CHRISTELIJK
Behandeling ontwerp-nieuwe
kerkorde gisteren begonnen
Paulus' heilshistorische
prediking
Verzwegen argumenten in gesprek
tussen de kerken
Knutselwerk? Prachtbijts
2
DONDERDAG 5 APRIL 1956
KANTTEKENING
Synode der Geref. Kerken
De generale synode der Gereformeerde I troffen louter zaken van redactionele
Kerken heeft in haar gisteren te Leeu- j aard. Een groot aantal sprekers voerde
warden gehouden vergadering een aan- daarbij het woord.
vang gemaakt met de behandeling van Vanmorgen ging de synode met de be-
het lijvige rapport over het ontwerp handeling van dit rapport verder,
nieuwe kerkorde.
De synode besprak allereerst de vraag
hoe te handelen met ingekomen missie
ven van kerkelijke vergaderingen en
individuele kerkleden. Zij besloot eerst
het hele ontwerp in behandeling te ne
men en aan de nieuw te benoemen depu-
taten opdracht te geven de vraag onder
ogen te zien op welke wijze de nieuwe
kerkorde zal worden uitgegeven, welke
bepalingen daarin moeten worden opge
nomen en welke financiële consequen
ties deze uitgave zal hebben. Op de vol
gende generale synode Assen 1957) zul
len deze deputaten daarover rapport
uitbrengen.
De huidige deputaten stelden ook voor.
dat de Oud-Gereformeerde Kerken in
Neder-Saksen (graafschap Bentheim en
Oost-Friesland), die de rechten ener par
ticuliere synode bezitten en twee predi
kanten en twee ouderlingen plegen af te
vaardigen naar de generale synode,
voortaan slechts één predikant en één
ouderling zullen zenden. De commissie
nam dit voorstel echter niet over. maar
wilde, dat de betrokken particuliere
synode zelf zich daarover zal uitspreken
en dan op de synode van Assen daarvan
mededeling zal doen.
Het voorstel van deputaten om de eer
ste zes artikelen samen te brengen onder
het hoofd ..roeping en taak van de kerk"
waarin dan worden geregeld de ambten
van de kerk, de vergaderingen van d<
kerk, het werk van de kerk. het vermaar
en de tucht van de kerk en de betrek
kingen van de kerk naar buiten, nan
de commissie niet over. Zij stelde de
synode voor, deze materie in één artikel
onder te brengen
De synode stelde gisteren elf van de
132 artikelen vast. De wijzigingen be-
Advertentie
VenhaSe,
chocolade
PASTILLES
Boek
VAN DE DAG
„Wolfgang Amadeus Mozart" door
Norbert Loeser. Uitgegeven voor de
bezoekers der jeugdconcerten van het
Rotterdams Phil. Orkest door de Stich
ting Gemeentelijke Kunstcommissie
voor de Jeugd" te Rotterdam.
Zulk een activiteit maakt altijd an
dere gemeentebesturen jaloers. Er is in
dit Mozartjaar 200 jaar geleden werd
hij geboren al heel wat over deze
componist geschreven in dagblad en
tijdschrift. De jeugd moet echter iets
blijvends hebben en dat wordt haar hier
aangeboden door Rotterdam. Fraai (ge
brocheerd) uitgegeven met foto's op
kunstdrukpapier. Norbert Loeser heeft
het gehele verhaal van Mozarts leven
en kunst in 50 bladzijden gevangen en
wel zodanig, dat men een goede totaal
indruk krijgt van het genie, dat reeds
op 35-jarige leeftijd overleed, doch de
wereld ruim 600 composities naliet. Goed
en deskundig geschreven is dit boekje.
Mensen en feiten
Op woensdag 11 april a.s. zal de VPRO
het eerste van een vijftal program
ma's uitzenden, gewijd aan de toe
stand van de Mennonieten-vluchte
lingen in West-Duitsland.
Deze groep stamt af van voornamelijk
Beroepingsicerk
NED. HERV. KERK
Bedankt: voor Gouda H. Harkema te
Zeist; voor Hoenderloo (als geest, ver
zorger vormingsleider) B. Kristensen te
Blija; voor IJsselmuiden P. P. J- Monster
te Katwyk aan Zee.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Oostvoorne A. L. Janse
de Jonge. kand. te Heerjansdam.
Bedankt: voor Amsterdam-W. (vak. J.
B. v. d. Sijs) K. A. Schippers te Ermelo.
GEREF. KERKEN ART. 31
Bedankt: voor Rotterdam-Charlois W.
Borgdorff te Gorinchem.
Prof. dr. H. N. Ridderbos
naar Amerika
Prof. dr. H. N. Ridderbos, hoogleraar aar.
de theologische school der gereformeerde
",,0P U'G1°did'IR V'ds
„.„u ..Calvin Foundatioi
Nederlandse voorouders, die holder- ™\S2e*tan
den jaren geleden terwille van de dingen te houden. D
geloofsvrijheid naar Oosteuropese vens een bezoek brenj
gebieden trokken en daar kolonies reis zal ongeveer twee
vormden. Nog in deze tijd vindt men
in de voormalige Poolse corridor., in
de Oekraine en zelfs in Siberië fa- j
milienamen als Thiessen, Claassen en
Dyck.
De uitzendingen zijn bedoeld als steun j
aan een geldinzamelingsactie. Alsl
naam van deze actie is gekozen
„Vluchlelingendorp 1956" (het post
gironummer is 677, Amsterdam, ten
Lord Ismay, secretaris-generaal van de
N.A.V.O. heeft woensdag in Parijs de
winnaars van beurzen "(elf hooglera
ren en vijf studenten uit NAVO-lan-
den) bekendgemaakt. Deze beurzen
zijn dit jaar op de zevende verjaar
dag van de atlantische organisatie-
voor hel eerst toegekend-
Enkele andere winnaars van „fellow
ship awards' ziin de Duitse prof.
Gunther Jaenicke, de Italiaanse prof.
i Canac
Zijn
Wat gaat het u aan?
Weet u dat we dikwijls bezorg
der zijn over het zieleheil van
een ander dan over ons eigen
geestelijk leven? Het is een
ervaring die men zo dikwijls op
doet: mensen die het o zo mooi
kunnen zeggen tegen anderen en
die zo heel pre-
cies de weg kun
nen uitstippelen
die men gaan
moet om tot God
te komen maar
zijn ze zelf die
weg al gegaan?
Alleen door WM
Gods genade en
vergevende lief
de is Petrus in ere hersteld. En
Christus zegt hem welke bange
weg hem nog wacht. Is hij ervan
onder de indruk? Valt hij op zijn
knieën en bidt hij God om kracht
van omhoog om zonder verder
struikelen Gods wil in zijn leven
te kunnen volbrengen? Verre van
dat! Hij vraagt aan Jezus wat er
wel met Johannes zal gaan ge
beuren. Waarop hij ogenblikkelijk
de scherpe terechtwijzing van
EEN
WOORD
VOOR
VAN-
DAAG
Geref. predikanten in Utrecht bijeen
(Van onze kerknieuwsredacfeur)
TNIGE honderden Gereformeerde
predikanten waren gisteren en
I vandaag in het Jaarbeursreslaurant te
Utrecht bijeen. Het was d9 jaarlijkse
143e vergadering van de Ver. van
I predikanten van de Geref. Kerken, een
bijeenkomst die de pastores zich niet
Jezus moet incasseren: „Wat gaat
het u aan?" (Joh. 21 vers 23).
Zo af en toe zegt God dat ook
tegen ons. Want in onze bemoei
zucht met anderen vergeten we
dikwijls dat het er uiteindelijk
niét om gaat hoe die anderen
staan tegenover God, maar dat
het gaat over onszelf. Wat we uit
de volheid van ons geloof aan
anderen kunnen meedelen
heerlijk. Maar met onze nieuws
gierigheid is een ander nooit ge
baat!
Francesco Capolorli, de Noorse rech-
ppersfe gerechtshof Bun-
Turkse prof. Karahan.
Dr. Attema benoemd tot
hoogleraar aan V.U.
Tot hoogleraar aan de Vrije Universi
teit is benoemd dr. S. D. Attema. Gere
formeerd predikant te Huizen (N.H.), om
onderwijs te geven in de Islam, het
Syrlsch. het Aramees en het Arabisch.
De nieuwe hoogleraar, die reeds als
lector in deze vakken aan de Vrije Uni
versiteit werkzaam is sedert 1949, werd
'19 december 1910 te Zwolle geboren. Aan
de Vrije Universiteit studeerde hij theo
logie, en aan de rijksuniversiteit te Lei
den Semitische talen.
In 1-936 dêed hij zijn doctoraal examen
theologie en in 1941 zijn doctoraal exa
men in de Semitische talen. Dr. Attema
promoveerde in 1942 aan de gemeente
lijke universiteit te Amsterdam tot
doctor in de letteren en wijsbegeerte op
een dissertatie over: „De Mohamme
daanse opvattingen omtrent het tijdstip
van de jongste dag en zijn voortekenen".
In 1944 werd hij predikant bij de Ge
reformeerde kerk van Workum. welke
standplaats hij in 1947 met Ocsterbeek
verwisselde, om 29 mei 1949 intrede te
doen bij de kerk van Huizen. Dr. Attema
was ook leraar Chaldeeuiws aan het
Barlaeus-gymnasium te Amsterdam.
Advertentie
Huidjes als satijn
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
VRIJDAG 6 APRIL
hl kal; 8.00
Nws en weerber; 8.15 Gram: 9.00 V d
vrouw; 9.35 Waterst; 9 40 Gram: 10.30 Fra
se muz; 10.00 V d zieken; !140 Gram; 1
Angelus: 12.03 Lichte muz; 1233 Land-
tuinb meded 12.33 Wij vrouwen van
land; 12.40 Gram; 12.55 Zonnewijzer: 1
Nws en Kalh nws; 13.20 Dansmuz; 13 45
-omenade
1830 „En nu mijn geval": 18.45 Gram; 18.55
t>— lg l0 re_
_n toelich-
middenstand"
r J Roos. hoofdambtenaai
00 19.20 Regeringsu
t middenstand:
itz: KmigraUerubriek: Emi-
i H A van Luyk; 19.30 Verz
22.45 Avondgebed
l lit kal; 2300 Nws: 23.15—24.00 Gl
198 m. VARA: 7.00 Nw:
i; 8.00 Nws: 8.18 Graz
900 Gym
leded; 12.35 Sport en
13.00 Nws; 13.15 Me-
14 40 Orgelco
is; 1630 V d jeugd:. 17.00 Muzik.
1740 Instr kwintet; 18 00 Nws; 18.15
muz; 18.45 Tot nieuw bestel
jg: 19.00 V d kleuters: 19.10
Nederland groeit, klankb. VPRO: 19.30 30
Jaar geleden, caus: 1945 Vrijzinnig Prot club
huizen. caus; 20.00 Nws: 20.05 Boekbespr;
20.15 Het zingende hart; 20.30 Benelux: 20.45
Act: 18.20 Dat
Rembra
213 Etherforu
22.25 Instr k
Vandaag.
2.10 Buiten] weekot
23.15 Radio Philharr
PUZ'E LNO 381
ambtshalve. 10 uitbouw. 11 vermoeid.
12 in het jaar nnzes Heren, 13 lange
smalle sloep. 14 heester. 15 verbinding
tussen twee oevers, 17 de naam onbe
kend. 18 wijnmaat. 19 livreiknecht. 20
spil. 21 vat. 22 lidwoord, 23 bedrijvig
heid.
VERTIKAAL: 1 Boek dat allerlei ant
woorden geeft. 2 karakter. 3 onbedui
dend. 4 bezeten. 5 voegwoord. 6 zeero
ver. 9 staaf. 11 verkeerd. 13 hinderlijk.
14 drank. 16 soort, 17 plaats in Gel
derland. 19 vod. 21 voorzetsel.
OPLOSSING PUZZEL 380
HORIZONTAAL: 1 Vlot. 4 abt. 7 oom.
8 pioen. 10 R.F.. 11 re. 12 Ada. 13 punt.
15 trijp. 17 oord. 20 stop. 22 roe. 24
eg. 25 o.z.. 26 morel. 28 vrij 29 las.
bekend: 17.00 Orkc
V d kind; 18.55 V
Sport:
?ïwsV 22.15 Ci
Service. 330 m. 12.00
enbeantw; 13 30 Gevar
1.00 Nws: 14.10 Gevar
>0 Ork conc; 16.00 On-
17.30 Hoorspel: 18 00
Klankb: 21.15 Lichte
22.45 Gevë
Cello en piano: 23.40 Caus: 24.00 Nws
weerber: 0.06—0.13 Koersen.
Engeland. BBC Light Programme. 1500
247 m. 12.00 Mrs Dale's -~>agb; 12.15 Voord
12.30 Lichte muz: 13.00 Dansmuz; 13.45 Sch<
ork; 14.45 V d kind; 15.00 Gevar muz; 15.45
Voordr; 16.00 Mil ork en soliste; 16.45 Lichte
muz; 17 15 Mrs Dale's Dagb: 17.30 Orgel-
21.15 Discussie; 22.00 Gevar
23.15 Act: 23.20 Lichte muz
Lichte muz: 0.45 Progr.
13 00 Nws; 13.15 Gram;
15.30 Japanse kamermuz:
16.02 Operafeuilleton; 17.00
uz: 17.45 Zang en piano;
■P ...20 Zang en piano; 18130 V
«ld; 19.00 Nws: 19.40 Volksliederen; 20.00
..Kinderweelde": 20.15 Symf ork en soliste:
21.10 Kunstkaleidoscoop: 21.25 Symf- ork en
Nws: 17.10 Lichte
18.10 Voordr:
484 m. 12 00 Gram: 13.00 Nws:
c conc; 14 00 en 14.15 -Gram; 15.00
17 00 Nws; 17.15 Gram; 17.30 Pia-
17.50 Gram: 19.30 Nws; 20.00 Ge-
Vrije tijd; 22.55 Nw;
spreking op brede basis, acht
ik dat toe te juichen, zo zei
ds. P. D. Kuiper (Sassen-
in zijn openingsw
Ds. P. D. Kuiper pleit voor
samemverking op brede
basis en in federatief verband
on de laarfiiksê vergadering zich te beschermen niet al- evenals ongevocaliseerd He-
der Vereniging van pred"! leen tegen andersdenkenden, breeuws - alleen leesbaar
ook tegen hen, die an- als men er zelf de klinke
kanten van de Geref. kerken
te Utrecht. Hü maakte deze 3ers denken,
opmerking toen h(j uitvoe
rig de pogingen tot toenade
ring en eventuele vereniging
besprak, die ln vele jaren
zijn gedaan door middel van
de officiële afgevaardigden
der verschillende kerken,
met weinig tastbare vruch- gewoonten.
Zo kan in een kerk of
zoals in de Hervormde Kerk node
richting of moda- geeft.
of vroomheid bepaald wordt, gaat.
kant zullen zeer velen uit de
Chr. Geref. Kerk en uit de
Geref. Bond zich bij ons
niet licht thuisvoelen. Zij
missen de bekende klanken
en wat zij wel bij ons horen
komt hun vreemd voor.
soms gewaagd of te nuchter,
oneerbiedig, ongezalfd. on
gezouten en ondiep en zij
hunkeren naar de oude pa-
der. waarlangs hun geloof
voort te be-
cfnze practijk (een theorie
Ds. Kuiper achtte een sa-
menspreking op brede basis
niet slechts tussen gezag
hebbende figuren, maar van
het kerkyolk zelf aan te be.
velen. Een dergelijke ver
broedering zou mogelijk het
onmisbaar substraat leveren kan
zelf de klinkers
bij gevonden heeft. En wij zich gewend
staan verbaasd als een sy-
dergelijk stuk uit-
rj d.uiz«"deI» hebben'Ve'niet) inzake
liteit een sfeer ontstaan, die leden met achter staan, ter- film toneei dansen, zon-
alleen door de belijdenis wijl de synode rustig door- dagsviering omgang met
„knij „,e.r8( onnt buitenkerkelijken enz. vormt.
zoal niet een ijzeren gor
dijn. dan toch een vitrage,
die de doorkijk ernstig be
lemmert. Ofschoon „wereld-
ook door opvattingen,
•lelijkheden, f) j z? m?n
■aiHirVioHon de Herv. Kerk zich i
wennig gevoelen t.o.v. orga-
cifr.,.i„„ialemnieri. uiscnoon „werciu-
soort kerkelijk dialect nisatonsche vormen b ji ons geUjkvormigheid" in de
kunnen noemen. Deze en t-°-v- ..uitdrukkingen, nnr,uiaire zin van het woord
verdere stappen. Men
zou kunnen
vormen zijn dan wel niet di
rect aanwijsbare vrucht van
het belijden, maar worden
toch gaarne op die grond
•erdedigd en geijkt. Men
•schijnsel
UHarmstungen, popuiaire
wij nog steeds £iept
gratie, de antithese,
het woord
niet zoveel meer gebruikt
iger, speelt het
in veler gedachten nog een
belangrijke rol.
'an Zo ontstaat heel gemak-
el- kelijk aan beide zijden
moet daarbij i
aanstonds
mild oordeel hebben, omdat kaar binden. Wanneer bij de soort afweer, om niet te
„cJcciJ het op zichzelf nog niet scha- kérken nieuwe vormen en zeggen afkeer, een
hoiH Hafhplft pr lelijk behoeft te zijn en om. begrippen ontstaan bij de trouwen, dat door
eeliik on de voorwond dat men niet ve»"geten ma« eGn- die d« ande»" moeilijk kerkelijk gesprek Wordt
stellen voorgrond dat elk beleven ook het re. voigen kaili dreigt de k]oof overwonnen Want deze
reeds belangrtlke de behoefte heeft zich te verbreden. Zo is het dingen komen in
reeas oeiangnjice klpHpn in heoaalde ook met het heerir.
geen
l elkander
aanvaar- j. Maar het wordt Wél lélfs
i zusters" schadelijk wanneer
winst zijn als
leerda kennen e
den als broeders
zich verheugend in wat v
bindt, elkaar verdragend
wat men onjuist acht. ls 3©gens ieder die buiten sionele c,
Bij de samensprekingen, en blij is als ze. na verschilen,
waarbij ds. Kuiper in het ®en ,kort bezoek, mai
bijzonder die met de Her- de deur uit zijn. want nu
vormde Kerk en de Chr.- men gelukkig weer onder
Geref. Kerken beoogde, zijn elkaar,
misschien dé verzwegen
gumenten, die niet zo spoe
dig WÊÊ
kerk, dat verschillend ge-
sómmige gezinnen interpreteerd wordt. TAS. KUIPER waarschuwde
- u
oa11 de oppervlakte komen. n,°S s,®chJf
wel de sterkste: de relatie a,s echte broeders en zusters
tot cultuur en wereld, de le. aanvaardt en daarnaast
Vensstijl en de prediking, hoogstens nog slechts ne-
Deze argumenten zal men ven en nichten, die men een
nader moeterl bezien, waar- hand geeft als het zo uitkomt
bij men eikaars consciëntie en geen consequenties mec-
zal moeten ontzien en men brengt. Men herkent en er-
de gelegenheid vindt van kent elkander niet alleen aan
elkander te leren. de trouw aan Schrift en be-
Ds. Kuiper pleitte voor een lüdenls, maar ook aan al-
soort federatief verband met lerlei stempels,
de Chr. Geref. Kerken en kerkelijk
met bepaalde rroepen uit de moet z\jn.
Hervormde Kerk. waarbij
ook ka"««-lrull
vervuld Het zijn dus niet cónfes- er voor aan deze
kerkrechtelijke sprekingen geen al te hoge
die scheiding verwachtingen te verbinden,
kort bezoek, maar weer brengen en de vereniging misschien is het zelfs beter
In de weg staan. ze een poosje te staken. Er
Wat de Chr. Geref. Kerk ls immers bij de drie ker-
betreft, die uiteraard dichter ken geen spoor te merken
bij ons staat, is het verschil van verandering van hun
in belijdenis gering te noe- standpunt t.a.v. de vanouds
men en een buitenstaander bekende controversen en er
kleine kring zal het nauwelijks begrijpen. Is ook geen aanwijzing dat
«poch is o0k hier van een de verzwegen argumenten
vereniging voorshandi geen spoedig hun kracht zullen
sprake. Men mag zeggen, dat verliezen,
deze kerk ons volgt in deug- E,en eventuele fusie der
den en gebreken op onge- kerken kan men toch niet
veer een afstand van vijftig met nieuwe splitsingen be-
jaar. maar. gesteld dat dit tale.n? B.« eGn werkelijke
waar is, op het moment is P°ginS in deze richting
er van „inhalen" geen sprake ?.ouden de oude tegenstel-
en de afstand blijft Dit 'm«en- geruggesteund door
manifesteert zich in de be- de verzwegen argumenten,
kerkeHjk paspoort voorzien 3eltóï van wat toelaat- feUer dan jjoit oplaaien
Hin -s prediking. u j
de brokstukken zouden
meerderen.
Een groter kwaad is. dat
Chr. Geref. preek beluis- niet alleen de kerken als
tert, voelt herinneringen zodanig, maar ook de leden
nzé' uit z"Jn jeugd ontwaken. niet zelden naast of op ge-
op_' Zinswendingen in Woord- spannen voet met elkander
kérkvattingen, die ons vreemd verkondiging *wn-
rLÜÜÏim'r" SiTr K«WleinlUïictór™ WIE VIA DE RADIO
schappelijke Avondmaals\ie- riaarvan ^vpnaic j„ h* Phr Chr. Geref. preek be
ring betrokken kunnen
spraak-
daarvan, evenals in de Chr.
Geref. Kerken heerst een
andere sfeer dan
dat Zij kennen nuances
geldt ook van een kerk vattingen,
consolideert zich en neemt zlln- 0?k
daarbij bepaalde vormen aan. gebruik is hierbij
die na verloop van tijd drei. tekems. De Herv. Kerk mei
gen tot de rang van schib- haar modaliteiten, aposto-
boleth verheven te worden, laat. raden, drukt zich uit ln
Daarin schuiltt naar bin- termen, die
nen gezien de drang om spreken of waaraan w,
zich dichter aaneen te sluiten nig houvast hebben
en eén vertrouwde sfeer te treffend voorbeeld daary*,..
scheppen: een naar bui- noemde ds. Kuiper het Her
ten gezien
de zucht om derlijk Schrijven, dat
gebed, die leven. Meer dan het he-
kansels niet slaan van verschillende ker-
zal horen, blijken daar ^en naast elkaar, maken
nog springlevend te zijn. Wij deze dingen ons aanstotelijk
noemen ze spoedig cliché's. voor de wereld en stellen
maar men vergeet, dat ze ons schuldig voor God.
weinig""toe- daar g^aden zijn met een i Hierna kwam ds. Kuiper
ion «Hi wei- bepaalde religieuze inhoud. het in de aanhef ge-
E>n Ons zou het stellig moeilijk geven advies om de samen
vallen zondag aan zondag spreking op brede basis te
een dergelijke prediking te zoeken en het kerkvolk
verteren. Aan de andere zelf te laten spreken.
gaarne laten ontgaan al was het alleen
maar om te genieten van de spranke-
lende humor van de praeses, ds. P.
D. Kuiper uit Sassenheim, de predi
kant-schrijver die befaamd werd door
zijn Peper-en-zout-meditaiies.
Zo bracht de praeses zijn talrijk ge
hoor al direct na de opening in eer
olijke stemming doordat hij het ge
rucht tegensprak als zou het hono
rarium voor een spreekbeurt even
als de meeste dingen na de oorlog
verdrievoudigd zijn. Wat de salariëring
betreft merkte hij op, dat vele ge
meenten ernstige pogingen doen ver
betering aan te brengen. Zij hebben,
zo zei spr., evenwel te worstelen met
het feit. dat een trsctement. evenals
water, de natuurlijke neiging heeft of
stil te staan, of naar beneden te gaan
en alleen stijgt als er gepompt wordt.
Ds. Kuiper wenste prof. dr. N. H.
Ridderbos (Kampen) die op 8 mei met
de Nieuw-Amsterdam naar de Ver.
Staten en Canada gaat om daar op
uitnodiging van de Calvin Foundation
gedurende twee maanden lezingen te
houden, een goede reis toe.
Hierna was het woord aan de Kam
per hoogleraar om te refereren over:
Het heilshistorisch karakter van Pau-
lus' prediking.
Prof. Ridderbos ving zijn betoog
in met de opmerking, dat het ver
metel schijnen kan het algemeen ka
rakter van een zo machtig verschijnsel
ir. de geschiedenis der openbaring als
de brieven van Paulus zijn te willen
vaststellen. Het gaat spr. echter om
het algemeen gezichtspunt waaronder
zij beschouwd moet worden, om de
„hoofdingang" van dit imposante ge
bouw.
In de geschiedenis als zodanig zijn
verschillende motieven als het hoofd
motief van Paulus' prediking aange
wezen. De Reformatoren gingen vooral
uit van de rechtvaardiging door het
geloof, de latere neo-protestantse theo
logie veelal van het begrip Pneuma.
De vraag mag echter worden gesteld,
of men op deze wijze alle hoofdmotieven
in onderlinge eenheid met elkander
mag zien, en met name ook het ver
band tussen Paulus' prediking met die
van Jezus doorzichtig weet te maken.
Daarom kan het verhelderend werken
wanneer men inziet, dat Paulus vóór
alles de verkondiger was van de met
Christus' dood en opstanding ingegane
grote heilstijd en dat hij de betekenis
daarvan expliceert.
Hier ligt het grote verschil tussen
de rechtvaardiging vóór alles
heilshistorisch, wü men: een eschato
logisch begrip. Paulus verkondigt haar
niet als een omkeer in de ordo salu-
tis waarin 'hij was vastgelopen (Lu-
thérl maar als de omkeer in de historia
salutis. „Nu is de gerechtigheid Gods
geopenbaard". (Rom. 1:17 3:21). En
Paulus'verkondigng van de Geest staat
onder hetzelfde voorteken.
Uitvoerig ging prof. Ridderbos in
op de formule „in Christus" bij
Paulus, alsook op het „mede-sterven
en opstaan" der gemeente met Chris
tus. Spr. wees hier.de mystieke ver
klaringswijze af en stelde ook in dit
opzicht de grote betekenis van het
heilshistorisch gezichtspunt in het licht.
Tenslotte werd- in enkele punten het
belang van deze benadering van het
Paulinisch kerugma voor de dienst
des Woords uiteengezet.
Nadat verschillende predikanten met
de hoogleraar van gedachten hadden
gewisseld over diens referaat werd de
midddagzitting gesloten. Gisteravond
H gezellige bijeenkomst.
Bijbellessen worden
goed bezocht
Chr. onderwijzers aan over-
heidsscholen bijeen
De Vereniging van Christen Onderwij
zers aan Overheidsscholen (V.C.O.O.)
heeft te Amersfoort vergaderd onder
leiding van de vice-voorzitter de heer
M. J. Geudeke te Assen. De Her
vormde raad voor Kerk en School en
het interkerkelijk overleg ln school-
zaken (I.K.O.S.) waren vertegenwoor
digd door ds. O. V. Henkei te 's-Gra-
venhage.
In 1955 werd aan 17 leden mandaat
tot het geven van godsdienstonderwijs
aan eigen school verleend. Uit een en
quête onder de leden bleek o.m., dat
80 van het aantal klassen, waarin
een V.C.O.O.-er bijbelles geeft, alle leer
lingen er aan deelnemen. In slechts 5
van het aantal klassen is de deelneming
minder dan 90
Door enkele gemeentebesturen wordt
subsidie verleend voor de aanschaffing
van leermiddelen voor het godsdienst
onderwijs. Met het I.K.O.S. wordt c
leg gepleegd om tot een nauwere
menwerking te komen.
Drs. A. C. J. van der Poel te 's-Gra-
venhage hield een inleiding over „Chris
tendom en humanisme". De expositie
van boeken en leermiddelen voor he'
bijbelonderricht trok veel belangstel
ling.
101.
Met het blikken geluid van de ontbijttafel daar
beneden in het souterrain, het geloop door de
gangen van de dagverpleegsters, ofschoon zij een
beetje kringen om de ogen hadden, in schone
pakjes, de welriekende geur yan koffie, die door
de gangen dreef, verslapte mijn waakzaamheid
een beetje. De nacht was voorbij en voor zover-
ik wist, was er niets ongewoons gebeurd. Daar ik
wist, dat Corole een late slaapster was, ging ik
niet onmiddellijk naar mijn kamer om haar te
verlossen. In plaats daarvan volgde ik Maida en
Olma en de leerlingverpleegster naar beneden
naar de eetzaal. Het was een triest maal met
boekweitpannekoeken, waar ik een hekel aan heb
en waarvan ik bovennien uitslag krijg en waarbij
zuster Dotty een zeer lugubere droom vertelde en
in lranen wegsmolt onder de verklaring van Mel-
vina. De tranen drupten triest langs Dotty's neus.
Melvina weidde uit over de betekenis van dromen
en ik merkte, dat ik tweemaal suiker in mijn
koffie had gedaan. Ik was blij, toen de maaltijd
voorbij was.
Tijdens de pauzen in Melvina's sinistere mo
noloog was ik tot de conclusie gekomen, dat Co
role Letheny achter slot en grendel een situatie
betekende, die niet »ichtvaardig moest worden
opgegeven. Ilc ging onmiddellijk O'Leary opzoe
ken en vermeed op slinkse wijze de dagverpleeg
sters. Hij was niet in kamer 18, en dus legde
ik de gekreukte sprei op het bed weer netjes
en ging heen. Terwijl ik door de gang van de
tweede kosteloze afdeling ging. nam ik een ont
bijt van de stommeknecht dat daar onbewaakt
stond; de "erdwijninjg van het ontbijt veroorzaak
te heel wat opwinding in de afdeling, zoals ik
later merkte, die nog vergroot werd doordat het
later op de ochtend weer te voorschijn kwam in
de linnenkamer van de tweede verdieping, waar
ik het met opzet had achtergelaten, met alleen
<00..
kei
maar.de koffie een beetje gemorst, want Corole
zag zélfs dat ontbijt niet.
Toen ik de deur naar mijn kamer opensloot,
was er maar één blik voor nodig om te zien,
dat mijn vogel om zo te zeggen uitgevlogen was.
Ik zette het ontbijt op de toilettafel en liep de
kamer door. Het bed was omgewoeld en er was
„«slapen, ofschoon het nacl
lag. Het raam stond open en liet de regenvla
gen binnen op mijn gebloemde tulen gordijnen,
waarvan de kleuren met rode en groene strepen
in elkaar liepen, en die later door andere moes
ten worden vervangen Ik liep de kamer door
om het dicht te doen en dat doende bemerkte
ik, op welke wijze zij er uit gekomen was. Ons
ziekenhuis was, zoals ik reeds heb opgemerkt,
een oud gebouw met vele torentjes èn torens en
allerlei uitbouwsels in het dak met richels en
ruime raamkozijnen. Van het raam onder het
mijne liep een ouderwetse ijzeren nooduitgang,
die met verroeste bouten vastgemaakt was aan
de oude rode stenen. En van mijn raam naar
het volgende liep een soort van richel, die zon
der twijfel smal en glad was, maar in welker
nabijheid klimop groeide, waaraan men zich vast
kon houden en waaronder struikgewas was, om
de val te breken. Voor een vrouw van Corole's
bouw en neigingen was het geen moeilijke klim
en als zij eenmaal op de nooduitgang was ging
het overige gemakkelijk. Ik leunde het raam uit.
Was ik tot nog toe niet overtuigd geweest, daar
was het bewijs dat zij daarlangs was gegaan,
want aan een klimoprank hing een zielige, nat
te, zwarte sliert apenhaar.
Dus was Corole verdwenen! Ik voelde mij
schuldig, dat ik haar door mijn vingers had la
ten glippen, maar bedacht, dat O'Leary var
haar aanwezigheid in het ziekenhuis had gewe
ten en bovendien een vrouw niet ver kan gaan
in een doornatte mantel en zonder hoed.
Deze geruststellende bedenking duurde totdat
ik naar de klerenkast ging en bemerkte, dat
mijn beste hoed verdwenen was. De hoed was
een heel mooi exemplaar met hopen kunstviool
tjes erop en drie el purper lint in strikken en
had mij 25 dollar gekost, daar ik hem had i
ten laten maken opdat hij zou passen op mijn
ongebobd hoofd. En Corole was er nu brutaal
weg mee de regen in gegaan, wat mijn gene
genheid voor Corole niet versterkte.
Ik begon weer opnieuw naar O'Leary te zoe
ken, daar ik begreep dat hij dadelijk moest ver
nemen van Corole's vlucht en ik hield alleen
een ogenblik op om het ontbijtstel in de linnen
kamer van de tweede verdieping te zetten.
O'Leary dook ten slotte op in de grote oude
stal, die nu in een garage was veranderd en
buiten achter het ziekenhuis staat. Hij was blijk
baar bezig met iets te besnuffelen dat ik niet
zag en dat hij bij het geluid van mijn nadering
haastig in zijn zak stak.
Met zo weinig mogelijk woorden vertelde ik
hem van Corole's vertrek. Zijn gelaat kreeg een
zeer nadenkende uitdrukking.
,,Dat is kwaad," zei hij. „Dat is kwaad. Ik
dacht, dat zij veilig in uw handen was. Dus zij
wist over die richel weg te komen."
(Wordt vervolgd)
Pratende generaals
ÏN de loop van de dag is gisteren in
vele landen van West-Europa ont
steltenis verwekt door mededelingen,
die generaal Gruenther, de bevelheb.
ber van de Atlantische strijdkrachten
in Europa, gedaan zou hebben tegen
over een Duits journalist. De generaal
zou gezegd hebben, dat in geval van
oorlog in eerste instantie West-Duits-
land zou moeten worden prijsge-
geven, ja dat de verdediging zich zou
moeten terugtrekken tot in Zuid- en
West-Frankrijk.
Gelukkig is op dit bericht later
tegenspraak gevolgd, al blijft de be
trokken journalist volhouden, dat
generaal Gruenther het zó en niet
anders heeft gezegd. In elk geval
heeft minister Staf gistermiddag in
de Eerste Kamer de verklaring van
de generaal, zo zij op waarheid be
rustte, nog uiterst ongelukkig ge
noemd. Onze regering overweegt een
ernstig protest.
Het hele geval brengt ons op wat j
men zou kunnen noemen het vraag-
stuk van de pratende generaals.
Generaals zijn machtige lieden, aan
wie wij in tijd van nood gaarne onze
beveiliging toevertrouwen. Maar zij
moeten, behalve nog aan vele andere,
voldoen aan deze twee eigenschappen:
ZIJ moeten geen eigen politiek
gaan bedrijven tegenover hun
regeringen. Zij zijn ambtenaren, zij j
het ook hoge. De verantwoordelijk- j
heid voor het defensiebeleid tegen- 1
over de volksvertegenwoordiging
dragen niet zij, maar de ministers. 1
Kunnen zij met het defensiebeleid
niet instemmen, dan 'dienen zij zich
terug te trekken, uiteraard nadat zij
gepoogd hebben, de minister van diens
ongelijk te overtuigen. Trekken zij
zich niet terug, dan is de regering
genoodzaakt, hen te ontslaan. De ge
schiedenis heeft daarvan verscheidene
voorbeelden te zien gegeven.
Zij moeten voorts niet te veel
praten. Het is natuurlijk wel belang
wekkend qm in de publiciteit te tre
den en om dusdoende begrip te wek
ken voor wat er op het gebied van
de defensie gaande ls. Maar aan
generaals komt dit toch minder toe.
Ook hier is het weer de taak van de
ministers, en niet van de generaals,
het defensiebeleid te verdedigen en
toe te lichten.
Dit alles geldt in nationaal verband,
het geldt zeker niet minder, nu de
defensie meer en meer een gemeen
schappelijke aangelegenheid van ver-
scheidene landen en volken gaat
worden.
VT OLGAARNE willen wij, zelfs als
journalist, hopen, dat onze Duitse
collega het ditmaal bij het verkeerde
eind heeft gehad en dat hij in elk
geval de uiteenzettingen van gene
raal Gruenther niet heeft begrepen.
Maar dan onderstreept dit des te
meer de noodzakelijkheid, dat leger
leidingen met spreken voorzichtig
zijn.
Het was trouwens nauwelijks aan
te nemen, dat wat de generaal in de
mond gelegd werd, Juist kon zijn. t
Wanneer de landen van West-Europa,
zich in hun verdediging aaneenslui
ten, dan is dat, opdat een mogelijke
vijand zal worden afgeweerd en niet
opdat men maar dadelijk in eerste1:
instantie zal worden prijsgegeven,
met de schrale hoop dat men na de
verschrikking, zowel van een oorlog
als van een bezetting, nog eens zal
worden bevrijd.
Tot dit doel brengt ook ons volk
offers, die zwaar zijn en soms zelfs
nauwelijks te dragen, maar het
brengt ze met blijmoedigheid en zelfs
met verbetenheid en zonder morren,
omdat het inziet, dat het onvermij
delijk ls.
Maar een volk, dat zich deze offers
getroost, wil dan ook niet worden
opgegeven. Moet er nóg méér worden
gedaan, Iaat men het dan duidelijk
zeggen, niet in wat losse opmerkingen
en in bewoordingen, die achteraf
worden betwist, maar ter plaatse
waar zulks behoort.
|f INDIGEN wij voor vandaag met
een kleine geschiedenis uit onze
eigen parlementaire historie. Onze
opperbevelhebber uit de Eerste
Wereldoorlog, generaal Snijders, gaf
in mei 1918 ons toenmalige kabinet,
het ministerie-Cort van der Linden,
te kennen, dat wij tegen een Duitse
aanval niet opgewassen zouden zijn
en dat onze regering verstandig zou
doen, tegenover Duitsland niet al te
ver te gaan. De regering echter
wenste geen generaal, die de ver
dediging van ons land doelloos en
vruchteloos achtte, en gaf de gene
raal in overweging ontslag te nemen.
Toen kwam koningin Wilhclmina
tussenbeide met de boodschap, dat,
indien iemand ontslagen zou worden,
dit niet de generaal maar de mi
nister zou zijn.
Wij hopen, dat een dergelijk geval
generaal Gruenther niet voor ogen
staat. Het zou hem tot het spreken
verkeerde plaats kunnen
animeren, ook wanneer zwijgen
hogere wijsheid zou zijn.
