Cultureel
venster
Uit de Tijdschriften
LEZERS
PELGRIMAGE
Anti-religieuze campagne
in Hongarije
5
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
De Europese stijl van Michelangelo tot El Greco
Triomf van het Maniërisme" heet de grote tentoonstelling
die de Raad van Europa tot 16 October organiseert in het
Welke kunstrichting ie dat
velen zich afvragen die in de
zijn. De ondertitel van de ten-
nl. ..De Europese stijl
Rijksmueus te Amsterdam.
Maniërisme nu weer? zullen
kunsthistorie geen ingewijden
toonstelling zegt er al iets m<
van Michelangelo tot El Gre<
de tweede helft van de 16e e
Wat wilde dat Maniërisme nu
eigenlijk? Eigenlijk wilde het Ma
niërisme niets en ik zou niet van
een afzonderlijke stijl willen spre
ken. In zijn beginstadium was het
Maniërisme veeleer een uiting van
onmacht. Jonge Italiaanse kunste
naars zagen geen toekomst meer
voor de kunst, geen verdere ont
wikkeling. Figuren als Rafaël,
Titiaan en Michelangelo hadden
het laatste woord op kunstgebied
gezegd. De jongeren gingen co-
piëren, heel gewoon de figuren
van Michelangelo namaken en ze
in omgevingen zetten waar ze niet
thuishoorden.
De uiterlijke manier van Michel
angelo werd overgenomen, de in
nerlijke bezieling bleef uit. Dat
betekende dus al een verval van
de kunst. Michelangelo
zelf had de rust en het
'venwicht van de Renais
sance verbroken met zijn
spanning, hij had de con
ventie overwonnen, hij
had zijn naakten in in
gewikkelde houdingen ge
bracht. De jongeren wil
den dat bewegingsideaal
van Michelangelo verder
doorzetten en ze kwamen
daardoor zelfs tot een af
keer van de natuur. De
theoreticus Lommazzo
schreef: Waarom nog
naar de natuur gekeken,
wanneer men al de bewegingen
gebaren, die een lichaam neir.._
kan. afgebeeld ziet in het Laatste
Oordeel" in de Pauselijke Kapel,
door de goddelijke hand van
Michelangelo?"
De maniëristen hebben die be
wegingen en gebaren dan ook
trouw proberen na te bootsen om
later nog tot een hoger stadium
op te voeren. Uiteindelijk wilde
men toch verder komen en dacht
men aan het woord van Leonardo
da Vinei: „Een armzalig leerling,
die zijn leermeester niet over
treft". De schilders en beeldhou
wers wilden nog meer contrasten,
nog meer asymmetrische bewegin
gen. Het schoonheidsideaal der
menselijke lichamen werd lang,
mager en soepel. De ideale vrou
wenfiguur had slanke ledematen,
brede dijen, hoge kuiten, maar
korte voorarmen en benen, kleine
handen en voeten.
Alles kwam in een decoratieve
sier, ook da lichamen der dieren.
Zo kon b.v. een schilder als Nic-
coló dell' Abbate (1509—1571) op
zijn doek „De bekering van Pau-
lus" een paard schilderen, dat ook
uit de natuurlijke verhoudingen
was getrokken en zo'n sterk deco
ratief accent kreeg, dat de man
om wie het schilderij gemaakt is.
in de schaduw komt te staan, of
beter te liggen want Paulus heeft
er z'n gemak bij genomen en is
lang niet zo verschrikt van die
stem uit de hemel dan het paard.
Merkwaardig is, dat het schoon
heidsideaal voor de vrouw ook
merkbaar is in de schildering
van het paard: kleine kop, brede
dijen, lang lichaam en korte voor
poten. (zie afbeelding)
Dat ie dus
ongeveer
gang tot de hoven, waar men het
op zedelijk gebied meestal niet zo
nauw nam. Die zinnelijkheid uitte
zich op verschillende manieren.
Lange naakte lichamen in vaak
verleidelijke houdingen werden
graag geschilderd en ook wel vrou
wen, gekleed in doorschijnende
sluiers, die accentueren wat ze
moesten verbei gen.
Een ander voorbeeld is de ove
rigens uitzonderlijk knap geschil
derde ..Piëta" van de Spanjaard
Luis de Morales. De handen van
Maria die het naakte dode lichaam
van Christus omvatten, zijn niet
de handen van een bedroefde en
zelfs in de dood nog beschermen
de en liefkozende moeder, maar
die van een zinnelijk-begerige
vrouw. En Jacques Bellange (gest
len maakt, een bril, het symbool
van ouderdom, overhandigt.
Maar aan de andere kant wil ik
toch ook wel met groot enthousi
asme spreken over andere voort
brengselen uit de periode van hei
Maniërisme, een periode die door
haar decoratief streven zulk een
enorme bijval had in geheel Euro
pa. En dan noem ik hier b.v
het grote doek „De begrafenis
van Amor" van Antoine Caron
(15201599), een uitnemende alle
gorische verbeelding. Of „De ge
boorte van Maiia" van Domenico
Beccafumi (14861551), met de
transparante lichteffecten, het
wonderlijke clair-obscur, waarin
als een polyphone compositie
kleur tegen kleur is gezet.
Innerlijk beeld
Bovenal echter noem ik dan
het is onmogelijk alles in kort be
stek te signaleren de triomf van
deze tentoonstelling, het grote
„Apocalyptisch visioen" (De ope
ning van het vijfde zegel, volgens
Openb. 6 9-11) van El Greco
(15411614). Met dit werk besluit
de tentoonsidling en eigenlijk is
het een volstrekt mo
dern schilderij geworden.
Greco is de schilder
van het innerlijke beeld,
die de vorm door de
kleur aanduidt. Vermey-
len
hei
Dynamiek
Men zocht voor alles naar dy
namiek, zelfs in de menselijke li
chamen die alle kronkelingen van
een laaiende vlam vertoonden
Wellicht was dat nog een nawer
king van Aristoteles, die in de
laaiende vlam het symbool van
de hoogste dynamiek zag, van de
hoogste spanning. In dat dynami
sche manifesteerde zich ook het
erotische. De kunst was zinnelijk
en wel wat toegespitst op dat.
wat we thans „sex-appeal" zouden
noemen, zoals de Vlaamse kunst
historica dr. Juliane Gabriels eens
schreef. Door die erotiek vond de
kunst natuurlijk zo'n grote toe-
ypt
1616) geeft op zijn ets „De drie
Maria's aan het graf" drie verlei- I tevens zijn einde.
.Greco schilderde met
felle vegen als in een
hallucinatie, een wereld
vol gestalten, die niet
anders meer zijn dan
hevige bewegingskrach-
kleur en bovennatuurlijk
licht". Met het werk
van Greco is de triomf
het Maniërisme behaald en
delijke courtisanes
door de haartooi konisch gevorm
de hoofden. Ook hier die door
schijnende sluiers en die bevallige
houdingen.
Kunst en kitsch
Door het bovenstaande zou de
lezer de indruk kunnen krijgen,
erg veel waa^de-
slechts
dat ik niet
ring weet op te brengen
Maniërisme. Die indruk
gedeeltelijk juist. Wie de
werken in het Rijksmuseum eens
rustig en critisch bekijkt, zal veel
zien, dat herinnert aan de „fraaie"
beschilderingen met mooie juffrou
wen op de Amsterdamse draaior
gels. Kunst en kitsch gingen ook
toen samen, net als in onze tijd
en net als in alle tijden. Werken
als „Triomf van Flora" en „Lot
en zijn dochters" van de Franse
schilder Maitre de Flore zijn wel
wat erg goedkope salonkunst. Eer
lijk gezegd is me dan een werk
als „De vrouw tussen de jeugd
en de ouderdom" van Francois
Bunel de Jonge (15221559) heel
wat liever in de sfeer van het
Maniërisme. Dat is nog wel
grappig, erotisch spel, J:-
zeer geliefd. La femm
deux ages. Een jonge
zich omhelzen door haar jonge
minnaar, terwijl zij aan een grijs
aard, die het gebaar van geld tel-
i die tijd
entre les
op deze expositie
slechts schilderijen te zien, heeft
het mis. Tekeningen, prenten,
beeldhouwwerken, sieraden, cera-
mische producten, edelsmeedkunst,
penningen, enz. zijn er te zien.
Er is een schatkamer die alleen
reeds een bezichtiging waard is. En
dan zijn er nog muziekinstrumen
ten, zoals b.v. een bijzonder fraai
uitgevoerd Virginaal uit 1568, met
aan de binnenzijde een gesneden
reliëf met Orpheus temidden der
dieren. Ook is er eon zeer bijzon
der bewerkte harp, beschilderd
met allegorische vrouwenfiguren.
Die harp dateert uit de 2e helft
der 16e eeuw en werd gemaakt
in opdracht van Alfonso II d'Este.
(zie afbeelding).
Door deze expositie heeft de
Culturele Afdeling van de Raad
van Europa een groot werk ver
richt. Men krijgt hier een volledig
inzicht in de kunst van het Ma
niërisme en kunsthistorisch is dit
van het grootste belang. Onver
schillig of men deze kunst bewon
dert of niet, er zal niet zo gauw
meer een gelegenheid komen zo
veel werken uit de 15e eeuw te
kunnen bekijken en daardoor een
beter begrip te krijgen van het
werk van vroegere kunstenaars.
Een lijvige en prachtig geïllus
treerde catalogus is op de expositie
verkrijbaar. De tentoonstelling is
alle werkdagen geopend van 10
tot 17 uur.
Een met allegorische trouwen-
figuren beschilderde harp uit de
2e helft der 16e eeuw, gemaakt
in opdracht van Alfonso II d'Este.
Het Junl-Juli-nummer vat
Maatstaf, Maandblad voor Let
teren (redacteur Bert Bakker,
uitg. Daamen N.V., Den Haag)
is voor een deel gewijd aan het
jubileum van de dichter Gerrit
Achterberg, die op 20 Mei j.I.
vijftig jaar geworden is- Gele
genheids- en andere verzen van
de dichter zelf en van A. Ro
land Holst, Hans Andreus en
Lucebert omringen de afge
drukte tafeltoespraak van A*
Roland Holst.
Deze rede is. als al het p-oza
van Roland Holst, precieus gesty-
leerd en belangwekkend van in
houd. Een negental foto's, op de
huldiging betrekking hebbend,
brengt de vlotte plechtigheid nader
tot de lezer, die o.a. de „Parade
der Profeten" aanschouwt, maar
deze profeten tot zijn ge-uststelling
later ook ziet eten. G. H. 's-Gra-
vensande schrijft een sympathieke
bijdrage ter gelegenheid van An
nie Salomons' 70e verjaardag op
26 Juni j.L, terwijl Chris de Moor
een Open Brief aan haa- richt.
De herinneringen uit de oude tijd
van Annie Salomons zelf handelen
ditmaal over J. H. Leopold; deze
herinneringen vormen langzamer
hand een gehele reeks, die van li-
terair-historische en menselijke
waa-de is.
Na verzen van Marja komt een
stuk proza van J Arends, Lente-
Herfst, dat tot thema heeft de al
gehele ontwrichting en aftakeling
bij een jonge man als gevolg van
levensangst. Men wordt hier op
merkwaardige wijze herinnerd
aan soortgelijke uitzichtloze be
schrijvingen uit de school van het
naturalisme* De dichteres
Christine Meyling doet me denken
aan een jonge man die ik gekend
heb. die, in een nieuwe omge-
g verzeild geraakt, daar extra
rukkelijk en extra veel kracht-
nen gebruikte, om het inburge-
ringsproces wat te versnellen. Haar
dichtwerk is zelfs voor een mo
derne vrouw nogal gedurfd, maar
het laatste versje laat, in zijn laat
ste regels althans, tot onze ver
ademing een vrouwelijker geluid
horen:
Liefhebben is lelijk
en ouderwets men doet
het niet meer ik
weet het ik werk
ook met handen en
voeten om mijn hart
te boven te blijven.
Het hart Is er dus, gelukkig.
Voorts zijn er verzen van Guillau-
me van der Graft, interessant en
een beetje cryptisch als altijd, als
ook kleine gedichten van Juliette
Hoornbeek Paul Rodenko droeg
een essay bij, getiteld: „Littera
tuurgeschiedenis: Een Pseudo
Wetenschap, of Wij en de Klassie
ken". Het is weer zeer knap. ge
tuigt van belezenheid en combina
tievermogen en kan ongetwijfeld
ertoe bijdragen de literaire situa
tie van het ogenblik te verhelde
ren, waarmede overigens de bete
kenis van dit opstel niet uitgeput
is. Voorafgegaan door een Be
schouwing en Verantwoording
volgt dan Evert Straat's vertaling
van Euripides' Herakles, geschre
ven in opdracht van de lustrum
commissie 1955 van het Leidse Stu
dentencorps ter gelegenheid
het 76e lustrum v.
versiteit te Leiden.
C. R.
^e#t gravamen^
tsgen de ^^Dordtse leerregels
ANGLICANEN en
METHODISTEN
DE stad Utrecht heeft aan de
rand naar de kant van De Bilt
Zeist een klein, verrukkelijk
rozenpark. Wie in de buurt
moet zijn, te vroeg is en daar
voor een half uur neerstrijkt,
juist in de tijd dat de rozen
enige dagen tevoren uitgekomen
zijn, kan er een idylle beleven.
Er is, op dit middaguur, vrij
wel niemand. Eerst wandelt
men er bedachtzaam, omheen,
even misleid door het raster
werk. dat echter alleen maar
honden en kinder
wagens buiten wil
houden. Dan vindt
men de ingang.
Men sluit het hek
achter zich dicht
en hervindt zich
midden tussen de
rozen, gele. witte,
bleekrose en don
kerrode, koog-
klimmende en
laag-groeiende, nauwelijks ont
loken en al angstig-open bloei
ende rozen. Rozen over pergo- I rose, witte
en rozen in perken. Ga zen door, met achter mij de
aan adem in melodieuze, drifti
ge zangslagen ontlaadt. En nu
is er nog niet eens zon! De lucht
is egaal grijs, maar het is zwoel.
De rozen kruipen als het ware
op je schouder, ze kriebelen
in je hals; je kunt je niet be
wegen of je raakt ze aan. „Dies
sind die Tage der Rosen"; men
herinnert zich de veel gevraag
de gramofoonplaat, een tikje ba
naal met die Richard Tauber,
maar die, nu ik hem alleen in
de herinnering hoor, toch een
levend contact met
de rozige werke
lijkheid om me
heen onderhoudt.
JNTUSSEN is de
grote wijzer op
de klok zichtbaar
verschoven. Twee
bronzen slagen val
len gewichtloos in
het rosarium. Van
mijn bank opstaan
de, slenter ik met een omweg
naar de uitgang, tussen gele.
donkerrode
zitten op deze bank en heldere slag van het bedrijvige
adem langzaam in en uit. Een vinkje de stadsdrukte tege-
vinkje, opvallend mak en een moet.
beetje mank, hobbelt over het C. R.
grint naar je schoen toe. Hij
moet telkens even stilhouden
om zijn slag te slaken en drib
belt dan weer door. Zelfs onder
het lopen begint zijn keeltje
te trillen en komt er een mis
lukte slag uit, Het lijkt of hij
een teveel aan adem heeft en
dat zal wel komen omdat zijn
hartje te snel slaat. Onderwijl
pikt hij telkens naar onzichtba-
dingen.
Zeister predikant beoogt leeruitspraak van
de Hervormde synode
IN MEER DAN HONDERD JAAR is in de Ned. Her
vormde Kerk geen leertucht geoefend. Vragen aan
gaande leer en belijdenis kwamen niet aan de orde.
De nieuwe kerkorde opent weer de mogelijkheid deze J
,T De synodes van de (Angli-
vragen omtrent het belijden der kerk te bespreken. Vol- caanse) bisdommen Canterbury
gens artikel 10 van de kerkorde moet een predikant bSsïtopp^°bFUhe?
prediken en leren in gemeenschap met de belijdenis der gemachtigd om met de Metho-
m disten besprekingen over een
vaderen. Wanneer men zich met een bepaald stuk der eventuele hereniging te voeren.
leer niet kan verenigen op grond van de Heilige Schrift bereidheid' v»nAngUcaanlê
kan men een gravamen indienen bij de kerkelijke ver- fngenAich^ookVfot Sde°«n-
gaderingen, waarop de kerk dan heeft te onderzoeken dere Engelse kerken uitstrekt,
of de aangevoerde Schriftbewijzen deugdelijk zijn en De eerste stoot tot een even-
een bepaald leerstuk der kerk gewijzigd dient te worden. ken^ta^ngSand gat de'aa*"-
Ds A. Vroegindawey, Ned derheid van stemmen heelt de
Herv. predikant te Veenendaal provinciale kerkvergadering be- yan SynOCjes is des te be
schrijft hierover in De Hervorm- slist, dat dit gravamen niet langryker omdat de president
de Vaan, het orgaan van de zal worden doorgezonden naar van de Methodistische kerk. dr.
Bond van Ned. Herv. Mannen- de generale synode, opdat deze Leslie Weatherhead als een
verenigingen op Geref. Grond- er een eindoordeel over zou overtuigd voorstander van de
slag, dat men zijn hart vasthoudt vellen. Wèl heeft zij uitgespro- oecumene bekend staat,
wanneer dergelijke vragen thans ken. dat er rondom de verkle-
aan de orde komen. Ook de zing zeer veel vragen liggen, Ter gelegenheid van het 700-
kerkelijke vergaderingen. zo die voor de vele gemeenteleden jari» bestaan van de Dom in
schrijft hij. zijn zo ontzonken moelek te verstaan zijn. Daar- Altenberg heeft de minister voor
aan de belijdenis der kerk. dat om heefft ze aan de generale de Cultuur van Westfalen,
men wel zeer voorzichtig te synode verzocht deze dingen in Schiitz, een rede gehouden over
werk mag gaan. Zonder uit die de kerk aan de orde te stellen, de betekenis van de Dom. Bij
belydenis te leven, zou men ge- waarby ook aan de synode v r- de rede waren zowel Lutherse
neigd kunnen wezen om ver- siag is uitgebracht van de brede als Roomse kerkleiders vertegen-
anderingen en wyzigingen aan behandeling van het gravamen woordigd. In de Altenburger
te gaan brengen tot grote schade op de provinciale kerkvergade- Dom werden zowel Roomse als
van de kerk. ring. Lutherse diensten gehouden.
Dezelfde schryver betuigt in
DOMINEES en HOKLOGES
een breed gravamen dingen naar
voren bracht verband houdende rt£ZE WEEK trof het mij zo schrijft ds. W. Wilman uit
mei de prediking en me: de Oudeschoot in „Woord en Dienst": in twee gesprekken, die
belydenis. Hij is bezwaard tegen V0erd6i dat het horloge van de dominee zulk een nadelige
enkele stukken van de kerke- invloed heeft op preek
Graag vraag ik, als ik iemand ontmoet uit een andere ge-
■■i■riMÉÉ nt
de kerke-
ïyke leer, zoals die zyn neer-
raet8dname 6 tegende^dubbele meente" naar "het gemeentelijk leven en de prediking
praedestinatie, die ds. Duetz ii
byzonder.
itrijd acht met dé Heilige Schrift Eerste gesprek: Hoe preekt jullie dominee? Antwoord: Hij kan
het wel goed,
meestal doet hij er niet te veel voor. Vooral
De kerkeraad van Zeist °oj"" ajg j,y telkens die dikke knol van zijn gouden horloge te Door
deelde hel beter aeze icwesue
voorlopig te laten rusten,
schijn haalt, weet je wel zeker, dat het niets wordt. Dit was in
voorlopig ie iiipu Friesland
de kerkord^op de^provindak In Gelderland schijnen de horloges dezelfde nadelige invloed uit
kerkvergadering in Utrecht, te oefenen. Hier kreeg ik ten antwoord op dezelfde vraag: „De
Daar heeft men breed en diep- eerste twintig minuten wel goed, maar als hij dan met grote
gaand over de vragen van de zwaai van zyn arm zijn togamouw laat terugwijken om op zyn
belijdenis gesproken. Met meer- polshorloge te kijken, weet heel de gemeente al dat hij gaat her-
kauwen".
Zou het in andere provincies ook zo zyn? Ik heb my eigenlijk
de tijd niet gegund dit te onderzoeken omdat ik vind dat hier
zonder uitstel iets tegen gedaan moet worden.
Wie leert de dominee om uit het Evangelie en niet op de klok
te preken?
Ambtelijk gezag
van ouderling
Moeten we onderscheid ma
ken tussen de ouderling als
broeder en de ouderling als
ambtsdrager? Moeten we hem,
wanneer hij ambtshalve komt,
dus komt in zyn kwaliteit van
HET is hier een oase aan de
rand van de stad. met op
enkele honderden meters af
stand een van de drukste ver
keerswegen van Nederland.
Hier hoort men niets. Tegen
over ons een behoorlijk grote,
tamelijk nieuwe kerk met een
flinke torenklok, die met haar
wijzerplaat er aan herinnert,
dat idyllen aan tijd gebonden
zijn. Hier zit ik niettemin, in de
deU,Ryksunï- I rozen' met ^at kleine, enthousi-
Shakespeare in goedkope serie
In de Prismareeks van Het
Spectrum te Utrecht zijn Sha
kespeare's Koning Richard III,
De Vrolijke Vrouwtjes van
Windsor en De Storm in de
vanouds bekende Ned. verta
ling van dr. L. A. J. Burgers-
dijk verschenen. Met toestem
ming uiteraard van A. W. Sijt-
hoff te Leiden, sinds jaar en
dag de uitgever van deze ver
taling. Het is toch eigenlijk
geen geld: drie zulke voortref-
fèlijke toneelstukken in één
bandje. Natuurlijk, men kan
aanvoeren, dat Burgersdijk zo
langzamerhand zijn tijd heeft
gehad Maar de vertaling, zij
moge niet modern zijn of mooi,
zij is in ieder geval juist. Van
Richard III verscheen nog niet
zo lang geleden bij de Wereld
bibliotheek een herdruk van de
vertaling van A. Roland Holst.
Om u even het verschil te la
ten zien: de beginregel wordt
door Burgersdijk als volgt ver
taald:
„GLOSTER. Nu werd de win
ter onzer wreev'le stemming
Tot blijden zomer door de
zon van York;"
A. Roland Holst vertaalt:
„GLOSTER. Nu werd ons
wintertij van tegenzin
Tot gouden zomer door die
zon van York:"
U mag zelf uitkiezen aan wel
ke vertaling u de voorkeur
geeft Maar desondanks b'ijven
wij erbij: wat Prisma doet met
deze uitgave, verdient de dank
van alle Shakespeare-bcmin-
naars. E. G.
VIJL DOMINEES
IN EEN AUTO
NAAR PARIJS
De vijf vrijgemaakte Gere
formeerde predikanten van
Enschede hebben samen een
reisje naar Parijs gemaakt.
Twee dominees hanteerden om
beurten het stuurrad en via
het Sauerland en Luxemburg
reed men naar de Franse
hoofdstad. De reis duurde een
week. De kerkeraad van En
schede had zijn bijzondere me
dewerking hieraan gegeven.
Ds. Drost heeft gedurende deze
vacantietrip de pastorale zor
gen van zijn vijf collega's op
zich genomen.
Drive - in kerk
in Sarasota
Geen vacant ie zonder het
Evangelie zou men bij dit
plaatje kunnen schrijven. De
New Whitfield Estates Pres
byterian Church, die het ini
tiatief nam voor het organi
seren van de drive-in kerk in
Sarasota (E.S.), waarbij iedere
automobilist een luidspreker
in zijn wagen krijgt, zodat hij
geen woord van de preek be
hoeft te missen. De drive-in
kerken oefenen een grote
aantrekkingskracht uit op hen,
die er niet zo gauw toe komen
een kerk binnen te gaan.
nmhnnaTSn nn^MHoïiiiir iE aangevallen worden, wordt
broeder by ons op visite komt?
We waren in een onzer grote
steden er onlangs getuigen van
dat een lid van de jonge ver-
keersbrigade. in dit geval een
meisje. gewapend met het
„spiegelei" op de stoep stond
en achter haar een groepje jon
gens en meisies zo ongeveer van
haar leeftyd. Op het moment
dat dit jonge verkeersbrigade-
lid het gewenst leek, stapte zij
de ryweg op. stak het spiegelei
omhoog en onmiddellyk trok
groep jeugdigen de straat
Maar aan de overkant aange
komen voegde zich het meisje
dat hen overgeloodst had. by
hen en nu begon er een gezellig
roffeltje, waarby de verkeers-
regelaarster het vooral moest
ontgelden. Haar gezag was nu
weg. Toen ze ambtshalve han
delde was de hele groep stipt
gehoorzaam maar nauwelyk was
zij weer ambtloos, de anderen
gelijk in waardigheid, of haar
gezag was weg en daarmede
het ontzag, haar nog zo even
betoond. Was dat voorbeeld van
wat ambteiyk gezag betekent?
(Uit: De Christen Bapt.
Weekblad).
Prof. dr. J. de Graai, de
nieuwbenoemde hoogleraar in
de ethiek en de encyclopaedic
aan de rijksuniversiteit te
Utrecht, zal op 24 October a.s.
zijn ambt aanvaarden met een
inaugurale oratie. Dr. De
Graaf, tot dusver voorganger
van de afdeling Arnhem van
de Ver. v. Vryz. Hervormden,
zal zich half Augustus met
terwoon in Utrecht vestigen.
Albert Schweitzer zal in
de herfst naar Europa komen.
Hy zal dan o.a. voor de Franse
Academie voor politieke we
tenschappen te Parys een
voordracht houden.
EEN overzicht van de Hon
gaarse pers in de laatste
maanden levert het bewijs
van een nieuwe anti-religieuze
campagne kennelijk op hoog in
tellectueel peil door de commu
nistische autoriteiten georgani
seerd.
campagne,
wel ook IBVMi
gieuze boeken van buitenlandse
auteurs onlangs op.de markt is
verschenen. Een van de be-
sche 18e eeuwse atheïstische fi
losoof Paul Holbach, onlangs
vertaald en uitgegeven door het
staatsuitgeversbedrijf Szikra.
Het thema van dit boekwerkje
is, dat de begrippen God, de
geest en onsterfelykheid de
ergste dwaalbegrippen zyn van
de menselyke geest; dat geloof
in God wordt aangewakkerd
door ellende en bygeloof, en
dat de mens slechts een sterfe-
lyk en vergaand voorwerp is.
Andere in de laatste tyd ver
taalde boeken zyn een Sowjet-
handboek voor anti-religieuze
eropaganda en verschillende
oeken van Franse auteurs.
Een artikel over de houding
van partij-leden tegenover de
religie verscheen in het partij
blad fropagandaistaHoofd
zakelijk zich richtend tot par
tij-functionarissen, stelde het
vast dat er geen compromis
mogelijk is tussen de partij
ideologie en de religie en het
berispte die partij-leden en
functionarissen, die tijdens het
betrekkelijk liberalebetwind
van de „nieuwe koers" onder
premier Imre Nagy weer gods
dienstoefeningen bijwoonden,
of althans in de kerk getrouwd
artikel is het gëb
periodieken voor de verbreiding
van anti-religieuze propaganda
en het geven van aanwyzingen
van de Party meer algemeen
geworden. Een aflevering van
„Termeszet es Tarsaaalom"
'blad van de Vereniging voor
het Propageren van de Weten
schap en Sociologie) gaf con
crete instructies aan de leden
van de vereniging met het oog
op de nieuwe campagne. De
behoefte aan atheïstische pro
paganda werd openlyk uitge
sproken. wellicht voor het eerst
in Hongarye, waar dè term
„atheïst" zelden officieel ge
bruikt werd in connectie met
anti-religieuze aanvallen.
Het artikel behandelt een bij
eenkomst van de leiders van
de vereniging (betrokken bU de
anti-religieuze campagne), wel
ke georganiseerd was voor be
spreking van de resultaten van
het afgelopen jaar en het vast
stellen van richtlijnen voor de
toekomst. Er waren klachten,
dat sprekers, die anti-religieuze
lezingen hielden, dikwyis him
hoorders tegen zich innamen,
omdat zy verwaand en sarcas
tisch waren.
Uit het rapport van de „Ter
meszet es Tarsadalom" blijkt
duidelyk, dat al het werk van
de vereniging gericht is op het
verspreiden van wetenschappe-
üjk atheïsme onder het volk.
Kerk in Zwitserland:
geen probleem
Aan Zwitserland zijn ds onthul
lende verschrikkingen voorbijge-
{aan. met «la gevolg dat het ker-
eiyk gebouw zorgvuldig onderhou-
rdoor Juli? het ge-
heeft ge-
frk la hier
lid
toe bevestigd en krijgt Ser dezer ge
legenheid een vaderlands horloge.
Iedereen betaalt automatisch zijn
kerkbelastingdie bij de sUatabe-
lasting is inbegrepen. De predikan
ten en de vele nndere kerkelijke
oordeel uit
verschil in
op menig gebied
oudlng dat zich
ussen een Zwit-
Nederlander geldend
zij verre daarvan,
n slechts constateren,
(teers ongehoord veel
Een levenssfeer, die
negatief beoordeeld
Duyvendak Jr. in hat
