Duizenden stonden op om hun
zonden te belijden
WEMBLEY-STADION
IN DE REGEN
Kerkbezoek steeg tijdens en
na de komst van Graham
BILLY GRAHAM KV IHITSLAM»
Kruistocht door
Europa
Billy Graham i« vandaag in Nederland.
Het Feyenoord-*tadion te Rotterdam
heeft een ander publiek op de tribune*
dan gewoonlijk. Dit beioek van de Ame
rikaanse Evangelist aan ons land is een
onderdeel van xijn nieuwe kruistocht
door Europa.
Op dese pagina brachten wjj indrukken
teaamen van de bijeenkomsten, die dit
jaar reeds werden gehouden. In Duits
land, in Schotland, te Parijs en in het
Londense Wembley-stadion, waar tien
duizenden het grillige Britse klimaat
trotseerden om Graham -te horen.
Toen hij met de United States in Enge
land aankwam, aan het begin van zijn
kruistocht, vroeg men hem, wat hij
eigenlijk kwam doen. Billy Graham
opende de Bijbel, die hij in zijn hand
had en zei: „Ik ga uit deze Bijbel
preken
Duivel te gast in samenkomst
te Frankfort am Main
Driemaal
Mannheim hebben wij vorige
(Van een speciale verslaggever.)
ACHTEREEN: in Frankfort, Kaiserslautern en
;k in Duitsland Billy Graham
horen spreken. Het waren drie bijeenkomsten, die
twee dingen gemeen hadden: de boodschap én de interne belang
stelling, waarmee men luisterde, waren dezelfde.
In Frankfort sprak „de wereldbefaamde evangelist", zoals de
aanplakbiljetten het uitriepen onder het grote portret van Billy
Graham, in het stadion.
Hij noemde het zelf „een der mooiste in de wereld". Dat was
geen vleierij. Het zal zeker waar zijn.
staanplaatsen onderbroken
door het dennebos. dat daar het sport
paleis afzoomt. Er zijn een prachtige
grasmat en een rode sintelbaan.
Met alle gevoel voor show, die de
Duitsers geleerd hebben op massamee
tings vóór en ti;dens de oorlog, legden
zij over dit rood van de sintelbaan een
ketting van in groene uniformen ge-
Als ik ooit een boek ga schrij
ven over deze laatste weken in
Engeland, noem ik het „Wembley
in de regen," zei Billy Graham op
de laatste avond van de zeven
daagse campagne tn het grote
Londense voetbalstadion met zijn
80.000 zitplaatsen. Van de zeven
avonden plensde het er zes. Het
was ijzig koud en dicht opeen ge
hurkt luisterde men onder para
pluutjes naar de zang van het koor
en het woord van de spreker.
Ontzettend veel moeilijkheden moes
ten overwonnen worden, voordat deze
samenkomsten konden doorgaan. Toen de
directie van "het stadion ter ore kwam,
dat Graham het wilde afhuren voor een
week, verdubbelde ze haar prijs. Men
dacht zeker: „Die rijke Amerikaan kan
het wel betalen." Pas na veel confe
reren en nadat men duidelijk* had laten
blijken, dat men ergens anders heen zou
gaan, kwam ze op de prijs terug.
De grote vraag was, of men het iede
re avond wel vol zou krijgen? De kaar
ten vlogen echter weg. Twee weken voor
de samenkomsten, die van 1522 Mei
zouden duren, waren de 7 maal 80.000
kaarten reeds uitgegeven. Het was toen
prachtig weer en alles leek geweldig.
NOORDWESTER
Toen kwam de depressie! Een koude
Noordwester voerde kille, vochtige pool-
lucht aan en een constante regendoor-
weekte de grasmat en zette plassen op
de tribunes. Velen bleven thuis, maar
het grootste wonder was. dat meer dan
de helft, ondanks alles toch kwam. De
laagste opkomst was 44.000, maar de
andere avonden lag het cijfer toch steeds
rondom de zestigduizend en als Graham
de uitnodiging deed om naar voren te
komen, gaven iedere avond ruim 3000
mensen daaraan gehoor. Een dominé
zei naderhand: ,,Het was iedere avond
Pinksteren."
Voor het nazorgwerk en de persoon
lijke gesprekken was geen ruimte be
schikbaar. Het moest allemaal in de
open lucht gebeuren en vaak stonden
twee mensen gebogen over een open
Bijbel onder een open parapluie te pra
ten, terwijl tranen onder de parapluie
en grote regendroppels op de parapluie
vielen.
PLASTICS
Een fabriekje in plastics sloeg zijn
slag en bood Bijbelhoezen van plastic
te koop aan met maten voor alle Bij
bels en zelfs voor de gezangen boekjes
i met plastic hoe-
Een storm joeg, vergezeld van
een stromende regen, over de
tribunes van het Londense Wem
bley-stadion, maar toch trok de
bijeenkomst niet minder dan
70.000 mensen.
zen over hun hoeden, met plastic jas
sen om hun leden en plastic kaften om
hun Bijbels iedere avond naar Wembley
gaan. Wat trok deze mensen? Alleen
maar een paar dwingende ogen? De
spreker was vrijwel onzichtbaar. Massa
psychose? Regen kan anders geweldig
kalmeren. Meer waarschijnlijk is het,
dat er in de harten van honderden en
duizenden een diep verlangen leeft naar
een waarachtig geloof, een honger, die
in de Engelse kerken blijkbaar niet ge
stild wordt.
stoken padvinders, die de grijze karton
nen dozen, die als collectebussen dienst
deden, binnenbrachten.
Vijftig duizend mensen zaten er
te luisteren naar het eenvoudige,
klare woord van de evangelist,
dat vertaald werd door de jeugdi
ge Duitse evangelist Wilfried Zi-
bell. En goed vertaald; Zibell mis
te de huilerige toon, die dergelijke
vertalingen zo irriterend kan ma
ken. Hij volgde Billy Graham's
bewegingen en intonaties zo nauw
keurig, dat hij de hand hief, als
.de spreker dat had gedaan en
met z'n bijbel zwaaide, als Gra
ham hetzelfde deed.
Billy Graham bleek weer de prediker
zonder preektoon en de vertaler doet
goed. dat over te nemen. Want één van
onze ervaringen is ook, dat men de
Duitse predikanten, die op hun eigen wij
ze goed voorgingen, minder serieus nam
dan de Amerikaanse dominee. Met uit
zondering van dr. Martin Niemöller,
wiens dankgebed na de samenkomst in
Frankfort diepe indruk maakte.
Harde waarheid
Laat toch niemand denken, dat Billy
Graham ,,een evangelie naar de mens"
brengt Dat hij zoveel hoorders zou trek
ken, omdat hij het ,,de mensen gemak
kelijk maakt".
Wij zijn er van overtuigd, dat domi
nees, die zouden preken, zoals Billy
Graham doet. door hun kerkgangers
voor „zware broeders" versleten zou
den worden. En het is de vraag, of
ds. B. Graham, ware hij gevestigd
dienaar des Woord in Rotterdam-
Charlois, wekelijks de volle kerken zou
houden, die hij nu, bij een optreden
voor één keer, heeft!
doelloos
leven lijdt en op weg is naar de hel, in
dien er meer interesse is voor de krant,
de radio, de glamour-girls en het zo
prettig mogelijke leven, dan voor God.
Niet dat Billy Graham dit alles ver
werpt. Integendeel: hijzelf en zijn even
eens jeugdige medewerkers, zien er uit
als gevierde filmsterren; Beverly Shea,
de zanger, heeft een bijzonder fraaie
bas en past zich aan bij de heersende
smaak, die effecten niet schuwt. De
echtgenotes, die de heren op deze tour
nee's vergezellen, zien er bijzonder aan
trekkelijk uit. Mevrouw Graham bijv. is
uiterst smaakvol gekleed en opgemaakt,
al is ze niet beter verzorgd, dan de
meeste Amerikaanse
Het gezelschap logeert bij voorkeur in
de allerbeste, allergrootste en allercom-
fortabelste hotels, die er te vinden zijn
het Schlosshotel in Kronberg bijv.,
eens een keizerlijk paleis was),
_ir ook dat is een stuk levensstijl van
Billy Graham. Hij betoogt steeds, dat de
Christen moet beantwoorden aan de te
kening van de Prediker die vordert, dat
het dagelijks werkpak een feestkleed zij!
En dat kan alleen echt, als God het le
ven vult. Als men dagelijks bidt en in
de Bijbel leest. Als men z'n personlljke
zonde bestrijdt er belijdt, als men we-
Schotland werd in Maart door Billy Graham geconfronteerd met het
Evangelie. In de Kelvin Hall (die nog moest worden uitgebreid) hoorden
avond aan avond duizenden uit Glasgow en omgeving, hoe de Ameri
kaan het Woord verkondigde.
kelijks naar de kerk gaat Want die din
gen: Bijbellezen, bidden, zonde beatrij-
den en kerkgaan maken dat de mens
bezig is met God.
En dat wordt de hoogste tijd aldus
Graham, want tot dusver is men bezig
geweest met diplomaten en politici, met
porthelden en filmsterren. Afgoden zegt
•illy Graham. En God haat afgoden
dienst!
Dan spreekt hij over het kruis, als de
•eg ten leven; over de opstanding, die
Christus aanwezig doet zijn in deze sa
menkomsten cn dringt hij aan op beke
ring. die resulteert in de oproep „haas
tig voor God te verschijnen".
Duizenden kwamen
Tien duizenden zaten rondom,
duizenden kwamen op de roepstem.
Het waren ontroerende ogenblik
ken: in Frankfort kwam, als eerste
een grote Amerikaanse neger-sol
daat de grasmat op. Fel contrasteer
de het zwart van zijn gezicht met
z'n luchtige uniform en hij liep, als
voorganger van duizenden anderen
het hele middenveld dwars over.
Van alle tribunes stroomden de
mensen omlaag en zij verzamelden
zich voor een, op het middenveld
gemaakt spreekgestoelte, waar Bil
ly Graham met hen bad. Een dof ge
murmel ontsteeg aan die schare, die
zijn zonden beleed en „voor het aan
gezicht van God" hardop beloofde
ons tegen de zonde te strijden ,de
oude natuur te doden en in een leven
te wandelen, waarin plaats zou zijn
voor God. Zij beloofden met name
dat zij ter kerke Zouden gaan!
Niet allemaal
Daarop verzocht de evangelist hen.
die vroeger belijdenis deden, hun belofte
aan God, toen afgelegd, te vernieuwen.
Dat was het moment, waarop men kon
zien, dat iedereen in Duitsland wel op
een of andere wijze een band met de
kerk heeft: vrijwel allen in het stadion
rezen als één mart op en baden met dr.
Niemöller het gebed van boete en in
keer.
Allemaal, behalve die éne man, die
zijn stem. ergens op de tribune, ver
hief en luid riep: ,,Ik heb nooit ge
loofd en ik zal nooit geloven en ik ge
loof ook nu niet".
Het stoorde de gebeurtenis amper.
Maar een Duitser, die dicht in onze
nabijheid zat zei: „Dat is de stem
van de duivel!"
Mannheimzusters
In Mannheim: hetzelfde beeld. Alleen
varen het daar geen padvinders, die
kleur gaven aan het door duizenden om
zoomde grasveld, doch de zusters uit de
verschillende diakonessenhuizen in de
omgeving van de stad. Jonge vrouwen
in weinig flatteuse kleding, die non-ach-
tig aandoet. Een grauwe voetvrlje japon
omgord met een wit koord, droegen bijv.
de zusters van de Marien Schwester-
schaft uit Darmstadt. En in gespikkeld
blauw, met een mutsje, zoals de dienst
meisjes het op de schilderijen uit de
gouden eeuw dragen, waren de Pfalz-
burger Ruppbarger Diakonessen en de
zusters van Bethlehem te Karlsruhe ge
kleed.
De duizenden Amerikanen, die deze
bijeenkomst bezochten, stonden daar
vreemd van te kijken.
Hier in de stadions, is Billy Graham
in eigen huis. Dat was hij niet in Vogel-
weh bij Kaiserslautern, de grootste Ame
rikaanse stad buiten de Ver. Staten.
Daar was hij de gast van de garnizoens
geestelijken, maar hij bracht er dezelf
de boodschap, doch vroeg niemand naar
te komen. Wel was er een soort
confessie, die daar echter geschiedde bij
handopsteken.
Na die samenkomst hebben we Billy
Graham even gesproken. Hij had die
dag ook al een samenkomst met mili
tairen in Wiesbaden gehad en wilde zich
des avonds voorbereiden op de volgende
dag. Hij zou dat in Heidelberg gaan
doen.
„Hoe blijft een mens klein onder zo
veel succes?" was een der vragen.
„Het grote probleem is dat van de ne
derigheid" zei Billy. God heeft z'n ei
gen middelen om de evangelisten in
toom te houden. Paulus had z'n „doorn
in het vlees" en iedereen heeft weer wat
anders. Dat moet, want je grootste vij
and is de valse bescheidenheid. God
wenst zijn eer echter mét niemand te de
len, vandaar, dat de boodschap moet
luiden: volgt Christus!
,,En de grote massa's zie ik amper",
aldus Rev. Graham. „Ik doe steeds of
ik tegen één man spreek en niet tegen
een massa van mensen."
Wat blijft?
>'n _avond over?"
twikkeling doorloopt verschillende
stadia" was het antwoord. „De mensen
moeten opgevangen en verder geholpen
worden. Bij dat laatste zijn de kerken
soms recidivisten. Want er zijn domi
nees, die de mededeling van een verlo
ren, maar hervonden schaap, naast zich
neerleggen. Vandaar dat, aldus de heer
Graham, de aartsbisschop van Canter
bury terstond zijn vicaris achter een
„geval Graham" aanzendt onder de ver
maning: „Snel erheen, anders pikken de
Baptisten hem in!"
„De weg terug naar God heeft
altijd invloed op de mensen", al
dus Billy Graham. „In het leven
der volkeren kan dat jaren duren.
Maar de Lutherse kerk in Ameri
ka stelde bij een enquête vast, dat
er in de gezinnen waar gebeden
en bij de Bijbel geleefd wordt,
minder scheiding en criminaliteit
voorkwam, dan bij andere.
„Denk nooit gering over de
macht van Christus", zegt Billy
Graham tenslotte. Met Hem be
leeft hij, wat wij zingen: ,'t Heelal
ligt onder zijn gebied"....
In de Schotse fabrieksstad Glasgow:
Een jonge man, die kan lachen om zijn eigen vergissingen
AAN de monding van de rivier de Clyde
spugen ontelbare fabrieksschoorstenen
een vuile zwarte rook omhoog, die zich als
een dichte laag leggen over de grijze huizen
van de stad Glasgow. Een millioen mensen
woont, in deze ongezonde atmosfeer in een
nevel van rook. Hun gelaatskleur is bleek
en het aantal blinden onder hen is opvallend.
Toch is Glasgow geen onkerkelijke stad. Met
Belfast in Ierland behoort zij tot de twee
godsdienstigste steden van Groot-Britannië.
Het bezoek van Moody in 1875 en het gees
telijke reveille van 1921 hebben een stempel
gelegd op het geestelijk leven.
Naar deze stad werd Billy Graham uitgenodigd
door de generale synode van de Schotse Kerk
en hij nam haar aan op voorwaar de dat andere
kerkgenootschappen er in gekend werden. Met
spanning zag men uit naar zijn komst, vooral
omdat het streng calvinistische Schotland zo heel
anders is dan Engeland en Amerika. Kerkelijk
lijkt Schotland zeer op Nederland, en ook de
aard van de bevolking heeft veel weg van ons
stoere, nuchtere Nederland.
Stampvol was de Kelvin Hall te Glasgow en honderden
mensen stonden op om te getuigen van hun geloof In
Christus. Zo was het telkens, tijdens de bijeenkomsten ln
Schotland.
Reeds de eerste
,-ond bleek, dat
Kelvin Hall, inge
richt met 13.000
zitplaatsen veel
te klein was. De
accommodatie
werd verhoogd tot
18.000 maar zelfs
toen moest men
nog een tweede
zaal en zelfs een
derde in gebruik
nemen, waar al
les te volgen was
op een groot tele
visiescherm. Soms
begonnen mensen
om elf uur
's morgens al in
de rij te staan
voor dc avond-
samenkomst van
half acht. In
Aberdeen stonden
18.000 mensen in
de stromende regen te hiisteren. 90.000
vulden het Ibrox stadion op de
laatste Vrijdag en 113.000 mensen woon
den de riotsamenkomst bij in Hampden
Park. Dit waren de grootste godsd:en-
stige samenkomsten, sedert (het bezoek
van Dwight L. Moody.
Graham was vergezeld van een uit
gebreid team, dat iedere middag er te
vens op uit trok om met een auto sa
menkomsten te houden in grote fabrieken
tijdens het schaftuur. In één van deze
samenkomsten sprak de multi-million-
nair, eigenaar van kruidenierswinkels
over heel Amerika. Howard Butt. Deze
zakenman besteed zes maanden van het
jaar aan zijn zaak en geeft de andere zes
maanden aan evangelisatie-arbeid. Er
luisterden honderden arbeiders en toen
hij vf-oeg. wie tot Jezus wilde komen
kwamen veertig jonge kerels naar hem
toe voor persoonlijke gesprekken. Deze
hebben zich nu aaneengesloten
houden iedere Woensdagmiddag een
interkerkelijke schafttljddienst in een
klein kerkje naast de fabriek.
,.ReIay"-diensten
Om de enorme toeloop van buitenaf
enigszins te temperen begon men met
geheel nieuw type samenkomst,
nen vorig jaar reeds proeven
genomen had. Men hield ,,relay"-dien-
sten. Iedere avond was de Keivin Ha li
verbonden met honderden zalen en ker
ken via de telefoondraad Een luidspre
ker op het podium of de kansel zond
Mannen en vrouwen verzamelden
zich voor het preekgestoelte In
Glasgow's Kelvin Hall om hun
zonden te belijden.
ia uit. Er werden
dergelijke samenkomsten
gehouden waar de toeloop eenvoudig
overweldigend was. Het enige nadeel
was. dat vele andere evangellsatlesa-
menkomsten afgelast moesten worden,
omdat de mensen een luidspreker
Grahams stem verkozen boven eei
vende predikant of evangelist.
De samenkomsten hadden een gewel
dige invloed op de kerkdiensten. Tien
tallen predikanten waren doodsbenauwd
dat hun leden, nu zb door de weck naar
Graham gingen, 's Zondags zouden uit
slapen. Het tegendeel was evenwel waar
Een kerk met duizend zitplaatsen die
nimmer gevuld was, moest een extra
zaal openen omdat de mensen er niet
r in konden. In de gevangenis steeg
kerkbezoek van 100 tot 400, nadat
Billy Graham daar gesproken had. Tij
de stad middagdiensten van veertig
minuten. Iedere middag vulden 250300
winkelmeisjes en kantoormensen de
kerk. Dit was ln 28 jaar niet voorgeko-
Winkeliers ontvingen cheques
onbetaalde rekeningen en honder
den pakjes werden teruggebracht door
Schotten met een slecht geweten.
Ook tegenkanting
Stond iedereen achter Graham? Zeer
zeker niet De Wee Free Presbyterian
Church (Lijkt op onze Gereformeerde
Gemeente) publiceerde in de kranten,
dat zij Billy Graham niet steunden „c~
dat hij niet in hele Schrift geloofd
en dat terwijl sommige kringen h...
hem beschuldigen van een extreem fun
damentalisme en Schriftgeloof. Trouwem
waaruit dat „niet geloven" bestond, zei
men niet. Terwijl Graham tot 90.000
mensen sprak ln een stadion, hielden de
universiteiten van Oxford en Glasgow
een debat over de vraag: „Is Billy
Graham een onwelkome immigrant?"
Oxford beantwoordde deze vraag beves
tigend en verloor het debat met slechts
drie punten, De stand was 190187. Over
het algemeen staan veel intellectuelen
afwijzend tegenover hem. maar dat ver
hindert de „kleine man" niet de zalen
te vullen. Bovendien is het vaak slechts
een bepaald type intellectueel, want
mensen als John Henderson, lid van het
Lagerhuis hebben hem Juist alle steun
verleend om de samenkomsten mogelijk
te maken.
In de zes weken in Glasgow bereikte
Billy Graham een gehoor van 2.647.365
mensen, en zelfs dit getal Is nog niet
compleet, omdat nog niet alle cijfers
van de „rclay"-dlensten binnen waren.
De generale synode van de Schotse
Kerk was Grahai
dankbaar
ken. Deze jonge Amerikaan
gadering van 24 Mei. Hij logeerde bij de
hertog van Edinburgh cn begon zijn
toespraak met te vertellen dat hij tijdens
het diner met vrijwel allemaal adellijke
mensen een zeer deftig persoon iets had
willen vragen. Heel beleefd sprak hij de
heer aan met „Uwe Genade...." maar
de man antwoordde: „Mijnheer Graham
ik ben uw kellner". „Hoe kon ik dat
weten." vroeg Graham. „Hij was net
zo gekleed als ik." Dit typeert deze 36-
jarige prediker, die voor „boeren, bur
gers en buitenlui," maar ook voor „ko
ningen en keizers" heeft gesproken. Hij
is nog even rustig, in een persoonlijk
gesprek zelfs enigszins verlegen, en be
scheiden als tijdens zijn bezoek aan Ne
derland in 1947, toen een andere Ameri
kaan sprak. Hij is een jonge man. die
zeer zeker niet over het paard getild
is. maar kan lachen om zijn eigen var
gissingen. I
