Zilveren jubileum van
Sinologisch Instituut
het
Ds Bijlefeld nam afscheid
van Hervormde Gemeente
Geslaagde lustrumexpositie
van fondclub Leiden e.o.
nEUWE LEIDSCHE COUBANT
MAANDAG 19 DECEMBER 1955
PLAQUETTE VAN WIJLEN PROF. DUYVENDAK
Geloof in de toekomst, hoewel
deze zorgen baart
te p,.[N DE WERKKAMER van wijlen prof. dr J. J. L. Duyvendak is Zaterdag-
iwoidai middag in het gebouw van het Sinologisch Instituut aan de Eerste Bin-
aenvestgracht te Leiden op sobere wijze herdacht, hoe 25 jaar geleden dit
Hok »Jn^tuut 'n het leven werd geroepen. Op sobere wijze, want nog hangt
aver het Instituut de schaduw van het droevig verscheiden van haar
nente oprichter en directeur, prof. Duyvendak, wiens plaats tot nu toe ledig
is gebleven. Daarbij zijn de vooruitzichten, mede door het ontvallen
Nederlands Oost-Indië, van dien aard dat er zeker geen reden bestaat tot
Uitbundig gejuich, hoewel aan de andere kant het geloof in de toekomst
/an het Instituut gerechtvaardigd blijft.
rijks-
id tot De herdenkingsplechtigheid werd bijge-
entels^oond door de rector magnificus der Leid-
w a* Universiteit- Prof. dr A. E. van Arkel,
ea^ir. mr F. H. van Kinschot namens Cura-
pren, vergezeld van de secretaris, m
f. Hofstee, de echtgenote en dochter
pijlen prof. Duyvendak. mr J. Nittel.
hens de minister van Onderwijs, Kunsten
In Wetenschappen, jhr. mr F. Beelearts
tan Blokland, oud-voorzitter van het In-
Itituut, prof. dr C. C. Krieger. een dei
deliede-oprichters. vele hoogleraren van dt
gstel-ltteraire en andere faculteiten, directeu-
gani-ien van zuster-instituten, studenten in d«
0Perj|lnologie en vele andere belangstellen-
an
zijn,e c
;|oor de voorzitter van de „Stichting tot
vordering van de studie van het Chinees
de Rijksuniversiteit te Leiden" (zoals
officiële benaming luidt), F. C. baron
ran Aerssen Beijeren van Voshol, die uit-
roerig stil stond bij de voorgeschiedenis
-ran de oprichting van het Instituut. Hier-
|ij noemde hij in het bijzonder twee na
pen: die van Schlegel en van De Groot.
Schlegel en De Groot
Schlegel is eigenlijk de man geweest,
die de grondslag legde voor de Neder
landse academische beoefening van het
Chinees als afzonderlijk vak. Hij werd tot
die taak geroepen, nadat hij in het toen-
lialige Nederlands-Indië Koning Willem
|II ettelijke jaren had gediend als tolk.
En dat (in 1875) was waarlijk niet te vroeg,
want in de Archipel had men reeds kun
nen waarnem^i hoe de functie van de
Chinese bevolkingsgroep in het economi-
iche leven zich sinds de geleidelijke af-
ichaffing van het Cultuurstelsel was gaan
Ontwikkelen op een wijze, die de weten-
ichappelijke bestudering van hun taal
tn zeden, hun rechtsopvattingen en van
hun stamland in 't algemeen, ten volle
rechtvaardigde, ja zelfs eiste. Maar be-1
nik- halve het wetenschappelijk belang, was
er ook de zakelijke behoefte aan practl-
fcke landsdienaren, die de Chinezen gron-
en di« kenden uit de levenspraktijk.
2j15 Schlegels opvolger was De Groot, eerst
hoogleraar in de land- en volkenkunde
ntó* ,an de Leidse universiteit, vanaf 1891 be-
elc» tette hij daarna de leerstoel van Schlegel.
no- In 1911 aanvaardde hij een benoeming
'■4« lan de universiteit van Berlijn
>ct! de oorzaken van zijn vertrek was, dat in
iet. Duitsland» hoofdstad alls hulpmiddelen
)j13 outillage ter beschikking stonden, die hem
In Leiden ontbraken. Niettemin bleef hij
t.00 rich tot 1914 belasten met de opleiding
een aantal Nederlandse Sinologen voor
ijs geringsdiensten in Ned. Indië en Peking.
:.10 Onder dezen bevond zich Duyvendak. die
In 1912 voor het eerst naan het Oosten
vertrok.
Deze jongeman toen 30 jaar werd
m* In 1919 rijp geacht, niet als hoogleraai
.45 maar als lector, om in Lelden Chinees te
doceren. Het merkwaardige feit deed zich
■3® hierbij voor, dat hij aldus met eer
versitaire leeropdracht werd belast,
der dat hij enig regulier academisch vak-
Je- examen had gedaan. Dit was het gevolg
van de toenmalige structuur van het hoger
oè onderwijs in Nederland èn van De Groots
huchtere en gezonde opvattingen
vi onderscheid tussen hoofd- cn bijzaken.
4-j „Als de hoger-onderwijswet geen exa-
men-indeling kent, die recht doet weder
varen aan een passende indeling van d«
stof, dan maar géén examen. Als je maai
t. zorgt dat je Chinees kent, met wat er bi;
hoort," placht hij te zeggen.
En Duyvendak kénde Chinees, en toog
aan de uitvoering van de leeropdracht.
Op één dag
d Eerst ettelijke jaren later
herstel in deze situatie mogelijk, waartoe
de herziening van het academisch sta-
3 tuut de weg had geopend. En dat herstel
0 kwam op wel zeer zeldzame manier: ee
docent, die nog examen doet, is niet alli
daags, maar een lector, die in het negende
jaar van zijn lectoraat zijn éérste exai
doet, en dan nog wel op één en dezelfde
dag candidaats en doctoraal, en beide cu
laude, mag een zeldzaamheid worden gi
noamd. Deze lector was Duyvendak. En
nog datzelfde jaar (1928) volgde zijn pro
motie. eveneens cum laude
Twee jaar later volgde zijn benoeming
tot hoogleraar.
En dit was zéér bijtijds, want het heeft
maar weinig gescheeld of Duyvendak
voor Leiden verloren gegaan, toen hij
beroep kreeg van de vermaarde Columbia
University in New York. Gelukkig bleef
het alleen maar bij een afspraak met deze
universiteit, krachtens welke Duyvendak,
die in 1929 reeds een semester had gedo-
T.I.G. beleeft tijd van
grote bloei
In de Kleine Burcht hield de Leidse
toneelvereniging „Tot Ieders Genoegen"
haar algemene ledenvergadering. De voor
zitter. de heer A. Arentsen, sprak zijn
vreugde uit over de grote opkomst.
Uit de jaarverslagen van secretaris en
penningmeester bleek, dat de dit jaar
25 jaar bestaande vereniging een tijd van
grote bloei beleeft. Bleef het ledenaantal
'vrijwel gelijk aan dat van vorige jaren,
het aantal donateurs is met sprongen ge
stegen. Ook de financiële toestand is
rooskleurig. Het afgelopen verenigings
jaar mocht worden afgesloten met een
De voorzitter deed verschillende mede
delingen. Zo zal de bespreking van plaat
sen door leden en donateurs voortaan op
enkele avonden worden gehouden. Hij
dankte verder mevr. Cosijn-Landesbergen
voor haar vele goede werk. Secretaris
I. Boom Jr, toneelmeester J. Bodenstaff
en tweede penningmeesteresse P. Harte-
velt werden hierna in hun functie her-
Tot slot van de avond werd het bestuur
door de leden, als blijk van waardering,
een klein geschenk aangeboden.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Willem, z v C. D. Zand
vliet en G. Koo*.; Nicolaas, z v N. A.
Heemskerk en J. A. van Duijven voor
de; Hugo Jean, z v M. Jacobson en J. C.
Keij; Christina Johanna Maria, d v F. W.
Saunier en C. P. A. Barreveld; Antoinet
te Veronica, d v W. G. den Dubbelden
en J. E. Haneelman.
OVERLEDEN: H. van Iterson, man 73
Jaar; E. Verzaail, wednr, 76 Jaar, E. v d
Waals, wed. van Walle, 78 jaar.
HOE HET GROEIDE
Het zo eenvoudig begonnen
Instituut heeft thans een in
drukwekkende inventaris: be
gonnen met een depót uit de
Universiteitsbibliotheek. om-
vattende 454 Europese boeken
en 1140 Chinese werken, waar
onder vele verzamelwerken, te
zamen 13.000 delen, met een
eigen bezit van 300 Europese
boeken, is dit laatste getal ge
stegen tot 4000; in 1930 waren
er practisch geen Chinese wer
ken, thans ruim 4000 waar
onder talrijke verzami Iwerken,
tezamen enige tienduizenden
delen; aan microfilms in 1930
niet één, want die bestonden
toen niet; thans 1045 rollen,
omvattende 2558 zeldzame
werken en handschriften; aan
schenkingen: een prachtig Chi
nees huisaltaar, een aandeel uit
de stipendia van de B.P.M., een
belangrijke "gift van de Rocke
feller Foundation 20.000
boekengeschenken, foto- en
filmmateriaal, kaarten en
plaatwerk en een thans door
de Nederlands-Chinese Vereni
ging beschikbaar gestelde grote
geldsom.
ceerd, als gast ook voortaan om het an
dere jaar daar een semester kon gaan
werken en college geven.
Tijdens zijn lectoraat had Duyvendak
reeds ervaren hoezeer de outillage, het
apparaat, het „laboratorium" van oudshei
in Leiden de zwakke plek- was geweest,
met het gevolg dat de universiteit De
Groot naar Berlijn zag vertrekken. Dien
tengevolge heeft hij, van af het begin van
zijn professoraat, zich ingespannen in deze
leemte te voorzien. En, om kort te gaan,
de oprichting van het Sinolgisch Instituut
hiervan het gevolg. Een instituut, dat
hem nooit een doel zelf werd, doch
slechts een middel, een apparaat voor
studie van het Chinees is geworden
gebleven.
De heer Van Aerssen schetste vervol
gens uitvoerig de eerste moeilijke jaren
'an het Instituut, waarin de regering een
ubsidie toestond vanf 2550 per jaar.
Maar gelukkig had de jeugdige stichting
de wind In de zeilen, doordat e
•ikaans Sinoloog in 1931 reeds in Leiden
kwam studeren en promoveren: Arthur
W. Hummel, van de Library of Congress
Washington. Diens waardevolle disser
tatie heeft men dienstbaar weten
een aan het initiatief tot uitgifte i
ierle eigen publicaties, in samenwerking
met de firma Brill te Leiden („Sinica
Leidensia"), waarin van tijd tot tijd be.
langrijke werken verschenen, meest dis
sertaties, waaronder vier van buitenland-
doctores
Vervolgens de verdere lotgevallen var
het Instituut opsommend mutaties ir
het voorzitterschap, verhuizing van Rapen
burg 71 naar de tegenwoordige localiteil
in 1935 schetste de heer Van Aersser
de uitbreiding van de bibliotheek, waar
de reis van Duyvendak naar China
(1935), die vijf maanden in beslag
ongetwijfeld heeft bijgedragen, door het
binnenstromen van geschenken en ruil
materiaal.
Sprekend 'over de oorlog, vertelde de
heer Van Aerssen dat juist in die jaren,
het contact met het buitenland
broken was. het Instituut volop de ge
legenheid verschafte tot Intense studie.
Continuïteit en systematiek in het werk
werden hierbij bovenal verzekerd door de
Tjan- Tjoe-som en Smit. Zo werd
het Instituut een van die stille plekken in
iverweldigd Nederland, waar toever
trouwde waarden werden behoed en ge
cultiveerd. voor zover mogelijk. En toen
de oorlog amper voorbij was, en Duyven-
weer boven water was gekomen
het neerleggen van zijn ambt in 1942
werd de grond hem te warm onder de
voeten konden in 1945 reeds verschil
lende examens worden afgenomen, die
alle. behalve en naast clandestiene exa-
onder de bezetting waren voorbe
reid.
Nadat spr. vervolgens verschillende mu
taties had besproken dr Tjan Tjoe-som
als hoogleraar naar Indonesië, het over
lijden van prof. Duyvendak, de promotie
laude van de heer Hulsewé en diens
benoeming tot onder-directeur, de afvaar
diging van de heren Hulsewé en Vos se
dert "46 docten in 't Japans, naar de Ge-
neefse converentie in '54. gaf hij 'n uitvoe
rig overzicht van de bezittingen* van 't In-
De toekomst
Wat de toekomst betreft, geloofde de
heer Van Aerssen dat deze. hoewel zij
enige zorgen baart, toch met vertrouwen
tegemoet gezien kan worden. Wat de zor
gen aangaat: al is onder Sinologen de
gestalte van de stille geleerde geen uit
zondering, daarnaast was deze studie,
in de regel gecombineerd met Japans,
en andere vakken, tot 1940 de sleutel voor
jongelui, die zich willen voorbereiden
voor de Nedeilandse overheidsdiensten,
voor Oostaziatische zaken in de Archipel
en bij de legaties en consultaten in hel
Verre Oosten.
Van deze carrières voor Sinologen er
Japanologen heeft de eerstgenoemde
'oor Oostaziatische zaken opgehou-
te bestaan, terwijl, wat de tweede be
treft, de naoorlogse hervormingen in de
diplomatieke en consulare diensten inmid
dels hebben geleid tot een fundamentele
'ijziging van de plaats, die de Oriën
talistiek inneemt bij de selectie en de op
leiding van gegadigden.
Nochtans zal de schoorsteen van het
instituut kunnen blijven roken. Aan de
kant zal er behoefte aan Sinologen
in de sfeer van de zuivere wetenschap
blijven bestaan, aan de andere kant mag
verwacht worden dat een eind zal komen
aan de stagnatie, waarin de uitwisseling
tussen volken en culturen voor wat China
betreft in deze laatste jaren verkeert.
„Ook Duyvendak," aldus de heer Van
Aerssen, „heeft niet getwijfeld aan de
toekomst van de Leidse sinologie, noch
van de Nederlandse Sinologen al wist
hij beter dan wie ook, dat die toekomst
stellig niet gemakkelijk zal zijn. Dit ge
loof heeft hij niet alleen beleden, maar
ook bewezen. Immers, zoals hij in 1929 het
beroep naar de Columbia University af-
zo heeft hij in 1948 bedankt voor
het minstens even eervolle aanzoek van
Oxford. En de reden daarvan? Afgezien
zijn Hollands hart, lag deze mijns In
ziens ongetwijfeld voor een goed deel in
de bevrediging, die zijn geest en zijn ge
moed. zijn werklust en zijn ambitie wist
te vinden in zijn werkkring te Leiden, bij
zijn eigen Alma Mater, met als centrum
brandpunt: zijn Sinologisch Instituut".
Nadat de rector magnificus der Univer
siteit, prof. dr A. E. van Arkel, met een
kort woord de Stichting zijn gelukwensen
had aangeboden, onthulde mevrouw Duy
vendak in de bibliotheekkamer een af
beelding van de plaquette, door de heer
Putterswijk te vervaardigen, die eerlang
i plaats zal krijgen op een paneel tussen
boekenkasten in dit vertrek.
AGENDA VAN LEIDEN
Maandar
Marekerk, 8 uur: Kerstspel „De Ster
van Bethlehem" van M. Nijhoff.
Schouwburg, 8 uur: abonnementsvoor-
stelling, Rotterdams Toneel met „Thee er
sympathie".
Stadsgehoorzaal. 8 uur: propaganda-
avond Chr. Besturenbond, toneelgroep
„De Professorenwijk" speelt „Een bruid
kwam op bezoek".
Foyer stadsgehoorzaal. 8 uur: Centrale
vereniging voor de markt-, straat- e
vierbandel, 35-jarig bestaan-.
Gulden Vides, 8 uur: filmavond
Federatie" (kamerverhuurders).
Leiderdorp. Dorpshuis, 8 uur
kenspel „De vierde wijze".
O e g s t g e e s t, Het Witte Huis, 8
contactavond „Natuur in huis".
Dinsdag
Antoruus-clubhuis, 2 uur: Ned.
eniging van huievrouwen. Kerstmiddag.
Recreatiezaal H.C.W., half 8'- openings
avond Leidse Jeugdolympiade.
Marek-erk. 8 uur: Kerstspel „De Ster
van Bethlehem" van M. Nijhoff.
Schouwburg, 8 uur: abonnements'
stelling. Rotterdams Toneel met ,.Th<
sympathie"
Rem. kerk, 8 uur: Kerkconcert. Aya
Snellen (fluit), Henk Mizée (viool) en Wim
v. d. Reyden (orgel).
Café Aniba. 8 uur: tuinders- en bloe-
misterwereni-gdng „Door Eendracht Ver.
Foyer stadsgehoorzaal 8 uur: Ned. Rels-
vereniging, de heer De Groot over Cala-
brië en Sicilië.
Woensdag
Stadsgehoorzaal, 12.40 uur: twaalfuurtje
iet Pia Beek.
Levendaal 1, 25 en half 8—'half 10:
KersttentoonsteWdng commissie voor huis
houdelijke en gezinsvoorlichting.
Schouwburg, 8 uur: Kon. Rederijkers
kamer „Jan van Beers" met „Welkom
op Porthenis".
Antonius-olubhuis. 8 uur: De Professo
renwijk, toneel, ballet en volksdansjes
door de jeugd.
Lutherse kerk, 8 uur: K. en O., Willem
Berkhemer draagt voor uit Jesaja, m
Rosa Spier (harp).
Rehoboth, 8 uur: A.R. wijkkiesverem-
ging IV. D. J. Brouwer uit Oegstgeest
over: Drie recht-drie averecht
Cantine Parmentier (Schelpenkade 6), 8
uur: Kerstviering van De Sleutelbloem.
Gerecht 10, 8 uur: Tuinbouw en Plant
kunde. ledenvergadering.
Stadsgehoorzaal, half 8: Kerstfeest
Koksschool, Amsterdamse Comedie speelt
Christmas Carol,
Foyer Sstadsgehooraaal. kwart voi
bijeenkomst van gerepatrieerden
Kleine Burcht. 8 uur: Leidse postzegel
verzamelaars.
Oegstgeest, 8 uur: gemeenteraad.
Nachtdienst apotheken
Apotheek Boekwijt, Breestraat 74, tel.
20552, en de Haven-apotheek, Haven 18,
tel. 20085.
Tentoonstellingen
Prentenkabinet (Kloksteeg 25), 2-5 uur:
Kersttentoonstelling, litho's in kleuren
door J. Bezemer en J. van Vlijmen (tot
19 Februari).
„Welkom op Porthenis"
Eerste oproering in de wedstrijd
ran Litteris Sacrum
Ter gelegenheid van het eeuwfeest heeft Litteris Sacrum, een wedstrijd uit
geschreven, waaraan deelgenomen wordt door de verenigingen „Jan van
Beers" uit Utrecht, „J. J. Cremer" uit Haarlem en „De Plankeniers" uit
Haarden. Geen geld, doch uitsluitend ere-metaal zal de beloning zijn in
deze edele strijd. Medailles mochten worden ontvangen van H.M. Koningin
Juliana, Z.K.H. Prins Bernhard, de minister van O. K. en W.. de commis
saris van de Koningin in Zuid-Holland, van de gemeente Leiden en van
de N.A.T.U.
ke gedeelten het toneelbeeld nogal sta
tisch was) over het verdwijnen van Ri
chard Mannion, en op z'n best maakte hel
nieuswgierig. Zelfs het inlassen van
beelden uit het verleden kon hierin geen
verandering brengen. De schrijver heeft
in zijn pogen gefaald.
Zoals te doen gebruikelijk is bij een
wedstrijd als deze zullen we niet nader
op spel en spelers ingaan, maar het oor
deel overlaten aan de juryleden.
A. C. Bouwman.
Voor de toekenning der prijzen zal
worden gelet op een goed gebruik van
de Nederlandse taal, op het samenspel en
op de regie, terwijl ook de totaalindruk
van groot belang is.
Onder het keurend oog van de Jury, be
staande uit mevrouw Caroline van Dom
melen en de heren Louis Gimberg en Karl
Guttmann, opende „Jan van Beers" Zater
dagavond de edele strijd met een opvoe
ring van „Welkom op Porthenis" door
Philip Weathers.
Dat „welkom" moet men maar met een
korreltje zout nemen, want zo hartelijk
is het nu ook weer niet
„Porthenis", het landhuis van Jane
Mannion, ligt ergens aan de kust van
Cornwall, het vaderland van vele „thril
lers". Zo wordt ook dit stuk aangekon
digd. We zijn echter noch koud noch
warm geworden tijdens de opvoering.
Op het toneel had de regisseur, de heer
J. J. van Mechelen. meer sfeer weten te
scheppen dan de schrijver in zijn stuk.
Niet dat we het nu zo prettig vinden, een
groot gedeelte van de avond naar een
schemerig toneel te kijken, waar de men
sen door een zwakke verlichting in schim
men overgaan, maar het was tenminste
een vrij goed geslaagde poging om iet<
mysterieus te suggereren. Omdat Wea
thers in dit opzicht faalde, is dit des U
meer te waarderen.
Een thriller moet het hebben van d«
spanning. Met geheimzinnig doen be
reikt men niets, het moet geheimzinnig
z ij n. Dat was het stuk in geen enkel
opzicht
Er werd lang en breed gepraat (in wel-
Letterkundigen naar
Antwerpen
In het Rubenshuis te Antwerpen heeft
de directeur der Koninklijke Bibliotheek
in Den Haag, dr L. Brummel, Vrijdag een
referaat gehouden over het letterkundig
museum in de Residentie. Dit museum en
dosumentatiecentrum wordt op 2 Januari
oor het publiek opengesteld.
De bijeenkomst te Antwerpen werd bij
gewoond door tal van leden van de Maat
schappij der Nederlandse Letterkunde, ook
de afdeling Leiden. In verband hler-
werd de aanvankelijk op Vrijdag ge
stelde vergadering van de Leidse afdeling
tot nader onder uitgesteld.
„De Hoop" herdacht het
tienjarig bestaan
De personeelsvereniging „De Hoop"
an de scheepswerf Gebr. Boot heeft
Zaterdagavond in de kleine stadszaal haar
10-jarig bestaan herdacht. De voorzitter
de heer G. l'Aml, opende deze feest
avond en verwelkomde de aanwezigen.
„The Micky Mouse Players" begonnen
met het programma. De a c rob a ten groep
„The Sandows", onder leiding van de
heer P. Brandt, gaven enkele demon
straties. die zeer veel bijval oogstten.
Verder traden op de muzikale clown
Midrano met zijn wonderviool en xylo-
phoon en de heer J. van Iterson met zijn
Openbare les van jonge
toonkunstenaars
De eerstbeginnende leerlingen van de
Toonkunst-muziekschool aan het Rapen
burg traden Zaterdagmiddag voor 't eerst
in het openbaar op. Zoals te verwachten
was, bestond ook voor deze „openbare
les" grote belangstelling, met name van
de zijde der ouders, broers en zusters,
vrienden en kennissen van de jonge mu
sici. Het programme telde bijna vijftig
nummers", die elkaar vlot opvolgden.
Nieuw-Guinea-avond
voor scholieren
In de aula van het gymnasium spraken
Zaterdagavond dr L. D. Brongersma en
ir J. B. Grandjean voor de Leidse scho
lieren over NIeuw-Guinea.
Dr Brongersma vertelde over de reis,
die hij voor een deel op een marine
vaartuig. en voor een deel per vliegtuig
naar dit land maakte, en besprak ver
volgens de dierenwereld van Nieuw-Gui
nea in het algemeen, waarna hij nog
enkele bijzonderheden vertelde ovei
slangen die er te vinden zijn. Ter illu
stratie van zijn betoog vertoonde spre
ker lichtbeelden.
De toekomstmogelijkheden voor Nieuw-
Guinea liggen op het gebied van de win
ning van aardolie en ertsen, aldus li
Grandjean. Met de exploitatie van d«
oliebronnen werd reeds een aanvang ge
maakt. Door middel van pijpleidingen
wordt de olie van uit het winningsge-
bied naar de kust gebracht en daar ir
tankschepen gepompt om vervoerd ti
worden. Behalve aardolie is het land
ook rijk aan nikkel, chroom en kobalt,
dat vooral in het Cycloop-gebergte bij
Hollandia wordt gevonden. Ook komt in
het Centrale gebergte gouderts voor,
maar dat bevindt zich op grote hoogte.
Hierna werden drie films van de Rijks
voorlichtingsdienst vertoond, die een kijk
gaven op de toestanden bij het onderwijs,
de geneeskundige hulpverlening aan de
bevolking en de woningbouw. Tevens
hebben de aanwezigen zich door een film
op de hoogte kunnen stellen van het
aardoliewinningsproces.
Het ls voor de Leidse scholieren een
leerzame en boeiende avond geweest.
„Gij gelooft in God, gelooft ook in Mij"
W/"EGENS VERTREK NAAR INDONESIë, waar hij predikant wordt van
de Soendanese Kerk, nam ds W. A. Bijlefeld gisteravond in de Ma-
ranathakerk afscheid van de Leidse Hervormde Gemeente, waarin hij
enige jaren heeft verkeerd als predikant voor het werk onder de Oosterse
studenten. Ds Bijlefeld baseerde zijn afscheidsprediking op een woord uit
Johannes 14: „Gij gelooft in God, gelooft ook in Mij."
De predikant zei, dat het geloof in God
nog wel algemeen is. maar dat het geloof
in Jezus Christus voor velen een strui
kelblok en een ergernis is. Ook onder di
Christenen is het niet uitgesloten, dat ei
een heilloze verwarring bestaat ten aan
zien van het geloof in God. Dat geloof kan
bijvoorbeeld gedegradeerd worden tot
vreugdeloze erkenning van een hogere
macht. Verschillen wij dan wel zo
van de religieuze humanisten en de over
tuigde moslims?
Ds Bijlefeld accentueerde, dat de belij
denis van God niets te maken heeft met
een bloedloze macht en een machtige on
zekerheid. Door de intieme ontmoeting,
die van God uitgaat, gaat het volk Israël
in Hem de Heer der wereld zien. De God.
Die uit Egypte redde, op de Sinaï sprak
en Zijn boodschap door een Jesaja en
vele anderen deed vertolken. In de woor
den „Gelooft in God" is God niet een
groots idee, maar de God van Israël, Die
Zich op een zeer speciale wijze bekend-
Verruiming
Ds Bijlefeld weer er vervolgens op, dat
het geloof in Christus geen beperking,
maar een wezenlijke verruiming bete
kent, omdat in en door Jezus Christus
de boodschap Gods helder en klaar de
wereld wordt ingedragen. In de practijk
van het kerkelijke leven staan het geloof
In God en het geloof in Christus vaak
in een vreemde samenhang met elkaar,
terwijl ook kan worden gesproken over
een merkwaardige onsamenhangendheid.
ons echter niet zó i
Gevestigde en vertrokken personen
In de week van 12 tot en met 17 December
Te Leiden vestigden zich: A. P. D.
Bakker. Korte Mare 22; A. Hobbelen
Bekkers. Boerhaavelaan 24; M. C. Lam-
mers LisnetBlock en familie, Meerhof
25; S. H. F. Boelsma en fam., Galgewa-
Yvonne"; J. W. Boon, Haag-
weg 94; C. J. Borsboom en fam., admin.-
ambt. M. v. M„ Franchlmontlaan 36;
P. J. de Bruin, Zoeterw.weg 130; H.
Colpa, klinker, Joubertstraat 7; C. Cor-
nelisse. verpleegster, Witte Singel 27;
J. G. Diepering. Hoflaan 70; L. J. van
Dük. Stadhouderslaan 28; H. J. EUhusen.
1.1. verpleegster, Lijsterstraat 18; W. J.
den EUnden en fam., bouwk. opzich
ter, Morslaan 19; G. Flierman, Hulp in
de huishouding, Pieterskerkhof 36; A. H.
WassenaarFraU en fam., Kastanjekade
Geenjaar en fam., Oostdwarsgr.
13; A. M. ten Geuzendam, Witte Singel
96-97; S. E. de proot, Hyacinthenstraat
21a; P. de Haan en fam., telegrafist
K.M., Marnixstraat 94; J. de Haas en
fam., techn. inkoper. Leeuwerikstraat 3;
W. M. C. Hamers, 1.1. verpleegster, Me-
zenstraat 2; E. Heiinis, stuurman G.H.V.,
Warmonderweg 33; J. den Holder en
bedrijfsleider, a.b. w.s. „Thuis",
ligg. Delftse Jaagpad; L. v. d. Horst,
erpleegster, RUnsburgerweg 10; D.
L. Isarin, ass. huish.. RUnsburgerweg 10;
E. James, Witte Singel 25; J. de Jonge,
kantoorbediende, Morsweg 30a;
Koenes, Witte Singel 41; M. Koster,
Janvossensteeg 61; M. C. Besselinkde
Kramer en fam., Morslaan 29; V. M. M.
Krapf, verpleeghulp, RUnsburgerweg 10;
H. M. Kruidenier, Witte Singel
L. C. Kruis, secretaresse, RUnsb.weg 10;
der Kruk. arts, RUnsb.weg 10
A. T. de Leau, Morslaan 18; J. V. de
Leaude Leau, Morslaan 18; P. Leidel-
meyer, 9 Octoberstraat 45a; T. H. Llem,
apotheker. RUnsb.weg 37; W. T. A. M.
der Lugt, Rjjn en Schiekade 111
C. Mechelse, Hooigracht 38; S. M. D.
Metsers, Nieuwsteeg 31; J. G. de Vries—
fam., Wasstraat 18; I. Oppen-
heim. natuurkundige, RUnsb.weg 161
A. D. Patianon, Hoge RUndUk 190a; M.
Pelmelay, matroos II K.M., Suringarstr.
18; C. Pieterse, RUnsb.weg 191; M. Pol,
I.1. verpleegster, LUsterstraat 18; C. O.
Regteren Altena, Witte Singel 97;
an Saarloos. Kort Rapenburg 9A;
S. C. Emanuelvan Santen, J. v. Goyen-
kade 41; M. J. Schoorel. Witte Singel 41;
A. M. C. Simonis, administratrice, Zoe-
Singel 106; C. Sloos, metselaar,
Smidsteeg 5; A. Spek, Julianastr. 87;
J. A. J. Spoor, Breestraat 14; M. Stan-
dhardt, verpleeghulp, RUnsb.weg 10; A.
Strieker, korp. chauffeur K.M., Marnix
straat 80; E. van der Valk, verpleegster,
De M. v. Streefkerkstraat 52; S. W. Ver
berg, automonteur, Korevaarstraat 43;
J. Verhoog, slager, Turfmarkt 10; A.
Visser, verpleegster, RUnsb.weg 10; E.
- der Vloodt, Groenhovenstraat 19;
B. M. Blaauwvan der Voort, Lage
RUndUk 79A; A. Vreeken en fam., be
drijfsleider, Stieltjesstraat 41; C. VU1-
brief, chauffeur, 5e Binnenv.gracht 18;
J. C. Waldt, Breestraat 51; J. Walter,
Plantsoen 29; H. Westera, ambt. rijks
belastingen, Lorentzkade 2; D. Wielkens,
analyst, De L. de Kanterstraat 30a; B.
Wielstra, serg. schrijver K.M., Marnlx-
str. 96; G. Willems, verpleegster, Rüns-
burgerweg 10; M. P. Willemse, 1.1. ver
pleegster, Wasstraat 26; M. E. Zimmer,
Groenhovenstraat 19; M. C. van der
Zwet, ITogewoerd 57.
Zeer veel inzendingen en moeilijke taak
van leermeesters
De eerste lustrumtentoonstelling van de Fondclub Leiden en omstreken,
Zaterdagavond in de kleine Burcht gehouden, was, mede door de grote
inzending een bijzonder succes. De keurmeesters G. J. Wolkers, Amsterdam
en Th. Hagen, Schiedam hadden met de beoordeling geen gemakkelijke
taak en menige liefhebber, belust op een prijsje, zag dit vaak zijn neus
voorbijgaan.
Klas IV: Duivinnen. bevlogen van 500—
750 km: 1. Gebrs. De Wit 91 pnt., 2. J.
Aanhane 91 pnt., 3. Chr. v. d. Pluym 91
pnt., 4. J Brouwer 91 pnt.. 5. P. -
Drift 91 pnt.
De uiteindelijke uitslagen verdeeld ovei
Alphen. Noordwijk, Voorschoten, Leider
dorp, Warmond en Leiden, waren als
volgt
Ereklasse A:
Doffers, welke 1
in deze club t
a de laatste twee jaai
inste een 10e prijs heb
ben verdiend: 1. F. Hofman 92 pnt., 2. J.
Rakhorst 91 pnt.
Ereklasse B: Duivinnen met dezelfde
prestatie: 1. M. Wolleswinkel 91 "4 pnt..
2. M. v. d. Wiel 91 pnt.
Klas I: Doffers, bevlogen van 750 tot
1050 km: 1. Jac. van Niekerk 92'4 pnt.,
2. J. Rakhorst 92 pnt., 3. M. Wolleswinkel
91 pnt.. 4. Jac. Krekelaar 91% pnt.. 5
ic. van Niekerk 91 pnt
Klas II: Duivinnen. bevlogen van 750
it 1050 km: 1. J. Aanhane 91% pnt., 2
hr. v. d. Pluym 91 pnt., 3. J. Rakhorst
91 pnt.. 4. H. M. Verhoork 91 pnt.. 5. A. W
Krol 91 pnt.
Klas III: Doffers, bevlogen van 500 tot
750 km: 1. B. ter Beek 91% pnt. 2. Fr
fluitende fietspomp Hierna sloot de heer Hofman 91% pnt.. 3. J. Passchler
l'Aml de avond met een kort dank- 91% pnt.. 4 J Aanhana 9! pnt., 5. Nic
uxl. Oudshoorn 91 pnt
Klas V: Doffers. Jong, bevlogen tot 500
km: 1. J Aanhane 91% pnt.. 2. Jac. van
Niekerk 91 pnt.. 3. M. Wolleswinkel 91
pnt.. 4. Nic. Oudshoorn 91 pnt.. 5. J. Lan-
daal 90% pnt
Klas VI: Duivinnen, Jong, bevlogen tot
500 km- 1 L Gijsman 91% pnt., 2 J. Aan
hane 91 pnt.. 3. Gebr. De Wit 91 pnt., 4.
J. Rakhorst 90% pnt.. 5. H. van Vegten
90% pnt.
Klas VII: Orleans. Jonge doffers: 1. C.
Zwaan 91 pnt.. 2. J Aanhane 90% pnt.,
3. J. Aanhane 90 pnt
Klas VIII: Orleans. Jonge duivinnen: 1.
Jac. Krekelaar. 91 pnt.. 2. Nic Oudshoorn
91 pnt., 3. Gebr. Passchier 91 pnt
Mooiste vogels der tentoonstelling: Jac.
in Niekerk (oude doffer). M. Wolleswin
kel (oude dulvln). J. Aanhane (jonge dof
fer), L. Gijsman (Jonge duivlnj.
Uit Leiden vertrokken: K. Been en
fam., Roomburgerweg 4, 's-Gravenhage,
Jul. v. Stolberglaan 129; K. Beens, St
Jorissteeg 12. Bodegraven. Julianastraat
14; L. de VriesBenninga, Haarlem
merstraat 195, *s-Gravenhage, Prinsegr.
103; S. M. H. Berenger, echtg.
vel en fam., Julianakade 14, Den Helder,
Roerstraat 6; J. T. J. Bik, L. RUndUk
94, Zeist, Rembrandtlaan 28:
Birchwood, Groenhovenstraat 9. Oegst
geest, Warmonde-weg 24; K. de Boer,
Roomb.weg 4, 's-Gravenhage, Jul. van
Stolberglaan 129; B. T. U Boomsma,
Vondellaan 6, Breda, Nieuwe Bosstr 44;
A. M. Bree, Boerhaavelaan 4, Amster
dam, BilderdUkkade 27a (Illi; J. H.
Brouwershaven, RUnsb.weg 10, Rotter
dam, Gr. Hilledük 172b; G. K. Roest-
Bulthuis en fam., Haverzaklaan 15, Rot
terdam, Dreischorstraat 50c; A. J. Bur-
gemeestre, Boerhaavelaan 31. Breda.
Baronielaan 155; P. C. A. v. Calmthout
en fam., Julianakade 21, 's-Gravenhage,
Loosduinsekade 47; E. v. Dük, H. RUn
dUk 96, 's-Gravenhage, C. Reinierszkade
121; P. J. M. v. d. EUnden, Mariënpoel-
str. 4, Venray, Leunseweg 1; K. J. de
Haas, Meleh. Treublaan 71, Verenigde
Staten van Noord-Amerika; H. Harland,
Nieuwe Rün 73, Sassenheim, Industrie-
kade 3; M. M. Hattink, W. Singel 37,
Oegstgeest, Laan v. Oud-Poelgeest 44;
W. W. A. Y- Heel, de L. de Kanterstraat
6a, Roosendaal C. A. N. B., Vincentius-
straat 44; J. Boonden Hoed, Sumatra-
straat 165, Alphen a. d. RUn, Westka-
naalweg 18; E. J. Houpt, RUnsburgerweg
10, Oegstgeest, Wilhelminapark 32; J.
Jansen, Oranjestraat 18, Den Helder,
Buitenhaven 5; B. de Jong, Herensingel
46, Leiderdorp, Eikenlaan 14; W.
Kerff, Noordeinde 2a, Amsterdam, Niers
straat 27 III; H. T. P. Klaus, Boerhaave
laan 21, Warmond, Jachthaven 't Fort 9;
A. B. J. Koch en fam., Nieuwe RUn 28,
Velsen, A. v. Burenlaan 4; J. Kriele, M.
Treublaan 17, Den Helder, Buitenhaven
5; A. C. J. Lagas, M. Treublaan 6. Ede
(Geld.), Apeldoornseweg; S. Langeveld
en fam., Calandstraat 28, Leiderdorp,
Pinksterbloem 80; W. v. d. Ley, Hooigr.
51. Grave. Gen. de Bonsweg 1; E. Lie-
ben, W. Singel 96, Portugal; G. D. van
Lierop, Groenhazengr. 12, Baarle-Nas-
sau, Dorpeind B 85; A. B. Luder, Witte
Singel 27, Zwitserland; E. Post—Mes,
Herensingel 11a, Llsse, Irissenstraat 24;
H. J. Moser, RUnsb.weg 10, RUswUk (Z.-
H.Steenlaan 40; D. J. Netto, St. Aag
tenstraat 28a, Oegstgeest. Wilhelmina
park 21; A. A. v. Ruiten—Oskam, Ca-
tharinastraat 9, Haastrecht, Hoogstraat
43; E. C. Philipse, St Jorissteeg 17, RUs
wUk (Z.H.), Smidstraat 11; J. Bruné-
d. Pol, Breestraat 141, Alphen a
RUn, Aarkade 60; J. M. J. Post, O. Sin
gel 70, Lisse, Irissenstraat 24; J. H.
Prevo, 3 Octoberstraat 26c, Warnsveld,
RUksstraatweg 130; J. v. d. Reüden en
fam., Kam. Onneslaan 51, Gouda, W. de
ZwUgersingel 202; J. Heruer—de Roode,
Boshuizerkade 35. Amsterdam, IJselstr.
""II; A. Schuiling, Noordeinde 2a, Kat-
wUk. Wassen.weg 75; I. Simatupang. H.
RUndUk 186A, Amterdam, Brederodestr.
981; O. I. Sinke en fam., LUsterenstraat
24, Haarlem, J. de Meesterstraat 27; J.
'- Sloten en fam., H. RUndUk 156, Zie-
rikzee, Touwbaan 5; H. L. v. d. Steen
fam., Meerb^tr. 15, Utrecht, Antho-
niedUk 4; J. v. d. Steen, Gortestraat 96,
Amersfoort, Alb. Hahnstraat 22; A. J.
M. Kal ker—Steenbergen. Munnikenstr.
56. Alkemade. Voorweg 57A; A. J. Straat.
Zoeterw. Singel 97, Leeuwarden, Span
jaardlaan 130; A. S. Straathof en fam.,
Spieghelstraat 36a, Leiderdorp, Pinkster
bloem 56; C. A. Tibbe, RUnsb.weg 10,
Oegstgeest, H. Morsweg 51a;
Vecht en fam., Breestraat 3b. Oegst
geest. HofdUck 15; H. Veen en familie,
M. Treublaan 23. RUswUk (Z.H.), Jozef
Israëlslaan 55; J. Verduün, Noordeinde
2a, Dorn, Mariniersweg 7; A. S. Verf Or
den en fam.. Leeuwerikstraat 43. Am
sterdam, Prinsengracht 392 II;
Vermeul, Leeuwerikstraat 43, Amster
dam, Prinsengracht 392 II; M. A. Vreede,
Paviljoenshof 27, Verenigde Stalen
Noord-Amerika; M. Wassenaar en fam.,
Timortraat 2. 's-Gravenhage. Fruitweg
26; W. W'Ubenga en fam.. Hooigracht 71.
Voorschoten, Jul. v. Stolberglaan 42,
Conlerentie Oud-Poelgeest
„Droom der gevangenen"
Het «pol „Droom der gevangen" van
Christopher Fry waa het hoofdthema van
de conferentie, die dit weekeinde op
Kasteel Oud-Poelgeeet werd gehouden.
Zaterdagmiddag hebben de vijftien deel-
nemere dit werk doorgenomen, waarbij
leder een rol en een droom rol kreeg 'oe-
gewezen. Avonds heeft ds J. J. van Hil
Rem. pred. te Haarlem, de conferen
tiegangers verteld van de merkwaardige
bijzonderheden er» de achtergronden van
Wry'6 werk. Daardoor kreeg het voor de
bezoeker» meer diepgang.
Gistermorgen werd onder leiding van
ds J. M. Hoekstra een oecumenische huis-
dienst gehouden over Pa. 40 7—9, met ais
thema „Macht tot bevrijding". Gister
middag hield ds Hoekstra een meditatie
aanleiding vaif Luc. 12 3548 en
«prak over het thema „Vrijheid der ge
vangenen" over het verhan tussen ad
en wederkomst.
stellen, dat in de Kerstnacht een Heiland
werd geboren, Die tegen het harde han
delen van een God Ingaat; het feest van
Christus' geboorte maakt géén inbreuk
op het handelen Gods er is sprake van
één doorlopende lijn.
De liefde en de trouw van God, Die is
de God van Abraham, Izak en Jacob, wor
den ons in Jezus Christus gebracht in
een nieuwe helderheid en klaarheid. Het
heil ligt daarin, dat God in Jezus ons
gelijk geworden is. Jezus is Gods weg
tot ons. maar ook de weg van ons tot
de Vader.
We moeten als Gemeente goed weten,
aldus ds Bijlefeld, dat Christus geen eind
punt is, maar: de weg, de waarheid en
het leven; niemand komt tot de Vader
dan door Hem.
Het einde van de tUd Is geen vraag
teken, want In het huis van de Vader
Is ruimte, GoddelUk véél meer dan
w(J zouden kunnen denken. Jezus I»
naar de Vader teruggegaan om ons
een plaats te bereiden. Als we dit
veronachtzamen, kunnen we geen
Kerstfeest vieren. Na Christus behoe
ven we er niet meer aan te twUfelen,
wie God Is en wat HU wil. Aanvaardt
de door God gegeven ruimte. Zo be
sloot ds BUlefeld zUn prediking.
De Gemeente beantwoordde het gepre
dikte Woord met het zingen van gezang
220: Jezus, Gij zijt fle weg tot God, 't
Woord, dat de schepping bereidde, 't licht,
dat al duisternis ten spot ons op de heils
weg wil leiden. Blindelings doolt de we
reld voort, sterven dat is haar laatste
woord. Heiland, wil Gij haar bevrUdenl
Tot wethouder Van der Kwaak, die in
deze dienst het gemeentebestuur verte
genwoordigde. zei ds Bijlefeld, te hopen,
dat het gemeentebestuur een open oog
1 hebben voor de speciale problematiek,
aarvoor de Indonesische studenten in
deze stad staan, met name ten aanzien
de huisvesting. Hij wenste, dat ook
de Leidse universiteit dit aan haar roem
zal mogen toevoegen, dat zij voldoende
belangstelling toont voor hulp en steun
in de Oosterse studenten.
Ook waren in deze dienst aanwezig
vertegenwoordigers van de centrale ker-
keraad. enige predikanten, dr Jansen
Schoonhoven en dr Locker namens de
Hervormde raad voor de Zending, ds
Fijnvandraat, Geref. predikant voor de
Oosterse studenten met standplaats Lei
den, de heer Blankensteln uit Utrecht,
die binnenkort in Leiden als opvolger
srn* ds Bijlefeld zal worden bevestigd,
ertegenwoordlgers van de Indonesi
sche gemeenschap hier te lande.
Aan het eind zong de Gemeente gezang
103: Behoed Uw Kerk, zet uit o God. haar
palen. Na afloop was er gelegenheid in
het verenigingsgebouw ds en
Bijlefeld de hand te drukken.
Feestavond van Clos
en Leembruggen
Zaterdagavond was in de Stadsgehoor
zaal het personeel van de N.V. Sajetfa-
brieken P. Clos en Leembruggen weer bij-
de Jubilarissen van dit jaar te
huldigen.
Onder het zingen van het jubileum
feestlied werden de jubilarissen naar het
toneel gebracht, waar zij werden toege
sproken door de voorzitter van het Ju
bileum-fonds, de heer I. Harte velt. Deze
stelde de trouwe werkers tot een voor
beeld voor allen. Bij de huldiging waren
betrokken mejuffrouw M. Fonteijn, dis
40 Jaar haar werk in de afdeling spin
nerij had verricht, de heeT J. J. de Tombe,
chef van de afdeling opmakerij, haspel
kamer en garenmagazijn, die zijn 25-Jarig
jubileum vierde, en de heer P. Kooreman,
werkzaam in het garenmagazijn, die even-
fns 25 jaar aan de N.V. is verbonden.
Verhinderd voor deze avond was de Ju
bilaris Hartevelt van de afdeling ver
verij. ook 25 Jaar. De aanwezige Jubilaris
sen werden namens het Jubileumfonds ge
schenken aangeboden. De heer Hartevelt
bracht ook de directie dank voor de finan
ciële steun aan en het medeleven met
de personeelsvereniging.
Als woordvoerder van de Jubilarissen
sprak de heer De Tombe woorden van
'ank voor de wensen en geschenken.
Het andere gedeelte van de avond was
In handen van het Anova-cabaret. dat
onder de tlteé „Humor is troef" een
gevarieerd programma bracht, dat Jam
mer genoeg nog steeds gestoord werd
door enkele luidruchtige feejtvicrders
achter in de zaal.
