Kerken en kloosters moesten
het zwaar ontgelden
BRYLCREEM
Reeks benoemingen aan de
Leidse universiteit
Prof. dr Heering in A.Z.
overleden
£^t.en ve/aP
Schilderij voor universiteit
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 195S
De Beeldenstorm in Leiden (UIT
Beelden in Pieterskerk kwamen
het eerst aan de beurt
(Door J. de Koning.)
EN VAN DE FELSTE BESTRIJDERS van de Roomse beeldendienst was
1 Petrus Bloccius, conrector aan een Leidse school. Zijn invloed is in
leiden zeer groot geweest. Niet alleen, dat hij de beeldendienst veroordeel
de, maar hij predikte ook de vernieling van de beelden. In een in 1567 ge
drukt boek van hem lezen wij daaromtrent „Ende hoe de bilden costelicker
rijn, hoe wij die scandelicker vernielen ende verbranden, opdat het
volck te beter mach den levenden Godt dienen". In dit laatste lag inder
daad de kern van de beeldenbestrijding, zoals die ook zij het onbewust
werd gevoed door de alleen op de Bijbel gerichte Calvinistische predi
king.
in
rgl
er* Te betreuren is het, dat de beelden-
itorm vooral in Leiden ook ongure
elementen heeft aangetrokken. Was het
de principiële beeldenstormers er alleen
om te doen, de beelden uit de kerken te
verwijderen en vernielen, deze bijlopers
sagen er een welkome aanleiding in tot
plundering en botviering van hun ver
nielzucht. Kerken en kloosters zijn door
dit vandalisme van veel eeuwenoude en
rijke schatten beroofd en wij kunnen
4 gerust spreken van een onherstelbaar
ai: cultuurverlies. Niemand en zeker niet
!Ze de predikanten en de consistoriën
heeft dit echter gewild of kunnen voor-
tien. Maar de beweging, eenmaal op gang
gekomen, was niet meer te stuiten.
_°°j Hoe groot overigens het verlies aan
cultuurschatten was, veel mensenlevens
ai! heeft de beeldenstorm niet gekost. Te
genover de vele duizenden, die door de
Inquisitie om hun geloof zijn gemarteld
en gedood, zij dit wel zeer duidelijk on
derstreept. Bepalen wij ons thans tot de
feiten, "zoals de geschiedschrijvers ons
die betreffende de beeldenstorm in Lei
den hebben overgeleverd.
Rode sluiers
De beeldenstorm, op 14 Augustus 1566
In Zuid-Nederland begonnen, sloeg
spoedig over naar het Noorden. Willem
van Oranje, die dit gewelddadige optre
den ook veroordeelde en wel begreep,
welke gevolgen het optreden later zou
kunnen hebben, had de steden van Hol
land reeds gewaarschuwd waakzaam te
zijn. Ook in onze stad was het begon
nen te gisten. Een aantal monniken, be
ducht voor wat er waarschijnlijk komen
ging, had reeds de kloosters verlaten,
het geestelijke gewaad afgelegd en de
kostbaarheden geborgen.
Op Zondag, 25 Augustus, werd de ste
delijke regering, toen nog in meerder
heid de oude religie toegedaan, door de
koster van de St Pieter gewaarschuwd,
dat er lieden in de kerk waren, die niets
goeds in de zin hadden en rode sluiers
hadden omgehangen. Direct daarop be
gaven burgemeesteren zich naar de kerk;
er waren reeds enige beelden van de al
taren gestoten. De beeldenstormers ver
lieten echter toen de kerk. die daarop
werd gesloten en onder bewaking ge
steld.
trek toegeschoten boeren naar de stad
teruggejaagd.
Ook het klooster Mariënpoel werd be
zocht. De aldaar aanwezige meesterstuk
van de schilder Cornelis Engel-
brechtsz. (thans in de Lakenhal) waren
•eeds door de regering veilig geborgen.
Dit klooster werd echter voor vernieling
plundering gespaard, doordat een aan
zienlijk heer de beeldenstormers met geld
wist tevreden te stellen.
De overige in en om Leiden staande
kloosters moesten het evenwel deerlijk
ontgelden. Eén gewijd gebouw schijnt
echter aan de aandacht van de beelden
stormers te zijn ontglipt, n.l. de kapel van
het St Anna-hofje aan de Hooigracht.
nog steeds het altaar van vóór de
Hervorming aanwezig is.
Nog was de regering bang om in
te grijpen. Men zou met spoed alles
uit de kerken doen wegnemen, waar
van afgoderij „werd gepretendeerd".
Het
die avond
•erig
de stad. Op de Breestraat hadden enig»
Rederijkers een touw gespannen,
aan een beeld uit de St Pieter hing, dat
zij steeds in beweging brachten. De re
gering greep niet krachtdadig in en door
dit onbegrijpelijke, slappe optreden was
erger te verwachten.
En inderdaad: op de d.a.v. Maan
dag drong een troep mannen en
vrouwen de O.L. Vrouwenkerk (was
aan de Haarlemmerstraat gelegen)
binnen. Het ging er volgens een oog
getuige daar zo woest toe, dat twee
personen, een man en een vrouw, in
het gedrang dood bleven. Het hek
was van de dam: ook in de andere
kerken en de kloosters drongen nu
de beeldenstormers binnen en tegen
de middag was de vernietiging in
volle gang. Het rumoer in de stad
was onbeschrijfelijk. Als furiën lie
pen de mannen, vrouwen en kinde
ren de kerken in en uit, en binnen
weinige uren waren in alle kerken
de beelden vernield. Ook vele prach
tige schilderstukken, missalen en al
taarstukken zijn toen vernietigd. Het
bekende, in de Lakenhal aanwezige
altaarstuk van Lukas van Leyden,
dat destijds in de St Pieter hing, was
nog bijtijds in veiligheid gebracht.
Volgens een ooggetuige zou dit al
taarstuk, „Het laatste oordeel" voor
stellende, door een burgemeester van
de beeldenstormers zijn gekocht.
Houten beelden werden op de blauwe
steen op de Breestraat verbrand,
's Avonds had men op het Pieterskerk
hof een groot aantal beelden, schilde
rijen. kruisen e.d. ter verbranding bij
eengebracht. Daar werd dit echter door
enkele burgers en gildebroeders belet.
Aanval op kloosters
In de kloosters deed de vernielzucht
zich nog heviger gelden. De woede
het volk was vooral gekeerd tegen het
minnebroedersklooster, niet ver buiten
de Hoogewoerdspoort gelegen. De poort
was echter al gesloten, waarop de me
nigte naar het stadhuis trok en van d<
aldaar aanwezige burgemeester de sleu
tels eiste. Deze. niet bang zijnde vooi
de tierende volksmenigte, wierp de sleu
tels op straat en riep met bliksemende
ogen „Wie durft. raDe ze oo". Hij
gewapend en hield zijn strijdbijl zo
hoog, dat hij met één slag de schedel
hem, die de sleutels zou durven oprapen,
zou hebben gespleten.
Het volk, door deze houding geïmpo
neerd, trok af; het verbrak echter toer
zelf met g^ /eld de afsluiting, drong het
klooster binnen en v.-rnielde daa-
üjk alles wat maar vernield kon worden
Tegen middernacht kwamen zij terug
beladen met kloostergewaden en altaar
stukken. Eén uit de menigte had uit
spotternij een monnikspij omgehangen
en hield een misboek in de hand, waar
mede hij de stad rondliep. Deze ..grap'
heeft hem later het leven gekost; op de
3de Juni 1568 is hij opgehangen. De ge
roofde goederen werden de volgende
Het klooster Engelendaal bij Leiderdorp
was door de monniken zo zwaar gebarri
cadeerd, dat de beeldenstormers
binnen konden komen. Daarop trokken zij
naar het nonnenklooster Roomburg,
jaagden de zusters, doch werden op hun
beurt kort daarna door ijlings
in haar klooster een Calvinistische
preek aan te horen. En reeds in 1565 had
den zij met hun knechten schandelijk
huisgehouden in de abdij van Egmond.
Kort nadat de rust in de stad was te
ruggekeerd. ontving de regering van Wil-
van Oranje bericht, dat aar
hangers van de nieuwe religie vrije pre
diking moest worden toegestaan,
>rder was gedaan. In onze stad vond
prediking, na de beeldenstorm,
het eerst plaats op 29 Augustus, wc
de Voskuil. Al spoedig was men echter
dat vergaderen in de open lucht moede
en men nam daarom bezit van de kerk der
Minnebroeders,
Prins in Leiden
Op 23-1-1567 kwam de Trins zelf
Leiden voor verdere regelingen. Er werd
afgesproken, dat de Gereformeerden zou
den meehelpen alle secten te weren; ver
der moesten zij beloven bij het begraven
van hun doden geen liederen te zingen,
geen vergaderingen te houden, geen scho
len op te richten en niemand van de oude
religie te bespotten Veel vrijheid werd
de Gereformeerden dus toen nog niet toe
gestaan Wel kregen zij verlof tot het
bouwen van een eigen kerk. Deze werd
gebouwd even buiten de Wittepoort
reeds op 2-2-1567 kon daar voor het
in vrijheid worden gepreekt. Lang mocht
deze kerk helaas niet in gebruik
Philips II had op het vernemen
berichten over de beeldenstorm, reeds
zijn maatregelen genomen en de mare
Alva's komst drong als een donkere,
heilspellende wolk ons land binnen.
In Mei reeds werd begonnen met de af
braak van de kerk en nu begon vc
Gereformeerden een tijdperk van
vervolging en onderdrukking, die
stad 3
Het is welhaast zeker, dat het altaar in de kapel van het Sint Anna-
hofje het enige is, dat tjjdens de Beeldenstorm gespaard bleef. Dit is er
een foto van. Het Sint Annahofje aan de Hooigracht dateert uit het jaar
1509. Het interieur van de kapel is volledig bewaard gebleven. De foto
toont de kapel gezien naar het altaar.
Foto Monumentenzorg
Zij begreep echter heel goed, dat een
dergelijke zwakheid haar later wel
eens ernstig zou kunnen worden ver
weten. Zij liet derhalve door de stads
secretaris in de desbetreffende notu
len opnemen, dat dit besluit alleen
was genomen om bloedvergieten te
voorkomen en dat zij niet geacht wil
de worden daarom de verwoesting
de kerken goed te keuren.
Kruiwagens vol
GEMEENTE LEIDEN
Officiële publicatie»
Uitbreidingsplan
De burgemeester van Leiden brengt ter
openbare kenni6, dat met ingang van 19
Augustus 1955 gedurende vder weken voor
ieder in ontwerp ter inzage zal lig-
ter gemeentesecretarie, afdeling
Openbare Werken (Stadhuis, kamer 111):
een plan tot herziening van het uit
breidingsplan der gemeente van 6 No
vember 1933 in dier voege, dat een ge
deelte, gelegen ten zuidoosten van de
Poelwetering, ten zuidwesten van de Ma-
■edijk, ten zuidoosten van de Boerhaave-
aan en ten noordoosten van de Van
Swietenstraat wordt ingetrokken;
een partieel-uiftoreidingsplan „Lel-
den-Boerhaavelaan" met betrekking tot
de in het onder a. genoemde gedeelte ge
legen gronden.
Leiden, 18 Augustus 1955.
De Burgemeester voornoemd,
S. Menken
With, loco Burgemeester
Agenda van Leiden
Donderdag
Pieterskerkplein, 8 uur: concert door
"Leiderdorp: N.V. Ned. Durisol.
8 uur: opening cantine.
Vrijdag
Pieterskerk, 8 uur: Sangerknaben vom
Wienerwald.
Speeltuin Groenoord, 9 uur: vertrek
naar speeltuin Drievliet te Rijswijk (slot
dag vacantiebezigheden).
Speeltuin „Ons Eiland", Kortenaer-
straat, 8 uur: groot tuinfeest
Tentoonstellingen
Rijksmuseum voor volkenkunde „Z«
zien zij ons" (de Europeaan gezien door
andere volken), tot 2 October
Lakenhal, 10—12 en 2—5 uur: schilde
rijen, aquarellen en tekeningen van Florls
Verster en Menso Kamerlingh Onnes
(tot 1 September).
Apotheken
Apotheek Herdingh en Blanken, Hoge-
woerd 171', tal. 20502 en de apotheek Reyst.
Steenstraat 35. tel. 20136.
Burgerlijke stand1 van Leiden
GEBOREN: Wildrik H„ z v W. H. Bu-
rema en C. J. Schouten; Huberta M. J. d
v H. J. van der Pluijm en B. M. Lam-
bregts; Monica C. M., d v J. van der
Post en Th. H. Rickelmann; Theodorus M.
A z v Th. M. A. Hoebink en E. Hassell;
Maria J. W. d v J. A. Roelof* en J.
Need; Cornelis s v H. Kinkel en J. de
Vos.
GEHUWD: Th. C. M. Lablans en A. G.
van Goozen; W. van der Hoeven en D.
W. van Leeuwen; B. Mieloo en J. F.
Breedevelt; J. van der Meij en A. Bosma;
G. van Eijgen en A. M. Distelvelt; L.
Kramer en J. Stouten; C. van Nieuwen-
dijk en G. E. van Rossum; J. J. Witte-
naar en J. Blansjaar; D. Hartevelt en C.
Smit.
Dank aan Leidse donors
De afdeling Leiden van het Ned. Rode
Kruis zal binnenkort weer onderschei
dingen uitreiken aan donors uit Leiden
en omgeving voor het resp. vijftien-
vijfmaal afstaan van bloed voor
bloedtransfusiedienst. Dat zal dan de
eerste keer zijn in het nieuwe sei
Acht bloedgevers ontvangen straks de
Landsteiner-plaquette omdat zij vijftien
maal bloed hebben afgestaan, terwijl het
aantal, dat de penning in onlangst
neemt, 138 bedraagt. De uitreiking
schledt op Donderdag 1 September in de
grote cursuszaal van het academisch
ziekenhuis.
Lampong-Sumatra Rnbber. Verlies
98.240, totaal verlies 170.027; grotere
opbrengst verloren door hoger kosten;
oogst 1954 980.844 kg rubber, raming 1955
1.375.000, oogst eerst» halfjaar 593000
verkocht 661.895 f 2.67 d» kg c.i.f.
Europese havens en 128.702 rp. 7,20;
koffie-oogst-1954 31 480 kg, 8000 kg bessen
gestolen; raming 1955 ad 51.000 wordt
niet gehaald; personeel 1032 man; arbeids
prestatie 40 pet. beneden vooroorlogse;
grondoccupatie toegenomen. kostbar»
gronden verloren; Bogorredjo had rp.
245.288 overschot, besteed voor afschrij
ving.
Op Dinsdag, 27 Augustus, luwde het op-
oer, ondanks de zwakheid van de rege-
ing, die eerst nu krachtdadige maatrege-
;n nam. Er werd bij de blauwe steen
en galg opgericht voor daders van ver
dere kerkroof; verder werd afgekondigd,
dat alle uit kerken en kloosters gestolen
goederen, onverwijld naar het St Jacobs-
gasthuis (nu de Lodewijkrtcerk) moesten
worden gebracht. Men begreep echter wel.
dat het met deze inlevering niet zo vlot
>u gaan, en zocht ook langs andere we-
»n tegen betaling de geroofde goederen
eer machtig te worden, onder belofte
in niemand te zullen verraden.
Een ooggetuige verhaalt, dat men ook
•n smid in de armen nam. Deze, in de
wandeling „Lange Jan" genoemd, was ge
in langs de straten oud ijzer, koper
lood te kopen. Hij kreeg nu de op
dracht om alles wat hij aan kerk- en
kloostergoederen kon vinden, voor de re
gering in te kopen. Iedere avond kwam
ij met een kruiwagen vol altaargewaden
.d. aanzetten.
Dit was dan voor Leiden het einde van
de beeldenstorm, die overigens in 1572
—.zij het niet in zo ernstige mate nóg
eens zou oplaaien. De eigenlijke leiders
van deze beeldenstorm, die zich steeds
achter de schermen hebben gehouden,
waren drie leden van de lagere Hollandse
adel; ijverige voorstanders van de Gere
formeerde Religie en trouwe bezoekers
van de hagepreken. Het waren echter
rauwe klanten; zo hadden zij bij\
i. beeld de abdisse Van Rijnsburg gedwpn-
Bij beschikking van de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zijn benoemd aan de rijksuniversiteit te
Tot wetenschappelijk hoofdambtenaar;
Bij de inwendige geneeskunde (2e leer
stoel) dr A. A. H. Kassenaar, bij de anor
ganische scheikunde A. B. Ruigrok en dr
W. L. Groeneveld, bij de algemene zoölo
gie dr W. Vervoort, bij het rijksherba
rium dr R. A. Maas Geesteranus en mej.
dr J. Th. Koster. Allen zijn wetenschap
pelijk ambtenaar 1ste klasse;
Tot wetenschappelijk ambtenaar le kl.
Bij de physische scheikunde F. C. de
Vos, bij het rijksmuseum van geologie en
mineralogie dr P. C. Zwaan, bij de expe
rimentele zoölogie dr J. J. A. van Iersel,
bij het rijksherbarium dr R. C. Bakhui
zen van den Brink, allen thans weten
schappelijk ambtenaar;
Tot wetenschappelijk ambtenaar bij de
biblotheek mejuffrouw mr J. van der
Jagt en mevrouw E. A. C. Grijm, beiden
thans adjunct-wetenschappelijk ambte-
Bij beschikking van de minister van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen
zijn alsnog voor het Jaar 1955 benoemd
aan de rijksuniversiteit te Lelden:
Tot wetenschappelijk ambtenaar 1ste
klasse bij de medische chemie dr W. A.
Loeven, thans hoofdassistent;
Tot wetenschappelijk ambtenaar bij de
kindergeneeskunde mej. C. L. D. C.
Bruins, thans assistente, tot wetenschap
pelijk hoofdambtenaar bij de kinderge
neeskunde dr C. L. J. Vink. thans weten
schappelijk ambtenaar 1ste klasse, tot
wetenschappelijk ambtenaar bij de na
tuurkunde H. C. Kramers, thans hoofd
assistent, tot wetenschappelijk ambtenaar
voor de algemen» geschiedenis dr E. H.
Koseman, thans assistent.
Insigne voor erelid
De Natuurvriend kwam
weer bijeen
Hoewel nog midden In het zomerseizoen
hield de aquarium- en terrariumhoudera-
vereniging „De Natuurvriend" gister
avond toch al weer een vergadering en ali
vanouds in het gebouw van de Loge. Het
mooie weer had de leden niet weerhou
den te komen, want de heer W. Zwart kon
een groot aantal van hen welkom heten.
Hij memoreerde met grote dankbaarheid
de viering van het zilveren jubileum en
bracht dank voor de grote belanstelling.
Weer Wen nieuwe leden konden worden
ingeschreven-
De jubileumcommissie bracht verslaguit
en vertelde iets over de moeilijkheden,
die met enige leden gerezen zijn ten aan
zien van een punt van de feestviering.
Deze moeilijkheden zullen op de volgend»
vergadering nader besproken worden. On
der dank werd de commissie van haar
taak ontheven.
Door de landelijke bond zijn ere-instg-
nes beschikbaar gesteld voor de leden die
gedurende het hele bestaan van de bond
lid zijn geweest. Voor Leiden zijn dit d»
voorzitter, de heer Zwart, en de heer C.
H. Langeraal. Aan de heer Langezaal. die
erelid van de vereniging is. werd het in
signe gisteravond uitgereikt. De voorzit
ter achtte het een voorrecht, dat het 84-
jarige ere-lid nog de gezondheid en de
animo heeft op de vergadering te komen
en hij waa blij hem het insigne te mogen
voor mooi
gezond haar
■S WERELDS MEEST VERKOCHTE HAIRDRESSING
Beecham (Nederland) N.V. roor Engrot Jacq. Mot N.V., Amsterdam
In de afgelopen nacht is in het A.Z. op 76-jarige leeftijd overleden prof.
dr G. J. Heering, oud-hoogleraar aan de Leidse universiteit vanwege het
Seminarium der Remonstrantse Broederschap.
Gerrit Jan Heering werd 15 Maart 1879
te Pasoeroean op Java geboren. Hij door
liep het gymnasium in Den Haag en stu
deerde vervolgens aan de universiteit en
het Seminarium der Remonstrantse broe
derschap. In 1906 behaalde hij de doctors
graad op een proefschrift, getiteld „Onder
zoek naar het wezen van het zedelijk
oordeel". In 1904 had hij het predikambt
aanvaard bij de
Rem. Geref. Ge
meente van Oude
Wetering, waar hi]
in 1907 afscheid
nam om naar Dor
drecht te vertrek
ken. In 1913 werd
dr Heering predi
kant in Arnhem.
Aan de Leidse
universiteit
hij op 25 April 1917
op als hoogleraar
vanwege het Se
minarium der Re
monstrantse Broe
derschap, waar hi
onderwijs gaf in de geschiedenis en leer
stellingen van het Remonstrantisme. Hi
maakte deel uit van de commissie tot be
hartiging van de zaken der Rem. Broe
derschap en was voorzitter van het col
lege van professoren en curatoren.
Prof. Heering verwierf grote bekend
heid als voorzitter van de vereniging
Kerk en Vrede. Van zijn talrijke publi-
Haagse economische
politierechter
Lichte boete
„Het is niet de eerste keer dat u hier
bent" zo begroette de Haagse Economi
sche politierechter, mr Gelderman, een
rijwielhersteller uit Nieuwveen. Verd.
had daar een zaak. maar ook een bedrijf
in Alphen aan den Rijn. Voor dit laatste
waren de vereiste vergunningen niet aan
wezig. Indertijd was de zaak aangehou
den en nu kon de man een brief overleg
gen van het gemeentebestuur van Alphen
aan den Rijn, dat het in de bedoeling ligt
hem woonruimte te geven bij het be
drijfspand. Verdachte zal dan de zaak in
Nieuwveen opheffen en krijgt een vesti
gingsvergunning in Alphén aan den Rijn.
De zaak is hie
De officier
vond het mee:
ruimte dan va:
tigingswet. t
dan gezond,
in Justitie, mr Lulofs,
een kwestie van woon-
overtredlng van de vee-
als verdachte in Alphen
den Rijn komt neemt hij het beheer
toch over. Dat nam echter niet weg dat
de overtreding begaan was en overeen
komstig de eis werd verdachte hiervoor
veroordeeld tot 10 boete of vijf dagen.
„8makeiyk eten" mei de rechter
..Smakelijk eten", zei de Economische
politierechter en hij oom de alle ziekten
en gebreken op van acht kippen, die een
poelier in Sassenheim in voorraad had
gehad. Die gebreken waren zoveel dat de
rechter constateerde, dat een kip blijk
baar veel kan hebben voor zij het loodje
legt. „Ik ben al zoveel jaren poelier en ze
hebben me nog nooit betrapt", betoogde
verdachte. „Dat zegt U heel juist, nog
nooit betrapt", zei de rechter en hij ver
volgde „Ik ben maar blij dat ik niet in
Sassenheim woon. wat kippen betreft
dan, anders wel".
Verdachte vertelde dat hij op de markt
in Barneveld deze acht kippen er bij had
moeten nemen omdat hij anders de goede
ook niet kreeg. Er was in de Paasweek
geen kip te krijgen. „Het gaat toch om
een snippertje winst. Ik zelf eet wel meer
van die dunne kippen op", ze-i de poe
lier. De officier van Justitie zei In het
minst geen medelijden met verdachte te
hebben. Hij eiste 100 boete of 25 dagen
en veertien dagen hechtenis voorwaarde
lijk met twee jaar proeftijd: Het werd
75 boete subsidilfr 15 dagen en vier da
gen hechtenis voorwaardelijk met twee
jaar proeftijd.
De Homeward River Plate General
Cargo Frelghtconference verhoogt de
vrachten van Montevideo naar Europa
I October 5 pet. De South and Southeast
African Outward Frelghtconference voert
1 September een verhoging in.
Electrotechnlsche Mechanische In
dustrie (E.M.I.). Eerste halfjaar zeer be
vredigend. omzet 36 pet. hoger dan jaar
tevoren, verwachting voor gehele jaar
20 tot 25 pot. hoger; kosten n«men niet
in evenredigheid toe; hoger resultaat
verwacht; bedrijf tot in 1956 ven vol
doend» orders voorzien.
De Amerikaanse raad voor d»
scheepvaart zal in Europa de scheeps
bouw bestuderen en o.a. Nederland be-
wisaelbeker. die het district heeft aange-
uit reiken.
De voorzitter maakte bekend, dat d»
boden, gebruikt zal worden voor een
plantenkweekwedstrijd. Hierna volgde de
uitreiking van de prijzen van de huiskeu
ring In de plaats van de heer Severm
werd in het bestuur gekozen de heer P
S. Geertsma en het besluur werd uitge
breid met de heer J. C. L. Vorst, die be
last ia met de redactie van het maand
blad.
s noemen wij het boekwerk De Zon
deval van het Christendom, dat veel aan
leiding tot polemieken gaf. In 1942 her
dacht hij zijn zilveren doctoraat. In 1949
nam hij afscheid van de universiteit.
De „Gelderland"
overgedragen
Het 23ste schip van onze marine dat de
naam Gelderland draagt, een onderzee
bootjager die 19 September 1953 te water
werd gelaten, Is gisteren bij de oude
werf van Wilton te Rotterdam in gebruik
genomen. Bij deze overdracht waren aan
wezig de Commissaris der Koningin In
Gelderland Jhr dr C. G. C. Quarles van
Ufford, Commander G. B. M. van Erkel,
chef-staf commandant zeemacht, de heer
S. van West, directeur van Wilton en
genodigden.
Aan dek van de Gelderland stonden alls
bemanningsleden aangetreden toen
heer Van West het woord nam en
schip aan de marine overdroeg, Schout bij
nacht H. H. L. Pröpper vlagofficier-mate
riaal van het ministerie van Marine aan
vaardde de Gelderland.
Naar wij vernemen, ligt het in het
voornemen der Centrale Trust Compag
nie certificaten aan toonder uit te geven,
met notering te Amsterdam, tegen de op
naam luidende bewijzen van deelgerech-
tigheid voortkomende uit de in New York
openstaande verwisseling van de aan de
Amsterdamse beurs genoteerde dollar-
obügaties der pet. leningen 1926 en
1927 van de VereinJgte SUhlwerkc en der
7 pet. lening 1926 der Rheln-Elbe-Unlon.
Werstapjes
van dientby..
De pseudo-vogelpest in de gemeente
Oldebroek breidt zich nog steeds uit.
Begin October zullen de Solafabrieken te
Zeist in Ter Apel (Gr.) een nieuw be
drijf openen. Men hoopt het aantal ar
beidskrachten van 50 tot 150 te kunnen
uitbreiden. De heer F. Flameling,
brandweercommandant te Tilburg, Is be
noemd tot commandant van de Utrechtse
brandweer. Het nieuwe fabriekscom
plex van de N.V. Tornado in Et'.en zal
4 October officieel door Prins Bernhard
worden geopend. Het bedrijf is al enige
t(jd geleden met de productie begonnen.
Op een stuk grond in Santpoort, <NH
dat met behulp van draglines en zandzui
gers werd geschikt gemaakt ala bollen-
grond, zijn fundamenten van een zeer
oud bouwwerk. Vermoedelijk betreft het
hier resten van de in 1633 herbouwde
Papenburcht, een lustoord van een der
bewindhebbers van de Verenigde Oost-
Indisohe Compagnie. De machinefa-
fabriek van Frans Smulders te Utrecht
bestaat 27 Augustus 75 jaar. De fabriek
legt zich in het bijzonder toe op de ver
vaardiging van machinea voor olie- en
veevoederindustrie, hydraulische persen
en pompen. Voor rijkswaterstaat en ver
schillende gemeenten werden talrijke
grote bruggen en sluisonderdelen ge
maakt. zoals o.a. de stalen sluisdeur voor
afsluiting van de Zuiderzee.
De Engelse boeren xün zeer tevreden.
Dank zij de stralende zonneschijn is de
oogst van deze zomer de beste sinds men
senheugenis. Daarentegen oefenen en
kele vooraanstaande Russische bladen
ernstige critiek op het beleid van hun
regering op het terrein van de landbouw.
Ook Australië wil gaarne betere re
sultaten. Daar bestaan plannen om langs
kunstmatige weg op grote schaal regen
te produceren. En om op alle onzeker
heden voorbereid te zijn, gaat West-
Duitsland zijn luchtruim onderzoeken op
radio-activiteit. In totaal worden 54 waar
nemingsposten ingericht President
Tito van Joegoslavië heeft gezegd, dat
zijn land spoedig atoomenergie voor vre
desdoeleinden zal gebruiken. Ook Fiat
(auto's, Italië) heeft belangstelling voor
het atoom. Men tracht een reactor in
Amerika aan te kopen, voornamelijk voor
het opwekken van electriciteit, De
Oostduitse vice-premier Ulbricht (zwaar
ziek) vertoeft op het ogenblik ln Rusland
om behandeld te worden. Westdultse
architecten gingen dezelfde weg. doch zij
om de wederopbouw van de Russische
hoofdstad te bezichtigen. De weg terug
wordt afgelegd door vier Oostenrijkse na
tuurkundigen Zij werden in de oorlog
door Rusland krijgsgevangen gemaakt,
doch mochten Zondag naar hun land te
rug Het wordt een regelmatig verkeer
van geleerden tussen Helstnki en Mos
kou Er is namelijk een Russisch-Finse
overeenkomst gesloten tot uitwisseling
van wetenschappelijke inlichtingen en
geleerden. Admiraal Guiseppe Sirian-
ni, grondlegger van de moderne Italiaan
se vloot, zoals die onder Mussolini werd
opgebouwd, ia overleden. Intussen
raast met onweerstaanbare kracht de
wervelstorm Diana in de richting van
Amerika's Oostkust. Het is de tweed*
tropische storm binnen een week.
WÊBÊ
Met het m.s. Tento
van de Holland-Ameri-
kalijn is eind vorige
week het grote doek in
Amsterdam aangeko
men, dat een schenking
is van de Pennsylvania
Academie van Schone
Kunsten aan de Leidse
universiteit. Het enor
me schilderij, dat op 20
Juli van Philadelphia
werd verscheept, geeft
'n uitbeelding van Lei-
dens ontzet en draagt
de officiële titel: „Ont
zet uit het door de
Spanjaarden onder Val-
dez geslagen beleg in
1574". De Pennsylvania
Academie werd in 1851
door aankoop eigenares
van het doek. De afme
tingen zijn 4.20 bij 7.35
meter.
Reeds drie jaar gele
den had een symboli
sche overdracht plaats,
en wel aan de Neder
landse ambassadeur in
Washington, dr J. H.
van Royen.
Aanvankelijk wist in
Leiden niet precies
welke plaats het doek
gegeven zou moeten
worden, doch thans is
besloten, zoals ons van
morgen door de admi
nistrateur der universi
teit, de heer T. wan der
Schilden, werd meege
deeld, hiervoor één der
muren van het klein-
auditorium te gebrui
ken.
Gisteren werd door
Ruys en Co te Amster
dam de geweldige krat
aan het universiteitsge
bouw afgeleverd en
voorlopig in de hal van
het oude gebouw neer
gezet. Het doek bestaat
blijkbaar uit verschil
lend e gedeelten, want
de afmetingen van d»
kist zijn. ruw geschat,
3 bij IH bij JH meter.
