De mooiste dag too mijn leun
Bedroefde Hollandse moeder
voelt zich hier eenzaam
Maar anderen biedt Canada een
gelukkig bestaan...
Moet vrouw in Australië
altijd „mee"-verdienen
Jo van Dorp-Y pma...kunst
markt in Den Bosch
OP DE MARKT
Oostenrijk
onafhankelijk
5
woensdag 27 juli 1955
VAN DE ZEE TOT AAN DE ZEE (11)
(Van een onzer verslaggevers)
WINNIPEG, Juli.
ERGENS IN DE WIJDE VLAKTEN van Manitoba staat een boerdery als
een eiland in een zee van golvend graan. Een bungalow voor de boer,
een reeks slordige schuren en schuurtjes en bijna 300 ha akkerland. Ver
achter de boerdery ligt een arbeidershuisje en daarin woont één van de im
migrantengezinnen, die een half jaar geleden in Quebec voet aan wal heb
ben gezet. Een tweede gezin vinden we terug in het „basement" (souterrain)
van een huis in een woonwijk van Toronto, éen derde in de schuur van een
tuindersbedrijf in St. Catharines op het Niagara-schiereiland. Zo leven,
onder geheel verschillende omstandigheden, onze emigranten. Maai ze zijn
allen betrokken in het moeilijke proces, zich aan te passen aan het leven
in hun nieuwe vaderland. Ze verblijven in de smeltkroes, waarin van immi
granten Canadezen worden gemaakt.
De man in Manitoba kan nog maar
steeds niet wennen aan het vreemde be
drijf. waarop hij werkt. In Nederland was
hij zelf boer; boer op een zandbedrijfje
van slechts 10 ha. Maar deze geweldige
boerderij, zonder één koe, één kip of één
varken, is in zijn oog geen boerderij
Evenibin kan hij een man, die in de tijd
van zaaien en oogsten op zijn bedrijf
woont, maar de regt van he«t Jaar in een
villaatje in de stad doorbrengt, een boér
EIGENWIJZE HOLLANDERS"
Toch lfan hij met z'n werkgever vrij
goed opschieten, nu ze elkaar wat beter
kunnen verstaan. Maar het valt hem nog
steeds niet mee, de bevelen van een an
der te moeten opvolgen, inplaats van
baas te zijn op eigen grond. Vooral niet,
omdat die bevelen hem dikwijls helemaal
onjuist voorkomen. Maar hij geeft zijn
boer geen goede raad meer, want die
wordt t»ch niet gewaardeerd. De man
moet het zelf maar weten.
De boer van zijn kant is ook niet on
tevreden over z'n nieuwe werkkracht.
„Die Dutchmen zijn goede werkers, maar
ontzettend eigenwijs", zo vertelt hij tegen
zijn buurman, vijf kilometer verderop, die
een Poolse arbeider in dienst heeft. „De
eerste weken kon ik geen woord verstaan
van wat hij zei en de eerste keer, dat
ik hem wel verstond, wilde hij me ver
tellen, dat ik alles verkeerd deed."
Dit zijn de Nederlander z'n moeilijk
heden: het ondergeschikt zijn en de aan
passing aan een bedrijfsvoering, die hem
zeer verkwistend voorkomt, maar die dat
in een land, waar niets zo duur is als
arbeid, waar tijd veel kostbaarder is dan
op een Nederlands zandbedrijfje en waar
300 ha bewerkt moeten worden, helemaal
niet is.
Beter bevalt het de twee zoons, die bij
boeren in de omgeving werken. De oudste
was in Nederland noodgedwongen fa
brieksarbeider en daarom is hij nu dolge
lukkig, dat hij weer onder de wijde hemel
werken kan: de Jongste was bij vader
thuis en vindt dit grote gemechaniseerde
bedrijf heel wat interessanter dan net ge
leuter op dat kleine lapje grond in Hol
land. Hij houdt van machines en kan
hier zijn hart ophalen. De drie kleinsten
gaan iedere dag met de schoolbus naar de
6chool, die bijna 20 km verder ligt Ze
praten al een aardig mondje Engels en
hebben met de aanpassing niet de minste
moeilijkheden.
MOEDER HUILT IN DE KEUKEN
Het moeilijkste is deze overgangstijd
voor moeder de vrouw. Ze was niet ver
wend wat de woonruimte betreft, maar
het vriendelijke, witgekalkte Veiuwse
boerderijtje was toch heel wat geriefelij
ker dan dit uitgewoonde arbeidersver-
blijf. Het ergste is echter de eenzaam
heid. In de wijde omtrek is geen Neder
landse immigrantenvrouw te vinden, met
wie ze haar huishoudelijke problemen
eens bepraten kan. De vrouw van de
boer lijkt een aardig mens, maar wat
haar betreft kon ze net zo goed doofstom
zijn. Soms komen de boer en z'n vrouw
op visite, of vader brengt een arbeiders
gezin uit de omgeving mee.
Dan voeren de mannen hele gesprek
ken in gebroken, maar toch wel bruikbaar
Engels, en zelfs de kinderen praten hun
woordje mee. Maar moeder kan niets
verstaan en niets zeggen; zij voelt zich
overcompleet en buitengesloten.
Al sin de oogsttijd de mannen lange da
gen maken, opstaan als het nog donker
Luchtvaartpionier wordt
met monument geëerd
De vliegtuigbouwkundige studievereni
ging „Leonardo da Vinei" te Delft heeft
het initiatief genomen voor een herden
king van het feit, dat op 29 Juli 1910
Vrijdag a.s. dus 45 jaar geleden door
J. W. E. L. Hilgers boven de Doesburger
heide bij Ede de eerste vlucht boven Ne
derlandse bodem werd gemaakt. Deze
Hilgers-herdenking is door de Delf'se
studenten vastgesteld op 22 October a.s.
Er zal bij deze gelegenheid aan de Hes
senweg. die dwars door de thans ontgon
nen heidevlakte loopt, een door prof.
Wenkebach ontworpen monument ont
huld worden.
Aquariumhoudexs komen
in wereldcongres bijeen
De wereldfederatie van aquariumhou
ders zal op 13 Augustus a.s. in de Lai-
ressezaal van het Binnenhof 'een alge
mene vergadering houden. Deze bijeen
komst valt samen met de viering van het
25-jarig bestaan van de Nederlandse Ver
eniging van Aquarium- en Terrarium-
houders „Aqua-Terra".
Ter gelegenheid van dit zilveren jubi
leum zullen bestuur en leden van „Aqua-
Terra" Donderdag 11 Augustus door het
gemeentebestuur ten stadhulze worden
ontvangen.
Daarna zal de nationale aquariumten
toonstelling worden geopend.
Vrijdag 12 en Zaterdag 13 Augustus zul
len verscheidene lezingen worden gehou
den. Zaterdagochtend is er voorts een
aqua-forum. bij mooi weer in het open
luchttheater in het Zuiderpark en bij
slecht weer in een van de zalen var
Binnenhof.
De Jaarlijkse theologische hoge
schooldag van de Geref. Kerken art 31
wordt ditmaal op Woensdag 28 Sopt. in
een drietal kerkgebouwen te Kampen
gehouden.
i laat in de avond in bed rollen (na-
:e nog een paar uur bij het licht van
de schijnwerper op de tractor hebben ge
zeten) valt de verlatenheid op haar als
een zware last De enige oase zijn vooi
haar de Zondagen, als het gezin met en
kele buren mee kan rijden naar de kerk.
's Morgens wordt daar een Engelse
dienst gehouden en tussen de middag blll-
ven vele veraf wonende gezinnen over
om gezamenlijk de maaltijd te gebruiken
Dan ontmoet moeder verschillende andere
Nederlandse vrouwen met wie ze haai
moeilijkheden kan bespreken. De bekro
ning van de dag is de Hollandse dienst in
het middaguur. En op Zondagavonden is
moeder dan ook altijd opgewekt en zie'
ze de toekomst weer met vertrouwen te
gemoet. Maar in de week worden in het
kleine keukentje meermalen hete tranen
gestort. Er wordt door vader en z
Ijverig gespaard en er kan nog wat geld
uit Nederland komen. Ver aan de kim
wenkt de eigen boerderij. Maar van moe
ders aanpassingsvermogen zal het hier er
In vele andere gevallen in hoge mate af
hangen, of deze emigratie als geheel ge
slaagd kan wdrden beschouwd.
WONEN IN DE GROTE STAD
Het gezin in Toronto heeft weer andere
moeilijkheden. De man werkt in een fa
briek, begon daar met 50 dollar in d»
week en verdient er nu 60. De vrouw
kan niet werken, omdat er drie kleine
kinderen zijn. Het gezin woont in eer
„basement" van de woning tan een Ca
nadees. de ruimte 'waar de centrale ver
warming en de reservoirs voor de heet-
watervoorziening staan opgesteld, maai
waarin ook twee vrij geriefelijke kamen
zijn. De vrouw beschikt daar over eer
goed ingerichte noodkeuken. Maar de
huur bedraagt, inclusief verwarming,
warft water en verlichting. 70 dollar in
de maand. De huur maakt het leven duur
in Canada en het gezin streeft er dan ook
naar, zo spoedig mogelijk een eigen huis
te bezitten Dat valt echter niet mee. want
voor een iuhs van 10.000 moet bij d.
meest gunstige overheidsregeling toch
1400 op tafel gelegd worden.
Verder staan er nog een tweedehands
autotje en een ijskast op het verlanglijst
je. Dat lijken overbodige zaken, maar ze
zijn dat geenszins. Vader heeft die auto
hard nodig om naar zijn werk te rijden.
Hij kan niet permanent gebruik maken
van het aanbod van een kameraad hem
dagelijks mee te nemen. Bovendien
het gezin, in deze stad van bijna 800.000
Inwoners, zonder het bezit van een
vokomen geïsoleerd.
Flatgebouwen zijn er maar weinig in de
Canadese steden, evenals huizeri in de rij.
In de enorm uitgestrekte buitenwijken
staan de tienduizenden vrije huisjes alle
maal op het eigen stukje grond. Worden
in Nederland soms 300 gezinnen in enkele
gróte blokken flats opgeborgen, in Canada
is er een gehele wijk met straten
dwarsstraten voor nodig. Zo zijn de af
standen ook binnen Toronto buitenge
woon groot. Daarom is voor 't bezoeken
van vrienden, kerk of vergaderingen
Zie hier een magnifiek voor
beeld van een graanboerderij
in een Canadese prairieprovin
cie: links de fraaie bungalow
van de boer, in het midden de
kapitale graanschuur, en daar
rechts achter een paar huisjes
voor de arbeiders. In het keu
kentje van zo'n huisje vallen
soms hete tranen van een
Hollandse vrouw
onmisbaar. Ook voor het doen van
boodschappen kan men er niet buiten
want er komen maar weinig leveranciers
de deur en in de „supermarket" is
alles veel goedkoper. Voor het bewaren
van allerlei aan bederf onderhevige le
vensmiddelen, die voor een week tegelijk
ngeslagen worden, moet men echter ook
weer een ijskast hebben.
Voorlopig blijven al deze begeerlijke za
ken helaas nog onbereikbaar. Het is we
moeilijk, maar men spaart ieder dub
beitje en aanvaardt deze toestand. Wan'
wist van tevoren, dat emigratie voor
een gezin met kleine kinderen, waarvar.
alleen dé man werken kan. een hele on
derneming is. Toch, over een jaar, zal de
er ongetwijfeld zijn en de ijskast ook
zij het dan misschien op afbetaling. Er
als het loon van de man wat blijft stij
gen, kan daarna eens over een eigen
huisje worden gedacht. Er is een geluk
kige omstandigheid: het voedsel is goed
koop. Met 80 dollar in de maand, en vaak
met nog minder, kan moeder royaal rond
komen. En dus kan de spaarpot langzaam
maar zeker groeien.
DIE BOEREN BEST
In het huisje tussen de perzikbomen te
St. Catharines bestaan vrijwel geen moei
lijkheden. Behalve dan een klein beetje
heimwee af en toe bij het jonge vrouwtje.
De man werkt bij een Nederlandse tuin
der, die vijf jaar geleden naar Canada
kwam en nu een bloeiend eigen bedrijf
heeft. De nieuwe emigrant heeft cris da
gelijks een stimulerend voorbeeld voor
ogen van wat hier met hard werken be
reikt kan worden. In de drukke tijd ver
dient de vrouw er een gardig duitje bij
met het plukken van aardbeien, perziken
en ander fruit. Het gezin woont gratis in
een paar aardige kamertjes, die in de
schuur van de tuinderij zijn getimmerd.
In St. Catharines zijn talloze Nederlan
ders en er is een grote Chr. Reformed
Church en een bloeiend verenigingsleven.
Het gezin is geheel opgenomen in deze
gemeenschap en van eenzaamheid is dan
ook geen sprake.
Binnen enkele jaren zullen we deze jon
ge man ongetwljféld terugvinden op een
eigen tuinderij, want hij is een harde wer.
ker en een vakman. Man en vrouw volg
den in Nederland een cursus in de En
gelse taal en passen zich heel gemakkelijk
aan. Zij behoren tot dé bevoorrechte cate
gorie, voor wie de overgang immigrant
tot Canadess zonder veel strubbelingen
verloopt.
Dit is een fraaie blik op de havenstad Toronto (hoofdstad van de pro
vincie Ontario) gelegen in het grote merengebied in het Zuid-Oosten
van Canada. Het is op een na de grootste stad van Canada, slechts over
troffen door het „naburige" Montreal. De „skyline" van Toronto is
echter veel imponerender dan die van Montreal en doet aan New York
denken.
Wie 'I goed heeft, blijve thuis
Inkomsten ruim voldoende, mits de
man wil overwerken
En
d
Toch is het zo!
V erzarnelwerkmeesters
onze correspondent in Australië, Leo 't Hart)
MENEER, vertel mij nou niks over de verdiensten in Australië,
daarover heb ik aan boord van het schip genoeg gehoord; wanneer
je vrouw óók gaat werken, dan kun je wat geld over houden. Maar dan
kun je net zo goed in Nederland blijven, want daar heb je het dan ook
goed.
Ziezo, deze man was aan boord alvast goed ingelicht; jammer dat hij
daarvoor de reis naar dit andere einde der wereld had moeten volbrengen,
want hij trok juist zijn voet van de loopplank van het schip dat hem naar
'hier had gebracht, toen hij z'n „vertel me nou niks" ten beste gaf.
Er wordt nergens zoveel gepraat als op
een emigrantenschip.
Ruim vijf weken praat men stukken aan
elkaar en praat men veel stuk. Er zijn al
tijd mensen die béter geïnformeerd zijn
dan een ander. Vandaar dat mijn zegs
man zo goed op de hoogte was
(401) De Chinezen mogei
indeling der' wetenschappen weinig
systematisch te werk z(jn gegaan, in
het maken van verzamelwerken zyn
zü over de gehele wereld onovertrof
fen. Reeds in de 2de en lsté eeuw
v. Chr. schreef Sze-ma Tsj'ien eer
standaardwerk van
historische Gedenk
waardigheden, waar-
;hiedenis
>ok alles
rdigd, want
het werk telde 22.937 delen. Hel werd
erhter nooit gedrukt en slechts enkele
honderden delen van dit handschrift
bewaard. En laten
ook
Chin
werd
behandeld
mythische tijden af
tot 100 v. Chr. Dit
werk, dat voor het
grootste gedeelte
bewaard is gebleven
en thans nog van
onschatbare waar-
schiedvorsing, telde
130 delen! En voor
degcen die hiervan
sohrikken, kunnen
gen, dat er Chii
^uitgebreide
en geschriften uit de
oude en nieuwe t(jd
die in 1725 op kei
zerljjk bevel werd
samengesteld en 1628
delen telde.
Ook de Boeddhis
tische letterkunde is
zeer uitgebreid. De
ze godsdienst werd
omstreeks de 1ste
eeuw na Chr. in
iesc geleerden zijn
lijvige geschiedend
d uit hun hoofd
zyr
konden opzeggei
indexsysteem me
geheugen vertrouwen. De Chinese ge
leerde van de niwle stempel sloofde zich
dan ook geweldig af, wist verbazing
wekkend veel en had een hijkans
bovenmenselijk geheugen. Op kennis,
die uit een encyclopaedie kon worden
verkregen, werd dan ook laag neerge
zien, want een goede geleerde had
geen encyelopaedie nodig.
Toch werden in China al vroeg grote
encyclopaedieën vervaardigd. Zo ver-
«cheen in 983 een encyclopaedie in
1000 delen, welk werk nog werd over
troffen onder de Ming-keizer Yoeng-
lo, toen een grote encyclopaedie werd
samengesteld onder leiding van 3 pre
sidenten. 5 directeuren en 20 onder
directeuren, die controle uitoefenden
op 2160 medewerkers. Wat hier uit de
zich
voorstellen dat de oude Chi
leerden over een omvangrijke boeken
schat moesten beschikken. Want men
kan nu eenmaal niet alle boeken uil
liet hoofd kennen. Van de geleerde
Koe-jen Woe, die in het begin van dc
Mantsjoc-periode leefde, is di
bekend, dat hy tijdens zijn cultuur-gi
3 wager
ook
l boeker
op
ging,
trijdige vërh
>ren kreeg.
Overwerk
Zoals in elk land ter wereld, wisselt ook
in Australië regelmatig het economisch
beeld. Ongeveer twee jaar geleden moest
ik vertellen over de economische inzin
king in dit land, welke toenmaals voor
onze immigranten het begin nogal moei
lijk maakte.
Niettemin waren er toen slechts heel
weinig Nederlanders zonder werk. Het
bleek geen ongegrond optimisme te zijn,
toen ik in die tijd melding maakte om
trent de verwachtingen voor een spoedige
opleving. Die is inderdaad gekomen.
Werk is er te kust en te keur, zowel
voor vakman als ongeschoolde. Het is be
slist geen zeldzaamheid, eerder normaal,
indien de emigrant twee dagen na aan
komst in dit land, aan het werk gaati
Mogelijk niet-meteen in de baan die hij
wenst, doch in elk geval, hij verdient
geld!
De taai-barrière sluit voor de nieuw
aangekomenen de eerste tijd nog veel af.
Kan dus worden gezegd dat op het
ogenblik men zich" geen zorgen heeft te
maken over verkrijgen van werk, de an
dere vraag is hoe het staat met de ver
diensten en daaraan gekoppeld, hoeveel
geld je kunt óver houden in Australië.
Het huidige basisloon bedraagt bijna 131
pound (pound plm. f 8.45) hetgeen kort
gezegd Juist genoeg is voor een normaal
gezin om van te leven. Vakarbeiders ver
dienen minstens 15 pound. De kinderrijke
gezinnen genieten een goede toeslag in
de vorm van uitkeringen voor elk kind
beneden de leeftijd van 16 jaar, n.l. M
pound per kind per week.
In elk geval kan men dus van het ba
sisloon niet of nauwelijks sparen. Ook om
die reden is het zo noodzakelijk zich na
aankomst in dit land zo spoedig mogelijk
te doen verzekeren als voorzorg
vrouw en kind in geval van ziekte of
overlijden van de man.
Moét de vrouw werken
Wanneer men mij vraagt of het nood
zakelijk is dat de vrouw in Australië
werkt, dan moet in het algemeen ik die
vraag ontkennend beantwoorden. Zelfs
in het geval dat er ln een gezin uitslui
tend jonge kinderen en dus geen „mee-
verdieners" zijn, Is het mogelijk finan
ciële vorderingen te maken, indien de
man bereid en in staat ls aan extra zwa
re eisen te voldoen.
Dit betekent, een bereidheid tot maken
van overuren, hetgeen hem soms z'n vrije
Zaterdag geheel of gedeeltelijk doet ver
liezen. Om van de avonden niet te gewa
gen.
Doch de emigrant, die vooruit wil ko
men. moet niet naar Australië trekken
teneinde een lui leventje te gaan leiden!
De extra verdiensten moeten hem in staat
stellen om na zekere tijd een stuk land
of een huls te kopen, tenzij dat hij het
geluk heeft tegen redelijk bedrag een huia
te huren.
Wót kan hij door overwerk extra ver
dienen of sparen?
Dit houdt verband met het beschikbare
overwerk in het bedrijf waarin hij werkt,
doch kan variëren van drie tot tien pound
per week. Indien er „mee-werkende" kin
deren zijn, hangt het er maar vanaf in
hoeverre deze kinderen hun plicht tegen
over de ouders verstaan, m.a.w. of die
kinderen bereid zijn de last tenvolle te
helpen dragen, dan wel zich aanmerken
als kostgangers en hun ouders „afsche
pen" met de algemeen geldende vergoe
ding voor kost en inwoning.
Helaas is het aantal van deze kinderen
groter dan men wel zou denken en ver
wachten
Als de vrouw werkt...
Het is niet nodig uit te welden over de
Jong getrouwde lieden die in dit land ar
riveren en samen aan het werk gaan.
Dit ls op zichzelf niets oneervols, doch
geldt als „normaal".
Het behoeft geen nader betoog, dat 't bij
het dubbele „loonzakje" „rozengeur en
maneschijn" is op financieel gebied, want
de vrouw verdient bijna evenveel als de
Het gezin van de dichter-reclasseringsambtenaar Karei van Dorp.
waarvan Jo Ypma, schrijfster van o.m. „Domine in Laodycea" de
moeder is, kwam, na vele omzwervingen, in Den Bosch terecht Daar
woont het nu en elk lid ervan heeft het gevoel thuisgekomen te zijn
In het Brabantse milieu, met zijn vrolijke, opgewekte mensen,
voelen zij zich volkomen thuis. Misschien speelt het verleden van de
familie hier een rol. De grootmoeder van Jo Ypma was een Waalse die
in het Luikse werd geboren en in het circus groot werd gebracht.
Tijdens het Réveil werd zij krachtdadig bekeerd, maar iets van het
circus én van de Franse zwier is in haar kinderen en kleinkinderen
overgebleven.
dominee: de eerste blijft staan als ie
de draad kwijt is, maar de laatste
Enfin, het Zuiden Is ln deze woonst
in alle hevigheid aanwezig: aan de
wanden hangen schilderijen van Jonge
Brabantse schilders: Roomse jongens,
die zich hier uitstekend op hun plaats
voelen en die gastheer en gastvrouw,*
als om strijd vereren met portretten
en ook met geweigerde opdrachten. Zo
hangt er een groot ontwerp voor een
bidprentje, maar de madonna erop
was, naar het oordeel van de geeste
lijke. die de plaat besteld had. te
groen. Dat moest rose zijn. ..Hier hebt
gij het", heeft de schilder toen tegen
Jo Ypma gezegd: „ons lief vrouwke
is te groen voor de pastoor".
Een héérlijk land vinden ze het
daar. Met hartelijke mensen. De Room
de vrienden brengen in de Januari
maand de beelden van de drie Konin
gen ln optocht naar de kerk en de
muziek speelt „Alte Kameraden". De
Protestantse vrienden nemen iets van
die Roomse levensvreugde over en
vieren plezante feesten
Mevrouw van Dorp spreekt de taal
van de stad. Zij vertelt van een man:
„als ie z'n mond open doet, ls het of
cr een cafédeur openwaalt". Wat zij
waardeert in de Bossche mensen Is,
dat ze „de geestelijke moed hebben,
om grandioos voor gek te staan".
Misschien is het daarom, dat ze juist
ln Den Bosch zo'n succes heeft met
haar boek „Domine ln Loadicea".
Het mooiste schilderij in huis Is dat
van Ben Brekelmans, die, zelf Rooms-
Kathollek zijnde, een zuivere uit
beelding van die dominee en van de
gedachte van de roman gegeven heeft.
Het is een gulle, gastvrije, gezellige
familie, waarin iedereen zich thuis-
voelt. Er wordt koffie gedronken uit
geweldige kommen en als de zeer
levendige knapen, die aan het echtpaar
ontsproten, roepen: Moe, mag 'k een
koekje?" zegt moeder: „Natuurlijk Jó,
neem er twee!"
De broeder-ouderling, die komt op
lopen pakt, ter ere van het bezoek, een
borrel méé en onthult en passant het
verschil tussen een tramwagen en een
Het is mede het boek
geweest, dat haar in ze
kere zin de triomf van
haar schrijfstersleven ge
bracht heeft: daarmee en
met vele andere van haar
boeken, werd zij gevraagd
om op de Bossche kunst
markt te staan op 2 Juli
j.l.
Niemand minder dan
Anton Coolen nodigde
haar uit Hij waardeerde
haar. tot nu toe beste
boek, zéér. De problema
tiek, die erin aan de orde
komt, spreekt de Roomse
mensen aan. Men zit ook
daar met het gevaar van
de vormelijkheid.
De kunstmarkt is ove
rigens een echt Bossche
aangelegenheid geworden.
Karei van Dorp schreef
er een gedicht voor, dat.
geïllustreerd op een wij
ze. die Den Bosch eer aan
deed. ter markt aange
slagen werd.
De schilders en beeld
houwers zetten zelf de
kramen op en zouden om
half zes. op 2 Juli, de
markt doen openen door
de burgemeester. Maar
omdat men vóór half zes
toch niet klaar kwam.
ging er één naar de tele
foon. belde de burgerva
der op en zei „Burge
meester ge kunt beter
eerst in bad gaan, want
we zijn toch nog niet
klaar".
Het is erg druk gewor
den en ook rond haar
boekenstalletje was veel
belangstelling. Tegen de
paters, die haar „Domi
neeter hand namen
zei ze: „Pater, Kuyper
en Schaepman keren zich
in d'r graf om as ge m'n
boek niet koopt".
Voor een dergelijke ro
tatie voelden de heren
niets en dus kochten ze.
Ze Is druk aan het
schrijven geweest dit
jaar: „Moest ik wel, want
we zijn verhuisd". Op
„Domine in Laodicea"
komen twee vervolgen:
„Het stof van Hirosjlma"
en „de stad die fundamen
ten heeft".
Maar de zoon SJoerd
zegt, dat er nog veel meer
gereedgekomen ls.
„Schrijft U maar op",
zegt hij: „Aantrekke
lijke voorwaarde", „De
vrijgezelle ouderling",
„Daar ligt Jeruzalem" cn
„Geliefde zoon".
Dat ls nog ai wat. En
dan te bedenken, dat er
altijd aanloop Is' en dat
men des Zondagsavonds
uit de kerk immer een
twintigtal soldaten meo
naar huis neemt, omdat
die jongens al zo weinig
hebben. Die eten er dan
mik uit de vuist en drin
ken koffie uit diepe
kommen. En ze zitten al
lemaal op de vloer. Soms
loopt er dan ook nog een
stelletje schilders binnen,
of de pater van de kerk
aan de overkant en de
dominees van twee Gere
formeerde denominaties.
Zo ls dit gezin op z ij n
manier een licht op de
kandelaar.
Als we weggaan steekt
de gastvrouw ons een
blauwe leeuwenbek ln het
knoopsgat. „Die bloemen
bloeien alleen ln m IJ n
tuin" zegt ze. „Zijn hier
heen overgebracht uit
Zuid-Frankrijk aan de
wielen van een vliegtuig
dat precies op dit huls en
in deze tuin terecht-
terecht komt, waar de vrouw in het huis
houden assisteert en daardoor tevens het
inkomen verhoogt, terwijl zij dan toch in
staat is haar éigen gezin te verzorgen, al
vergt dat alles uiteraard meer van haar
krachten.
Er zijn Immigrantenvrouwen die, voor
al de eerste tijden, een hard leven heb
ben te lijden en men moet voor haar de
grootste achting en waardering koesteren!
Geheel anders wordt de situatie, indien
de vrouw, ongeacht het aantal kinderen,
er samen met de man tussenuit trekt en
in een fabriek of wéér dan ook gaat wer
ken, de kinderen aan de „straat-zorg" of
aan een buur overlatend.
Er zijn zelfs „ouders", die vanwege het
geld. hun kinderen naar één of ander ge
sticht doen, teneinde hun handen vrij te
maken. Uiteraard kunnen er zich door
ziekte omstandigheden voordoen, welke
het ook voor de vrouw nodig maken te
gaan werken; de sociale voorzieningen zijn
nu eenmaal zeer matig, om het zacht uit
te drukken, doch m.i. is het nog steeds
de.eer van de man ln staat te zijn voor
zijn gezin te kunnen zorgen, waarbij het
feit, dat hij emigreert, nog hoger eisen
aan hem. stelt.
Indien hij „voor de toekomst van de
kinderen" emigreerde, heeft hij daarvan
ook tenvolle de consekwenties te dragen
en daarvan geen extra zwaar deel op de
vrouw af te wentelen.
Er zijn vrouwen die, teneinde de ^fbe-
talingslast der woning te verlichten.
I'*
Chelarine „4*
doet wonderen
TEGEN PUNEN EN GRIEP. 20 TAW-ETTEN 85
kele kostgangers ln huis nemen, hetgeen
óók een methode tot financiële hulp is.
Oók ls gebeurd, dat gehuwde immigran
tenvrouwen, wat men noemt „uit werken"
gaan; Iets, wat geen enkele Australische
vrouw zal doen. Het is m.i. met tenvolle
gerechtvaardigde nationale tro.ts, indien
ook een Nederlandse immigrantenvrouw
zich daartoe niet leent; ln dit verband
geldt zelfs het werken in een fabriek voor
meer eervol!
Concluderend kan dus worden gezegd,
dat ln het algemeen het allerminst nood
zakelijk ls, dat een Immigrantenvrouw ln
Australië gaat werken; het zijn slechts de
overwegingen inzake „versnellen" van
het te sparen bedrag, die daartoe de aan
leiding geven.
En voorts, wie In Nederland behoorlijk
de eindjes aan elkaar kan knopen, geen
zorgen maakt voor zichzelf noch voor de
toekomst van zijn kinderen, wel. die be
spare zich de gang over de loopbrug van
het emigrantenschip....
/"OOSTENRIJK is 'vandaag onafhanke-
lijk geworden doordat het staatsver
drag met de Grote Vier van kracht werd
door de deponering van de ratificatie-
oorkonde door Frankrijk. Het bezettings-
regiem zal nu geleidelijk worden geli
quideerd. Men neemt aan dat weldra met
de ontruiming zal worden begonnen en
dat deze binnen de termijn van 90 dagen
zal worden voltooid. De door de Russen
in beslag genomen
't Verklaarde
bedrijven zulJen
binnen twee
maanden worden
overgedragen. Men
maakt zich even
wel geen illusies
over de toestand
waarin deze fabrieken worden achter
gelaten. De bedrijven.werljtcn de laatste
jaren met verlies en Oostenrijk zal veel
geld moeien investeren voordat ze weer
behoorlijk op gang kunnen worden ge
bracht
Ook moet nu voor een Oostenrijks le
ger worden gezorgd. In het parlement
heerste verdeeldheid over de diensttijd.
Tenslotte werd een accoord bereikt over
negen maanden met dit voorbehoud, dat
wapens zullen zijn. Oud-officieren kun
nen in actieve dienst terugkeren als zU
niet ouder zijn dan 55 jaar. Naar ver
luidt hebben zich vele oud-officieren
gemeld.
De opbouw van het Oostenrijkse leger
zal om financiële redenen vrij langzaam
in zijn werk gaan. In het lopende jaar
wordt 150 millioen schilling voor mili
taire doeleinden beschikbaar gesteld en
in 1955 ten hoogste een milliard. De kern
van het leger zal bestaan uit gendarme
rie (10.000 man) die terstond na de af
tocht van de bezettingstroepen de grens
bescherming op zich zal nerrfen In de
toekomst zal de strijdmacht een sterkte
van 30.000 man krijgen. De desbetref
fende voorstellen zullen in het begin van
September in een buitengewone zitting
van het parlement worden behandeld.
Intussen bestudeert men ln Wenen
nauwkeurig de evolutie van de Zwitser
se neutraliteit, het statuut van de Vol-
kertbond en het V.N.-hanövest. Maar men
legt er de nadruk op dat de militaire
neutraliteit van Oostenrijk volstrekt
geen ideologische neutraliteit Impliceert
en geen afbreuk zal doen aan de pers
vrijheid
