Verdeeld Alphen aan den Rijn vandaag weer één geheel Alphen eerde verzetsstrijders allen in één man Nieuwe provinciale brug voorziet in een dringende behoefte Zonder spijt neemt Alphen afscheid van noodbrug Na bijna dertig geslaagde „droppings" leidde verraad tot tragisch einde Tien jaren N.C.L.B. in de Rijnstreek De brug Is klaar NIEUWE LEIDSCHE COURANT DONDERDAG 10 NOVEMBER 1955 (Van pen onzer redacteuren) VANMIDDAG IS IN ALPHEN AAN DEN RIJN een wond geheeld. cLe zich gedurende anderhalf jaar schrijnend heeft doen voe.en. Een gemeente van rond 22.000 inwoners kan gedurende een zo lange tijd niet ongestraft worden gescheiden in twee delen, die ven nature op elkaar zijn aangewezen en sociaal- ecor.omisch een geheel vormen. De veel gesmade noodbrug heeft slechts een uiterst gebrekkige verbinding tureen de hoge en de lage zijde van de Rijn mogelijk gemaakt en een grote baggermolen heeft er de vorige week voor gezorgd, dat zij haar ondankbare laak ontijdig moe6l beëindigen. De nieuwe provinciale brug moest voor de off.ciële opening in gebruik worden genomen en van de noodbrug valt reeds nu geen spoor meer te bekennen. Op velerlei gebied hebben de Alphenaren het betrekkelijke isolement van de beide delen der gemeente als een rem gevoeld en het valt dan ook niet te verwonderen, dat een feestprogramma is opgesteld, waarmee Al phen drie dagen lang zijn vreugde kan tonen over het bezit van een nieuwe, moderne brug. Want, hoezeer enkele bevolkingsgroepen ook in het bijzonder bij de herstelde oeververbinding gebaat zijn, het is toch in eerste plaats een reden tot vreugde voor geheel Alphen aan den Rijn. Wie als onbekende door Alphens straten loopt valt het onmiddellijk op. hoezeer deze gemeente op sommige plaatsen ge brek aan ruimte heeft. Vooral aan de lage zijde heeft het verkeer soms moeite om zich door de drukke winkel straat te persen. Aan beide zijden van de Rijn bevindt zich een nijvere winkel stand, die dringend behoefte heeft aan bredere straten voor de steeds toenemen de verkeersstroom. De Pieter Doelmanstraat is reeds het toneel van drukke werkzaamheden en het smalle steegje van enkele jaren terug zal over enige tijd herschapen zijn in een ruime en moderne winkelstraat. In deze bedrijvige omgeving passeren thans tal van fietsers cn voetgangers de nieuwe brug en da politiemannen houden er voortdurend een wakend oog op. Het schijnt de weggebruikers namelijk nog enige moeite te kosten een gedisciplineerd gebruik van de brug te maken en de jacht om op het laatste nippertje onder de electrlsch bediende afsluitbomen door te komen heeft In de afgelopen dagen reeds een ongelukje veroorzaakt. Overi gens Is deze haast van sommigen wel be grijpelijk. want de brede klap van de nieuwe brug staat niet zelden omhoog om het drukke scheepvaartverkeer te laten Chef-brugwachter A. van Wijk troffen we ln het ruime brugwachtershuisje aan achter zijn moderne ..dashboard" met tal van knoppen en handles. Voor de securi teit had hij rond Iedere knop een papiertje bevestigd, waarop stond aangegeven, welk licht of welke afsluitboom men er mee be dienen kan. Want zelfs voor een ervaren brugwachter betekent het een grote over schakeling om van de primitieve ..brug der zuchten" over te stappen op dit mo derne product van Nederlandse bruggen- bo uw kunst STIMULANS ..Betekent de nieuwe oeververbinding een stimulans voor de Zaterdagse markt?" Deze vraag legden we voor aan wethou der A J Dekker, die tevens voorzitter van de marktcommlssie ls Zoals weet dient een gemeente voor het gen van een markt vergunning te hebben van Gedeputeerde Staten. Dit orgaan heeft indertijd toestemming verleend om deze markt voorlopig bij wijze van proef neming te doen houden. Tot nog toe heeft de handel er niet tllrect gefloreerd, maar een kern van ongeveer vijftig kooplui Is toch niet ontevreden over de zaken, die er worden gedaan. Volgens wethouder Dekker is het Toossalntpleln. waar de markt thans plaats heeft, een minder geschikte plaats. Het ligt buiten het winkelcen trum en er ontbreekt de aanweslg- hetd van rafé'a en restaurants, die altijd in de buurt van een markt te vinden moeten sUn. De gemeente raad heeft Indertijd besloten het nieuw te ontsluiten terrein naast het N'utsgebouw tot marktplaats te be stemmen en men hoopt daar ren om geving te vinden, die de handel gun stig ral beïnvloeden. De maakt de markt bo- sen, die van de hoge «IJde en verder komen, makkelijker te bereiken. De heer Dekker was van mening, dat deze twee factoren een voortzetting van het experiment met de Zaterdag se markt ruimschoots wettigen. Later spraken wij Alphenaren. die et andere kijk op deze zaak hebben. Een van hen was kortweg van mening, dat een markt alleen floreren kan. waar zij historisch Is gegroeid. In Alphen bestaat er geen behoefte aan een dergelijke In stelling en men kan het experiment het beste zo spoedig mogelijk opge' meende htj Anderen waren voorzichtiger n oordeel, maar ze geloofden niet. dat de nieuwe brug de positie van de markt gun- ndlen i r zou maken. „De markt heeft de vroegere situatie eerder geprofiteerd een nadelige invloed ondervonden", tel een Alphens winkelier ons. komen, doordat kooplustigen van bul ten de gemeente grotendeels aan de lage zijde van de Rijn wonen. Uit dorpen als Nieuwveen. Aarlanderveen, Ter Aar, Nieuwkoop, Noorden en Woubrugge trekt Zaterdags nog wel eens vooi doen van Inkopen op Alphen aan de meeste gevallen had men er de over de noodbrug niet voor ove de winkels aan de hoge zijde te bezoeken, liervan heeft ook de markt geprofiteerd •n de nieuwe brug zal dit voordeel lang- aam maar zeker weer te niet doen. De uitslag van het markt-experiment ls lus nog allerminst zeker. Als het levens vatbaarheid bezit, zal dit nu toch binnen tiet al te lange tijd moeten blijken. DE WINKELSTAND „De winkeliers aan de hoge zijde hebben In de afgelopen anderhalf jaar een niet te berekenen schade geleden", zo sel ons de heer C. A. Bos. voorzit ter van de Alphense middenstandsver- Pieter Doelman De Pieter Doelmanstraat is op het ogenblik het toneel van grote veranderingen en drukke werkzaamheden. De meeste Alphenaren zullen ongetwijfeld een en ander weten omtrent de dappere illegale strijder, naar wie deze straat genoemd is. Desondanks lijkt het ons op zijn plaats om op de dag van de opening van de nieuwe brug aandacht te schenken aan de tragische gebeurtenissen, die in Maart en April 1945 toen de bevrijding reeds daagde hebben geleid tot de dood van Pieter Doelman en zijn vader. Op een mistige middag werd deze foto gemaakt van de nii provinciale brug in Alphen aan den Rijn. Nu deze belang rijkste verkeersader van de ge meente in betere staat hersteld is, kan het hart van Alphen weer des te feller kloppen. Foto N. van der Horst Zij bouwden mee Met gerechtvaardigde trots mo gen we vandaag constateren, dat Alphense aannemers en Alphense bijgedragen hebben tof de boui de i brug. het bruggenhuis en het overige met selwerk is de firma J. B. Snel ver. antwoordelijk, voor het schilder, werk de firma Snoek en voor de electrische installaties de firma Ponsiocn. Oudenes en Turkenburg verzorgden de opritten van de brug. cniging. „Het grootste gedeelte van de zogenaamde „achterbevolking" komt uit de dorpen san de lage z|jde cn deze mensen kozen bU voorkeur niet de omslachtige weg over de nood brug om hun geld te gaan besteden". De heer Bos voorzag dan ook voor deel voor de winkeliers in de Juliana- straat en omgeving. Een frappant staaltje hiervan maakte de eigenaar van een grote zaak mee een Vrijdagse „koopavond" kreeg hij, voordat men gebruik kon maken va nieuwe brug, zegge en schrijve vier klan ten in zijn winkel. De volgende Vrijdag avond mocht men voor het eerst de brug passeren, en toen deden zich ogenblikken voor, dat acht man personeel de handen vol hadden om koopsters en kopers te bedie nen. Over 't geheel zal het natuurlijk zo'n vaart niet lopen, maar dat de midden stand aan de Zuidzijde er iets bij ln za! schieten, lijkt toch wel waarschijnlijk. VOOR IEDEREEN Maar in de eerste plaats Is de ope ning van de nieuwe brug toch een reden tot vreugde voor heel Alphen aan den Rijn. Bij het uitmeten van de voor- en nadelen van de nieuwe sl- vergeten, in HH winst heeft opgedaan. de Alphense samen- geheel belangrijke De brug be spaart een zee van tijd nu de twee gedeelten weer één geheel geworden zijn. Het grote aantal mensen, dat Alphen tol nog toe meed. omdat z(j er de lange omweg niet voor over hadden, zal deze belemmering nu uit de weg geruimd vinden. Het verenigingsleven zal niet in de laat ste plaats profiteren. Nee. de straatver siering en de feestverlichting zijn niet r niets aangebracht. Er is volop reden feestvieren en de komende dagen zal net recht een vrolijke stemming in de gemeente heersen. Over enige tijd zal de lang verbeide brug niet meer zo druk •orden besproken als de laatste tijd en len zal nog wel eens mopperen, als de afsluitbomen al te dikwijls de weg ver sperren. Maar niemand zal ooit met heim- terugverlangen naar de toestand, die thans definitief geëindigd is. Of het moes- de pontjesbazen zijn Voelt iemand behoefte een krans te leggen bij de restanten? dan een jaar dienst deed voor het voetgangersverkeermet enig ceremonieel van haar hulpdiensten te ontheffen. Dat was nu niet meer nodig, want de vernieling van vorige week was radicaal. De brug is nog in restanten te bewonderen op het bekende terrein aan de Wilhelminalaan. „Men moest er nu maar een krans gaan leggen" zei iemand ons vorige week. Blijkbaar dacht hij met weemoed de dagen, dat hij over de brug kon delen. Nu moest hij. om met zijn fiets de Vondelstraat te komen, de hoge Koningin Julianabrug over. Voor kranslegging zou misschien ook gevoeld 'orden door die jongeman, naast wi< deze week achter de stopstreep in Pieter Doelmanstraat stonden te wachten op het teken om door te mogen rijden. de noodbrug mocht je tenminste doorlopen," merkte hij wat sarcastisch op. Maar de massa zal niet voor een krans legging voelen. Men bewijst immers geen aan iets, dat verdwenen is zonder betreurd te zijn. Het is toch altijd nog verkieslijker twee minuten te moeten wachten voor de streep dan een kwar- Waarom Pieler Doelmanstraat (Van een bijzondere medewerker) HET GEZIN DOELMAN woonde tijdens de Duitse bezetting op een boerderij aan de Kortsteekterweg, vlak bij Zwamrr.erdam. Het be stond uit twaalf personen: vader, moeder en tien kinderen, van wie acht zoons en twee dochters waren. Pieter, geboren op 22 Februari 1921, was de tweede zoon. Hij hielp zyn vader op de boerderij en deze rustige, be scheiden jongen, die in normale tijden misschien nooit opgevallen zou zijn, heeft zich tijdens de bezetting dermate onderscheiden, dat zijn naam voor het nageslacht bewaard zal blijven in de naam van de belangrijke straat in Alphen. die vandaag bij de opening van de nieuwe brug in ieders belangstelling staat. Toen destijds het voorstel ln de raad kwam om de Bruggestraat om te dopen in Pieter Doelmanstraat en ln deze naamgeving alle verzetstrijders in gemeente te eren. werd de opmerking ge maakt: „Is het wel juist om de i van iemand als Pieter Doelman wa geven aan een dergelijke onaanzienlijke en in opspraak zijnde straat?" Toen ls echter reeds de aandacht gevestigd op de veranderingen, die hier zouden worden aangebracht. Vandaag ls het dan zo ver cn we menen, dat velen het op prijs zullen stellen, wanneer hier het verhaal van Pieter Konden we vorige week melding maken van de feestelijke herdenking van het 10-jarig bestaan van de afdeling Alphen a.d. Rijn van de Ned. Chr. landarbeidersbond. gisteravond werd ditzelfde feit in Concordia herdacht van het district Rijnstreek van de N.C.L.B. Ook hier is de huidige bonds voorzitter, de heer P. Stokman, destijds woonachtig te Leiden, de stimu lerende figuur geweest. Hij was gisteravond als spreker aanwezig. De vergadering, die vrij goed bezocht ras, stond onder voorzitterschap van de ieer A Boele uit Zwammerdam. Na d<* pening sprak hij een welkomstwoord, i-aarin hij de heer Stokman feliciteerde n verband met het feit. dat deze op 1 Nov 25 Jaar bondsbestuurder was. De voorzitter heeft hierna een en ander ge releveerd uit de distrlctsarbeid in de vooroorlogse Jaren Het district werd 10 Tun, 1937 opgericht met 14 afdelingen en Ï32 leden De werkzasmheden waren toen vrij wat eenvoudiger dan in de na-oor- log»e tijd. Toch meende men (zoals utt no tulen bleek) m 1831, dat a'. veel bereikt was Nu weet mer. wel beter Duidelijk werd ook. dat hetgeen tot stand kwam na moeizame onderhandelingen in breed ver band werd bereikt Nu gaat dat alles op loog niveau en nemen de afdelingen meer De afdelingen. ;n de oorlog verdwenen, werden op 9 Nov. 1945 weer in het dis trict verenigd. De Rijnstreek telt nu 13 afdelingen van Leiderdorp tot Bodegra- digd waren Het bleek, dat de heer Boele dt* tien steeds deel uitmaakte van het be stuur. eerst al» penningmeester, later als voorzitter De heer Bo>man uit Leider dorp feliciteerde hero met dit-feit Betekenis De heer Stokman begon met een felici tatie van het adres van 'net jarige district, tn het kader van de bondsarbeld krijgt het werk van de districten toenemende betekenis. En velschillende zusterorgani saties zijn wel wat Jaloers op het feit. dat de N.C L B dit zo goed voor elkaar heef*. Apr. wekte op trouw aan de arbeid deel Voorts gaf 1 Doelman nog eens naar voren wordt ge bracht. Deze jonge Alphenaar werkte al vroeg voor het illegale blad „Trouw", terwijl hij zich voorts bezig hield met het plaat sen van onderduikers, eerst alleen en la ter in georganiseerd verband. In 1943 sloot hij zich aan bij de LKP-groep van Westlandse Bertus nu wijlen L. M. Valstar uit Naaldwijk die verscheidene overvallen op gemeentehulzen en distri butiekantoren heeft uitgevoerd, onder meer op het raadhuis van Alphen aan den Rijn. Nadat Bertus gevangen was ge nomen en later in Vught was gefusil leerd. werd Piet commandant van een eigen KP-groep, die de bezetter op alle mogelijke manieren afbreuk heeft gedaan. Piet heeft persoonlijk deelgenomen aan ongeveer tien overvallen op gemeente huizen en distributlebureaux, die ge pleegd werden om bevolkingsregisters en distributiebescheiden te bemachtigen. Ook behoorde hij tot de verzetslieden, die het politiebureau te Delft overvielen, waar wapens werden buitgemaakt, en tot degenen, die brand stichtten In de zweefvliegtuigenfabriek van Pander te Rijswijk. Hij hielp voorts bij het opbla- van enkele spoorbruggen en het on- Jelljk maken van een Duitse muni- Droppings Zijn belangrijkste bij het „droppen" v tig heeft hij taak vond hij echter n wapens. Bijna der- legemaakt en op de laatste volgde zijn gevangenneming. Be halve de droppings voor de KP en later voor de BS werd er ook gedropt voor de zogenaamde groep Albrecht. In die ge vallen was het land van Piets vader, die ook tijden-! de bezetting is omgekomen, het operatieterreln. Op zekere avond zou er weer een drop ping plaats hebben ten behoeve van de Christus Koning en strijder voor recht en gerechtigheid in overeenstemming met God» Woord. Dat blijft, hoewel de vormen kunnen veranderen. Dat men op hoog au noz steeds moet vechten voor het bestaansrecht van de Chr. vakorganisa- werd ook wel duidelijk. Daarom is nodig, dat zo groot mogelijke aantal- werknemsrs de organisatie» op Prot - Chr terrein steunen. Pieter Doelman groep Albrecht. Het vliegtuig, dat kleding en dergelijke zou afwerpen, arriveerde een uur vroeger dan was overeengeko men. Daardoor was de droppingsploeg nog niet op het bestemde terrein aai zig. De mannen vertoefden nog op de boerderij van Doelman. Toen het vliegtuig enkele malen boven het land had rondgecirkeld, heeft Piet, die terreincommandant was, de seinlet- ter naar het vliegtuig geseind, die „wij komen" betekende. Onmiddellijk na dit sein wierp het vliegtuig zijn vracht naar beneden met als gevolg, dat de contai ners met parachutes tot in Zwammerdam toe terecht kwamen. De droppingsploeg is toen met man en macht gedurende de nacht bezig geweest en heeft kans gezien bijna alle containers op te halen, in een zolderschuit te laden en naar de Nieuwkoopse plassen te ver voeren, waar de spullen door de groep Albrecht werden opgehaald. Een kleine container was echter over de Oude Rijn op de wegkruising bij Zwammerdam neergekomen en 's mor gens, toen het reeds licht werd. hebben zonen van de heer Doelman sr het ge val daar weggehaald. Dit heeft men ge zien en een verrader heeft de Duitsers de weg gewezen naar de boerderij van Doel man. waar op 6 Maart 1945 een inval werd gedaan en het hele gezin gearres teerd werd. Vader en zoon Via Gouda transporteerden de Duitsers Piet. die alle schuld op zich had geno men. naar Rotterdam en op 12 Maart 1945 volgde daar zijn terechtstelling. Tragisch is nog. dat de bezetters v Doelman, die aanvankelijk was vrijge laten. later toch nog gevangen name op 3 April eveneens fusilleerden. Intus- tier nodig te hebben om via een smalle noodbrug van Alphen hoog naar laag te We hebben dat zelf enkele malen met vele honderden beleefd. En versteld ge staan. Wat blijkt dan toch, dat een mens leiding nodig heeft, omdat hij zich anders n de massa verliest. Stel u voor: de brug vas op geweest en drommen mensen tonden te wachten. In de smalle poort lan de lage kant bevond zich een hand car, zodat maar ongeveer een meter ruimte overbleef. De mensen gingen aan andel en ze drongen op in de Hooft- straat. Ze namen de hele verkeersweg in beslag, zodat er van de hoge zijde via de poort niets, maar dan ook niets door- Toen arriveerde een jong politieman, die de mensen in de Hooftstraat advi seerde wat meer naar rechts op elkaar dringen. Er kwam direct ruimte en er schot in de zaak. Zelfs bij nood bruggen kan men zo leerzame ervaringen opdoen. Er is danig gemopperd, maar menigmaal kwamen ook goede eigen schappen aan het licht, Aan het behulp- handje" om beladen handkarren of bakfietsen over de brug te helpen ontbrak het nimmer. Doordat tien minuten na half één de brug niet opging, kon men in de meeste gezinnen wel op tijd eten. Maar de jon gens van de Martha-stichting en het te huis aan de Julianastraat zijn wel eens de dupe geweest. Want de transporteurs van hun „warme hap" moesten in de regel met hun handwagen wachten tot de drukte wat geluwd was, voor ze over de Zo zag de oeververbinding er enkele jaren geleden uit. De oude, primitieve klapbrug ver bond de beide delen van de smalle Pieter Doelmanstraat met elkaar. Toen indertijd de klap voor de laatste maal was opgehaald, hingen van som mige Alphense huizen de vlag gen halfstok. Vandaag is er reden te over om ze vrijuit te laten wapperen. brug van laag naar hoog mochten. Dat leed is voor hen nu ook geleden. De noodbrug was een noodoplossing voor een noodtoestand. In dit opzicht is ze te waarderen geweest en past ge-" meente en provincie dank. Maar een krans zouden' we vandaag toch alleen maar willen hechten aan onze mooie nieuwe brug, een krans van licht. Moge de brug een voorspoedige ontwikkeling van Alphens centrum bevorderen en be- Zo ladhte chef-brugwachter Van Wijk, toen hij voor de laatste maat de klappen van de oude brug omhoog takelde. Het zal hem nog meer ple zier gedaan hebben, toen de zware nieuwe brug voor het eerst na een eenvoudige druk op de knop omhoog- rees. Toto N. van der HorsÖ) Een brugwachter in Alphen heeft het druk! 1/AN BRUGWACHTERS denkt men ovt het algemeen, dat ze een benijden: waardig rustig leventje leiden. Een pijpje roken in het brugwachtershuisje en en dan een dutje doen, totdat de snerpen de hoorn van een schip tot de arbeid roept. Dan loopt de man naar buitet voor de schoenen en banden van gehaaste voetgangers en fietsers bedaard de hek ken te sluiten. Vooral dat bedaarde slui ten van de hekken maakt hem voor om tot een maar matig gewaardeerd man Wie trappelt van ongeduld om zijn weg te kunnen vervolgen kan licht in toorn ontsteken en een eerzaam brugwachter verwijten, dat hij als een koninkje op zijn brug op gezette tijden met onmisken baar genoegen zijn medemensen de afsnijdt, om daarna weer met zijn pijpje in te dommelen, loerend op z\jn volgende Het is mogelijk, dat er in ons watei rijke land dergelijke brugwachters te vlr den zijn, maar in Alphen aan den Rijn zal men ze tevergeefs zoeken. Hun be roep heeft er de laatste jaren in het middelpunt van de belangstelling was namelijk op de boerderij een heime wapenopslagplaats ontdekt daaruit werd geconcludeerd, dat de der op de hoogte was van en medeplich tig aan de daden van zijn zoon. Zo kon Pieter Doelman na de bevrij ding zijn werk als boer niet meer op vatten. Op hem zijn van toepassing de versregels van Henriëtte Roland Holst: Ik zal de halmen niet meer zien Noch binden ooit de volle schoven Maar doe mij in de oogst geloven Waarvoor ik dien. i atje Wijk, die chef-brugwachter is geworden op de vandaag geopende brug. heeft ons duidelijk gemaakt dat het pad van een Alphens brugwachter niet steeds over ..Nu heb ik een mooie brug, meneer, maar ik heb negen jaar bij de oude klap brug gestaan en daarna ruim een Jaar bij de noodbrug. Ik kan u verzekeren, dat het daar niet zo eenvoudig ging als op deze moderne brug. Hier is ons huisje tenminste prettig verwarmd, maar tot nog toe stonden we 's winters in sneeuw en kou ons werk te doen". En dan vertelt Van Wijk hoe dikwijls hij met z\jn col lega's op zijn knieën op de klapbrug lag omr met planken en ander materiaal de zoveelste vastgelopen auto over de brug te helpen. Vooral autobussen behoorden tot de slachtoffers en dan vooral buiten landse. die niet op deze voorhistorische toestand verdacht waren. Ettelijke ben zinetanken zijn op de houten klappen lek geslagen en het gebeurde niet zelden, dat een beekje van olie en benzine de Bruggestraat inliep. Voor pijpjes roken of dutjes doen hadden de Alphense brug wachters geen tijd en zelfs op de nieuwe brug zal het drukke scheepvaartverkeer hun daar de tijd niet toe laten. En boven dien, als het wel mogelijk was, welk wel denkend mens zou iemand zoiets mis gunnen? De verbeterde situatie betekent dus niet de laatste plaats een grote vooruitgang lor het brugpersoneel. Spoedig zullen deze mannen de knoppen en handles op ist kunnen bedienen en zonder wee moed terugdenken aan het moeizame takelen, dat de klapbrug eiste. (Advertentie) We hebben nu weer meer tijd voor Uw Nieuwbouw en onderhoudswerk J.B.SNEL Hortensiastraat 48 Raadhuisstraat 189 Aannemers en Metselbedrijf Alphen a/d Rijn tel. 2984

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1955 | | pagina 4