Schep nieuw geluk met een
dot van een bungalow
El Principe sin Protoeolo
Paniek over saluutschoten
toen er revolutie was
De mooiste dag van mijn leven
G. Moussault: "t vangen van
de eerste zalm
DRIE POND EN EEN DURE
5
DINSDAG 19 JULI 1955
..DAT KAN HééL GOED". ZEGT DE MAN VAN HET VAK
In systeembouw gaat het snel zonder dat het
veel arbeiders aan normale bouw onttrekt
IIC)
TIEN NOODTOESTAND EIST
noodmaatregelen", zo schre
ven we in ons eerste artikel van de
serie, die we aan Staatsvijand no. 1,
de woningnood, zullen wijden.
Ofschoon er wel niemand zal zijn,
die de waarheid van deze stelling
durft ontkennen, staan we toch voor
het feit, dat er nog zo bitter weinig
van bijzondere stappen in de sector
van de woningbouw te bespeuren
valt.
„Meer bouwvakarbeiders" zo ls er ver
kondigd, doch niets wijst er op, dat we
binnenkort over een groter 'aantal van
deze arbeiders de beschikking zullen
„Opvoering van de productiviteit", zo
luidde een andere leus. doch de insiders
zouden al dubbel en dwars tevreden zijn,
wanneer dit jaar een even groot aantal
huizen zou kunnen worden opgetrokken
als in het jaar 1954. De verwachting ls
evenwel, dat 1955 door z'n voorganger In
de schaduw zal worden gesteld.
„Een extra woningcontingent, om alle
bouwmogelijkheden ten volle te benut
ten!" is een derde leus, die enkele maan
den geleden opgeld deed. Maar het zal
een holle leus blijken te zijn, als de
bouwvoorschriften op het huidige peil
gehandhaafd moeten blijven.
Intussen zou deze derde leus het ge
makkelijkst in een realiteit kunnen wor
den omgezet en daarom zullen we eerst
eens stil staan bij het vraagstuk der tot
dusver onaangeroerde bouwmogelijkhe
den.
Waarom wordt zo hebben we bij
diverse deskundigen geïnformeerd
niet op ruime schaal het bouwen van
kleine noodwoningen toegestaan?
Met name op het platteland zouden
er duizenden gezinnen gelukkig mee
kunnen worden gemaakt!
Waf wij zagen in
Hoendeiloo
TWIJ kwamen op dit denkbeeld, toen
we onlangs een bezoek brachten aan
de Miggelenberg te Hoenderloo, waar we
tientallen zgn. zomerhuisjes ontdekten,
die daar ieder weekend aan even zovele
gezinnen veel levensvreugde schenken.
Maar een zomerhuisje is toch geen ob
ject om er ook in de herfst, winter en
't voorjaar in door te brengen, zo mom
pelt wellicht hier en daar een lezer
Men stelle zich echter gerust, want er
zijn al families die dat gedaan hebben
en ze hadden geen enkele klacht. Het
zijn nl- huisjes, die werden gebouwd van
grote betonblokken, die in het midden
van een brede gleuf zijn voorzien (zgn
spouw), waardoor 's winters de koude
buiten en de warmte binnen de woning
gehouden wordt- Zo'n huisje bevat één
flinke kamer, waarin een gezin van 6
personen gemakkelijk vertoeven kan.
Zelfs kan men dan nog wel een paar
vrienden uitnodigen zonder gevaar te
lopen dat er voor hen geen plaats meer
is om te gaan zitten. Wij hebben zelf
zo'n situatie meegemaakt en spreken dus
uit óndervinding.
Verder troffen we in deze woning
(haaks op de woonkamer) een gangetie
aan van normale breedte met links en
rechts twee deuren, die toegang geven
tot in het totaal vier slaapkamertjes.
Twee van deze kamertjes bieden pla3ts
aan twee eenpersoonsbedden, die boven
elkaar zijn gebouwd. En naast die bed
den ls nog voldoende ruimte over om
er langs te lopen- De twee andere ka
mertjes zijn nog wat ruimer, zodat in
deze slaapvertrekjes, behalve twee (ook
weer boven elkaar geplaatste) eenper
soonsbedden nog twee wastafels konden
worden gemonteerd. Op^ deze manier
vond hier een echtpaar met zes kinde
ren een redelijk onderdak. Dit huisje
omvat dan nog een kleine keuken
(plaats voor 3 personen) en een heel
ruime douche-cel met WC. Het geheel
ls overdekt met een dik rieten dak, ter
wijl de muren aan de buitenkant helder
wit gepleisterd zijn-
En de kosten van zo'n huisje? „We
hebben er f 5000 voor betaald" zo
vertelde men ons enthousiast; terwijl
we er vooral op werden gewezen,
dat minder omvangrijke gezinnen
van twee kleine slaapkamers zonder
bezwaar één grotere zouden kunnen
laten maken, zodat er plaats zou zijn
voor een tweepersoonsbed.
Nu is het waar, dat zo'n huisje wel
eens f 1000 duurder kan uitvallen, om
dat aansluiting op de waterleiding en de
riolering lang niet altijd onder dezelfde
omstandigheden kunnen plaats hebben.
Maar dat neemt niet weg, dat we hier
met een type woning te maken hebben,
dat naar onze vaste overtuiging in deze
tijd niet schouderophalend voorbij mag
worden gegaan-
Zèlls daar kan het ook l
„7ELFS IN EEN grote stad kan men
ze wel neerzetten!" zo riep een
bouwexpert opgewonden uit, toen we
er met hem over spraken- En dan niet
aan de rand van de stad. want dan
staan ze er misschien over 50 jaar nog-
En dat moet natuurlijk nu ook weer
niet. Neen, men moet In grote steden
deze huisjes laten verrijzen op stukken
dat daarop over 10 of 12 jaar perma
nente gebouwen zullen worden opgetrok
ken. Na verloop van die tijd moet men
ie In elkaar slaan en dat kan dan ook
wel. want dan heeft men er plm- 1 12
per week verwoond. Een huur. die men
graag zal betalen, wanneer men thans
gedwongen Is op een paar donkere zol
derkamertjes te hokken voor minstens
dezelfde prijs.
Op het platteland kan men van deze
huisjes altijd nog wat meer maken, om
dat daar de mogelijkheid veelal aanwe
zig is, er een aantal over een dorp „u't
te zaaien"- Iedere gemeente toch be
schik» over schadelijke hoekjes, waar
nog net zo'n zomerhuisje kan worden
weggedrukt. Hoe vaak is er op net erf
vader nog niet een aardig stukje
grond disponibel. Welke kostelijke ruim
te treft men soms nog niet aan tussen
langs dijken en wegen gebouwde per-
•nte hutzen. Of moeten we zeggen
permanente huisjes? Want wie buiten zijn
ogen eens de kost geeft komt al gauw
tot de ontdekking, dat daar duizenden
oude woningen worden aangetroffen, die
waarlijk niet meer inhoud hebben dan de
bouwsels van de Miggelenberg. En zo
men het in deze noodtijd toch stel
len! Evenals men verwijzen mag naar
de ontelbare krotwoningen in de grote
kleine!) steden, die toch ook nog
altijd aan duizenden mensen een onder
dak verschaffen. Hiermee vergeleken
mogen de zgn. zomerhuisjes paleisjes
worden genoemd- Wanneer men dan bo-
endien nog de gelegenheid heeft, er w^t
groen en bloemen bij te planten zal
de koning te rijk zijn vooren
kele duizenden guldens.
Maai als er geen geld is
TI/JAAR, ZO ZAL men tegenwerpen, als
1 men nu zelfs niet de beschikking
heeft over f 100 wat wil men dan? Ac-
coord, dan ligt het voor de hand, dat men
zich onmogelijk zo'n huisje kan aanschaf
fen Doch waarom kunnen van de zijde
de overheid, die momenteel op zovéél
woningen duizenden guldens cadeau doet.
ook niet bepaalde stappen worden ge
daan tot financiering van zulke aller-
charmantste noodwoningen? „Ja. waar
om niet?", zo herhaalde men in bouwers-
kringen tot ons- Nederland telt circa 1000
gemeenten, die bijna allemaal tot de
plattelandsgemeenten kunnen worden ge
rekend- Wanneer men, om te beginnen,
in iedere gemeente behoudens dan in
die, waar geen woningnood meer bestaat,
want die zijn er ook! zo'n twintig van
deze noodwoningen plaatsen zou, zouden
er al weer 20-000 gezinnen uit de narig
heid zijn. En dat ls toch ongetwijfeld een
aantal, dat van betekenis mag worden
genoemd-
„Begin er dus mee, zo spoedig moge
lijk!" zij daarom het parool. Zo er ergens
systeembouw met succes kan worden
toegepast dan is het op deze manier. De
productie van betonblokken, gelijk hier
bedoeld, kan in zeer korte tijd tot een
enorme hoogte worden opgevoerd- De
productie van board en riet behoeft even
min veel bezwaren op te leveren. En
hout komt er maar erg weinig aan te
pas. Dit alles betekent tevens, dat er aan
de gewone bouwnijverheid slechts wei
nig arbeidskrachten behoeven te worden
onttrokken. Waarom dus niet met grote
ernst de weg naar deze noodwoningen in
geslagen?
Even goed in hout
DOCH ER KAN nog meer gebeu
ren in deze richting Er kan nl.
van de zijden van gemeente en rijk
bovendien een veel soepeler houding
worden aangenomen t.a.v. de bouw
van kleine houten woningen.
Wanneer het alleen maar op deze manier door moet gaan, is het einde
van de woningnood in Nederland zelfs niet bij benadering te voor
spellen. Daarom moeten we zo snel mogelijk een andere koers uit.
Hoe, dat kunt ge in nevenstaand artikel lezen.
zo in de trant van de keten, die mer
herhaaldelijk tfij bouwwerken aan
treft. Een keet met een zitkamer, eer
de Prins zonder ïam-tam
In hemds
mouwen
spoorwagons
verkocht
door
HANS KIFA'ID
Dan herinner ik me dat pittige
gesprek tussen mevrouw Eva Pe-
rón en Prins Bernhard, waar
Z.K.H. het oprecht niet met zijn
gastvrouw eens was, waar ze zei,
dat ze de pers beschouwde als
sen stel provocerende vrijbuiters!
Of de tamelijk netelige persconfe
rentie in Bogota, waar vertegen
woordigers van kranten zaten, die
eikaars gezworen politieke tegen
standers waren. Dat was eigenlijk
de eerste keer dat de Prins met
de toen zeer precaire Colombiaan
se politiek werd geconfronteerd
er was een onofficiële burger-
strijd gaande in Noordelijke Co
lombiaanse provincies maar de
sfeer van die conferentie was zo
hartelijk, dat liberaal en conser
vatief daarna broederlijk de Prins
verlieten.
Merkwaardig was. dat er gedu
rende de week van het prinselijk
bezoek, weinig of geen nieuws van
de burgerstrijd werd gepubliceerd;
misschien omdat de Prins het locale
nieuws van de voorpagina had ver
drongen, misschien ook omdat men
aan de gast een zo eendrachtig mo
gelijk Colombia wilde voorstellen.
Wel hoorde ik later
en ik neem aan dat
W het waar was dat er
I by de aankomst in Bo-
I m 9 g°'é geen saluutschoten
waren afgevuurd om
het volk niet in de
waan te brengen, dat de strijd in
de omgeving van de hoofdstad was
ontbrand. Pas toen iedereen na een
week Bernhard-minded was gewor
den durfde men het aan de schoten
bij het vertrek te lossen, waarbij
het hele gezelschap, dat de kanonnen
niet had gezien de Prins incluis
bij het afschieten van de schrik
door de knieën.
knikte. Men zag de soldaten van de
erewacht zich verbijten van de pret,
toen ze dat opgedofte gezelschap zo
in korte schrikpaniek zagen en de
Prins redde voor ons allen het fi
guur. door na het volkslied met een
brede grijns de lach voor allen vrij
ook iets bijzonders, vooral door de
merkwaardig melange van de poli
tieke stromingen. Op het lijstje
stond zo vermeld: El Comercio (on-
neiging tot oppositie) El Dia (libe
raal) El Nacional (regeringsgezind)
El Universo (Peronistisch) La Nacion
(links liberaal) en Equinoccial (Pe
ronistisch weekblad). De Peronisti-
sche invloed was blijkbaar door de
Eresident Velasco Ibarra meege-
racht, die een jaar of wat, na een
revolutie zijn heil had gezocht in
Argentinië.
Netelig parket
f even en zich in het
vlies te betasten.
De persconferentie in Ecuador
In Ecuador was het ook, dat de
Prins in een netelig, typisch Zuid
amerikaans parket verzeilt raakte.
Hij was uitgenodigd door de Chileen
se Gezant voor een huisfeestje. Maar
dat feestje bleek minder onschuldig
dan was verwacht. Wat was het ge
val? In Ecuador waar politiek een na
tionale bezigheid is van de rijke fa
milies en revoluties min of meer de
•ervangen, was Galo Pla-
Lasso bij uitzondering door
het trom- volksstemming aan het eind van zijn
bewind gekomen. Niet het feit dat de
ze bekwame president niet meer po-
gebracht, maar omdat de grondwet
een herverkiezing verbood. Zo was
Plaza dus zonder baantje gekomen
en hem stonden twee dingen te doen:
of rustig een jaar of vier wachten
tot hij weer zich candidaat zou kun-
In elk geval vond hij het zonde dat
Ibarra alleen de eer genoot de Prins
op bezoek te hebben en zo had hij
i onschuldig Chi-
gelegen!
_rde Prins ook
zien, nu Ibarra angstvallig zijn poli
tieke tegenstanders buiten de prinse
lijke circulatie had gehouden. Zo
liep het hele prinselijke gezelschap in
een echt Ecuadoriaans politiek val
letje en daar kwam het alleen dank
zij het vernuft en de koelbloedigheid
van de Prins weer heelhuids uit. Hij
sprak even hartelijk met Galo Plaza
en verdween daarna naar zijn villa,
om op eigen verzoek de volgende dag
in de kringen van Ibarra's aanhan
gers te bivakkeren, zodat er voor bei
de partijen geen reden was tot wre
vel. Een waarlijk juridische oplos
sing die dan ook tot geen enkel inci
dent heeft geleid.
Jasjes uit
Een dergelijk moeilijke beslissing
kreeg de Prins te nemen, toen hij
door het echtpaar Perón was uit
genodigd om een bijeenkomst mee te
maken van wat later een politieke
vergadering bleek.
Naar Peronistische trant werden
daarbij de jasjes uitgetrokken en de
Prins aarzelde terecht niet ook het
zijne uit te doen, in navolging van
zijn gastheer. De Prins ging van de
juiste stelling uit, dat als men een
goodwillbezoek brengt aan een be
paalde president van een bepaald re
giem, men weinig vriendschap zal
bereiken door ter plaatse tegen dat
regiem te ageren. Een Amerikaan
se journalist van Time achtte deze-
houding de juiste, vooral om zakelij
ke successen te bereiken en volkomen
in overeenstemming met de diploma
tieke opvattingen waarbij leden van
alle ambassades en legaties aanwe
zig moeten zijn op zuiver Peronisti
sche feestdagen en demonstraties. Ik
herinner mij een typisch Amerikaan
se zinsnede: ..Bernhard stripped from
Coat sold Dutch railway-carriages
in shirtsleeves". (Prins Bernhard
(met zijn jasje uit) verkocht Neder
landse spoorwagons J
hemdsmo-
In Buenos Aires raakte de Prins verzeild in een vergadering der
„descamisados", de bewonderaars van president Perón, die dat demon
streren door hun jasje uit te trekken.
Volgende keer: K.L.M.-be
manning voor prinselijk gezel
schap aangezien!
slaapkamer en een keuken kost circa
f3000. Daar komen dan altijd nog
wel enkele duizenden guldens bij
(o.a. voor de betonnen voet), doch
dat neemt niet weg, dat er nog heel
wat mensen rondlopen, die dolgraag
zoiets voor elkaar zouden willen
boksen. Waarom geeft men zulke
mensen dan niet de vrijheid daartoe?
Ilet is zo
heldskantorer
overigens
schriften va
moet toch v
tlsch
emakkclijk om in de over-
hardnekklg aan allerlei
wel wenselijke voor-
t te houden, doch men
at meer nuchter en prac-
.orden, nu de nood zo hoog ge
stegen is! Als men zo af en toe kennis
neemt van een geval, dat iemand ge
dwongen wordt z'n clandestien gebouw
de noodwoning af te breken, staat men
stom verbaasd, over hetgeen men x o
onder elkaar in luttele spanne
HJds uit de grond wist te stampen. Vaak
met hulp van een paar goede vrienden
of buren. En haast altijd door geploeter
in uren na de dagtaak. Waarom licht
men dus de hand niet met allerlei ver
bodsbepalingen en volstaat men niet
met een controle (achteraf?) op eventueel
brandgevaar?
Bouw ze in massa
/~\OK DE onderdelen van zulke houten
huisjes kunnen uiteraard in massa
worden gefabriceerd Desnoods in twee
of drie typen, al naar gelang ze een ka
mer meer of minder bevatten. MSar
laat men in elk geval nu eindelijk eens
een daad stellen, tot onuitsprekelijke
vreugde van duizenden trouwlustigen!
Daarkomt nog bij ,dat waar men in dit
soort huisjes met een minimum aan meu
belen kan (ja moet) volstgan, vele jonge
lui hun spaarduiten voor aankoop van de
onderdelen van hun woning beschikbaar
kunnen stellen-Vooral, wanneer èn de
Jongen èn het meisje een betrekking heb
ben zijn de perspectieven in dezen aller-
(Van onze speciale verslaggever)
YV7ARE DE HEER G. J. M. MOUSSAULT marineman en niet burger,
hij zou, bij dezelfde functie die hij thans bekleedt, zwaar beringd
en besterd door het leven gaan, een klinkende titel hebben en een
eigen vlag voeren! Thans heet hij: Inspecteur huishoudelijke dienst
Kon. Rotterdamse Lloyd. Hij heeft 35 schepen mitsgaders de beman
ning er van „in de zorg".
Dat wil zeggen: hi)
koopt voor al die sche
pen, wat op maanden lan
ge reizen, passagiers en
bemanningen nodig heb
ben aan eten en drinken,
aan bestek en keuken
gerei, aan tafel- en bed
linnen en aan duizend
andere huishoudelijke za
ken. De wijn die de
Lloydschepen aan boord
hebben, heeft de heer
Moussault persoonlijk in
Frankrijk gekocht. Er
hangen gekleurde wijn
kaarten aan ztfn kamer
wanden en zoals wi)
vroeger achter elkaar
konden opdreunen Hoo-
gezand, Sappemeer, Zuid
broek zo noemt hij
de Franse, wijn produ
cerende kastelen op, mèt
de beste, de allerbeste en
de top-jaren!
Hij kan een sermoen
houden over de toeberei-
tarbot. En hij °weet u
precies te vertellen, met
wélk menu h\j het hart
èn de klandizie stal van
de graaf en gravin van
Morehead Salisbury, toen
hij hen, bij een maiden
trip van het Franse schip
Paris. aan zijn tafel
noodde.
Het eerste glas tc(jn
van zijn leven dronk hij
op vijfjarige leeftijd, in
de week dat Wilhelmlna
gekroond werd. Hij ont- hij m
stal het aan zijns vaders reis.
verjaartmaal, dat opge- oceaai
diend stond In Schoon- tinént
ving hij tn Vancouver in
het jaar 1047. Dat i
een verhaal.
zijn hengel op in het visseizoen, in West-
Hij trok er een Canada te tellen. Want
en een heel con- ledereen gaat daar im-
»ee over en aan- mers per auto vissen?
gekomen in Vancouver Een Noorse relatie
zalm verliet hengel, leende een jacht. Een
'a het station. zeewaardig schip met een
een vriend ter keuken, die de Lloyd-
plaatse, die een onbe- schepen die dag naar de
kende gevraagd had, de kroon trachtte te steken.
Er was iets te doen aan Nederlandse bezoeker af Er maren met truffels ge-
de Amerikaanse West- te halen. „Hoe kèn ik vulde kippen aan boord,
kust, waarvoor de inspec- hem?" zei de vriend. En pasteien als op een Bour-
teur van de huishoude- d e vriend sprak: aan z'n gondisch feestmaal en zó-
lifke dienst dringend hengel. Dat kon niet mis- veel dranken, dat het
diende over te komen. sen. Mannen die met hen- schip, ware het vastge-
Omdat de heer Moussault gels gewapend uit een lopen, alleen ddirop weer
van vissen houdt, ging station komen, zijn, zelfs vlot had kunnen komen/
Men vraagt zich af, wat er onder
die omstandigheden van vissen te
recht komt. Maar dan kent men de
heer Moussault niet, wiens hengel na
enkele uren zó fors doorboog, dat het
aanwezige gezelschap onmiddellijk
weddenschappen ging afsluiten op d«
omvang, het gewicht en de kwaliteit
van het gevangen gedierte.
De vrienden stonden gereed met
vangnetten en harpoenen, om zwaard
en andere roofvissen terstond van re
pliek te kunnen dienen en „ik maar
vieren en opdraaien", aldus de heer
Moussault.
Enfin: het was de zalm, die u hier
ziet Pfgebeeld. Een vet dier. Drie
ponö zwaar en een dure voor de he
ren, die hem zwaarder gewed hadden.
Een volgende worp bracht zelfs een
tweede zalm binnen boord en omdat
het de eerste zalmen waren, die de
heer Moussault ooit ving, heeft men
het heuglijke feit terstond gevierd.
Men at de zalm. En de gastheer
schonk: een witte originele Montradot,
de de visser van toen mi nog met
vreugde gedenkt:
Een van die aardige houten
huisjes onder de rook van een
onzer grote- steden. Het is al
veertien jaar oud en de bewo
ners zouden het beslist niet
voor een huis van de nieuw
bouw willen ruilen
minst uitzichtloos. En zo nodig kan ook
zulke houten huisjes van overheids
wege toch wel wat worden gedaan- Deze
huisjes kunnen later dan nog heel goede
diensten bewijzen in kampeercentra e.d.,
zodat men ze na, zegge tien jaar, nog
geenszins behoeft afgeschreven te hebben
Mits aan deze voorwaarde wordt vol
daan, dat ze behoorlijk in de verf of car-
boleum worden gehouden. Hetgeen toch
weer geen kapitalen behoeft te kos-
als de bewoners bereid zijn, zelf de
handen uit de mouwen te steken. En dat
zullen ze zeker willen, met name wait
er van ons „eigen nestje" kan wor
den gesproken!"
ii volgende maal daarover meer.
Het eerste arl
Dinsdag 12 Juli.
1 stond In c
Zeer vele meineden in
de rechtszaal?
Vaak wordt bij het afleggen van de
eed, op zijn zachtst gezegd, niet die re
serve in acht genomen en niet die eer
bied betoond, die daarbij passen. Hoogst
waarschijnlijk worden In de rechtszaal
zeer veel meineden gepleegd.
Tot deze conclusie komt een commissie
uit het Centrum voor Staatkundige Vor
ming van de Katholieke Volkspartij. Zij
heeft een rapport gepubliceerd, waarin
het wenselijk wordt geacht, dat de keuze
tussen eed en belofte mogelijk ls In die
gevallen, waarin het afleggen van de
eed wettelijk is voorgeschreven. De com
missie wil evenwel niets afdoen aan het
primaire karakter van de eed en even
min steun geven aan het streven van
humanistische zijde om tot principiële
gelijkstelling van eed en belofte te komcD
Te Schiedam is een complex van
drie scholen voor B.L.O. in gebruik geno
men; de eerste in Nederland, waarin een
openbare, een R.K en een Prot. Chr
school voor B.L.O. is samengebracht.
Sleepschip (1000 ton) bij
Tiel gezonken
In de voorhaven van de Prins Bern-
hard-sluls te Tlel Is gistermiddag een
duizend ton metend sleepschip, de Mine
raal IV. geladen met Ijzer, met een ander
schip in aanvaring gekomen en gezon
ken. De bemanning kon zich tUdig ln vei
ligheid stellen.
Het andere schip, de Madeleine IL
werd niet noemenswaardig beschadigd.
De bakendienst van de Rijkswaterstaat
heeft boven het wrak waarschuwingste
kens aangebracht. Het verkeer van en
naar de sluis wordt echter gestremd.
Men zal trachten het schip zo spoedig
mogelijk te lichten-
Het Surinaamse blad Het Nieuws
schrijft, dat de proefaanplant van plnus
3000 ha groot zal zijn en in 10 Jaar hoog
stens 500.000 zal hebben gekost, terwijl
de opbrengst wordt geschat op f 15 min.
H.t blad pielt er voor cHt bedrag niet
aan Van Gelder te „schenken", d.w.z.
proef en exploitatie aan Van Gelder over
te laten, doch wil dat het land een en
ander zelf onderneemt.
