7
El Principe sin Protocolo
Nederlanders leerden iets over
Latijns-Amerika
Leiderdorps onderwijzer vertaalde een
boekje uit het Frans
Qverstapjes
NIEUWE LEIDSCHE COUBANT
3
DINSDAG 12 JULI 1955
de Prins zonder toni-tam
Door de bezoeken van Prins Bernhard kregen
de buitenlandse Nederlanders, zowel natio
naal als internationaal, even „het zonnetje" waar
ze al zo lang recht op hadden. Niet alleen, dat
tijdens de reizen rechtvaardige onderscheidingen
werden toegekend, maar vooral kreeg men in de
soms wel zeer verdeelde Nederlandse kringen weer
nieuwe inspiratie tot samenwerking. De Prins
is altijd van mening geweest, dat de Nederlanders
in den vreemde als het ware een bruggenhoofd
vormen, waarop de exporteur bij benadering van
de desbetreffende markt kan steunen. Een blijven
de stroom van emigranten betekent bovendien
een niet te verwaarlozen vraag naar Nederlandse
producten, niet zozeer misschien van levens
middelen hoewel een harinkje in den vreemde
wonderen kan doen maar vooral van landbouw
werktuigen en huisraad, waarmee men gewend is
om te gaan.
Het mes sneed aan de andere
kant, omdat de Prins direct in
contact kwam met landgenoten,
die de praktijk in het buitenland
van nabij kenden, hadden gevoch
ten voor hun bestaan, gewonnen of
verloren, maar die wijzer waren
geworden. Ik voel mij gelukkig te
rapporteren, dat Prins Bernhard
voor deze Nederlanders altijd tijd
beschikbaar maakte. Ik heb meer
malen dergelijke gesprekken in de
nacht zien eindigen, met de land
genoot netjes in het zwart en de
Prins (niet zo netjes) in pyjama.
Prins Bernhard
hield in de
hoofdstad van
Uruguay, Mon
tevideo, een
korte redevoe
ring voor het
wereldnieuws
van de film.
Later heb ik uit de verslagen
die de Prins aan de regering
ïitbracht, of in redevoeringen
bij jaarbeurzen of bij Latijns-
Amerikaanse aangelegenheden
heel wat uitlatingen ontmoet,
die kennelijk uit de particuliere
gesprekken waren ontsproten.
Ik heb ook zelden dr. De Graaff, in
vele opzichten 's Prinsen economische
secondant, benijd, wanneer hij in de
nacht de stapels notulen van derge
lijke zakelijke gesprekken mocht uit
werken.
Een derde en misschien wel het be
langrijkste effect van deze goodwill-
reizen werd in ons eigen vaderland
bereikt. Latijns-Amerikaanse landen,
personen of zaken die zelden of nooit
onder de Nederlandse aandacht kwa
men, geraakten plotseling dank zij
pers. radio en hhn m de publieke
belangstelling. Zuid-Amerika heeft
nooit veel populariteit in Nederland
genoten. Daarvoor waren we te zeer
op het verre Oosten en Noord-Ameri-
ka georiënteerd en hadden het boven
dien te druk met onze eigen zaken in
Europa. Ik herinner me van mijn
eigen middelbare-schooltijd, dat we in
een week kléar waren met Latijns-
Amerika, een continent dat enige ma
len groter is dan Europa! Pas, toen ik
door mijn reizen wat meer ervaring
had verworven over het .nieuwe"
continent, ontdekte ik in Nederland
een ontstellend gebrek aan kennis. Als
men de Nederlandse middelbare scho
lieren zou opdragen in een opstel vast
te leggen, wat de jongelui aan kennis
over Latijns-Amerika hebben ver
gaard, dan durf ik te geloven dat al
leen de brillantste koppen en mis- i m imriino
schien zij, die er een geemigreerd AJtIAIejUKo
familielid hebben wonen, het tot
opsomming van twintig feiten met
massa onzin zullen brengen.
zich te lokken. Zelfs
tenstad bij uitstek als Rio de Janeiro
is eigenlijk altijd weinig werfkracht
uitgegaan. Slechts Mexico heeft in de
Verenigde Staten voldoende propagi
da gemaakt om zich jaarlijks v
Pas in de laatste tijd is daarin
verandering gekomen, vooral ook,
dank zij enkele regimes, die naar
mogelijkheden zonnen om zich op
een internationaal platform te
handhaven of te rechtvaardigen.
Zo begon Perón als eerste met een
staatszender die in acht vreemde
talen regelmatig uitzond terwijl
bijvoorbeeld het boek van zijn
vrouw maar liefst naar ik meen
in 21 talen werd verspreid. Het
gevolg is dan ook geweest dat van
alle Zuid-Amerikaanse landen men
in Europa verreweg het meeste
van Argentinië afweet en dat is
dan toch hoe men ook over
Perón moge denken van zuiver
Argentijns standpunt bezien een
verdienste van de man. Maar zelfs
nu nog kan men op de Latijns-
Amerikaanse Ambassades en Lega
ties in Nederland betrekkelijk
weinig materiaal verkrijgen en
vaak alleen in het
Engels omdat het
niet de moeite
loont folders en
brochures te
druk in het Ne
derlands.
moet zeggen, dat, eenmaal op mijn
buitenpost beland, ik zelden zoveel
nonchalance, luchthartigheid, om niet
te spreken van gestumper heb gezien,
juist van Nederlanders. Zodra Latijns-
Amerika, vooral ook dank zij de prin
selijke reizen, „in de mode" kwam,
ontwaakten blijkbaar vele amateurs
die plotseling „Zuid-Amerika gingen
doen"!
Nu verwacht ik niet, dat een Neder
landse ondernemer direct de Spaanse
of Portugese grammatica ter hand zal
nemen, of enige tienduizenden guldens
gaat besteden aan een verkennings
reis, maar ik had zeker verwacht, dat
hij zich via populaire geschriften, of
dank zij inlichtingen bij de instellin
gen die zich speciaal met dit continent
bezig houden, de meest elementaire
begrippen hqd laten bijbrengen om
zich over de mogelijke nieuwe markt
te oriënteren. Met uitzondering van
enkele grote bedrijven is die interesse
en kennis maar bedroevend.
BOEKEN
ook op ander gebied blijkt
aan belangstelling, of zo
In*-
rflta
Trouwens o
het gebrek
men wil, degelijke interesse duidelijk.
Voor enige boeken over Zuid-Amerika
geen belletrie, maar informatieve
lectuur konden de uitgevers
MAGER PLAATSJE
kaanse nieuws over het algemeen
mager plaatsje, en
kele potentaten, re
voluties of voetbal
uitspattingen uitge
zonderd. In dit
verband verdienen
twee scribenten
bijzondere lof, Mr.
Willem v. Balen en
mijn collega Chris
van Balen, die al
ver voor de laatste
wereldoorlog in
boek en krant aan
dacht vroegen voor
de nieuwste we-
rel<J- terwijl ik
persoonlijk meen in
Prins Bernhard pers, radio en le-
gesprekken zingen een beschei
den steentje te heb
ben bijgedragen. Maar Zuid-Amerika
schijnt bij ons nooit populair te zijn
geweest, omdat het als continent in
wording, maar matig was ontdekt en
het herhaaldelijk met „binnenbrand
jes" had te kampen, die in het o zo
democratische en o zo beschaafde Ne
derland alleen maar onsympathiek
aandeden. Dank zij het Spaans en
Portugees van Latijns Amerika is
veel, wat door Amerikanen zelf over
hun landen werd gezegd en geschre
ven, aan Nederlanders ontgaan. Wij
leren immers op school nog altijd lie
ver het Frans, als cultuurtaal voor
Europa niet weg te cijferen, maar als
spreek- en handelstaal reeds verre
overvleugeld door het Spaans.
Dan zit een deel van de schuld bij
de Zuid-Amerikanen zelf, die nooit
enig geld en moeite hebben besteed
aan de internationale propaganda en
zelden hebben getracht toeristen tot
Toch is er
weer een Neder
landse eigenschap
aan te wijzen, die
belangstelling in
Zuid-Amerika dui
delijk demon- Dr. de Graaf
streert. Ik heb notulen
voor mijn afreis
naar Zuid-Amerika altijd gedacht,
dat de Nederlandse zakenman be
hoorde tot de „grondigste" en
degelijkste, die de wereld had
voortgebracht. Voor mij was onze
vooroorlogse welstand, onze politieke
en economische betekenis in de we
reld daarvan een getuigenis. Maar ik
vaartmaatschappij nodig
uitgaven te doen verschijnen. Ik vraag
mij ook af, hoeveel bedrijven, die op
Zuid-Amerika handelen, werkelijk be-
al noodzakelijk omdat toestanden
omstandigheden zich daar met de dag
wijzigen in Zuid-Amerika. Met schaar
en lijmpot de kranten afspeurend (Fi
nancieel Dagblad bijvoorbeeld) en de
officiële inlichtingen (van Regerings
voorlichtingsdienst. Nederlands Zuid-
Amerikaans Instituut, maar ook de
Zuid-Amerikadiensten van Belgen,
Duitsers en Engelsen!) archiverend
verwerft men niet alleen een goed in
zicht in de situaties op het nieuwe
continet, maar bovendien zal men uit
politieke en economische gebeurtenis
sen in Zuid-Amerika zakelijke conse
quenties kunnen trekken, die stellig
voordeel zullen opleveren.
In onze volgende aflevering:
De Prins legde duizenden kilo
meters af.
Tientallen malen werd stram in de houding het volkslied aangehoord.
Bevorderingen aan het
Stedelijk Gymnasium
De lijst van bevorderingen aan het Ste
delijk Gymnasium in ons blad van giste
ren gepubliceerd, was niet volledig. Hier
volgt de aanvulling. BevordeuL tot de
vierde klasse werden Emmy Fischer, Ge
rard de Groot en Annemarie Haantjes.
Voorts werden bevorderd tot de zesde
klasse Ronald Feitkamp, Jan Geelkerken,
Thomas Hoogendoorn en Annelies Kreuk
niet.
Mutaties aan de Leidse
Universiteit
Met ingang van 16 Juli is aan dr E. H.
H. Niggli op zijn verzoek eervol ontslag
verleend als hoogleraar.
Dr Th. G. van Rijssel, thans hoofd van
de laboratoria voor pathologisch-anato-
misch onderzoek van de vereniging „Het
Nederlands Kankerinstituut", is benoemd
tot gewoon hoogleraar In de faculteit der
geneeskunde om onderwijs te geven in de
pathologie en anatomie.
De aan de heer I. A. Huneidi verstrekte
opdracht tot het geven van onderwijs ln
het Arabisch is beëindigd. Een soortgelij
ke opdracht is thans gegeven aan de heer
S. E. Tawfik te Hilversum.
Hoe de verkeerstelling
in haar werk ging
Op verscheidene plaatsen in en om
Leiden zijn vandaag de verkeerstellingen
gehouden. De telposten, ingenomen door
scholleren en padvinders, zowel meisjes
als jongens, waren verdeeld in de drie
groepen: buitenposten, Singelposten en
binnenposten. De eersten lagen om de
stad heen op de toegangswegen, de Sin
gelposten vormden een ring binnen de
lijn der buitenposten en de binnenposten
bevonden zich in het centrum van de
stad. Zo konden de gangen van het ver-
kreer precies worden nagegaan.
Om ook een beeld te krijgen van de
drukte op de parkeerplaatsen, werden
daar elk half uur de aantallen gepar
keerde wagens genoteerd. Het verkeer
werd in rubrieken verdeeld in binnen
landse en buitenlandse wagens en in
vrachtauto's en personenwagens o.a.
De telling, die onder leiding stond van
de dienst van gemeentewerken, zal waar
schijnlijk bijzondere interessante gege
vens opleveren over de verkeerssituatie
in Leiden. Het zal echter wel enige tijd
duren, voor de vloed van gegevens is
verwerkt.
Eindexamens afd. M.M.S.
van H.B.S. voor meisjes
De volgende leerlingen van de afde
ling M.M.S. van de H.B.S. voor meisjes
zijn geslaagd voor het eindexamen: A. P.
Admiraal. Katwijk a/Zee; E. van Baaren,
Leiden; A. Boeré. Oegstgeest; T. Bos,
Wassenaar; H. Brandts Buys, Leiden; A.
van Ees, Leiden; O. Groenenwoud, Rijns-
bure: R. L. Haanstra, Voorschoten; E. C
Hermsen, Leiden: I. Kool, Wassenaar;
S. L. van der Mark, Leiden; I. A C
Moerman, Voorschoten; D. Monasch (De-
bora), Wassenaar; A. H. H. Munting, Lei
den; A. Niemeyer. Noordwijk; J P Post,
Leiden: M. Riigebregt. Oegstgeest; Y. L
Samsom. Alphen a d. Rijn: A. S Sölner.
Oegstgeest; I Verbeek. Leiden: G. J.
Zweers. Leiden; M. J. C. van Burlnk,
Leiderdorp; T. S. J. Dronkers Leiden;
A. J. Drost, Voorburg; B E M. Grave-
steyn, Leidschendam: E. L. Janse, Was
senaar; H. E. N. Kamsteeg. Oegstgeest;
E. van Kerkhof. Leiden; B v d. Lecq,
Voorschoten; P. A. van der Marei, Val
kenburg (Z.H.); H. van de Moortel. Lei
den; C M. S van Regteren Altena. Oegst
geest; E van Rhijn Leiden: D Rijnsbur
ger. Leiderdorp; T. Tijmstra Leiden; T
H A Witte, Voorhout; J. D. Young, Voor
schoten.
Agenda van Leider
Dinsdag
Wijkgebouw Pniël, 8 uur: herdenking
40-jarig bestaan kinderkerk.
Woensdag
Hooglandse kerk, half 88 uur: Avond
stilte.
Rehoboth 8 uur: C.B.P.B.-bijeenkomst.
Spreker dr A. Kuyper, kinderarts te
Oegstgeest.
Alexanderstraathoek Bernhardkade.
7.30 uur: interkerkelijke samenkomst.
Sprekers ds C. van der Weele, Chr. Ge-
ref. predikant en de heer Stikkelorum
Medewerking van Chr. Geref. Zangkoor.
Donderdag
Gulden Vlies, 24 uur: intiem afscheid
dr H. Schilp, directeur Chr. kweekschool;
half 5—6 uur: openbare receptie.
Burcht, 2 uur: feestmiddag verkeers-
brlgadiers.
Pomona-terrein, half 8half 10: Leidse
Jeugd Actie, slotavond zomercursus veld-
terreinspelen.
Tenl
itellingeD
volkenkunde. 10—5
Rijksmuseum
uur: Japanse kleurendruk - houtsneden
Kuntsada (tot 15 Juli), en „Zo zien zij
ons" (de Europeaan gezien door ander*
volken), tot 2 October
Lakenhal, 95 uur: Moderne Belgi
sche oeeldende kunst (tot 18 Juli).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Herdingh en Blanken, Hoge-
woerd 171, tel. 20502. en apotheek Reijst,
Steenstraat 35. tel. 20136.
Vereniging „Oud Leiden"
houdt excursies
De Zede/eer voor Kinderen
Maar het geestelijk product van de
dorpsdichter werd nooit uitgegeven
O PEUREND NAAR LITERATUUR over Leidens oude geschiedenis,
•7) ontdekten wjj bij een Amsterdamse antiquair een curieus boekje,
waarvan geen tweede exemplaar te vinden zal zijn. Het boekje omvat
87 bladzijden tekst en het aardige er van is, dat het geheel met de hand
is geschreven; een mooi regelmatig schrift waaruit men direct de hand
van een schoolmeester herkent.
zedekundige verzen, ingerigt naar
vatbaarheid der kinderen,
door Ch. G. Morel de Vindé. Pari)i
Uif het Fransch overgebracht door
Jb Hage. rustend onderwijzer te
Leiderdorp in 1859
Zo luidt de titel.
Deze Jacob Hage interesseerde ons. Hij
heeft zich tenslotte heel wat moeite
getroost en zal veel geduld en tijd nodig
hebben gehad om dit boekje samen t<
stellen. Wij zijn dan ook eens naar d<
gemeente-secretarie van Leiderdorp ge
stapt .om te trachten wat naders omtrent
deze dorpsdichter aan de weet te komen.
Dank zij de prettige medewerking van
het personeel aldaar zijn wij hierin ge-
Op Zaterdag 30 Juli houdt de vereniging I s:"Jd Een veel ""-wogen leven werd
.Oud-Lelden" een middagexcursie naar'0"5 met «MChlldenl. hetgeen echter ook
Kennemerland, waar de Lustplaelse Bee-1 ,e vrwachten was uit de gezapige
kesteijn bezocht zal worden met het 17de j e
park. Daarna zal men de uit 1150
daterende Romaanse Kerk in Velsen be
zichtigen en tenslotte de ruïnes van Bre-
Op Dinsdag 26 Juli wordt een excursie
aar Rijnsburg gehouden. In het gemeen
tehuis zal een kleine expositie bezichtigd
worden en in de Hervormde Kerk zal
voordracht over Rijnsburgs ge
schiedenis te houden door de heer S.
Leenheer kunnen beluisteren. Op een
korte wandeling zal het gezelschap het
Spinozahuls met zijn bibliotheek bezoe
ken.
Vakschool voor meisjes
Voor het examen kinderverzorgster
roor koloniehuizen, uitgaande van de cen-
rale raad voor kinderuitzending, zijn ge
slaagd de dames M. Altona te Alphen aan
eten Rijn, C. A. Goedhart te Leiderdorp,
Hazenoot te Noordwijk, E. de Jong te
Leiden, F. Limburg te Sassenheim, I.
Felix te Boskoop, J. van Nieuwkerk te
Rijnsburg. W. van Proosdij te Leiden, G.
Woerden te Lis se en B. van Dam te
Oegstgeest.
Eén leerling werd afgewezen.
Burgerlijke stand van Leiden
W T A Bergers en C P M
Jongmans; G. Boere en L van Slooten;
H. de Jong en C B Valintgoed.
Jaurens J F, zn v L Gul-
demond en S Seriier; Johanna J L, d v
G A Lotte en T Vos; Hans, zn v C F Ver
schoor en G Wiekhart; Robert A F. z v
d Mark en C Wallaart; Leendert, z
d -Velden en J Versteeg; Maria C A.
d. v. L v d Velden en J Versteeg; Ermina
AM, dvFHvd Poel en J C Kok; Maria
C, d v A C Groothoff en J A Valk; Her-
manus, z v H de Best en A Jonker, Hui-
bert, z v H de Best en A Jonker; Laurens
M L, z v J Bakker en L B P Compter;
Cornel is, zn v T W Pet en E Overdijk;
Jan W H, z v H Matters en P W Haas
broek; Yvonne, d v M Vermond en E A
Godthelp; Johannes K, z v J Selier en
J Slpkens.
den: K de Leeuw, wedn. v
Heemskerk, 88 jr; p A Verhaar, m 70
jr; H Aartssen, huisvr. v Hoogkamer, 40
G Bouwmeester, wed. v V. d. Tang,
|r; Fde Vries, m., 82 jr; G Bijl, wed.
Reints, 80 jr.
waarin Jacob Hage leefde-
Hij werd 1793 te Amsterdam geboren en
koos. na de school te hebben doorlopen,
het ambt van onderwijzer. In 1817 vin
den wij hem vermeld als ondermeester
te Koudekerk. Een erg winstgevende be
trekking zal dat niet geweest zijn; waar
Jacob verder inmiddels was getrouwd,
wilde hij -graag vooruit in de wereld
Toen dan ook in Leiderdorp een nieu
we onderwijzer werd gevraagd, sollici
teerde hij naar deze baan en met succes
In het notulenboek lazen wij hierom
trent, dat de school van Leiderdorp hem
op de 27ste November 1817 de volgende
brief heeft geschreven:
„Ik heb ed eer U hier nevens te doen
..Ik heb de eer U hier nevens i
toekennen de acte van aanstellii
„Klein Arlis" in Leiden
Museumschip met levend
en dood materiaal
Behalve de vele musea is er van mor
gen tot en met Maandag 25 Juli ook nog
een museumschip in onze stad te vinden.
Bij de Blauwpoortsbrug ligt het reizend
natuur- en praehistorisch museumschip
„Klein Artis". Het doel van deze reizen
de tentoonstelling is de natuur- en pre
historische kennis te vergroten en d«
mensen ook meer bekend te maken mei
de voortbrengselen van overzeese gebie
den. De hele verzameling is 2000 stuks
groot, levend en dood materiaal. Deze
verzameling is bijeengebracht door grote
verenigingen en door de initiatiefnemer,
de heer W. J. M. Deutz, de vader van de
tegenwoordige eigenaar.
Het schip is de moeite van het bezoek
zeker waard; er zijn grote volières
prachtige vogels, veel aquaria, twee
soorten aapjes, een papegaai, die lacht,
zingt, fluit, miauwt, blaft en spreekt en
schedels van grote dieren. Een uilenbal,
een maagbal en een paardensteen laten
iets zien van het ipterne van het dier.
Een collectie gereedschappen uit het Ne
derlandse stenen tijdperk, een urn, ro-
meinse voorwerpen (een waterkruik,
graanmolen en een speelschijfje) geven
een goed beeld van de oude tijd. De flora
is ook vertegenwoordigd, evenals de
sectenwereld. Kortom een leerzame 1
toonstelling.
Gevestigde en vertrokken personen
Jn de week van 4 tot en met 9 Juli
Uit Leiden vertrokken:
J Baukema, Groenhazengrt 12. Leeu
warden, Nieuwekade 3; J A Bergmans.
Groenhazengrt 12. Nieuwer Amstel,
Schipholdijk 5; W B S Berkhout, H Mors-
weg 36. Haamstede, Kloosterweg 12: L W
d Blij en fam, L Morsweg 72, Hazers-
woude, Burg Warnaarkade 8; C G Boe
laars, W Rozenstr 16a, Rotterdam, Ma-
thenesserlaan 372b; J A Boumeester. Nwe
Rijn 25. St Michielsgestel. Ruwenberg-
straat 1; L Brederveld en fam, O Rijn 7.
Castricum, Duinenbosch 24; L A Bremer.
Saksenstr 7, 's-Gravenhage, de Bull-
straat 83; R Chaffy, Terweepark 5, Am
sterdam, O Z Voorburgwal 191 hs; E G
Clarke en fam. Haagweg 43. Canada;
C C Develing, Groenhovenstr 25, Noord
wijk, Zwarteweg 20: A D Douma, Mus-
schenbroekstr 9 a. 's-Gravenhage. Koop-
v Boekerenstraat 39; G van Eijk,
Haarl.str 66. Koudekerk a. d. Rijn, Hoge-
waard nr 206; M I V Forger, Hoflaan 72,
Made ca, Kerkstr 10; A S Freriksen,
Noordeinde 2 a, Bloemendaal, Bloemen-
daalseweg 287; O Frink. O Vest 47, Ver
enigde Staten v Noord Amerika; J v d
Gugten. Roodbstr 37, Rijnsburg. Dubbele-
buurt 38: W A Hartman, Groenhazen-
gracht 12. Nieuwer Amstel, Schiphol
dijk 5; J H Hartog-, Rapenburg 131. Hoo-
gezand-Sappemeer, Parallelweg 11: C
Hoepel. Lijsterstr 28. Weert. Kazerne-
laan 101; A E S Holtz, R en Schiekade 48.
Apeldoorn. Soerenseweg 106; J L Hübner,
Groenhazengracht 12, Nieuwer Amstel,
Schipholdijk 5: A Jansen en fam, Mar-
nixstr 31 A, Nijmegen. N Nonnend weg
PM Jansen. Fagelstr 46, Rotterdam.
Bredcrodestr 67 B: G W ten Kampe.
W Singel 94. Ned Nieuw Guinea; G J H
Kielder en fam, W Pyrmontstr 62. Amers
foort, v Almondestr 7 c; J M Landré,
Roodbstr 34, Nieuwer Amstel, v d Veere-
laan 44: A Over de Linden, Groenhazen
gracht 12 Nieuwer Amstel, Schiphol
dijk 5; H Martijn en fam. Munnikenstr 92.
Canada; C J Noll. Tib Sieeenb str 12.
Haarlem. Adr Loosjesstr 47; W H v Om-
n. Langebrug 19, 's-Gravenhage. F1
Grijpstr 35; J A van den Oord, Maresin-
gel 71, 's-Gravenhage, Goudenregenstr
230; J A v d Reiiden. v d Werfstr 69.
Bergen op Zoom, Vijverberg 74; D van
RhUn, Transvaalhof 20. Katwijk. Remise
straat 46; W J Rijpma. O Vest 47, Arn
hem, Eusebiusbuitensingel 11: A P E Sa-
lomonson. Rapenburg 103, Dordrecht,
Oranjepark 3; G W Sandmann. Rapen
burg 47, Krommenie. Weverstr 71; M C
Schouten. Rijnsb weg 10. Lisse. Romljn-
straat 22; F Slot en fam, 3 Octoberstr 25.
's-Gravenhage, Rijsenb str 7; H Soegljar-
to. H Rijndijk 186 a, Verenigde Staten v
Noord Amerika; J de Vogel-Stigter. Ho-
gewoerd 135. Oegstgeest, Karei Doorman-
laan 23; H Stuart. Beschuitsteeg 8a, Voor
schoten, Bijdorpstr 34; P Suzuki en fam,
Suringarstr 28, Oegstgeest, Spaargaren-
straat 25: M J de Vogel, Marislaan 3,
Oegstgeest. K Doormanlaan 23; J de
GrooLWassenaar en fam. Haarl weg 57 d,
•s-Gravenhage, Jasmijnstr 89; W Weringa.
Wasstr 23. Slochteren. Hoofdweg 104; E
Zürcher en fam. Nw Ryn 89. Oegstgeest,
Ouden-Hoflaan 3.
In Lelden vestigden zich:
J H D van den Bergh, 11 verpleegster.
Rijnsb weg 10; G H Boesewinkel, ass hfd
huish. Mezenstr 2; M W J van der Boog,
onderwijzeres, Fr v Mierisstr 4; M B van
der Plas-Cats, Haven 24 a: G J Duive-
steijn. tuinderknecht, Poelgeeststr 24; H
van Es, ijzervlechter, Oude Vest 97; R R
Forbes de Timmerman en fam, Noord-
eindeplein 8 a; H Goudriaan, Herengr 120;
H M le Grand, arts, v d Brandelerkade 3;
H de Groot, kok. Hogewoerd 96; L Haan
stra. laborant. Maredijk 34 a; P M Hage.
zandstraler. Driftstraat 13 a: U Herst, ma
troos I KM, Noordeinde 2 a; C G H M
Huijsmans, verpleegster. Boerhaaveln 4;
G M Jeroense, J v Houtkade 3; A W
Kamp. Rapenburg 4; J Kamst en fam,
werkmeester textielfabr, Burggravenlaan
117; R Kedde en fam, huisbewaarder.
Witte Singel 24; M C Kersbergen. 11 ver
pleegster, Rijnsb weg 10; C van de Ket
terij. Rijnsb weg 117 a; G Kleiberg. ver
pleegster, Rijnsb weg 10: M H van der
Kleij, verpleegster, Morsweg 110; GAP
de Kort, Korte Mare 22; D Langedijk.
radar-monteur. Boerhaavelaan 21; A M
van Leeuwen, strijkster, Huigstraat 1 a;
H A J van der Linden, dienstbode, Ra-
nenburg 122; J G Nieland. verpleegster,
Leeuwerikstr 6; A Buss-Pot, Steenschuur
7 a; S M Rensink, verpleegster, Rijnsb
weg 10: R E Rhemrev en fam, instru
mentmaker, Jul v Stolberghof 3; V H J
Roose. monteur, Meidoornstr 2; A M Ban-
ning-de Ruiter en fam. Jul v Stolberg
hof 13; F K W C E Kloeg-Seedorf, Jul v
Stolberghof 6; W Sip, betonwerker, L
Zandstr M; E H AM Sutorius, leidster
v/d Mater Amabilischool, Boerhaaveln 9;
A F G Vasen en fam wasindustrieel. Wit
te Singel 15; J L T M Vereecken, arts.
Hoge Rijndijk 204: W de Vlugt, echtgen
v Schuite en fam, Jul v Stolberghof 9;
E Westening, 11 verpleegster, Rijnsb
weg 10; M T Kuijer-Willemsen, wwkamp
Haarl vrt; J J van Wijngaarde en fam,
gereedschapmaker, Ch de Bourbonhof 44.1
ichool-onderwijzer dezer Gemeente, nie«
twijfelende of deze zal U aangenaam
zijn. en Gij aan de verwachting zult be
antwoorden, zo neem ik deze gelegen
heid waar om U Ed. met deze bevorde
ring hartelijk geluk te wensen"
Gezin Hage
In 1818 komt Jacob Hage met zijn
vrouw, C. Paling van Aarlanderveen,
naar Leiderdorp en vestigt zich in de
Kerkwtfk. Uit het huwelijk werden drie
zoons en een dochter geboren. Behalve
de familie Hagen woonden in 't huis nog
drie andere prsonen, t.w. een zekere K.
Wassenburg, afkomstig van Oegstgeest
en ondermeester te Leiderdorp, verder
Lidia Slof. de „meid" en tenslotte P. Ma-
zurel van Woerden, een kwekeling.
Voorzover na te gaan. is het leven vac
de familie Hage rustig verlopen. De kin
deren zijn alle vier getrouwd. Eén
vinden wij genoemd als candidaat tot de
Heilige Dienst Deze is later, waarschijn
lijk als predikant naar Zuidzande
trokken.
Als Jacob gepensionneerd is, trekt hU
bij zijn getrouwde dochter in en het is
in die tijd geweest, dat hij „De zedeleer
voor kinderen" vertaalde en te boek stel
de. Hij zal er toen alle tijd voor hebben
gehad, al had hij nog wel een betrekking.
Hij vervulde namelijk de functie van
kerkelijk ontvanger. Op 18 Mei 1877 is
hij in de leeftijd van 84 jaar overleden.
Zedeleer
Na deze korte levensbeschrijving wil
len wij thans nog enkele bijzonderheden
omtrent het bewuste boekje laten vol
gen. De inhoud begint met een vertaald
fragment ui tde voorrede van de Fran
se schrijver, waaraan wij het volgende
ontlenen:
„Ik heb nlef het voornemen gehad mijn
verstand te tonen, ik heb my ook niet
voorgenomen een boek samen te stellen;
maar ik heb getracht bijeen te verzame
len een opvolging van nuttige grondbe
ginselen voor mijn kinderen. Ben ik
daarin geslaagd, ik reken dit voor mi)
geen verdienste en ik vraag zelfs ver
schoning aan 'de schrijvers, welke ik ge
volgd ben enige hunner verzen verminkt
te hebben en daardoor dezelve beter tot
het verstand te brengen. Er besfaai
reeds verzamelingen van vierregelige
verzen: ik heb ze allen gelezen en ik heb
bevonden, dat dc meesten dergenen
daarin opgenomen, óf te streng waren óf
te weinig zedelijk voor kinderen. Vele
belangrijke grondbeginselen waren in
het geheel niet behandeld: en myn voor
nemen was om in hun handen te stellen
een klein volledig zedekundig onder
richt.
Zie daar de redenen, welke mij deden
besluiten om dit werk samen te stellen
ei ook de oorzaak waarom ik besloot
het te doen drukken".
Dan volgt het voorbericht van de ver
taler. Hieruit blijkt, dat voor de
spronkelijke uitgave veel belangstelling
is geweest. Te Parijs was het werkje in
1809 reeds voor de zesde maal herdrukt,
terwijl daarvan in Den Haag in 1814 een
nieuwe uitgave verscheen.
Verder lezen wij:
„Onbewust of van hetzelve een verta
ling bestond, heb ik ook daarna geen
het minste onderzoek gedaan: bestaat er
echter iin, dan twijfel ik niet of dezelf-
ve kwam uit geschikter handen en dich-
terlijker brein dan de mijne. Het nuttige
zich met het aagename en noodzakelijke
in dit werk verenigende, spoorde my
aan om myn fyd van rust aan te wenden
om daarvan zoveel fijn zwakke pogingen
zulks toelaten, een vertaling te bewer
ken. Mijn oogmerk dus bereikt hebben
de, zeg ik de Franse schrijver na; Ik heb
slechte verzen gemaakt, maar gaf een
goede lering".
De eigenlijke inhoud bestaat uit 490
vierregelige verzen, welke zijn verdeeld
"Br 12 hoofdstukken, waarin op syste-
sche wijze de kinderen wordt ver
teld, welke plidhten zij jegens God. hun
medemensen en zichzelf hebben «te ver
vullen.
Hoewel de verzen alle een moralise
rende toon hebben, zijn ze in tegenstel
ling tot de meeste kinderliteratuur uit
de 19de eeuw. over het algemeen niet
of vervelend. Niettemin zou een der
gelijk uitgebreid „zedekundig onder-
richt" onze hedendaagse kinderen niet
meer liggen. Het valt trouwens te be
twijfelen of er in de tijd van Jacob Hage
veel kinderen zijn geweest, die alle 490
verzen hebben gelezen. Niet uitgesloten
is echter, dat het boekje op de school is
gebruikt, want in ieder geval bevat het
vele goede gedachten en nuttige wenken.
Leidse kantonrechter
Straffen voor vergrijpen
tegen verkeersregels
Chauffeurs werden gestraft voor over
tredingen van de verkeersregels, een
Rijnsburger had door goed beschermd
«eelland van een ander gelopen en moest
oor het aanrichten van schade aan de te
elde staande bloemen een boete van 20
betalen of 8 dagen hechtenis uitzitten cn
ten koopman uit Ter Aar had een bevel
ran de politie om te stoppen, veronacht-
laamd, hetgeen hem op ƒ25 of 8 dagen
kwam te staan. Ziedaar enkele van de
gevallen, gisteren behandeld op de zitting
in de Leidse kantonrechter.
Er was weer vaak en zwaar tegen de
verkeersregels gezondigd. Een Amster
dammer, die op de linker weghelft had
gereden en een botsing had veroorzaakt,
hoorde 100 of 30 dagen tegen zich eisen
Hij kreeg ƒ75 of 25 dagen. En zo had een
andere automobilist een bocht links afge
sneden. Het loontje voor dit boontje was
35 of 15 dagen. Een garagehouder moet
geen auto's met ondeugdelijke remmen
verhuren. Een Sassenheimer. die dit wel
had gedaan (met gevolgen voor de huur
der. die een botsing kreeg)), kreeg 100 t*
betalen of twee maanden te zitten. En de
huurder kwam er evenmin zonder meer
af. Voor hem was de straf voor het niet
tijdig stoppen 20. voor het rijden met
een auto zonder deugdelijke remmen ook
20. of naar keuze twee maal 8 oagen.
Waarbij dan nog een civiele vordering
35 voor aan een andere au'o ver
oorzaakte achade kwam.
Voorbeelden
Tot besluit volgen hier nog enkele
versjes, die wij uit het boekje hebben
overgenomen:
OVER DE PLICHTEN JEGENS
ONDERWIJZERS
Sluit fn uw hers'nen op, umt eenmaal
werd gezegd.
En dwingt uw meester niet, om altijd
te Herhalen.
Verliest gij staag uit 't hoofd, wat u
werd voorgelegd,
In 't eind verdient gij wis, dat men u
voort doe dwalen.
OVER DE PLICHTEN JEGENS ANDERE
MENSEN
Mijn kinderen, iedereen heeft raad en
hulp van node.
De mens, bleef hij alleen, was uiterst
zwak en teer.
De sterkste zelfs waar' niets, werd
hem geen hulp geboden
Wie steunt op eigen kracht, die slaat
zichzelf terneer.
OVER DE PLICHTEN DER
JONGEDOCHTERS
De schoonheid niet alleen mijn kind is
't die beminlyk maakt,
Oplettendheid, verstand en zorg en
zind'lijkheid.
Het goede hart, een vriendelijk gelaat
en goede smaak.
Zijn deugden, die het schoon aan min
der schoonheid wijdt
Ziet gy iets nieuws, iets vreemds in
mode of in pracht,
Of enig nietig ding vóór in anders
Wilt dan niet daad'lijk ook. het voor u
zelf begeren;
De zucht naar nietigheên, moet g' uit
uw zinnen weren.
OVER DE PLICHTEN JEGENS
DIENSTBODEN
Zij, die ons dienstbaar zijn, zij zijn ook
mens als wij.
Behoef ten dringt ze vaak ons diensten
te bewijzen.
Dat kwade luim nooit bron tot onder
werping zij.
Verzacht hun lot, zoek hun geluk, men
zal u prijzen.
OVER DE PLICHTEN JEGENS
HET VADERLAND
Uw land beminnend, moet gij voor alls
zaken,
Het dienen, het verweren, en aan wet
u onderwerpen.
Der wetten stem eerbiedigd, ook zy dis
Wil dit als plicht, elk burger opgelegd
bemerken.
Leiden, J. de Koning.
van di'cutbyL
Na een reis van elf maanden één
der langste van de laatste Jaren is de
sleepboot Rode Zee van L. Smit en Co,'*
internationale sleepdienst Zaterdagavond
laat in Maassluis teruggekeerd, Bur
gemeester Kortmann van Breda heeft Za
terdagavond de zomerweekeindfeesten
geopend, die gedurende de komende ne
gen weken in het stadspark „Het Val
kenberg" zullen worden gehouden. Ter
gelegenheid van de opening werden 25.000
vetpotjes ontstoken, die een vrolijk licht
verspreidden. Vrijwel tegelijk met zijn
Bredase ambtgenoot ontstak burgemees
ter Des Tombe van Apeldoorn op sym
bolische wjjze de duizenden lampjes, die
het Apeldoornse natuurpark „Berg en
Bos" gedurende twee maanden in een
feeëriek licht zullen zetten. „Lumido
1955", zoals het park genoemd wordt,
heeft vergeleken by voorgaande jaren
weer een belangryke uitbreiding onder
gaan. Het bezoek wordt op 120.000 per
sonen geschat. Het college van Ryks-
bemiddelaars gaat accoord met het nieu
we salaris- en functieschema, zoals dit
door de Ned. Radio Unie in overleg met
de bonden der musici was vastgesteld,
De verhogingen zyn van terugwerkende
kracht tot 1 Juli 1953. De nieuwe, dub-
belsporige spoorbrug over het Hollands
Diep is compleet. Het oude aanbruggetje
is vervangen door een plaatstalen brug.
Het treinverkeer kan nu over het Ooste-
lUk spoor van de brug worden geleld; op
1 October wordt ook het Westeiyk spoor
in gebruik genomen, Drs J. Floor uit
Scheveningen, economischmedewerker
van de Stichting van de Ned. VisserU.
heeft de overschakeling van de Zeeuwse
kustvisserij naar zeevisserij een noodza
kelijk gevolg genoemd van het drie-eilan
denplan en het deltaplan. De regering
moet in deze kwestie bUspringen, aldus
de heer Floor, -fr De Roosendaalse beeld
houwer J. Vlak heeft een monument ont
worpen, dat de gemeente gaat oprichten
om de bevrijders van de stad, de Polar
Bears (ysberen) te eren. Het monument
komt langs de kade waarlangs de Ge
allieerden de stad binnentrokken.
^...en vetaP
Een menigte van ongeveer 30 000 men-
:n heeft Zaterdag te Londen de demon
stratie bUgewoond van een Austin-auto
met straalaandryving. De motor (120 En
gelse PK) werkt vrywel geruisloos en de
carrosserie Is byna niet van gewone Aus
tins te onderscheiden, In Laos woedt
hevige stryd tussen de regeringstroe-
en de communistische Panthet-lao,
versterkt met Invasielegers uit Noord-
Vietnam. Russische geleerden hebben
vastgesteld, dat de plantengroei op Mars
van dezelfde aard is als die op onze we
reld. Zy kwamen tot deze conclusie door
het spectrum van de Mars-radiatie te
vergeiyken met die van de aarde. -Jr Mo-
lotof, de Russische minister van buiten
landse zaken, heeft beslist ontkend, te
zullen aftreden. Geruchten van deze aard
deden de laatste tyd de ronde, -fr De
Etna, Eurpa's grootste werkende vulkaan
(op Sicilië) heeft in zes dagen van be
perkte activiteit een nieuwe krater ge
vormd. De kans op een grote uitbarsting
is gestegen. Japan zal Thailand ruim
55 mlllloen gulden betalen (ln Sterling)
als vergoeding voor in de tweede wereld
oorlog aangerichte schade. In Nicosia
(Cyprus) zijn gedurende het weekeinde
twee bommen ontploft: één ln het kan
toor der inkomstenbelasting en één in
bet hoofdmagazyn van een Britse kazer
ne. Adlal Stevenson, leider der Ame
rikaanse democraten, die dit Jaar ver-
moedeiyk met Elsenhower de stryd om
het presidentschap zal aanbinden, is in
een ziekenhuis opgenomen wegens bron
chial# longontsteking.
