3
Koninklijk Paar hoopt te maken
=4 onze jeuqö-p&qin&f
S^et geheim van de boókut
Een tocht, die ons
SLAPEN en WERKEN
3
ZONDAGSBLAD TS UVIXJWKM
(Vervol*).
Moeder had zich wat angstig ge
maakt. In l! keuken had hij nog juist
l aar bezorgue woorden opgevangen.
..Zou jt dat nu wel doen vader?... 't
Is zo gevaarlijk."
Meteen was daar vaders stem:
..Freek is een flinke kerel moeder...
Maak je maar geen zorgen. Het komt
best goed... en die brief moet beslist
weg. daar hangt te veel van af."
Zo was hij de deur uitgegaan... een
beetje trots over de woorden van va
der. Nu durfde hij opeens veel beter.
De onrust van moeder had hij best
begrepen. Geheime brieven in oor
oorlogstijd waren immers erg ge
vaarlijk.
Hij begint stevig door te stappen
't Is stil in het bos. Alleen het ron
ken van de vliegtuigen is te horen.
Het moet wel een groot leger zijn,
dat overtrekt.
Vertelling van
MeeuwvanRotterdam
Al dromend bereikt hij de kleine,
witte villa, die wat weggeschoten ligt
tussen hoge bomen. Wat heerlijk om
hier te wonen.
Vóór hij het smalle grintpad op
gaat. kijkt hij even om zich heen. Al
les is veilig.
Voorzichtig loopt hij het pad over
en even later staat hij voor een def
tige. glanzende deur. Als hij gebeld
heeft, wordt er al vlug opengedaan.
In de deuropening staat meneer Ver
donk. de vriend van vader.
„Zo Freek, ben jij het", zegt zijn
vriendelijke stem. „Kom maar mee
naar binnen. Een boodschap van je
vader zeker hé?"
„Ja meneer!" Meteen haalt hij de
brief te voorschijn die wat warm en
verkreukeld is geworden.
Meneer moet even glimlachen. „Een
handige kerel ben jij zeg!"
Freek krijgt er een kleur van.
De brief wordt opengedaan en haas
tig gelezen.
Even ;s het, alsof meneer ergens
heel diep over nadenkt, dan zegt hij:
„Mooi zo,... als je nu* even wacht,
zal ik je weer een briefje mee terug
geven."
Bij het licht van een grote glan
zende petroleumlamp krabbelt hij en
kele woorden op een stukje papier,
dan wordt het in een enveloppe ge
stopt, om daarna weer te verdwij
nen op hetzelfde plekje tussen Freeks
kous.
„Voorzichtig zijn en goed opletten
hoor! Je weet 'et wel hé?"
„Jawel meneer".
Verdonk legt zijn hand op z'n
schouder. „Jij bent een flinke kerel
hoor! Kom... ik zal je even naar het
bospad brengen." Met z'n tweeën
gaan ze de deftige hal door... meneer
voorop.
't Is alsof het in die korte tijd héél
donker is geworden buiten. Hij moet
er even aan wennen. „Je bent toen
niet bang om alleen terug te gaan
hé?"
„O nee meneer," antwoordt hij dap
per en na een kort, vriendelijk groe
ten, gaat hij weer op weg naar huis.
Achter hem knerpen even later de
voetstappen in het grint,... daarna
wordt de deur van de kleine, witte
villa, zacht gesloten.
Vreemd stil wordt het nu. Boven
het geronk van de vliegtuigmotoren
hoort hij nog juist het ritselen van
de boombladeren.
Als zijn vrienden hem nu eens kon
den zien, hier alleen op het donkere
bospad. Henk zou vast erg bang zijn.
Kijk, ...daarginds zoeken scherpe
lichtbundels de hemel af. Als er een
stille angst in hem omhoog kruipt,
klemt hij zijn tanden op elkaar. Hij
mag niet bang zijn... Hij heeft va
der immers beloofd flink te zijn.
Stevig stapt hij door. Straks zal hij
weer thuis zijn in de veilige huiska-
Moeder zal wel met ongeduld op
hem wachten.
Toch fijn, dat meneer Verdonk hem
zo'n dappere kerel vindt. Gezellig
was het daarbinnen.
Er kraakt iets!... Niet luisteren,.
doorlopen maar en vooral niet om
kijken.
Z'n hand gaat nog eens langs het
geheime plekje tussen zijn kous. Het
briefje is er nog, en niemand zal het
daar kunnen vinden.
Opeens!Wat is dat?
Boven hem klinkt een vreemd, rom
melend geluid. Een felle schrik doet
zijn hart sneller kloppen Hij blijft
staan.
DanIn enkele ogenblikken ge
beurt het. Een vliegtuig is neergescho
ten. Als een brandende fakkel gaat
het toestel over hem heen. Een gele
gloed verlicht de donkere hemel.
Even later verdwijnt de machine
achter de hoge bomen. Tussen de
stammen door kan hij de gloed er
van zien. Hij kijkt angstig om zich
heen en rilt even, dan gaat hij ver
der, vlugger, haastiger dan zo-even.
Dit is dus oorlog. Wat zou er met
de soldaten gebeurd zijn? Veronge
lukt?dood misschien?
Hij ziet weer achterom, kijkt nog
eens naar de donkere hemel, waar
nog steeds de lichtbundels zoeken.
„O, kijk!daarginds!" Ziet hij
het goed?
Daarboven een groep bomen be
weegt ietsIets donkershet
zweeft.
Zou dat.zou dat een soldaat uit
het vliegtuig zijn? Maar dan is dat
dus eeneen parachutist?
Hij durft niet verder gaan. Was va
der nu maar héél even hier.
Z'n blik volgt de dalende figuur,
daarboven zweeft de parachute. Nog
enkele meters, dan heeft hij de grond
bereikt.
onze BRievenBus
Beste allemaal,
Dat was wel leuk,
hèrom uit te vinden
welke hand by elk
voorwerp hoorde Ik
kreeg dan ook weer
erg veel oplossingen
binnen. En ik heb
besloten om de
hoofdprijs te geven
aan Jacomijntje en
Simon de Koning,
en de troostprijzen
aan Corrie Bouw,
Tonnie Kroon en
Lodcwijk Schut. Wel
gefeliciteerd hoor
De oplossing was:
A =2: B 3: C 1;
D 5; E 4.
Dan wilde ik jullie nog weer eens
vragen. «-m toch vooral je voornaam.
achterruiarn en adres niet alleen op
de enveloppe, maar ook in je brief
te schrijven. Deze week waren er
weer zovel bneven bij. die ik niet
kon thuisorengen Zullen we nu eens
afspreken dat we dat niet meer ver
geten?
En dan xullcn we nu maar gauw aan
de brievenbus berijmen. Er kwamen
weer stapels brieven binnen. jul
lie begrijpt dat ik die echt
niet at.emaal kan beantwoorden.
Daar gaan we dan: Willie van
Dijk had bij de vorige puzzle heel
veel woorden gevonden! Vind je vol
leybal een leuk spel, 8ebeiia van Oos-
Wat heb jij een mooie namen,
Martha Breimer. Gaat het goed met
Leo. Aart den Ondrn* Dat is inder
daad prachtig postpapier. Nelly de Kok.
Fijn dat je in Je schik was met de
prijs, Nellie Reijm. Schrijven ze op
de ULO allemaal zoals Jij, Cobl Smit?
Dan heb ik hier een brief van Joke
en Marijke, zonder amternaam. En
ook is hier een brief van iemand die
met rode inkt schrijft - Heb Je een
gedicht moeten opzeggen, Wllly den Ot-
Wat een zieken allemaal, hè
Wllly Kraaijevcld? Een acht voor
Frans, Flora Vuyck, dat is niet mis!
Leny, Willie en Kees Koomans van den
Dries hebben me briefjes geschreven en
verteld over de verjaardag van een
nichtje en de ziekte van broertje: is hij
weer beter? Ja. dat stond fout in de
krant. hè Wil, Orcet en Hannekc
Faber, jullie zijn een drieling
en geen tweeling Gerda
uit Hoogeveen vertelt dat er gauw
een lichtfeest komt in de stad. Nou,
ik vind toch wel dat je behoorlijk hard
moet werken. Corrie Bokhorst! Wat leuk,
dat je zo'n blaadje met al die insec
tennamen maakte. Grectjc, weet je ook
waar een meikever veel van houdt?
Fijn dat je blij was met de prijs, Jer
Ponsen. Hartelijk dank voor je kaart,
Ineke van llerp! Peter Ritnieijcr verdient
een pluim voor zijn keurige tekening.
Ja, het huiswerk gaat voor. Loes den
Braber. Hebben ze de inbrekers al
gevonden, Leni Vernée? Zal je zui
nig zijn op je nieuwe kousen, Thea Ge-
leynse? Goed dat moeder er nog om
gedacht heeft, Catrientje Nicuwenhuij-
sen. Wat heb jij veel broertjes en zus
jes. Nellie Lagendijk, kibbelen jullie
wel eens? Prachtige dingen heb
jij gemaakt op handwerkles, Lena
Langstraat. Nou sta je er wel
in. Loekie van Driel, fijn hè? Natuur
lijk mag mama schrijven voor Corrie
hoor. Kan Petertje al lachen, Han
Verduyn? Evelijntje Munting heeft
ook weer erg haar best gedaan op de
brief. Ja. Bertie Teutscher, dat kan
ik me voorstellen dat de meester het
niet leuk vindt als jullie zit te praten.
Het is een leuk spel, hè Hans van Bem-
mel? Tine en Tjark van Dam hebben
de puzzle keurig overgetrokken, mooi
zo! De tweeling Dini en Willie Tam
boer zit niet meer naast elkaar op
school, maar ik geloof dat ze er al een
beetje aan wennen, is het niet? Vind
Jij „gebeurd" zo'n gek woord, Nienke
Krijger? Kleine fantast! Maar je schrijft
gezellige brieven, dat is een feit. Wie
is Chrysantje? Ze schreef me een leuke,
lange brief, maar ik wil wel graag haar
echte naam weten. Wat heerlijk. Hen-
kle van Eijk, om in een nieuw huis
te wonen! Zaten er geen klontjes in
de havermout, Magda llouweling?
Je hebt Wim toch wel aangemoedigd
bij het voetballen, Maja van Kampen?
Je had je oplossing goed, hoor Ger-
rit van Houwelingen.
zijn, Jannie van den Hil, dat je dit
jaar nog naar huis zou gaan! Dat
was een heel lief konijntje, Adriaan Ver-
spuij. Wat heb jij me een boel nieuw
tjes verteld, Gerric Fossen. Was het
prettig in Rotterdam, Dikkie en Ria van
der Heijden? De vorige keer waren
er erg veel brieven, Corrie Koppcnol,
en toen konden de nieuwelingen niet op
genoemd worden. Bedankt voor je
keurige brief, Bouby Overduyn! Dus
jij bent een hele tijd de jongste thuis
geweest. Kees van de Velde. Dat zou
leuk zijn, Hcnkie als je eens een
zusje kreeg! Ligt opa nog in het
ziekenhuis, Ineke Brieneu" Is het
een mooie jopper, Corrie van Bekkum?
En Adric Kroon heeft een nieuwe
overgooier, een prachtige schrijft ze.
Niet zo ongeduldig, Corrie Nell, je komt
heus wel aan de beurt! Dikkie van de
Water is 9 jaar geworden, wel gefeli
citeerd hoor. Schrijf je zelf eens of de
visite leuk was? Groeten aan Frits en
Goofke. Het is een leuk versje, Re-
gina van de Berg. maar we hebben er
geen ruimte voor om te plaatsen!
Dus dat was een hele verrassing voor
je, Theo van Delen. Wat voor kleur
heeft de nieuwe vlieger, Hans dc Snoo?
Nou, dat was een leuke school, dat
je zomaar briefjes aan mij mocht schrij
ven. Dina Quist: Was de auto erg ka
pot, Jan Stam? Leuk spel, hè Corrie
Meters, jnens erger je niet. Marja
de Witt*. beeft weer een nieuw poesje
en dat heet Molly. Gretha en Hrnny
v. d. Wal willen graag corresponderen,
maar ze hebben hun adres niet in de
brief geschreven. Kom, kom Marry
V. d. Kaadrn, niet zo somber! Wie weet
hoe gauw je die sokjes afkrijgt. We
zullen ook gauw weer eens een zoekplaat-
je plaatsen, hoor Wlm Ameling.
Tja, Adri van Poedcrooijen, wat wil je?
Je hebt pas één keer meegedaan
schrijf je zelf, dan kun je toch nog niet
direct op een prijs rekenen! Houd
je veel van zwemmen, Rinos Kievit?
Dus jullie hebben thuis van jouw
eigen gekweekte groenten gegeten. Ma
rijke Visser, dat zal wel dubbel lekker
geweest zijn! Jij hebt een goede ver
jaardag gehad, Paula van Alphen. Jij
mag ook meedoen. hoor Kees.
Wout Loef is naar Opa geweest, ben
jij meegegaan, Sjaak? Heieen
(geen achternaam) heeft moeder
flink geholpen. Fijne verjaardag
Deze keer weer eens een kleur
plaat. Verzin zelf maar, hoe je
deze mooie bloemen wilt kleuren
Vergeet niet, je naam en adres
IN de brief te schrijven en stuur
je schilderij vóór Dinsdag in.
Een ogenblik later klinkt er ge
kraak van takken. Daar, ergens m
de eenzame duisternis is een soldaat
geland. Wie zal hem helpen? Wie kan
hem de weg wijzen en een veilige
schuilplaats geven om zich in dit
vreemde land te verbergen voor de
Duitsers?
Freek staat doodstil midden op het
bospad. Wat moet hij nu doen? Ver
der gaan of?Vader zal reeds
thuis zijn en wachten op het antwoord
van meneer Verdonk.
Daarginds tussen de bomen zal een
eenzame soldaat zoeken e n tasten
naar een beschut plekje.
En straks zullen ze komen, de Duit
sersMisschien zullen ze de sol
daat vinden en dandan zal hij
worden meegevoerd naar
(Volgende week verder).
gehad, TonU van HouwelingenEn
heb jij je buurjongen geholpen met het
uitgraven, Arie? Hier is een
onafgemaakte brief, ik denk dat die
van de kinderen Grootendorst komt,
Nou, ik hou meer van een zeilboot dan
van een motorboot. Joop Huisman. Is
het een mooie atlas. Jan van Druncn?
Dat was zeker wel een heerlijk feest
bij jou op school, Marian de Bruin.
Komen er goede berichten van je oud
ste broer uit Nieuw-Guinea, Greetje
Grootendorst? Ja, het lijkt wel een
beetje op algebra, hè Teun Iloogerwerf?
Nou, wat een heerlijke dag heb jij
gehad, Jan Kraaijeveld. Kun je al
goed zwemmen. Elsje Schotman?
Ik zal jullie de spelregels wel eens
apart sturen, Paula en Nellie Don
kers, is dat goed? Hoeveel
jaar is je broertje geworden, Loes
Mulder? En is Mieke ook flink
verwend met haar verjaardag?
Ik ben haast nooit op het kan
toor, Emmie van 't Riet, jammer hè?
Niet iedereen kan een prijs winnen,
Marianne Heljmans, er zijn nu eenmaal
maar vier prijzen. Hisklentje Muys
is ziek, maar ze houdt veel van lezen,
schrijft Margriet. Viooltje houdt veel
van borduren, ik hoop dat het kleed
mooi wordt. Fijn dat het vogeltje
weer beter is, Ria Loch. Dus dat is
jouw eerste kroonjaar, Teunie van
B reugel, Wie wil corresponderen
met Joke Hoek. Geert Reindersstr.
34a, Schiedam? Marianne (geen
achternaam) krijgt met haar ver
jaardag van Dick een klas met
banken en een bord. Je let
toch wel op dat je zusje niet van
de stoelen valt, Annemarie Rigters?
Gefeliciteerd met je verjaardag Truus
Mac Lean en de groeten aan Leo. En
SJaakje Molendijk wordt ook hartelijk
gelukgewenst. Dus jij hebt een fooitje
gekregen, Adri Uittenbogaard, nu dat
bad je ook wel verdiend, dunkt me
Heb jU een nieuwe overgooier gekregen,
Louise Kroon, wat fijn.
Er zijn ook deze keer weer veel
nieuwelingen bij gekomen. Ik noem ze
niet allemaal op. maar ik heet ze
namens alle neven en nichten hartelijk
welkom!
Dag boor, tot de volgende keer-
TANTE JOS
'ezoek aan
Van Brokopondo naar Paramaribo
Joodse plantage van 300 jaar geleden
IN het Zondagsblad van vorige week
vertelde ik van onze aankomst te
Brokopondo. We brachten daar de
nacht door in het logeerhuis, waar
straks ook koningin Juliana haar
bivak zal opslaan.
De volgende morgen om half zes ga
ik naar buiten. Tot mijn grote ver
bazing is alles in een dichte nevel
gehuld en het is nu zelfs koel. Over
de rivier Jrekken dichte flarden mist,
die langzaam optrekt. Een kleine
boom achter het huis steekt de kop
al boven de mist uit en toont een
wasachtige, witte bloemenpracht.
De kruinen der woudreuzen komen
van lieverlee ook al te zien en over
de rivier schijnen alle nevels wegge
blazen te worden. De laatste flarden
worden al door de zon goud gekleurd.
Opeens vliegt met luid misbaar een
vlucht groene papegaaien uit de hoge
bomen op, ook al door hetzelfde gou
den licht beschenen. Weer moet ik
aan Maria Sybilla Meryan denken,
net als de vorige middag toen er
een prachtige blauwe en purperen
vlinder over het water vloog.
Andere dan de bosgeluiden nemen
de overhand: ons hele gezelschap
wordt weer compleet en tatert dat
het een lust is.
We ontbijten, elk op de plaats waar
men dat «het liefst wil: aan tafel, op
de trap zittend, of eenvoudig op een
rotsblok. Uit een grote pan schept de
Indiaanse kok met een enorme soep
lepel onze bekers vol met heerlijk,
koel sinaasappelsap. Hij heeft het
zelfs klaargespeeld om ai zo vroeg
koffie voor de gasten te hebben.
Om acht uur nemen we afscheid,
nagewuifd door de 'kok en zijn hulp,
de terreinarbeiders en de kinderen en
met verwachting dalen we af naar
de rivier, om onze korjalen weer te
bezetten.
„Jullie moet je goed beschermen
tegen zonnebrand", krijgen we al3
raad. De tocht zal acht uur langs
het water voeren en op het water
voelt men niet gauw dat men ver
brandt.
Hoewel er geen zuchtje wind is en
de zon ons al behoorlijk bestraalt, is
het ongelofelijk koel op het water en
glijden we opgewekt langs 'andere,
half verscholen, negerdorpen.
De negers bouwen hun dorpjes zo,
dat ze niet onmiddellijk vanaf het wa
ter te zien zijn. Maar gewoonlijk
verraadt enige bedrijvigheid in dc ri
vier toch, dat er dichtbij mensen wo
nen. Er staan dan mannen en vrou
wen in het water. Zij verrichten daar
allerlei bezigheden, vanaf wassen,
zwemmen, met de vinger de blinkend
witte tanden schoonwrijven, tot vaat-
wassen, groente of via schoonmaken
toe. De vrouwen zijn dan bovendien
nog vaak belast met een klein kind,
waarvan het olijke zwarte kroeskopje
met de donkere oogjes uit de doek
komt kijken, die de moeder strak
om haar bovenlijf heeft gebonden.
IJET gaat weer verder langs Berg
en Dal, een klein plaatsje, waar
van het aardige houten kerkje met
het front naar de rivier is geplaatst.
Het wordt al puf-heet en velen zijn
al aan drinken of aan e
appel toe.
Korte pauze
Daar zien we op de rechteroever
iets fel flonkeren in de zon. Het
blijkt een mica-afgraving te zijn, die
nu verlaten ligt. De duizenden flonke
ringen lokken en ieder wil graag een
klompje mica als souvenir van de
Na dit korte oponthoud gaan we
verder langs Phedra naar een ander
rotsgedeelte van de oever. Hier is een
hele installatie gebouwd om de los
gewerkte rotsblokken te vergruize
len. Dit steengruis wordt voor wegen-
verharding verkocht. Ook in deze
rotsblokken schitteren micadeeltjee,
maar toch niet in zulke grote,pjaten
als bij onze vorige stopplaats te zien
Als de korjalen weer op dreef zijn
gaat de reis naar Jodensavanne ver
der. Dit is een grote open plek in
het oerwoud, waar 300 jaar geleden
Portugees-Joodse refugé's hun plan
tages begonnen. Op verschillende
oude kaarten van Suriname ziet men
nog namen aan streken gegeven, die
wijzen op de aanwezigheid van Jood
se nederzettingen. De plantages be
staan niet meer en alleen de Portu
gees-Joodse synagogeruïne en de be
graafplaats wijzen op dit stukje ge
schiedenis. Op de marmeren graf
zerken leest men Portugese nameti
en het jaartal achter de namen wijst
op „heel lang geleden". Merkwaardig
dat alles nog zo intact is gebleven.
Onze gids, een Creool en onderwij
zer daar, woont al meer dan 20 jaar
op Jodensavanne. Hij is er met een
Indiaanse vrouw getrouwd. Hij weet
alles van deze omgeving af en ver
telt ons, dat in de laatste wereld
oorlog N.S.B.-ers, die daar geïnter
neerd waren, de taak hadden het
kerkhof van de overwoekerende plan
tengroei te ontdoen en de zerken ge
heel schoon te maken. Een niet ge
ringe opdracht als men bedenkt, dat
de oerwoudvegetatie onverdroten
doorgaat en in korte tijd alles wat
niet met kracht beschermd wordt,
bedekt.
Dat de geïnterneerden niet zo bar
content waren met hun werk, komt
ons niet vreemd voor!
De enige winkel in het dorp wordt
door de echtgenote en dochters van
„Meester" gedreven. Daar zijn de
goede waterkannen en andere Indi
aanse voorwerpen te koop, zogoed
als „drinks", eetwaar of petroleum.
De aarden voorwerpen, die de In
diaanse vrouwen zelf maken zijn sim
pel en goed van vorm. Zij beschil
deren en bakken de kruiken en later
wordt het gladde oppervlak met
een steentje aangebracht en niet ge
glazuurd. Tot het oppervlak geheel
glad is, zolang wordt er met het
steentje geschuurd.
Het zal niemand verwonderen, dat
de Indianenkindertjes, die zo goed als
nooit vreemde mensen zien, schuw
achter moeder kropen, toen wij zo
maar moeders „huis" binnengluurden.
Maar een lekker zuurtje in een
>(echt" papiertje gewikkeld deed won
deren en spoedig waren we beste
maatjes.
ALS we weer verder varen, zien
we opeens links een liefelijk dorp
je liggen. Het is Bethseda, waar de
leprozen verpleegd worden. Het lijkt
zo vanaf de rivier een klein en aar
dig stadje.
Verder gaat de tocht naar ons laat
ste ankerpunt: Paranam, de bauxiet-
mijn.
In de verte is de eigenaardige
steenrode kleur al te zien op de hui
zen en de installaties. Dichtbij zien
we ook het rode bauxietstof op de
bomen en het gewas en vooral op de
wegen. De bauxietmijnen zijn mede
de welvaartsbron van Suriname. Ze
zijn in volle exploitatie.
Onze motoren worden afgezet, we
peddelen naar de steiger en moei
zaam oprijzend na onze acht-uren-zit,
klimmen we uit de korjaal. Na een
hartelijk afscheid van onze bekwame
bootslieden gaan we verder per
Landsautobus naar Paramaribo.
Door het mijngebied met zijn
rode wegen, waarlangs keurige ar
beiders- en ambtenarenwoningen
staan, gaan we langs een fraaie en
rijke plantengroei naar Lelydorp.
Duidelijk i3 te zien, dat dit hele ge
bied op het oerwoud is veroverd.
Langs de weg van Lelydorp, waar
we de vorige dag met de draisine
de spoorbaan volgden, gaan we nu
met de bus op Paramaribo aan,
waar we al spoedig in het bedrijvige
stadsleven zijn opgenomen.
L. de VRIES—HAMBURGER
Twee middelen om de geesleiijk gestoorde r
(Van
medische medewerker)
IN het vorige artikel heb ik ge
schreven over de slaap als nood
zakelijke functie van het menselijk
organisme om volkomen fit te blij-
Reeds in oude tijden heeft men het
verwekken van slaap gezien als een
belangrijk middel in de genezing van
verschillende ziekten. Ook nu zijn er
nog primitieve volkeren, die bij
geesteszieken als geneeskundige stof
alcohol gebruiken.
In de vorige eeuw is men overge
gaan op andere stoffen, die slaap of
narcose verwekken, zoals opium,
aether en chloroform. Men had m
gauw gezien, dat de gewone slaap-
duur te kort was om in verschillen
de ziektegevallen genezing tot stand
te brengen.
In het begin van deze eeuw is men
met de eigenlijke slaapkuur begon
nen, zoals deze nog toegepast wordt
in de meeste zenuwinrichtingen. Het
ongeluk was, dat aanvankelijk de
stoffen, die hiervoor gebruikt werden,
vergiftig waren. Geen wonder, dat
daarom verschillende artsen tegen
deze geneeskundige behandeling ge
opponeerd hebben.
De chemische industrie heeft ech
ter niet stil gestaan en geleidelijk zijn
er slaapverwekkende middelen geko
men, die weinig vergiftig genoemd
kunnen worden. Nog steeds verschij
nen nieuwe kalmerende middelen£b>
de markt, zodat men wat dat be
treft rustig een patiënt een slaap
kuur kan laten ondergaan.
In zo'n geval is hij maar enkele
uren per dag wakker. Het voeden
moet meestal geschieden met behulp
en onder aanmoediging van de zus
ter. die de patiënt verpleegt. Het ge
vaar, waarvoor men altijd weer op
moet passen is, dat de patiënt zich
van zijn problemen te bevrijden
verslikt en vroeger zijn, mede ook
om andere redenen, nog als eens ge
vallen van longontsteking voorgeko
men. Ook moet het hart en de bloed
circulatie in de gaten gehouden wor
den.
Omdat de patiënten vrij diep weg
zijn, bestaat er kans op doorliggen.
De huid moet goed verzorgd worden.
Maar ook de nierfunctie verdient veel
aandacht. Kortom een patiënt, die
men door een slaapkuur tracht te ge
nezen, moet nauwkeurig in alle op
zichten gecontroleerd worden, wil
men door een middel geen schade
toebrengen.
Bij zenuwpatiënten tracht men op
deze wijze de patiënt van zijn moei
lijkheden en conflicten, spanningen
en onrust te verlossen. Het spreekt
vanzelf, dat de slaapkuur slechts één
van de middelen is om tot het ge
noemde doel te geraken.
Gezien Tie zorgen, die men zowel
van medische kant als van de kant
van de verpleegkrachten aan de pa
tiënt moet besteden, zal men pas als
er een bijzondere aanwijzing is tot
deze manier van behandelen over
gaan.
Gewoonlijk is het mogelijk om op
andere wijze de geestelijk gestoorde
mens van zijn problemen te bevrij
den. De psychiater zal door uitvoeri
ge gesprekken trachten een inzicht te
krijgen in de geestelijke structuur
van de patiënt en de oorzaken die tot
de stoornissen geleid hebben. In ve
le gevallen zal hij trachten zo met
de patiënt te spreken, dat als het
ware de oplossing van de moeilijkhe
den door het geven van inzicht aan
de patiënt tot stand gebracht kan
worden.
Een belangrijk onderdeel van de
behandeling is tegenwoordig ook de
zgn. arbeidstherapie. De patiënt
wordt als mens gezien, die veel fa
cetten heeft en langs veel wegen be
naderd kan worden.
Een van de belangrijkste bezighe
den is het schilderen. Men is nog niet
zo ver dat men kan aanwijzen wie
dit wel en wie dit niet kunnen be
oefenen. Het is voorlopig nog een
proberen. Het blijkt echter, dat veel
mensen op dit gebied verborgen ta
lenten hebben.
Het is nu mogelijk om door schil
deren patiënten, die zich afgesloten
hebben van de werkelijkheid, weer
terug te brengen tot de realiteit. Wan
neer men de opeenvolgende schilder
stukken ziet, die patiënten gemaakt
hebben, dan treft men daarin een op
vallende verbetering. Sommige men
sen kunnen er b.v. aanvankelijk niet
toe komen om een stilleven te schil
deren. Het blijft bij één voorwerp uit
de groep b.v. een kruik of een bloem
Geleidelijk aan, naarmate de patiënt
betert, blijkt hij in staat te zijn het
geheel dat hem gepresenteerd wordt,
te vatten en op papier te zetten.
Voor anderen is het nodig zich met
handenarbeid bezig te houden. Vrou
wen kunnen in verschillende vormen
naaldwerk verrichten. Men staat ver
steld over de prachtige kleden, die
sommige patiënten in psychiatrische
inrichtingen vervaardigd hebben.
Zo ziet U. dat er enerzijds een
aanwijzing kan zijn om de patiënt
practisch volkomen van de buitenwe
reld af te sluiten door een slaapkuur,
veel vaker wordt hij echter tegen
woordig aangemoedigd om zijn plaats
in te nemen door het verrichten van
allerhande arbeid.
De psychiatrische inrichtingen vor
men tegenwoordig complexen, die er
heel anders uitzien dan vroeger. In
de onrustige paviljoens ziet men keu
rige gordijnen en vitrage hangen, een
aankleding die men vroeger voor on
mogelijk hield.
Grote ruimten en deskundige lei
ding worden geëist om het vaak gro
te aantal patiënten op verschillende
manieren bezig te houden. Het aan
wezig zijn van b.v. een of meer boer
derijen met een groot aantal dieren
behoort niet meer tot de zeldzaan*-
heden.
