Haarlemse aannemerszoon
pionier in N.-Zeeland
Nu: elke vijf weken een huis
Vloeibaar aardgas veel goedkoper
-X
Het nieuwe
wonder-werkend tablet
VenhcJk
BI SK0VITE
JONGSTE BEDIENDE (M.)
EEN VERTEGENWOORDIGER
WINKELPAND
KIEUWF LEIDSCHE COURANT
6
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1955
HET HUIS DAT lil ZICH BOUWDEN
(Van onze sociale redacteur)
„Als ik Holland vergelijk met Nieuw-Zeeland, is een eerste indruk: wat
is alles klein en wat zijn de straten nauw. Wat is het verkeer moeilijk
Maar verder is het plezierig, weer een keer thuis te zijn".
We waren In gesprek met de heer G. J Veldwijk alt Cambridge (Nieuw-Zeeland)
die we troffen in gezelschap van zijn vader, ook G. J. Veldwijk, één der oprichters
zowel van de Ned. Chr. Bouw arbeidersbond als van de Ned. Chr. Aannemers- en
Bouwvakpatroonsbond.
Zijn zoon was in Nieuw-Zeeland aan
nemer en maakte een vacantte-trtp met
zijn vrouw ook een geboren en getogen
Haarlemse via de Hawali-eilanden en
Noord-Amerika naar Nederland.
Hef ts interessant, dat de jonge Veldwijk
en ztfn vrouw, die in 1039 en 1940 emi-
oreerrtm, in feite pioniert der Nederlandse
emigratie naar het Maori-eiland, Nieuw-
Zeeland. zijn, dat nog maar een goede
honderd jaar ook blanken als vaste in
woners kent.
In 1939 was dit gebied nog onbekend
voor emigratie Maar de jonge Veldwijk
kreeg zin om te emigreren. Noodzakelijk
wa« het voor hem niet. Hij werkte in de
zaak van zijn vader, een gezond aan
nemersbedrijf. Maar hij wilde vertrekken.
Adelaide. Australië had hij in zijn hoofd.
Toen hij. met een vriend die met hem
mee zou gaan, bij de Stichting Landver
huizing informeerde, zei men: ..Wij weten
feitelijk niets van Australië Maar er is
wel een aanvraag voor vijf jongelui voor
Nieuw-Zeeland. Daar is een schema ge
maakt om uit verschillende landen vijf
ien te laten immigreren. Daarna
wordt bepaald met welk land men verder
Het is een proef." Voor die proef
voelden de beide vrienden wel. Ze
trokken op eigen kosten. Zelfs voor
proef was er toen geen subsidia
ONBEKEND LAND
Feitelijk wisten ze niets. Ze dachten al
lemaal naar een zo goed als onontgonnen
land te gaan Een van het vijftal had
volledige kist met gereedschappen bü
zich. geschikt om een blokhut te bouw
En een ander een medische uitrusting,
hoewel hij toch niet tot de medische stand
behoorde. In zo'n uiild land kon m<
immers van alles gebruiken
Hoe verwonderd waren ze, toen ze
Auckland aanfcuiamen en de lange tre
reis naar Wellington maakten, door ei
volkomen geciviliseerd land met allei
veel meer ruimte en ook machtiger n
tuurschoon dan zij in de omgeving van i
„kopjes" bij Haarlem hadden gezien!
Ze waren overigens door het kleine aa
tal Nederlanders officieel ontvangen. Het
tras toen 1939.
EERSTE BETREKKING
In Wellington gingen ze aan de slag
Eerst werd hun door de Nieuwzeelandse
arbeidsbureau-autoriteiten een klein taai-
verhoor afgenomen. Dat viel mee. Veld-
vijk had zich in Nederland drie maanden
ip Engels toegelegd en gedurende de lange
eis op de Engelse boot zich nog wat met
Ie taal vertrouwd gemaakt.
Er was werk. Juist in 1939 zou in Wel
lington een wereldtentoonstelling worden
gehouden..Men was bezig met de opbouw.
Veldwijk kreeg werk op de ..playgrounds",
het lunapark in wording, waar een Ame
rikaan een belangrijke rol speelde. De
Amerikaan had met zijn Lunapark veel
gereisd en kende wat talen, zodat hij zijn
Hollandse assistent op allerlei wijze kon
Als gevolg van de oorlog ging de we
reldtentoonstelling niet door. Het werd
Nieuwzeelandse tentoonstelling.
Maar de Holanders behielden hun werk.
Toen dit eindelijk afgelopen was. wer1
en ze bouwvakarbeider. De eerste be
trekking was bij een kantoorgebouw. Ze
kwamen er toen de tweede etage net was
uitgezet. Maar toen na enkele weken het
staalwerk voor de 12de verdieping
aangebracht, leek het Veldwijk en
vriend minder aantrekkelijk.
REIS NAAR BRUIDEGOM
Hij kwam met zijn vriend van Zwijn-
drecht terecht in Lowerhutt. een* eind
buiten Wellington, waar cottages en
landhuisjes werden gebouwd. Het loon
was hier bovendien hoger. Het land
beviel Veldwijk uitstekend en hij be
sloot zijn meisje te laten overkomen.
Dit was een onderneming op zichzelf.
Nederland was nog niet in oorlog.
maar Engeland weL Duitse onder
zeeërs schuimden de zeeën af en tor
pedeerden ook neutrale schepen Twee
boten van de Batavier-lijn had dit
lot al getroffen. Toch waagde zij het.
met de derde boot mee te gaan. In
Londen stapte ze op een Engelse boot,
die haar veilig naar Nieuw-Zeeland
bracht.
Aucklandse bladen schreven over de
dappere Hollandse, die de gevaarlijke reis
gemaakt had om zich bij haar bruidegom
te voegen.
Dat werd nog eens naar de Society-
stijl der Nieuwzeelandse bladen dun
netjes overgedaan, toen ze na ruim een
week. op 18 Mei 1940. trouwden.
DE OORLOG
Van de bezetting hebben ze niet veel ge
weten. Er kwam bijna niets over in de
Nieuwzeelandse kranten. Ze konden zich
er geen voorstelling van maken. Af en toe
kwamen brieven uit Nederland, met heel
weinig woorden, waarvan de censuur het
grootste deel onleesbaar had gemaakt, zo
dat er niet veel overbleef dan het op
schrift en de groeten Tegen het einde
van de oorlog drong iets van de werke
lijkheid door. Toen zonden ze pakken le
vensmiddelen naar Holland. In Nieuw-
Zeeland was genoeg.
Mrs. Veldwijk, die kantoorervaring had.
assisteerde een tijdlang de consul met
typewerk. Veldwijk zelf bleef in het
bouwvak. Hij leerde de Nieuwzeelandse
stijl, waarbij zijn Hollandse kennis en er
varing hem zeer te nutte kwamen. Na
een jaar of drie in Lowerhutt te hebben
gewoond, gingen ze met vacaijtie naar
Waroa. Het was een mooie plaats en ze
Veldwijk
i huis
kochten er een stuk grond,
eerst een garage en vervolgens
bouwde. Hij vestigde zich als
en bouwde huizen voor de Nieu
BOUWEN
In 1952 lieten ze de ouders
vrouw overkomen. Toen ze di
boot in Auckland brachten, pas
Cambridge. Tijdens de terugreis kocht
Veldwijk ook hier een mooi stuk
Spoedig verhuisden ze. Weer uerri
ruime garage. Daarna in korte tijd het
huis. groter en ruimer dan het vorige.
Ook hier ging Veldwijk voor anderen
bouuien. Er waren meer Nederlanden
komen. Thans heeft Veldwijk vier Hol
landse timmerlui en bij gelegenheid ook
een Hollandse metselaar in dienst.
Het huis dat de Veldwijks zich in Nieuw-Zeeland bouwden
Elke vijf weken levert hij een huis op.
at naar Nieuwzeelandse trant meestal
an hout, maar toch ook wel eens van
steen is. De huizen aldus mrs. Veld
wijk hebben veel gemakken: een Ame-
ikaanse keuken, practisch met veel kas
ten, koelkast, warm en koud water en
volautomatische wasmachine. De vrouwen
In Nteuw-Zeeland hebben veel te koken
en te bakken, maar hun huis is uitgerust
met allerlei gemakken.
GEEN HEIMWEE
Heimwee hebben ze nooit gehad. Ker
kelijk hebben de Vcldwjjks in de Presby
teriaanse kerk altijd veel medelevi
vonden, al onderhouden ze ook c
met de Reformed Church. Het kerkelijk
leven in Nieuw-Zeeland vinden
„enorm". Er is een groot medeleven
een grote offervaardigheid, ook voor
bouw van kerken in nieuwe gebieden.
Ze zijn dankbaar wanneer er niei
emigranten komen. Alleen verwondert het
hun. dat er zo weinig protestanten en zo
veel rooms-katholieken naar het overwe
gend protestantse Nieuw-Zeeland komen.
En waarom meent een aantal Protestan
ten. dat ze in Nieuw-Zeeland anders moe
ten leven dan ze hier in hun orthodoxe
kring gewend waren? Waarom blijven zo
velen in de grote steden hangen, terwijl
er op het platteland meer kansen zijn en
ook beter woongelegenheid?
Het ligt niet op onze weg deze
vragen te beantwoorden. Maar wel
om het verhaal te vertellen van deze
pioniers voor de emigratie in Nieuw-
Zeeland, die daar een huis bouwden.
In alle betekenissen van het woord!
MindeT gespaard dan
vorig jaar
In October werd bij de Haagse Nuts-
spaarbank ingelegd f 9.062.000 en terug
betaald f 8.741.000. zodat het spaartegoed
steeg met f 321.000. Het inlegsurplus was
tn October 1954 f 1.283.000. Van Januari
t.m. October 1955 werd f 19.736.000 meer
ingelegd dan terugbetaald. In hetzelfde
tijdvak van 1954 was het overschot
f 23.180.000; er wordt dus dit jaar minder
gespaard dan vorig jaar. Het aantal
spaarders is gestegen tot 232.437.
Koningin erevoorzitster
Soropiimistencongres
Naar wjj vernemen heeft H.M. de Ko
ningin zich bereid verklaard het ere
voorzitsterschap van het Europese Sor-
optlmistencongres. dat van 9-15 Juli 1956
te Schevenlngcn gehouden zal worden,
op zich te nemen.
In de Verenigde Staten
wordt aardgas bij een
temperatuur van 90 gra
den onder nul samenge
perst, waardoor het vloei
baar wordt en het ge
durende de zomer kan
rden bewaard De
ders
i de 2
r té gre
capaciteit van aardgas
bronnen kan zodoende op
alle gewenste tijden van
het jaar worden gebruikt.
Het zou echter, volgens
mededelingen van ir H.
J. Souren van de Eind-
hovense gemeentewerken
aan de Vereniging van
Gasfabrikanten, ook mo
gelijk zijn, uit de petro-
l eumgebieden van Iran,
Irak en Saoedi-Arabië
vloeibaar aardgas in
tankschepen naar Europa
over te brengen. waar
het naast steenkolengas
zou kunnen worden ge
bruikt.
Dit vervoer per schip
zou aanzienlijk goedkoper
zijn dan het aanleggen
van pijpleidingen, terwijl
het schip zelf door gas
zou worden voortgestuwd.
In Saoedi-Arabië. waar
de petroleumbronnen da
gelijks zeventien millioen
kubieke meter aardgas
produceren, wordt tien
millioen teruggeperst om
de spanning van de bron
nen op peil te houden. De
rest gaat echter verloren.
De Amerikaanse hulpver-
lenings-organisatie onder
zoekt thans de mogelijk
heid. in hoeverre deze
zeven millioen kubieke
meter aardgas nuttig
kunnen worden gemaakt.
Wanneer twintig nieuwe
tankschepen van elk
15.000 ton zouden worden
gebouwd, zou men bij re
gelmatige vaart en afzet
in West-Europa, afgezien
van de dubbele calorische
waarde, gas kunnen leve
ren dat zes gulden per
duizend kubieke meter
goedkoper is dan het ter
plaatse geproduceerde
steenkolengas.
Voor de uitvoering van
dit project zou echter
aan tankschepen, instal
laties etc. een bedrag van
1316 millioen gulden moe
ten worden geïnvesteerd.
VOOR EEN ZONNIGER LEVEN!
Het wonder van Nourytien schuilt in de verrassend snelle, heilzame
werking, die U als het ware van Uw horloge kunt aflezen. Neem
een of twee Nourytien-tabletten op wat water en U voelt zich wel
dra als herboren. Fit en opgewekt - bevrijd van lusteloosheid en
pijn. Neem als veilige voorzorg een buisje Nourytien in huis»
NOURYTIEN knapt U op in een ommezien.
Verkade Biskovites bevatten de
voor Uw gezondheid
noodzakelijke vitaminen.
SPOEDVEILING
TE KATWIJK AAN ZEE.
Op fabriekskantoor is plaats voor
met degelij';# schoolopleiding.
Brieven Bureau van dit Blad onder no. 61C7.
een kantoorbediende
en loodspersoneel
Op Donderdag 3 Nov. des n.m. 2 uur zullen ten over
staan van deurwaarder W- J. Barentzen door de
beëdigd makelaar A. H. Zellenrath in feestzaal „Haas
noot" Dwarsstraat 2, Katwijk aan Zee. publiek a con
tant worden verkocht
een enorme partij
PERZISCHE, SMYRNA e.a. TAPIJTEN
Hierbij zijn: Afghanistan. Beloudchistan. Shiraz. Mos-
uil. Hamadan. Kirman-Afshar, Kelims. Hindoestan.
Cashmere, Malabar en andere tapijten, lopers, foyers,
serre- en hallkleden, kussens enz. Daarnaast ook
goedkopere machinale tapijten. Voorts
CHIQUE MEUBELEN
hall-meubelen, commodes, damesbureau, theekast en
fantasie fauteuils, enige wortelnoten meubelen. Bo
dega stoeltje, wollen en satijndekens, tafel-divan
kapstok-schoorsteen- en sierkleden, slaapkamerkle-
den o-a. 1 groot rond karpet, 1 Ceylon set, apar e
vermelding verdient een Opusson-Argaman tapijt en
een Cevlon set. voorts kristal, glaswerk, radio's,
serviesgoed, o-a. echt Noritake eetservies. Kop en
schotels. Saksische en andere beeldjes.
JMMM.rtjni.l- en 2 per. matraden, bolellinnen el.
tafel en bedlinnen, bad- en handdoeken Fraaie
schemerlampjes m diverse artistieke uitvoeringen
en wat verder te zien zal zijn op de
KIJKDAG Donderdag 3 November van 10-12 u-
's Middags om 2 uur begint de veU'ag
N.V. SIMPLEX MACHINE- EN RIJWIELFABRIEKEN
PILOTENSTRAAT 35 AMSTERDAM-WEST
vraagt voor het rayon Zuid-Holland
(VERKOPER)
Sollicitanten moeten aan de volgende eisen voldoen:
le woonachtig zijn in dit rayon;
2e in het bezit zijn van rijbewijs B.E.;
3e bewijzen van verkoopcapaciteiten kunnen over
leggen;
4e niet ouder zijn dan 35 jaar
25 jaar.
niet jonger dan
Uitvoerige schriftelijke sollicitaties met inzending
TE KOOP
HAARLEMMERSTRAAT 75, Leiden
met mooie woning. Binnenkort leeg te aanvaar
den. Prijs nader overeen le komen.
Te bevragen bij:
„FRISIA"
Vlamingstraat 7. Telefoon 115342—114674. Den Haag.
