wmm
Duel Gerbrandy-Bruins Slot
over de atoomenergie
onfidenties
Aljechin kon niet leven
zonder zijn titel
Het gaat fout met de sport
waarschuwt NCWB-voorzitter
TIMCTM MR/Uk
Aandacht van kunstenaars voor
de sport gewaagd in Olymp. jaar
'51
ZATERDAG 24 MAART 1956
Niets nieuws onder de zon
Voor of tegen het supranationale vlak
I (Van onze parlementsredactie.)
i TAE TWEEDE KAMER heeft zich gistermiddag, na de aanneming van de
1 Algemene Ouderdomswet, onledig gehouden met de (enige maanden
geleden te Parijs afgelegde) gemeenschappelijke verklaring van het actie-
I comité-Monnet betreffende de stichting van een supra-nationale atoompool
i (Euratom). De discussie hierover heeft op verschillende punten ongetwij
feld verhelderend gewerkt, maar over het algemeen betekende ze toch een
anti-climax na de levendige debatten van donderdag over de oüderdoms-
verzekering. Ook wat de minister van buitenlandse zaken, mr. Beyen, tij
dens deze gedachtenwis^eling naar voren bracht, kon niet onthullend ge
noemd worden.
Aan de verklaring, die mede
kend is door o.a. de Kamerleden R<
(kath. v.), Burger (soc.), Bruins Slot (a r.)
i Hazenbosch (a.r.), liggen o.m. de vol
gende politieke beginselen ten grond-
Een supra-nationale gemeenschap
r de atoomenergie, tenminste van de
K.S.G.-landen
Controle door de Gemeenschap op
alle splijtbaar materiaal.
3. Eigendomsmonopolie van de Ger
neenschap over het materiaal in alle
stadia van verwerking
Voor verwerking van materiaal
it de Gemeenschap verguning geven.
De Gemeenschap zal de aanwen-
j van de atoomenergie richten op uit
sluitend vreedzame doeleinden.
De Gemeenschap zal openstaan voor
alle landen, die bereid zijn zich aan de
regels te onderwerpen.
De eerste spreker, prof. Gerbrandy
(ar.), liet een vrij negatief geluid horen.
Hij staat bekend als een verwoed tegen
stander van alles wat naar supra-natio-
naliteit riekt en liet dit ook gisteren weer
duidelijk merken.
cl voorstel-IVIonnct noemde hg een
poging lot desintegratie. De opzet wordt
geïnspireerd door een geëxalteerd Euro-
pcanismc, dat niets te maken heeft met
t nobele streven naar eenwording van
Europa, zoals dat volgens christelijke be
ginselen door hem wordt toegejuicht.
n plaatst op deze manier juist een
obstakel op de weg naar vreedzame onl-
ivikkeling van de atoomenergie-
Want wat is het geval? Te allen tijde
tvas het het particuliere initiatief, dat
grote dingen tot stand bracht, zowel in
wetenschap als in techniek. De staat
schiep nooit lets van belang. Waarom
moet men dan nu plotseling een boven
nationaal, „bovenstatelijk" orgaan creëren
de vreedzame toepassing van de
kernenergie in goede banen te leiden,
terwijl men zulks niet heeft gedaan ten
zien- van andere methoden van ener
gievoorziening? De K.S.G. is mislukt;
door de hoge kolenpnjzen komt de po-
"i van de ronsument in gevaar. Alle
maal de vrucht van die verfoeilijke bo
vennationale staatsbemoeiing.
onderte-1 lijke mening. De socialisten Burger en
Romme Ruygers waren in dit opzicht heel wat
minder positief. De laatste wilde de
kwestie maar het liefst op de lange baan
schuiven. Het zal nog minstens vijf jaar
duren, voordat de installaties zijn ge
bouwd en de deskundigen opgeleid. Pas
wanneer het zover ls. kan een beslissing
worden genomen.
Minister Beyen. die zich aan het slot
van de vergadering in de gedachtenwisse-
ling mengde, zei, dat aanvaarding van
de verklaring door de Kamer de rege
ring zeer aangenaam zou zijn. Grote
waardering had hij voor het initiatief
van de heer Jean Monnet en voor de
„dynamische kracht", die het comité
heeft ontwikkeld. Over de hele kwestie
kon hij zich echter slechts in beperkte
mate uitlaten, daar het gouvernementele
overleg nog niet is aangevangen. Het
eindrapport van minister Spaak wordt
eind april verwacht. In mei komen de
ministers van de K.S.G.-landen dan bij-
Cevaailijke zaak
Het
de
anti-revolutio
naire dr. Bruins Slot, die van alie spre
kers wel het felst van leer trok tegen de
opvattingen van de oud-premier. In het
bijzonder keerde hij zich tegen, de stel
ling van prof. Gerbrandy,.dat er met de
atoomenergie eigenlijk niets nieuws aan
de hand is. De kernenergie is een uiterst
gevaarlijke zaak, niet over één kam te
scheren met elektriciteit, televisie of ra
dio. Er kan op vele manieren misbruik
van gemaakt worden en daarom is toe
zicht van overheidswege noodzakelijk.
De nationale basis is te smal voor deze
staatstaak cn daarom moet men bet zoe
ken in het supra-nationale vlak. Doet
men, wat prof. Gerbrandy wil. dan doet
men niets, óf iets, dat gevaar oplevert
voor het algemeen welzijn. Of de K.S.G.
mislukt is, valt pas over enige jaren
met zekerheid te zeggen, aldus de heer
Bruins Slot.
Ook de heer Korthals (lib.), wiens par
tij geen zitting heeft genomen in het
comité Monnet, omdat men daarin slechts
partijen en vakorganisaties, geen indi
viduele personen wenste, heeft prof. Ger
brandy bestreden. De hoge kolenprijzen,
zo zei hij, komen niet in de eerste plaats
op rekening van de K.S.G.. maar zijn het
gevolg van de dure exploitatie van slech
te kolenlagen. Deze spreker erkende de
noodzaak van een verregaande controle
op splijtbaar materiaal, maar dat de Ge
meenschap het eigendomsmonopolie moet
hebben over het materiaal in alle stadia
van verwerking en ook over hef mate
riaal, dat nog ontdekt moet worden, ging
hem toch bepaald ver. Hier komt een
socialistische opvatting om de hoek kij
ken, zo zei hij. De heren Ruygers (soc.)
en Burger (soc.) bleken natuurlijk zeer
geporteerd voor het eigendomsmonopolie,
maar ook prof. Romme (kath. v) was
van mening, dat een effectieve controle
op het gebruik van atoomenergie alleen
dan mogelijk is. wanneer de kernbrand
stoffen in handen zijn van de Europese
Commissie.
Atoomwapen
Een ander strijdpunt In de discussies
was de -vraag, of het niet in strijd is met
de verklaring van het comité-Monnet,
wanneer de by Euratom aangesloten lau
den tactische atoomwapens zouden ver-
De heer Korthals vond op dit punt de
resolutie niet duidelijk. Europa mag vol
gens hem geen afstand doen van de pro-
duktie van deze wapens. Het zou zijr
militaire en politieke positie ondermij
nen. De heren Bruins Slot en Romme, die
wezen op sommige internationale ver
plichtingen. verkondigden een soortge-
een, o.m. om over het rapport te spre
ken (lees niet: uit te spreken). Dan zal
waarschijnlijk worden bepaald, wanneer
een regeringsconferentie bijeenkomt. De
Nederlandse regering is van mening, dat
een effectieve waterdichte controle al
leen dan mogelijk is, wanneer Euratom
over een volledig eigendomsmonopolie
beschikt over alle splijtbaar materiaal.
Het produceren van tactische atoomwa
pens, het toepassen van de atoomenergie
voor niet-vreedzame doeleinden, wilde
de minister van buitenlandse zaken lie
ver los zien van Euratom. Een verklaring
hierover moet zijns inziens in breder
kader (nl. dat van de internationale ont
wapening) worden afgelegd.
De stemming over deze verklaring zal
pas op dinsdag 10 april a.s. plaats heb-
Van Oldenbarnevelt "komt
maandag in Amslerdam
Maandag wordt het m.s. Johan van Ol
denbarnevelt van de Mij. Nederland me
950 repatriërenden uit Indonesië in Am
sterdam verwacht. De ontscheping zal
omstreeks half tien beginnen.
Mevrouw! Wanneer wij U de vraag stellen wie bij U thuis de sokken
koopt, dan zult U zonder twijfel antwoorden: IK. En zo is het in
duizenden gezinnen.
Wie koopt de sokken voor haar man? De vrouw.
Wie koopt de sokken voor haar verloofde9 De aanstaande bruid-
Wie koopt de sokkeD voor haar zoons9 De moeder
En total deze sokkenkopende vrouwen is deze advertentie gericht.
want wij gaan U iets belangrijks vertellen.
Wanneer U morgen of overmorgen of volgende week
sokken gaat kopen, vraagt, dan Utv winkelier naar BISON BRAND.
B-I-S-O-N- B-R-A-N-D' Waarom9
BISON BRAND sokken en ankiets worden gefabriceerd van 100
Merino wol. Ze zijn verkrijgbaar met extra nylonversterking,
doch voor gevoelige voeten zijn ze ook zonder nylon te leveren.
Bovendien beschikt Uw winkelier over een uitgebreide collectie
BISON BRAND stretch nylon sokken en ankiets.
BISON BRAND sokken en ankiets zijn kleurecht, wasecht en
krimp vrij.
Voor de duurzaamheid
van elk paar sokken en
ankiets wordt door het.
garantie-zegel, dat zich
op de BISON BRAND
artikelen bevindt,
ingestaan.
r Uw zoons
schoonzoon
r Uw verloofde
9 Wit N.V., Schijnd*
In 13 toernooien bleef hij nummer één
Sieeds was hij de Russische aristocraat
T~\E schrik van haar leven kreeg
het kamermeisje van Hotel
Palace in Estoril (bij Lissabon), toen
zij in de morgen van 24 maart 1946
omstreeks 11 uur de hotelkamer
binnenkwam, waarin de laatste
maanden dr. Alexander Aljechin, de
wereldkampioen schaken verbleef.
Zij zag hem weggezakt in de fau
teuil dood! Vóór hem de maaltijd, de
vorige avond opgediend, daarnaast
zijn schaakbord. Had de dood hem
verrast, hem, die dit in zijn spel zo
vaak anderen had gedaan? Of had
deze grote strijder de beslissing in
zijn laatste gevecht zelf in handen
genomen?
Dat de begrafenis op het St. Johannes-
kertehof pas 23 dagen later plaats had
wegens „moeilijkheden" in verband met
de teraardebestelling, wijst op de laatste
veronderstelling. Officieel werd echter
vastgesteld, dat Aljechin een natuurlijke
dood was gestorven.
Zó dit de werkelijkheid is, dan heeft de
dood hem op 't laatste ogenblik nog wil
len behoeden tegen een laatste, grote slag,
welke de reeds geestelijk verlamde heros
ongetwijfeld vernietigd had.
Immers, op 24 maart '46 zou de Franse
schaakbond op verzoek van de Engelse
bond een onderzoek instellen naar zijn
gedragingen tijdens de Duitse bezetting.
De aanklacht luidde: zijn antisemitische
artikelen in de genazificeerde pers en zijn
weigering tussen beide te komen, ten gun
ste van de Poolse meester Przepiócka, die
in een concentratiekamp vermoord werd.
Aljechins „vriend" de Rijkscommissaris
voor Polen, dr. Franck zou veel hebben
kunnen doen in dezen.
Aljechin heeft het auteurschap van de
bezwarende artikelen niet ontkend. Wel
zouden zij door de Duitsers zijn „bewerkt"
en dat zegt veel. Interventie voor gevan
genen, in 't bijzonder Joden zou waar
schijnlijk weinig of niets hebben uitge
werkt.
Aljechin was geen politiek onderlegd
iens; integendeel de enige politiek die
hij bedreef was die, welke hem het gun
stigst. leek voor zijn (schaakspel. Toen in
1939 de oorlog uitbrak weigerde hij tegen
3 Duitse ploeg te spelen in de landen-
edstrijd te Buenos Aires; in '38 stuurde
ij een gelukwens aan de Sowjetregering
ter gelegenheid van de verjaardag der ok
toberrevolutie en dat deed de vroegere
aristocraatHij koos de zijde van hen, die
naar zijn mening het schaakspel en dus
zijn wereldkampioenschap het beste dien-
ingloos op bed te liggen in 't hospitaal
Tarnopol. Kier reeds toonde hij zijn
•me gave van het blindspelen, de enige
ier waarop hij in deze houding scha
ken kon.
Ter dood veroordeeld
Ofschoon hij het nieuwe regiem
Revolutie .zijn diensten aanbood,
trouwde men de vroegere aristocraat niet
geheel en ai. Het duurde dan ook niet
lang of hij werd gevangen genomen
de cel gestopt en na korte tijd ter dood
veroordeeld En zie, zijn naam als
schaakmeester, als genie in het spel dat
reeds toen de Russen zozeer ter harte ging,
bracht redding.. Een van de rechters, die
zijn doodvonnis moesten ondertekenen,
weigerde uit respect voor Caïssa's gunste
ling 1
Aljechin was vrij. maar had geen geld,
geen levensmiddelenkaarten, geen behoor
lijke kleding Hij, in een slot geboren,
leerde de honger, koude en ellende ken-
Hij werd tolk van de Zwitserse schrijf
ster Annaliese Ruegg en op 15 maart
haar echtgenoot. Deze, eerste,
Aljechin had goede connecties bij de Rus
sische heersers, zelfs werd zij door Lenin
ontvangen en het gelukte haar Aljechin
over de grens naar het vrije Westen
brengen.
En dan stijgt 't schaakgenlc Aljechin
naar de top: In dertien grote toernooien
(o.a. Den Haag 1921) wordt hij nummer
één, zesmaal behaalt hij de tweede plaats.
Niet alleen dat Aljechin de toernooien
won maar vooral de wijze waarop, deed
de schaakwereld zijn weg naar de hoogsto
top vol bewondering gadeslaan. In 1
doet h\j ten slotte de greep naar de
reldtitel. En, wat niemand had kuni
denken, de onverslaanbare Capablanca
wordt met 6 tegen 3 en 25 remises versla
gen.
Wereldkampioen
De heerser heeft zijn doel bereikt. „Der
höohste traum meines Lebens hat sich
jrwirklicht" schreef hij.
Een vechter als hij rust niet op zijn lau-
eren. Integendeel, hij reist van het ene
toernooi naar het andere, met als glan
zend hoogtepunt San Remo 1930, waar de
groten van die jaren allen verslagen wer
den en hij met 3Vz punt voorsprong win-
r werd. Grootmeester Nimzowitsch zei
toen: „Vroeger waren wij allen ongeveer
Levensloop
Jaarvergadering Chi. wandelspoitbond
vanmiddag in A'dam begonnen
(Van een onzer verslaggevers)
Vanmiddag is in Amsterdam de 21c al
gemene ledenvergadering van de Ned.
Chr. Wandelsport Bond begonnen,
voorzitter van de bond, de heer P. Tl
kema uit Den Haag. gewaagde in a
openingsrede met dankbaarheid van
vele in 1955 ontplooide activiteit. Krach
tig sprak hij zich uit legen dc huidigi
ontwikkeling in dc sportwereld.
„Deze gaat in een richting, welke wij
als christen-wandelaars onvoorwaarde
lijk moeten afwijzen", aldus de heer Tae-
kema. „Er wordt dikwijls gesproken
sportverdwazing en zeker niet ten
rechte, omdat de jacht naar records e
verheerlijking van hen. die topprestaties
weten te bereiken, schier geen remmen
meer schijnen te hebben. De sport is dik
wijls verworden; de beoefening ervE
niet alleen gedevalueerd, maar dikwijls
ook een financiële aangelegenheid zonder
meer geworden. Deze ontwikkeling moet
ons verontrusten."
Na op de taak in deze door de Ned.
Chr. Sport Unie gewezen te hebben, gaf
spr. nogmaals een uiteenzetting van d<
ontstane moeilijkheden met de Ned. Fe
deratie van Wandelsportorganisaties, wel
ke tot het uittreden van de NCWB uit
deze federatie hebben geleid.
Friese beschuit overheerlijk
De toekomst van de NCWB mag met
vertrouwen tegemoet worden gezien. De
bond deelt nu ook in de regeringssubsi
die, door welke hulp mede langzamer
hand een gezonde financiële toestand ge
schapen zal kunnen worden.
Spr. deelde mee, dat het bondsbes
zich voorgenomen heeft de komende ja-
,ren meer aandacht te besteden aan de
afdelingen, om tot een betere werkver
deling te komen. Het bestuur deed ten
aanzien hiervan twee voorstellen, inhou
dende wijzigingen in de statuten en het
huishoudelijk reglement. Hierdoor zou
een nauwere band tussen bondsbestuur
en afdelingsbesturen ontstaan.
De levensloop van deze grootste
werelds grote schaakmeesters is zo
wogen, dat het onmogelijk is in kort
bestek hier een beschrijving van te geven,
In grote trek-ken kan het als volgt: gebo-
ren 1 november 1892 als zoon van een
i Russisch edelman, groeide hij op ln het
voorvaderlijk slot dicht bij Moskou. Scha
ken leerde hij toen hij zeven jaar was
van zijn moeder. Hoewel hij als 't ware
van 't spel „bezeten" was, bleek hij geen
wonderkind, zoals Reshewsky.
Aljechin heeft hard moet-en werken (als
men dat van schaaksluderen en spelen
kan zeggen) om er te komen. Op 15-jarige
leeftijd deelde hij de 4e en 5e prijs in een
hoofdklassewedstrijd te Düsseldorf. twee
jaar later behaalde hij de meestertitel,
maar in 1910 te Hamburg en 1911 te Karls
bad kwam hij resp. op de 7e en 8e plaats.
Kort daarnia echter begint zijn ster op te
gaan o.a. te Scheveningen (1916)), waar
hij winnaar werd en in de befaamde
grootmeester-wedstrijd te St. Petersburg
(1914), toen 'hij direct achter Las'ker en
Capablanca op de derde plaats beslag
legde.
De eerste wereldoorlog verrast hem en
vele Russische meesters te Mannheim. Na
aanvankelijk geïnterneerd te zijn, werd
Aljechin 14 september 1914 vrijgelaten en
keerde hij naar Rusland terug. In 1916
werd hij Rodekruissoldaat aan het Gali-
cische front, waarvoor hij het St. Stanis-
law- en St. Georgekruis kreeg. Een zware
verwonding dwong hem maandenlang be-
Ook een bedrijfsbelang
Produktschap propageert zelf
matig gebruik van drank
„Hoe paradoxaal het moge klinken,
onder de taken welke ik voor het pro-
duktachap voor gedistilleerde dranken
weggelegd 7.1e, zie ik ook, het ondersteu-
welkc do matigheid he
al ook 1
gebruik vni
dit het
srkeor bet
■cl drank
>it zei mr. dr. P. J Witteman giste-
1 in Den Haag in de eerste openbare
•gadering van dit produktschap. waar-
hij voorzitter is. De heer Witteman
•klaarde, dat de gedistilleerdindustrie
-handel evenals ieder weldenkend
ns tegen misbruik van alcoholhouden
de dranken is.
Dat voor bestuurders van motorrijtui
gen elk gebruik als misbruik is te be
schouwen. zoals te lezen valt in een re
cent K.B., wilde hij niet graag onder
schrijven. „Ik hoop en verwacht, dat
de rechter in voorkomende gevallen hier
van geen aanhanger zal blijken te zijn",
aldus de voorzitter van het produkischap.
„Ons bedrijf is alleen gebaat bij stabili
satie, ook in de consumptie. Het ver
maan tot matig gebruik is een algemeen
belang, maar ook een bedrijfsbelang",
zo zei hij verder. De heer Witteman
meende daarom, dat het de taak van het
produktschap zal zijn met kracht naar
de handhaving van deze regelingen te
Foto uit 1935. Dr M. Euwe onder
tekent de overeenkomst tot het
spelen van de wedstrijd om het
wereldkampioenschap schaken.
Naast hem dr. Aljechin.
Met steun Prins Bernhard Fonds
Ter gelegenheid van de Olympische
Spelen 1956 te Melbourne is een co
missie in het leven geroepen, die it
steun van het Prins Bernhard Fonds
staat wordt gesteld aan een aantal kun
stenaars een gerichte opdracht te
strekken. Het ligt in de bedoeling,
kunstwerken zo mogelijk in het komende
najaar naar Melbourne af te vaardigen,
waar gedurende de Spélen ook eei
kunstmanifestatie wordt gehouden. In
het verleden voldeed het resultaat var
deze manifestatie niet altijd aan de ver
wachtingen.
De commissie kunstopdrachten Olym
pische Spelen heeft in november 1955 eer
tentoonstelling in het Amsterdamse Ste
delijk Museum gehouden van kunstwer
ken. gebaseerd op sportmotieven. He
succes hiervan was zodanig, dat in jun
van dit jaar een tweede tentoonstelling
zal worden gehouden met vrije inzending
waarvoor het Prins Bernhard Fonds op
nieuw een prijs van 2000 ter beschik
king heeft gesteld voor het beste
(beeldhouwwerk, schilderij of grafisch
even sterk, nu behandelt Aljechin on
beginnelingen".
Dat Capablanca zijn revanche-wedstrijd
nooit gekregen heeft lag niet aan Aljechin.
Aljechin stelde dezelfde uiterst zware
voorwaarden als die welke Capablanca
hem had opgelegd. En 't is de Cubaan
nooit gelukt hieraan te voldoen Van
vrienden zijn het de heftigste vijanden ge
worden. Namen zij beiden aan eenzelfde
wedstrijd deel. dan groetten ze elkaar
niet. Een remise-aanbod werd via de wed
strijdleider overgebracht Zijn landgenoot
Bogoljubow stelde hij tegen aanmerkelijk
liohtere bepalingen tot tweemaal toe in
de gelegenheid een titelmatch te spelen.
De eerste eindigde met 10, 5, =9,
de tweede met 8, 3, +15 in Aljechins
voordeel,
Nog steeds goed in 't geheugen
van iedere Hollandse schaker liggen
de matches tegen Euwe in 1935 en
1937. De verslagen Aljechin z
1935, drinkend en rokend, keert
1937 zonder alcohol, vrijwel zonder
sigaretten en als herhoren in '1
strijdperk en herovert zijn titel, zon
der welke hij niet had kunnen leven!
Deze mens kon alleen als de hoogsti
de beste, de enige bestaan. In wezen wa
hij de Russische aristocraat gebleven, di
heerste zoals zijn voorvaderen. Hij vei
achtte in zijn diepste wezen de „burger".
Typerend hiervoor was dat hij eens tijdens
een diner plotseling de -hazebout met
beide handen aangreep en zo „verslond",
tot afgrijzen van de tafelgenoten, omdat
hij zich zo wilde distantiëren van wat hij
rond zich minderwaardig vond.
Vrienden had hij niet. Bewonderaars bij
duizenden maar dan om zijn spel. Drie
maal trouwde hij; een zoon. Alexander,
uit zijn eerste huwelijk leeft in Zwitser
land. De laatste levensjaren waren zeer
moeilijk voor de man, die slechts schaken
wilde en triomferen, en in de oorlogs
jaren geen tegenstanders vond.
Verlaten van ieder, verstoten uit de na
oorlogse schaakgemeenschap, ver van zijn
vv de Amerikaanse Grace Withaar,
wie -hij in zijn ballingsoord in Por
tugal hevig verlangde maar die niet
komen kon, doofde het vuur in deze ge
weldenaar van de*64 velden.
in jaar geleden verloste de dood hem
uit zijn lijden; geen Aljechin zorgt meer
voor de spanning van welk toernooi,
waaraan zijn deelnemen glans zou geven,
r zijn genie, vastgelegd in honderdon
Caïssa's schoonste scheppingen, blijft,
zolang er geschaakt zal worden.
W. H. van der Nat
werk). Men wil hierdoor de aandacht van
de kunstenaars vestigen op de sport als
gewichtig maatschappelijk verschijnsel en
trachten de weerslag daarvan in de
kunst zowel ruimer als beter van ge
halte te doen worden
Alle Nederlandse kunstenaars mogen
maximaal drie werken inzenden. Ze moe
ten ontstaan ziin na 1952 en op sport in
de ruimste zin betrekking hebben. Tus
sen 1 en 10 juni moeten de werken bij
het Stedelijk Museum ingeleverd wor
den. De jury bestaat uit de kunstschil
ders professor J. Wiegers en J. Bruyn,
de beeldhouwer J. Krop. de museum
directeur jhr. W. J. H. B. Sandberg, de
directeur van het N.O.C. drs. W. van
Zijll en als secretaris treedt op drs. H.
J. Jonker van het Prins Bernhard Fonds.
Men wil de „kunstprijs voor de sport"
uitreiken aan de vooravond van de Olym
pische Dag 1956. dus op 23 juni.
Geen werkverlofregeling
voor dienstplichtigen
(Van onze parlementsredactie)
Minister Staf is niet bereid om een
werkverlofregeling in te voeren voor
dienstplichtige militairen, die een eerste
oefentijd van zes tot acht maanden ach
ter de rug hebben. Een aantal leden djer
Eerste Kamer had hem daarom gevraagd.
De minister betoogt, dat de 6terkte der
onderdelen hierdoor beneden het toelaat
bare zou daten, afgezien nog van het feit,
dat het houden van onderdeelsoefeningen
vrijwel onmogelijk zou worden.
Het is hem voorts niet bekend, dat
dienstplichtigen bij bepaalde onderdelen
en eerete oefentijd van zes tot acht
maanden een groot gedeelte van de dag
niet voldoende nuttig worden bezig ge
houden. Mochten er klachten over zijn,
dan zou hij hier gaarne kennis van
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN, 23 maart. Geslaagd voor h
:and. ex. II geneeskunde: mejuffrouw C.
e Oegstgeest. T. J. Bier
heren B. F.
Haar.
Den Haag,
Genderen Stort
Lucas te Dublin. B. de Moor
Den Haag, H. R. Schtitte te Voorburg. N. C.
T. dc Vries te Den Haag.
Zoeterwoude en A. Zecha
Geslaagd doet.
ouw J. van Duin te go am en de neren
H. A-. L. Clasener te Leiden. W. C. Cohen
Tervaert te Aerdenhout. H. M. Dolberg
(U.S.A.), H. I. J. Duterloo te Oegstgeest,
Lim Hoei Tjiang te Amsterdam. J. F. Roh
(U.S.A.), A L. Rose (U.S.A.), J. S. Wojcilt
(U.S.A.) en C. W. van Wijngaarden te Den
Haag.
Geslaagd somi-artsex.; mejuffrouw A. Ver
schoor te R'dam en de heren N. S Fastman
(U.S.A.). C. Romeijn te Den Haag. A K.
1 L. Simonson (US.A.)
Geslaagd doet. e:
M. H. Kolstee 1
G. H. A Wllmar
B van der Laan te Scheveningen.
AMSTERDAM, G.U., 23 maart. Geslaagd
voor doet. economie: N. W. D. C. van Hertz-
berg. J. Stel-pstra. K. de Vries. R. J. A. v. d.
j "Y M.. Zappey. Heemstede
Neder
Geni
mejuffrouw
M.
n C. w
Kand.
loom. Ch. H. Eers
AMSTERDAM', V.U.. 34 maart. Geslaagd
oor kand. rechten: J. H. Langinan. Amster-
am; H. J. Mulder. Leiden; mejuffrouw H.
CoetsierMeppol.
UTRECHT. 33 maart. Geslaagd voor
Kerkelijk 1
H. G. Niet
Httvi
J. Vaandrager
Den Haag
Kand sociologie: me juf
Herber. Utrecht; Th. H.
G. B. Cohen. Bilthoven
Alex Adam, Delft. Dividendvoorstel
10 pet, w.v. 10,29 contant en 14,71 in
aandelen (9 pet contant).
k
3 Toch is het zo E
EEN STER SPATTE UITEEN
7 600) Voor de leek zijn de licht- grootte en dichtheid, temperatuur en veel zeldzamere super-novae kunnen
4 bronnen aan de hemel zeer eenvoudig lichtkrarht onderscheiden, bestaan er voltrekken. 1
l ingedeeld, want hy onderscheidt slecht» ook pulserende sterren, die kunnen In ons melkwegstelsel verschijnen i
7 zon, maan en sterren. Daarmee is de opvlammen tot het honderdduizend- naar schatting gemiddeld 40 novae per 1
|l hele /.aak geïnventariseerd. De ont- voudige van hun oorspronkelijke licht- jaar, ntaar slechts één supernova in
t wikkelde leek weet echter ook nog sterkte. Waarnemingen met de spectro- verscheidene eeuwen. Dan vlammen zij 7
van het bestaan van planden, meten- op tot een lichtsterkte die duizenden l
1 ren, kometen en sterrennevels, en malen zo groot is als die van een l
denkt zich de stoffering van hel
heelal dus aanzienlijk ingewikkelder in.
'1 Maar de astronomen maken veel
1, fijnzinniger verdelingen, en rang
uotiuniv
-
gewone nova en kan hij evenveel stra
ling uitzenden als alle sterren van hel
melkwegstelsel hy elkaar. Afgezien
van dit enorme verschil in lichtsterkte.
schikken de sterren naar allerlei typen
1 die bijzondere eigenschappen ver-
tonen. Daar is alle aanleiding to-.
want er zijn sterren (zoals Sirius R>
1 die evenveel materie bevatten als onze
nova en dc supernova weinig verschil.
Alles voltrekt zich by de supernova
echter op veel grotere schaal. Dc uit
dijende schil van een nova wordt be
'li zon. maar toch ?lerht6 een omvang
,1 hebben die driemaal zo groot i6 als
1 die van de aarde. Deze zgn. witte
ili dwergen moeten een dichtheid hebben
j 500.000 maal zo groot als die van
1 water, omdat in een kleine ruimte
een geweldige hoeveelheid materie is
samengeperst. Aan dc andctc kant bc-
fi A 6 N E V E L j
trekkelijk snel ijl en vervluchtigt, ter
wijl zij hij de supernova als een licht
gevende nevel schijnt tc blijven be
staan. Op de plaats, waar Chinese en
lapanse astrologen in de jaren 1054 en
1055 ten supernova opmerkten ver
toont zich thans de Krahnevel, een
ijle lichtgevende wolk. die nog steeds
massa ongeveer gelijk is aan die van
normale sterren (zoals dc zon), maar
1 die desondanks vele miljoenen malen
I groter zyn. Deze reuzen hebben een
gering-- dichtheid en bezitten lage
1 oppervlakte-temperaturen, in tegen
l stelling met dp zojuist genoemde witte
1 Behalve deze typen, die zich door
coop hebben aangetoond dat dit op-
lammen gepaard gaat met snelle
welling van het stcrrenlirhaain, zodat
e buitenste lagen uitdijen met een
nrlhrid van l.iOO a 2000 km per
econde. De sterke vermeerdering van
e lichtsterkte van de/p novae scluj.it
hronisch te zijn, dit in trgenstrlling
ot de uitbarstingen die zich bij de
seconde uitdyt en in de 900 jaar die
sedert haar ontstaan zyn verlopen een
middellijn heeft gekregen van 45 tot
64 lichtjaren!
Over uitdijen gesproken, weel u dat
de grote afstanden in het heelal nngr-
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden
