CABALLERO hoort er bij
Hollandse kunstschatten
Zeeuws Vlaanderen
naar
Zelfs met
kan men
kleine kinderen
in Canada slagen
1
Echt genieten,
vrank
en vrij.
Blijf meester
M
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1955
INITIATIEF. DAT NAVOLGING VERDIENT
urgervader van lJzendijke werkt
aan kostbare expositie
(Van een onzer verslaggevers.)
IJZENDIJKE, AUGUSTUS.
'^1 *7^^° er veerboten naar Terneuzen en Breskens varen, zal Zeeuws
l-1 Vlaanderen wel altijd een afgelegen gebied blijven. Maar zolang jhr
L. E. D. S. van Bonninghausen tot Herinckhave burgemeester van lJzen
dijke blijft, zal er toch een innig contact tussen Holland en Zeeuws Vlaan
deren bestaan.
Neen, dit contact wordt niet gevormd door een steeds breder wordende
toeristenstroom uit of naar het Noorden. Het zijn voornamelijk Belgen, die
deze uiterst zuid-westelijke hoek van Nederland bezoeken, terwijl de
Zeeuws Vlamingen zelf naar Gent en Brugge, en niet naar Den Haag of
Rotterdam gaan. Een grensverkeer met zeven millioen overgangen per
jaar is hier wel een duidelijk bewijs van!
Het is door middel van de kurat. dat
de burgemeester van lJzendijke de ver
binding tussen hét groene Holland en het
blonde Zeeuws Vlaanderen zoekt. Het
mes van zijn initiatief snijdt aan twee
kanten, want Holland en Zeeuws Vlaan
deren worden niet alleen dichter bij
elkaar gebracht, maar ook de cultuur en
de Zeeuws Vlamingen. Het Rijksmuseum
te Amsterdam, het Haagse Mauritshuis
en het Haarlemse Frans Halsmuseum
ze hebben nog nooit zo dicht bij Zeeuws
Vlaanderen gestaan als sinds 1952.
Dat was namelijk het jaar, dat jhr. van
Bonninghausen de eerste, grote exposi
tie van oude meesters in lJzendijke en
daarmee in Zeeuws Vlaanderen opende.
Het was een tentoonstelling,-die de Ro
mantische School tot onderwerp had en
die, vooral uit België, veel bezoekers
trok. Een jaar later werd de jacht in de
kunst door middel van een kleine ISO
schilderijen uitgebeeld en nog een Jaar
latier werd het thema; Nederland Water
land, aangesneden. En dit seizoen is de
immer speurende jonkheer met de expo
sitie: Hollands leven in de Gouden Eeuw.
gekomen een tentoonstelling, die naast
doeken van o.m. Cuyp, Dou, Van Goyen
en Steen, een menigte van zeventiende
en achttiende-eeuwse gebruiksvoorwer
pen te zien geeft
Lang gewacht
Op dit laatste terrein, dat van de
itf kunstnijverheid, ligt trouwens de bijzon
dere belangstelling van IJzendijke's bur
gemeester. Hij is niet alleen kenner,
maar ook verzamelaar, hetgeen de in
richting van zijn worting in al haar voor
naamheid demonstreert. Zij liefde voor
voorwerpen uit lang vervlogen dagen
gaat zelfs zo ver. dat hij een bakker ge
vraagd heeft het brood na te bakken, dat
op de werken van Hollands paletprinsen
te zien is. En de dorpssmid heeft voor
hem een copie van een broodstok ge
naakt, die Jan Steen voor het nage
slacht vereeuwigd heeft en waarmee in
vroegere tijden de bakker langs de deur
„Sinds 1939, toen ik burgemeester van
lJzendijke werd, heb ik al met de ge
dachte gespeeld de Zeeuwse Vlamingen
in aanraking met het Nederlandse cul
tuurbezit te brengen", zegt jhr. Van Bon
ninghausen, als we hem naar de her
komst van zijn initiatief vrag°n. „De
oorlog en het gemis aan expositie-ruimte
Repatriëring Japanners
uit Rusland
Binnenkort zullen 25 Japanse oorlogs
misdadigers uit Rusland naar Japan te
rugkeren, aangezien ze hun straffen heb
ben uitgezeten, zo heeft Jacob Malik gis
teren meegedeeld tijdens de onderhande
lingen over het Russisch-Japanse vredes
verdrag in Londen.
De Japanse delegatie heeft Malik een
ontwerp voor een vredesverdrag overhan
digd. Volgende week Dinsdag zal de Rus
hierover de mening van zijn regering
geven. De lijst, welke Malik gisteren zot
overhandigen en waarop de namen voor
komen van de ongeveer 1400 Japanse bur-
gers, die volgens de Russische regering in
de Sowjetunie straffen uitzitten voor
oorlogsmisdaden, is nog niet gereed.
en van de doeken een Jan Steen
die de burgemeester gedurende
enkele maanden leende.
hebben mijn plannen jarenlang gedwars
boomd. maar in 1952 kreeg ik toch ein
delijk mijn kan6. Toen kwam men name
lijk gereed met de restauratie van het
stadhuis, dat uit 1630 dateert en dat
vaar door de oorlog geteisterd was."
Wat die restauratie van IJzendijke's
stadhuis met het verkrijgen van exposi
tieruimte te maken heeft, bleek later tij
dens een rondgang, die wij over de ten
toonstelling maakten. De donkere kamers
zalen, waar het stadhuis eens uit be
stond, zijn in helwitte ruimten omge
toverd. De deuren zijn zo geplaatst, dat
de muurvlakken 't grootst nuttige
effect verkregen kan worden en de be
lichting, die door moderne blinden gere
geld wordt, is vaak beter dan in vele,
Daar is ten eerste het geld, dat nodig is
om het kunstbezit te transporteren t
verzekeren, de «catalogi te drukken e
expositie in te richten. Vooral de
voerskosten zijn vanwege de afstanden
uitermate hoog. De verzekeringskosten
zijn evenmin te bagatelliseren, want de
verzekerde waarde van de thans lopendt
expositie bedraagt liefst 1,3 millioen gul
den.
Tot nu toe zijn gemeente en provincie
met enkele honderden guldens subsidie
bijgesprongen. Een en ander was echter
onvoldoende om de exploitatie-rekening
sluitend te maken, maar de Raad van
lJzendijke draaide altijd voor de tekorten
op. Dit heeft nogal wat weerstanden op
geroepen als een Zeeuw een gulden
uitgeeft, wil hij er zichtbare waarde voor
terughebben en de burgemeester hoopt
dan ook, dat hij er dit jaar zonder kos-
•n zal uitspringen.
Zeer veel werk gaat er ook zitten in
het verkrijgen der kunstschatten. Men
moet het vertrouwen van de directeur
i een museum bezitten om een stuk
mogen lenen en bij een particulier
moeten vaak nog hogere barrières wor
den geslecht. Maar van het ene rolt men
vanzelf in het andere. De ene relatie
heeft dit, de andere dat, en na veel
geschrijf en gepraat is een bonafide
toch wel in staat een goede expo
sitie bij elkaar te „bedelen".
Veel kunsttoezitters eisen ook bijzon
dere waarborgen van degene, aan wie ze
deel van hun bezittingen uitlenen.
Ze vragen garanties op het gebied van
diefstal, bewaking en beschadiging en
ook vaak ten aanzien van verpakking en
transport. Koningin Juliana, die jhr. Van
Bonninghausen vijf van haar schilderijen
leende, stond er b.v. op, dat de kunst
werken op beproefde wijze verpakt zou
den worden en per speciale auto naar
lJzendijke zouden worden vervóerd
Zo is daar in lJzendijke een traditie
ontstaan, die allerwegen navolging ver
dient. Dank zij het initiatief van een
voortvarende burgemeester, kunnen
thans mensen, die verstoken zijn van het
genot, dat de grote steden in culture?)
opzicht brengen, kennis nemen van
kunstschatten, welke ze anders mis
schien alleen maar bij naam zouden ken-
Ook in andere minder centraal gele
gen gemeenten of gebieden, zouden ex
posities als deze zin kunnen hebben.
Voorwaarden zijn een initiatiefnemer,
die niet schroomt door een berg werk
heen te snijden, en een bestuurlijk appa
raat, dat het nut van culturele uitwis
seling inziet en hier ook een wi
geld voor over heeft.
CONSTANTE KWALITEIT
VAN DE ZEE TOT AAN DE ZEE... IV)
echte museumzalen. Ja, zelfs schilderij
lijsten zijn aanwezig! Overal, tot in de
kamers van burgemeester en secretarie
staat te zijn
doeken, zonder beschadiging
muur, op te hangen.
Veel werk
Groot zijn de problemen, die jhr. Van
Bonininghausen telkenjaxe overwinnen
moet om schilderijen en andere kunst
voorwerpen naar lJzendijke te krijgen.
Het gerestaureerde stadhuis van
IJzend\jke, dat in een moderne
expositie-ruimte is omgetoverd.
Toch is het so
HORENS EN LEEFTIJD
420) Voor nauwkeurige leefgjdihe-
palineen it het gewei b(j herten geen
geschikte maatttaf, maar aanget
oudere dieren het aantal takken gedu
rende enige jaren volgent bepaalde
regelt toeneemt, kan een deskundige die
van de spelregels op de hoogte it,
ongeveer de leeftijd van het betreffende
dier schatten. De in Mei geboren re
kalfjes krggen na de soogtijd een g
weitje, dat in het midden an de winti
Maar om boer of tuinder te zijn
moet men eerst hard werken
(Van een onzer verslaggevers.)
LONDON (ONTARIO), EIND JULI
HET VALT NIET MEE, in Canada als immigrant te moeten beginnen
met een loon van 85 dollar in de maand, als ge ziet dat een geschoolde
fabrieksarbeider daar met hetzelfde bedrag per week naar huis gaat. Zelfs
al hebt ge bij dat maandloon vrij wonen en een hoeveelheid levensmiddelen
gratis. Het valt niet mee elke week 7 dagen te moeten werken van zes uur
in de ochtend tot tien uur in de avond, terwijl de man met het hoge week
loon een 42-urige werkweek heeft met een vrije Zaterdag en een vrije
Zondag. De Nederlandse immigrant, die in Canada zijn leven als land
arbeider begint, heeft dan ook een zeer zware dobber.
ook eerst minstens één of twee
een Canadese boer gaan wer
ken. Daar kan hij echter gratia le-
it op z'n eigen bedrijf zou hij
dat slechts met schade en schande kun-
doen. Het klimaat is andera, de
grond is anders en arbeid is duur".
CANADEZEN BEWONDEREN
ONZE SPAARZIN
Ook hier slagen weer zij het spoedigst,
die met werkende kinderen emigreren.
Zoons en dochters sparen dan mee om de
oudere zo 6nel mogelijk op een boerderij
te krijgen en beginnen daarna pas voor
zichzelf te sparen. De Canadezen hebben
grote bewondering voor deze jongens en
meisjes. „Dat zouden onze kinderen nooit
doen", vertelden ze ons vaak met enige
teleurstelling.
Een hoge ambtenaar van het minis
terie van Immigratie had bijv. een zoon
van een Nederlandse landarbeider ln
dienst al6 tuinjongen voor 15 dollar in
de week. Elke dollar werd afgedragen
aan papa. De jongen rookte niet, dronk
nooit eens een „coke" in de „drugstore"
en gaf geen „nickel" voor zichzelf uit
De vrouw van deze ambtenaar had me
delijden met de jongen, want ze dacht,
dat hij onder pressie van zijn oudere zo
zuinig was. Ze gaf hem dasrom een dol
lar extra om voor zich zelf te gebruiken.
Maar er werd niet gerookt, geen „coke"
gedronken en zelfs niet gespaard voor
een goede overall ter vervanging van de
opgelapte oude werkbroek. Ook deze dol
lar ging naar papa. De vader, die zonder
een cent, maar met een groot gezin ln
Canada aankwam, zal dit najaar zijn
eigen boerderij van 40 ha betrekken.
Toch kan een immigrant met alleen
maar kleine kinderen het ook z
brengen. Dat bleek ons duidelijk tijdens
één van de prettigste bezoeken, die we
aan een immigrantenfamilie hebben ge-
DOEL BEREIKT
De boer, die daar van zijn zware trac
tor klauterde, had een gebruinde, vier
kante kop met blond haar en lichte,
6terke ogen. Zijn wieg had in het Heite-
lan gestaan. Dat wist je al, voordat hij
Dit maandloon van 85 dollar is heel
normaal en die werktijden zijn, vooral
in drukke perioden, geen uitzondering.
Geen wonder, dat voor velen de verlei
ding dan ook groot is, naar een ander
baantje over te stappen. Alleen het ster
ke verlangen naar een eigen boerderij
doet hen de tanden op elkaar zetten en
doorbijten. Het gouvernement van On
tario stelt trouwens op dit moment een
ondereoèk in naar de lonen en arbeids
voorwaarden van de immigranten-arbei
ders op de boerderijen, zodat wellicht
verbetering op komst is.
Een Nederlandse immigrant, inmiddels
boer op eigen erf geworden, gaf ons de
volgende raad mee voor hen, die van
plan zijn als landarbeider naar
Canada te gaan; „Neem de eerste boer,
die je krijgen kunt. Dat geeft je een
„start". Leer de taal en de specifieke
landbouwtermen en maak je vertrouwd
met de bedrijfsvoering, die totaal anders
is dan wij gewend waren. Kijk dan pas
om je heen pf Je iets beters kunt krij
gen. Een Nederlandse boer, die straks
voldoende geld mee kan nemen om on
middellijk een eigen bedrijf te kopen.
natuurlijk in het midden, dat in zeld
zame gevallen een koe een zeer klein
gewei kan dragen, want ook al zouden
we in staat zijn hieruit de leeftijd af
te lezen, dan zou deze kennis toch
onvoldoende sijn om van de overige
millioenen koeien ongeveer te teggen
hoe oud ae sijn.
Waarschijnlijk heeft n op koeien-
horens wel een» ringen gezien, verkleu
ringen, die airh op bepaalde afstanden
>p de
Hii
it kan
e leeftijd
de ouder
ingen
tjjdeni
.«•link-
totaal
stellen dat het
Voor de sta.
schijn van, dat
de hand van
lijk is, aangei
iedeg g<
dier vijf jaar, of ouder is.
Ismen» heeft het er alle
een leeftijdahepaling aan
koeienhorens niet moge-
:ien dit dier twee één-
heeft, waarop vaktermen
als „zes- en achtenders" helaas niet van
toepassing zijn. Dat is jammer; we zou
den tijdens onze varantietochtje» de
hoer toch ook ao graag eens laten zien
dat hij kenners voor zich heeft en dat
we heus wel weten welke oudbakken
beestjes daar in de wei lopen.
Toch ia die kan» niet helemaal ver
keken, want de koe houdt werkelijk
haar leeftijd niet zó angstvallig geheim
als we wel denken We laten hierbij
worden afgelei
Het aantal
geeft nl. aar
aantal kalveren de
koe ter wereld heeft
gebracht, en aange
zien de koe haar
eerste knlf meestal
op 2- a 3-jarige
leeftijd krijgt, ge
ven 2 ringen op de
horens dus een leef
tijd van 3 k 4 jaar
Nu is het natuurlijk zeer goed moge
lijk dat de koe een jaar overslaat en
géén kalf ter wereld brengt. In dat
geval ia de afstand tussen de ringen
dnhhel zo groot, zodst u de kor Oil-
middellijk op deze onregelmatigheid
kunt betrappen. U kunt zich dus wel
de leeftijd van
i koe
uitgesloten dat haar laatste ring van
vele jaren geleden zou daleren. Voor
een dergelijk improductief dier stelt de
hoer immer» zijn kostbaar weiland niet
besahikbaar?
En waarom zou een dergelijk beest
niet als trekdier gebruikt kunnen wor
den? Omdat de valse schaamte zich
hiertegen verzet. Althans in Nederland.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden.)
zich had voorgesteld als „Feenstra uit
Arum". De heer L- J. Feenstra ging ln
naar Canada, werkte twee jaar bij
boer kocht toen in Kerwood (Z W.-
Ontario) zijn eigen farm van ongeveer
40 ha, met een uitstekende 6tenen
ning van 9 kamere en een goede schuur.
Er zijn vijf kinderen, waarvan de oudste
en meisje van 13 jaar ia, zodat de
boer zijn land geheel alleen moet be
werken. Dat is mogelijk, dank zij de
mechanisatie, die door het ontbreken
6loten vlotter is toe te passen dan in
Nederland.
Granen, mals en erwten verbouwt
/n Friesland
Ongelukkig staaltje van
arbeidsbemiddeling
(Van onze parlementaredactle)
Het Tweede-Kamerlid, de heer A. Sta
pelkamp (AR.), schildert ln een aantal
schriftelijke vragen aan minister Suur-
hoff een bijzonder ongelukkig staaltj» van
arbeidsbemiddeling en wenst gaarne van
de bewindsman te weten, of het door
hem opgesomde waar is. wat ervan de
oorzaak is en welke de maatregel om
herhaling te voorkomen.
De zaak, die de ontstemming van de
heer Stapelkamp heeft gewekt ia deze:
In het voorjaar zijn door de arbeida-
bureaux 65 Friese landarbeiders naar
Texel bemiddeld. Daar aangekomen
bleek, dat voor sommigen slechts weinig
en voor anderen ln het geheel geen werk
was. terwijl dit in Friesland wel het geval
zou zijn.
Er ontstonden In vele gevallen moei
lijkheden omtrent de uitkering uit de
wachtgeld- en werkloosheidsverzekering.
Hierover vraagt het Kamerlid ophelde
ring.
kwetsbaar dan de eenzijdige graanbe-
drijven ln het Westen van de prairie-
provincies.
De farm zag er uitstekend verzorgd
uit en oogstte dan ook de bewondering
van de Canadese immigratie-mensen ln
ons gezelschap. Men kan zich voorstel
len. welk een voldoening het de immi
grant moet geven, reeds na een paar ja
ren rij het dan ook zware zo n
farm zijn eigendom te kunnen noemen.
Natuurlijk kan geen enkele Immigrant
direct de hele koopsom van een boer
derij met gebouwen en inventaris op ta
fel leggen. Dat behoeft ook niet. We zul
len ons niet verdiepen ln de op dit punt
bestaande regelingen, maar een concreet
voorbeeld geven.
Een bedrijf als dat, van boer Feenstra
kost in Ontario ongeveer 12.000 dollar,
waarvan bij aankoop bijv. 3500 dollar
contant betaald moet worden. Het restant
kan worden afgelost in termijnen van 300
dollar per jaar plus de rente. BIJ normale
oogsten en de tegenwoordige prijzen le
vert zo'n boerderij jaarlijks bruto onge
veer 8 9000 dollar op, dus dit betekent
een niet al te zware last.
De heer Feenstra bezoekt elke Zondag
met zijn gezin de Chr. Reformed Church
in Strathroy, wat slechts een ritje van
12 km betekent. Hij is bestuurslid van
een vereniging, die in September een
Chr. school met 60 leerlingen hoopt ts
openen. Voorlopig moeten alle kosten
door de oudera zelf worden gedragen.
Dus ook hier vragen kerk en school een
behoorlijk offer van de lmmigrantenge-
i nnen OOf IN DE TUINDERIJ
Dat onze tuinders even goed ln Cana
da wat kunnen bereiken, zagen we op
het prachtige, 4 ha grote bedrijf van de
familie Kool. Deze Zeeuwse mensen, af
komstig uit Souburg, zijn thans «even
Jaar ln Canada woonachtig. Man en
vrouw werkten samen twee Jaar hard
op een fruitbedrijf in Grimsby. Daarna
vestigden zij zich- zelfstandig en ging hU
zich bezig houden met de aanleg en het
onderhoud van tuinen voor particulieren.
In 1951 kocht hij een eigen bedrijf ln de
omgeving van St Catharines.
Op dat bedrijf stonden alleen perziken*-
Mevrouw Kool keurt de tomaten, die in de nieuwe kas werden ge
kweekt en haar man kijkt met trots toe. Ze mogen er dan ook zijn die
tomaten. Maar de heer en mevrouw Kool niet minder. Want deze utt
Souburg (Walcheren) afkomstige immigranten stampten in 7 jaar een
modeltuinderij uit de grond. Dit najaar komt het nieuwe huis er ook!
Feenstra, maar hij houdt ook varkens en
zeven melkkoeien. De koeien zorgen
voor, dat er ook winters werk genoeg
is. Zij leveren bovendien de stalmest, die
de grond filer bard nodig heeft en
schaffen het hele jaar door een melk-
opbrengst van 140 k 160 dollar per maand.
Het bedrijf is daardoor veel minder
De familie Feenstra uit Arum (Friesland) in de huiskamer van haar
eigen boerderij in Kerwood (Z.W.-Ontario). Vader leest voor uit een
Nederlandse krant, die er voor zorgt dat de band met het vaderland
nog een beetje onderhouden wordt.
en appelbomen. Maar ook de heer Kool
zette niet graag alles op één kaart. Daar
om ging hij tevens aardbeien en tomaten
verbouwen, terwijl een flink deel van zijn
bedrijf in beslag wordt genomen door een
enorm bed met 175.000 gladiolen. Deze
kweekt hij zowel voor de bloemen als
voor de bollen. Een door hemzelf aange
legd Irrigatiesysteem zorgt voor voldoen
de water In droge perloden.
De heer Kool, die zonder geld nsar
Canada vertrok, zag zich genoodzaakt
zijn eigen bedrijf stap voor stap op te
bouwen. Na het eerste Jaar de schuur en
toen enkele grote tomatenkaaeen. Maar
met de woongelegenheid nijpt het nu,
want er zijn al 4 kinderen. Dit najaar
zal het nieuwe huls er echter komen en
dan zal het ook kt zijn. Het oude wordt
dan betroken door de heer J A. Vlaar uit
Andijk met z'n vrouw. Hij woont thans
in een afgeschoten gedeelte van de
schuur. Deze jonge man ziet iedere dag
wec-r voor zich, wat op het gebied van
de tuinderij in Canada te bereiken valt.
HIJ heeft zich dan ook vast voorgenomen,
de voetsporen van «Un baas te drukken
en zodra dat mogelijk is voor zichzelf te
beginnen.
Advertentie}.
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
