Nieuwe Leidsche Courant | 1955 | 15 september 1955 | pagina 5

Nieuwe spellingregels in
notedop (zonder n)

een

BRYLCREEM

Fruit-Tella's

WÊKm

kwestieis het hij of zij r

Lastige

Gouden Caltex - van 4 tot
1750 man personeel

Dubbel spel
ran Moskou

Tien jaar werk voor Nederlandse
emigranten-bruggenbouwers

s

DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1955

WOORDENLIJST NEDERLANDSE TAAL TOEGELICHT (II)

(Van een onzer rec>acteuien)

SPELDEN WIJ tot nu toe: hondenhok, kippenei en leeuwenmoed, voort
aan is het: hondehok, kippeëi en leeuwemoed. Ongetwijfeld een
van de lastigs.e spellingkwesties in de oude èn n de nieuwe spelling.
Het hoofc6tuk van de inleiding op de Woordenlijst Nederlandse Taal, dat
handelt over d>e „tussenklanken in samen&'.ellingen" is moeilijk leesbaar.
Maar het is wel wal 6envoudigeT te zeggen.

Woordenlijst als zij handelt over geslacht
laamwoordelijke aanduiding. En
dat is nu juist geen spelling-, doch een
taalkwestie'

Vroeger onderscheidden we mannelijke,
vrouwelijke en onzijdige zelfstandig
naamwoorden: een muur was mannelijk.

deur vrouwelijk en- een raam onzij
dig. Deze onderscheiding was nodig:

a. Voor het schrijven van de naamvals-
de of den, wie of wien enz.

b. Voor de voornaamwoordelijke aan
duiding: hij, hem, zijn, of zij. ze, haar.
Een zelfstandig naamwoord wordt dus
aangeduid met een voornaamwoord.

Punt a) is praktisch vervallen, want de
aamvals-n wordt op school en bijna
overal In de maatschappij niet meer ge
schreven.

Blijft punt b), de voornaamwoordelijke
aanduiding. We onderscheiden nu: de-
woorden (hij- of zij-woorden) en het-woor-

Tussenklanken zijn klanken tussen de
samenstellende delen van een woord, die
noch bij het voorafgaande noch bij het
volgende deel behoren, zoals de -e- in
paardehaar en de -s. In Koningsplein.

Tussenklank - e(n) -

Voorbeelden: ganzepen, notedop.
ossetong. pauweveer, speldeknop.

Eerste uitzondering: Men schrijft -en-
wanneer het eerste deel van het woord
noodzakelijk de gedachte aan een meer
voud opwekt.

Voorbeelden: aalbessenjenever,
bijenkorf, boekenkast, vriendenkring,
woordenlijst, handenarbeid, weduwen-

Maar: a) horlogewinkel (want een meer
voud van horloge op -en bestaat niet);

b) niet: kersenboom, hoewel er kers e n
aan zitten, doch kerseboom, pereboom,
rozestruik, net als: beukeboom, eikeboom

naam is.

Voorbeelden: heldendaad, heren
huis, vorstentroon, weduwenkap, boeren
dochter, vrouwenbeeld.

Maar: a) is het eerste lid een bepaalde
vrouwelijke persoon, dan schrijven we
-e-: Koninginnedag, Onze-Lieve-Vrouwe-
college. Regentesselaan;

b) ook -e- in: hereboer. petemoei.

De -n- blijft in de zeldzame woorden
waarin de n-klank nog wordt gehoord:
grotendeels, merendeels, goedendag, goe
denavond. maar: goedemorgen en goede
middag.

Tussenklank - 8

We schrijven -s-:

1. Waar die -s- gehoord wordt: ambts
jubileum, jongenstaal.

2. Waar de -s- wordt gehoord ln over
eenkomstige samenstellingen. Stations
straat (want ook: Stationsplein); staats
schuld (ook staatsraad).

Er zijn ook dubbelvormen. Men hoort
zowel handelmaatschappij als handels
maatschappij, en mag dus ook beide
manieren spellen; zo ook met: redding
boot en reddingsboot, zindeel en zins
deel.

De s blijft ook ln woorden als:enigs-
zins, anderszins, veelszins, alleszins.

Dit zijn de belangrijkste regels. Er bilj
oen tioü/elpeoallen. spreeuwenest of
spreeuwennest, vruchtesap of vruchten
sap? Waar deze twijfel rijst, heeft de
Woordeniysf meestal de -n- weggelaten:
vruchtesap (maar: vruchtenwijn!) Tot on
ze troost, wordt in de Woordenlijst op
gemerkt; „Daarmee wordt evenwel
volstrekt afgekeurd dat iemand die
bepaald verband het eerste lid van zulke
twijfelachtige of meer dan één opvatting
toelatende samenstellingen als een n
voud voelt, dat ook In de schrijfwijze tot
uiting doet komen".

Geslacht

74.000 Woorden

IN het tweede artikel over de
..nieuwe spelling" behandelen
u)(j thans nog de tussenklanken in
samenstellingen, de voornaamwoor
delijke aanduiding en enkele klei
nigheden. Uit ons vorige overzicht
is reeds gebleken dat men «oor de
juiste spelling van bastaardwoor
den nogal eens de Woordenlijst
of straks een nieuwe druk van een
woordenboek bij de hand moet
hebben. De meest voorkomende
woorden hebben we bij dit en het
voUge artikel echter vermeld.

Dat men overigens zelfs de
Woordenlijst wel eens met een kor
reltje zout moet nemen, moge blij
ken uit het volgende voorbeeld. In
de lijst wordt de voorkeur uitge
sproken voor de spelling: produkt,
produktie, produktief, produktivi-
teit (product etc. mag ook, maar is
minder gewenst), doch het woord
overproductie moet' bij voorkeur
met een c geschreven worden. Da'
is ongetwijfeld een vergissing. Maar
och. er staan 74.000 woorden in dit
boek....

de natuurlijke glans

van gezond haar
BRYLCREEM geeft

een fraaie, natuurlijke glans
aan Uw haar

BRYLCREEM kleeft

niet. plakt niet. droogt het
haar niet uit

BRYLCREEM houdt

Uw hoofdhuid fris cn f-eiond.
voorkomt root>

Eerste afnemer was het Gem. Gasbedrijf
in Den Haag

(Van een onzer verslaggevers)

|£EN HALVE EEUW geleden

VERKOCHTE HAIRDRESSINÖ

- voor f.rvrroi Jacq. Hol IV.V.. Amnerdam

Persoonsnamen

Gemakkelijk: de sekse bepaalt het voor
naamwoordelijk gebruik: de man en zijn
werk, de vr.ouw en haar werk, het meisje
haar werk. (Jongetje, meisje e.d. zijn
wel het-woorden, maar krijgen toch de
mannelijke resp. vrouwelijke voorn, aan
duiding).

Vaak echter duiden persoonsnamen
personen van beiderlei sekse aan: deug
niet, gast, leerling, persoon, baby; ver
der beroepen als dokter, zelfs luitenant;
vervolgens: wipneus, bonestaak e.d.; dan:
hoofd, kind, feestvarken (het-woorden);

ook woorden als arme, zieke, blinde,
beklaagde, gewonde, betrokkene.

van deze persoonsnamen de sekse
bekend is, riohten we ons daarnaar: De
beklaagde koos zijg (of haar) verdeler
Is de sekse niet bekend, dan wordt de
mannelijke aanduiding gebruikt: Iedere
beklaagde heeft het recht, zijn verdedi
ger te kiezen.

Diernamen

Het uitvoerigst is de inleiding

i de

dat de Sowjetunie met bondskanse
lier Adenauer een dubbel spel speelt.
Maar het lljlct er toch wel sterk op, nu op
demonstratieve wijze bekendgemaakt is,
dat premier Grotewohl van het commu
nistische Oost-Duitsland officieel in Mos
kou zal worden ontvangen om over de
Duitse kwestie te spreken. Temeer waar
het een publiek geheim is, dat Grotewohl
zich al enige tijd in Moskou bevindt en er
ook vertoefde, toen de besprekingen met
Adenauer werden gevoerd. Het bezoek
van Grotewohl heeft op zichzelf dan ook
geen enkele bete-

1. Duiden ze uitsluitend het mannelijke
er aan, dan krijgen ze de mannelijke
)orn. aanduiding: De doffer vloofc naar

zijn hok.

2. Dulden ze uitsluitend het vrouwelijke
ier aan, dan krijgen ze de vrouwelijke
yorn. aanduiding: De leeuwin beet naar

haar oppasser; de merrie en haar veulen.

3. Duiden ze dieren van beiderlei sekse
aan. dan krijgen ze de mannelijke voorn,
aanduiding als we de sekse niet kennen.
Kennen we de sekse wel, dan handelen
we daarnaar.

4. Samenstellingen als: wijfjesollfant.
moervos krijgen de mannelijke voorn,
aanduiding als het tweede lid (in dit ge
val „olifant" en „vos") „m" is.

..V. (M)"

Vele zelfstandige naamwoorden zijn ln
de Woordenlijst aangeduid met „v. (m.)".
Dit zijn de vanouds „vrouwelijke" woor
den, waarbij de Woordenlijst het gebruik
van „hij" erkent. Men mag deze woorden
met „zij" of met „hij" aanduiden, naa
mondelinge spraakgebruik. De ambtena
ren houden zich aan de conservatieve
vrouwelijke aanduiding; op de scholen is
de mannelijke aanduiding toegestaan, mits
die consequent wordt toegepast. Er zijn
talloze van zulke woorden: melk. deur,

Echter bij een aantal woorden, die in
de Jtjst eveneens met „v. (m.)" zijn aange
merkt, spreekt de Woordenlijst niett
beslist een voorkeur voor de vrouwelijke
aanduiding uit. De voornaamste zijn'
deugd, drift, eer, faam, haast, hoop, hulp,
jeugd, kerk, keus, kracht, leer, macht,
min, moraal, pers (dagbladwezen), pijn,
praal, praktijk, rede (denkvermogen), rust,
school (fig.), Schrift, schuld (tekortko
ming), smart, spraak, straf, taal, teelt,
tweespalt, vlijt, vrees, wet, wijs,
wraak, ziel, zorg. zucht (ziekte, neiging).

Hetzelfde geldt voor enige Latijns-
Griekse wetenschappelijke termen als:
fauna, flora, Stoa, Vulgata, en oo| alge-
De meeste van deze woorden kunnen
herkennen als „vrouwelijk" doordat
„e" kan volgen: ere, hope, hulpe,
kerke, ruste, tale, enz.

Tweede naamval

De oude tweede-naamvalsvormen
der. dezer, dier. ener, mijner, zijner, c
zer, hunner mogen in het enkelvoud u
sluitend gebruikt worden:

1. bij de zelfstandige naamwoorden
in de liist hei teken „v." hebb*-'-

2. bij de groep „deugd, eer, drift" e
- zie boven.

Wier en welker in het enkelvoud wi
den niet gebruikt met betrekking tot i
en o.-woorden, voorzover deze geen vr<
welijke wezens aanduiden.

Schreven we tot nu toe: er aan, er
mee, er om e.d. als twee woorden, de
Woordenlijst geeft thans aan: eraan, er
mee. erom e.d.

Tot nu toe schreven we twee duizend
e.d. als twee woorden. Voortaan word»
het: eenendertig. eenentwintigduizend
(één woord), tweehonderdduizend, enz.

Het meervoud van café is voortaan
cafés zonder apostrof; van bureau: bu-

(brave Hendrik) Hendriken en niet meer
Hendrikken.

De spelling van de aardrijkskun
dige en historische namen is nog niet
geregeld, en een commissie is bezig,
te gaan of een aantal bastaard-'
woorden voor verdere vernederland
sing in aanmerking komt.

Van kordon tot
vakantie

't Verklaarde
uitricht

kenis. Van belang

is slechts het de
monstratieve ge
baar waarmede
het wordt aange
kondigd. De Rus
sen hebben hiermede niet zozeer de be
hoefte, de Oostduitse communisten dui
delijk te maken, dat zij niet zijp afge
schreven, nu Adenauer met zoveel vertoon
in Moskou is behandeld en er diploma
tieke betrekkingen met West-Dultsland
aangeknoopt zullen worden. De enige be
doeling van de Sowjetunie is, het effect
van Adenauers missie zo gering moge
lijk te doen lijken. Bovendien willen de
Russen de West-Duitsers aan het verstand
brengen, 4at er no8 8een reden tot jui
chen is en dat over de hereniging van
Duitsland slechts overeenstemming kan
worden bereikt, als ook de Oost-Duitsers
in het overleg worden betrokken.

Mocht het resultaat van de Moskouse
conferentie al aanleiding gegeven hebben
tot de verwachting, dat de Russen het
communistische regiem voortaan als
te verwaarlozen factor zouden beschou
wen, het ls nu wel duidelijk, dat hiervan
geen sprake zal zijn. Als het meevalt, zal
de krijgsgevangenenkwestie wellicht ln
afzonderlijk overleg met Oost- en West-
Duitsers worden geregeld. Met de kwestie
der Duitse hereniging zal dit zeker
het geval zijn, als zich straks twee Duitse
ambassadeurs ln Moskou bevinden.

Het bezoek van Grotewohl aan Moskou
duidt er voorts op, dat de Russen op de
komende Geneefse conferentie
ministers van bultenlandze zaken der
Grote Vier niet over de Duitse k-
zullen willen spreken, tenzij de vertegen
woordigers van de Oost- en Westduit!
regeringen aan de conferentietafel mogen
deelnemen.

De vrees, dat het aanknopen van diplo
matieke betrekkingen tussen de Sowjet
unie en West-Duitsland zal leiden tot be
stendiging van de Duitse verdeling. Is dus
wellicht niet geheel ongegrond. De gevol
gen daarvan zullen Adenauer nog veel
moeilijkheden bezorgen.

e artikel c
besluiten v

kordon

(kopij)
klerikaal

kosmos

konserven

(conserveren)

konvooi

krokus

loep

miljoen

miljonair

miljard

oktober

pedagogiek

puzzel

produkt

produktie

produktiviteit

rer deze kwestie begon-

publikatle
praktijk (alle bett.)
praktisch
piramide
prehistorie

predikaat
revolutionair

reactionair
sekte

sekse f.ueel)
6pionage

soevereiniteit

toerist

trombose

to(e)rnooi

traktaat

vakantie

Geen W.W.-uitkering als men
niet naar 't Westen wil

Minister meen.: Wie in het noorden niet
bestaan kan, moe! maar verhuizen

TEGEN arbeiders in het Noorden
des lands die werkloos zijn of
tijdelijk ergens te werk gesteld zijn
en die aangeboden werk in het Wes
ten niet kunnen aanvaarden, \#jrden
geen sancties toegepast.

resultaat. Een commissie onderzoekt dit
probleem, en verdere slappen worden
voorbereid. Industrialisatie is echter
kwestie van jaren. Het arbeidsoverschot
in het Noorden bleef de afgelopen jaren
vrijwel stabiel. Daarom acht minister
Suurhoff het alleszins verantwoord,
bevorderen dat werklozen e.d. naar
Westen verhuizen, waar zulk een tekort
aan werkkrachten heerst. Dat is beter dan
dat zij op objecten voor aanvullende
werkgelegenheid arbeiden, waar ze
overheid maar geld kosten.

Maar blijken ze geen aanvaardbare
reden voor deze weigering te hebben, dan
krijgen ze voorshands geen gelegenheid
meer, te werken op objecten van aanvul
lende werkgelegenheid. Daarnaast wordt
geadviseerd geen werkloosheidsul'kering
(meer) te verstrekken.

Dit deelt minister Suurhoff mee in ant
woord op vragen van het Tweede Kamer,
lid Biewenga (a.r.). De minister merkt op
dat het een natuurlijke gang van zaken is
da; personen die in een bepaalde
plaats voor zichzelf en hun kinder
voldoende middelen van bestaan kunnen
verwerven, elders een bestaansbron
ken. Jaarlijks veranderen bijna een
millloen landgenoten (kinderen inbegre
pen) van woonplaats of trekken
buitenland voor een belangrijk deel ter
verbetering van positie en toekomstmo
gelijkheden

Deze migratie wordt echter ernstig
geremd door de woningnood. Het feit
(waarnaar de heer Biewenga had ge
ïnformeerd) dat de overheid werklozen
elders in het land aan een huis wil
helpen en de verhuiskosten wil helpen j land. Nederlandse constructiebedrijf
bestrijden, kan da minister alleen maar|
een vooruitgang noemen
Ter bevordering van de industrialisatie
heeft de overheid in het Noorden even
veel gedaan als ih de ontwikkelingsgebie
den elders. Maar inderdaad heef; de actie
met name in Oostelijk Groningen weinig

erpen een maatschappij opge
richt die zich ten doel stelde het drijven
van handel in petroleumprodvefen in de
ruimste zin van het woord. Deze maat
schappij. de Continental Petroleum Com-
panp, is uitgegroeid tot u-at thans de
oroep van Nederlandse Caltex Maat
schappijen is. Die groep bestaat uit de
Caltex Petroleum Maatschappij Neder
landN.V. omvattende de verkoop
organisatie. de inkooporganisatie en
de raffinaderij; de N.V. Caltex Pacific
Petroleum Maatschappij en de N.V. Ned.
Pacific Tankvaart Maatschappij.

De juiste oprichtingsdatum is 29 Sep
tember. doch door Caltex wordt de gehele
maand September a'* jubileummaand be
schouwd. De officiële receptie ls op 29
September van 5—7 uur n.m. in de Witte
Sociëteit (Plein) te Den Haag. In een
uitgebreide persconferentie heeft de heer
J. W. C. v. Langen, lid der directie var
Caltex. een kort overzicht gegeven Dï
eerste afnemer in Nederland was de Gas
fabriek te 's-Gravenhage en wel vooi

Aan de huidige directeur van dit Gem
Gasbedrijf, ir E. H. Berkhuysen, werd
dan ook als eerste afnemer een cadeau
overhandigd, bestaande uit een gecombi
neerde sigaren- en sigarettenkoker n
inscriptie en de eerste order ingelijst.

In 1911 werd een pand ln Rotterdam I
trokken. Het totale personeel bestond ti

1922 werd de eerste Continental Petroleum
Company-benzlnepomp in Amsterdam ge
opend. de voorloper van de thans ruim
•000 pompen in Nederland die de Caltex-
'iter voeren. In 1928 kwam de Maatschappij
ïaar Den Haag ln een gebouw aan de 2de
Adelheidstraat cn was men geheel los van
België gekomen.

De tweede wereldoorlog bracht weer
ruggang. vooral door het uitbranden van
•ote opslagplaatsen en de vernietiging
in het tijdelijk hoodfkantoor in het
Haagse Bezuldenhout. Van 1928 af droeg
de Maatschappij de naam van The Texas
Company. Op 1 Januari 1947 kreeg z'i
Ie naam Caltex. samengesteld uit enkele
etters van de moedermaatschappijen, nl.
Ie Standard Oil Company of California
•n The Texas Company.

Op 12 Mei 1950 werd door de mtnlster
'an econ. zaken In Parilis een moderne
affinaderlj geopend, waardoor tevens ae
.■degenheid werd geopend voor export
•ar» petroleumproducten op grote schaal,
rtet de bouw van die raffinaderij was
•en bedrag van 114 millloen gemoeid

Thans Is besloten tot de bouw van
•nkele nieuwe Installatlea, o.m. een plat-
ormcr, een totaalbedrag van ruim ƒ30
nillioen uitmakend. De afdeling Inkoop
ïlaatste van 1951 tot en met 1954 voor
•irca 90 millloen gulden aan orders op
4e Ned. markt. BIJ Wllton-FUenoord

anker van 32.500 ton In aanbouw, die
oltoollng het grootste tankschip on
der Ned. vlag zal zUn.

uit

Wel

schil i

et d<

huidige personeelssterkte, die ongevi
1750 man bedraagt, aldus de heer V

2000 Pompen

T~\E EERSTE WERELDOORLOG bracht
wat teruggang ln de gestadige groei
van de Continental Petroleum Company,
doch na 1918 ging het weer bergopwaarts.
Steeds moesten grotere panden in Rotter
dam worden betrokken. De omzetten,
vooral aan benzine, vlogen omhoog. In

HET Australië-instituut in Rotter
dam onderzoekt de mogelijk
heid, in hoeverre Nederlanders kun
nen worden ingeschakeld bij de
bouw van bruggen in Nieuw-Zee-

ven zijn reeds gepolst.

Men stelt zich voor. in ons land brug-
segmenten vervaardigen, die in Nieuw-
Zeeland door aldaar wonende Nederlan
ders worden gemonteerd. De conetrucftt-
bed rijven beschikken thans echter niet
over voldoende personeel.

p. pakje 17

vruchtencaramelt
ln handige verpakking

Uitsluitend zij-woorden

Als het geen het-woorden zijn, zijn de
volgende zelfstandige naamwoorden uit
sluitend zij-woorden:

1. die gevormd zijn met de Nederlandse
aohtervoegsels: -held: boosheid; -nis: ver
giffenis; -ing: achter de werkwoordstam:
regering, verdediging; -st: achter de
werkwoordstam: gunst, kunst (uitzonde-

ng: dienst is mannelijk); -schap: blljd-
:hap; -de: liefde; -te* hoogte; -Ij (-erij,
-arlj, -ernij): waardij, bedriegerij, rijme
larij, artsenij, spotternij,

2. Die gevormd zijn met vreemde ach-
•rvoegsels of uitgangen:

-ie: (-tie, -agogie, -logie, -sofie enz.):
discussie, natie, demagogie.

-iek: -ica: gymnastiek, logica
-theek: bibliotheek.

-teit: (-iteit): majesteit, subtiliteit.

-tuur: (-ture) en -suur i-sure): natuur.

-ade, -ide, -ode, -ude, -age, -ine, -ae:
tirade, meLhode, garage.

-ee. -ea, -oea: renommee, alinea.

(Maar: jamboree e.d. zijn ..mannelijk"),
-sis, -xis, -tis: crisis, bronchitis. -

Hij-woorden

hij-aanduiding krijgen zelfst. naam
woorden die de vorm hebben van een
werkwoordstam (eventueel verledentijd-
of deel woordstam): drang (van dringen),
dwang. raad. schrik, roep. klap. Dus: de
kerkeraad nam zijn besluit met alge
mene stemmen.

Bij sommige woorden wordt in de
Woordenlijst een voorkeur uitgesproken
voor de eerste aanduiding, terwijl de
andere ook is toegestaan: lesrooster, m.
en o., vrede. m. en v., uniform, o. en v.

Andere woorden kunnen zonder voor
keur met het ene of het andere voor
naamwoord worden aangeduid: commen
taar. m. of o.

Thee. koffie, chocolade enz., vroeger
..vrouwelijk", worden ter wille van de
eenvormigheid met Zuid-Nederland al«
„m." aangeduid.

Toch is 't zo

ZOOGDIEREN ALS VOGELS

rrsnwi

Hebben we

■I !»1 gespro-

ken over vogel», die in hun gedra
gingen wel wst aan insecten doen
denken, we moeten het vandaag eens
hebben over zoogdieren, die on* aan
vogels herinneren. Dat zün de vleer.
muilen, de enige vliegende zoogdieren
welke we kennen. Er bestaan ongeveer
1000 soorten van vleermuizen, zodat
het gedrag van de ene soort totaal
verschillend kan zgn van de andere.

De in ons land
voorkomende vleer
muizen kunnen
worden onderschei
den in 15 soorten.

ten leven. Vele
overwinteren als re
gel in de Zuid-
Limburgse grotten.

slaap verenigen de
vijfjes zich

bondger

bij de he

re aandacht moeten we vra-
de bekende alzichtelljkr
(Vampyrus spectrum», die
irt der bladneuzen behoren
lilië en Guyana worden aan-
roffen. Van deze

kraamkar

holle bor

worden meegenomen. Een
merkwaardigheid van deze

vindt, doch dat de bevruchting pas t
de winter volgt.

De uit ruim 200 soorten bestaanc

familie der vlie

Azië

rel grot

Australië.

dan de
gedragen

Nederlandse vil

zich ook anders; enkele soorten eten
honing en stuifmeel en brengen daar-
by de bestuiving van bepaalde bloe
men, zoals de kapok en de banaan
tot stand. Weer andere hebben een
bijzondere voorkeur voor bananen,
vjjgen en druiven en kunnen daardoor
in ooftttiinen en wijngaarden grote
-rhade aanrichten, zodat bij tyd en
wyle een verdelgingskryg tegen deze

worder

echter

het

lachten Des-
Diphylla, onschuldig klinken-
liter we zeker niet

dergelijke ondeugden

nljtander

■under

in de huid
ook mensei

klei

ondiepe wondjes en likken de druppel
tjes bloed op, zoals een kat zich aan dc
melk te goed doet. Dit is nog geen reden
voor vrees, want dc lichaamslengte van
de grootste Moedlikkende vleermuizen
is slechts 10 cm. Bovendien komen de
dieren uitsluitend in Amerika (van
Mexica tot Chili, doch voornamelijk in
Centraal-Amerikal voor, zodat nie
mand in ons land angst voor vleer
muizen behoeft te hebben.

een enkele schadelijk is voor onze
textiel?

NADRUK VERBODEN

P. Kapinga 25 jaar
bondsbestuurder

Dc voorzitter van de Nederlands
Christelijke Bond van Overheidsper
soneel, de heer P. Kapinga, viert 1
October zijn zilveren jubileum als
vrijgesteld bestuurder van de Chr.
vakbeweging.

vakbeweging en verenigings-aclivl-
teiten van de jubilaris, die op 27 Maart
1895 in Muntendam werd geboren, begon
nen reeds in 1920 tijdens zijn werkzaam
heden bij de A.K.U. In Ede. Gedurende
delien Jaar dat hij hier heeft gewerkt was
hij secretaris van de Chr. Besturenbond
Na te zijn gekozen in het hoofdbestuur

Het Nteuw-Zeelandse bruggenprogram-
a voorziet in ten minste tien Jaar werk
dot emigrerende Nederlandse bruggen
bouwers.

k mr F. van Raal'.e, die vier Jaar am
bassadesecretarie in Wellington is ge
weest, heeft zich (op de Utrechtse Jaar
beurs) uitgelaten over de mogelijkheden
voor Nederlanders in Nieuw Zeeland. De
geringe belangstelling, welke voor dit land
bestaat, weet hij aan de onbekendheid met
de herziene immigratiebepalingen.

De heer Van Raalte deelde mede. dat de
Christelijke Emigratie Centrale binnen-
een actie voor Nleuw-Zceland zal be
ginnen. De Nleuw-Zerlandse regerini
weegt, spoedig een vertegenwoordl
ger naar ons land te zenden, die dooi
lezingen bekendheid zal geven aan at
mogelijkheden in zijn land.

Ook voof het Nederlandse bedrijfsleven
zag spreker goede kansen. De aanwezig
heid van 14.000 Nederlanders in Nieuw-
Zeeland opent mogelijkheden voor onz<
exporteurs, speciaal wat betreft levens
middelen. Tot slot wees de heer Vai
Raalte op het gevaar dat de Nieuwzcc-
landee markt, die een grote behoefte heeft
kapikaalsgoederen door Frankrijk,
Duitsland en Zweden zal worden wegge
kaapt.

Australië

export van Nederlandse goederen
Australië werd op de Jaarbeurs be
licht door de consul in Sydney. E. S. E. de
aandacht aan dit land dient te be-
Jong. Ook hij meende, dat Nederland
steden, daar zijns Inziens de export zon
der veel moeite kan worden verdubbeld
Mede door de aanwezigheid van talrijke
immigranten bestaat veel belangstelling
voor het Nederlandse product.

De export van Nederlandse "kapltaal-

f:oederen komt volgens de heer De Jong
angzaam op gang. Waren het vroeger
hoofdzakelijk levensmiddelen en textiel
producten. die naar Australië werden uit
gevoerd. thans vinden ook machines, ge
reedschappen, vervoersmaterieel. weten
schappelijke Instrumenten en huishoude
lijke artikelen hun weg naar dit belang
rijke emigratieland.

Nieuw gebouw

jVAMENS het personeel werd aan de
- directie een gipsontwerp van een
ldhouwwerk van Tltus Leeser aange-
|i»n, welk in brons uit te voeren kunst
werk een plaats krijgt in het nieuwe
hoofdkantoor, dat verrijst aan het Stad
houdersplantsoen te Den Haag. Voor de
dealers in het gehele land worden 15
feestavonden georganiseerd. Ter gelegen
heid van dit jubileum is een film v«--.
vaardlgd door Otto van Neyenhoff. geti
teld .Land beneden de zeespiegel'' (regie
Walter Smith en muziek Rudolph Karse-
•yer). Deze film geeft een beeld van
•e eeuwigdurende strijd tegen het
water, onze aloude vijand en tevens onze
meest waardevolle bondgenoot. Het ls een
film met prachtige kleuropnamen. be-
itemd voor het buitenland. Copleën van
de film werden door de heer Van Langen
aangeboden aan dr G. J. Lammers. dir»"-
van de Rijksvoorlichtingsdienst en
aan Jhr W. Boreel, directeur der ANVV.

Nederlandse ingenieurs
werken in Nigeria

Dank zij de bemiddeling van het Ne
derlands adviesbureau voor ingenieurs
werken in het buitenland, de Nedeco,
maken 20 Nederlandse Ingenieurs een stu
die van de bevaarbaarmaklng van de
Niger. Dit project is dermate omvangrijk,
dat paa over enkele Jaren het eindrap
port kan worden verwacht. Het gaat er
om, de loop van deze rivier van de mop-
ding tot de samenkomst met de rivier de
Benue. eon afstand van 450 km. te rege
len cn haar bevaarbaar te maken.

Een ander project in Nigeria la een
onderzoek naar de haven van Lagos, die
voortdurend verzandt. In de Noordoost
polder |s een getrouwe miniatuur van
deze haven gemaakt, waar deskundigen
van het waterloopkundig laboratorium in
Delft de oorzaken hiervan nagaan en
trachten een oplossing te vinden

De gunstige ontwikkeling van de han
del met de landen van West-Afrika ia
volgens jhr mr G. R. G van Swlnderen,
de Nederlandse gezant ln Monrovia. Li
beria. die op de Jaarbeurs adviezen gaf.
:e danken aan do gestegen cacao-prijs.
De vergrote inkomsten van de boeren
zijn omgezet in gebruiksgoederen, bier,
melk en textiel, in de levering waarvan
Nederland een belangrijk aandeel heeft
gehad.

Vreemde communisten
niet in ons land

Buitenlandse communisten als J. R.
Campbell, hoofdredacteur van de Daily
Worker, zijn de toegang tot ons land (ter
bijwoning van het Waarheid-Zomerfeest)
geweigerd uit overwegingen van open
bare orde en veiligheid, zo heeft minister
Donker op schriftelijke vragen van het
comm. Tweede-Kamerlid Wagenaar mee
gedeeld.

Oude Ned. muziek voortaan in
verantwoorde uitgaven

Editio Musico verzorg! hel werk der

Vereniging voor Muziekgeschiedenis

De Vereniging voor Ned. Muziekge
schiedenis (voorzitter prof. dr A. Smijers)
heeft maatregelen genomen om de resul-
taen van haar musicologische arbeid, dl*
ln omvangrijke uitgaven zijn verschenen
en nog zullen verschijnen, ook effectief
te maken voor de practlsche muzlekbe-

Daartoe heeft de Vereniging aan Edltto
Musico te Den Haag. met uitsluiting van
leder ander, voor, alle landen het recht
verleend tot het uitgeven van enkelvou
dige muziekwerken ten dienste van hel
koor- en muziekleven, te ontlenen aan
haar grote publicaties en voor de prak
tijk voorzien van aanwijzingen.

Deze enkelvoudige uitgaven verschijnen
onder de «erlenaam Musica AntlqUa Ba-

De Vereniging hoopt hierdoor een ein
de te maken aan het in de handel bren
gen en gebruiken van allerlei uitgaven
dezer oud-Nederlandse muziek ln nlat

van de Vereniging van Chr. Kantoor- en
Handelsbedienden, trad hij 1 Oct. 1930
in dienst van de Ned. Chr. Bond van Per
soneel in Publieke Dienst, waar hij ach-
.ereenvolgens penningmeester en secreta
ris was Op 6 October 1945 trad hij op als
voorzitter van de Ned. Chr. Bond van
overheidspersoneel. TIJder» de oorlog waj

hij secretaris van de illegale contacten De Jubilaris Is gli
met het C N V. kring van het boofdheatuur

Centrale van Overheid»- en Onderwijzend
Peraoneel en lid van de Centrale Com
missie voor georganleeerd overleg ln
ambtenarenzaken.

Voor de A.R. partij heeft de heer Ka
pinga reeds vele jaren zitting ln da Rot
terdamse gemeenteraad.

Van aUn hand verscheen oa. een ge
schrift ..De kerk en het sociale leven",

De heer Kapinga Is lid van de ver
bondsraad van hel C.N.V., penningmeej-
ier van de Internationale Federatie van
Chr. Bonden van Personeel in Overheids
dienst en P.T.T., voorzitter van de Chr.

Christelijke Bond van Overheidspersoneel
door de vlee-voorzltter, mr P. van Drlel,
burgemeester van Hulzen (N.H.), gehul
digd. HU onlvlng ren boekenkast en een
geschenk onder couvert.

wetenschappelijk verantwoorde vorm
Voortaan mogen de door de Vereniging
bewerkte uitgaven alleen verhandeld
worden Indien ze door de vereniging voor
echt zijn getekend.

Onder deze maatregel vallen o.m. de
verzamelde werken van Jan P. Sweclinck,
Jacob Obreeht, Josquin des Prtz, De
Ned. muziekgeschiedenis in voorbeelden
(van „Ockeghem tot Sweelinck), het
motet „Fremult Spiritus Jesu" van Cle
mens non Papa (uit de bundel: drie oud-
Nederlandse motetten) en de ln de toe
komst nog te verschijnen werken van de
vereniging.

Reeds zijn op deze wijze in de serie
Musica Antiqua Batava verschenen (voor
zien van zangteksten ln verschillende ta
len): Sweelinck „Hodie Christus natus
est" en de Psalmen 90 en 122. Josquin des
Pres' „Petite Camusette", Jan Belle „Laet
ons nu al verblijden", Lupus Hellinck
„Janne Moye", Joan Wlntelroy „Al ls den
tijd nu doloreu»", Auctorls IncerU „Wtj
romen hier gheloopen" en Lu. Epiico-
plus „Laet varen alle fantasia".

Deze serie wordt voortgezet, om. met
orgelwerken van Sweelinck en Ant. van
Noordt.

Zeepost voor de Ver. Staten

Zeepost, die na 26 Augustus naar de
Verenigde Stnten 1» gezonden, I* ala ge
volg van de havenstaking waarschijnlijk
nog niet gelost

Indien de staking niet wordt opgehe
ven. dient men ook met ernstige vertra
ging van de nog te verzenden zeepost
rekening te houden.