ft.
De bewarende invloed van
de Chr. vakbeweging
.ExDort in blond" ook in
Duitsland moeilijker
Hoe deden we toen er nog
geen vulpen was?
NIEUWE LETDSCHE COURANT
DINSDAG 27 DECEMBER 1955
NU NODIGER DAN OOIT
Een ernstige waarschuwing aan
de Nederlandse kerken
dooi C. SMEENK
■yOOR DE KERKEN, zowel in de grote stad als op de dorpen, heeft het
christelijk verenigingsleven een niet te onderschatten betekenis. In
het bijzonder denken wij bij deze uitspraak aan het werk van de christe
lijke sociale organisaties. Maar daaraan toch niet alleen. Van grote waarde
zijn ook de verenigingen van jeugdigen, die zich bezig houden met Bijbel
onderzoek. met de bespreking der belijdenisschriften, met de kerkgeschie
denis enz. Veelal wordt ook wel enige aandacht geschonken aan letter
kunde. aan principieel politieke en sociale vragen.
Uit de kr-.ng van dete organisaties zijn
veie personen voortgekomen, die aan het
kerkelijk-- werk met toewijding deelne
men Zij zijn in de regel beter onderlegd
dan kerkleden, die in hun jeugd met de
gezegende Invloed van de jongeling?- en
me: s i es verenigingen hebben ondergaan.
Het 1* wel zeer te betreuren dat een
deel van de J-ugd uit kerkelijke kringen
ten aamzlen van deze verenigingen ver
stek laat gaan. Ook voorheen was dit wel
het geval. Men moet het verleden niet al
4e zeer ideaVi^eren In de steden met
name was er met alleen bij de Hervorm
den, maar ook bij de Gereformeerden <ük-
moeder
tractéért
vandaag
*KSr t Mesters
bèsn Gelderse rookworst
De droom
wijls een wanverhouding tuisen het
tal Jonge kerkleden en het aantal leden
van de Jeugdverenigingen Ook vijftig
Jaar geledon kon er soms geklaagd wor
den over betrekkelijk weinig leden, die
voortkwamen uit een arbeidersmilieu.
Dit hield toen ook wel verband met de
ongunstige sociale toestanden en verhou
dingen Vooral met de lange arbeids
tijden.
Maar hot valit rvlet te ontkennen, dat
vergelijkenderwijs de positie der christe
lijke jeugdor^anisotfes eer verzwakt dan
vrsterkt is Tienduizenden Jongeren, ook
uut christelijke kringen, worden niet ..ge
grepen" D-'t rech'vaa-digt het optreden
van het Christelijk Nationaal Verbond
da* wil pogen om voor deze jeugd ee
an.de- fp doen. Dit zal ongetwiifeld
moe:!ijkheden geoaa-d gaan. Het werk
program zal e- we! wat anders uit moeten
»ien dan dat van verenie^neen met
meer kerkelijke kleur Maar het zal reeds
van betekenis ziin. wanneer men vele jon-
eeren ln een christelijke sfeer enige lei-
d ng kan geven oo sociaa' terrein en her
meer Hekwaam kan maken vwr hun
maatschappelijke werkkring. Bovenal
waonee- men hen wijst oo Hem. die ook
het arbeidsleven kan verheffen. Indirect
kan. onder de re-en des He-en. ook deze
arbeid van het CNV aan de kerken
goede komen
Prot. Van Niflrik in '51
Evenals dit in het algemeen het geval
Is met het werk van de rhrlstelUke
beweging op sociaal gebied. In een
door prof. dr G. C. van Nlftrik in Juni
1951 voor de Confessionele Vereniging-
gehouden. werd dan ook gewezen op i
bewarende Invloed van de rhrlstelUke o
ganlsaties. Volgens het persverslag zeldc
„Lang niet alle kerkled-
ichlkt
als
van
vrede
H"
TET IS een goede gewoonte, dat ook in
de internaCionaie pobbiek de leidende
•taatalleden -een keie*txx»dschap uitspre
ken. Bezield door de hoogste zedelijke
normen, wordt het vertrouwen gewekt,
dat het zal gelukken de vrede te be
waren en politieke conflicten langs vre
delievende weg te regelen. Zonder dit ge
loof. deze hoop. dit ver*,rouwen zou een
organisatie ale de der Ver. Natie* zelfs
niet kunnen functioneren. Het beroep
door Sir Leslie
Munro op Israël en
de Arabische lan
den gedaan bij de
behandeling
de Syrische klacht
tn de Veiligheids
raad. de vrede ln het Heiiige Land bij
de vtartne van Kenetmis en het Nieuw
jaar te beware*», ie van een hoge, sym
bolische betekenis De pelgrims konden
nu ook de heilige plaateen van Bethlehem
bezoeken draadveraperringen zijn even
weggenomen.
Maar 'evens worden wij er op pijnlijke
wijze aan herinnerd, dat er niet te allen
tijde vrede kan zijn. Men behoeft slechts
een atlas voor zich te nemen van vóór
1914 cn eens te bladeren ln een geschie
denisboek. dat de periode 1914—1945 be
handelt, om in te zien, hoe allies steeds
ln beweging Is. Niets ln de Interna tonale
politiek is statisch. In rust. Steeds is er
actie, beweging, omdat de politiek een
dynamisch karakter heeft. Het Weöten
poogt gees'elijke waarden te behouden en
is bereid die te verdedigen en daarnaast
doemt altijd op de strijd om het materiële
bestaan, waar de belangen van landen en
volken niet parallel lopen. Een andere
Ideologie dan de Christelijk-democra
tische westelijke tracht dit geestelijk en
materieel bestaan te ondermijnen. Co-
existentie tussen het Westen en het Oos-
ehc aar-bestaan" der westelijke democra
tische Vanden en de Sowjet-Uoie. annex
communistaach China, kan daarom moei
lijk „vreedzaam" zijn Het is een prach
tig begrtp. maar waarbij met de realiteit
der verhoudingen toch te weinig rekening
is gehouden.
De So-wJet-Unne spreekt over ontspan
ning. maar stelt daarbij op de voorgrond
dat de door het voeren van een aggres-
aieve machtspolitiek bereikte voordelen
voor Moskou behouden moeten blijven
De conferentie van Genève heeft geleerd,
da*, coëxistentie In Europa, naar Rus-
sache maatstaf, oa een herenigd Duits
land betekent me*, sterke banden aan
Moskou. De „geest van Genève", waar
mee Boelganin cn Kroeejtsjef in India.
Birma cn Afghanistan hebben geleurd,
heeft niets te maken met werkelijke vre-
deebedoe-Kngar», w een certcatuur van de
„geest van Bethlehem" En vandaar, dat
preslden* Eisenhower zich ln zijn kerst
boodschap vooral ook richt tot de onder
drukte voMcen van Oost-Europa, tot hen,
dfe zuchten achter het „ijzeren gordijn"
Nu na de eindeloze conferenties over
„onëwapeoing" noch wat betref*, het plan
van Eisenhower voor wederzijdse lucbt-
inspectie, noch beperking of verbod van
kernwapens, lichtpunten te ontdekken
zijn, dient het Westen helaas het geweer
bij de voet te houden.
Bij de Russen ia „de* Wilfie zur Macht"
gehuld in een communistische phrase-
oloee. d»e voorerf voor Aztatasche volken
blijkbaar aantrekkelijk w. Evenmin als de
I kunnen de Ver Na-
- »t* de tovd- viduen. deel uitmakende
de mensheid, zelf i
verkeren. De chrlstell
nhatle heeft menie Hervormde
glUdlng bewaard ZH kan het middel z«n
om «amen eetnlgeni? af te leggen van het
geloof In Jezus Christus."
De hoogleraar wiilde het bestaansrecht
van de organisaties verdedigen als zij ge.
ricn werden als middelen om te leven
volgen? de richtlijnen van de Heilige
Schrift. Welnu, dit is het oprech-te bedoe
len van de Christelijke sociale organisa
ties van arbeiders, werkgevers en boeren
Zij willen de bedrfljsvrhoudirveen gere
geld zien overeenkomstig de Schriftuur
lijke lijnen. Vandaar ook hun afwijzen
van de klassestrijd hun streven naar sa-
menwe-klrvg tusker we-ksevers en arbei
ders. hun ernstig pogen om bedrlifsee-
meensohaooen ie vormen, waarin de een
zich al? bedrIjfsgenoot van de ander Re-
De ohriw'eHjke o-garrsahes. aldus dr
Van Niftrik in 1951. houden onder ons
volk het bewuetzljn in riand. dat men
moe* leven vólgen-» de altijd geldende ge
boden Gods
De spreker voerde ook redenen van
piëteit aan voor het voortbestaan van de
ohristelljke organisaties. Hij dacht daarbij
aan de strijd, die bet voorgeslacht heeft
moeten voeren. Ja. dat mag wel met
dankbaarheid in gedachtenis worden ge
houden' Men trachte rich eer» in te den
ken. dat in de jaren zeventig van de
het Verbond Patrii
niet
20ste eeuw geen christelijke vakorganisa
ties waren gesticht; dat de zogenaamde
neutrale en socialistische organisatie*» al
léén op het terrein van de arbeid hadden
geopereerd. Hoe zouden dan de sociale
verhoudingen zijn geworden?
De vorige eeuw
Men vergete daarbij ook niet. dat
deze organisaties het Marxistisch sck
'ome veelal de toon aangaf, dat meerr
len ook in de vakpers beschouwuigen
werden gegeven, waann denkbeelden
werden gepropageerd, die met de Schrift-
openbanng in strijd waren. Sorps hadden
zij met direct te maken met de vakver
enigingsarbeid. maar waren het popi
laure natuurwetenschappelijke verhande
lingen
J zeggen niet, dat de ontkerstening,
ervreemdlng van de kerk. het breken
alle religie uitsluitend te wjjten Is
de socialisten en aan hi
ties. Dat i
niet
rlUk zUn.
Er is een complex van oorzaken; De in
vloed van de Verlichting", van de mo
derne prediking, van het liberalisme, var
het verwijderen van de Bijbel van d<
openoare schooL heeft zich doen gelden.
Eveneens de zogenaamde „triomf va
nartuurwetensehappen". hand aan hand
gaande met de technische ontwikkeling.
Ook de sociale nood. waarin duizenden
verkeerden, heeft een geestelijk neerdruk
kende invloed uitgeoefend. De kerken
gaan evenmin vrij uit. Zij hebben tegen
het sociale onrecht te weinig geprotes
teerd. Zelfs was er In de 19e eeuw
diaconale praktijk van de grote kerken
veel. dat niet ln overeenstemming
met de geest van Christus.
Maar dit alles neemt niet weg, dat
de ontkerstening ook het socialisme het
zijne heeft bijgedragen De christelijke
organisaties hebben daarentegen ook de
kerken verwakkerd en velen de ogen g<
opend voor de sociale vragen.
Is het nu anders
Men zegt nu. dat er een groot verschil
is tussen de 19de en 20ste eeuw. wa
men dan schijnt te concluderen het niet
meer zo nodig zijn van de christelük-
sociale organisaties.
W'ij zien ook wel verschillen tussen dc
optimistische 19de en onze eeuw van twee
wereldoorlogen. van grote spanningen,
van het teloor gaan van zekerheden. Maai
wij trekken daaruit Juist de conclusie,
dat chrlsteiyk-soclale en christelUk-poli-
tieke actie méér nodig zjjn dan ooit. W(j
hebben behoefte aan organisaties, die
als zodanig gebonden voelen aar
schriftuurlijke normen, die zich by hun
optreden daaraan begeren te onder-
De organisaties op sociaal terrein
men «teeds meer in aanraking met
langrijke principiële vragen, die o.m.
ken de verhouding tussen Overheid
bedrijfsleven. De christelijke groepen
hebben ook daarom nodig eigen princi
piële organisaties om zich te bezinnen ei
overeenkomstig het bij het licht van Gods
Woord gevondene te handelen.
it er ook in deze eeuw veranderd
moge zijn. de ontkerstening is toegeno-
BiJ vergelijking met andere landen,
men geen christelijke sociale orga
nisaties kent en evenmin christelijk-poM-
tieke partijen heeft gevormd, staait Neder
land er. wat het kerkelijke leven betreft,
nog niet het slechtst voor. Uiteraard kan
de vergelijking alleen betreffen uiterlijke
omstandigheden ab kerkbezoek, aantal
onkerkelijken enz Men rie maar eens
Engeland en naa-r de Scandinavische
landen. In de kerkeliike kringen van En
geland kent men vele klachten over de
materialistische geest, over de toenemen
de onkerkeliikheid, over het veld-winnend
ongeloof Zelfs ziin er. cbe hiervoor het
oractisch materialisme van de vakbewe
ging mede aansprakelijk stellen.
In Zweden hoort men ook. blijkens
mededeling uit kerkelijke kringen, het
zelfde geluld.
De Nederlandse kerken mogen wel
ernstig en nauwlettend er voor zor
gen. dat zij niet door haar woorden
en daden de invloed van het christe-
I Hfk-w*M>l«W«w««n. al ware het
de 19e eeuw en in het begin van de I onbedoeld, terugdringen.
Duizenden jonge vrouwen „verdwijnen"
Is emigratietoezicht wel voldoende
(Van onze correspondent)
BONN, 21 December.
DE
„EXPORT IN BLOND" de
handel in meisjes en jonge
vrouwen neemt nog gestadig toe.
Ongeveer 60% van alle zg. dans-en-
gagementen in het buitenland zijn
niet anders dan verkapte vrouwen
handel. Dat kan men in de meeste
gevallen ook zeggen van de adver
tenties, waarin reisgezellinnen, man
nequins en huwelijkscandidaten wor
den gevraagd.
Een en ander werd vastgesteld door de
WeatduitM Sociaal-democratische (oppo
sitie) PartU. de SPD. Deze heeft daar-
tot de Bondsregering de vraag ge
richt. of de Rijkswet van 1897 op het toe
zicht op de emigratie nog wel voldoende
bescherming tegen de handel in vrou-
«n biedt
De S.P.D heeft twee wensen kenbaar
gemaakt, t.w de instelling van een cen
traal Westduits orgaan ter bestrijding
de vrouwenhandel en een strengere
corvtróle op buitenlandse reizen van min
derjarigen. Deze contróle is overigens
niet helemaal afwezig. Toen Uw corres
pondent bij een vorig bezoek aan Ne
derland een 12-jar-g Duits schoolvrien
dinnetje van zijn dochter voor het kort
weekeind-rets je meenam, werd hem
door de Duitse grenspost bij Roermond
brief van de ouders van het Duitse
meisje gevraagd, waarin toestemming
werd gegeven het meisje mee naar het
buiter»land te nemen. Na enig heen en
weer gepraat bleek een telefonische toe
stemming ditmaal nog voldoende te zijn.
De SPD Is tot haar acUe overge-
utn op instigatie van het Nationale
Duitse Comité ter bestrijding van de
Vrouwenhandel, het D NK. dat aan
Wcstduitse meisjes onder de 21 Jaar het
reizen naar het buitenland zonder toe
stemming van ouders of voogden wil
verbieden. Het heeft reeds een daartoe
strekkend verzoek bi] het ministerie
voor binnenlandse zaken ingediend.
Kortgeleden hield het eomiié een grote
vergadering over deze kwestie ln Frank
fort. De beraadslagingen werden gehou
den aan de hand van de cijfers van de
internationale politie, de Interpol, vol
gens welke instantie Jaarlijks 15.000 min
derjarige meisjes in Europa „verdwij
nen". Een groot deel onder wie vele
Duitse meisjes komt terecht ln
Noord-Afrlka. Zuid-Amenika en het Mid
den-Oosten.
De contróle op het reizen naar het
buitenland baseert zich ln West-Duits-
land in feite nog steeds op bovenge
noemde verouderde Rijkswet van 1879
op het toezicht op de emigrate. Deze
wet Is in 1924 voor de laatste maal ge
wijzigd en aangevuld. Tot dusverre kun
nen minderjarigen van hun 18e levens
jaar af in het bezit van een paspoort
worden gesteld. Van de zijde van an
dere landen ls de Bondsrepubliek er al
bij herhaling op gewezen, dat haar wet
geving op dit gebied grote gaten ver
toont en een misbruik op ruime schaal
toelaat. Daardoor opereren de moderne
..slavenhandelaren'" zo gaarne ln West-
Dultsland. waar het vrij gemakkelijk is
vrouwen te „strikken" De schurken ex
ploiteren daartoe in de grote steden ar-
beidsbemiddelingsbureau's waar licht
gelovige minderjarige dames worden
overgehaald om buitenlandse ..arbeids
contracten" te ondertekenen. Op de
Duitse tekst van zulke contraeten kan
doorgaans Juridisch geen aanmerking
worden gemaakt Pas na aankomst in
het buitenland blijkt, wat men met de
werkneemster voor heeft Gelukkig
daarom, dat men in de Bondshoofdstad
al heeft laten doorschemeren, op korte
termijn een grote actie leger; de „export
in blond" te zullen on Jcetenen.
Op Schiphol arriveerde gisteren het eerste toestel van de verbeterde
versie van de Lockheed Super-Constellation. Dit vliegtuig, de Pegasus
zoals de K.L.M. het heeft gedoopt, is uitgerust met benzinetanks aan
de vleugeltips, waardoor het vliegbereik aanzienlijk kan worden
vergroot.
Overstapjes
De laatste dagen voor Kerstmis zijn
verscheidene kustvaarders de Groningse
havens binnengelopen met een Kerstbooi
in de mast. Zeelui zijn nu eenmaal graag
aan wal met Kerstmis en de kapite
doen alle mogelijke moeite het vieren v
het kerstfeest thuis mogelijk te maken.
Het Zaandamse gemeentebestuur heeft de
raad voorgesteld drie miïldoen gulden uil
te trekken voor een nieuwe'brug over de
Achterzaan in het centrum van de stad,
Deze brug. die in 1958 gereed zou moeten
zijn, zou een reeds een halve eeuw be
staande noodtoestand opheffen. Een
Eindhovenaar, drie dezer dagen tegen mid
dernacht zijn auto in de stad parkeerde,
zag zich plotseling omringd door vier
jongens, die hem een revolver onder de
neus hielden en hem dwongen zijn porte
feuille met veertienhonderd gulden af
geven. De politie had echter maar een d
nodig de knapen wier leeftijden varieerden
van zestien tot twintig jaar. op te spor
De revolver bleek een stuk speelgoed
zijn, Door verwarming met propaangas
en electriciteit hoopt men de champignon
teelt winstgevender te kunnen maken. De
productie bedraagt thans ca 50 a 60 kg per
ton mest. maar door toepassing van d
nieuwe methode hoopt men de producti
tot 120 150 kg te kunnen opvoeren.
Een der hoenders van de amateur-pluim
veehouder Janse uit Driebergen had ken
nelijk de lente ln de kop. Begin van deze
maand ging het boven twaalf eieren zit
ten en juist voor Kerstmis kwam het
eerste (KerstIkuiken uit het ei.
George Stam naar R'dams
conservatorium
Met Ingang van 1 September zijn be
noemd tot directeur van het Rotterdams
toonkunst-conservatorium George Stam en
ot directeur van de toonkunst-muziek-
icholen Gert van der Steen, die tevens
fungeert als plaatsvervangend directeur
het conservatorium.
Figce Haarlem. Bevredigende be-
drijfsgang Portefeuille van onuitgevoerde
>rders groter dan ooit. Resultaten niet
achtergebleven bij -voorafgaande jaren.
Nieuwe Super „Connies"
voor de K.L.M.
Zondag is de eerste van de vier door
de K.L.M. bestelde Lockheed Super Con
stellations op Schiphol aangekomen. Dit
is een nieuwe versie van de reeds in ge
bruik zijnde Superconnies.
In de nieuwe uitvoering zijn meer dan
honderd vindingen van de laatste tijd toe
gepast, w.o. extra brandstoftanks aan de
vleugeltips. De vliegtuigen kunnen tevens
worden uitgerust met radar voor het
waarnemen van slecht weer op grote af-
Door de extra-brandstofcapaoitedt ls het
vliegbereik met 1350 km tot 6550 km toe
genomen. waardoor het traject Amster
damNew York zonder tussenlanding kan
worden afgelegd.
De namen van de drie toestellen, die ln
de komende maanden zullen worden afge.
leverd, zijn PH-LKF Phoenix. PH-LKG
Griffioen en PH-LKH Roe.
INKTFLES1E IN HET KNOOPSGAT
Op de gehele wereld bestaat maar
één bananenpen
(Van e
medewerker)
ONS LAND kent verscheidene vulpendokters, maar we hebben slechts
één pennenprofessor. Een professor, die u zo'n uitgehold beentje kaal
tonen, waarmede de Romeinen schreven de eerste vulpen der mensheid]
En verder tal van andere curiosa, waarmee een rusteloos door vele eeuwen!
voortschrijdende mensheid het cultuurpeil van ons moderne heden wist
te bereiken. De Amsterdammer J. K. ten Hoope, die in een vriendelijk
huisje op Nieuwendammerdijk 214 woont verzamelt reeds circa dertig
jaar allerlei schrijfgerei. En méér dan dat: hij weet minstens evenveêl af
van internationale vulpenmerken als de directeur der Nederlandse Bank
van het geldwezen.
TT KUNT de heer Ten Hoope, die zoiets
als een levende pennen-encyclopae-
die is vragen wat U wilt. Hij heeft eer
eigen „museum", waar de bezoeker eer
sterk gevoel van medelijden bekruipt met
schrijvende voorouders. Want nog
tot het einde der vorige eeuw droeg de
deurwaarder of postbode zijn inktreser-
oir, dat de naam had van „ambtenaren-
flesje" in het knoopsgat, terwijl Iedere
van „standing" naast zijn snuifdoos
..notarisflesje" of tewel broekzak-
inktkoker bij zich had.
PENNEN ALS HORLOGEKETTING
wat heeft men geworsteld met het
schrijfprobleem! Daar waren de rels-
flacons ln tal van vormen, de zand-
strooiers (rubber en vloeiblad zijrr ook
een goede halve eeuw oud) ei
pennenwissers. En daarna kwamen
nuftelingen die horlogekettingen me1
schuifbare schakels fabriceerden, welke
n een pen vormden. Voorts een ver
borgen Inkthouder om over een heel Inkt-
stel in de vorm van een tabakspijp nog
niet te spreken!
Lopend en liftend in ruim een
jaar Soerabaja-Den Haag
Twee Indonesische jongelui, Abdullah Balbed (22). leerling van de S.M.A.
en afkomstig uit Bali en de Ambonnees Lubrecht Adolf Lawalala (25),
werkzaam bij het ministerie van landbouw in Makassar, kwamen de dag
vóór Kerstmis in Den Haag aan, na op 9 October 1954 uit Soerabaja te zijn
vertrokken.
Zij maakten deze tocht niet alleen on
vat van de wereld te zien, maar ali
.goodwlir'-nvissie »n om het Nederlands»
volk in het algemeen en de jongeren ln
het bijzonder dp kerstgroeten van de In
donesische studenten over te brengn.
Een derde reisgenoot Sujono (25) uit
Smarang en student aan de journalistie
ke academie, verblijft voorlopig nog in
Spanje.
er Semarang en Bandoeng gingen
i twee weken te voet naar Djakarta,
andaar als werkend passagier naar
Singapore. De tocht naar de Siamese
grens, via Kuala Lumpur en Penang,
duurde ln verband met de g^ierilla-actl-
:it twaalf dagen, waarvan ze drie da-
Waf de Protestanten missen
Luther en Calvijn waardeerden
de private biecht
IN HET SPECIAAL aan de biecht
gewijde nummer van De Pro
testant, het orgaan van de Evange
lische Maatschappij en de Ned. Gus-
taaf Adolfvereniging. dat er naar
streeft de verhouding van het Pro
testant isme-R. Katholicisme te be
lichten vanuit het Reformatorische
standpunt, heeft vicaris W. R. v. d.
Zee te 's-Gravenhage geschreven
over de houding, die de Reformatoren
Luther en Calvijn tegenover de biecht
aannamen.
Luther, aldus de Haagse vicaris, had
;el waardering voor de biecht.
Hij verklaarde ln 1552: „Maar toch wil
ik mij de private biecht door niemand
laten ontnemen en zou ik haar niet voor
het geld van de gehele wereld willen
geven, want ik weet, welk een kracht en
troost zij mij heeft gegeven. Niemand
weet, wat de private biecht vermag, dan
hij die dikwijls met de duivel worstelen
i strijden moet".
De Reformator had uiteraard zijn be
varen: hij was tegen de veruiterlijking
»n de biecht en tegen de biechtdwang
Maar volgens Luther hief het misbruik
het op zichzelf goede gebruik niet op Hij
'ond de biecht een waardevol en haast
onmisbaar instrument In dienst van de
zielszorg der kerk en hij erkende de
biecht als derde sacrament naas'. doop en
avondmaal.
De belijdenisgeschriften van het Luthe-
inisme erkenden de biecht ook als derde
icrament. En de kerkelijke praciijk ken
de nog lang de biecht als voorbereiding
de deelname aan het avondmaal.
Helaas op den duur in een vorm die de
rmator er ongetwijfeld weer toe ge
bracht zou hebben op de hem *'gen felle
te een protest te laten horen. Het
d namelijk steeds meer een middel
de geloofskennis en de orthodoxie van
de biechteling te toetsen. En zelfs de
dwang werd weer binnengehaald Haar
s wordt later ingenomen door de
schuldbcliidenls en genadeverkondiging ln
de eredienst.
DE PASSAGES waarin Calvijn zich
positief over een biecht uit, zijn te
vinden ln het derde deel van zijn Insti
tutie (cap. IV). Hij spreekt daar over de
laning van de apostel Jacobus „be
lijdt dan elkander de zonden" (Jac. 5 16).
Deze vermaning heeft natuurlijk betrek
king op de onderlinge verhouding van de
leden van Christus' gemeente op de
openheid voor elkaar
Maar Calvijn laat er dan op volgen, dat
en vanzelfsprekend zelf degene uit kan
kiezen voor wie men zijn schuld belijden
maar dat daar toch ln de eerste
plaats de „herders" de aangewezen per
il voor zijn. Niet.vanwege eventuele
persoonlijke gaven, maar van vege het
feit. dat ze door de Heer zelf -•eroepen
zijn om „de zonden (tel vergeven en de
zielen (te) ontbinden"
Calvijn «Dre«kt zich ook nog uit voor
»n zekere regelmaat van deze „bijzon
dere belijdenis".
„Intussen verzet ik mij er zo weinig
tegen, dat de schapen zich voor hun her
der stellen, zo dikwijls zij aan het heilig
Avondmaal willen deelnemen, dat ik zelfs
wel zou willen, dat dit overal waargeno-
Het punt waarop Calvijn van Luther
afwijkt, is dat hij de biecht nooit als derde
sacrament heeft willen zien. De „abso
lutie" in de biecht is niets anders dan een
bepaalde vorm van prediking.
In tegenstelling tot het Lutheranisme
heeft het Calvinisme de biecht niet ge
handhaafd. De Gereformeerde Delijdenis-
geschriften spreken nergens over de
biecht en zij is in de practijk ook nooit
uitgeoefend, afgezien dan van wat er ln
ieder pastoraal gesprek van de waarde
en de bedoeling van de biecht is verdis
conteerd.
Samenvattend kunnen we zeggen, (lat
beide Reformatoren, naast critiek, zeer
zeker waardering hadden voor de biecht.
En wel. omdat zU daarin een belangrijk
hulpmiddel voor dc zielszorg van de Kerk
zagen. Dc biecht slaat bU hen ln het raam
van het pastoraat. Hun argumenten-pro
ontlenen zjj dan ook aan deze sfeer van
de zielszorg. Niet dc heilsnondzakeiykheid,
maar dc pastorale wenseiykheid bepaalt
de waarde van de biecht.
En hadden de Reformatoren ln dit op-
#cht dan ook niet de historie aan hun
zijde? Was het niet de oervorm van de
biecht, die men in hun concepties zou
kunnen herkennen? Want het waren toch
wel pastorale motieven geweest die aan
de biecht in de vroege Middeleeuwen het
leven hadden geschonken. Zij was bedoeld
geweest voor allen die geestelijke hulp
nodig hadden en zich daartoe wendden tot
hun „biechtvader", één van de monniken,
in een naburig klooster.
OAS DE VERMENGING met een andere
kerkelijke instelling had aan de biecht
haar laat-middeleeuwse gelaat gegeven.
De vermenging met het kerkel'jk tucht-
wezen. dat de taak had de heiligheid van
Christus' Kerk zoveel mogelijk te bewa
ren. Dat tuchtwezen had in de loop van
de tijd de biecht in zijn dienst genomen.
Het gevolg was. dat de biecht tot een In
stelling werd, waaraan alle leden van d»
Kerk zich moesten onderwerpen. Zo laten
zich maatregelen begrijpen als de ver
plichting jaarlijks te biechten, de eis van
de opsomming van alle als zware gecata
logiseerde zonden en de plaats van de
penitenties als kerkelijke straffen. Maat
regelen, waartegen de Reformatoren zich
nu verzetten. En het ls alsof zij hiermee
achter die ontwikkeling om terug willen
grijpen naar de zuivere pastorale oer
vorm. vrij van alle juridische aspecten.
Op datzelfde spoor zijn ook degenen ge
gaan. die in latere tijd weer gepleit heb
ben voor herstel van de biecht binnen het
Protestantisme. Ook zij deden dat voor
namelijk vanuit pastorale overwegin
gen Tot een werkelijk herstel van
de biecht ls het alleen nog Incidenteel ge
komen: ik denk met name aan het werk
van J. C. Blumhardt. aan Wilhelm Löhe
en aan de in het Protestantism* herleef
de broederschappen als de Duitse Mi-
chaelsbruderschaft en de Franse gemeen-
gen per auto reisden en negen dagen
Hepen. In Januari 1955 kwamen zij per
trein in de Siamese hoofdstad Bangkok,
waar zij tien dagen op de Indonesische
ambassade logeerden. Ook tijdens hun
verblijf van een maand in dc Birmese
hoofdstad Rangoon waren zij enige tijd
de gast van de Indonesische ambassa
deur. In verband met onlusten in Assarr
staken zij per boot over naar Calcutta,
en vandaar liepen zij in twee maanden
naar de Pakistaanse hoofdstad Karachi
Via Karachi gingen zij eveneens te voe'
door Afghanistan naar Iran, een van de
moeilijkste trajecten van de gehele rein
Over een afstand van 150 km. die zli
In vijf dagen liepen, vonden zij niet één
dorp. maar leden honger, en dorst, wer
den overvallen door typhoons, zandstor
men en hadden slechts telegraafpalen
om dc richting te bepalen. Hun kleding
was tot een minimum beperkt, want alles
wat zij konden dragen was bestemd voor
voedsel. Op de Indonesische ambassade
ln Teheran kwamen zij weer op krach
ten. en lopend en liftend gingen zij naar
Bagdad, waar zij in Juli 1955 aankwamen.
Via Bagdad dwars door de woestijn naar
Amman in Jordanië (per auto, andere
manier om de woestijn door te trekken
ls onmogelijk) en van Amman naar Sa
oedi-Arabië, waar Balbed en Sujono een
bedevaart naar Mekka maakten.
Lawalata, die als Christen niet in de
stad werd toegelaten, ging rechtstreeks
naar Cairo, waar zijn vrienden hem drie
maanden later weer ontmoetten.
Van Cairo gingen zij per boot naar
Athene, en vandaar over Salonikl en Bel
grado naar Rome. Van Rome gingen zij
over München en Bonn naar Parijs, van
waar een lid van de Indonesische ambas
sade lien met zijn auto naar Den Haag
bracht.
Zij vertrokken nagenoeg zonder geld
uit Soerabaja, maar traden onderweg
met Javaanse en Baüneese dansen voor
radio en televisie op. In sommige plaat
sen werden ze door studenten verder
geholpen en ook van de zijde van de pers
bestond veel belangstelling voor hun
tocht.
Tot Nieuwjaar logeren zij op de Indo
nesische ambassade in Den Haag en ze
hopen ook in Nederland nog enkele voor
stellingen te kunnen geven. Wanneer de
ergste winterkoude achter de rug is. zet
'en zij hun reis door Europa voort. Later
zullen zij hun ervaringen te boek stellen
Herringen Landbouwschap. De com<nvi6-
sie f;-na no: ën-bedrijfs'.-i chamen van de
SER. heeft óe verordening van het
Landbouwschap tot het opleggen van
heffngen goedgekeurd
Kolendamp De 58-jarige kleermaker P.
Heberlé uit de Dr. van Mierlostraat in
Breda is gisteren door kolendampvergif
tiging om het leven gekomen. Zijn echt
genote is in ernstige toestand in het zie
kenhuis opgenomen.
aestaat. Het dingj;
it het een merk-j
kreeg toon h*'
„Hier ben ik bijzonder trots op", al-
dus sprak onze gastheer. En hij greep in
een propvolle kast met inktkokers, flesjes,'
staafjes en ondefinieerbare voorwerpen.
Er kwam een apparaatje te voorschijn,
waarmede men eens de ganzenveer, dit
600 jaar geleden als schrijfinstrument|
„ontdekt" werd. met een simpele hand-'
beweging driehoekig kon toespitsen en
gelijktijdig splijten. l
Een klein afneembaar mesje aan de
achterzijde maakte het mogelijk, de afge- 1
sleten punt weer scherp te snijden.
„Ik ken iemand, die thans nog met dei
ganzenveer schrijft", zo vervolgde onze
gastheer. „Hij vindt het heerlijk en zou|
niets anders willen". j
En onderwijl kijken we naar een histo-'
rlsche Kerstbrief met veel krulschrifl
welk origineel ganzenveer-document bo-j
ven een kleine draaibank-met-tal-van-|
instrumentjes hangt, waarmede de heer
Ten Hoope alle vulpen-onderdelen eigen
handig kan vervaardigen.
Hij maakt in een wip een section, een
barrel of een dop, of zo nodig een geheel
nieuwe vulpen-fabrikaat Nieuwendam! j
EEN PEN IN EEN BOTERLETTER
JVU ZAL MEN misschien vragen, hoe een
mens er toe komt, een dergelijk innig
verbond met de pen-in-al-haar-verschij-
nlngsvormen te sluiten. En in het bijzon-
met de vulpen, waarvan de heer Ten
Hoope thans 627 variëteiten bezit. Maar
de heer Ten Hoope is een van de weinige
gelukkige mensen, bij wie hobby en be
roep samenvallen. Hij is n.l. chef van de
technische afdeling én procuratiehouder!
bekende vulpen-onderneming te Am-!
sterdam, terwijl hij ook optreedt als do-!
cent voor de vakgroep Kantoorboekhan
del. In dit milieu is het immers gewoonte
geworden, hem met „professor" aan te
spreken.
Maar laten we het „museum" eens na
der bezien. Men vindt hier de Chinese!
schrijfkist, het Indonesische boodschap--
penlijstje, de Parijse verpakking van de
ganzenveder, de eerste primitieve vulpot
loden, de rieten en stalen pennen en wat
al niet meer!
Uniek is de „bananenpen",
er maar één tec wereld bestaat. 1
wordt zo genoemd omdat h
waardig kroin model kre
belandde ln eenwasserij en onge
merkt door de wringer werd gedraald.
„Moet u eens voelen, hoe heerlijk de-I
ze pen in de hand ligtEr is ookl
nog een pen, die in een boterletter werd'
meegebakken. En verder een reuzen-
schepping, die er uitziet als een boom
stammetje.
Al pratende verdwalen we In een „oer
woud" van dulzend-en-een klipper-,
schroef- en dopsystemen van 96 soorten
•erschlllende inktgeleiders en van hef
boom-, drukvulling-, vacuumzuiger- en
pipetsystemen.
WATERMAN. PARKER EN SWAN
/"OMSTREEKS 1893 vond een zekere mijn-
heer Waterman de vulpen uit. Kort
daarna kwamen ook de pioniers Parker
en Swan met zo'n pen voor de dag. En
een verblijd schrijvende mensheid riep:
„Weg met die ambtenarenflesjes" (die al
dan niet waren voorzien van een z.g. ste--
wardkraag, opdat men ^ich niet ln de
rs zou steken), „weg met de reis-
flacons, de zandstrooiers en andere rom
mel!"
Bij het begin van de verlichte schrijf-
ïuw werd de boel zo grondig weggegooid,
dat de heer Ten Hoope de grootste moeitej
heeft, er nog iets van te bemachtigen. Hoe
lang zoekt hij nu al niet naar zo'n „blad
een zandlepel" uit de tijd van om
streeks 1850, zoals hij dit met begerige:
ogen in het ex-kelzerlijk kasteel te Doorn!
:ag staan. Maar een dergelijk blad schijnt
liet meer voorhanden te zijn.
Terwijl wij allerlei zaken opschreven
zag de heer Ten Hoope met één oog met
welk merk vulpen we dit deden. Vervol-l
gens kon hij uit het schriftbeeld opmaken,
if welk type onze pen behoort.
„Maar dat is niets bijzonders dat is
•n kwestie van routine. Mijn twee zoons
i mijn dochter, die ook in het vulpenvak
zitten, z\jn al bijna net zo verToen
ten we afscheid nemen. Want de heer
Ten Hoope wilde „nog even gauw" een
vulpen maken. Morgen is er een neefje
me jarig, weet u...."
Opsporing verzocht van Aaltje Antonia
m Bennekom, die sinds 22 December uit
haar woning in Rotterdam is vermist. Zij
vijftien jaar oud en heeft haar spaar* I
barvkboekje meegenomen.
VISSERIJ? EN MARKTNIEUWS
IJMUIDEN. 37 Dec. Besommingen
Trawlers drie trawlers i 21.700. 15 700. 19,600.
IJM 10 25.300; haringloggers; 1JM 19 en
KW 185—10.300. KW 101—tl.500. Verse via-
locgersKW 107—2850. 135—2800. IJM 14—
10.000. 129—7550. 74—3940. 126—3850. 125—
411(1. I (173010, KO 2—2970. IJM 53—2450,
KW 95—8500. 51—3230, 37—3530, 57—3690.
-2700, 147—2730.
otters
KW 79—4230, 36—
1700, 50-'
2770, BÜ 33—2öl0, AM 18—4320, IJM
4110, 210—3950, 31—3250, 7—4010.
LEIDEN, 27 Dec. - Vette varkensmarkt.
Aanvoer 137 vette varkens. Notering: zware
184. lichte 1(76—182, slagersvarkens 182—184
Handel; onzeker.
SCHEVENINGEN. 27 Dec. Vlsserljbe-
richt Met verse haring waren hedenmorgen
aan dc markt dc spanvissers SCH 123 en
121 met 8440 Notering verse haring (Bres-
kens» 1416.80 per kist van 50 kg. Loggers
verse haring SCH 106—7850, 54—9000. Note
ring verse haring (Kanaal) 18.6021 per
kist van 50 kg.
ROTTERDAM 27 Dec Veemarkt Aan
voer 3907 stuks, waarvan 1000 vette koelen
en ossen, 714 gebruiksvee, w.o. 625 tbc-vrlj.
131 gri
schappen van Taizé en Granchamps. De
vraag naar de biecht is en blijft een vraag
aan de zielszorg der Kerk.
20 bokken of geiten,
koeien 2.72—3.04. 2.52
per stuk:
en 130, MO. i
90. lammeren 120, 100. 90, kalf. en melk
koeien 1(100 950, 725, varekoelen 795, 695,
596. vaarzen 780 680, 580, pinken 460, 426,
330. Overzicht; vette koeien: aanvoer min
der, handel goed, wat stijver in prijs, pri- I
minder. Varker
redelijk, iets st
ïandei redelijk,
torter, handel
i prijs, enkele
notering, handel I
minder, handel kalm, o
anderd Slachtpaardcn: aanvoer korter,
del redelijk, als vorige week. Schapen
pinken; aanvoer iets minder, handel traag,
als vorige week.
VLAARDINGEN. 27 Dec. - Marktprijzen.
Volle haring (Kanaal I 47.70. steurharlng
'Kanaal) 37.50—42.70, ijle haring (Kanaal)
