustig.
de mensen wachten op de boodschap, die
de kerk nog mag brengen.
Prof. dr. P. Boendermaker en ds. C. Ch.
G. Visser werdén herkozen resp. als
voorzitter en secretaris, terwijl in de
vacature van P. H. Michel gekozen werd
Hr, B. Bunjes.
Luthers-Hervormde
toenadering
Predikantenvergadering in
Amsterdam
OP de Lutherse predikantenvergadering,
die gisteren onder leiding van dr. G.
J. Lindijer in de Maarten Lutherkerk
te Amsterdam is gehouden, is uitvoerig
gediscussieerd over de liturgie van de
nieuwe Lutherse gezangenbundel. Drs. J.
P. Boendermaker vond dat in de nieuwe
bundel duidelijker tot uiting wordt ge
bracht, wat een Lutheraan onder ere
dienst verstaat. Dr. C. H. Lindijer legde
evenwel de nadruk op, dat de bundel
■t door alle stromingen in de Lutherse!
kerk met even veel vreugde is ontvangen.
Het tweede belangrijke onderwerp, dat
uitvoerig aan de orde kwam was de ver
houding Luthers en Hervormd. Prof. dr.
W. J. Kooiman besprak in een kort refe
raat de Avondmaalsopvattingen vastge
legd in de consensos (een formulering,
waarover overeenstemming werd be
reikt, bij de samenspreking met de Her
vormden). Prof. dr. Kooiman betoogde,
dat de fronten thans anders liggen dan
ten tijde van het gesprek Luther—Zwing-
li in 1529. In een gesprek der Kerken
werkten de Lutherse theologische opvat
tingen steeds meer door. Hoe de verhou
ding LuthersHervormd zich zal ont
wikkelen durfde spreker niet te voorspel
len, maar hij rekende het niet tot de on
mogelijkheden, dat het voor beide kerk-
groeperingen nog eens zal komen tot één
kerkgemeenschap en één Avondmaals
viering. De Avondmaalsviering naai
Lutherse opvatting toelichtend, verklaar
de prof. Kooiman, dat het gaat om
Gave van God. om de lichamelijke
derdaling van God tot ons en niet
onze verheffing tot God.
In de vergadering leefde algemeen de
opvatting, dat de komende Lutherse
node zich accoord zal verklaren mei
werk van de commissie voor het ge
sprek met de Ned. Herv. Kerk. Dit be
tekent voortzetting van het gesprek met
de Hervormden, kanselruil, huwelijks
inzegening, intercommunie en intercele
bratie.
Op de predikantenvergadering hield ds.
A. Burghoorn nog een exegetische inlei
ding over Lucas 10:1—9. Mej. ds. L. J.
Visser volgde als bestuurslid mej. ds.
M. E. Monsees op.
Boek
VAN DE DAG
Macht en onmacht In de Ge
neeskunde, door Paul Huhner-
feld. Ultg. Lannoo Tielt, Den
Haag.
De schrijver van dit mooie boek is
een der redacteuren van een Duits
weekblad. Hij heeft medicijnen en filo
sofie gestudeerd, maar oefent de medi
sche praktijk niet uit. In vlotte, boeien
de en heldere stijl beschrijft hij de ge
schiedenis en de huidige stand van za
ken betreffende enige vaak voorkomen
de ziekten zoals griep, tuberculose, kan
ker. reumatiek e.a. Ook valt op, dat hij
zich objectief stelt tegenover parame
dische bewegingen zoals de osteopatie
en chlropraxis. Natuurlijk komt telkens
de filosoof om de hoek kijken. "De leek
zal izijn inzichten zeker verhelderen;
deskundigen zullen uit de geschiedenis
veel kunnen leren, dat zij niet wisten.
Een alleszins aanbevelenswaardig boek.
Van her-
.en
der
Dr. Otto Nuschke, voorzitter var.
Christen-democratische party In Oosl-
Duitsland, die tevens vice-premier is,
heeft op een byeenkomst van het be
stuur van zyn party verklaard, dat
alle problemen, die nog tussen kerk
en staat bestaan, snel kunnen worden
opgelost, indien de vertegenwoor
digers van de Evangelische Kerk In
Oost-Duitsland een verklaring van
loyaliteit jegens de Oostdultse repu
bliek formuleren.
In de Evangelisch-Lutherse kerk van
Litauen Is een nieuw gezangboek in
gevoerd. Het bevat o.m. 50 nieuwe
vredesgezangen", maar het beroem
de ,Een vaste burcht" van Maarten
Luther is tot twee strofen besnoeid.
Dit werd medegedeeld door dr. Frank
lin Clark Fry, president van de Ver
enigde Lutherse Kerk in Amerika die
pas is teruggekeerd van een bezoek
aan Rusland.
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
Vrijdag 13 april 1956
Hilversum I. 402 m. NCRV: 7.00 Nwa
7.10 Gewijde muz: 7.30 Gram; 7.45 Een woord
voor de dag; 8.00 Nws en weerber: 8.15
Gram; 8.00 V d zieken; 9.25 V d hulsvrouw
9.35 Waterst; 9.40 Metropole-ork: 10.15 Gram.
10.30 Morgendlenat; 11.00 Zang en plano; 11.31
Gram; 12.00 Salonork: 12.30 Land- en tulnb
meded; 12.33 Melajeskoor; 12.53 Gram of act;
13.00 Nws; 13 15 Prot Interkerkelijk Thuis
front; 13.20 Zigeunerkwintet: 13.45 Gram
14.05 Schoolradio; 14.25 Radio Philharm ork
15.05 Gram; 15.15 Voordr; 15.35 Vocaal ens
16.00 Tulnb praatje: 16.15 Blaas-ens; 17 00
Voordr; 17.20 Lichte muz; 17.40 Beursber
m/?tn Va" overz«: 18.15
Mandoline-ork; 18.35 Cabaret; 19.00 Nws en
weerber; 19.10 Regerlngsuitz: Rubriek „Ver
klaring en toelichting"; 19.20 Regerlngsuitz
Emigratierubriek Emigratiepraatje van H A
van Luyk; 19.30 Gram; 19.45 Radiokrant-
vvn A'Semene Vergadering v d
VVD; 21.00 Radio Philharm ork en groot
,21 30 "De jeugd vllegt uit" hoorspel;
22.00 Amus muz: 22.20 Klankb over de We
genwacht; 22.45 Avondoverdenking; 23.00
2ÏH.La"g-s, w®gen van kunst en schoon
heid; 23.3524.00 Gram
- RuZer»um 298 m- VARA: 7.00 Nws;
..10 Gym: 7.20 Gram; 8.00 Nws; 8.18 Gram;
8.45 V d Huisvr; 9.00 Gym v d vrouw'- 9.10
Gram. VPRO: 10.00 Avonturen met kinderen
caus; 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 V
d kleuters: 10.40 Gram; 10.50 Orgelspel; 11.15
Het hangt aan de muur en het tikt: 11.40
Snpr bas en piano. AVRO: 12.00 Theaterork
en solist; 12.30 Land- en tulnb meded; 12 35
Sport en prognose: 12.50 Gram; 13.00 Nws:
13.15 Meded en gram; 13.25 Dansmuz; 13.55
Puzzel mee
Boekbespr). VARA: 16.00 Muzikale caus:
16.30 V d jeugd; 17.00 Muzikale caus; 17.40
Roemeens ork; 18.00 Nws; 18.-15 Act; 18.20
Lichte muz; 18.45 Tot nieuw bestel verbon
den lezing; 19.00 V d kind; 19.10 Kinderkoor.
VPRO: 19.30 30 jaar geleden, caus; 19.45
Nws v d VPRO: 19.50 AHOY-nws: 20.00
Nws; 20.05 Boekbespr; 20.15 Voordr: 20.30
7
II
IM
1
21.00 Gevar muz: 21.40 Zij willen u wel hei-
'7
lU
Lichte muz. VPRO: 22 40 Vandaag, caus:
22 45 Avondwijding. VARA: 23 00 Nws; 23.15
Engeland. BBC Home Serv. 330 m. 12.00
XM
2b
16
answers?; 13.30 Gevar progr; 13.55 Weer
ber: 14.00 Nws; 14.16 Gevar prgr; 14.40 Voor-
dracht; 14.50 Orkestconc: 16.00 20 vragen:
16 30 Discussie; 17.00 Viool en plano; 17.30
Hoorsp: 18.00 V d kind; 18.55 Weerber; 19.00
Nws- 19.15 Sport: 19.30 Koorzang: 19.50 Caus:
20.00 Gevar progr: 20 45 Klankb; 21 15 Con-
certork 22.00 Nws: 22.15 Caus; 22 45 Gevar
PUZZEL No. 387
Horizontaal; 1 Grap. 7 takje 8 Chin,
maat. 9 uitroep, 11 titel, 12 modedwaas.
13 deel van een fuik. 14 zuivelprodukt,
16 bergplaats. 17 aanzien. 18 voorzet
sel. 20 vrouwennaam. 22 jong dier, 23
afkondiging, 24 voorzetsel. 26 bevel. 27
verlaagde toon. 28 aspunt, 30 in massa.
Vertikaal: 1 Bast- 2 inhoudsmaat, 3
godin. 4 onbezonnen. 5 geheel de uwe.
6 kolenemmer. 8 moeilijk te hanteren.
10 vrucht, 12 zangnoot. 15 telwoord,
17 voorzetsel, 19 gelijkmatig, 21 voeg
woord, 23 Turkse titel. 25 sierlijke plan
tjes, 28 gezinslid. 29 zangnoot.
OPLOSSING PUZZEL No. 386
16 noot. 18 sage. 19 eerst, 21 kar. 22
EK. 23 aas. 24 de, 25 pas. 26 den. 27
P Vertikaal: 1 Koekoek. 2 L.S 3 werk
4 agens. 5 na. 6 planeet. 8 haperen
11 pagadet 13 oor. 15 aak. 17 tsaar-
20 tast. 25 fco. 26 de.
24.00 Nws; 0.08—0.13 K<
FngHind. BBC Llehf I
12 00 Mrs Dale's dagb: 12.15 Voordr: 12.30
jpel; 18.00 Amerika zingt: 18.15 V:
19.15 Zang: 19.45 Hoorsp; 20.00 Nws: 20.24
Sport: 20.30 Hoorsp: 21.00 Pianospel; 21.15
Discussie; 22.00 Lichte muz: 23.00 Nwi
23.15 Act; 2320 Dansmuz; 24.00 Voordr: 0.1
Dansmuz; 0.45 Progr overz; 0.50 Weerbet
0.55—1.00 Nws
Brussel. 324 m. 12.00 Omr ork: 12.30 Weei
bcr; 12.34 Gram; 13.00 Nws; 13.15 Grarr
14.00 Idem: 14.20 Kamerork: 14.40 Vlaams
mui; 13.00 Gram; 15.15, 15.35 en 15.45 lderr
16.00 Koersen; 16.02 Operamuz: 17.00 Nwi
17.10 Lichte muz; 17.45 Kamermuz; 18.30 V
d sold; 19.00 Nws: 19.40 Gram; 19.45 Mozart-
>gr: 20.00 Ki
kaleidnscoop; 21.15 Syr
22.15 Vrije tijd;
Beroepingswerh
NED. HERVORMDE KERK
GEREF. KERKEN
Benoemd: tot hulpprediker te Rossum
(Gld.) A. B. W. M. Kok te Zaltbommel-
Gameren, die deze benoeming ook aan-
Aangenomen: naar Rotterdam-Zuid
A. L. Bos te Katwijk aan Zee (vak. G.
W. Rijksen.
CHR. GEREF. KERKEN
Mensen en feiten
In het Minérva-pavlljoen te Amsterdam
promoveert vrydagmiddag 27 april tot
doctor In de wis- en natuurkunde aan
de VrUe Universiteit de heer Karei
Marlnus van Vliet, geboren te Dor
drecht. Aanvang promotieplechtigheid
halfvier. Promotor prof. dr. G. J.
Slzoo. Eveneens vrydag 27 april pro
moveert aan de Vrye Universiteit
Pieter Adriaanse uit Maassluis tot
doctor In de rechtsgeleerdheid. De
plechtigheid heeft om half twee plaats
in het Minerva-paviljoen. Promotor
prof. mr. P. J. Verdam.
Een bitter tvoord
We hebben een gezegde dat
luidt: „Eén ogenblik van onbe
dachtzaamheid kan maken dat
men jaren schreit!" Die „men"
slaat dan altijd op onszelf. En
dat is natuurlijk droevig maar
men heeft het dan tenminste aan
zichzelf te wijten!
Maar het kan ook wel zo zijn
dat door uw onbedachtzaamheid
een ander jaren schreit. Het kan
zijn dat dat bit
tere woord, waar
van psalm 64
spreekt, dat wij
zo gedachteloos
uitspreken, ja
renlang voelbaar
is in het hart
van uw naaste.
Psalm 64 gaat
over laster.
Over mensen die hun tong wet
ten als een zwaard en die een
bitter woord afschieten als een
pijl die uit het verborgene weg
schiet naar de onschuldige. U
weet toch ook wel dat zo'n wond
in het hart erger kan branden
dan een lichamelijke wond!
Wees voorzichtig. Want God
laat het niet ongestraft! In die
zelfde psalm leest men hoe God
de mensen aanpakt die zo scherp
zijn met hun tong: „Plotseling
treft God hèn met een pijl!" En
Gods pijlen maken erger wonden
Gen. synode Leeuwarden
DE GENERALE SYNODE der Gere-
formeerde kerken bezig met de
behandeling van het" ontwerp der nieu
we kerkorde passeerde gisteren
artikel 130, dat in de redactie van de
commissie aldus luidde: „De kerke
raden zullen erop toezien, dat de
kinderen der gemeente onderwys op
christelyke scholen ontvangen en zy
zullen bevorderen, dat waar mogelyk,
ook op andere scholen onderwys in de
christelyke godsdienst wordt gegeven".
Prof. dr. K. Dijk sprak er zijn dank
baarheid over uit, dat dit artikel over
het onderwijs een plaats gekregen heeft
in de kerkorde. De hoogleraar
echter van mening, dat de beide
sneden niet in één artikel kunnen
den opgenomen. De gedachte, dat het
onderwijs in de christelijke godsdienst
op andere scholen gelijkgeschakeld
wordt met het onderwys op christelyke
scholen, mag niet postvatten. Christe
lijk onderwys is normatief.
Is er gelegenheid voor evangelisatie
op de andere scholen, dan moet daarvan
gebruik gemaakt worden. Artikel 26 van
de lager onderwijswet heeft die gele
genheid gegeven en er is tevens een
conclusie van de Gereformeerde synode
te Den Haag, dat in deze gevallen de
evangelisatiecommissies kunnen
dan de scherpste mensenwoorden!
Als Gods pijl u treft kan het
toch zo zijn dat niet slechts die
ander maar meer nog gijzelf ja
renlang schreit over dat onbe
dachtzame ogenblik. Jarenlang?
Misschien wel eeuwig!
Prof. Schippers tot Herv. predikanten
redacteur.
DE GEREFORMEERDE
HOOGLERAAR in de
ethiek aan de Vrije Univer
siteit, prof. dr. R. Schippers,
heeft gisteren in zijn refe
raat voor de Hervormde
predikanten op hun jaarlijks
congres in de Utrechtse
Handelsbeurs, toen hij sprak
over de verhouding Her
vormd-Gereformeerd, een
bemoedigend geluld laten
horen. Als we doorgaan met
ons gezamenlijk theologisch
te bezinnen op die punten,
welke ons gescheiden hou
den, moet het mogelijk zijn,
dat we er uit komen. We!,
zo zei de hoogleraar, zult u
een zware dobber aan ons
hebben en wij aan u, als we
spreken over de Heilige
Schrjft en haar gezag, over
het wezen van de kerk, over
het apostolaat en de Chr.
organisaties, over de verzoe
ning. de wedergeboorte en
de verkiezing. Als gerefor
meerden kunnen wij echter
nog heel wat uit de HeUige
Schrift leren en we kunnen
ook van elkaar leren.
Als men het democratisch
aanpakt cn ook de kerk
mensen laat meedoen xomt
er ongetwyfeld heel wat
los, maar er openen zich
ook verrukkeiyke per
spectieven.
Prof. Schippers zei dit als
antwoord op de vraag of het
zin heeft met elkander te
spreken over verschillen
tussen de Hervormde Kerk
en die van de Afscheiding
en de Doleantie, waarin ve
len geen licht zien. Waar we
wellicht niet zullen uitko
men, vervolgde de hoogle
raar is de permanente ge
neigdheid bij de Hervormden
om wat men theologisch ge
vonden heeft niet te laten
functionneren in de kerk.
Toch bond prof. Schippers
de Hervormde theologen,
o.w. de meest vooraanstaan
de hoogleraren van de rijks
universiteiten. op het hart
om het geschil uit te pra
ten. Onze synodes, zei hij,
moeten met elkaar veel ge
duld hebben en ik vraag
dringend aan de Hervorm
den. dat zij niet anticiperen.
De Gereformeerden hebben
de oecumenische spelregels
nog niet aanvaard.
Gereformeerden hebben
oecumenische spelregels
nog niet aanvaard
Wederzijdse afvaardi
ging naar elkanders synodes
betekent voor de Geref.
Kerken iets anders dan voor
de Hervormde Kerk.
Bij de gereformeerden
left het verlangen, dat de
Hervormde Kerk zich volle
dig zal inzetten voor het
authentieke erfgoed van
het gereformeerd protestan
tisme en prof. Schippers
acht dit niet in strijd met
goede oecumenische spél-
regels. Het zou zelfs op
verschillende wijzen oecu
menisch belangrijk kun
nen worden.
pROF. SCHIPPERS maakte
L deze opmerkingen in
het kader van zijn referaat,
dat handelde over het onder
werp: de gereformeerden en
de oecumenische situatie in
Nederland. Het niet deelne
men van de Geref. Kerken
in de Oecumenische Raad
meende prof. Schippers in
eerste aanleg te moeten wij
ten aan de omstandigheid
dat een beslissing tot deel-
neming meteen een beslis
sing zou zijn met betrek
king tot de verhouding van
de Hervormde Kerk en de
Gereformeerde Kerken.
Voorlopig zal men hieraan
niet kunnen meedoen, ten
zij op bepaalde voorwaar
den.
Nieuwe theologische be
zinning op de binnenlandse
oecumenische situatie is
geen luxe, constateerde prof.
Schippers, hoewel hij niet
temin bij de discussie van
een zendingsman, dr. J. M.
v. d. Linde van de Herrn-
hutters te Zeist, min of
meer het verwijt doorkreeg:
het gaat hier zo Urks toe.
Dr. v. d. Linde doelde
blijkbaar op de kleine ver
schillen. die hier bestaan Ln
vergelijking met de grote
taak. die op het zendings-
veld wacht. En dr. v. d. Lin
de maakte daarbij'de op
merking, dat als men elkaar
tegenkomt op het zendlngs-
veld, deze ontmoeting wel op
het allerbest is. De samen
werking tussen beide ker
kengroepen in de Ned. Zen
dingsraad is voorbeeldig.
Prof. Schippers was het
daar mee eens en typeerde
de discussie wel juist door
te spreken van een gesprek
in „consistoriekamersfeer."
TN ZIJN BETOOG legde de
J- Amsterdamse hoogleraar
de volle nadruk op de vraag,
die vooral sinds 1834 en
1886 de gemoederen bezig
houdt: Wat is de kerk eigen
lijk? De bekende verklaring
van Toronto schenkt daar
aan bijzondere aandacht,
maar Hervormden en Ge
reformeerden zullen in de
oecumene niet naast elkaar
kunnen plaats nemen, om
dat ze elkaar niet erkennen
als kerken in formele zin.
Een huiselijke twist ver-
Vooral het kerkelijk en het
piëtistisch motief voor de
oecumene vindt bij vele ge
reformeerden weerklank.
Reeds in de vorige eeuw
gingen bij vele mensen van
de Afscheiding en de Dole
antie de ogen open (via Hei-
delbersse Catechismus en
Belgica), toen zij optornden
tegen de opvatting als zou
de kerk een genootschap zyn
voor godsdienstige doelein
den, voor de herontdekking
van de kerk (De zoon van
God is bezig zich een ge
meente te vergaderen; ie
der is schuldig de enigheid
der kerk te onderhouden).
Daarom kan ik het zo
moeilijk hebben als de Ge
ref. Kerken worden bestem
peld als een 19de eeuws ex
periment. De Hervormde
broeders hebben op dit punt
nog wel iets aan ons goed
te maken. De Hervormde
Kerk heeft eerst langzamer
hand de betekenis van het
kerk zijn opnieuw ontdekt
en heeft daardoor haar oe
cumenische roeping leren
verstaan.
Vele gereformeerden heb
ben bezwaren tegen de We
reldraad op positieve gron
den en zeggen kort en bon
dig. dat de Wereldraad een
zodanige structuur heeft,
dat niemand er iets aan
veranderen kan. Zij verge
lijken de structuur van de
Wereldraad met die van
een Hervormde Kerk in het
Als wij ons aansluiten bij
de Wereldraad, zo redene
ren zij, konden we beter
eerst Hervormd worden.
Het gaat er in de oecu-
meniciteit om de eenheid
der kerk authentiek histo
risch te verwerkelijken. De
crux is daarbij de gelijktij
digheid van de concentratie
op wat de kerk tot aanzijn
riep en roept (zodat ze dé
ze kerk is) en de innerlijke
drang tot gemeenschap. Ie
der ziet dan grenzen en stelt
voorwaarden voor gemeen
schap.
Ik heb dé stellige over
tuiging, dat als men samen
Wil luisteren naar de Heili
ge Schrift theologische be
nadering van de Hervorm
de kerk en de Geref. kerken
mogelyk is. Maar of men
dan voor Hardegarijp een
oplossing heeft? Men zal
niet te optimistisch mogen
zijn en veel geduld moeten
hebben, ook met de Gere
formeerden. We zullen ons
niet mogen fixeren op de
situatie van vandaag. Het
zou een grote fout zijn, als
we samen er niet in zouden
kunnen slagen de Gerefor
meerde Protestantse theolo
gie uit te bouwen. Ik heb
niet het idee dat wij in een
ghetto zitten, maar wil toch
opmerken: zonder u komen
we er niet uit. Hervormden
en Gereformeerden hebben
elkaar theologisch nodig.
In dit verband kwam ook
de briefwisseling Den Haag-
Leeuwarden ter sprake, en
de volkskerkgedachte, waar
over veel begripsverwar
ring bestaat.
Daarover liep ook een
deel van de interessante en
op goede toon gevoerde dis
deelgenomen door prof. di.
A. A. van Ruler (Utrecht),
door de voorzitter van de
Oecumenische Raad in Ne
derland. prof. dr. W. Dank
baar (Groningen), die op
merkte, dat hij de deelne
ming van de Geref. kerken
zeer op prijs zou stellen,
prof. dr. Haitjema (Gronin
gen). prof. dr. A. J. Rasker
(Leiden) en dr. H. Berkhof
(Driebergen). Dr. J. R.
Wolfensberger (Amster
dam) leidde de discussie.
den ingeschakeld. Prof. Dijk stelde voor.
dat de deputaten en de commissie dit
artikel nog nader bekijken. De rappor
teur der deputaten, prof. dr. D. Nauta.
had, evenals de rapporteur van do
commissie, ds. E. N. van Loo te Sneek.
geen enkel bezwaar tegen splitsing
het artikel.
De synode werd het tenslotte
over een nieuwe redactie van artikel
130, dat in het concept nu aldus is
opgenomen: „1. De kerken zullen
bevorderen, dat er christelyke scholen
zijn, waar de kinderen der gemeente
onderwezen worden. 2. De kerken
zullen van alle gelegenheden om
op andere scholen onderwys in de
christelyke godsdienst te geven,
veel mogelyk gebruik maken".
Art. 130 is een van de artikelen in
hoofdstuk Betrekkingen van de kerk
naar buiten, dat gevolgd door
drietal slotbepalingen de ni<
kerkorde afsluit. Allereerst is er artikel
126, dat handelt over de correspondentie
met kerken van gereformeerde belijde
nis in het buitenland. Correspondentie
in engere zin. die .zich kenmerkt door
uitwisseling van attestaties en weder
kerige toelating van predikanten tot de
bediening van Woord en sacramenten,
en in ruimere zin. die zich voornamelijk
beperkt tot het wederzijds zenden
afgevaardigden naar de synoden.
Bij art. 127, dat handelt over be
trekkingen met kerken en groepen in
Nederland, vroeg prol Dijk. waarom
er alleen bij buitenlandse kerken sprake
is van correspondentie. Prof. Nauta gaf
ten antwoord, dat zich hierby nog veel
minder praktijk heeft gevormd. Het
vreemde doet zich hierbij voor, dat de
Geref. Kerken de Chr. Geref. Kerken
ter synode hebben uitgenodigd, maar
dat de Chr. Geref. synode hierop niet
is ingegaan. Van de andere kant heeft
de Ned. Herv. synode de Gereformeerde
Kerken ter synode gevraagd, waarop
de synode van Leeuwarden meende niet
te mogen ingaan.
Een oecumenisch artikel?
De commissie was van oordeel ge
weest, dat de artikelen nog moesten
worden uitgebreid met een artikel
over de oecumenische roeping der
kerk. Ze deed daartoe een voorstel.
Verschillende synode-leden gaven dan
echter de voorkeur aan het oorspron
kelijke artikel 4 uit het deputaten-
rapport, dat echter uit de aanhef is
weggelaten. Prof. Dijk stelde voor.
lijke doen om samenbinding
stel van eenheid met andere dan in
voorafgaande artikelen bedoelde ker
ken te zoeken". Over de formulering
van dit artikel zal echter nog gehan
deld worden.
Jarige hoogleraar
Na deze besprekingen werd de behan
deling van het ontwerp kerkorde voor
lopig opgeschort. Alle artikelen zijn
thans behandeld, maar over een aantal
artikelen zal in de komende dagen nog
overleg gepleegd moeten worden. Hier
toe kon het gisteren niet meer komen,
omdat prof. Nauta aan het begin van
de middag Leeuwarden verliet om in
Amsterdam zijn 58ete verjaardag te vie-
Aan het begin van de morgenzitting
heeft de praeses, ds. C. v. d. Woude,
de jarige hoogleraar bijzonder hartelijk
gelukgewenst. Hij onderstreepte de grote
belijndheid van professor Nauta. maar
wees ook op de soepelheid en het open
staan voor alle bezwaren, dat het op
treden van deze hoogleraar kenmerkt.
Desa eigenschappen zyn bijzonder dui-
deiyk naar voren gekomen op de synode
van Leeuwarden, waar prof. Nauta im
mers onvermoeibaar van 's morgens
vroeg tot 's avonds laat het standpunt
van deputaten voor de herziening van
de kerkorde heeft toegelicht en ver
dedigd.
Het moderamen bood mede namens
de gehele synode de hoogleraar een
boekwerk aan en op de tafel van de
hoogleraren werd een vaasje met een
orchidee geplaatst. Tevens zond de
synode een telegram met een gelukwens
aan prof. dr. J. H. Bavinck, die gisteren
in het huwelijk trad.
Benoemingen
de Geref. Ulo-
Elim (bij Hoogeveen) de
*- Wljchel en N. A.
Enschede, de heer M. Egberts te Der
(Ov.); Julianaschool te Rijssen,
In het moderamen van de Ned. Herv.
Predikantenvereniging zijn gekozen
ds. H. M. Strating (Goes), ds. J-
Hoogenkamp (Leeuwarden), ds. A. A.
Koolhaas (Amersfoort) en dr. K. E. H.
Oppenheimer (Lelden), in de vaka-
tures ontstaan door het aftreden van
de predikanten C. A. de Ridder, J. E.
Uitman, dr. H. Schouten en H. C.
Touw.
107.
„Draai draai het licht niet op! Niet op
draaienhet overige ging verloren.
Ik stond daar als aan de plaats vastgevroren;
ik wilde iets doen en ik durfde dat niet.
De mannen schenen uiteen te gaan.
„Goed dan! Hier is het!" De woorden werden
met een hijgende stem gefluisterd, die ik niet
herkende.
Dan voelde ik meer dan dat ik zag, dat de
tengerste van de beide gedaanten zachtjes op
de vensterbank vlak bij het bed sprong, een
ogenblik door de stortbuien naar buiten tuurde
en dan weer even behoedzaam op zijn tenen
terugsprong.
„In die hoek! Daar, achter het scherm! Zuster
Keate?"
„Ja."
„Hierheen, gauw!"
Ik struikelde even, toen ik het voeteinde van
het bed voorbijging, vond in de duisternis een
hand uitgestrekt om mij te leiden, en was in
minder dan geen tijd in het donkerste gedeelte
van de kamer achter het scherm.
„Houd u kalm!" waarschuwde O'Leary streng.
Naast mij, snel ademhalend, was er die an
dere man; toen ik een beetje achteruit deinsde,
kwam ik in aanraking met iets kouds; ik raakte
het onderzoekend met mijn vingers aan en ging
verschrikt achteruit. Het was vierkant en hard
en werd in de jas van de man naast mij gedrukt
Het moest door O'Leary's hand worden vastge
houden.
En ik stond daar op enkele centimeters af
stand van dat ding. Ik moet plotseling een ge
baar hebben gemaakt, want O'Leary fluisterde
weer heel scherp: „St!"
Als versteend stonden wij drieën achter dat
scherm. Er klonk geen geluid in de kamer. Toen
mijn ogen aan de duisternis "begonnen te wen-
ciJÜu
het
nen, bemerkte ik dat het raam bij het bed
flauwtjes zichtbaar was door de reet in het
scherm en ik plakte mijn oog daartegen.
Eenmaal bewoog de man naast mij zich even
en dan kalmeerde hij dadelijk en ik twijfelde
er niet aan, of die dreigende revolver werd wat
dichter tegen zijn ribben gedrukt.
Juist toen ik het gevoel had, alsof mijn longen
zouden barsten, bespeurde ik, dat er een scha
duw, donkerder dan de omgevende schaduwen,
daar aan het raam was Ik knipte met de ogen
en tuurde aandachtiger. Ja, ik was er zeker van.
Zwijgend en met een wonderlijke stilte kroop
de schaduw van de vensterbank de kamer in,
hield een ogenblik op, en gleed dan zo onopge
merkt dat zij niets menselijks scheen te zijn,
de kamer door en uit mijn gezichtsveld.
Dan merkte ik, dat O'Leary verdwenen was
en tevens hoorde ik een geluid als het kraken
van een beddeveer en O'Leary's stem, koud en
hard, als die boosaardige revolver:
..Blijf staan, waar je bent' Handen omhoog!
Draai het licht aan. zuster Keate Handen om-
hIk heb jullie!"
Draai het licht aan!
Mneq? |k die kamer doorgaan tot de deur?
Neen, hier was het licht, boven het bed! Waar
was het koord! Ha! Mijn vingers grepen het,
trokken er krampachtig aan en licht stroomde
door de kamer.
Er klonk een verstikte uitroep uit de buurt van
de kastdeur. Een man, die daar stond, wierp
zijn handen over zijn hoofd. O'Leary stond op
het hoge smalle bed en beheerste met zijn re
volver de kamer. De man achter het scherm
was nog steeds bewegingloos.
„Alles in orde. O'Brien", zei O'Leary, heel
kalm zonder zijn hoofd te bewegen.
„Alles in orde." herhaalde een stem bij het
raam. Daar bij het raam verscheen het hoofd
van O'Brien en over de vensterbank glansde de
loop van nog een revolver en dan vertoonde
zich een even stoere politie-agent naast O'Brien
Mijn hoofd werd herlderder en mijn ogen
hielden op met in dat plotselinge licht te
knipperen.
De man bij de kastdeur was dokter Fred Ha-
jek. Zijn gelaat had de kleur van stopverf. Zijn
kleine oeen flikkerden als van een verschrikt
beest. Uit zijn regenjas drupte het water in
een klein poeltje op de vloer.
„Heb je hem onder schot, O'Brien?" zei O'
Leary welgemutst.
..In orde!" zei O'Brien.
O'Leary sprong behendig van het bed, stak
over naar het scherm en trok het naar achteren
Daar stond Jim Gainsay met zijn pet la-a-g over
zijn ogen getrokken en de magere kaken op el
kaar geklemd. Bij de aanblik van het doosje
uitte ik een kreet en wees er naar.
„Ben jij het werkelijk?" zei O'Leary op
eigenaardige toon.
Hajek maakte plotseling een beweging: O'Lea-
ry zwaaide zich om
..Laat dat!" Zijn stem klakte als een zweep.
Hajek gehoorzaamde met een woedende blik
naar de mannen in het raam.
(Wordt vervolgd
KANTTEKENING
QOK de Nederlandse communisti
sche partij is nu volledig over
stag gegaan en heeft, zij het alsnoj
met enige vriendelijk bedoelde
woorden, de schim van Stalin de
woestijn ingezonden Na de natuur
lijke dood heeft Stalin thans ook
voor de Nederlandse communisten
de geestelijke dood ondergaan.
Het is ook voor internationale
waarnemers nog altijd niet geheel!
duidelijk, waarom dit alles nodig is|
geweest, waarom de nieuwe macht-l
hebbers in Moskou het nuttig heb-l
ben geoordeeld, de nagedachtenlsi
van de grote voorman dit alles aan
te doen. Ze hebben het bovendien
gedaan in een snel tempo. De figuur
van de eens zo grote Stalin is niet
langzaamaan door voorzichtige kri
tiek aangetast, neen, eenmaal met
de kritiek begonnen heeft men ook
maar dadelijk onthuld, dat Stalin
bijvoorbeeld zijn eigen vrouw heeft
vermoord. Dit lijkt ons voor kritiek
noenl tamelijk ingrijpend.
Het standbeeld, dat Stalin voor
zichzelf heeft opgericht, ls door dezt
kritiek nu wel afdoende ondergra
ven. Het is zelfs reeds vooroverge-
"allen en vergrulzeld.
Wie in de Russische sektor van de
stad Berlijn eens een kijkje heeft
genomen op de vermaarde Stalln-!
allee, zal daar halverwege ook een,
groot standbeeld van Stalin zien
staan. Wij weten niet beter, of het!
staat er nog. Maar het heeft al veel.
van zijn zekerheid verloren. Het:
begint al wat te wankelen en we
zouden ons kunnen indenken, dat
de bewoners van oostelijk Berlijn,
die toch al zo weinig vreugde ken
nen, er hun schamele voldoening
aan beleven, wanneer ze dat beeld
daar zo in zijn nadagen zien staan.
Hoelang nog?
£)E vraag, waarom dit alles nodig
is geweest, is daarmee nog niet
opgelost. Want het is duidelijk, dat
de nieuwe machthebbers te Moskou
met deze kritiek op hun grote voor
man zekere risico's hebben aanvaard.
Men mag niet aannemen, dat zij, op
gevoed in de kille communistische;
doctrine, zich nu plotseling door
overwegingen van hoge ethiek heb-,
ben laten leiden. Er moeten stellig
politieke overwegingen achter schui
len. Maar welke? Misschien die, om
de westelijke wereld opnieuw zand
in de ogen te strooien? Maar het
Westen zelf wacht nog af.
Dat een verklaring van dit alles ook
voor de communisten zelf uiterst
moeilijk is, valt duidelijk op te maken
uit de verklaring, waarmee de Neder
landse communisten nu ten slotte ook
de grote draai mee maken. Deze ver
klaring druipt nog van het zweet, dat
er nodig is geweest om haar op papier
te krijgen. Zelfs de gebruikelijke
kritiek daarin op de vrije wereld kan
dit niet meer verbloemen.
Het is, ondanks de moeite die men
er blijkbaar gelukkig nog mee heeft;
gehad, een compleet communistisch
stuk geworden, compleet ook met
zelfkritiek en met betuigingen van
spijt, die overigens in dit stuk wel
uiterst weinig overtuigend aandoen.
Want wat men ook in dit stuk mist,
is een uiteenzetting, hoe men in de
toekomst een dergelijke ontwikkeling
als onder Stalin plaats had, denkt te
voorkomen. Zulk een ontwikkeling is
trouwens ook niet te voorkomen, om
dat ze rechtstreeks verbonden is aan
de afwezigheid ener ware democratie
en aan de aanwezigheid van een com
munistische dictatuur, hetzij deze nu
wordt uitgeoefend door één ofdoor
twee of drie personen.
QNDER DEZE communistische dicta-
- tuur vallen ook de kleine com
munistische machthebbers te onzent
Zij zijn vanuit Moskou in geen enkel
opzicht geraadpleegd over de nieuwe
communistische politiek. Zij hebben
ook nu alleen maar te prijzen wat
de heren daar wijzen. Wordt hun van
uit Moskou lof op Stalin gelast, dan
gehoorzamen zij prompt, maar zij ge*
hoorzamen even prompt, wanneer hun
een felle kritiek op dezelfde Stalin
wordt bevolen.
Daarom is in deze communistische
verklaring het slot ook zo volslagen
belachelijk, wanneer daar met zoveel
woorden wordt verzekerd, dat de
Nederlandse communisten hun politiek
zelf bepalen zonder Inmenging van
buiten af. Duidelijker tegenspraak van
deze bewering dan in de verklaring
zelf, w?arvan zij het slot vormt, zal j
men elders moeilijker kunnen vinden.
Wij moeten hopen, dat van steeds
meer Nederlandse communisten de
ogen voor de onwaarachtigheid in dit
alles opengaan. Zij leven zelf onder 1
een democratisch bestel. Zij kunnen
zich zelf nog een oordeel vormen. Eens
zal ook voor hen de maat meer dan
vol zijn.
Advertenti-
CHOCOLADE...
VenkcJk
