Firato: verbluffend beeld van
de electronica
Stereo fonisch geluid voor de
huiskamer geschikt gemaakt
Salariseisen van ambtenaren
gingen te ver
Het geheim van de AromaSaver
Fransen dit jaar
ter stembus
Onze betalingsbalans
wordt ongunstiger
G. Sonderman met S 14 in
Ver. Staten verongelukt
5
VRIJDAG 21 OCTOBER 1955
Negenhonderd merken uit vele landen
(Van een onzer verslaggevers)
ENIGE HONDERDEN radio-ontvangtoestellen, waarvan er vele ter de
monstratie zachtjes spelenenkele honderden pick-ups, waarop be
langstellenden een plaatje draaien, enkele tientallen neen, véle tien
tallen televisie-ontvangers, die helder, flitsend beeld en zacht geluid
produceren, en daartussen de overvloed van onderdelen, potentiometers,
poolklemmen, topclips, insmeltlegeringen, verloopnippels, dipoolkabels en
wandcontacten en daartussen uw verblufte verslaggever; ziedaar het
beeld van de Firato, de internationale tentoonstelling van radio en elec
tronica, die t.m. 25 October in het Amsterdamse R.A.I.-gebouw gehouden
wordt. Honderd stands vullen het R.A.I.-gebouw, honderd exposanten
brengen er bij elkaar ruim 850 merken van allerlei producten uit binnen-
en buitenland.
Bij afdraaien tas
ten twee geluids
koppen gelijktijdig
die twee helften af
en het geluid van
ieder gaat over een
aparte versterker
naar een eigen luid
spreker, die dan ook
weer links en rechts
(op ongeveer dezelf
de plaatsen als de
microfoons stonden)
voor het auditorium
moeten worden op
gesteld. Het effect
BnAin dat men dan ZélfS
v ln een huiskamer
alle maten. Deze krijgt, is fabelachtig;
dame draagt er een als men de ogen
«rooi!. d« "Ius'«
van in de concert-
n sigaretten- zaaj te zitten, vol
koker. maakt.
Burgemeester d'Ailly van Amsterdam,
die naar Pretoria was vertrokken, sprak
zijn openingswoord voor een televisie
filmpje, dat bij de opening der tentoon
stelling werd vertoond op de vele tele
visie-apparaten.
Voor de huiskamer
Als leek temidden van het pandemo
nium van geluid, beeld en verscheiden
heid van apparaten en onderdelen nieuwe
snufjes te vinden op de Firato, lijkt het
eerste halfuur ondoenlijk. Daarna went
het en ga Je onderscheiden. En na uren
sjouwen, na kwartieren praten met ieder
een die er wèl verstand van heeft, heb je
in je blocnote de nieuwigheden genoteerd.
Een van de grootste nouveauté's is de
stereofonische geluidsweergave, die nu
voor „burgergebruik", voor uw en mijn
huiskamer dus, geschikt gemaakt is. De
firma Audium brengt namelijk de Am-
prex stereofonische tape-recorder, die in
Amerika reeds de zegetocht in vele ge
zinnen is begonnen.
Het principe van deze apparatuur is
eigenlijk simpel, maar we kunnen ons zo
voorstellen, dat de uitvoering van het
idee wel wat zorgen zal hebben gebaard.
Bij orkest-opnamen worden twee micro
foons links en rechts voor het orkest op
gesteld; de geluidsimpulsen van iedere
microfoon gaan over gescheiden kanalen
naar twee helften van een geluidsbandje.
Op de ene helft van het bandje komt het
geluid van de ene microfoon (u moet zich
het bandje in de lengte in tweeën geschei
den voorstellen), op de andere helft het
geluid .van de tweede microfoon.
Ja!
Shagretta
smaakt beter
dan shag!
Geen wonderShagretta is zo
rijp - dank zij de natuurgefer-
menteerde tabak, die bij het
Clark Procédé EQ 7 wordt
verwerkt. Koop en rook een
pakje Shagretta en vergelijk
het met shag
Smaakt ook
i*i«- IM a pijp
Modern uiterlijk
Een andere nieuwigheid is het belang
wekkende initiatief van de fabrikant van
de Braun radio, om de tientallen jaren
achterstand, die de radiok^sten over het
algemeen "hebben bij het moderne inte
rieur (dat toch door 35 procent van de
jong huwenden wordt verkozen) te over
bruggen, door naast de klassieke kasten
ook een serie radio's, gramofoons en
meubels te brengen, die volkomen in de
moderne geest zijn vervaardigd, en dan
ook door architecten en ontwerpers van
naam in volkomen vrijheQi zijn gemaakt.
Het resultaat is verbluffend; eindelijk
eens een simpele, functionele en verant
woorde radio, eindelijk eens een combi
natie-meubel in moderne stijl. Het is van
Braun een pioniersdaad. die niet anders
dan met succes verdient te worden be
loond. Het kleinste radiotoestelletje van
de serie beelden we hier gaarne af. Het
is een schatjeom met ons buurmeisje
te spreken.
Televisie
Voor een man zonder technische knob
bel is dit rijk der electronica als een
woeste, onbekende wildernis. Wat gebeurt
er bij televisie? Langs electronische weg
worden bewegende beelden over een ze
kere afstand overgebracht
In de studio is de camera gericht op de
kunstenaars. Hun acties verschijnen op
het beeldscherm en hun vocale of instru
mentale prestaties vloeien uit de luidspre
ker de huiskamer binnen.
Het klinkt vreemd, maar dat wij tele
visie kunnen zien, danken we voor een
groot deel aan de traagheid van ons men
selijk oog. Een goochelaar bedriegt het
gezichtsvermogen met zijn vingervlugge
trucs en bij televisie gebeurt dat eigenlijk
ook. Alleen talloze malen sneller
In de opname-camera bevindt zich
electronenstraalbuis (met een gevoelige
plaat, die bestaat uit een zeer groot
tal aparte foto-electrische celletjes). Deze
buis tast het beeld af en neemt het punt
voor punt op. Bij het bekijken van dicht
bij van een gewone krantenfoto wordt dit
puntensysteem duidelijk. Deze beeldpun
ten worden omgezet in electrische signa
len en die gaan vliegensvlug, via de zend
mast de aether in om door de anteni
worden opgevangen en naar de electro
nenstraalbuis in het toestel te worden
overgebracht Daar wordt het beeld „ont
cijferd" en alle beeldpunten worden op
het scherm overgebracht: van links
rechts, van boven naar beneden in 1/50
seconde. Geen wonder dus, dat het oog
bedrogen wordt. In één seconde verschij
nen er zo 25 volledige beelden op het
scherm.
Er komen nog veel meer ingewikkeld)
zaken bij te pas (dat wordt duidelijk als
men de foto hierbij bekijkt en de 2076
derdelen van één televisie-apparaat (voor
kleuren) uitgespreid ziet liggen (een
zwart-wit toestel heeft over de duizend
onderdelen).
- v&f» nwy
In de Ver. Staten worden met kleuren-
t.v. reeds lange tijd geslaagde proeven ge
daan. En om het de gemakzuchtige kijker
nog wat meer naar de zin te maken, vond
een Amerikaanse maatschappij weer iets
nieuws uit. Door een straal van een bij
zonder soort zaklantaarn uit de verte op
het T.V.-apparaat te richten, begint een
foto-electrische cel te werken, die het
toestel aan- of afzet, die het op een ander
station afstelt endie de vervelende
advertenties het zwijgen oplegt terwijl het
beeld gewoon doorgaat. Het is dus niet
meer nodig om uit de gemakkelijke
stoel te komen (zfe tekening). Deze foto-
electrische cellen doen niet alleen won
deren op de vier hoeken van een T.V.-
apparaat. Ze doen ook garagedeuren open
gaan, ze zetten de roltrappen in beweging
de Maastunnel op de late avond. En
op dit gebied der electronica Is men nog
nauwelijks begonnen. Er zullen nog
wonderlijke vindingen worden ge-
Wat zou u verder naar de Firato trek
ken? De volledige electronische appara
tuur van het leger (in werking)? De tele
visie-galerij, waar alle merken vertegen
woordigd zijn, en uitstekend vergeleken
kunnen worden? Enfin, u moest het zelf
maar eens gaan zien.I
MINISTER BEEL:
(Van onze parlementsredactie)
Minister Beel heeft te kennen gegeven, dat de door vier van de vijf orga
nisaties van rijkspersoneel ingediende voorstellen tot verbetering van de
salariëring der rijksambtenaren veel verder gingen dan de regering in
verband met de door haar gevoerde loon- en salarispolitiek als wenselijk
voorkwam. Het overleg tussen de overheid en de organisaties in de Com
missie van Georganiseerd Overleg is op dit punt vastgelopen.
Rookt U teveel? Dan bent U het aan
Uzelf verplicht, dit te lezen.
Wie meent, dat hij té veel rookt, zal bij nader
inzien tot de conclusie komen, dat hij in werkelijk
heid te snel rookt. Een sigaret wordt opgestoken,
weggerookt, uitgemaakt en it reeds vergeten!
Te «nel roken, te snel trekken dus, betekent dat
de rook te heet in Uw mond komt. De tabak
verbrandt, terwijl deze eigenlijk geleidelijk aan
moet opgloeien. Din alleen kan het aroma geheel
tot zijn recht komen en weet U werkelijk wat U
rookt. Wie te snel rookt, proeft het aroma niet
en, erger nog, prikkelt de mondholte met te hete
De goede methode om deze onaangename ge
volgen te voorkomen, is nu gevonden 1 Het is de
AromaSaver! In elke Gold Flake filter tip »ig*et
bevindt zich deze AromaSaver. Dit speciale
filter heeft als voornaamste taak de r.e.g.eJu.n.p
van de trek. De AromaSaver
voorkomt dat d* tabak ts hard gaat branden
0 koelt de rook af voor zij in de mond kamt
0 geeft U bet volle genoegen van het aroma van de
uitgezochte Gold Flake tabakken.
Hebt U voor Uzelf de indruk, dat U te snel rookt
Laat Uw volgende pakje sigaretten dan GOLD
FLAKE filter tip AromaSaver zijn. U zult
werkelijk aangenaam verrast zijn over het aparte
genoegen dat dit brengt.
Morgen zullen leden van de studenten-
vliegtuigbouwkundige studievereniging
Leonardo da Vinei uit Delft, op de Does-
burgerheide te Ede een monument ont
hullen ter nagedachtenis van J. W. E. L.
Hilgers, die op 19 Juli 1910 van dit ter-
opsteeg met een Blériot 31 om zo de
e Vliegende Hollander" te worden.
Het gedenkteken stelt een staande vlieg
tuigvleugel voor, waarop het historische
feit is vermeld.
Japans generaal in
Russenkamp
Generaal Hata, commandant van hel
Japanse Kwantoengleger (het leger dat
tegen de Russen vocht), gedurende de
tweede wereldoorlog, brengt een straftijd
van 25 jaar in de Sowietunie deer. we
gens oorlogym 1 sdaden, aldus meldt een te
Berlijn teruggekeerde Duitser. Hij zou de
generaal in kamp Oil tussen Krasnojarsk
en Irkoetsk hebben gezien. In het kamp
bevonden zich tevens Spaanse. Frans* en
Belgische gevangenen.
Evenals de reeds lang bekende Gold Flake
zonder filter tip, kost de Gold Flake filter tip
slechts 80 cent per pakje! Eis Gold Flake!
FILTER TIP
V^riTTS n-lSlU'g*.
Het kan verkeren
De invoer is de grote slokop en de uitvoer
kan niet omhoog
(Door onze economische medewerker)
)E BETALINGSBALANS die Dinsdag gepubliceerd is over het eerste
halfjaar 1955 is tegelijk een onduidelijk en een verhelderend stuk. On
duidelijk omdat de wirwar van millioenen zo heerlijk onoverzichtelijk ge-
etaleerd wordt, verhelderend omdat de ingewijden nu goed kunnen zien,
hoe de financiële verhoudingen t.o.v. het buitenland langzaam maar zeker
ongunstiger worden.
De kans bestaat, dat de Fransen nog
dit jaar ter stembus zullen gaan om een
nieuw parlement te kiezen. Dat blijkt niet
alleen uit het feit, dat het Franse kabi-
onder voorzitterschap van president
Coty, de zaak besproken heeft, maar ook
uit de reactie van de soci*li<.i;«-ho
die geen zitting heeft in het kabinet
gering inderdaad besluit tot he» y'u, -i. j groter wonjen van het gat in de handels-
vervroegde verkiezingen. Nor- i balans. Het kon dan ook niet anders of
binnenlandse economie moge
het dan nog botertje tot de boom zijn, in
het verkeer met het buitenland is de hemel
lang niet onbewolkt meer. De grootste
slokop van onze deviezen is de invoer.
Juist omdat in het binnenland de koop
kracht stijgt, kopen wij steeds meer
dit zou zo erg niet zijn, als onze uitvoer
maar in evenredige mate toenam. Maar
dit is allesbehalve het geval.
De resultaten zijn duidelijk ln de lopen
de rekening van de betalingsbalans ti
lezen. In het eerste halfjaar van 195i
was het gat tussen in- en uitvoer f 397
millloen, in het tweede halfjaar 1954 f 708
millicen en in het eerste halfjaar 1955
f 904 millloen.
Deze uitgaven, worden gelukkig
dan betaald door de netto-inkomsten uit
het dienstenverkeer (scheepvaart, banken,
verzekeringen, toeristen, enz.) en door de
opbrengsten van coupons, dividenden,
enz. Die netto ontvangsten stegen zelfs,
toch niet ln gelijke mate met het
maal zouden de
'I Verklaard
uitzicht
ir kiezingen pas
van het volgende
jaar gehouden moe -
ten worden, dat
duurt nog langer
dus dan een half
jaar en ln dat nai
ve jaar zou de
Franse regering tot machteloosheid ztjn
gedoemd. Immers, met de verkiezingen ln
zicht is het vrijwel onmogelijk «en krach
tig bewind te voeren.
Een belangrijk argument Is mede, dat
en wil trachten oud-premier Mendès-
France de wind uit de zeilen te nemen.
Men wil hem, zo meldt Reuter, geen tijd
laten voor het ontplooien van zijn actie
>r een nieuw economisch herstelplan
Frankrijk. Mendès-France streeft, zo
men weet, naar een linkse centrum-
coalitie van zgn. progressieve krachten in
alle partijen, onder zijn leiding.
Velen denken dat het nu nog mogelijk
Is, de beweging van Mendès-France on
der de duim te houden, maar anderen
an dat vervroegde ver
kiezingen in elk geval tot een ommezwaai
„links" zullen leiden. De prefecten
de 90 Franse departementen zouden
legen verkiezingen in December hebben
geadviseerd, daar zij communistische
het overschot op de lopende rekening
moest zakken van f 393 millioen ln het
eerste halfjaar 1954 via f 98 millloen ln
het tweede halfjaar 1954 tot f 82 millioen
in het afgelopen halfjaar.
Een geluk bij een ongeluk ls nog, dat
het tekort op de dollarbalans aanzienlijk
kleiner is geworden. Wel wordt er door
de vrijheid bij de Invoer steeds
de Verenigde Staten geïmporteerd doch
het dienstenverkeer met Amerika heeft
aanzienlijk meer opgeleverd.
Uitverkoop
Het overschot op de lopende rekening
vinden wij weer terug op de kapitaal
rekening. Hier valt al direct op, dat var
schenkingen helemaal geen spraka meei
is. Wat wel echter sterk is toegenomen,
dat zijn de ontvangsten wegens d* uit
verkoop van onze effecten.
IJET IS een bekend feit dat vooral de
Amerikanen onze prima aandelen
kopen, omdat zij meenden, dat die tw ver
houding tot hun eigen beurs in Amsterdam
laag genoteerd waren Zo kochten de
zonen van Uncle Sam in het eerste half
jaar 1954 voor f 167 millioen aan effecten,
in het tweede halfjaar 1954 voor f 261
millioen en in het eerste halfjaar 1953
voor f 222 millioen.
BETALINGSBALANS VAN NEDERLAND -toecNoe rtCKCMiNQ
In de Memorl* van Antwoord op het
Voorlopig Verslag vain de Tweede Ka
mer over deze materie deelt de bewinds
man niet de mening van die leden der
Staten-Generaal, die ln de instelling van
een zogenaamd onpartijdige commissie
een opos6ing van dit conflict zagen. De
regering, zo zegt minister Beel, zou zich
niet aan de adviezen van een zodanige
instantie willen en kunnen bioden, om
dat ze daarmee een deel van het beleid,
waarvoor ze verantwoordelijk is, uit
handen zou geven. De bewindsman be
treurt het zeer, dat verschillende leden
der Kamercommissie het niet met zijn
voorgestelde salarisverhoging eens zijn.
Hij wijst er voorts op. dat uit de door
hem gemaakte opmerking, dat met de
voorgestelde wijziging in de salarissen de
denivellering in technische zin naar het
oordeel van het kabinet zal zijn beëin
digd, niet mag worden afgeleid, dat het
kabinet van gevoelen is, dat de verhou
ding in beloning tussen hogere en lager»
ambtenaren van voor 1940 daarmee volle,
dig is hersteld. De opmerking geeft al
leen de mening van het kabinet weer. dat
van de na 1940 tot stand gekomen salaris-
maatregelen thans geen bepalingen meer
galden, die uitdrukkelijk nivellering be
vorderen.
Vrije bedrijfsleven
Minister Beel segt voorts, dat hij een
aanpassing van de salarissen van het
middelbaar en hoger peraoneel aan die
van overeenkomstige functies in bet
vrQe bedrijfsleven niet ronder meer
van de hand tal «ijzen. Maar hQ
vraagt sich af of een dergelijke aanpas
sing een aanzienlijker salarisverhoging
zon meebrengen dan die hQ heeft voor
gesteld. Afgezien daarvan is voor een
groot aantal rQksfuncties geen verge
lijkbaar materiaal in het bedrijfsleven
voorhanden, waar nog bij komt. dat in
het bedrijfsleven voor vele functies een
salarisregeling als die waaraan de
overheid behoefte heeft, ten enen mals
ontbreekt. De minister wacht echter op
een advies, dat een college van loon-
deskundigen eerstdaags over deze ma
terie zal uitbrengen.
Het verloop van rijkspersoneel vindt
o'.gens de minister met zijn oorzaak m
en ernstige achterstand in de bezoldi
ging van het rijkspersoneel bij die van
de particuliere sector, want ook die heeft
iet een sterk verloop te kampen.
Sprekend over de stakingen te Amster
dam wijst de bewindsman er verder met
nadruk op, dat het niet op de weg van
de regering ligt de ontslagenen weer in
overheidsdienst te plaatsen. Ze zou daar
in de stoel van het Amsterdamse
gemeentebestuur gaan zitten. Van een
onrust ln de ambtenarenwereld, zoals die
zich ln kringen van het hoofdstedelijk
gemeente-personeel heeft gemanifes
teerd, acht de minister geen sprake.
Een vergelijking van de bezoldiging
van het overheidspersoneel in andere
landen, met name België, vindt de minis,
ter onjuist.
Hij merkt tenslotte o m. op. dat hij nog
niets kan zeggen omtrent het tijdstip,
waarop het resultaat tegemoet kan wor
den gezien van het door de genoemde
nlssie van loondeekundigen inge
stelde onderzoek. De taak van het college
ieder geval verre van gemakkelijk.
Tegenover dit afnemen van ons buiten
lands tegoed aan dollars staat dan weer
een toeneming van onze kapitaalexport
naar Europese landen: ln het tweede half
jaar 1954 voor f 104 millioen en m het
afgelopen half jaar van f 187 millioen. WIJ
hebben het laatste jaar inderdaad vele
buitenlandse emissies op de Amsterdamse
beurs zien verschijnen en wel ln zo'n
tempo, dat onze monetaire autoriteiten
thans geen toestemming meer verlenen
voor die buitenlandse emissies.
Per slot van rekening laat het particu
liere kapitaalverkeer in het eerste half
jaar 1955 door diverse transacties geen
saldo meer zien. Onze goud- en deviezen-
zou dan ook zijn toegenomen door
het overschot op de lopende rekening,
het niet, dat de overheid grote bui
tenlandse sohu'den heeft en zij die thans
in geforceerd tempo aflost. In het afge
lopen Jaar b.v. met f 231 millioen.
Wij zouden het ook zo kunnen zeggen
dat het overschot door de verkoop van
effecten gebruikt is om de overheids
schuld af te lossen en dat er Juist een gat
la ontstaan door de vele buitenlandse
emissies (die natuurlijk te zijner tijd rente
en aflossing opleveren).
Valutapot magerder
IJET EIND van het lied ls dan ook. dat
onze valutapot niet vetter maar
magerder is geworden. In het tweede
halfjaar 1954 werd voor f 144 millioen in
geteerd en in het afgelopen Jaar voor f 188
millloen. Van een ononderbroken stijging
van de goud- en deviezenreserves, aan
de gang sedert 1951, Is duse sedert Juli
1954 geen sprake meer. En of dit thans
beter zal worden, valt te betwijfelen; de
minister van financiën ls in elk geval niet
te optimistisch gestemd.
Het awaartepnnt bQ onse betalings
balans valt op de goederenhandel. Zolang
onse welvaart groot en de Invoer vrU ia»
blijft die hoog. Wij moeten dan ook alles
in het werk stellen om de uitvoer op te
vijzelen, doch hier spelen de stijgende
kostprijzen een rol.
Maar monetair wringt nog ergens an
ders de schoen. Het saldo aan uitvoer en
dienstverlening naar de Westenropese
landen werd tot 1 Juli 1955 in het kader
van de Europese Betallngs-L'nie, voor 50'/*
afgerekend in goud en dollars. Sedert 1
Juli 1955 vindt die betaling voor 75In
goud of dollars plaats, hetgeen een steun
xal t(jn voor onze dollarposltie.
Maar of dit voldoende ls, valt te bezien;
daarom ls het gewenst dat dit percentage
nog hoger wordt. Zijn wij goed ingelicht
dan denken onze monetaire autoriteiten
aan een afrekening voor 90*/s in goud of
dollars. Wij behoeven dan nog maar voor
10»/. crediet te geven aan de E.B.U.-
genoten en kunnen ons overschot in West-
Europa bijna geheel benutten om ons te
kort ln het handelsverkeer met de dol-
lsrlanden beter op te vangen.
(Vervolg van pag. 1)
vliegfeest. Vertegenwoordigers van de
Fokkerfabrieken bdden hem een contract
als invlleger en na drie Jaar segde hQ de
militaire luchtvaart vaarwel.
Zijn verliee ia niet alleen groot voor de
Fokkerfabrieken, waar bij chel-invlieger
waa. Wegens zijn buitengewone verdien
sten werd hij als piloot op één lijn gesteld
met beroemdheden als Neville Duke en
Cunningham.
Do Franse straaljager Mystère werd
door Sonderman getest Hij wist bijna
honderd verschillende typen tors tellen,
waaronder allo straaljagers van da RAF,
te vliegen.
Verzetsheld
Hij was drager van vier-en-twintig on
derscheidingen, waaronder de Amerikaan-
Medal of Freedom met de Zilveren
Palm, de Engelse Most Excellent Order of
the British Empire, de Bronzen Leeuw en
het Vliegerkruis. Hij was ridder ln de
orde van Oranje-Nassau.
Do Amerikaanse onderscheiding ontving
hij in Juli 1945 uit handen van de toen
malige president Truman voor zijn buiten
gewoon verdienstelijk verzetswerk.
Tijdens de oorlog bracht hij Duitse
vliegvelden en radarposten ln kaart en
zond de inlichtingen naar Londen. Sonder-
was leider van een verzetsgroep, die
zich bij de Duitsers berucht maakte door
haar vermogen met zender en al, wanneer
peilingswagens in de buurt waren, te ver
dwijnen. De inlichtingen, welke zijn groep
doorzond, zijn van het grootste belang ge-
eest voor de RAF-4x>mbardementen.
Na de bevrijding werd Gerben Sonder-
an bevorderd tot kapitetn-vlieger en la
ter tot majoor-vlieger.
In 1948 werd hij benoemd tot adjudant
in buitengewone dienst van koningin
Juliana. In 1954 volgde zijn bevordering
tot reserve luitenant-kolonel-vlieger.
Gerben Sonderman heeft het koninklQke
sar en ook de koningin en de prins af
zonderlijk op vrQwel alle vliegtochten
begeleid.
De Fokker S-14
Do Fokker S-14 Derwent werd door de
Fokker-fabrieken speciaal geconstrueerd
voor de opleiding van straaljagerpiloten.
In tegenstelling tot de andere trainers,
waar leerling en instructeur echter elkaar
zitten, bad de S-14 twee plaatsen naast
elkaar, wat de instructie zeer vereenvou
digde. Het toestel weegt leeg 3750 kg. Het
plafond ligt op 12.200 meter, de actie
radius is 1000 km en de kruissnelheid op
8000 meter is ca 650 km per uur.
In Mei 1951 maakte Sonderman de eer
ste proefvlucht met het toestel, ln hoofd
zaak taxi-proeven, waarbij hij nauwelijks
in de lucht kwam. Prins Bemhard was
onder de toeschouwers.
BIJ de tweede proef ging iets mis- Son
derman meldde de verkeerstoren, dat het
landingsgestel niet uit wilde en dat hij een
buiklanding zou moeten maken. Brand
weer en eerste hulp werden gealarmeerd
en stelden zich op langs de landingsbaan.
Maar hun ingrijpen was niet nodig. Son
derman voerde een perfecte buiklanding
uit en bleef volkomen ongedeerd. De
schade aan het toestel was miniem.
Voor de Nederlandse luchtmacht worden
momenteel twintig S-14's gebouwd, in
Brazilië worden er vijf-en-veertig in li
centie vervaardigd, terwijl op Schiphol
zelf nogmaals vijf toeatefllen voor de Bra-
Toch is het so I
KUBISTISCHE LEGENDE
471) Volgens de everlevering sou bet
eiland Dele» omstreek* 430 v. Chr. door
een verschrikkelijke epidemie sijn go
leisterd, sodat de bewoners een afvaar
diging stuurden naar bet orakel van
deze ramp te doen stond. Hier in Delphi
werd de god Apollo vereerd, die door
delegatie
Overigen* past de naam Plat» aleeht in Israels waren Meegedeeld, omdat eQ de
lit verheel, went deee wijsgeer sou eerst meetkunde, de edelst* ven elle weten-
Irie jeer later geboren worden. De on- schappen, hadden verweerlooad, sulks
ia tegenstelling W da O rieken, die h*«
probleem reeds tot eea oploeeinf bed
den gebracht.
i Del os
emaal
isf dat het altaa
Na had het akaar van Apollo
tempel ven Delphi de vorm n
kubus, en niet* scheen de hewont
Delo» dan ook gemakkelijker d
e ribbe als het doe
afgedaan.
De verontwaardigde Apollo, die nu een
altaar had gekregen dat acht maal so
groot was, schQnt daarna de epidemie
op Delos nog wat stevigei
laten woeden, waarna de onnosele eiland-
V elke
ander
gehaperd Ten einde
ifh daarom maar. tot
•rden verreild raakte.
>g veel fraaier. Volgens die lesing
de dagen vsn Plato da peet sijn nitge-
hebben broken onder de kinderen Israels, waar-
m der profeten sei dat de epidemie
nen dat er zon verdwijnen indien de kubo* van het
i het stuk altaar twee maal so groot soa
wendden worden gemaakt. Indien hieraan geen
tegen deee legenden
r__ sjj bewijzen in ieder
geval dat het Delisrhe probleem «o
genoemd naar het eiland Delo# mi
wijde kring belangatelling genoot. Hippo-
kratea ran Chios braeht reed# in de 2de
helft van de vQfde eeuw het probleem
torag. tot de oonstraetie ven twee mid-
deMvonredigea. maar hQ siaagda er nog
niet ia een methode voor een practiarhe
oplossing aan te geven. Dit wa# voorbe
houden aan Arehytaa, die omstreek* 400
v. Chr. al* eerste een oplossing aangaf,
waarna verscheidene andere zQn gevolgd.
Men kan bewijzen dat deze constructies
echter niet met passer en lineaal kunnen
worden uitgevoerd. Maar Apollo had
voor sover wjj tenminste weten daar
ook niet om vonocht HQ vroeg een
io groot kubusvormig altaar,
de uitvoering heeft hQ sich
niet uitgelaten. Het Delisehe probleem
waa dus in de oudheid reeds opgelost.
N« volgt de verdeling van een hoek in
drie pelQke hoeken.
i de i
olg ko.
'Nadruk verboden.)
Tienduizenden
zagen hem op
de ILSY
(Van een onzer verslaggevers).
IJET Nederlandse publiek heeft
Gerben Sonderman kunnen be
wonderen op het laatste Ilsy-vlieg-
feest, 30 Mei jl. op Ypenburg.
Om even over één landde hij met
de regeringsdakota, waarmee hij
Koningin Juliana en Prins Bern-
hard van Soesterberg had gehaald.
Hij vloog de lege Dakota naar
Schiphol, en stapte daar over in
een Hunter-straalvliegtuig, waar
mee hU precies op de minuut bij
Ypenburg aankwam om deel te
nemen aan een demonstratie.
Terwijl op betrekkelijke hoogte
twee Engelse vliegtuigen uit de
eerste wereldoorlog overvlogen,
gierde Sonderman met zijn toestel
laag over bet publiek onder de
vliegtuigen door.
Na enige demonstraties bracht
hij de Hunter naar Séhtphol terug
en stapte opnieuw over in een
Fokker S-14. Met zijn collega-
invlieger Moll van de Fokker
fabriek voerde hij o.a. een epiegel-
demonelratievlucht uit
Ten derden male ging bij naar
Schiphol, om de regeringsdakota
naar Ypenburg te brengen. Met het
Koninklijk Paar vloog hij naar
Soesterberg terug
ziliaanse luchtmacht worden gebouwd BIJ
Foikker had men goede hoop. teven» een
grote bouwopdracht van de Nato te krij
gen. Het toestel io namelijk op de voor
keurslijst geplaatst.
De Braziliaanse order van vele tiental
len millioenen omvat honderd leev'Jegtui-
gen van het type S-ll, vijftig S-12-s en
vijftig S-14**. De vijf-en-veertig toestellen,
die Brazilië zelf maakt, worden vervaar
digd in de werkplaatsen van de Fokker
Induetria Aeronautica S.A. In Rio de
Janesro.
Van Braziliaanse zijde ton men even
eens belangstelling hebben voor het Fok
ker-verkeersvliegtuig. de F-27 Friendship.
Dit toestel zal binnenkort de eerste proef.»
vlucht maken.
