BRYLCREEM
Prachtige ballet-uitvoering
in het Bolsjoi-theater
Das Reich" was als een opera
van
Wagi
;ner
Publiek in alledaagse costuums
3 en gasten zonder avondtoilet
De les: delegeer nooit viacht
aan de eenling
V oorzichtigheid
is geboden
al -
MET GROTEWOHL AAN HET ZWANENMEER
kj O
(Van onze correspondent Alfred van Sprang)
MOSKOU, September 1955.
I -^kEFQON mijn luxueuze apartement in het oude Hotel National
■L* belt op bescheiden wijze. Aan de andere kant van de lijn is een van
de meisjes van het alles-verzorgende staatsreisbureau Intourist. Ze wil
weten of ik er iets voor voel naar een' speciale voorstelling in het Bolsjoi
K theater te gaan.
„Wat wordt er gegeven?"
„Lac des Cygnes".
'»i „Goed?"
sldJ „Natuurlijk, het is een gala-avond voor Grotewohl"
en) „Wat voor plaatsen zijn er?
„Op de zevende rij
wed)
met ,.En wat kosten die?"
„Drie-en-dertig gulden"
'51 Het is een heleboel geld. maar tenslotte
"^gebeurt het niet dagelijks dat ik Tsjai-
kovsky's onsterfelijke ballet Het Zwanen-
meer in gezelschap van Oost-Duitsland's
minister-president Otto Grotewohl en
een aantal Russische leiders in het we-
'^■reldvermaarde Bolsjoi theater kan bij
wonen. En dus bestel ik een plaats.
ROOD EN GOUD
>een_
cordon om de schouwburg getrok-
Vers in cellofaan
80 ct. - 20 stuks.
ken vanwege het bezoek van de Russische
leiders en hun gasten. Er is voor een ge
woon mens geen doorkomen aan. Ook
voor een buitenlander niet.
„Biljetten", eist de politie.
Ik laat mijn kaart zien.
Gorosjo
Voor de schouwburg staan niettemin
verscheidene mensen zonder kaart. Ze
schieten op iedereen af in de hoop alsnog
een kaart op de kop te kunnen tikken.
De hele zaal met zijn 2300 zitplaatsen is
zoals practisch elke avond weer uitver
kocht.
Het 'interieur van de schouwburg is
zeer conservatief. Het gebouw dateert ook
al van 1824 en er is sindsdien eigenlijk
weinig aan veranderd. Het is een zeer ho
ge ovale zaal met vijf rijen balkons, ver
sierd met de gebruikelijke ornamenten en
de kunst symboliserende vrouwenfiguren.
Hél plafond is fraai beschilderd. De ver
lichting bestaat uit enorme luchters en
als kaarsen uitgevoerde kleinere lampen.
Het geheel is in twee kleuren: diep-rood
en glinsterend goud. Het is eigenlijk erg
protserig, maar toch gaat er sfeer van
uit. Deze zaal roept herinneringen op aan
de pracht en praal-uit de tzarenlijd. Het
communistische regiem heeft echter niet
nagelaten ook hier een krachtig stempel
op te drukken. Boven het toneel prijkt
een grote wandschildering waarop Lenin
afgebeeld is geflankeerd door rode vlag
gen. In het goudkleurige doek heeft men
de letters CCCP (Russisch voor USSR), de
communistische ster en het hamer en sik
kel embleem in een steeds-terugkomend
motief verweven. En de hamer en sikkel
versiert ook verscheidene loges.
APPLAUS
TTET LICHT gaat uit
Tegelijk flitsen vier grote schijnwer
pers aan. Ze richten hun sterke stralen
bundels op de ere-loge met aan weers
zijden de vlaggen van Oost-Duitsland en
Sovjet-Rusland. Het publiek staat op en
draait zich naar de lege loge.
Dan splijten de rode gordijnen en ver
schijnen Otto Grotewohl en zijn vrouw.
Walter Ulbricht, Voroshilov, Boelganin
en Kroetsjef. Het publiek begroet hen
met applaus. Het orkest zet het volkslied
van Oost-Duitsland in. Daarna speelt het
de Internationale. Als de laatste tonen
orven zijn barst er opnieuw een ap
plaus los. Boelganin en Kroetsjef klappen
ook. Grotewohl zwaait naar alle kanten.
En Ulbricht steekt z(jn samengevouwen
handen boven zyn hoofd als een populair
bokser, die de toejuichingen van zijn be
wonderaars beantwoordt.
Het is de begroeting van geestverwan
ten onder elkaar. Boelganin en Kroetsjef
staan er met een vergenoegd gezicht naar
te kijken. Dan doven ineens de schijn
werpers. Iedereen gaat zitten. Enkele
ogenblikken later zet het orkest de in
leidende muziek tot Tsjaikovsky's ballet
Lac des Cygnes in. En niemand denkt
meer aan die loge vol communistische
leiders achterin de zaal.
ZONDER DAS
T~)E VOORSTELLING duurt drie uur.
Het is een feest voor oog en oor. Het
orkest speelt perfect De decors
monumentaal van bouw en de costuums
kleuren er prachtig in. En het dansen is
van een ongewone volmaaktheid. De bal
lerina Plisetkaja houdt de volle zaal in
adembenemende bewondering. Kondratof
vult haar uitstekend aan. En het corps
de ballet weet de illusie van dansende
zwanen waar te maken. Het is een onver
getelijke ervaring.
Het publiek is echter wel in scherp con
trast met het weelderige interieur van de
schouwburg en het sprookjesachtige spec
tacle op het toneel. Men maakt geen toilet
zoals in het westen. Ook op deze gala
avond niet. De eregasten zelf zijn niet
eens in avondtoilet. Ze dragen de zwarte
colbertcostuums die min of meer het
officiële uniform voor feestelijke gelegen
heden vormen. En de rest van het publiek
heeft zijn alledaagse kleren aan. De mees
ten zien eruit alsof ze zo uit de fabriek
komen. Er zijn tientallen mannen, die niet
eens een das dragen. Een slobberig, on-
geperst costuum, een overhemd met een
open boord en natuurlijk ongepoetste
schoenen- En de vrouwen een eenvoudige
japon van bedrukt katoen en schoenen
met platte hakken. Maar ze genieten even
goed. Enals het doek zich na een happy
end sluit bereiden ze de artisten een
Keer op keer moeten ze terugkomen.
De eregasten (die na de eerste acte naar
de eerste loge naast het toneel verhuisd
zijn) belonen hen eveneens met een wel
gemeend applaus. Tenslotte applaudiseert
iedereen voor iedereen. Het publiek voor
Een van de nieuwste Russische
films is de klucht Soldaat Iwan
Brovkan. De grote soldatenkop
rechts maakt er boven een van
Moskou's 56 bioscopen
reclame voor.
de dansers. De dansers voor Grotewohl.
Grotewohl voor het publiek. En het pu
bliek voor de ereloge. Het is voor mij een
geschikt ogenblik om naar de v«tiaire te
gaan.
PROPAGANDA
r\P HET PLEIN voor het Bolsjoi theater
is het nog druk. Er bevinden zich hier
nog twee andere theaters. En verscheide
ne bioscopen. In één ervan vertoont men
een nieuw soort drie-dimensionale film.
Het is een systeem waarvoor men geen
groen-rode bril nodig heeft. Inplaats daar
van moet men de blik concentreren op
een bepaald punt op het waaiervormige
doek. Als men dat punt vasthoudt ziet
men alles zuiver drie-dimensionaal, maar
zodra men het hoofd even beweegt dek
ken de beelden elkaar maar half en wordt
alles wazig. Het geheel is meer interes-
Tussen bioscoop en ballet: onze
reporter Alfred van Sprang
drinkt op straat even een glaasje
limonade.
sant dan practisch, maar het publiek heeft
er grasg zes gulden voor over. Maar nog
meer belangstelling bestaat er voor de
nieuwe Russische film Soldaat Iwan
Brovkin. Deze film draait in niet minder
dan negentien van de zes-en-vijftig bios
copen van Moskou. En wat meer zegt:
voor volle zalen. Het is voor ons wester
lingen een communistische propaganda
film van het zuiverste water, maar de
Russen zelf zijn blijkbaar zo doordrenkt
van die propaganda, dat ze het niet eens
meer zien. En alleen maar schateren om
de erg flauwe en naïve avonturen van een
domme boerenjongen, die in militaire
dienst gaat.
De film is eigenlijk een verheerlijking
van twee dingen: het collectieve land
bouwbedrijf en het leger. En de .makers
van de film slagen erin daarvoor goede
propaganda te maken zonder dat het pu
bliek het in de gaten heeft. Maar het is
voor kritische ogen allemaal wel erg
mooi. Een voorbeeldige collectieve boer
derij met metershoog graan, met altijd-
lachende meisjes, met zingende en dan
sende boeren, die er zo trots op zijn dat
hun Iwan uitverkoren is voor dienst in
het Russische leger dat ze hem een feest
avond en een fiber koffer ten afscheid
aanbieden. En een leger met model-ka-
zernes, waarin alleen maar echte kame
raden en vaderlijk-voelende officieren
dienen, geleid door een ontroerend-aar-
dige kapitein, die buddy-buddy met de
accordeonspelende recruut Iwan op een
kist gaat zitten om samen met hem een
sentimenteel lied ten gehore te brengen
En dat alles In een decor waarin de beel
tenissen van Lenin en Stalin steeds weer
verschijnen om het publiek er vooral
maar aan te herinneren aan wie ze al
dat plezier uiteindelijk te danken hebben
Maar: in vergelijking met vroe
ger is er ook op dit terrein vooruit
gang te bespeuren. Toen gold de
liefde uitsluitend machines en fa
brieken. Nu heeft dat eeuwenoude
instituut van de liefde van mens
tot mens zich ook weer een plaats
op de communistische bioscoop
doeken veroverd.
Di E. L. Kramer:
Mensen te kort, toch
meer fabrieken
Iedere nieuwe fabriek of installatie.
Iedere stap op weg naar Industrialisatie
van Nederland, wordt door sommigen
met critisch oog beschouwd. Omdat er te
weinig arbeidskrachten zijn om open
plaatsen te vullen, zien zij liever dat het
wat kalmer aan gaat met de vestiging
van nieuwe bedrijven, zei gisteren dr E.
L. Kramer, directeur-generaal voor
energievoerziening en de industrialisatie,
bij de opening van de nieuwe Metappa-
fabriek in Almelo.
Het is echter altijd gevaarlijk de pro
blemen op economisch terrein te veel te
beoordelen naar de omstandigheden
het ogenblik. Ieder jaar komen er 15.000
nieuwe arbeidskrachten in ons land bij.
Moge het op het moment zo zijn, dat
iedere nieuwe man drie of misschien wel
vier ondernemer* klaar staan hem een
betrekking te bieden, wanneer er op in-1
dustrieel terrein weing gebeurt zullen
over enkele jaren alle nu openstaande
plaateen zijn voorzien en presenteert zich
het werkgelegenheidsprobleem opnieuw
voor mooi
gezond haar
BRYLCREEM houdt de
gehele da^ Uw haar keurig
„in vorm
BRYLCREEM geeft een
prachtige en natuurlijke
glanB zonder plakkende
vettigheid
BRYLCREEM voorkomt
roo6 en maakt droog haar
weer vitaal
'S WERELDS MEEST VERKOCHTE HAIRDRESSING
Beetham (Nederland) N.V. - voor Engro. Joeg. Mot N.V.. Amsterdam
V)
WAS HITLER GEESTESZIEK (SLOT)
HITLER HAD DE OVERSPANNEN, UITPUILENDE OGEN, van wat in
de geneeskunde wordt genoemd een „hyperthyroide patiënt,
dat is iemand die lijdt aan een vergrote schildklier. Hevige geeste
lijke spanning, financiële moeilijkheden, onverwachte tegenslagen en uit
putting maakten de vatbaarheid voor deze geestesziekte erger, aldus
Dorothy Thompson in haar artikel over Hitler in Ladies' Home Journal.
Adolfs moeder, zoals Kubizek haar schetst, was een terneergeslagen vrouw,
afgemat door haar rusteloze echtgenoot. Van zijn jongensjaren af, leed
Adolf aan chronische bronchitis en sinusitis (ontsteking der neus-bijhol-
ten). Na zijn verhuizing naar Wenen lee^ Hitier aan ernstige ondervoeding,
die te wijten was aan zijn grote armoede en de perioden van exaltatie,
waarin hij geen voedsel tot zich nam.
Vóór en tijdens de wereldoorlog waren
in Oostenrijk-Hongarije duizenden jon
ge „Hitiers", maar zonder zijn koorts
achtige obsessies. Duizenden jonge man
die een moeilijk leven hadden, maar
toch niet met een zelf bedacht systeem
de leiding van de staat en de bereid
heid, de wereld en zichzelf te vernietigen,
als zij zouden verliezen. Er waren dui
zenden zonen van onbeduidende bureau-
craatjes, jongens die ln de wetenschap
of in de kunst „vluchtten", enkel en al
leen om later weer te worden terugge
trokken naar het kruipende proletariaat,
ln groezelige huurkazernes, in de stank
an kool, luiers en ongedierte
Toch was er een opbloei van de kunst,
?n gevolg van het verval, en het gevoel,
dat de dood een epoche nabij was. een
bijtend scepticisme en een koortsachtige
romantiek. Dit alles was feitelijk de vlucht
hen, die gingen sterven in een hemel
hoop, zonder geloof,
s wij aannemen, dat Hitier als jongen
reeds tal van symptomen van een be
paalde geestelijke ontsporing vertoonde,
dan rijst toch de vraag, hoe hij tot een
positie kon opklimmen, die uniek is in
de gehele geschiedenis.
t is vaak moeilijk geestesziekte, van
genialiteit te onderscheiden beide:
genialiteit en geestesziekte, sluiten elkaar
/erigens niet geheel uit.
VERERING DER GENIALITEIT
Geen volk vereert de genialiteit meer
dan de Duitsers. Hitier maakte indruk op
velen, doordat hij een genie werd ge
noemd. Genialiteit is de hoogst denkbare
i van origineel vermogen, een onver
klaarbare en unieke gave. Genieën zijn
niet „normaal", eenvoudig omdat zij niet
gemeten kunnen worden, volgens de
maatstaven van de gewone, gemiddelde
i. Genialiteit houdt ln intellectueel
raffinement, inzicht en emotionele inten
siteit, zo zeldzaam, dat degene die hier-
begaafd is, in de letterlijke zin „en
kelvoudig" wordt.
Door deze aangeboren enkelvoudigheid,
deze zonderlingheid, kan het genie niet
harmonie zijn met bestaande toestan-
en zal het gemakkelijk sociaal en
physiek in verzet komen. Een genie is
nooit conformist, maar altijd origineel en
kan daarom op school slechts zelden „mee
komen". De vreemde, onverzorgde Bo
heemse figuur uit Wenen met zijn gladde
tong, ontembare wil en glinsterende ogen,
was zeker zonderling en gaf de indruk,
een genie te zijn.
Maar geesteszieken, voortgestuwd door
de krachtige wil en het verlangen n
macht, gaan vaak voor genieën door
overheersen hun omgeving (hun eigen
dokters soms inbegrepen), vooral als die
omgeving zodanig is. dat er een verlangen
naar een bevrijder bij de massa bestaat.
Krankzinnigheid en genialiteit zijn vaak
in één adem genoemd. Maar hoewel tal
van genieën krankzinnig zijn geworden,
was deze krankzinnigheid noch de oor
zaak, noch het gevolg van hun genialiteit.
De oorzaak van die krankzinnigheid moet
eerder worden gezocht in de intense span
ning op de zenuwcentra, de spanning var
buitengewone concentratie, waarneming
en gevoeligheid.
Het genie voelt hogere werkelijkheden
en onderkent tot nu toe onontdekte, w
heden. De pseudo-geniale geesteszieke
schept een substituut voor de werkelijk
heid en tart de waarheid.
De eerste grote macht van Hitier ovei
Duitse toehoorders werd verkregen door
systematisering van een illusie. Hij
vermoedelijk de enige „frontsoldaat"
zijn generatie, die zichzelf er van
overtuigen, dat Duitsland de eerste
reldoorlog niet had verloren. Iedere ge
neraal, hoezeer ook nationalist, wist
Duitsland militair in een veldslag
verslagen. De „semie-revolutie" was
gevolg, niet de oorzaak, van de militaire
nederlaag.
Maar toen de Duitse legers zich c
gaven, werd Hitler in een hospitaal opge
nomen met een zenuwschok en physieke
blindheid. Hij „zag" niet, wat er wai
beurd en toen zijn gezichtsvermogen her
steld was, weigerde hij de werkelijkheid
te zien. Om die werkelijkheid te ontvluch
ten, vond hij de zuivere mythe uit
„het mes in de rug". Duitsland had de
oorlog niet verloren, maar het was
raden door Joden en socialisten.
WELKOM NIEUWS...
Dit was welkom nieuws voor ontspoor
de officieren en soldaten zonder baan.
Voor een buitengewoon groot deel berustte
Hitiers snelle opgang op die gewilde le
gende van het verraad.
Hitier geloofde van zichzelf, dat hij eer
In het historische Bolsjoitheater in het centrum van de stad worde\
prachtige ballet- en operauitvoeringen gegeven door de beste kun
stenaars van de Sowjetunie.
groot artist was. een groot volkstribuun.
Maar hij heeft geen kunstwerken nage
laten, die de moeite waard zijn; hij wrocht
geen monumenten van originele architec
tuur, schreef geen literatuur die te ver
gelijken i6 met die van andere grote
staatslieden en tenslotte schiep hij geen
redelijk staatssysteem. Er hebben mili
taire genieën bestaan; maar Hitlers gene
raals beschouwden hem niet als zodanig.
Het Derde Rijk, dat Hitier schiep, was
slechts een projectie van hemzelf. De
hysterische slogan, uitgeschreeuwd door
de hysterische massa: („Hitier is Duits
land en Duitsland is Hitler!") was preci
waar voor de periode van twaalf jaar. 1
slogan verdween in de vlammen van
brandstapel, die hij voor zichzelf liet op
richten. Zelfs ln de dood leidde hij nog
zijn eigen begrafenis. Op het allerlaatst,
in een Berlijnse bunker, wachtend op het
leger dat nlët bestond, verklaarde hij,
dat zijn Reich was ondergegaan door het
verraad van zijn eigen volgelingen.
ALS EEN OPERA
Hitiers Derde Rijk, lijkt, als wij er op
terugzien, op een gigantische opera van
Wagner, met juichende koren, donderen
de muziek en grote gevechts-scênes, waar
in componist en tekstschrijver, directeur
en regisseur, held en lafaard één persoon
zijn, spelend voor een uitgezocht speciaal
publiek, een grote natie vertegenwoordi
gend, die ook de millioenen acteurs levert.
Eerst als het doek valt, komen spelers
en publiek tot de verschrikkelijke ont
dekking, dat de vlammen onder de ke
tels, echte vlammen waren, dat het gas
in de martelkamers echt gas was; dat de
bommen en de geweren echt zijn afge
gaan, dat de lichamen waarmee het to
neel bezaaid ligt, nooit meer zullen op
staan, dat de buitenlandse troepen die
door de muren zijn gebroken, echte troe
pen zijn, dat Rienzi zich een echte kogel
door het hoofd heeft gejaagd, en tenslotte
verdween in de rook van een, met ben
zine overgoten, baar, zonder publiek en
zelfs zonder een steen die zijn graf aan
geeft!
Het geval Hitlér houdt een waarschu
wing in, verschrikkelijker dan ooit in
deze atoomeeuw. Geef nooit oncontróleer-
bare politieke macht aan de eenling, hoe
betrouwbaar hij er ook uitziet en stellig
niet. omdat hij een genie lijkt.
Want deze eenling kan geestesziek zijn,
of geestesziek worden, terwijl er niemand
is, die dat kan bevestigen of hem naar
de inrichting kan zenden, waar hij be
hoort. Voor de veiligheid van zichzelf en
die van de mensheid.
DONDERDAG 13 OCTOBER 1955
OELOFTEN en een vriendelijk gezicht
van de communistische wereld zijn
niet voldoende om een verlaging van de
militaire uitgaven in de vrije wereld te
rechtvaardigen." Zo luidt de éénstem
mige mening van de Westelijke ministers
van defensie en hun militaire chefs, na
een driedaagse conferentie op het NAVO-
hoofdkwartier te Parijs. De huidige mi
litaire krachtsinspanning kan pas ver
minderd worden, als de onderhandelin
gen tussen Oost en West tastbare resul
taten opleveren.
De militaire kopstukken van het Wes
ten zijn het er over eens. zo blijkt uit de
telegrammen, die ons uit Parijs bereikt
hebben, dat de wijziging in de Sowjet-
tactiek te danken
'f Verklaard
uitzicht
de kracht
en eensgezindheid
van de Atlantische
alliantie. De con
clusie was. dat de-
'e eensgezindheid
en kracht verstevigd in plaats van ver
zwakt moet worden, nu het Westen voor.
belangrijke onderhandelingen met de
Russen staat, over de hereniging van
Duitsland en de Europese veiligheid.
Amerika is niet van plan te ontwape
nen. voordat de communistische landen
het bewijs hebben geleverd, hetzelfde te
zullen doen. Minister Dulles heeft daar
enkele dagen geleden nog eens met na
druk op gewezen. Zijn waarschuwing
heeft waarschijnlijk veel invloed gehad
op de besprekingen, die de NAVO-ver-
tegenwoordigers dezer dagen in Parijs
hielden.
Van belang Is voorts het feit. dat pre
sident Eisenhower, volgens Reuter, aan
premier Boelganin heeft laten weten, het
Russische voorstel te aanvaarden, om
militaire inspectietroepen op belangrijke
punten In de Ver. Staten en de Sowjet
unie te stationneren, mits dit zou bijdra
gen tot het vestigen van betere betrek-
K.L.M.-emigratiefilm
zeer onvolledig
(Van een onzer verslaggevers).
In de cantine van haar gebouw aan de
Dr Plesmanweg heeft de K.L.M. gisteren
een in opdracht van deze maatschappij
door Polygoon-Profilti vervaardigd pro-
pagandafilmpje voor de emigratie ten
loop gehouden, onder de tite): „Op vleu
gels naar een nieuwe toekomst".
Men krijgt een (uiteraard summier)
beeld van hoe een emigratiereis door de
lucht wel is: tranen vooraf, vriendelijk
heden van de stewardess, service van de
luchtvaartmaatschappij en verbroedering
tussen de passagiers tijdens de reis en
een toespraakje erna. Walter Smith voer
de de regie.
Wij beseffen terdege, dat deze film niet
bedoeld Is voor vertoning ln de biosco
pen. maar als propagandamateriaal voir
de boekingsagenten van de K.L.M. Des
niettemin zou het o.i. duidelijker en voor-
lichtender geweest zijn, indien deze film
ook even was ingegaan op de formalitei
ten, die aan emigratie in het algemeen
en aan die door de lucht in het bijzonder
voorafgaan. Niets van dat alles: toe
spraakjes in het begin en aan het eind,
evenals de rest van de gesproken tekdl,
boordevol cliché's.
Nee, dan was de vorige emigratiefilra
van de K.L.M., „Het land Is vol", die
voor 19.000 mensen heeft gedraaid zoals een
spreker vooraf memoreerde, instructiever.
