CHRISTFUJK
Het kerkelijk gesprek Hervormd
gereformeerd
Christelijke en Katholieke
bonden plegen overleg
ruwe, rode handen
imSAUNE
Gods gebod tot barmhartigheid
geldt ook voor de overheid
Bijtsen?... Prachtbijts
VRIJDAG 9 MAART 1956
Ds. Rijper over: Een bedroefde synode
In ons vorige nummer hebben wij de
brief afgedrukt, die de generale synode
der Gereformeerde Kerken heeft gezon
den aan die der Nederlands Hervorm
de Kerk, als ook het antwoord van de
Hervormde synode daarop.
De brief van de Gereformeerde syno
de heeft ook In eigen kring aanleiding
gegeven tot enkele beschouwingen.
In het .Amsterdams Kerkblad", het
weekblad van de Geref. kerken van
groot-Amsterdam, schreef ds. C. P. T.
Rijper te Watergraafsmeer onder het
opschrift: „Een bedroefde synode" het
volgende:
..Wij zijn dankbaar voor heel veel
veranderingen in de Hervormde Kerk
sinds 1945. Maar zijn we dichter bij
elkaar gekomen? Uit het rapport van
de gesprekscommissie van beide kerken,
voor zover dat uit de besprekingen op
beide synodes bekend geworden is.
blijkt, dat het goed en nuttig is ge
weest om een interkerkelijk gesprek te
voeren. Met vele Hervormden van de
midden-orthodoxe modaliteit is het ook
mogelijk om een goed gesprek te voe
ren. Maar zijn we er. als we een ge-
spreksmogelijkheid hebben met een be
paalde modaliteit? Hoe staat de zaak
met de kerk als kerk?
Terwijl het gesprek met de Gerefor
meerden plaats vindt, gaat een Her
vormd predikant demonstratief een kan-
selruil aan met een collega uit de Re
monstrantse Broederschap. Vele ande
ren zijn onbetaalde propagandisten voor
een socialistische partij. De Hervormde
kerk zelf wierp het Herderlijk Schrij
ven over het Christen-zijn in de Neder
landse samenleving op onze tafels. In
de ene I.K.O.R, dienst na de andere
wordt de Gereformeerde overtuiging ge
weld aangedaan.
Denkt men er niet aan, dat dit ons
zeer doet? Als een bekend radiospreker
het geweldige geding over Jezus Chris
tus. dat bijv. met de Remonstranten
uitgestreden wordt, belachelijk maakt
met een weergave als: ..O neen! U
bent Remonstrant!" en daarmee sugge
reert, dat heel deze strijd een bekrom
pen klungelig kibbelarijtje is. treft dat
ons pijnlijk. Wat is er op 't gebied
van de christelijke school niet te doen
geweest. Beslist niet buiten de officiële
Hervormde kerk om.
Boek
VAN DE DAG
-door Helen Zenne
Smith. Uit het Engels vertaald door
Tge Foppema. Uitgave N.V. De Ar
beiderspers, Amsterdam.
De moderne oorlog is een hard be
drijf, dat de mannen opslokt, maar dat
voor bepaalde diensten ook de vrouwen
opeist. Dat was in de laatste oorlog het
geval, maar het was ook reeds het geval
in de vóórlaatste. Wij willen hopen, dat
in de laatste oorlog de voorzieningen
voor de vrouwen in het leger beter wa
ren dan in de vóórlaatste. Uit de vóór
laatste oorlog stamt dit boek van Helen
Zenne Smith: een roman over meisjes,
niet zelden uit aristocratische Engelse
kringen, die belast werden met het
chauffeurswerk en het ziekentransport
aan het front. Een hard leven en zonder
een restant van het idealisme, dat men
er in het „thuisfront" nog zo graag in
zag. De zaken worden in dit boek wel
bij de naam genoemd, maar dat is wel
licht beter dan dat er doekjes om ge
wonden worden. Wij hopen echter, dat
het in bepaalde opzichten toch ver
ouderd is.
Op de Hervormde synodezitting
door enkelen gesuggereerd, dat de Ge
reformeerden de samenwerking Her
vormd-Gereformeerd in 't Verre Oosten
teveel onder Gereformeerde signatuur
willen zien. Zelfs werd gezegd, dat de
weergave van de goede samenwerking
in de zending wel eens niet correct
werd weergegeven, „uit angst
percussies onder het Gereformeerde
kerkvolk".
Naar mijn besef houdt dit de be
schuldiging in, dat b.b. zendingsdeputa-
ten hun verslagen zouden „kleuren"
om ze acceptabel te maken. Als dan
aan het resultaat van de Acsis wordt
gedacht, die boven het reeds geaccep
teerde zendingsquotum een zes ton in
eens op tafel brachten, blijkt zonne
klaar, hoe nauw de verbinding is tus
sen de zendingsmensen, die ons mee
delen, waar de nood ligt en dat kerk
volk, dat geeft, naar de nood vereist.
Is het zo vreemd, dat een synode
tot een openbare daad als de afvaar
diging niet zomaar komt? Zou het eer
lijk zijn om dit te doen, als men van
elkaar op essentiële punten verschilt?
Gesteld, dat de Hervormde synode nu
eens dr. De Wilde, die zeer onlangs
de triniteit loochende en de godheid van
Christus naar het belijden der kerk
ontkende, zou afvaardigen om op de
generale synode der Gereformeerden te
verschijnen! Men zou dit niet doen, on
getwijfeld! Er zou een figuur gezocht
moeten worden, die meer acceptabel
En die zijn er zeer zeker! Maar
de zaak zelf wordt er niet anders door.
Tenslotte: de C «reformeerden willen
zich helemaal niet van de Her
vormden distanciëren. De synode, die
deze afvaardiging afwees, accepteerde
het voorstel om regelmatig besprekingen
hebben over belangrijke problemen
het kerkelijke en publieke leven te
bevorderen. Ook de Hervormde synode
dit voorstel aan. Er blijft dus con-
en overleg en dat is een goed
ding. Maar laten we niet doen of we
het eens zijn, als we het niet eens
zijn!
Laten we bedroefd wezen over de
nood van de verdeelde kerk! Die droef
heid sluit verbittering en onjuiste sug-
Thermometeractie voor de
A.C.S.I.S. gaat nog door
De inzameling voor de A.C.S.I.S. op
de scholen en door middel van de ther
mometers wordt afgesloten. De op
brengst van de thermometer (liefst 10
gulden moet worden gestort op giro
533.000 ten name van Zendingscentrum
Schoolactie, Baarn.
Zeer velen verklaren zich bereid
door middel van de thermometer- te
blijven doorsparen, zo meldt men ons
uit het Zendingscentrum te Baarn. Dit'
is mogelijk. De opbrengst van de ther
mometers wordt dan bestemd voor de
aankoop van Bijbels voor de scholen,
een doel dus. dat een onderdeel vormt
van de A.C.S.I.S, Indien men door wil
snaren, wordt men verzocht dit per
briefkaart aan het Zendingscentrum te
melden, met opgave van
van de thermometer.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Ds. S. J. H. Voors te Haarlem, die
zoals gemeld de gemeente Eelde voor
een half iaar als hulpprediker gaat
dienen, blijft beroepbaar.
GEREF. KERKEN ART. 31 K.O.
Aan de Theologische school aan c
Broederweg te Kampen slaagde vol.
het kand. ex. theologie Joh. Bos te
Zwijndrecht.
Beroepen: te Watvord (Ontario,
Canada) A. B. Roukema te Bunscho
ten-Spakenburg.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Nagele (N.O.P.) A. L.
Janse de Jonge, kand. te Heerjansdam.
Ook in Aalburg scheuring
in Geref. Gemeente
De scheuring in de Geref. Gemeenten
blijft zich voortzetten. Thans heeft het
grootste gedeelte van de kerkeraad van
Aalburg met de meerderheid der leden
ich aan het kerkverband onttrokken om
ver te gaan naar de Geref. Gemeenten
1 Nederland. De gemeente van Aalburg,
ie in 1929 werd geïnstitueerd telt 273
zielen.
Ook de leden van de zelfstandig staan
de Gereformeerde gemeente van Zierik-
zee hebben besloten zich te voegen bij
de Gereformeerde Gemeenten in Neder
land, de zogenaamde dr. Steenblokgroep.
Enkele leden waren tegen deze aanslui-
besloten hun attestaties op te
Benoemingen
oenoemd aan het 1ste Chr. Lvceum te
Haarlem tot leraar Engels Meeus Snoep te
Rotterdam: tot onderwijzer(es) aan de Chr.
Jl te Oosterbeek J. v.
in de Chr.
m (ur.i; aan de Chr. school te God-
nze (Gr.) J. J. Watsing te Oosterwijtwerd:
in de Herv. school te Utrecht J. Stegeman
Eefde en mevrouw P. A. J. Verhoef—Huy
Utrecht; aan de School m. d. Bijbel te Ten
Boer P. H. Bakelmann te Ass-~ J-
W. v. di Bijtelschool te Rott>
Advertentie
Neus-Verkoudheid
PAMPO
*2a3n232anzTg33ii±e
MELODIE en WOORD
der Ether golven
ZATERDAG 10 MAART
Hilversum I 402 m. VARA: 7.00 Nw»; 7.10
Gym; 7.20 Gram; 8.00 Nws; 8.18 De ont-
bijtclub; 8.55 V d hulsvrouw; 9.00 Gym v
d vrouw; 9.10 Gram (9.35—9.40 Waterst)
VPRO: jO.OO .Tijdelijk uitgeschakeld", caus:
10.05 Morgenwijding VARA: 10.20 V
belders
voordr;
meded; 12 33 Gram; 13.00 Nws; 13.15 1
ia: 13.20 Lichte I sag--- -
PUZZEL NO. 360.
Behalve de gevraagde woorden moeten
ook nog 9 zwarte blokjes in het diagram
worden bijgetekend.
Horizontaal: 1. Uitgestrekte boom
loze vlakte in Zuid-Amerika; 2. kleur
ling; 3. zangnoot/arctische vogel/verlaagde
toon; 4. gemeente in Noordbrabant/kolen
emmer; 5. eerste keliner/volksoverleve-
ring; 6 knaagdier/bolletje; 7. ter attentie/
familielid/deel van de bijbel; 8. uitkomst;
9. lichaamsgestalte.
Verticaal: 1. ras; 2. spektakel; 3.
rivier in Italië/sportterm/maat; 4. vogel/
lyrisch gedicht; 5. zacht/plag; 6. kostuum/
verkeerd; 7. rivier/muts/deel van de
bijbel; 8. aandrift; 9. loopstok.
OPLOSSING PUZZEL NO. 359.
Horizontaal: 1. klinket; 8. snoer;
10 eb; 12. kor; 13. ah; 14. roet; 16. kade;
18. mep; 19. ara; 20. item; 22. smet; 23. te;
24. oot; 26. S.E.; 27. merel; 29. matelot.
Verticaal: 2. L.S.; 3. inkt; 4. noo;
5. kerk; 6. er; 7 vermits; 9 theater; 11.
boete; 13. adres; 15. Epe; 17 aam; 21.
moet; 22. stel; 25. ore; 27. ma; 28. L.O.
tot het graf; 16.45 Gram; 17.15 Weekjourn;
17.45 Metropole ork en soliste: 18.00 Nws
en comm; 18.20 Dansmuz; 18.45 Regerings-
uitz: „Atlantisch allerlei". Een en ander over
de 15 landen, aangesloten bij het Atlantisch
Pact: 19.00 Artistieke staalkaart, VPRO:
1930 „Passepartout", caus; 19.40 „De Bij
bel In het Kerkelijk jaar", caus; 19.55 „Deze
week" caus VARA: 20.00 Nws; 20,05 Ge-
var progr: 22.00 Commentaar van een plaats
vervanger. 22.15 Viool en plano; 22.""
9.00 V d hui
weerber; 8.15 Gra
13.40
Gram; 14.00 Boekbespr; 14.10 Gram; 14.20
Engelse les; 14.40 Mannenkoor; 15.00 Kron
v letteren en kunsten: 15.40 Gram: 16.00
Gregoriaanse zang: 16.30 V d kind; 17.00
V d jeugd; 17.05 Rep int dameshockeywed
strijd Engeland - Nederland: 17.55 Musette
ork en solist; 18.15 Journalistiek weekover
zicht; 18.25 Gram; 18.30 Pari overz; 18.40
Instr octet; 19.00 Nws; 19.10 Gram; 20.00
Lichtbaken, caus; 20.20 Act; 20.35 De ge-
.40 Gevar progr: 22.05 C;
—24 00 Lof.
KRO: 20.00 Jourr
Engeland, BBC Hor
Weerber; 19.00 Nws: 19.15 Sport: 19.3
r muz; 20.15 Pari overz; 20.30 Inter
s; 21.00 Gev. progr: 22.00 Nws; 22 1
ip; 23.45 Avondgebeden; 24.00-0.08 Nws
Brussel, 3Z4 m 11.45 Gram; 12.30 Weer
ber; 12.34
Dscoop^
Gram; 16 30 Accord muz; 16.45 Engelse les;
17.00 Nws; 17.10 Pianorecital; 17.20 Liturgi
sche gezangen; 17.30 Koorzang; 17.50 Plano-
recital; 18.10 Koorzang; 18.30 V d sold;
IP 00 Nws: 19 40 Gram: 19.15 Omr Omir.c
21.30 Ritm muz: 22.00
in de Ds.
s-Gravenhage; aan de Herv. school
Denk aan de
vrouw van Lot!
We weten het allemaal wel dat
ons leven hier op aarde slechts
een pelgrimsreis is naar de
eeuwigheid. En we zingen het ook
wel: „God des levens, ach, wan
neer zal ik naderen voor uw
ogen?" Maar vermoedelijk is er
niets zo moeilijk in het leven van
de christen als
juist deze weten
schap te aan-
vaerden, We zit
ten met iedere
vezel vast aan
dit aardse be
staan. En zelfs
al hebben we het
in dit leven
verre van ge
makkelijk dan nog is ons ver
langen naar het einde van de
pelgrimsreis niet bijster groot.
Dat is allemaal wel verklaar
baar: dit leven neemt ons zo in
beslag dat we ons niet veel tijd
gunnen voor het leven met God.
Door Jezus' .middelaarschap ken
nen wij Hem als onze Vader in de
hemelen maai tussen kennen
van en een werkelijk intens ver
langen naar gaapt nog een diepe
kloof. Dit aardse bestaan kennen
we en ondanks alles houden we
ervan maar God en het hemel-
leven
„Denk aan de vrouw van Lot!"
waarschuwt Jezus. Ze ging Gods
weg maar keek alleen even om
en het vuur achterhaalde haar.
Wij zijn ook op Gods weg denk
aan de waarschuwing!
Ds. Van Geestschool te 's-Gravenzande
Over secondaire arbeidsvoorwaarden
in de bouwbedrijven
Het beraad' over de drie percent verhoging in de secondaire arbeids
voorwaarden in de bouwbedrijven duurt in de kringen van werkgevers
en werknemers nog voort. Zoals men weet, zijn alle betrokken patroons
organisaties op één na bereid deze drie percent te geven, mits deze mag
worden doorberekend in de prijzen. De katholieke ondernemers menen een
offer te moeten brengen.
Het doorberekenen is in strijd met
het voorschrift van de regering,
waarin een verbod hiertoe vervat
is. Het college van Rijksbemidde
laars mag geen toestemming tot
verbetering in de secondaire voor
waarden geven, indien deze verbe
tering in verhoogde prijzen tot uiting
zou komen.
De organisaties der bouwpatroons,
behalve de Katholieke organisatie
dus, zijn van oordeel, dat op grond
van de bedrijfssituatie doorberekend
zal moeten worden. De Katholieke
patroons stellen zich op het stand
punt, dat men omwille van het
algemene belang, de prijsstabilisatie
en de arbeidsvrede dit offer zou
moeten brengen. De vereniging van
wegenbouwers en de bond van be-
tonbouwers hebben verklaard zich
bij het eindoordeel van de gezamen
lijke bouwpatroonsbonden te zullen
aansluiten.
Bij beraad tussen afgevaardigden van
werkgevers en werknemersorgani
saties met de ministers Suurhoff,
Witte en Zijlstra is gebleken, dat
de regering onverkort de eis hand
haaft, dat vérbetering in de secon
daire sector een uitvloeisel moet
zijn van de welvaart in een
Advertentie
worden gaaf en zacht met
Levensbeschouwelijk heeft de kerk een taak
T)R. A. NOTENBOOM,
■L/ deskundige op diaco
naal terrein, wijdt naar
aanleiding van de beslui
ten van de Geref. Synode
in de Geref. Kerkbode
voor Charlois nog een ar
tikel aan de verhouding
nverheid-kerk (diaconie).
Dr. Notenboom doet dit
met enige schroom, om
dat hij verwacht had, dat
na de jongste synodebe
sluiten een dergelijk arti
kel niet meer nodig zou
moeten zijn.
Het wordt nu toch wer
kelijk hoog tijd, zo
schrijft dr. Notenboom,
de handen uit de mouw
te steken en eens iets te
dóén. De Nederlands Her
vormde Kerk en de
Rooms Katholieke Kerk
zijn in de maatschappe-
lijk-sociale sector reeds
ver vóór ln organisatie,
ervaring en opleiding van
deskundigen.
Mét grote verwondering
en teleurstelling heeft dr.
Notenboom daarom ken
nis genomen van enige
artikelen in de pers, die
trachten aan te tonen, dat
de Geref. synode geen
duidelijke taal gesproken
heeft; deze „hoogste"
vergadering wordt uitge
nodigd nu eens met ron
de woorden te zeggen,
wat zij met haar uitspra
ken bedoelde. De vrees
wordt zelfs geuit, dat de
Geref. kerken eerst nu
recht in de mist zijn ge
komen.
Dr. Notenboom vervolgt
dan: Als men te Leeuwar
den geen open oog gehad
had voor de tijd, waarin
Dr. Notenboom verwon
derd over reacties op
synodebesluiten
wij leven, het Geref. diaco
nale werk zou in een dood
lopend slop gekomen zijn.
Gelukkig heeft de over
heid ingezien, dat Gods
barmhartigheidsgebod ook
voor haar geldt (wie kan of
mag zich aan het nakomen
van Gods geboden onttrek
ken?)
We moeten dankbaar zijn.
dat Gods dienares dat in
Christelijke zin doet, maar
levensbeschouwelijk mag
de overheid niet optreden;
dat behoort tc-t het terrein
van de geïnstitueerde kerk,
die de evangelieverkondiging
tot haar wezenlijke taak
heeft.
ALS de diaconieën voort
gaan op de oude weg,
handelen zij natuurlijk niet
in strijd met de synodebe
sluiten. Men mag een arme
altijd wat geven, dat is
nooit te veroordelen, maar
de synode heeft duidelijk
samenwerking met de over
heid niet verboden, waar
dat nodig en wenselijk is.
Dr. Notenboom acht het
gelukkig, dat de synode
geen algemeen bindende
voorschriften gaf, want wie
in het maatschappelijk
werk thuis is, weet hoe
groot juist plaatselijke ver
schillen zijn. In Amsterdam
ligt de nood geheel anders
dan in een Drents diorp. De
plaatselijke kerken kunnen
en moeten nu naar bevind
van zaken zelf uitmaken,
wat hun te doen staat.
Vroeger opereerde men
nogal eens, aldus dT. Noten
boom. met de termen: dub
bele bedeling, delegatie en
niet te vergeten de volgor
de: familie, kerk, overheid.
De Geref. synode spreekt
vestigt de aandacht op de
actuele omstandigheden, die
bepalend moeten zijn. Men
heeft begrepen, dat deze
uitdrukkingen, of verkeerd
gebruikt werden, of zonder
inhoud waren.
Wel kan ik mij voorstel
len. dat personen, die nog
niet, of weinig in deze rich
ting gedacht hebben en
steeds vasthielden aan de
geijkte termen en methoden,
nu enige, sommigen zelfs
veel. moeite hebben met
hetgeen zij horen en ook
zien gebeuren in de samen
werking tussen overheid en
diaconieën van Geref. ker
ken. Zij mogen bedenken,
aldus dr. Notenboom, dat
in de grote steden, doch
ook ten plattelande, de du
re en moeilijke gevallen
meestal geheel of gedeelte
lijk overgeheveld worden
naar de overheid. Het is
daarom gevaarlijk, ja on
juist om hier van een be
ginsel te spreken, trouwens
pen principe laat de Geref.
synode nooit los, daarover
zijn we het wel eens.
Dr. Notenboom veronder
stelt. dat de ietwat oude ge
dragen stijl van een syno
daal rapport niet meer zo
aanspreekt, maar naar zijn
mening zijn de „tien gebo
den", zoals men de beslui
ten hier en daar reeds
pleegt te noemen, niet voor
tweeërlei uitleg vatbaar.
DR. NOTENBOOM besluit
zijn. aEtikel met de vol-
gende- oproep:
Daarom, diaconieën, ziet
uw ruime, mooie taak,
schakelt de gemeenteleden
in bij uw werk. Werkt sa
men met de overheid, waar
dat mogelijk is en behoedt
onze leden ervoor, dat ze
van de gespecialiseerde
overheidsinstanties gebruik
moeten maken. Doet het
zelf, want ge kunt het in
levensbeschouwelijke weg
beter en zie dan ook eens
„naar buiten" en weest als
Jezus „bewogen met de
schare". Daar wordt de
evangelie-verkondiging mee
gediend en dat is de taak
van kerkelijke ambtsdra
gers.
En wilt ge er meer van
weten, veel werd hierover
reeds gepubliceerd. Gaarne
noem ik u het referaat van
professor Mr. I. A. Diepen
horst op de 63e diaconale
conferentie gehouden (Dia
conaal Correspondentie
blad van oktober 1954); het
boekje van Dr. F. H. von
Meyenfeldt, De diaken als
componist der gemeen
schap; mijn brochure. Over-
heidsroeping in armenzorg
en mijn artikelen in De Rot
terdammer van 22 en 23 ju
li 1955; het artikel van Dr.
P. J. Platteel in A.R. Staat
kunde van juli 1955 en het
interview in De Rotterdam
mer van 8 en 9 febr. 1956.
Allen gehee] in de lijn van
de synodebesluiten, die be
doelen het diaconaal-maat-
schappelljk werk in dienst
der evangelie-verkondiging
fce doen bloeien.
drjjfstak en dus niet in prijzen mag
worden doorberekend. De regering
beschouwt deze verbetering dan
ook als een aangelegenheid, die
tussen werkgevers en -nemers afge
daan moet worden.
Terwijl de werkgeversorganisaties
hun standpunten dus ingediend
hebben en daarover onderling con
tact onderhouden, beraden de werk
nemersorganisaties zich nog intern.
Naar verluidt zullen de bondsraden
der Christelijke en Katholieke werk
nemersorganisaties zaterdag t«
Utrecht, vermoedelijk in besloten
kring, beraadslagen. Tot dusverre
heeft de Algemene bond nog geen
standpunt bekend gemaakt.
In sommige kringen wordt het al dan
niet doorberekenen van drie percent
verbetering in de secondaire sector
gebagateliseerd. Het loon bedraagt
in de traditionele bouw 20 tot 25
percent van de totale aanneemsom,
zodat de strijd gaat over hoogstens
driekwart percent van de omzet,
die al/of niet zou moeten worden
doorberekend.
Indien men echter ruw geschatte
totale loonsom per jaar in de bouw
bedrijven op een half miljard gul
den stelt Cot tien miljoen gulden
per week), dan, zo zegt men in
werkgeverskringen, zou het offer
van niet doorberekenen tooh zeer
aanzienlijk zijn.
Ontkend wordt, dat het de aam
mersbedrijven naar den vleze
gaan. Het is in tegendeel zo,
met name in de woningbouw en
de onderhoudsbedrijven door de
curveprijzen en de scherp gestelde
contractprijzen op het ogenblik eer
verlies, dan winst geboekt wordt.
Dit geldt zowel kleinere als grotere
bedrijven.
De situatie in de woningbouw en bij
het onderhoud wordt ronduit zeer
onbevredigend en verontrustend ge
noemd. Zonder twijfel speelt het
geven van zwart loon of van wel
willendheden in ander opzioht
aan personeel te komen hier
niet onbelangrijke rol, zo zeggen,
tal van werkgevers.
Welke houding de werknemersorga
nisaties in dit geval zullen gaan
innemen is nog niet bekend. Het is
wel duidelijk geworden, dat men
voorstander is van de drie percent
verbetering, doch het is nog niet
duidelijk of en zo ja op welke
wijze deze. verbetering geëist zal
worden. Het is ook nog mogelijk,
dat men de argumenten vah de
bouwondernemers aanvaardt en in
samenwerking verder zal streven
naar verbeterde techniek en orga
nisatie om deproductiviteit te ver
hogen en daardoor deze en andere
verbeteringen financieel mogelijk
te maken.
Generale synode Geref.
Kerken art. 31 k.o.
HET AFTREDEN VAN
OUDERLING BLOK
Nadat de generale synode van de Ge
ref. Kerkén onderhoudende art. 31 k.o.
gisterochtend te Enschede haar zitting
in comité was aangevangen, werd de
gadering later op de morgen weer
openbaar. Ds. Tjerk (Nieuwkoop), rap
porteur van de desbetreffende commis
sie, zette zijn beantwoording voort van
de opmerkingen gemaakt bij de behan
deling van het rapport over de berus
ting in de ambtsneerlegging van de heer
J. Blok door de kerkeraad van Kra
lingen. De vraag, of het wel juist is
dat de commissie voorstelt afkeuring
uit te spreken over de handelingen van
de kerkeraad van Kralingen wil spreker
bevestigend beantwoorden.
Hij argumenteerde dit gevoelen nader
aan de hand van het rapport en ver
scheidene notulen. Uit alles blijkt, aldus
spr. dat de kerkeraad van Kralingen
zonder meer heeft berust en geen stap
pen deed om de heer Blok van zijn be
slissing te doen terugkomen. De kerke
raad heeft in de ontslagneming van de
heer Blok veel te vlug berust. Spr.
wilde ook de nuttigheidsvraag stellen ten
aanzien van wat-de commissie voorstelt.
Men kan aan de vooi gestelde uitspraken
allerlei consequenties verbinden.
Spr. betoogde dat het zijn of niet zijn
van het kerkverband in deze zaak niet
op het spel staat. De synode heeft trou
wens niet te maken met de vraag wat
er gebeuren kan als zij een bepaalde
beslissing neemt, of wat de gevolgen
van bepaalde uitspraken zullen zijn. Zij
laat zich nog veel minder daardoor af
schrikken. Zij moet in geloof en ver
trouwen doen wat recht is. De praeses
schorste hierna de zitting. Wegens com
missievergaderingen kwam de synode
gistermiddag niet in vergadering bijeen.
Evangelistenschool te
Djakarta geopend
Op 14 februari werd in Djakarta de
theologische afdeling van de Gamaliel-
universiteit geopend. Het is de bedoe
ling, dat op het grote terrein rondom
dit gebouw op de duur ook dege
bouwen voor de andere faculteiten
zullen verrijzen.
Uit mededelingen bij de openings
plechtigheid blijkt, dat deze faculteit
is opgezet als een „Evangelisten-
school".
De materiële en personele steun
voor de school is afkomstig van de
vroegere China Inland Mission, nu
..Overseas Missionary Fellowship" ge
heten en de Baptisten Zending.
De opening werd verricht door mr.
A. M. Tambunan, president-curator
van de universiteit. Chinese koren zon
gen liederen. Vele gelukwensen wer
den overgebracht. De secretaris-gene
raal van het ministerie voor gods
dienst-zaken bracht' de gelukwensen
van de minister over.
In de kringen van de Evang. Lnth. Kerk
zal zaterdag in de Maarten Luther-
kerk te Amsterdam de oprichtingsver
gadering gehouden worden van een
landelijke Lutherse vrouwenbond. Een
damescomité van drie personen heeft
daartoe het initiatief genomen. Na af
doening der huishoudelijke zaken zal
mevrouw dra T. KirchhelnerGalatlus
Jensen, leidster van het Deense insti
tuut te Amsterdam spreken over: Het
leven van de vrouw in Denemarken.
Z.W.O, subsidieert uitgave
Boerhaave's brieven studie-object
van prof. dr. G. A. Lindeboom
De Nederlandse organisatie voor zui
ver wetenschappelijk onderzoek heeft
prof. dr. G. A. Lindeboom, hoogleraar in
de interne geneeskunde en in de ency
clopedie der medische wetenschappen
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
een subsidie verleend voor het doen uit
geven van een vertaling van ruim
negentig brieven van Herman Boer-
haave. Deze brieven, die door prof. Lin
deboom uit het Latijn zijn vertaald, zul
len begin van deze zomer verschijnen.
In een onderhoud met het A.N.P. ver
telde prof. Lindenboom dat het hier gaat
om brieven, die Boerhaave gedurende
de jaren 17141738 aan zijn leerling
Joannes Baptista Bassand heeft geschre
ven. Bassand, die van 1680 tot 1742 leef
de, is lijfarts geweest van de keizerlijke
familie in Wenen. Vaak vergezelde hij
het Oostenrijkse leger op zijn tochten en
hij maakte voorts tal van reizen, onder
meer naar Engeland.
De correspondentie tussen Boerhaave
en Bassand vond haar begin in een
medisch advies dat de laatste aan zijn
vroegere leermeester vroeg toen een lid
van de keizerlijke familie bevallen
moest. Toch draagt de daaruit voortge
sproten briefwisseling geen exclusief
medisch karakter, omdat zij de meest
verschillende onderwerpen behandelt.
Boerhaave bezat een grote verzameling
naturalia, zoals ertsen en gesteenten, die
hij later aan de Leidse universiteit
schonk. Behalve voor deze voorwerpen
interesseerde Boerhaave zich zeer voor
planten en zaden hij was namelijk
in 1709 tot hoogleraar in de geneeskun
de benoemd en hij trachtte deze uit
alle delen der wereld te verzamelen.
Vandaar dat hij Bassand vroeg hem
ertsen, planten en zaden uit Oostenrijk
en Hongarije te willen zenden. Hoe be
langrijk Boerhaave's botanische activi
teit is geweest, blijkt onder meer uit de
twee catalogi, die hij respectievelijk ln
80.
En zonder mij een kans te-geven om te vra
gen, welke die conclusies waren, ging hij onmid
dellijk door: ,,Is u er zeker van, dat Higgins
zei, dat het 't gelaat was van een m a n, dat hij
zag?"
Ik ging in mijn geheugen dat korte en ver
bazingwekkende gesprek na, dat nu nooit be
ëindigd zou worden. Arme Higgins!
„Neen," zei ik nadenkend, „hij zei niet be
slist, dat het een man was. Ik ik ben bang,
dat ik alleen maar veronderstelde, dat het een
„Veronderstellen is gevaarlijk," zei O'Leary
rustig. „Maar zei hij, dat hij drie menden zag?"
„Hij zei, dat hij wist, dat er die nacht drie
mensen in kamer 18 waren."
„En dat er vier mensen Corole Letheny en
dokter Hajek en Jim en Gainsay en dokter
Letheny die donkere middernacht in en om het
ziekenhuis waren?"
Ik knikte bevestigend.
„Hij zei ook, dat hij Jim Gainsay's gelaat zag
bij het licht van een lucifer en dat hij het ge
laat van de man of persoon, die Jackson dood
de, zag bij het licht van een lucifer."
„Maar dat bewijst niet, begon ik warm.
..Neen neen, natuurlijk niet," zei hij afwe
zig. „U zei, dat hij van mening was, dat de
man
„Hij zei al maar de persoon," voegde ik er
tussen.
„Die Jackson doodde, en de - de persoon
met een nogal grimmig intrekken van zijn
nam het
lippen nam O'Leary Higgins' terminologie over
„die dokter Letheny doodde niet een en de
zelfde waren."
„Hij zei: ,Neen, dat kan eigenlijk niet goed."
Het was vreemd, hoe levendig ik mij zijn aar
zelende bekentenis herinnerde.
„Het is dus duidelijk, dat de man in kamer 18
het een of ander licht, al was het maar voor
een ogenblik, moet. hebben gehad, teneinde het
radium te verbergen. Higgins wist waar het al
die tijd was; hij deed er mij een eed op, dat
hij de hele nacht had geslapen. Welnu—" O'Lea-
ry's schouders gingen een beetje de hoogte in.
„Wij zullen nu nooit weten, wat Higgins zag,"
verklaarde ik in sombere gedachten verzonken.
O'Leary keek een ogenblik van zijn. potlood op.
„Wees daar niet te zeker van, zuster Keate.
Hebt u de luidspreker voor mij gekregen?"
„Ja."
„Hebt u hem op een veilige plaats gezet?"
Ik knikte. „Ik had graag er binnen in willen
zien, maar ik deed het niet."
Hij glimlachte.
„Als wij nu eens keken."
Het geritsel van mijn gesteven schort werd
door de kale, grijswitte muren weerkaatst. De
spreekkamer was leeg, evenals de trappen en
gangen. To-en ik goed en wel op mijn kamer
was, ontsloot ik de deur van de linnenkast, haal
de de luidspreker eruit en haastte mij, hem
zorgvuldig vasthoudend, terug naar de zuidelij
ke vleugel. O'Leary zat nog naast de lessenaar
met de lijsten; de blik van zijn grijze ogen was
op Maida gevestigd, die gebogen zat over een
opgaaf, die zij bezig was op de lijst van num
mer 3 aan te brengen. Als zij zich al afvroeg
wat ik met de luidspreker deed, zo zei zij dit
toch niet maar ging onmiddellijk weer door met
Drie.
Ik zette de luidspreker op de glanzende glas-
bedekking van de lessenaar. Mijn handen beef
den een beetje, ik hield mijn adem in, terwijl
O'Leary een van de kanten van de luidspreker
er af haalde. Wij staarden beiden erin. Dan
stak O'Leary zijn hand naar binnen en tastte
rond.
Wij tuurden naar het ingewikkeld samenstel
van draden, klosjes en schroefjes en dan ont
moetten onze blikken elkaar.
„Niets," zei ik.
„Niets," bevestigde O'Leary. Hij bekeek een
ogenblik het voorwerp nadenkend.
„Zag iemand, dat u dit mee naar uw kamer
nam?"
„Niemand. Dat wil zeggen, niemand behalve
Maida. Ik kwam haar bij de deur tegen, juist
toen ik hem naar mijn kamér droeg."
(Wordt vervolgd.)
1710 en 1720 voor de Hortus Botanicus
maakte, waarvan, hij directeur was en
die hij als zijn troetelkind beschouwde.
Door zijn toedoen kon de tweede cata
logus met enige duizenden aanwinsten
worden uitgebreid, afkomstig uit Indië,
Ceylon, China, Klein-Azië enz.
Interessant zijn de verslagen van aller
lei door Boerhaave gedane scheikun
dige proefnemingen.
Wanneer men de brieven aandachtig
leest, zo vervolgde prof. Lindeboom, dan
treedt het beeld van de grote geleerde
duidelijk naar voren. Daarom is het
eigenlijk verwonderlijk dat Nederland
tot dusverre geen aandacht aan deze
briefwisseling heeft geschonken.
In 1778 werden de bewuste brieven
door een anoniem geleerde uit het kei
zerlijk archief te Wenen gehaald en ge
publiceerd. Vermeld dient te worden dat
deze geleerde nog getracht heeft de ant
woorden op de brieven in handen te
krijgen 'en zich daartoe met Boerhaave's
dochter in verbinding heeft gesteld. Hij
mpest echter vernemen dat deze ant
woorden niet meer aanwezig waren. Drie
jaar later verscheen er van deze editie
een Duitse vertaling.
De brieven zijn in het Latijn gesteld
met uitzondering v.an de laatste twee.
Deze werden door Boerhaave, die toen
ziek was, aan zijn dochter in het Frans
gedicteerd.
Ten overvloede zij er op gewezen, dat
deze brieven niets te maken hebben met
de brieven en handschriften van Boer
haave, die prof. Lindeboom enige tijd
geleden op de microfilm uit Rusland
ontvangen heeft.
Bijbel in 45 nieuwe
talen vertaald
De Zweedse zendingspredikant pastor
Sarndal, die werkzaam is in Natal, Zuid-
Afrika, heeft zijn vertaling van de
Bijbel in de taal der Zoeloe's voltooid,-
een arbeid die in totaal vijf jaar heeft
geduurd. Het Britse Bijbelgenootschap
heeft medegedeeld, dat er in de loop
van 1955 Bijbelgedeelten werden ver
taald in 51 talen, waarin dit Boek voor
dien ontoegankelijk was. Voor verschei
den van deze talen heeft men eerst let
tertekens moeten vervaardigen, daar de
ze op de bestaande drukkerijen niet
voorhanden waren.
De gehele Bijbel is verleden jaar
voor het eerst in 45 talen verschenen;
daarvóór bestond in deze talén slechts
het Nieuwe Testament. "Voorts is het
Nieuwe Testament in 37 talen voor het
eörst gedrukt: tot nu toe bezi* men in
deze talen slechts enkele Evangeliën.
Ten slotte verschenen er in 55 talen nog
herdrukken van vertalingen.
Van her-
.en
der J
ln de kringen van de Gereformeerde
Kerken onderhoudende artikel 31 K.O.
is een landelijke beroepskring voor
overheidspersoneel opgericht. Tot le
den van het bestuur werden gekozen
de heren B. R. Bouwmeester te Assen,
voorzitter, L. J. v. d. Burgh te Utrecht,
vlce-voorzitter, S. Krol te Groningen,
secretaris, K. G. v. d. Kamp te Assen,
tweede secretaris, P. van Leeuwen te
Rotterdam, penningmeester, H. Boiten
te 's-Gravenhage, algemeen adjunct,
Y Hoogenraad te 's-Gravenhage, H. H.
v. d. Put te Arnhem en H. Ramaker
te Utrecht.
