Het Planetarium van Eise Eissnga
4 onzejeuqó-p&qinó^
Berts weggelopen konijntje
Fébé, de diakones
6
ZONDAGSBLAD 30 JULI 1955
BERTS VERJAARDAG
Hij heeft aan Moeder gevraagd, of
hij vroeg naar bed mag; als je
slaapt, gaat de tijd immers veel vlug
ger.
Moeder vindt het be3t. Even na het
avondeten ligt Bert dan ook heerlijk
onder de wol.
Maar nu kan hij niet slapen. Tel
kens knijpt hij heel stijf z'n ogen
dicht, draait zich om en om, en toch
gaan iedere keer z'n ogen vanzelf
weer open.
Het komt, omdat hij voortdurend
aan het ver'anglijstje miet denken.
Wat staat er ook allemaal weer op?
vcRteLLinq v&n jf
m&Rie h&RVis f
Ctïttrüüirüirii-t AAAAAAAAAAAAAAAAAA
Een padvindersriem, die hadden bij
na alle jongens van de klas. Wat zit
er een heleboel aan, hé, aan zo n
riem. Een portemonnaie, een mes,
een blikopener, en alles zo mooi glim
mend. Een schooletui, dat zou de
juffrouw wel het mooiste vinden.
Maar het allerliefst zou Bert toch
het cadeautje hebben, dat onderaan
op het lijstje staat. Twee witto ko
nijntjes met rooie oogjes Waarom
zou Vader die toch helemaal onder
aan gezet hebben? Want Vader had
het lijstje met Bert samen klaarge
maakt. Bert zit nog maar in de eer
ste klas, dus kan hij al die moeilijke
woorden nog niet schrijven.
i Avonds laat, voordat Berts Moe
der i
haar krullebol. Hij slaapt heer
lijk. Ze stopt hem er nog eens lekker
onder, strijkt voorzichtig even over
z'n haar, en denkt; ,,Wat hebben we
morgen toch een fijne verrassing voor
je."
's Morgens is Bert al vroeg wak
ker, eerst moet hij even denken Wat
is er ook weer? Jarig, o ja, nu is nij
jarig! Met één sprong staat hij naast
z'n bed. Zachtjes doet hij de deur
van z'n kamertje open.
Wat is het nog stil; zouden Vader
en Moeder nog slapen?
Op z'n tenen gaat hij naar de gro
te slaapkamer, doet ook daar héél
voorzichtig de deur open. Zie je wel.
Vader en Moeder slapen nog.
Bert i3 even teleurgesteld Moeder
had toch beloofd, dat hij vanmorgen
poosje in het grote bed mocht
Nu
dank U, Here, voor die mooie konijn
tjes."
Na 't eten schoof Bert z'n stoel
dicht bij Moeders stoel, stak zijn arm
door Moeders arm, en vroeg: ,,Zou
juf het ook fijn vinden, Moes?" Moes
dacht van wel.
Op school mocht Bert tracteren op
toffee's. Juf zong met de kinderen
van de klas: ,,Onze Bert is jarig. O
wat zij we blij."
Hij kreeg van Juf ook een grote
tekst, waarop stond: Laat de kinde
ren tot Mij komen.
Bij 't uitgaan van de school fluis
terde Juf aan Berts oor: ,,Ik kom wel
eens bij je konijntjes kijken, hoor."
Bert kreeg er een kleur van, maar
hij vond het reuze fijn.
BERTS VERDRIET
Vier weken heeft Bert erg goed
voor z'n konijntjes gezorgd, maar dan
is er iets gebeurd, waar Bert veel
verdriet om gehad heeft.
Op een avond mocht hfj met Oom
Jaap mee op de motorfiets.
Haastig heeft hij die avond de ko
nijntjes wat eten gegeven. Hij vergat
helemaal om het werveltje op het
deurtje van het konijnenhok te doen.
Ook liet hij de schuurdeur open staan,
't Was ook zó leuk om met Oom Jaap
mee te gaan.
De volgende morgen zou Bert vóór
schooltijd de konijntjes eten geven.
Eerst vond hij het al vreemd, dat
de schuurdeur open stond, maar vre
selijk schrok hij. toen hij het deurtje
van het hok open zag staan. De ko
nijntjes waren er allebei uit.
Heel hard huilend is Bert naar bin
nen gehold Hij huilde zo erg, dat
Vader en Moeder eerst niet begrepen,
wat er gebeurd was. Eindelijk, door
z'n snikken heen, kon hij het vertel
len.
Weer gingen ze net als met Berts
verjaardag met hun vieren naar het
schuurtje. Overal werd gezocht. In
Piekeren dat deze geleerde
doet! Maar hij wil ook zo graag veel
weten! Kunnen jullie er achter ko
men hoe hij heet? Vul dan achter
de woorden, die hier staan, woorden
met een tegenovergestelde betekenis
in. Dat hebben we al eens eerder
gedaan, weet je wel? De beginletters
van boven naar beneden vormen dan
de naam van deze geleerde heer.
Stuur je oplossing in vóór Dinsdag
en vergeet niet, je naam en adres
IN de brief te zetten, ook achter op
de enveloppe natuurlijk.
het kolenhok, achter de bezem, onder
de wasketel.
Opeens riep Vader: „Hier heb ik
er één!" Hij zat met z'n oren plat
en een dik wordend buikje in een
mand met wortels lekker te dutten.
Wat waren ze allemaal blij, dat er
alvast één terecht was. Ineke danste
en klapte van plezier in haar hand
jes.
der.
twee," zei Va-
Op dezelfde plaatsen werd wel drie
of vier keer gekeken, maar alles was
tevergeefs: 't konijntje was weg en
bleef weg.
Bert dacht: „£ou Vader nu erg boos
zijn? Of zou Vader ook verdriet heb
ben?"
(Volgende week verder).
het bed zitten, laat zich dan lang
zaam tussen Vader en Moeder inglij
den en blijft zo muisstil liggen
Of Vader en Moeder het grappig
vonden, toen ze wakker werden? Nou,
Bert werd van twee kanten tegelijk
gefeliciteerd. Gezellig hebben ze met
hun drieën thee gedronken in bed.
Toen Moeder opstond om voor 't
ontbijt en kleine Ineke te zorgen,
zijn Vader en Bert nog even knus
blijven liggen. Totdat Vader zei:
„Bert, jongen, wij kunnen ïuet te
laat opstaan, want dat cadeau van
jou bekijken kost nog veel tijd
In een wip was Bert die morgen
klaar.
Met z'n vieren gingen ze naar het
schuurtje: Vader. Moeder, Bert en
kleine Ineke.
Meteen dat Vader de schuurdeur
open deed, sprongen er twee witte
konijntjes met rooie oogjes voor de
tralies van een groen gescnildc-rd ko
nijnenhok.
„Alsjeblieft, Bert," zei Vader, „dit
is je cadeau/'
Ineke probeerde dadelijk haar vin
gertjes door de tralies te steken.
Bert stond met grote ogen en oi>en
mond te kijken. Dit had hij niet ver
wacht. Hij kon haast niet geloven, dat
die beestjes nu echt van oem waien.
Vader en Moeder kregen eik een dik
ke pakkerd.
„Kijk, Bert, hier op het deurtje zit
een klein werveltje; zul je nooit ver
geten om dat er op te doen? Anders
zouden de konijntjes er uit kunnen
springen."
„Mag ik ze nu ook altjjd eten
geven, va?"
tafel dankte, dat
onze BRievenBus
Beste kinderen,
Om te beginnen
wens ik alle neefjes
en nichtjes, die over
gegaan zijn op school,
van harte geluk met
dit succes. En voor
degenen, die zijn
blijven zitten, geldt
de troost: een vol
gende keer beter,
goed je best doen en
dan zul je zien, dan
lukt het
De oplossing van
de vorige prijsvraag
was: krakelingen.
Leme Visser heeft de
hoofdprijs gewonnen
en de troostprijzen
door Emmie van 't Riet, Heleentje
Langbroek en Jan van Drunen.%Har
telijk gefeliciteerd
Jurg uan der Vlies, Peulenstraat
B 613 in Nederhardmrveld, wil graag
corresponderen met een jongen of
meisje ran 9 i 11 jaar. Ellie Hame
link. 12 jaar, vraagt ook om iemand,
die met haar wil corresponderen. Ellie
woont: Taets van Amerongenstraat 30,
Monster. Liefst iemand die niet in
het Westland woont.
Dan heeft iemand me gevraagd,
waarom altijd de zelfde kinderen de
prijzen krijgen. Nu, dat is helemaal
niet waar, dat weten jullie ook wel
Maar jullie begrijpen wel, dat ik de
neefjes en nichtjes, die trouw iedere
week schrijven, niet in de steek
Iaat. Het is me wel eens over
komen, dat ik een nieuweling een
prijsje gaf, en die dacht dan zeker bij
zichzelf: nou dat heb ik binnen, nu
schrijf ik ook niet meer. Daarom
wacht ik altijd eerst even af, of de
nieuwelingen inderdaad wel trouwe
neefjes en nichtjes zullen zijn
Begrijpen jullie het?
vertelt, dat
heeft, dat al een beetje kan praten
Wat leuk. Dicky de Kruyf, dat jij
Leo zoveel geschreven hebt. en dat je
ook een kaart gekregen hebt van hem!
In welke klas zit jij nu, Simon Oor
log? Is het schoolreisje prettig ge-
schrijft dat ze bij Oma gaat logeren,
of is dat festijn al weer achter de rug,
Jannie? Misschien is er wol een
vriendinnetje, da? jou ballen wit lenen,
Trnns Lodder, en dan leer je het vast
heel goed. Zo. Rlnu* Kievit, jij gaat
dus in een tent kamperen. Heb je dat
wei eens eerder gedaan of is dit de eer
ste keer? Nou. Willy Kraaijeveld,
jouw vacantie is maar wat goed begon
nen! En wat heb jij een reuze eind ge
fietst. Hnlb! Jij hebt een pracht ver
jaardag gehad. Sjaak Schuurman, ze
hebben je behoorlijk verwend. Heb je
veel plezier gehad op de bruiloft. Geer
tje van 't Veer? Jij hebt dus zeker
wel vaak melk. brood, kaas en boter
moeten halen, Wim Bot. Lena Keyzer
heeft de brief geschreven voor haar zus
je Hennle. Dat was een hele eer. dat jij
een strook aan die rok mocht maken,
zeg! De drieling Faber is op een ba
zar geweest en natuurlijk hebben ze ook
meegedaan met de grabbelton. Tine
ke Terlaak heeft de lagere school verla
ten en gaat nu naar de Huishoudschool,
want ze wil zo graag kinderverzorgster
worden. Lenie v. d. Kaaij is met het
schoolreisje naar Arnhem geweest. Was
dat fijn. Lenie? Zou jij wel een heel
pond krakelingen lusten. Jannie Struik?
Ik denk toch we' dat je er een beetje
naar van zou worden! Dat rapport
van jou was inderdaad keurig. Leay van
Rom. Voor handwerken een 9, dat is
prachtig hoor. Het rapport van The*
Geleyn.se zag er 'rouwens ook prachtig
uit. Weet je nu al waar je heen gaat
in de vacantie? Ik ben nieuwsgierig
of Je verjaardagswensen uitgekomen
zijn. Corrie Bokhorst. Is het met die
voordracht ook goed gegaan? Wat leuk,
dat jullie eigenlijk allemaal aan het
raadsel gepuzzled hebben. Greetje!
Wat zei je broertje wel van dat auto'tje,
Mieke? Doe de groeten maar terug aan
vader en moeder. Nel van der Kruk
is met een schoolreisje meegeweest. ze
heeft me al verteld waar ze overal heen
zouden gaan. Hebben jullie zomaar
een ijsje gekregen op »chooi. Jan Bouke
VInner, wat zal dat lekker zijn geweest!
Tilly Tuurrnhout schrijft dat ze het
niet erg vindt als ze geen prijs zou krij
gen, zo mag ik het horen! Wat leuk
om midden in de vacantie jarig te zijn,
Hanneke Schouten, want je viert het na
Ie verjaardag natuurlijk nog op school,
hè? Dat is juist zo leuk aan het
strand hè Stiena Krikken, om steeds
maar torens te maken! Bij Ab Ver
kalk thuis hebben ze twee duiven ge
kregen en Ab's broer heeft het hok ge
maakt Als Toni a van flouwellngcn
naar school gaat. moet ze met een boot
je overvaren. Zijn de waterpokken al
weg. Arte? Elly Pantekoek is ook al
midden in de vacantie jarig. Fijn dat je
een kaart gaat sturen, zeg. Wat jam
mer dat de bus zo laat was. Johannes
Bleichrodt, maar jullie hebben toch nog
wel een fijne dag gehad, is het niet?
Jan Stam heeft zijn ogen uigekeken
naar al die motoren die langs kwamen,
hè Jan? Jij bent een knapperd, Cor
rie Neil, met je mooie rapport! Ja,
misschien komen we elkaar nog wel
eens tegen, Jannie Vonk! Jan Ruijg
is met het schoolreisje mee geweest en
ik denk. dat hij het mooiste van alles
de Maastunnel vond. Ik wens je veel
succes met het vissen. TeunLs den Otter.
Jij vond het zeker wel fijn, dat Opa
op bezoek kwam. hè Neeltje? Ik hoop
dat je veel plezier zult hebben in Eind
hoven, Tineke Jansen. Nou, jij boft
zeker, Ansje v. d. Kooij, dat je een hor
loge hebt gekregen. Nee. Melllna Oos
terhuis, ik heb geen winkel. Het is
erg mooi in Blaricum, Kees Sprong, je
zult vast veel genieten. Het is best,
Hilda Schippers, dat je de oplossing op
papier plakt. Wat vond je nu wel het
mooiste in de Efteling, Maarten v. d.
Berg? Nou, je hebt keurig geschre
ven, Thca Smallenburg, je kon wel
zien dat het een nieuwe pen was! Heb
je fijn met Rini gespeeld, Wim Koole?
Je had leuke tekeningetjes gemaakt
bij je oplossing, Hans Hoogerwerf.
Dus jij krijgt een hele nieuwe fiets als
je over gaat het volgend jaar, Anneke
Vermeulen, zal dat eventjes fijn zijn.
Dank je wel voor je leuke lange brief,
Mar ja den Otter, het was dus wel erg
gezellig in Ouddorp. Of ik nog wel een
pop zou willen hebben. Vlooitje? Het
zou wel leuk zijn, maar ik zou erg wei
nig tijd hebben om er mee te spelen!
EUy en Cocky Sprook hebben ook al
een heerlijke vacantie in het vooruit
zicht, veel plezier alvast, hoor! Ga
je helemaal op de fiets naar Zeist.
Haas van Wijngaarden, dat zal me een
tocht worden! Nee maar. Jannie Ko
nijnenburg heeft een nieuwe jurk. een
nieuw jasje en warempel ook oorbellen
gekregen! En Rosa heeft blaren gekre
gen door haar nieuwe schoenen, dat is
nou niet zo leuk. Het zal nu wel stil
zijn In huis. nu iedereen weg is, Beppie
Roos. Natuurlijk, als je zusje kan
schrijven mag ze best mee doen. Rob
van Wetten. Ook jij alvast veel plezier
gewenst in je vacantie. hoor. Dat is
leuk. Hansje vaa Es, dat je met papa's
hand die brief schreef! Nou. Henny
Clancy, ik vind dat jij wei een extra
pluim verdient met jé overgang! Flink
zo. hoor! Marry v. d. Kaaden heeft
ook een nieuwe jurk gekregen, zo'n
mooie, het is net een bruidsjurk, schrijft
Marry. Dank je wel voor je kaart.
Jan Heijstek! Mag jij de hele trouwe
rij meemaken. Riet Stam? Ik weet
niet of de krant ook in je vacantie-oord
komt, Adri Uittenbog&ard, dat moet je
even met de bezorger in orde maken.
Was het fijn in üe speeltuin, Truusje
Mac Lean?
De nieuwelingen zijn: Johannes Slin
gerland, Magda v. d. Bos, Nelly de Jong.
Bobby de Bruyn Kops, Rietje van den
Bos, Francineke Hilbers, Flora Vuyk,
Els Hoogenboom, Jannie v. d. Griend.
Hartelijk welkom!
ZONDAGSBLAD 30 JULI 1955
3
Bezienswaardigheid van Franeker, dai altijd veel belangstelling trekt
FRIESLAND is het land van de
zeilers en de schaatsenrijders.
Dat weet de hele wereld. Maar het
is ook het land van eeuwen oude
stadjes met juweeltjes van histori
sche gebouwen. Neem Franeker, met
zijn prachtig stadhuis, zonder twijfel
een der mooiste van het ganse land;
zijn Korendragershuisje en niet te
vergeten zijn planetarium, dat in va-
cantietijd op sommige dagen meer
dan 400 bezoekers trekt. Het werd
vervaardigd door Eise Eisinga, een
eenvoudig wolkammer, die zich in
zijn vrije tijd ijverig bezig hield met
de studie van wis- en natuurkunde.
In die dagen was Franeker een cul
tureel centrum van betekenis met
een bloeiende hogeschool. Goede lei
ding was daar voor een weetgierig
maif als Eisinga allicht te vinden.
Door de voorspelling in 1774 van de
verschrikkelijke ramp, die door de
conjunctie der planeten zou ontstaan,
verkeerde ook de bevolking van dit
gewest in grote spanning. Eisinga
trachtte in verband daarmee de juis
te stand der planeten te berekenen.
Hij bedacht toen, dat het toch
draaid gemakkelijk zou zijn, als i
te allen tijde de juiste stand van
hemellichamen zou kunnen
men: een planetarium dus, dat door
middel v in een groot uurwerk in be
weging gebracht, verschillende bolle
tjes (de planeten) om een grotere
bol (de zon) in juiste tijd en stand
zou laten omlopen. Meteen was zijn
besluit genomen: hij zou de „piooie
kamer" tot planetarium inrichten.
Moeder de vrouw was niet zo bijs
ter met dit plan ingenomen. Niet zo
zeer om het gemis van de mooie ka
mer, dan wel door de vrees, dat de
uitvoering van zo'n werk haar man
te veel in beslag zou nemen. Zij
wenste een termijn gesteld, waarbin
nen het werk voltooid zou zijn. Eise
stelde die op zeven jaar en inderdaad
gelukte het hem binnen die tijd in
zijn vrije tijd het kunstwerk af te ma
ken. Dat hij door zijn hobby zijn vak
niet verwaarloosde blijkt wel uit de
medaille, die hij in die tijd op een
tentoonstelling te Gent behaalde. Het
centrale uurwerk bevindt zich op de
zolder. Het brengt een stelsel van ra
deren. assen en spillen tussen het
dubbele plafond van de voorkamer in
beweging, die op hun beurt de hemel
lichamen onder het laagste plafond
van „de mooie kamer" in juiste stand
in hun banen doen omlopen.
De tandraderen en assen zijn op
zeer primitieve wijze vervaardigd.
Toch loopt het uurwerk nu al meer
dan 150 jaar met een nauwkeurigheid,
die men bij dergelijke
constructie niet zou
veronderstellen.
HET eigenlijke plane
tarium hangt aan
het onderste plafond.
Daar zien we de zes
planeten, die ten tijde
van de vervaardiging
bekend waren, in de
ware tijden en in af
standen naar verhou
ding, om de zon bewe
gen. De maan draait
in één maand zowel om
haar as als om de aar
de. De halve opper
vlakte van elke planeet
is verguld en deze helft
is steeds naar de zon
gekeerd. Boven de bed
stede en de kasten zien
we aan hetzelfde pla
fond vijf cirkels. Op de
middelste lezen we de
dag en uur af. Het jaar
tal, eveneens aangege
ven, verandert in de
nacht van 31 Dec. en
vier overige cirkels verschaffen ons
nadere gegevens over de stand, de
schijngestalten enz. van de maan.
In het midden boven de bedstede
vinden we een planisfeer, waarop we
op elk ogenblik van de dag de plaats
van de zon en 's morgens en 's
avonds de plaats en het uur van haar
Het centrale uurwerk, dat nu al meer dat
150 jaar het planetarium in beweging brengt.
Jan. De
op- en ondergang kunnen aflezen.
Ook worden de standplaats en de op
en ondergang van de voornaamste
sterren, te Franeker te zien, aange
geven. De wijzers boven de kasten
wijzen het uur van op- en ondergang
Behandeling van patiënten mei vergifiigings-verschijnse!en
Het toedienen van melk met altijd aan te bevelen
(Van
nedische medewerker)
Achter dit geveltje vindt
de „mooie kamer" met
planetarium.
DE vorige keer schreef ik over ver
schillende maatregelen om vergif
tigingen met bestrijdingsmiddelen,
die in <de land- en tuinbouw gebruik:
worden, te voorkomen
Ik heb U toen reeds medegedeeld,
dat er een groot aantal vergiften on
der diverse namen op de markt ge
bracht worden. De koperhoudende
middelen, het lood- en calciumarse-
naat, waarbij dus zowel door de aan
wezigheid van lood als door die van
arsenicum vergiftiging kan optreden
6253333®
Rom. 16 1
HET moet de bijbellezer opvallen
als hij het Nieuwe Testament
leest, dat er zovele vrouwen by het
kerkewerk betrokken waren.
Dat is iets wat onze aandacht trek
ken moet. In het Oude Testament
werd de vrouw zelden of nooit bij
Gods dienst betrokken. Het slaven
werk was voor haar; zij was meer
een meubelstuk, behorend tot de in
ventaris, dan dat zij geroepen werd
cnn mee te doen aan het komen uan
het Godsrijk. De rabbijnen leerden
trouwens, dat je met een vrouw niet
over godsdienstige onderwerpen spre
ken moest.
Doch met Christus' komst is dit
radicaal veranderd. Hij heeft de
vrouw vrijgemaakt uit haar eeuwen
lange boeien. Hij heeft ook haar de
geheimen van Gods liefde geopen
baardReeds aanstonds zien wij in de
brede kring van discipelen ook vrou
wen: Martha, Johanna, diverse Maria's
enz. Jezus sloot de vrouw niet buiten,
maar in Zyn rijk en Hij gaf haar een
passende plaats. Hij heeft de scheids
muur tussen mannelijk en vrouwelijk
weggebroken: in Christus is noch man
noch vrouw, noch dienstbare noch
vrije. Aan de Avondmaalstafel zitten
ze allen dooreen.
Het is vanzelfsprekend dat Paulus
hierin zijn Meester is gevolgd.
In de heidenwereld was het lot der
vrouw véél harder dan in Israël, waar
de Here door wettelijke bepalingen
de vrouw nog beschermde. In het
Romeinse imperium werd de vrouw
misbruikt tot en met.
Maar het evangelie werkte ook
voor de heidense vrouw bevrijdend.
Via haar zocht Paulus toegang tot
de huizen. Zij was de poort waardoor
de blijde boodschap de wereld werd
ingedragen.
Paulus vindt het dan ook heel ge
woon dat vrouwen deelnemen aan
het gemeentewerk, mits zy de schep
pingsordinantie niet vertreden, en hij
door elkaar heen als hy aan het
slot van zyn brief, in gedachten alleji
de revue laat passeren om hen te
groeten.
Fébé is een der vrouwen die Pau
lus noemt; zy zal de brief welke de
apostel in Corinthe dicteerde, weg
brengen naar Rome en de gemeente
aldaar zal haar vriendelijk moeten
ontvangen.
Ongetwijfeld is Fébé een belangrijke
vrouw geweest. Paulus noemt haar
een diakónos, een dienares. Is er
schoner eretitel mogelijk? In de Ro
meins-Griekse wereld was dienen iets
minderwaardigs. Niet ónder iemand
staan, maar er bóven dat bracht je
vooruit.
Maar Christus predikte de absolute
tegenstelling: wie onder u groot wil
zijn, die zij aller dienaar. Een bood
schap, dwars ingaand tegen de tijd
geest.
Het Nieuwe Testament is bezaaid
met het woord dienen. Paulus heeft
het in navolging van Christus er in
gehamerd: dienen maakt groot, wie
van u de meeste wil zijn, moet die-
Fébé heeft dat verstaan. Zij heeft
met al haar kracht gediend. Buiten
de kerk, maar ook in de kerk, want
er staat bij .lijnde een dienares der
gemeente". Die aanduiding ziet op
het ambt.
In de oud-christelijke kerk waren
dus blijkbaar vrouwelijke diakenen.
De geschriften der kerkvaders be
vestigen dit.
Helaas heeft het vrouwelijk dia-/-
conaat in de Westerse kerk door ver
schillend* omstandigheden zich niet
ontplooid. In onze tijd wordt er ge
lukkig weer de aandacht op geves
tigd, dat ook de vrouw er recht op
heeft om een bijdrage te leveren in
de diakonia der kerk.
Al is het thans nog niet bij alle
kerken mogelijk ambtelyk te dienen
het zou trouwens niet voor elke
vrouw weggelegd zijn alle vrou
wen kunnen wel diaJconos in de alge-
Bij Jezus' omwandeling weefden
vrouwen een kleed voor de Meester.
Maakt u er een voor degenen die Hij
in Zijn plaats naliet. Hij bezocht de
en het nicotine, behoren al weer tot
de oudere middelen om insecten en
plantenziekten tegen te gaan.
Eén van de nieuwe categorieën
wordt gevormd door de zgn. organi
sche fosfaten. Men heeft van het fos-
forzuur een aantal verbindingen be
reid, die zeer vergiftig zijn. Het
meest gebruikte tegenwoordig is het
zgn. parathion, dat vooral als insec-
tendodend middel in de fruitteelt,
tuinbouw, bloementeelt en ook in de
landbouw gebruikt wordt.
Deze buitengewoon vergiftige stof
kan zowel via de huid als langs de
ademhalingswegen en het maagldarm-
kanaal ernstige vergiftigingsver
schijnselen verwekken. De vergifti
gingsverschijnselen zijn min of meer
een combinatie van nicotine- en pad
denstoelvergiftiging, terwijl bovendien
het centraal zenuwstelsel aangedaan
wordt. Het paratihion belemmert n.L
de werking van een bepaalde stof in
het lichaam, die voor het leven on
ontbeerlijk is.
De eerste verschijnselen zijn mis
selijkheid, duizeligheid, beklemid ge
voel op de borst, hoofdpijn, onrust,
angstig dromen, speekselvloed, over
matige afscheiding van traanvocht
en gezichtsstoornissen Het verrader
lijke van deze stof is, dat het begin
van vergiftiging kan bestaan zonder
dat men het merkt.
Treden er dus vergiftigingsver
schijnselen op, dan moet men direct
de grootste voorzichtigheid betrach
ten. Gaat men door met zich bloot te
stellen aan de inwerking van parathi
on, dan volgen heftig zweten en bra
ken. Men krijgt hevige buikpijn, diar-
thee, onwillekeurige urinelozing en
tenslotte kramp van verschillende
spieren. Het gehele vergiftigingsbeeld
eindigt met bewusteloosheid, waarna
de dood intreedt.
Gelukkig beschikt men over een
goed werkend tegengif. Men zou zo
zeggen: is het niet mogelijk om dit
als voorbehoeding3middel toe te die
nen? Het antwoord hierop moet ont
kennend luiden, want dit tegengif is
een zeer vergiftige stof. Wanneer
men slachtoffers hiermede behandelt
spuit men een grotere dosis in dan de
mens normaal verdraagt om succes
zieken en eenzamen, de verstotenen
en bedroefden, doet u hel in Zyn
plaats. Bij Zijn verschijning zal Hij
zeggen: wat u aan hen deed, dat
hebt u My gedaan.
Weet u, dat u in de ogen, de dank
bare ogen van al die mensen, Jezus
kunt zien, die u tot dienen riep?
Grijp toch de kansen van God u
gegeven,
kort is uw zijn hier, de tyd snelt
daarheen,
maar wat gedaan werd uit liefde
tot Jezus
dat houdt zijn waarde en zal blij
ven bestaan.
te hebben bij de bestrijding van bo
vengenoemde ernstige verschijnselen.
Het eerste wat men dus doen moet
is de patiënt zo vlug mogelijk uit het
parathiongebied verwijderen en hem
op een beschutte plaats neerleggen,
want absolute rust is geboden.
Belangrijk is dat veel vocht toege
voerd wordt. Bij tiet omgaan met
vergiftigde stoffen heeft by het
volk de mening postgevat, dat men
het beste veel melk kan drinken. Het
spreekt van zelf, dat ik niets ten na
dele van melk wil zeggen als be
langrijk voedsel voor jong en oud,
dat de weerstand van het lichaam
aanzienlijk kan verhogen.
Het gevaar van melk in verband
met verschillende bestrijdingsmidde
len in de land- en tuinbouw is, dat
vele, ook het parathion, gemakkelijk
in vet oplossen en daardoor dus nog
beter opgenomen worden uit het maag
darmkanaal, iets dat wij juist tegen
moeten gaan. Dus men kan de pa
tiënt van alles laten drinken, maar
geen melk.
Lukt het om de patiënt weer in goe
de conditie te krijgen, dan moet hij
minstens zes weken niet meer met
parathion in aanraking komen, omdat
genoemd tijdsverloop ncdig is om het
effect van de vergiftiging in het li
chaam volkomen ongedaan te maken.
Nog te weinig wordt hieraan de hand
gehouden wanneer mensen ogen
schijnlijk slechts geringe stoornissen
vertonen.
Een andere catagorie bestrijdings
middelen wordt gevormd door de zgn.
„kleurstoffen". De laatste jaren zijn
hier een aantal vergiftigingsgevallen
van geconstateerd, waarvan 40 a 50
pet. met dodelijke afloop Deze stof
fen verhogen n.l. bij de mens het
zuurstofverbruik en verminderen de
koolhydraatreserves van het lichaam.
Het gevolg daarvan is temperatuurs-
verhoging, bloeddrukdaling en pols-
versnelling- Bovendien worden nieren,
lever en hart door deze bestrijdings
middelen beschadigd.
Bij de acute vergiftiging voelt de
patiënt zich angstig en gejaagd, hij
zweet erg, klaagt over sterke ver
moeidheid v<x>ral in de lendenen en
benen en hij heeft brandende dorst;
meestal braakt hij en heeft er diar-
rhee bij. Huid, nagels en haren even
als de ogen kunnen geel verkleurd
zijn. In ernstige gevallen treedt de
dood in onder toenemende ademnood
en spierkrampen.
Wanneer de vergiftiging langzaam
optreedt, dan vertoont "de patiënt ge
brek aan eetlust, beslagen tong en
klachten -over misselijkheid en ko
liekachtige pijnen in de buik. Ook bij
deze vergiftigingen moet men het
gebruik van melk als tegengif ontra
den, terwijl zo snel mogelijk deskun
dige hulp dient te worden ingeroepen.
Het is ook hierbij verstandig, dat
men bij vergiftigingsverschijnselen
een periode van weken in acht r^pemt
voordat men weer aan het werk gaat
met genoemde bestrijdingsmiddelen.
