In Twello verloor de vos harenen streken Reintje bezocht Reinier en hij vermoordde 40 kippen Schilders uit vorige eeuw konden vertellen NIEUWE LEIDSCHE COUHANT VBIJDAG 12 AUGUSTUS 195S DE BURGEMEESTER LEIDDE DE JACHT BAADHöis Tl (Van onze speciale verslaggever) TN het laatst van de nacht komen ze bijeen. Geeuwend en rillend in de ochtendkilte. De burgemeester heeft de leiding en de tekkels blaffen wild. De witte gevel van het gemeentehuis van Twello is een vagesche merige schim in het licht van de lantaarn, die op het kruispunt van de weg naar Zutphen brandt, als de stoet zich in beweging zet, naar de kant van het Blikkenbos. De honden voorop, de burgemeester, het jachtgeweer over de onderarm, er achter en om en bij hem mannen uit Twello: jachtopzie ners, boeren, een notabele, wat jongelui. Hun stappen klinken dof in de stille nacht, die alleen wat relief krijgt, als de banden van een auto zoemen op de betonweg naar Deventer en als de koplampen er van zilveren luister toveren in verre bomen. Bij het Blikkenbos is het nog stil zo stil als het in een bosrijke streek van Holland maar zijn kan. Boer Reinier van Triest ligt o.i één oor, ook al heeft hij op dit momènt bezoek. "Bezoek van een naamgenoot. Reintje de vos, die stil, t^e pluim van zijn staart als een vaandel in de koele nachtlucht achter zich aan, om het erf van Van Triest 'werft. In 1 kippenhok van boer Van Triest" komt langzaam bij instinct, een onrust, die voor ons, ongevoelige wezens als mensen zijn. geen aanwijsbare oorzaak heeft. Maar de oorzaak is ér. want de vos heeft een gat in het hek ontdekt en komt Ktéat'AJtg- En dan zegt boer Van Triest: „Kippen houden is voor mij ge lukkig niet hoofdzaak, maar het blijft zuur op het kippenhok toe. Het is geen honger, die hem drijft, het is moordlust en die viert hij dan even later uit. Tien kippen bijt hij dood. Boer Van Triest slaapt. Jacht bij maanlicht fWER DE GRAVELWEG, die naar de Blikken leidt, klinken stappen, klinkt geblaf van honden. De honden, burge meester mr G. W. J. baron van der Feltz, de jachtopzieners, de boeren en de jongelui. Zij horen het tumult in het kippenhok van boer Van Triest, zij versnellen hun pas. Maar Reintje is al weg en tien kippen liggen dood Boer Van Triest slaapt, maar de honden blaffen hem wakker. Nu begint de jacht, een drijfjacht in een heldere maannacht. De vos is snel, maar de honden jagen hem op. Dan, op een open plek In het bos van de Blikken, valt er een schot. Reintje maakt een sprong in de lucht en slaat over de kop en blijft liggen. De Jagers komen naderbij. De boeren onder hen grommen wraakzuchtig, als ze de vos aan de staart optillen. Iemand graaft een kuil, iemand maakt een blik creoline open. Het slappe vossen- lichaam wordt in de kuil gelegd, met cre oline overgoten en de kuil gaat dicht. Hij die het dodelijke schot loste, ontvangt morgen, als hij van deze begrafenis bij de politie verslag doet voor het proces verbaal, vijftien gulden premie, een be drag dat op iedere vos staat wegens diens beruchte eigenschap, de hondsdol heid te helpen verspreiden.... Al vijftien maal yo HEEFT zich al vijftien maal in Twel lo, stil dorp even bezijden de hoofd weg van Apeldoorn naar Deventer, deel van de 18.000 inwoners tellende gemeente Voorst, die van „kop tot staart" 25 kilo meters meet, ben jachtstoet geformeerd. Niet met trompetgeschal, niet met trap pelende paarden en een nerveuze meute. Stil, sjokkend in de late nacht, geeuwend van flauwte en kilte. En zo heeft er acht maal een dodelijk schot geklonken en zo is 'er acht maal een proces-verbaal opge maakt en acht maal een premie uitbe taald. "C^N NU zegt burgemeester Van der Feltz, in yn kamer in het raadhuis van Voorst, dat In Twello staat, dat de vos- senfamilie. die Twello en omgeving ter roriseerde. gedood is. Twello is van zijn vossenplaag verlost en het heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Toen in Juni van dit jaar de afslach ting van kippen bij de boeren in de om geving begon, was de eerste gedachte: dassen, kleine vraatzuchtige roofdieren, die in de omgeving wel voorkomen. Das sen zijn beschermd en het eerste wat burgemeester Van der Feltz deed. was afschotvergunning bij het ministerie aan vragen. Hij kreeg vergunning tot het do den van maximaal twee dassen en toen toog de eerste jachtstoet op weg. Geen dassen FN DIE STOET stuitte op een kippen- hok. waarvan de bewoners in staat van grote opwinding verkeerden, die stoet zag de bebloede lijken van de ver moorde kippen, volgde het spoor, het spoor van eenvos. Geen dassen dus en alle tijd, die verstreek met het wach ten op de vergunning, was verloren! Nu waren de bordjes verhangen, want vos sen zijn niet beschermd. Bijna om de andere dag gingen dorpe lingen vroeg naar bed, om in het laatst van de nacht op te staan en op weg te gaan. Vijf keer onder leiding van de bur gemeester, tien maal onder leiding van de Laag onder het enorme dak ligt de boerderij van Reinier van Triest, die viermaal bezoek van zijn naamgenoot Reinaart de Vos kreeg, een pretje, dat hem 40 kippen kostte In zijn kamer in het witte raad huis van Twello zit burgemees ter Van der Feltz de man, die vijf maal de jacht op de moord lustige vossen leidde en zegt nu: het is practisch voorbij En rond het raadhuis heerst weer rust en stilte. rijkspolitieman Roest. En toen er acht vossen geschoten en begraven w: wist men, dat dit een vossenfamilie was geweest: twee ouden en zes jongen. Wat de jacht zo moeilijk maakte, was, dat de vossen met het mooie weer niet in hun holen sliepen, maar in het haver veld overnachtten. En zoek daar i Dan sukkelt onze auto in de zomermid- ig naar de Blikken, waar, laag onder het ik en gebed in bomen, de boerderij van einier van Triest ligt. Reinier van Triest, die bezoek kreeg van Reintje de Vos. Dat bezoek kostte hem in totaal veertig kip pen een schadepost van ruim tweehon derd gulden. Voor zijn schuur, met de als een pagode in het land liggende hooiberg op de achtergrond, staat hij te praten. „De boeren hier in de buurt hebben de me te last gehad, omdat die vossenfamilie het Blikkenbos bleek te wonen. Vier maal zijn ze 's nachts bij mi) geweest en dal kostte me veertig kippen, zodat ik van dt tachtig nog maar de helft over heb En ze konden wachten uitzetten, ze konden patrouilleren, de vossen kwamen in hel hok en richtten daar een bloedbad aan Kippen houden is bi) mp in mijn gemengd bedrijf gelukkig niet de hoofdzaak, maar het blijft zuur....'* De rust is weergekeerd, de vossen moorden niet meer. Twello gaat over tot de orde van de dag landbouw, veeteelt, toeristen en de industrie. Ja, de vos heeft in Twello nu eens niet alleen zijn haren, maar ook zijn streken verloren Minister Luns: Regeling gTenspapieren schoolreisjes bevredigt (Van onze parlementsredactie) Minister Luns acht het niet noodzake lijk, dat er enige wijziging komt in de voorschriften, die gelden voor groepen scholieren, wanneer deze de Benelux- grenzen overschrijden. Aldus antwoordt hij op vragen van het Tweede-Kamerlid F. Goedhart (soc.). Op het ogenblik is de regeling aldus, dat voor schoolreisjes naar België en Luxemburg collecieve paspoorten worden afgegeven voor jeugdige personen. Scho lieren, ouder dan 16 jaar, moeten over een individueel identiteitsbewijs (Bewijs van Nederlanderschap) beschikken. Deze regeling voldoet in alle opzichten Een nieuwe regeling inzake collectieve paspoorten voor schoolreisjes zou de voor schriften maar ingewikkelder maken en alleen gerechtvaardigd zijn, als hiervan op grote schaal gebruik zou worden ge maakt. Doch voor deze collectieve docu menten is de belangstelling niet zo groot. Conferentie van C.H. vrouwengroepen De Centrale van Christelijke Hi6tori sehe Vrouwengroepen zal haar alge mene vergadering houden op Din6dag 13 September in het Henri Dunant-huls te Zeist. Voor de bestuursverkiezingen zijn de periodiek aftredende leden van het hoofdbestuur, mej. J. E. Boering te Baam en mej. mr E. A. Haars te Breukelen beiden herkiesbaar, 's Middags gaan de dames op excursie om dan 's avonds te luisteren naar zr F. de Jong te Rotter dam, die zal spreken over maatschappe lijke revalidatie. Met dit onderwerp vloeit de alg. vergadering over in een conferentie, die de volgende dag wordl voortgezet. Dan zullen refereren mej. mr E. A. Haars over Amerika en mr H. K. J Beernink te Rijswijk, lid van de Tweede Kamer en secretaris der CHU over de verkiezingen van 1956. Geen vereveningsheffing op ziekte-uitkeringen Aanspraken op periodieke uitkeringen, die naar aard en trekking overeenkomen met aanspraken op uitkeringen ingevolge ziektewet en verschillende ongevallen wetten. behoren sedert 1 Januari 1955 niet meer tot het loon, waarover loon belasting en vereveningsheffing verschuh digd is. Over dergelijke uitkeringen is echter wèl loonbelasting, maar géén ëveningsheffing meer verschuldigd. Wanneer deze uitkeringen de helft of meer dan de helft van het normale loon ■bedragen en de werkgever zijn werk nemers geen aanspraak op deze uitkerin gen heeft verleend maar deze tijdens ziekte wel onverplicht zijn verstrekt, is wel een vereveningsheffing verschuldigd In de practijk blijkt het echter moeilijk vast te stellen, of de werkgever al dan niet verplicht is deze uitkeringen te strekken. De staatssecretaris van financiën heeft thans vastgesteld, dat de verevenings heffing op dergelijke uitkeringen ziekte en ongeval achterwege kan blij ven. Is na 1 Januari toch verevenings heffing voldaan, dan kan om teruggave worden verzocht. De uitvoeringsorganen der sociale zekering is verzocht voor de premiehef fing sociale verzekering hiermede reke ning te houden. Internationale Kunststoffen Industrie, Voorschoten. Jaarvergadering paa einde September in verband met bijna voltooi de reorganisatie voor efficiente productie en verkoop; werkzaamheden gesplitst in leiding van Internationale Kunsthoorn- industrie onder directie van ing. C. C. Hora Siccama en in Internationale Kunst- stoffenindustrie, waarin door commissa rissen tijdelijk is voorzien; alle verliezen afgeschreven, waarvoor 500-000 op de verlies- en winstrekening is gebracht, ter wijl het eigenlijk bedrijf in 1954 125 000 verlies leed; men hoopt, dat de basis winstgevend is; verkoop ook van nieu.. - producten is winstgevend; in buitenland nieuwe afzetgebieden geopend met be moedigende vooruitzichten. Toch is het zo Yan maan weinig bekend Vooral nu de grote mogendheden on» bjj toerbeurt beloven dat ze de eerste kunstmatige satelliet het luchtruim zullen insturen en dat zg plannen ben spoedig daarop naar de maai letterlijke betekenis, wel te i bet wel i oppervlak van de m bergen, waarvan me onderscheiden, die duidelijke verschil len vertonen, n.l de cirkelvormige gebergten die de omwalling vormen van ronde vlakten en de kraters, waar van men ongeveer 30.000 stuks heeft geteld. De cirkelvormige vallen in de eerste plaats op door hun eigenlijk zgn het landschap zeldzaamheid. Vooi een planeet, die 50 maal zo klein is als de aarde, zijn de bergtoppen ver houdingsgewijs dus aanzienlijk hoger van de planeet zijn gestegen. Om kort te gaan, hiervan is niets met zekerheid bekend, en iedere stelligheid waarmee een bewering vergezeld gaat, is een zijdig en misplaatst. Een andere merkwaardigheid die zich in het maanlandschap vertoont, zijn de heldere strepen die van som mige kraters uitstralen en een lengte kunnen hebben van soms wel 2000 km. Door middel van deze heldere strepen heeft men zelfs ge poogd de ligging i hij ander op de aardkost zijn de grote gebergten, zoals de Alphén, het Himalayagebergte, de Pyreneeën, e.d. ontstaan door trek en stuwkrachten, maar de gebergten op de maan zijn van een geheel ander karakter en hoe zij ontstaan kunnen zijn, is een raadsel. Met de maankraters is het eigenlijk niet anders gesteld. Nog niet zo lang geleden hebben we een enthousiast Amerikaans geleerde met grote stellig heid horen beweren dat de kraters ont staan zijn door de inslag van projec tielen, en deze opvatting is misschien zeer juist, doch we dienen niet over het hoofd te zien dat deze theorie pas betrekkelijk kort geleden is ontwik keld, nadat de vroegere opvatting dat de kraters uitgebluste vulkanen zouden zijn, vet laten was. Bovendien is het <Mk mogelijk, dat de kraters hun vorm danken aan gasbellen die in vroegere perioden naar het plastische oppervlak die stralingslijnen nog niets met zeker heid vast. Men heeft het poreuze gesteente op het maanland- heldere strepen ver antwoordelijk ge steld. maar een andere theorie wist ons te ver tellen dat zjj ontstaan zijn door uitgeworpen brokstukken die de bodem met zö'n kracht hebben getroffen, dat zij tot poeder zijn geslagen. Nu men in de maankraters geen overblijfselen van vulkanen meer ziet, vervalt deae laatste opvatting, terwijl ook de eerste ver dwjjnt, nu men meent dat het maan oppervlak met een dikke laag as is overdekt Maar wanneer die theorieën weer gewijzigd worden, is er misschien aanleiding deze veronderstellingen aan gaande de stralingslijnen weer eens voor de dag te halen. Waarmee we maar willen zeggen, dat met betrekking tot de maan wat beseheiden vraagte kens beter op hun plaats zyn dan krachtige uitroeptekens. O ja, nu we het toch over de steen woestenij in het maanlandschap heb ok nog iets vertellen groot bouw reld. (Nadruk verboden). - - -■-■-.■vw.nAaaeAA. Een fraaie zomertentoonstelling bij Pieter A. Scheen "yERTELLEN KONDEN ZE WEL, die schilders van zo n kleine honderd jaar geleden. Ze vertelden spannend en kleurrijk, soms ook wel heel gevoelig. Ala het nodig waa, maakten zij hun verhaal graag nog wat grotesker, dan het in wer kelijkheid al was. Daarvoor zorgde dan hun fantasie. Die fantasie kwam echter vrijwel nimmer geheel uit henzelf, maar werd alleen maar gevoed door de zicht bare werkelijkheid. Dat wordt opnieuw duidelijk gedemon streerd door de grote zomertentoonstel ling, die Pieter A. Scheen tot 10 Septem ber a.s. houdt in zUn kunstzaal Zeestraat 50, Den Haag. Daar hangt weer een veer tigtal vertellingen uit de Romantische en Haagse School. Werken, die stuk voor stuk, het aandachtig bekijken waard zijn en weer getuigen van de smaakvolle speurderezin van Pieter Scheen. Om maar direct een paar sprekende voorbeelden van vertellingen te noemen: het paneel „De rechtszitting" van een ze kere F. Verheyaen, geschilderd in 1849. Ik heb de schilder niet thuis kunnen brengen (vermoedelijk Vlaamse of Bra bantse afkomst?), maar het schilderij ls een verrukkelijk tafereel. Een wanhopige rechter, een trotse gerechtsdienaar, twe# druk-kakelende vrouwen, klagend ovei de baldadigheid van de jeugd, en rechts over een onderdeurtje de gezichten van een paar ondeugende straatschoffies. Hoe knap van, kleur is dat allemaal geschil derd. Een ander voorbeeld: een ongeveer even groot paneel „Interieur met inval lend zonlicht" van de Dordtse schilder Abraham van Strij (1753—1826), oprichter van, het nog bestaande Tekengenootschap Plctura ln Dordrecht. In een zonverllchte kamer (natuurlijk^ met een doorkijkje naar een andere k'amer; zoiets deed Pie ter de Hoogh ook en dus deed Van Strt) het graag na) bekijken een man en een vrouw aan een ronde, tafel een stapeltje' prenten. De man 'de schilder zelf?) is schijnbaar verdiept in de prentkunst en de vrouw (wel wat geposeerd) interesse ren die prenten maar matig Het op springend hondje en de protserige gou den spiegellijst geven nog wat beweging aan het geheel. Een derde voorbeeld tenslotte; een pa neel „Herten ln een park bij winter" van de Rotterdamse schilder Charles Rochus- sen (1814—1894), gemaakt in 1872. De kal* bomen zijn bedekt met sneeuw en rond om een klein stenen monument liggen nog wat bruine herfstbladeren. Over de wit-grijze sneeuw lopen vier herten, hel voorste met de kop'en het prachtige ge wei opgeheven als bespeurde het dier on raad. Ook twee jonge herten doen wal schichtig, doch één kleintje vertrouwt volkomen op de andere beesten en zoeki de grond af naar wat voedsel. Het is hal verhaal van een hertenfamilie. JQEZE DRIE voorbeelden zijn echter ook weer verschillend van elkaar. Verheyden wilde in „De rechtszitting" een typisch een geestig beeld van zijn tijd geven. In zijn tintelende kleuren en rijn scherpe tekening is het niet een stemmingsbeeld geworden, maar een be trouwbaar en natuurlijk tijdbeeld. Bij Van Strij lag de zaak weer Iets andera Hij wilde niet zo zeer een tijdbeeld ge ven, maar wilde vooral laten zien hoa knap hij kon schilderen en welk effect hij kon bereiken met invallend zonlicht in zijn „Interieur". Het resultaat is een geest V^k •Childe^iJ• knap m"r Ion<l« Charles Rochussen heeft die hertenver telling slechts aangegrepen om een vol komen eigen schepping tot stand te bren gen. Het natuurmoment heeft hem ont roerd en zonder zich te bekommeren om natuurgetrouwheid, gaf hij een gaaf en •temmingsvol eigen werk, een romaneske schildering, met een schier impressionis tische geheimzinnigheid. Als kunst staat het werk van Rochussen dan ook het hoogst. Zo is er op deze bijzondere expositie 'k een uitzonderlijk mooi werk van Jongkind: „De Maashaven te Rotterdam" geschilderd In 1868. Een geheel blauwe impressie, waarbij de maan als een In geel geklede tovenaar de geheimzinnige sfeer geeft. Dit werk is in z'n totale fac tuur m l. een der beste maangezichtcn Jongkind. Zo is er ook van de grond legger der Haagse School. Willem Roelofs. een doek „Boerderij ln een polderland schap", dat van een zeer bijzondere kwa liteit is. Dit is een Roelofs die niet zo overdreven zwaar van toon en ook niet wild ls, doch van een rustige sfaer Van Anton Mauve, een heel erg belang rijke Haagse School-man, exposeert Pieter Scheen het aquarel „Zondagmorgen", »»n zuiver en simpel kunstwerk van grote irde. Willem Maris is vertegenwoor digd door een groot doek „Eenden aan de slootkant", oen verrukkelijk, feestelijk t een prachtig wit en een vlotte toets. Niet minder dan vier werken van Comelis Springer zijn er ta zien, waar- het paneel „Gezicht op de Menno- nietenkerk te Kampen wel het rijkst ls door zijn diepte aan tint en sfeer. Woute- rus Verschuur is er met een grpot werk „Een span trekkende paarden", vol kracht en expressie en van Jan Weissen- bruch is vooral het blauwe „Gezicht op een rivier" heel apart voor deze kunste naar. Net als het aquarel „Gezicht op de steengroeve van Chaud-Fontaine" Joh. Bosboom, een meesterlijke in bruin opgezette impressie, simpel van lijn, i breed van schildering. George Gillis Haanen (1807—1879), schilder van wie niet zo erg veel bekend is* is er met een heel groot doek „Kerk interieur bij invallend zonlicht", een weldige en overdadige fantasie, waarbij het gewone kerkelijke ritueel in de R.K. kerk hem niet genoeg was en hij er theater van wilde maken. Heel knap ge- Washinpfon, de Amerikaanse hoofdstad, wordt goed be waakt. In een cirkel rond de stad zijn tal van raket-bases opgesteld. De foto werd geno men tijdens een demonstratie van dit verdedigingssysteem. Geleide projectielen van het type Nike schieten met zeven tegelijk het luchtruim in om „vijandelijke straalbommen- werpers" te vernietigen. Nike- bases zijn gevestigd rond alle industriële, strategische en dichtbevolkte gebieden van de Ver. Staten. schllderd, maar met een echte romanti sche overdaad. Welke kerk het is. weet ik niet. In ieder geval niet de Stefansdom uit Wenen, zoals aangegeven is. Ten ba- sluite hoem Ik nog twee namen: A. H. Bakker Korff met een heel klein maar zeldzaam mooi paneeltje „De kookster" en Charles Lelckert met drie goede (spe ciaal no. 17) rivier- en stadsverbeeldtn- gen. Het is Pieter Scheen gelukt opnieuw een expositie te houden, die de aandacht trakt en deze ook waard is. Cora. Baaoskl. Een stemmingsvolle verbeelding door de Rotterdamse schilder Charles Rochussen van een hertenfamilie in een park bij tüintgr. Na drie weken Amerikaanse krijgt haar mink-stola terug Jan Kuyken vond de koffei langs de rijksweg Mrs Maureen Townly uit Kansas City (U.S.A.) krijgt haar mink-stola terug, die •s weken geleden heeft verloren. De stola bevond zich in een koffer, die ge bonden was op een taxi. In de taxi reed Maureen van Schiphol naar Der Haag. Toen ze op de plaats van bestem ming was gearriveerd, was de koffer ver dwenen Drie weken lang ls de koffer zoek ge- eeet. Doch op zekere dag stootte de jonge Jan Kuyken uit Badhoevedorp op iets hards, toen hij met zijn tractor het gras tussen de beide rijbanen van de beide rijbanen van de Rijksweg Amster dam—Den Haag maaide. Hij keek, en zag een opengevallen koffer, die op een aantal kleren lag. Op een label was nog| net het Amerikaanse adres te lezen. Vele kleren waren onbruikbaar gewor den of zeer vervuild. Maar de stola be vond zich in een plastic-hoes en had niet geleden. Het l* nog een raadsel, hoe de koffer van da taxi heeft kunnen vallen. Peurlfoy, de Amerikaanse ambassadeur i Thailand, die bekendheid kreeg dooi zijn krachtig optreden tijdens de commu nistische opstand ln Guatemala, is bij een auto-ongeluk om het leven gekomen, •venal» zijn 9-Jarlg zoontje, dat bij hem ln de wagen zat. OEKENHOEK „Kiel en sout water", door Marten Toonder Sr., Ultg. J. de Boer. r\RIE TOONDERS hebben aan dit boek gewerkt: kapitein Marten Toonder schreef het, zijn zoon Jan Gerhard her- achreef het en Marten Jr ontwierp de bandomalag. Het is een uitgave geworden waarvoor we dankbaar zijn. Vijftien levensjaren van kapitein Marten Toonder u-orden one boeiend beschreven. De Gro ningse boerenknaap die slechte twee Jaar op school doorbracht, waar hij precies was toegekomen aan de tafel van 8. brengt bet tot gezagvoerder op de grote vaart. Op die moeizame eenzame tocht, waarin hij het telkens dreigt op te geven, volgen we deze Groninger, die de kiel achter zich gelaten heeft en zijn toekomst zoekit op het zoute water. Op drijvende doodkleten, op luxe schepen, als matroos, bootsman en stuurman. Zo maken we het grote avontuur van dit leven mee, en we geboeid tot de laatste oladzij. Dit 'e een diepmenselijk en oovenal een eerlijk boek. De hoofdpersoon vscht niet alleen voor zijn carrière, maar vooral ook strijdt hij voor de rechtvaardigheid. Mar ten Toonder Sr eindigt zijn boek met de opmerking dat ham geen hoogmoed maar hechts dankbaarheid past voor ds vele i«n die ztjn studie en carrière hebben mogelijk gemaakt. Een «wond, echt Hol lands boek over de zee! 81—r fa 't ff—lat De .Jfieuwe Leidsche" es ïxxl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1955 | | pagina 5