Insekten staan
ons naar
r het l
even
THE FAMILY OF MAN
„TROPISCHE
LANDBOUW"
Zal de mens deze strijd
uiteindelijk winnen
trekt de hele
wereld tot zich
ZONDAGS
BLAD
BRIEVEN AAN DE
flieuiu? £ciftsrl)c (ifoiirant
Wij hebben weer heel wat
reacties ontvangen op ons
Zondagsblad van vorige week.
Een enkeling blijft nog be
zwaren houden tegen het for
maat, maar het mei-endeel blijkt
al met deze vernieuwing ver
zoend te zijn. Het gaat nu de
goede kant op met dit speciale
rubriekje van en voor U,
geachte lezer, want uiteindelijk
zal het toch zo moeten worden,
dat U commentaar levert op
de inheud van onze uitgebreide
wekelijkse bijlage.
GOE» PAASMMMER
Een uitstekend verzorgd nummer
tv.. Uw Zondagsblad van vorige
week. Vooral het Paasverliaal van
Hein Waalwük I
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 7 APRIL 1956
Onze
MEER INHOl R
•«en, dat het
de formaat gehandhaafd moet
jjven, hebben m.i. ongelijk. Het
mdagsblad (óns Zondagsblad)
eft meer inhoud gekregen, niet
leen wal de omvang betreft, maar
k wat de kwaliteit der artikelen
VROEGER NOOIT
P. D.
■rd het Zondagsblad
over hel hoofd. Nu geeft U
dikke Zaterdagkrant met go
verhalen. Nu lezen wjj bet
PUZZLES GROTER
Nu U een geslaagde uitbreiding
aan ons Zondagsblad heeft gegeven,
zou het u ook niet mogelijk zijn
Hier wordt aan gewerkt.
WAAROM KLAGEN
Wat klagen die mensen toch?
Enkele maanden geleden moesten
we het nog met zo'n (kleine)
ZWAARGEWICHT
Ik- weeg meer da
i 200
ad Zü
dat verhaal over Lekkerbekken, die
zich niets behoeven te ontzeggen?
Zou het helpen? Ik probeer het!
Kunnen er nog niet twee bladzijden
bij? Bij het Zondagsblad, bedoel ik.
H. v. d. Z.
PLATEN BETER I
Het is vreemd, maar in zo'n
groot blad zijn de platen mooier
en beter
P. de B.
HET WENT WEL
Tol de afwyzers van ons nieuwe
Zondagsblad, zou ik willen zeggen:
Ik stond er in het begin ook
vreemd tegenover, maar nu ben ik
er al helemaal aan gewend. Hou
het nu zo!
J. P.
En zo hebt U dan weer een
bloemlezing gehad uit onze
post. Er druppelde nog wel eens
een briefkaart binnen van een
lezer, die tegen de vernieuwing
was, maar het grootste deel der
schrijvers verklaarde zich en
thousiast vóór! En dat is meer
dan wij aanvankelijk hoopten.
REDACTIE
j Wereldgezondheidsdag
op 7 April
UGGEN hebben Ferdinand de Lessep6
l/l Panamakanaal te graven, muskieten brengen jaarlijks
50 miljoen mensen de malaria, vlooien verspreiden de
pest; slaapziekte, gele koorts en meer dan acht andere, ge
vaarlijke en epidemische ziekten worden door insekten ver
spreid. Maar de insekten doen meer. Doordat zij drie kwarl
van alle diersoorten ter wereld vormen en zich voeden mei
dezelfde gewassen als de mens, staan zij de mens van vandi
•erbinderd hel insekten jaarlijks zoveel op, dat zij daarmee bet werk van
één miljoen mensen ongedaan maken. Het leven op aarde
wordt in deze tijd Jïebéerst door de insekten, zoals dat in
vroeger tijden door de reuzenhagedissen beheerst werd, en
sinds 1900 weten we, dat bet idsekt de mens tracht te over
meesteren. In deze strijd is bet insekt gewapend met instinct
alleen; de mens heeft zijn intellect, zijn inventiviteit en weten
bet leve
genadeloze strijd. In Amerika eten schap tot belangrijke strijdmiddelen.
We menen dan ook te kunnen zeggen. Naast hun ziekteverbreidende eigen- men de emphytische of systemische middelen, die
dat deze strijd door de mens gewonnen schappen hebben de insekten ook nog gebruikt worden voor de indirecte fcestrijdings-
kan worden. Malari.a zal over een aantal een hele serie slechte gewoonten wat methode. Deze middelen worden namelijk door de
jaren een niet meer bestaande ziekte betreft onze gewassen en voedingsmid- planten opgenomen en vergiftigen' zo de insekten. die
zijn, de verbreiding van andere gevaar- delen. Een sprinkhanenzwerm kan de de plantensappen inzuigen. Het nadeel van deze miö-
lijke ziekten zal dan zijn beperkt of stop- oogst op uitgestrekte gebieden wegvre- delen is. dat ze weinig selectief zijn. m.a.w. ze
gezet en dat alles, doordat de mense- ten. een plantenparasiet kan hele soorten vergiftigen zowel schadelijke ais onschadelijke insek-
lijke wetenschap alles op alles zet. om gewas voor de consumptie ongeschikt ten. een nadeel, dat de directe bestrijdingsmiddelen
de ziekte-overbrengende insekten te be- maken. Laat de gevreesde graanklandar niet 'nebben.
strijden en zonodig te verdelgen. zijn gang eens gaan in een schuur mét We bespuiten vruchtbomen en gewassen mei
Een organisatie, die deze kwestie bij- opgeslagen graan: in korte tijd blijven insektieiden. we gebruiken chemische middelen om
zonder aangaat, is de World Health Or- alleen de zemelen voor ons over. En dan insekten te doden. Maar zijn al die vergiften niet
ganization. de Wereldgezondheidsorgam- brengen de insekten niet alleen ziekten schadelijk voor mensen
satie (WGO>. waarvoor het idee in 1946 op de mensen over. maar ook op planten natuurlijk wel. en dat i
geboren werd, en die als onderdeel van onderling: virusziekten bij vruchtbo- het gebruik ervan een strenge controle
de Verenigde Naties op 7 april 1943 werd men. vergelingsziekte bij bieten. wQrat uitgeocfend. ln wezen is het zó.
dat de wet het gebruik van die vergiften
lp?m>ndhphp°0nd'verbiedt, met aan dat verbod verbonden
leden begon men iets te
beseffen van de gruwelij- enkele met name genoemde uuzonde-
ke taak, die de insekten ringen. Is het gevaar niet denkbeeldig,
in onze maatschappij op dat een mens door het eten van bespoten
Maar
worden, voor men besef- Die kans is ujtermate gering. Wat niet
te dat een ziekte als ma-
laria met ontstond door wegneemt, dat men jaarlyks bij mens en
het inademen van „slech- vee enkele vergiftigingsverschijnselen
te lucht", maar dat de constateert, en dat enkele patiënten daar-
«rd o«r«ète.cht°SkÈn aa" ta M gemeen
het duurde nog weer lan- kan men het zó zeggen: Als men genoeg
ger. tot men begon te be- bespoten fruit en groente wil eten, om
grijpen, dat men met door de bespuitingsmiddelen vergiftigd
SoelenenmeJinedenzie°kP te worden, overlijdt men aan indigestie,
te niet tegenhield, omdat voor de proef voltooid kan worden. Een
er verschillende soorten andere vraag is, of we met het verdel-
malaria en verschillende schadelijke irfsecten het biologi-
soorten overbrengende b
muskieten bestonden. Zo sche evenwicht m de natuur niet vei-
bracht de bos-muskiet de storen. Het antwoord daarop is: nee,
besmetting van malaria Want dat evenwicht hebben we reeds
dVóver^d/SD- verstoord, toon landbomv gingen be-
en de mens kreeg deze drijven in de huidige, gecultiveerde
ziekte bij het betreden vorm.
van het oerwoud dan Wapenen
indrukwekkend camera-testament over Het mensdom
Deze jyne Ch\
de fT'ereldgezondheidst
strijd, die to
lekei
mg
als
baby gebruikte
tijd, dat i
de apen. De
re mens ,eePn ae msekim laa«e petroleum of pa- Sprinkhancnzwermen dalen nog neer
i aangebonden raffine °P de Poe,en en OVer °nZC velden' ae rnuskiet brengt de
vijvers dacht het gevaar malaria en de gele koorts over de
bezworen te hebben, is strijd van mens tegen insekt is nog lang
opgericht met 26 landen als deelnemers, gelukkig lanc voorbij. Onderzoekingen niet „neestreden Maar de mens brengt
Op 1 september 1948 kreeg de organisa- van Nederlanders -o.a. prof. Swellen- uitgestreden. Maar ae mens orengi
tie haar status en haar hoofdkantoor m grebel m Indië - hebben 'tot de ontwik- zyR waPenen m stelling: de biologische
acht jaar, zijn 84 lan- keling van de malaria- en gele koorts- bestrijding (die de natuurlijke vijanden
bestrijding veel bijgedragen en ook het van het insekt andere insekten, sohim-
de ontwikke-
dag" van de WGO. organiseert zij
de gehele wereld de Wereld Gezond
heids Dag, die dit jaar gewijd is aan de
bestrijding van de ziekteoverbrengende
insekten. Ter voorbereiding van die We
reld Gezondheids Dag heeft men onlangs
in Deventer éèn voorlichtend congres
gehouden, waar al deze kwesties e.p pro-,
blemen ter sprake kwamen en waar Ne
derlanders met grote faam op dit gebied
inleidingen gehouden, en op vragen ant
woord gegeven hebben.
Een van de inleiders noemde het pa
rool. dat de WGO voor dit jaar uitge
geven heeft, nl. ..Verdelg de insekten,
die ziekte verspreiden", wel wat mager
tjes, en dat is inderdaad zo, als men het
werk van de WGO op dit terrein in zijn
volle omvang kent. Want de taak van de
WGO is adviserend, practiserend en
voorlichtend. Adviserend, want ieder
land, dat hulp nodig hèeft, kan goede
raad in Genève krijgen; practiserend,
want duizenden gezondheidsexperts trek
ken over.de gehele wereld, om toestan
den te onderzoeken en te verbeteren en
om „inlands"' personeel tot experts op
dit gebied op te leiden. Denk in dit ver
band eens aan het feit. dat er op de ge
hele wereld maar 12000 gezondheids
deskundigen zijn. en dat er ook gebieden
zijn. waar op de 100.000 mensen maar
één dokter is De voorlichtende taak
is belangrijker dan men op het eerste
gezicht zou denken Want als èrgens
geldt: voorkomen is beter dan genezen,
dan is dat toch wel in de eerste plaats
zo op het. gebied van de gezondheids
zorg. de preventie
ling
zienlijk.
i Nederland i
i de bestrijdingsmiddelen is
t het r
mels en bacteriën op hen afstuurt) en
de chemische bestrijding (direct of indi-
die bestrij- reet, door bespuiting of verspreiding) en
een geheel de wetenschappelijke mens kan na zeg-
over een aantal; jaren bestaat mala-
niet meer. Insekten, driekwart van
ontwikkeling alle diersoorten, zulten 'tegen het
Ja, e
dingsmiddelen komen
nieuw hoofdstuk, het hoofdstuk dat wel
eens het laatste zou kunnen zijn van het
boek over de strijd tegen het insekt.
Want met de ontdekking en ontwikkeling
van de organische gechloreerde koolwa- nuft van de mens het onderspit moeten
terslof.'en krpe» de mm, ml 'bijna af. d(,i hn vreselgk ,cl, dergelijke ver-
doende wapen in de handen, een wapen
dat uitermate geschikt ia veer de diree- delging m zijn algemeenheid ook la.
te bestrijding van insekten. Want het gaat om ae een of de ander.
Daar zijn de laatste tijd nog bijgeko- om het insekt of de merts
Leer ii
ingen zwermaen
uil naar alle windstreken
i de ziektebestrij-
Rijks Middelbare School te Deventer
levert „all round -leerlingen af
we dat ruimschoots bewezen, want
naast de verschillende laboratoria,
de collegezaal, de klasselokalen en
de enorm grote kassen cn stukken
proefveld, bezit de school een tim
mer- en een metaal-werkplaats, waar
de leerlnigen leren stoelen te ma
ken, meubilair, machineonderdelen
leren draaien, kortom, waar ze op
het gebied van de practische tech
niek leren, een linker- én een rech-
De eerste schreeuw van een pasgeboren baby in
Chicago of Zamboango, in Amsterdam of Rangoon, is
overal eender. Het klinkt als een schorre juichtoon:
„Ik ben! Ik leef, ik ben er door gekomen, ik ben
een lid van de grote familie!" Zo ongeveer beeft Carl
Sandburg dc fototentoonstelling ingeleid, die op het
ogenblik ook in Nederland te zien is in bet Amster
damse Stedelijk Museum en wel tot 21 april a.s.
..The Family of Man"
(onder auspiciën van een
Nederlands dagblad naar
ons land gebracht) ver
telt in 503 foto's van al
lerlei formaat de geschie
denis van het mensdom.
Wij zien, wat de camera
zag in 68 landen. Wij zien
mensendie opgaan in hun
arbeid, hun strijd, hun
dromen. Openhartig en
eerlijk, zoals de mens is in een onbewaakt ogenblik,
heeft de camera liefde gezien, maar ook haat, eenzaam
heid, honger en spel. Mensen, die zonder hoop zijn en
mensen, die nog hoop hebben. Berusting en opstandig
heid. En deze prachtige verzameling foto's toont ons op
nieuw en heel duidelijk, dat de behoeften van de mens
overal op deze aarde in wezen gelijk zijn: of we nu
blank, zwart, geel, of wat dan ook zijn. We haken naar
liefde, naar voedsel, naar werk, slaap, spel, vreugde en
een God, die ons beschermt.
Oorpronkelijk heeft Edward Steichen deze foto's ver
zameld in opdracht van het Museum ven Moderne Kunst
te New York. Hij ontving beelden uit de gehele wereld,
meer dan twee miljoen foto's. Uit deze enorme massa
maakte hij een keus, zonder te kijken naar klinkende
namen of grote of kleine landen. Steichen schiftte er 503
uit, die alle „De mens" tot onderwerp hadden. Hij
permanente ex-
iep ook een -
aantal „reizende" tentoonstellingen
het leven, met precies dezelfde foto's. slechts
Onder de namen van de fotografen
treft man die van de allerbekendste aan:
Cnpa. Cartier Bresson, BernsteinWayne
greep doen. De jonge liefde
langs de Seine te Parijs met de onge
ïnteresseerdheid van dat kleine jochie
en de warme belangstelling van zijn
Miller en ook van Nederlanders: Oort- 1 moeder: een hartroerend afscheid van de
huis. Jonker en Jesse. vader-soldaat; de vriendschap van twee
Maar die namen zijn niet belangrijk, jongens van verschillende rassen,
Van meer belang is, dat hier een ver- het spel van de moeder met haar baby
zameling werd bijeengebracht, die een en dan het embleem van de tentoon-
camera-testament is over de grote fami- stelling ..De Pijper". Wie in de gelegen-
lie, waartoe ook wij behoren: het mens- heid is. zichzelf in deze foto's te zien,
dom, dat deze aarde bewoonzichzelf een spiegel voor te houden,
Op deze bladzij hebben we enkele van verzuime niet vóór 21 april naar Am-
de 503 foto's afgedrukt. We konden sterdam te gaan.
I Zesduizend kippen kakelen op een farm, ergens in de buurt
van Sydney in Australië. De eigenaar van die kippenfokkerij is terhand te tobbed
I een Nederlander, die studeerde aan de „Rijks Middelbare
School voor Tropische Landbouw" in Deventer. Hij heeft daar
geleerd hoofd en (heide) handen te gebruiken. Dil is slechts
één voorbeeld van wat de leerlingen van dit instituut kunnen
worden.
Twee delen
We zouden met evenveel recht
kunnen spreken over de jongens, die
in Rhodesia in de tabak en in de
voedingsgewassen zitten, of op een
suikerplantage, ergens in Ethiopië, of
in Suriname. Brits-Guyana, Colom- Die school heeft niet veel
bia, de Dominicaanse Republiek of
Hele wereld
..Ik weet, wat U denkt", zegt hij,
.en ik moet zeggen, dat denken heel
•eel Nederlanders, jammer genoeg.
het lijf,
ter wereld ook maar suikerriet bijna niemand
De
smalle weg
De smalle weg Heer, die ten Leven leidt,
heeft deze eeuw dancings en bioscopen.
De schouwburg gaat op Zondag voor ons open,
de bus vervoert, het scheelt je toch zo'n tijd.
Zo ver je .ziet zyn tegels geplaveid,
stel je eens voor hoe ze hier vroeger kropen.
We hebben U niet nodig met het lopen,
't is licht genoeg, we komen er altijd.
De kind'ren zijn (voor alle zekerheid)
gedoopt. Uw Woord gaan we getrouw beluist'ren
Niet als het regent, brrr die nattigheid
We zijn goedgeefs, tot ieders hulp bereid.
En komt de dood, de weg aan 't eind verduist'ren,
dan hopen we dat U ons snel bevrijdt.
Maar Hij, Die leed voor onze eeuwigheid
en Zich een tijd aan hel en dood liet kluist'ren,
verwacht het hart dat juichend Hem belijdt.
D. VAN BOXEL JR.
groeit. Want de oudleerlingen
die „Rijks Middelbare School voor
Tropische Landbouw" zijn uitge
zwermd naar alle windstreken van
het kompas, met alle variaties die
daar nog tussen zijn.
Boerenzoons
dan vertellen, dat de rollen nu om
gedraaid zijn: de hele wereld gaat
mijn school. Ik heb hier jon-
binnenkort nog weer wordt uitge
breid. En verder, om U meteen
maar uit de droom te helpen: vroe
ger ging meer dan 60 pet. naar In
dië, nu is dat nog geen vijf pet. Ver
gaan mijn leerlingen naar Nieuw
worden? Waar kunnen zij heen? Het Zeeland, Australië, Canada. Rhodesia
land van vader kan niet verder
snipperd worden. Moeten
H.B.S.? Naar kantoor?
Er is (en niet alleen voor hen)
andere toekomstmogelijk- ches zich uitstrekken
Nyassaland, in de land- en bos
de bouw, op proefstations en houtves
terijen en veel na een aanlooptijd ir
eigen bedrijf, waarvan de bran
hotelbe
De opleiding, die de leerlingen zo
allround aflevert, kan natuurlijk niet
in een jaartje bekeken zijn. De
school is gescheiden in twee delen,
en wel: de normale basiscursus, die
drie jaar duurt, plus een tweetal
leergangen met eenjarige cursus, die
als vervolg op de basisopleiding moet
worden gezien. Wil men zich na vol
brachte studie specialiseren, dan kan
dat door de leergang Suikercultuur I
en Technologie, of op de leergang I
Tropische en Subtropische landbouw,
met als specialiteiten bodemkunde
en plantenziektekunde.
Toelatingseisen zijn MULO-B of
a afloop van
Wageningcn of I
Utrecht, zodat de schooi in Deven
ter de enige is, via welke men van j
MULO naar universiteit kan, zonder
ipart het Staatsexamen te hoeven i
fleggen.
heid. Dat is wel gebleken, op die drijf tot handelsondernemingen. Z
school in Deventer.
Nog midden
van deze, aan de IJssel sluime
rende stad ligt het geweldige en zwa
re gebouwencomplex van de school,
die vroeger „Koloniale Landbouw
school" heette, en die nu de hoger
genoemde naam draagt. Vroeger
Volgden hier dc toekomstige plan
ters, administrateurs en
voor Indië hun opleiding,
zelfstandigwording van
werd die levensader vooi
ibrupt afgesneden.
Als U nu denkt, een verlept,
lopen en suffig geheel te vinden
de Brinkgeverweg te Deventer, wel,
dan hebt U het helemaal
werd ons wel duidelijk, zo gauw we
maar één minuut tegenover de di
recteur. dr. ir. N. H. van Harpen,
zaten en hij begon te vertellen
zijn leerlingen, zijn school en
afzetgebieden.
heeft een oudleerling bij Sydney c
de bebouwde kom eigen farm met ruim 6000 kipper
j- tt i gv-j jn canada haalden oudleerlingen ee
graad aan universiteiten.
Ook Nederland
Er blijven er ook heel wat in Ni
assistenten de»'la°d- Zij vinden plaatsen in hi
en na de onderwijs, bij voorlichtingsdienster
Indonesië °P ministeries en in het bedrijfslc
ven enfin, de mogelijkheden zijr
vele, zeer vele. Ik kan U daar eer
leuk voorbeeld van geven. Een va'
mijn oudleerlingen heeft het ge
w bracht tot., directeur van een va:
n I Hollands grootste en mooiste hotel:
Hoe dat komt? Wel. dat is noga
eenvoudig: omdat onze opleidin
zeer veelzijdig is.."
de school
En als we dan even later met dc
de geduldig uitleggende directeur dooi
het enorme schoolgebouw lopen, zien
