CHRISTELIJK
Clir. organisatie en de eenheid
belangrijkste discussiepunten
iVöBÖL: tanden Wit .adem FHS
1
U
21
11
Bedrijf van groenteluyden
onderging grote verandering
ZWIJSiVU
moeten breken met elke vorm
van christelijk anti-semitisme
Wie zal de opvolger worden
van Paus Pius XII?
2
DONDERDAG 22 MAART 1956
Hervormde Toogdag in Kampen
Etiket Kuyperiaans past niet op elke
Chr. organisatievorm
DE toogdag van de Hervormde mannen gisteren te Kampen gehouden,
is voor heel Kampen een gebeurtenis geworden, 's Morgens werden
de toogdaggangers in het stadhuis ontvangen door de burgemeester,
dr. W. P. Berghuis, die zich verheugd toonde, dat Kampen niet alleen door
de Gereformeerden maar nu ook door de Hervormden is ontdekt. Hij achtte
het thema van de toogdag: Zijn we met de Hervormde Kerk op de goede
weg., zeker positief te kunnen beantwoorden ten aanzien van de keuze van
zijn stad.
In de daarna volgende samenkomst
de Broederkerk voerde dr. von Eckstedt
namens de Duitse mannenorganisatie het
woord. Hij vroeg om gebed voor de nood
van de zusterkerken in Oost-Duitsland.
Ook de praeses van de generale synode
der Ned. Herv. Kerk, ds. G. de Ru uit
Rotterdam, gaf door zijn aanwezigheid
blijk van belangstelling voor „In Dienst
der Kerk".
De grootste waarde van de toogdag lag
gisteren ongetwijfeld bij de discussies,
die gevoerd werden, nadat ds. Wolfens-
berger zijn inleiding in de Broederkerk
had uitgesproken. Na bespreking van de
inleiding in discussiegroepen kwamen
niet minder dan 160 vragen naar voren,
die een forum bestaande uit negen per
sonen besprak. Forumleden waren: me
vrouw Dikker-Hupkes (huisvrouw), me
vrouw M. C. W. Cohen Stuart-Franken,
hoofdbestuurslid Kerk en Vrede, de heer
J. G. Buddingh, oud-voorzitter van de
centrale kerkvoogdij, ds. H. G. Groene-
woud, ds G. Juckema, ds. F. Keja, ds.
A. A. Koolhaas, ds. mr. C. G. Mulder en
de heer G. Zonneberg, fabrieksarbeider.
Wat betreft de onderwerpen, die in
discussie kwamen kunnen we uiteraard
niet volledig zijn en moeten we een keuze
maken.
We noemen dan In de eerste plaats
het punt van de Chr. organiaatie. Ds.
Koolhaas achtte het plakken van het
etiket Kuyperiaans op alle Chr. organi
saties een ernstig misverstand, dat hij
uit de weg wilde ruimen. Naar zijn
mening wordt in dit verband de afstand
tussen Kerk en wereld in het Herderlijk
Schrijven van de Ned. Herv. Kerk niet
duidelijk naar voren gebracht.
Ds. Juckema verklaarde ten aanzien
van de Chr. organisatie, dat men geen
gemeen span met de ongelovige mag
vormen. Ds. Groenewoud vond het niet
Boek
VAN DE DAG
„De Verklikker" door Liam O'Fla-
herty. Uitg. De A-v-' lerspers,
Amsterdam.
TV/TET dit boek van de Ierse socialisti-
-f*-1 sche schrijver O'Flaherty wordt er
weer één toegevoegd aan de vele, waar
in de mentaliteit van het communisme
en haar volgelingen aan de kaak wordt
gesteld. Het is alleen jammer dat hier
geen positieve waarden tegenover wor
den gesteld. Een soms nogal ruw en
somber verhaal, dat het sociclisme ver
heerlijkt en het r.k. geloof maar een
goedkoop vernisje noemt. Goed uitge
beeld zijn overigens de stijgende angst
en spanning van de vervolgde Gypo, die
de wraak na zijn verraad niet ontkomt.
Rijpere lezers kunnen opnieuw eens ken
nis maken met de realiteit van het
communisme.
hij meende toch ook. dat
te weinig nadruk op wordt gelegd, dat
de kerk de heerschappij van Christus,
ook in het publieke leven, heeft te ver
kondigen. De heer Zonneberg zeide uit
overtuiging lid van de Chr. vakbeweging
te zijn, maar hij zou toch niet willen,
dat de kerk op dit punt een beslissende
uitspraak deed.
Mevrouw Cohen Stuart geloofde, dat de
kerk noch ja noch nee moet zeggen tegen
de Chr. organisatie. Volgens haar zijn de
Chri organisaties echter voor een deel
debet aan de ontkerstening van ons volk:
men zou de wereld van de kerk ver
vreemd hebben. Een duidelijke meerder
heid bleek dus sympathiek te staan
tegenover de gedachte van de Chr. orga
nisatie.
Een ander belangrijk punt, dat aan de
orde kwam, was de eenheid in de Ned.
Herv. Kerk.
Wij moeten elkaar vasthouden, nle-
mand mag in het isolement gedrongen
worden; we moeten blijven spreken
samen tot een nieuw belijden te komen.
Dit was de mening van ds. Mulder. Ds.
Koolhaas wilde echter vanuit het be
lijden van de kerk spreken en niet van
uit het rlchtlngsgevoel.
Wat betreft het verband tussen ge
loofsgemeenschap en Avondmaalsviering,
bleek ds. Groenewoud van
er een eenheid van geloven en belijden
in een gesprek voorafgaand
Avondmaalsviering moet wordei
gelegd. Ds. Keja zag dit echter geheel
Hij wilde uitgaan
voldoening uit over het vruchtbare
derlinge gesprek. Als conclusie van deze
geslaagde toogdag meende hij te mogen
zeggen, dat er ongetwijfeld een grote
verscheidenheid van opvatting is uit
gesproken, maar dat hieraan het be
wustzijn van eenheid ten grondslag lag.
Laat deze eenheid in verscheidenheid
gestalte krijgen in de gemeenten. En
met deze opdracht vertrokken de toog
daggangers naar alle delen van om
land om. averal. iets van deze opdracht
te verwezenlijken.
Benoemingen
Aan het Christelijk Lyceum voc
land te Goes zijn benoemd: tot leraar klas
sieke talen: dr. G. J. Weldings te Vlaardln-
gen: lich: oefening: W. G. F'alzer te Die-
men: Frans: R. Christiaans te Rotterdam
tekenen: mej. E. A. Binkhorst tc Den Haag.
staatshuishoudkunde: drs. G. M. Kerkhof
te Den Haag.
Verder zijn benoemd tol
aan de Oranje Nassauscht
Rotterdam H. v. d. Wey
aan de Dr. A. Kuyperschoe
G, J. Broertjes te Amstelvj
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
VRIJDAG 23 MAART
Hilversum I 402 m. VARA: 7.00 Nws: 7.1
Gym; 7 20 Gram; 8.00 Nws; 8.18 Gram; 8.4
V d hulsvrouw; 9.00 Gym; 9.10 Gram; 9.3
Waterst; 9.40 Schoolradio. VPRO: 10.0
.Thuis", caus; 10.05 Morgenwijding. VARA
10.20 V d kleuters; 10.40 Gram; 10.50 Or
gel en zang; 11.15 Voordr; 11.35 Piano, v
ooi en fluit. AVRO: 12.00 Lichte muz; 12.31
Land- en tuinb meded; 12.35 Sport en prog
nose; 12.50 Gram; 13.00 Nws; 13.15 Mede
en gram; 13.25 Dansmuz: 13.55 Koersen
14.00 Vlooi, cello en piano (14.20—14.40 Lite
talr progr); 15.00 Gevar progr. VARA; 16 0
Muz caus: 18.30 V d Jdnd; 17.00 Muz caus;
17.40 Lichte muz; 18.00 Nws; 18.15 Act; 18 20
Dansmuz: 18.45 ..Tot nieuw bestel verbon
den", caus; 19.00 V d kinderen; 19 10 Af-
scheid van Holland", klankb. VPRO: 19.30
„Het menselijk lijden", caus; l150 Ber
20.00 Nws; 20.05 Boekbespr; 20.lo' Kamer-
toum^lO B2'!00 Lichte muz; 21.30 Ether-
VPRO. 22.40 „Vandaag", caus, 522.45n Avond
wijding. VARA: 23.00 Nws; 23.15—24.00 Gram
Grani"? 4™ 298 KR°: 7 00 Nws: 710
Nws en weerber!"^' G* "m^loo^'y8'0.-!
vrouw; 9.40 Schoolradio; 10.05 Gram; 11.00
V d zieken; 11.40 Gram; 12.00 Angelus; 12.03
Pianoduo; 12.30 Land- en tuinb meded- 12.33
V d vrouwen van het platteland; 12.40 Ka
merkoor; 12 55 Zonnewijzer; 13.00 Nws en
Kath nws; 13.30 Lichte muz; 13 45 V d
£hüX;.3r,0° Kz°?nT sol; 14 45 Gram' 15-00
w: «i v a i J5'30 ,?JanPfecital: 1555
16.W V d zieken; 17.00 V d jeugd;-17.15 Kin-
aerKoor met gra-intermezzo; 17.40 Koersen-
17.45 Gram; 18 05 Lichte muz; 18 30 Vra-
genbeantw; 18.45 Gram; 18.55 Caus door
prof Romme; 19.00 Nws; 19.10 Regerlngs-
U1,. V rl,ek "Verklaring en toelichting"
drs G Tonkens: „Het werk in de ontwik
kelingsgebieden"; 19.20 Regeringsuitz- Het
emigratiepraatje van H A van Luyk; 19 30
Gram; 20.20 Act; 20 35 De gewone man
20.40 Lichte muz; 21.00 Politiek forum; 21.30
Lichte muz; 21.50 Kamerkoor, ork en soT
22.45 Avondgebed en liturg kal- 23 00 Nwe
23.15-24.00 Gram. 8'
Puzzel mee
24
5
17
y
IO
1'^
i£>
'7
2(J
Engeland, BBC Home Service. 330 m. 12 00
V d scholen; 13 00 Brievenbeantw- 13 30 Ork
n™: l3,ÏLWZ"ber; 14 00 Nws= 14.10 Gevar
progr; 14.40 Hoorsp: 14.50 Gram; 15.00 V d
mno 5®°rsp: ,8 0°taVCtdC k-ind;6'l8.5°Weerber;
19 00 Nws; 19 15 Sportuitsl; 19.40 Zang; 20.00
Gevar progr; 20.45 Caus; 21.00 Rep; 21.15
conc; 22.00 Nws; 22 is' Caus; 22.45 Gevar
U0gr:„P15 RecltaL 23.45 Pari over; 24.00
Nws: 0.08-0 13 Koersen
23
5^4
1551
5.5
ia
.'V
PUZZEL NO. 371.
Horizontaal; 2. kleur. 7. rustig. 8.
aanlegplaats, 9. gereed. 11. het leggen der
vogels. 12. lawaai, drukte, 15. Chin, maat,
16 delfstof, 17. voorzetsel, 20. gevat. 22.
maanstand. 24. krijgsgod, 26. vlug, 28.
slede. 29. verlaagde toon, 30. vochtig, 31.
by voortduring.
Vertikaal: 1. metaal, 2. edel metaal,
3. godsdienst, 4. onwrikbaar, 5. hoog
staand, 6. spelleiding, 10. zangnoot, 13.
snijgereedschap, 14. nieuwerwets, 18. ver
keerd, 19 vreemde munt, 21. tijdperk, 23.
dwaas, 25. bevroren water, 27. gezinslid,
29. landbouwgereedschap.
OPLOSSING PUZZEL NO. 370.
Horizontaal: 1. dunk. 5. kelk. 9.
eis. 11. nar, 12. gt.. 13 bok. 15. M.O., 16.
fabel. 18. naar, 20. iets. 22. Lt.. 24. ge. 25.
os, 26. fok. 28. la, 20. gewin, 32. regelmaat.
Vertikaal: 1. degen, 2 uit, 3. N.S.,
6 en, 7 lam, 8. kroes, 10. rob, 13. bar,
14. kei. 16. fat, 17. leg, 19. als, 21. tel,
23. bowl, 25. oor. 26. fee. 27. kim. 29. aat,
30. G.G., 31. na.
Engeland, BBC Light Programme, 1500 en
n,\ ,l?-02. Mrs Dale's dagboek; 12.J5 Voor-
dr: 12.30 Pianospel; 12.45 Rep; 13 30 Pari
overz; 13.45 Ork conc; 14.45 V d Kind; 15.00
V d vrouw; 16.00 Ork conc; 16.45 Lichte
17.30 Vei
progr: orgelspel; 16,00
ïcrika;
folks
sl; 20 30 Hoorsp; 21.00 Pianospel; 21..,
e: 22.00 Gevar muz; 23 00 Nws; 23.15
is; 23.20 Voor ouders: 23.35 Lichte
00 Voordr; 0.15 Dansmuz: 0 45 Progr
3-50 Weerber: 0 55—1.00 Nws
bL 324 m. 12.00 Amus. muz: 1220
12.34 Gram; 13.00 Nws; 13.13 Gram;
14.00 Schoolradio; 15 45 Gram; 16.00 Koersen:
.02 ..Manon" opera: 17.00 Nws; 17.10 Lichte
iz; 17.45 Strijkkwartet; 18.10 Voordr; 18.20
-am; 1820 V d sold; 19 00 Nws; 10.40 Gram;
30.00 Ontmoeting met Mozart: 20.15 Piano-
voorar: 20 30 Symf ork en sol (2125—21.50
Kunstkaleidoscoop)22.25 Nws: 22.40 Inter
nat Radio-Universiteit; 22.55—23.00 Nws
Brussel. 484 m. 12 00 Gevar muz; 13.00 Nws:
13.30 Licht ork en koor; 14.00 Gram: 16 05
Lichte muz: L7.00 Nws; 17 15 Gram: 17.30
Moderne kamermuz; 1920 Nws; 20.00 Gevar
-.00 Hoorspelen; 2225 Nw
uitz
Nederland. Gee
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK.
Beroepen: te Zuid-Beijerland (toez.)
P. Westland te Waarder.
Benoemd: tot geestelijk verzorger-
vormingsleider van de Stichting Hoen
der loo B. Kristensen te Blija (Fr.)
GEREF. KERKEN.
Tweetal: te Drachten K. F, Schuring
te Erica en J. Wolven te Grotegast.
CHR. GEREF. KERKEN.
Bedankt: voor Zierikzee (2e pred. pl.)
W. de Joode te Ede; voor Zwolle M.
Vlietstra te Eemdijk.
GEREF KERKEN (onderh. art. 31 k.o.)
Tweetal: te Amersfoort-West J. J. Ar
nold te IJirmüden en G. Zomer te Vrou
wenpolder, van wie eerstgenoemde is
beroepen.
De 43e algemene vergadering van de
Ver. van Predikanten van de Geref.
Kerken wordt gehouden woensdag 4
en donderdag 5 april In het Jaarbeurs
gebouw te Utrecht. De sprekers: prof.
dr. Herman Ridderbos uit Kampen
over: Het heilshistorisch karakter van
Paulus' prediking; ds. M. de Goede
uit Amsterdam over: Kerk en poli
tiek en ds. J. M. van Krimpen te Rot
terdam over: Kerkelijke benadering
van de buitenkerkelijke wereld. Tij
dens de woensdagavondvergadering
zal mr. F. L. S. F. baron van Tuyll
van Serooskerken. algemeen secretaris
van het Ned. Bijbelgenootschap, spre
ken over: Kerk en Bijbelgenootschap
en zal de traditionele causerie gehou
den worden door ds. B. Wentsel te
Ridderkerk.
EEN
WOORD
VOOR
VAN-
DAAG
Ik zeg u, Petrus...
De visser Simon is door Jezus
herdoopt in Petrus, de steenrots
op wie Jezus Zijn gemeente zou
gaan bouwen. Maar als Jezus met
zijn discipelen voor de laatste
maal aan de Paasdis zit en het
woord tot Petrus richt, dan begint
Hij hem aan te
spreke^ als Si
mon. In Zijn
lijden heeft de
Heiland geen
steun, van welke
mens ook. De
steenrots Petrus
is weer Simon,
de man met de
grote mond, die
in een ogenblik Van overmoed een
zwaard trekt en in een volgend
ogenblik bezweert dat hij die
Jezus niet kent!
In dat lijden is er maar één rots
die niet wankelt of wijkt: Jezus
zelf. „Ik heb voor u gebeden
zo zegt Hij dat uw geloof niet
ophoude". En Hij is ook volkomen
zeker van de verhoring op Zijn
gebed, want onmiddellijk daarop
spreekt Hij immers reeds over
Petrus' bekering.
Petrus' verloochening is een stuk
van Jezus' lijden en van onze
troost. Als Petrus in Jezus' ogen
blikt nadat de haan gekraaid
heeft, dan gaat hij bitter wenend
heen. Berouw en bekering gaan
samen. Als wij Jezus' verloochend
hebben en doen we dat niét
iedere dag? dan mogen we
ajtijd weer opblikken naar de
Versnelde ontwikkeling I
Ontevredenheid over de Christelijke
Middenstandsbond
(Van onze sociale redacteur)
jTi E groenteluyden en fruyteniers van de 15e eeuw verkochten
knoflook, uien en kool, naast appelen, peren, pruimen, noten,
druiven, mispelkersen en kerstangien. Pas in dè 17e eeuw komen er
fijnere groenten aan de markt, terwijl aan het eind der 18e eeuw
ook de aardappelen verschijnen. Stel daarnaast onze moderne winkels
met groentesnijmachines en conservatoren en hun grote verscheiden
heid van groenten en fruit. Deze vergelijking maakte de heer J. H.
van Erven (Utrecht) gistermorgen bij de opening van de toogdag
van de Christelijke Bond van Kleinhandelaren in aardappelen, groen
ten en fruit, die op de werkgeversvergadering van de vorige dag
volgde. Er is, zo zei hij reeds in ce titel van zijn openingsrede, een
„versnelde ontwikkeling"!
Donzige huidjes Q
f hnhy verioig''"9 1
Hij was op dit punt niet helemaal
zonder zong. De mechanisering van het
bedrijf vraagt grotere investering voor
aanschaf van machines, afschrijving, on
derhoud en vernieuwing. Het gebruik
vraagt ook meer arbeidstijd. Als men
die niet mét „eigen volk" kan opibren-
gen, komen daar nog de kosten van lo
nen en sociale voorzieningen hij.
Z.i. is nodig een onderzoek van het
Economisch Instituut voor de Midden
stand. Maar hoewel ook de groenten-
handelaren daar hun jaarlijkse bijdra
ge voor moeten betalen, is het nog niet
verder gekomen dan tot mooie toezeg
gingen.
hemel. Het is ons overgeven omdat
Hij voor ons bidt.
TN ALLERLEI kerkelijke
-l kringen komt het voor,
dat men alle lijden, dat de
Joden ln de loop der chris
telijke eeuwen getroffen
heeft, toeschrijft aan de
straffende Hand Gods. Hier
zou het volk Israël een
goddelijk oordeel treffen
voor die éne zonde, dat zij
eenmaal Jezus aan het
kruis hebben gehangen.
Men zegt dan, en men zei
dat zelfs onder de gruwel
der Nazi-vervolging: Ja, zij
hebben dit nu eenmaal zelf
en het de Joden
is voor de rech-
Pilatus als één
uitriepen: Zijn bloed
ze kinderen'.? En nu wordt
aan hen de straf, waarom
zij zelf gevraagd hebben,
eenvoudig voltrokken.
Ik aarzel niet, zo schrijft
ds. J. H. Grolle in het blad
„Kerk en Israël", dit het
meest duivelse antisemitis-
Niet de Joden, maar wij kruisten
Christus, aldus ds. J. H. Grolle
gewild
niet, die
te
dat i
be
staat, omdat het nog bo
vendien een vroom gezicht
trekt en een christelijk ge
waad heeft aangedaan. Er
zijn al dadelijk twee ant
woorden te geven.
Ten eerste: Daarmee zet
ten we onszelf in de rech
terstoel van de Almachtige
Gorf. De Bijbel leert ons
dat het nooit mogelijk is
om van een bepaald lijden
terug te besluiten tot een
bepaalde zonde. In het boek
Job waren het bijvoorbeeld
de vrienden, die Job wilden
dwingen tot bekennen van
een bepaalde schuld. Zij
hielden de verhouding tus
sen zonde en oordeel voor
een rekensom, die wij men
sen zouden kunnen uitreke
nen. Daarbij redeneerden
zij heel vroom. Maar God
bestrafte hen om de godde
loze woorden, die zij had
den geuit. Het komt geen
sterveling ooit toe het lij
den van anderen te verkla
ren uit een bepaalde, aan
wijsbare schuld. Dat is een
zitting nemen in de vier
schaar van de Here God
zelf. Hoogstens kan iemand
dat door zijn eigen per
soonlijke leven weten. Maar
zelfs dan moet er wel een
zeer bijzondere geestelijke
onderwijzing van de Heili
ge Geest zelf aan vooraf
zijn gegaan.
Ten tweede: Degenen, die
zo sterk de nadruk leggen
op dat dwaze vloekgebed
van de vijandige Joden
voor Pilatus, zijn dan blijk
baar helemaal vergeten dat
de Here Jezus zelf slechts
een paar uur later gebeden
heeft over het hoofd van
Joden en Heidenen: Vader,
vergeef het hun. want zij
weten niet wat zij doen. En
ik denk dat de kracht van.
het gebed van Gods eigen.
Zoon vele malen groter is
dan zulk een dwaze zelfver-
vloeking van ontzinde men-
Wij kunnen nu de vraag
stellen: wat heeft de Chris
telijke -Kerk officieel hier
over te zeggen?
HET ANTWOORD ligt in
de Twaalf geloofsartike
len. Reeds in de tweede
helft der eeuw na Christus
sprak zij daarin uit, dat
Jezus geleden heeft en ge
storven is onder Pontius
Pilatus. Waar echter Joden
en Heic! n'tot Jezus' krui
siging broederlijk hadden
samengewerkt, hadden zij
met hetzelfde recht kunnen
zeggen: geleden onder de
Hogepriester en Kajafas.
Het behoeft geen betoog dat
Kajafas, de Jood en Pila
tus, de Romein, dus de hei
den, precies evenveel
schuld treft. Nu bestond
echter de Kerk reeds in die
tijd uit een overgroot per
centage heiden-christenen.
En het is opmerkelijk
dat deze heiden-christelijk'e
Kerk niet de naam van Ka
jafas noemt, maar de naam
van Pilatus, niet de naam
van de Jood, maar de naam
van een heiden. Daarmee
heeft die Kerk officieel ver
klaard. dat zij haar schuld
mee erkennen wil. Zij staat
achter Pilatus, evengoed
als de Joden achter Kaja
fas staan. Willens "en We
tens neemt dus de heiden-
christelijke Kerk de schuld
op zich. In de persoon van
Pilatus, de heiden, zijn al
le heidenen-van-geboorte
mede schuldig aan de dood
van Christus. De Kerk er
kent dit in haar dagelijkse
belijdenis. Laat de Joden
achter Kajafas staan, soli
dair met hun geestelijke lei
der, de Heidenen staan ach
ter Pilatus, solidair met
zijn schuld.
En hiermee 'ontkent de
Kerk met diezelfde kracht
het woord van Pilatus: Ik
ben onschuldig aan het
bloed dezes rechtvaardi
gen. Neen. de Kerk wast
haar handen niet in on
schuld. Zij heeft de eeuwen
door officieel bekend, gelijk
het door onze gereformeer
de dichter Revius zo onver
getelijk onder woorden is
gebracht:
't En zijn de Joden niet,
Heer Jezus, die U
kruisten.
Neen, dit is al geschied,
helaas om imijne zonden.
Dit is pas de christelijke
belijdenis: Wij, Wij, WIJ
staan elke dag schuldig aan
de kruisiging van Christus,
door al onze zonden, door
al onze daden zelfs, ja het
meest van al door onze
vroomheid, waardoor wij
proberen ons zelf te recht
vaardigen en daarmee juist
het offer van onze Heer
niet aanvaarden, maar het
kruis krachteloos maken.
ZIET. ZO STAAT de kerk
officieel niet aan de
kant van Pilatus, zij ver
schuilt zich niet voor haar
schuld; maar aan de kant
van de Joden, die het we
ten willen wat zii gedaan
hebben. Haar belijdenis is
niet: Ik ben onschuldig aan
het bloed van deze recht
vaardige. Haar belijdenis t
dezelfde als die der Joden:
Zijn bloed kome over ons
en over onze kinderen.
Wij kunnen nu vaststel
len dat de zonde der Joden
niet is dat zij dit hebben
uitgeroepen toen en daar.
De zonde der Joden van on
ze tijd is dat zij dit ontken
nen hier en nu. Het is*
helaas nog niet tot alle
christenen doorgedrongen
dat het standpunt van de
moderne Joden heel anders
is dan eén honderd jaar te
rug. De Joden van onze tijd
wensen Jezus van Naza
reth te eren als een der
grootste Joden van alle eeu
wen. Zij nemen zélfs de
persoon van Jezus voor
zichzelf in beslag. Naar hun
begrip hebben wij christe
nen uit de heidenen van Je
zus niets begrepen. Wij heb
ben Hem alleen gezien door
de bril van Paulus en die
begreep van Jezus zelf niets.
Als er één groep van men
sen is, die recht op Jezus
heeft, dan zijn de Joden
het. In ieder geval wedijve
ren de Joden van onze tijd
met de christenen in eer
biedsbetuigingen aan het
adres van Jezus van Naza
reth. Om deze reden wen
sen zij dan ook met klem
te ontkennen dat zij schuld
zouden hebben aan zijn
dood. De moderne Joden
hebben dus de bekentenis
van de Joden voor Pilatus
ingetrokken.
Y^AT ZULLEN WIJ nu tot
gen. Want dat is nu juist
het woord van Pilatus!
Wij zullen dus moeten
breken met elke vorm van
christelijk antisemitisme,
dat tot de Joden spreekt:
Gij hebt schuld, en met Pi
latus spreekt: Wij zijn on
schuldig.
Maar dan blijft er geen
andere keus over dan tot
de Joden hetzelfde te zeg
gen wat zij hebben gezegd.
Wij zullen dus met de Jo
den solidair moeten zijn en
naast hen gaan staan. En
hun bijvallen, als zij het
grote woord spreken: Zijn
bloed kome
onze kinderen
Durven wij dat
de enige consequentie.
Het
Want het gaat niet
zonde te doen en daarna
niet te willen weten, niet
te willen waar hebben, dat
wij het gedaan hebben.
Daarom hebben wij geen
keus. Wij zullen naast de
Joden moeten staan en met
hen moeten uitspreken: Zijn
Het aantal detaillisten is sinds 1939
een weinig teruggelopen, ondanks de
toename der bevolking met 20%, de
toename van het verbruik van groen
ten met 3% en van Jruit met 34
Alleen het aardappelverbruik nam af
met 20%. Maar het aantal producten
is nu veel groter dan bijv. 30 jaar
geleden. Toen viel voor geconser
veerde groenten de nadruk op z
kool en gezouten groenten, thans gaat
75% van de blikconserven ovei
groentehandelaar en ligt het percen
tage voor diepvries nog hoger. Ook
worden vele groenten in panklare
toestand afgeleverd. Deze alle geven
een redelijke winstmogelijkheid.
Er is ook een verandering van
koopgewoonten bij de consumenten. De
verhóuding klant-detaillist heeft iets
het vertrouwelijke verloren en is r.
zakelijk geworden. De opkomst van het
merkartikel, afgestemd op de gemid
delde eisen van smaak en kwaliteit en
gesteund door een goede reclame, brengt
een verlegging van de verantwoorde
lijkheid van de detaillist naar de ver
pakker. De detaillist behoeft daardoor
voor deze artikelen geen vakman i
te zijn, maar kan volstaan m°t enige
kennis van het produkt en Leeft dan
verder meer verkoopkunde en beheers-
kwaüteiten nodig.
het verpakte merkartikel te komen.
Voor de aardappel wil men de gewassen
en verpakte kleiaardappel brengen, met
een etiket, waarop een aanduiding
sortiment en kwaliteit en een recept
voor Juiste bereiding. De heer Van Er
ven wees er op, dat een proef met de
zandaardappel voor een paar jaar terug
In dit opzicht geen daverend succes
was, maar er moet toch met deze ont
wikkeling gerekend worden.
Dit te meer in verband met het stri
ven naar het totale levensmiddelenlbe-
drijf. De heer Van Erven vreest niet,
dat dit binnen afzienbare tijd het spe-
ciaalbedrijf zal hebben verdrongen.
Daarvoor zijn de eisen van de consu
menten nog lang niet genoeg geëgali
seerd. Maar de drang naar het merkar
tikel is mee geboren uit de interesse
van kruideniers en grootwinkelbedrijf
voor het verse fruit in klein-verpakking.
Men bedenke echter, dat het succes van
het totale levensmiddelenibedrijf ook in
Amerika nog niet zo groot is. Zolang de
groentehandelaar zich blijft richten op
het leveren van het kwaliteitsartikel, is
er geen groot gevaar.
De parallellisatie, die ook voor de
groentewinkelier de mogelijkheid brengt,
om zijn omzet te vergroten door de ver
koop van branchevreemde artikelen,
zonder dat de bedrijfskosten groter
worden, heeft zó ook gevaren.
Het tempo van deze ontwikkelingen
zal nog toenemen. Uit het oogpunt van
het algemeen belang zal men die ont
wikkeling niet mogen stuiten. Echter
moet gewaakt worden tegen bevoorrech
ting van het grootwinkelbedrijf. De le
venskrachtige detailbedrjjven in elke
branche zullen in staat moeten zijn, hun
nuttige diensten te blijven geven. Daar
toe is een reële toepassing van de Ves
tigingswet noodzakelijk.
Was de toogdag meest gevuld met toe
spraken en gezellig samenzijn, in de
werkvergadering hadden de afgevaar
digden de interne positie van de bond
grondig bekeken. De voorzitter besteed
de daar zijn openingswoord aan, toen
hij de ontwikkeling van de organisatie
in het bedrijf besprak en ook de hui
dige positie van de bond.
Blijkens het jaarverslag heeft de bond
een 1200 leden. Dit kon echter, gerekend
met het feit, dat er 17.000 handelaren
zijn, waarvan de helft nog ongeorgani
seerd is, veel groter zijn. Dit jeldt ook
voor het aantal afdelingen, 36.
Hoewel de bond thans schuldvrij is,
ómdat de renteloze lening bij de leden
vrijwel is afgelost, belemmeren de fi
nanciën een uitbreiding van het werk.
Het hoofdbestuur, gesteund door de afd.
Amsterdam, stelde daarom een contri
butieverhoging voor van f 5.per jaar.
Dit voorstel werd echter met een kleine
meerderheid verworpen, waarna een
voorstel van Den Haag. om de contri
butie met f 2.te verhogen, werd aan
genomen.
Er was ontevredenheid over de
werkzaamheden van de Christelijke
Middenstandsbond. De contributie
daaraan weegt, naar men meent, niet
op tegen het nut, dat de bond ervan
heeft. Felle verdedigers van de CMB
stonden hier tegenover bestrijders en
tegenover anderen die het alleen „te
duur" vonden. Toch werd de aanslui
ting gehandhaafd, al zal met de CMB
gepraat worden over een mogelijk,f.
restitutie, dit mee teneinde een an
dere gedachte: de aanstelling van een
bezoldigde kracht, mogelijk te maken.
Het hoofdbestuur kreeg machtiging,
om, in overleg met de voorzittersver
gadering hetzij een der bestuursleden
vrij te stellen, hetzij iemand buiten,
het bestuur te benoemen.
Bezwaar werd aangetekend tegen een
verzoek van het landbouwschap, om
verpakte- aardappelen te erkennen als
merkartikel en de verkoop niet meer
tot de branche te beperken.
De heren J. H. van Erven (Utrecht),
B. A. de Waard (Rotterdam). G. de
Vries (Groningen), M. van Tol (Den
Haag) en J. Tamboer (Apeldoorn),
werden resp. als voorzitter en hoofdbe
stuursleden herkozen.
Kansen voor niet-Italianen
Paus Pius XII heeft vele vernieuwin
gen in de R.K. Kerk aangebracht, o.m.
de modernisering van de ordekleding,
de instelling van een persdlent van het
Vaticaan, het groter nadruk leggen op
avondmissen, de aanpassing van oude
beginselen aan moderne omstandighe
den en niet ln de laatste plaats de
voorzieningen, dat een niet-Italiaan hem
als Paus kan opvolgen.
Pausen hebben geen zeggenschap bij
de verkiezing van hun opvolgers, maar
wél hebben zij volledige controle bij
de vulling van vacatures in het colle
ge van kardinalen, het uit 70 man be
staande lichaam, dat meestal uit
eigen midden de Paus kiest. Pius
XII heeft zijn invloed gebruikt om 56
kardinalen te benoemen, van wie de
meesten geen Italianen zijn. Van de
62 kardinalen, die het kiescollege thans
uitmaken, zijn er 21 Italianen. Er zijn
20 niet-Europese kardinalen: 4 Ameri
kanen, en voorts Canadese, Zuid-Ame
rikaanse en Aziatische kardinalen.
Sommigen geloven, dat er een gere
de kans is op een niet-Italiaanse opvol
ger van Pius XII. „Het zou een schok
voor Italië zijn, echter niet langer dan
éen dag; daarna zou er niet meer aan
gedacht worden. Ten slotte is het ambt
en niet de man belangrijk", aldus ver
klaarde iemand, die geregeld met deze
problematiek te maken heeft.
Anderen echter betwijfelen sterk, dat
de opvolger van Pius XII een niet-Ita-
91.
Ik denk, dat hij de gang op ging in de rich
ting van de wachtkamer. Hoewel, ik kan daar
niet voor instaan, want ik was bezig met een
nieuw kruiswoordraadsel op te lossen en luister
de niet naar zijn stappen. Zeg, zuster Keate,
wilt u mijn nieuwe raadsel zien?"
Ik hield de schrale hand tegen, die over het
beddetafeltje rondtastte.
„Een andere keer, Sonny. Je moet nu gaan
slapen."
O'Leary's vingers zochten naar het stompje
rood potlood toen ik hem hiervan vertelde.
,Zo, zo," overpeinsde hij. „Jim Gainsay was
hier in het ziekenhuis."
„Waar hij niets had te maken," plaatste ik
grimmig tussen.
„En hij was hier op ongeveer de tijd, dat ik
neergeslagen en het radium gestolen werd. Dit
verhoogt mijn belangstelling in mijnheer Gain-
Hij stak zijn potloodstompje in zijn zak,
streek met de hand over zijn reeds gla--" haar
keek even op zijn horloge. „Ik denk dat wij
vannacht Jim Gainsay's rust moeten storen
als hij tenminste slaapt. U is er zeker van, zus
ter Keate, dat de apotheek niet zal worden ge
bruikt?"
,Als wij iets nodig hebben, zal ik het zelf
krijgen," beloofde ik haastig.
Er gleed een zekere ingehouden glimlach over
zijn gelaat, terwijl hij zich afwendde. Ofschoon
ik er zeker van ben dat ik niet weet waarom.
Jim Gainsay moet niet hebben geslapen, want
binnen vijf minuten kwamen de beide mannen
de gang over van de kant van de hoofdingang
Een van de leerlingverpleegsters zag, hoe ik ze
in de apotheek liet en zij had haar ogen waar
schijnlijk uit het hoofd gekeken als ik haar niet
scherp had aangesproken Volgens de theorie,
dat in alle dingen iets goeds is, achtte ik het
HOu
het
een geluk, dat Elf jufst dat tijdstip uitzocht om
opeens helemaal overstuur te raken, wat tenge
volge had, dat Maida ongeveer een uur druk
bezig was en ik geloof niet, dat zij enig ver
moeden had van het onderhoud, dat daar in on
ze vleugel plaats had.
Een keer kwam zij daar heel dicht bij, toen
zij snel wegliep om wat kalmerende druppels,
maar ik hield haar tegen door aan te bieden
zelf het medicijn te halen. Zo zij mijn haastig
aanbod al vreemd vond, zij zei niets en ging
terug naar haar patiënt.
Toen ik de deur van de apotheek opendeed,
liep ik een electrische geladen atmosfeer bin
nen. Jim Gainsay, die lang en gebronsd tegen
de vensterbank hing, was blijkbaar woedend;
zijn ogen waren samengeknepen en zagen be
hoedzaam, zijn magere kaken klemde hij op el
kaar en zijn lippen waren gesloten en zwijg
zaam.
Ik ving de woorden op „volkomen een per
soonlijke aangelegenheid," op niet bijster vrien
delijke wijze geuit door Jim Gainsay.
„Toch moet ik op een antwoord aandringen,"
zei O'Leary. Zijn stem had het vlijmende van
een fijn, glanzend, stalen lemmet.
Dan werdén beide mannen mijn aanwezigheid
gewaar en ofschoon ik de druppels nog op mijn
gemak natelde, zeiden zij niets meer voordat ik
heenging, toen het gemompel van hun stemmen
weer begon.
Het onderhoud duurde door en het was
goed half uur later voordat ik een kans had
dat wil zeggen weer moest gaan naar de apo
theek en toen was het alleen nog om
ijszak.
„En toch blijft u een welkome gast in het
huis van Corole Letheny," zei O'Leary.
„Niet zo heel erg welkom," antwoordde Jim
Gainsay, en ik ving een glimpje van een glim
lach op op het gelaat van O'Leary, terwijl ik
de deur sloot.
Enige ogenblikken later deed O'Leary de deur
open, tuurde de gang langs, zag mij en wenkte.
Zijn ogen glansden met die vreemd schijnen
de blik, terwijl hij mij wenkte hem voor te
gaan, de apotheek binnen.
„Ik zou wel willen dat u dit hoorde, zuster
Keate," zei O'Leary en zijn stem was heel
kalm maar er klonk een felle scherpe toon in,
die mijn oor trof. „Welnu Gainsay, wil je dat
van Higgins herhalen?"
Jim Gainsay wierp even een slahtofferige blik
naar mij.
„Ik vertelde O'Leary zoeven, hoe ik toevallig
het grootste gedeelte van uw gesprek met Hig
gins de namiddag voor zijn dood hoorde Het
viel mij in, dat het dwaas zou zijn zulk een bron
van inlichtingen te laten opdrogen en later op de
avond kreeg ik Higgins te pakken en wist wat
meer van het verhaal van hem los te krijgen
Voor het grootste gedeelte deed hij niets dan
vertellen wat hij u reeds had verteld, maar hij
deelde mij het stukje gesprek mede, waarvan hij
beloofd had het u te vertellen. Herinnert u zich?"
Ik knikte.
(Wordt vervolgd.)
liaan zou zijn. De traditie weegt nog
sterk. Italiaans is de voertaal in het
Vaticaan, welks meeste ambtenaren Ita
lianen zijn en de Paus is tevens bis
schop van Rome en primaat (geeste
lijk hoofd) van de Italiaanse katholie
ken. Het zal zeker geen Amerikaan
worden, die Pius XII zal opvolgen, om
dat dit de communisten in de kaart spe
len zou zijn, zo menen velen.
Vermoedelijk zal de verkiezing van
een nieuwe Paus niet gemakkelijk zijn.
Er is geen eminente figuur, zoals Pa-
celli in 1939 was. Verscheidene Itali
aanse kardinalen zijn oud en ziek. Als
mogelijke, opvolgers worden genoemd
de 50-jarige kardinaal Siri van Genua
(het jongste lid), de sociaal denkende
kardinaal Lercaro van Bologna, de ve
le talen sprekende kardinaal Agaglani-
an. (een Armeniër, die o.m. uitnemend
Italiaans en Engels spreekt), kardinaal
Wenzel (Duitsland) en de kardinalen
Stritch (Chicago) en Spellman (New
York).
De diplomatieke vertakkingen van het
Vaticaan zijn sterk uitgebreid tijdens
het bestuur van Pius XII. India, Egyp
te, Indonesië, Pakistan, Syrië, Iran, de
Philippijnen. en de Libanon hebben di
plomatieke betrekkingen aangeknoopt.
De belangrijkste landen van West-Euro
pa waren reeds vertegenwoordigd: o.m.
Frankrijk, Engeland, Nederland, Duits
land en Spanie. Zuid-Slavië (na de op
neming van de gevangen aartsbisscnop
Stepinae in het College van Kardinalen)
en Roemenië behoren tot de weinige
landen, die het contact met het Vati
caan hebben verbroken. Van de grote
mogendheden zijn alleen de Ver. Sta
ten en de S.U. afwezig.
Het Vaticaan stelt meer contact met
internationale organisaties zeer op prijs.
Reeds zendt het waarnemers naar de
Unesco, de FAO, het hoge commissari-
gaat voor de vluchtelingen, het Rode
Kruis, de WHO en het International
Office of Education.
Mensen en feiten
Op de jaarvergadering van de Chr. Geref.
zondatrsschonlvereniglng 4 april ln de
Chr. Geref. Kerk aan de Wittevrouwen-
singel te Utrecht zal afscheid worden
genomen van de voorzitter, ds. W. F.
Laman, te Rotterdam-W., die een beroep
aannam naar Canada.
B. en W. van Amsterdam stellen de
gemeenteraad voor prof. dr. N. P.
van Wijk Louw, thans buitengewoon
hoogleraar aan de Amsterdamse univer
siteit, te benoemen tot gewoon hoog
leraar ln de taal, leftprkunde. cultuur
en geschiedenis van Zuid-Afrlka.
Een delegatie Protestantse geestelijken
uit de Verenigde Staten Is gisteren per
vliegtuig uit Moskou naar huis vertrok
ken. Zii hebben in de Sowjetunle het
eerste breed opgezette contact tussen
Amerikaanse en Russische kerken ge
legd sedert de communistische revolutie.
De Vereniging van moderne theologen
zal op 10 en 11 april ln het gebouw
van de vrije gemeente te Amsterdam
haar 90e algemene vergadering hou
den. Sprekers zijn prof. dr. Martin
Werner uit Bern over: Das Problem
der Ent-eschatologlsierung, dr. P.
Smits, voorganger van de afd. 's-Gra-
venhage Ver, Vrjjz. Hervormden over:
Is God bovenpersoonlijk? en dr. P. J.
van Leeuwen, Ned Herv. predikant
te Eelde over: Is god persoonlijk?.
