c
Afbetalingscrediet
een nuttige functie
Crisis was nodig om tot
resultaat te komen
mm 1.15.25
Puzzle
WOENSDAG 8 IUNI 1955
TPR HEBBEN zich de laatste tijd op het gebied van het afbetalingsstel-
sel enkele gevallen voorgedaan, die öp deze wijze van financiering
van gekochte roerende goederen een minder gunstig licht werpen.
Hier en daar moest bij de afwikkeling van de transactie zelfs de rech
ter er aan te pas komen, omdat de credietnemer de nog niet ten volle af
betaalde goederen had vervreemd.
Voorts heeft de Stichting voor Crediet en Voorschot, een sociale in
stelling, in haar jaarverslag enkele opvallende staaltjes gegeven van ge
zinnen, die via het afbetalingssysteem periodieke verplichtingen op zich
hadden genomen, welke hun inkomsten overtroffen, en die daardoor in
grote financiële moeilijkheden zyn geraakt. Het verslag maakt ook melding
van executies van meubelen, deurwaardersexploiten, dwangincasso's, etc.,
kortom 't afbetalingssysteem komt er in dit verslag nu niet bepaald goed af.
lVrU HEEFT MEN hierbij wel te bedenken, dat genoemde instelling uiter-
aard met de excessen van het afbetalingssysteem in aanraking komt
en dat de ervaringen, welke zij opdoet, daarom niet als een juiste maatstaf
kunnen worden beschouwd voor de beoordeling van het afbetalingscrediet,
dat ook in ons land de laatste tijd meer en meer opgang heeft gemaakt.
Dit neemt toch niet weg, dat aan de hier gesignaleerde gevolgen van het
afbetalingssysteem aandacht moet worden geschonken, niet alleen omdat
sociale misstanden zoveel mogelijk moeten worden voorkomen, maar ook
omdat daardoor het afbetalingssysteem als economisch verschijnsel en de
op dat terrein werkende bona-fide instellingen in discrediet borden ge
bracht.
BIJ ELKE VORM van credietgeving kunnen zich excessen voordoen,
gelijk in het verleden meer dan eens is gebleken. Ook door te grote
handelscredieten kunnen ondernemingen in moeilijkheden geraken en de
economische en monetaire structuur kan daardoor dermate worden ont
wricht, dat de Nederlandsche Bank aan de handelsbanken bepaalde eisen
heeft gesteld.
Maar hiermee is het credietwezen als zodanig niet veroordeeld, want
het draagt in niet geringe mate bij tot de ontwikkeling van de industriële
bedrijvigheid en daardoor tot de algemene volkswelvaart.
Er zijn vele dingen, die op zichzelf beschouwd nuttig of althans ver
antwoord zijn, doch waarbij men zich voor overdrijving moet hoeden en
ten aanzien waarvan het nodig kan zijn, dat beschermende of beperkende
maatregelen worden getroffen.
ZO STAAT HET ook met het afbetalingscrediet en er is dan ook in Juli
van het vorig jaar door een Staatscommissie een rapport uitgebracht,
waarin een ontwerp van wet is opgenomen voor de nadere regeling van
het afbetalingsbedrijf. Met name wordt voorgesteld de uitoefening van
het bedrijf van verkoper op afbetaling en het colporteren met goederen,
die op afbetaling worden verkocht, afhankelijk te stellen van vergunningen,
omdat zeer veel van wat thans op afbetalingsgebied als minder gewenst
en schadelijk wordt beschouwd, een gevolg is van de colportage.
Dè Groninger Industriële Credietbank juicht in haar jongste verslag
een dergelijke maatregel van harte toe, hoewel zij overigens in de huidige
gang van zaken geen reden ziet om voor de afbetalingshandel regelen te
stellen, welke verder gaan en meer in details treden dan de thans bestaande.
Ook mr Th. A. Fruin, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van
Volkscredietwezen en Woekerbestrijding, geeft in een artikel in Econ.
Stat. Berichten van Augustus 1954 als zijn mening te kennen dat aan
restrictiemaatregelen, als die van de Amerikaanse Regulation W., hier te
lande voorlopig geen behoefte bestaat. Zolang geen statistisch materiaal
aanwezig is, dat in staat stelt om de gevolgen van zodanige maatregelen
te overzien, acht hij ze bovendien niet verantwoord.
In het eerder genoemde rapport wordt intussen op het opstellen en
publiceren van goede statistieken met betrekking tot het afbetalingswezen
aangedrongen en het komt ons voor dat met het oog op de nog steeds
voortgaande ontwikkeling van deze vorm van crediet dergelijke statistieken
van groot nut kunnen zijn. Ook ten aanzien van de statistische wetenschap
bestaat het gevaar voor overdrijving, maar het kan niet worden ontkend,
dat met name na de oorlog deze statistische wetenschap aan de nationale
economie grote diensten heeft bewezen en daarop van belangrijke invloed is.
BIJ EEN EVENTUELE UITBREIDING van de wetgeving met betrekking
tot het afbetalingscrediet gaat het om de juiste functionnering en
eventuele reglementering van dit bedrijf, want voor een principiële bestrij
ding, gelijk men die hier en daar nog aantreft, is er geen reden. Integen
deel, als onderdeel van het credietwezen in het algemeen, vervult ook het
afbetalingscrediet een nuttige functie, zowel omdat het de afzet van duur
zame gebruiksgoederen en daarmee de productie-bevordert, als omdat het
een vrij groot deel van de bevolking in staat stelt sneller en beter in zijn
behoefte aan die goederen te voorzien en aldus zijn bezit te vermeerderen.
De opvatting dat de consument uit zijn toekomstige inkomsten zijn
huidig verbruik betaalt, wordt door Fruin als onjuist afgewezen, omdat
het gezinscrediet niet dient voor de aankoop van terstond door het gebruik
tenietgaande, maar van meer of minder duurzame verbruiksgoederen.
De credietnemer betaalt dus niet n a. maar via de periodieke betalingster-
münen, tegelijk met het verbruik, met dien verstande dat hij sneller
afbetaalt dan opgebruikt, zodat hij na aflossing van het crediet een ge
bruiksvoorwerp overhoudt, waarvan hij nog meer of minder lang kan ge
nieten.
Het verschilt dus niet principieel, doch slechts gradueel van het met
behulp van een geleidelijk af te lossen hypothecair crediet kopen van een
woning. Wat moet worden voorkomen is overcreditering, waardoor de ko
pers te zware verplichtingen op zich nemen en in moeilijkheden komen.
TF7AT DE OOK in ons land speciaal voor het afbetalingscrediet opgerichte
W instellingen betreft, de Voorwaarden welke door hen worden gesteld
ziin zodanig, dat de verliezen uitermate gering zijn. De Industriële Disconto
Mij. deelde bijv. in haar prospectus van December 1953 mede, dat, dank zij
de langjarige ervaring en de zorgvuldige beoordeling van de credieten,
sinds October 1945 in totaal minder dan 5 per mille van de omzet behoefde
te worden gereserveerd voor afschrijving en te verwachten verliezen. En de
Groninger Industriële Credietbank constateert in haar verslag van 1954,
dat ook de gevallen, waarin de kopers van goederen op afbetaling zich aan
het op zich nemen van te grote verplichtingen te buiten gaan en daardoor
in moeilijkheden komen, niet meer dan een uiterst kleine fractie uitmaken
van alle afbetalingstransacties, welke jaarlijks tot stand komen en vlekke
loos verlopen.
Het staat daarom ten aanzien van het afbetalingscrediet zo, dat maat
regelen ter voorkoming van misstanden moeten worden toegejuicht, maai
de vele goedgeleide. bona-fide instellingen haar bedrijf als een onderdeel
van het verantwoorde credietwezen ten algemene nutte moeten kunnen
voortzetten.
Met het badwater moet niet het kind worden weggeworpen.
Waai deling voor heroptreden kabinet
i spoedig
(Vervolg van pagina 1.)
het "erkregen resultaat te bereiken „Zij.
die de breuk hadden geslagen, mogen zich
bedenken, welke diepere ravage if aan
gericht". zo voegde prof. Romme de so
cialisten toe.
Prof. Romme ontkende, dat op 17 Mei
og een mogelijkheid van overeenstem
ming aanwezig zou zijn geweest, als de
regering niet zo koppig was geweest. Op
dat ogenblik had overleg geen enkele
redelijke zin. De regering kon het toen
met haar verantwoordelijkheid alleen
dekken, dat er. hoe dan ook. met de huren
zou gebeuren, tegelijk met de belas
tingverlaging. Dat is het standpunt van
het kabinet ook nu nog. En het (eit ligt
er nu eenmaal, dat de socialisten voor
heen beslist geen huurverhoging zonder
afroming wilden.
In die situatie had overleg geen zin.
tenzfj men in de Kamer gesproken woor
den niet ernstig neemt. Tegenover prof.
Oud hield prof Romme dan ook vol. dat
de regering niet gebogen heeft: zU hand
haaf! nog de koppeling van huurverho
ging en belastingverlaging.
Waardering had prof. Romme voor mr
Burger, vooral om diens openheid in de
besprekingen. Hij noemde hem de „for
mateur der verrassingen", die zich had
ontpopt als een redelijk Burgerlijk for
mateur.
De eerste verrassing was. dat mr
Burger van den aanvang af heeft ge
streefd naar terugkeer van het kabinet-
Drees. waaruit bleek, dat het op 17 Me:
niet de bedoeling was, een stok ln het
wiel te steken.
De tweede verrassing was het voorstel
tot halvering van de grondbelasting De
heer Van den Heuvel (a.r.) had deze mo
gelijkheid reeds in het huurdebat ge
opperd. maar toen waren de socialisten
hier bepaald niet enthousiast voor. even
min als de regering
De derde verrassing was. dat mr Bur
ger de gedachte van een bescheiden huur
verhoging zonder afroming van de andere
fractie-voorzitters aanvaardde. Prof
me wees er in dit verband op, dat
juist dit niet van mr Burger afkomstige
voorstel de zaak voor het kabinet aan
vaardbaar maakte.
De vierde verrassing was het aanvaar-
_»n van f70 millioen belastingverlaging
op Jaarbasis. Meer dan in de aanvanke
lijke plannen was voorzien.
Prof. Romme oordeelde, dat de gedachte
jn Kamerontbinding en vervroegde ver.
kiezingen stellig een stimulans was ge
weest voor het zoeken van een andere
oplossing.
Ook drong hij aan c
mogelijk herstel van het evenwicht tussen
de directe en de indirecte belastingen
blijkbaar wilde hij verdergaande verla
ging van de loon- en inkomstenbelasting
en op een vroeger ingaan van de ver
laging van de omzetbelasting.
De heer Tilanus
De chrlstelijk-historische fractie-voor
zitter, de heer Tilanus, toonde zich geen
voorstander van nakaarten: het was hem
liever, dat er nu zo spoedig mogelijk
zaken zouden worden gedaan. De crisis
vond hij op 17 Mei al niet in 's lands be
lang. Hulde bracht hij mr Burger voor
de snelle overeenstemming. Het nieuwe
complex van maatregelen vond de heer
Tilanus beter dan het oude. In zoverre
Is er sprake van een happy ending.
De moeilijkheden binnen het kabinet
had de heer Tilanus wel begrepen. De ge
zochte uitweg leidde tot een voorste] tot
kreupele huurverhoging, gekoppeld
belastingverlaging. Hij hoopte, dat de
gering de les zou trekken, dat zij niet al
te gemakkelijk over een vernietigend
voorlopig verslag mag heenlopen.
Verheugd toonde hij zich er over, dat
r Burger niet getracht heeft eigen
fractie-verlangens tot gelding te brengen.
Vooral omdat hij afgezien heeft van de
els tot huurafroming. De verlaging van
de grondbelasting was altijd al van c.h.-
zijde gewenst.
De onweersbui van 17 Mei heeft enige
opklaring gebracht. De sentimenten zul
len bij de verkiezingen van 1956 wel weer
opgeld doen: het zal er dan niet gemak
kelijker op worden. De brede basis achtte
de heer Tilanus in het belang van ons
land. Hier week hij dus in belangrijke
af van de opvatting van zijn fractie
genoot mr Schmal.
Hetzelfde geldt met betrekking tot de
gevolgde procedure: inderdaad moest bij
het overleg van de laatste weken Iets
verder worden gegaan dan de fractie
eigenlijk juist vindt bij kabinetsformaties,
het ging om een concrete situatie.
Ook hij wees er op, dat niet de fractie
voorzitters of de formateur het laatste
woord spraken, maar het kabinet. Staats
rechtelijk was de gang van zaken daarom
volkomen juist.
De heer Gortzak
De heer Gortzak (comm.) sprak voor
oen nagenoeg lege Kamer, Met slechts
een enkele minister achter de regerings
tafel. Hij zag het zo. dat de socialistische
ministers in het kabinet-en de PvdA-
fractie in de Kamer onder het juk var
prof. Romme zijn doorgegaan. De socia
listen slikten de eis van huurafroming in.
Naar zijn mening speelden.dan ook heel
andere factoren mee en wel een verho
ging van de defensie-uitgaven. De Ameri
kanen en de atoombommen stonden op
de achtergrond (deze vervolgen de heer
Gortzak zelfs tn zijn dagdromen, coi
teerde later dr Drees).
Ds Zandt
Ds Zandt (s.g.) zag in de gang
zaken slechts een koehandel, even or
kwikkelijk als toen het kabinet in 1952
tot stand kwam. Het is een loven en bie
den. meten en passen geweest. Drie for
mateurs en tal van vergaderingen zijn
nodig geweest. Het sterk gedaalde aan
zien van regering en parlement is nog
meer gedaald.
De schuld van de crisis zag ds Zandt
bij de Partij van de Arbeid, niet bij de
kleine fracties, die immers vrij stonden.
Hij constateerde, dat nu zowel de socia
listen als het kabinet door de knieën zijn
gegaan: er komt Immers geen afroming
en de belastingverlaging wordt hoger dan
f 500 millioen. Was er echter eerder toe
gegeven dan was ons land de hele nare
kabinetscrisis bespaard gebleven. Hij
stelde vast, dat de vier regeringspartijen
op de stoel van de regertng zijn gaan zit
ten. De regering is geregeerd en verlaagd
tot een beheersinstituut, zo riep ds Zandt
uit. Hij betreurde het, dat de loon- en
inkomstenbelasting nu in mindere mate
zal worden verlaagd 'en riep de regering
op, alle aandacht te besteden aan de be
strijding van de woningnood.
Dr Schouten
Dr Schouten (a.r.) achtte de oplossing,
die tenslotte gevonden werd, bevredi
gend, zakelijk beschouwd en gelet op de
omstandigheden. Dit geldt in het bijzon
der voor hen, die gemeend hebben, geen
verantwoordelijkheid voor de kabinets-
Er komt nu een generale huurverho
ging, zonder afroming en er komt ver
laging van de grondbelasting, ook zonder
verdere consequentie voor de eigenaren.
Hierdoor komt 8^°/o van de huur aan de
eigenaars ten goede.
T(jdens de gedachtenwisseling in de
Kamer vóór 17 Mei kon daarop niet wor
den gehoopt: de socialisten zouden daar
toe toen geen medewerking hebben wil
len geven.
Voorts komt er cömpensatie voor de
huurverhoging in de sfeer van de belas
tingen. Ook daarop kon tot het laatste
moment niet worden gerekend, alweer
niet omdat de socialisten dit toen niet
wilden.
In dit verband gaf dr Schouten uit
drukking aan zijn waardering voor het
werk van mr Burger als kabinetsforma
teur. Overigens had hij geen grenzenloze
bewondering, zoals prof. Oud. Maar hij
dacht dat de socialisten daarmee ook niet
zo ingenomen zouden zijn, want de toon
van prof. Oud was nu niet bepaald ern
stig.
Dr Schouten wilde zich niet scharen
aan de zijde van hen, die menen, dat
deze oplossing ook zonder kabinets
crisis bereikbaar zou zijn geweest. Het
was op 17 Mei niet meer mogelijk, be
lastingverlaging en huurverhoging van
elkaar -te koppelen.
Dat de regering een politiek verband
legde, achtte dr Schouten niet Juist. Er
was van den aanvang af te weinig aan
dacht gegeven aan de mogelijkheid van
een generale huurverhoging met compen
satie in de belastingsfeer. De tweede
fout van de regering was, dat zij na het
vernietigende voorlopig verslag toch de
kreupele huurverhoging wilde doorzetten.
Gezien de gang van zaken bij vroegere
kabinetsformaties achtte dr Schouten de
gang van zaken staatsrechtelijk verant
woord. Men moet nu eenmaal steeds re
kening houden met de concrete situatie,
waarin men staat. Ook dr Schouten er
kende volmondig het eigen recht van re
gering en Kamer. Omstandigheden en
situaties verschillen echter telkens en
aan de hand daarvan moet telkens na
gegaan worden, wat men moet doen en
wat men moet laten.
Er is een oplossing verkregen, zonder
dat het kabinet in een dwangpositie is
geplaatst. Het is geen gevangene van een
bepaalde meerderheid of van bepaalde
groepen geworden. Er is geen dictaat op
gelegd. Het kabinet heeft naar eigen
overtuiging beslist en een eigen beleids
lijn in het overleg tot uiting gebracht.
De heer Willems
Namens de socialistische fractie 6prak
de heer Willems. die ook tijdens de cri
sis in plaats van mr Burger als fractie
voorzitter optrad. Mr Burger was wel ln
de zaal aanwezig, maar nam naar ge
woonte niet aan het debat deel.
Het merkwaardigste aan de redevoe
ring van de heer Willems was, dat hij
met geen woord sprak over het feit, dat
de PvdA de afroming van huren heeft
ingeslikt.
Ook hij constateerde, dat de regering
bij het vinden van een oplossing het ini
tiatief heeft behouden. Hij erkende, dat
het votum van 17 Mei niet tegen de re-
geringspolltlek ln het algemeen was ge
richt. De brede basi6 wilde de PvdA niet
aantasten, al vond zij die nu niet he'.
meest geschikt voor ons democratisch
bestel,
Hij wraakte het, dat het kabinet zijn
leven aan de kreupele huurverhoging
had verbonden.
Prof. Romme had hem verrast met de
mededeling, dat Kamerontbinding pas als
uiterst redmiddel had moeten worden
gebruikt. Maar zijn verrassing was nog
groter, toen prof. Romme betoogde, dat
de dreiging van verkiezingen op de ach
tergrond een oplossing zou hebben be
spoedigd.
De heer Willems wa6 van oordeel, dal
de crisis niet nodig was geweest voor het
bereiken van het compromis. Als de mo
tie-Burger maar was uitgevoerd (ontkop
peling, wel belastingverlaging en later
maar eens huurverhoging) was er geen
vuiltje aan de lucht geweest. De heer
Willems besloot met zijn volle ver
trouwen uit te spreken in het kabinet-
Prof. Gerbrandy
Prof. Gerbrandy (a.r.) nam een ander
standpunt in dan zijn fractie-voorzitter
dr Schouten. Hij had een ander, een be
ter kabinet gewild. Hij vond het vanzelf
sprekend, dat hij in oppositie was, omdat
het kabinet de signatuur-Drees draagt.
De wijze waarop de crisis is opgelost
stuitte hem tegen de borst: er is een ern
stige wonde toegebracht aan ons parle
mentaire stelsel. Hij vond het verderfelijk
dat er slechts overleg met een deel van
van de Kamer heeft plaats gehad: dl4,
deel heeft een stukje wetgeving ontwor-
De minister-president
Dr Drees kon niet zo heel veel nieuws
meer vertellen Over het complex maat
regelen zelf kan bij de behandeling van
de wetsontwerpen worden gesproken
Het kabinet is niet ontevreden over de
ontvangst: het is nogal aannemelijk ge
bleken.
Natuurlijk erkent het kabinet mede-
?ran'woordelijkheid voor het ontstaan
)n de crisis, aldus de minister-president.
Maar hij wierp het verwijt van halsstar
righeid verre van zich. Tegenover de
kreupele huurwet stond helemaal geen
eenheid, die vertelde, hoe het nu wel
moest. Er was dan ook geen uitzicht op
overeenstemming.
Het is de gewoonte, indien overleg ge
wenst wordt, dat dit gevraagd wordt door
de commissie van voorbereiding. Met be
trekking tot de belastingverlagingen is
zulks geschied, maar met betrekking tot
de huurverhoging niet.
Er is geen sprake van. aldus de be
windsman, dat de motie-Burger alsnog is
uitgevoerd. Daarin stond centraal de ont
koppeling van huurverhoging en belas
tingverlaging. Daartegen bestond juist
bezwaar en zie, in het. nieuwe complex
heeft de regering dezelfde koppeling ge
handhaafd.
Er zijn concessies gedaan omdat er be
slist een oplossing moest komen. De be
windsman wilde niet treden in de vraag,
wie de meeste concessies heeft gedaan of
het meeste succes heeft behaald.
Dr Drees ontkende, dat van zijn kant
een poging tot reconstructie van het ka
binet is gedaan. Wel heeft hij de Konin
gin, op grond van de door Haar ontvan
gen adviezen, moeten meedelen, dat hij
geen kans zag, iets te doen. Van de zijde
van het kabjnet is ook niet aan vervroeg
de verkiezingen gedacht.
Er is geen sprake van inconstitutioneel
optreden: vier vijfde deel van de Kamer
heeft de terugkeer van het kabinet ge
wild.
Ook de minls'-r-president ontkende.
hij trouwens duidelijk aantoonde, door te
wijzen op de gang van zaken: er zijn
vragen gesteld en suggesties gedaan,
waarop de regering zelfstandig met voor
stellen is gekomen. De zelfstandigheid
van kabinet enerzijds en Kamer ander
zijds erkende ook dr Drees ten volle,
„maar men komt nergens als men niet
wil overleggen," zo zeide hij.
Er werd nog gerepliceerd door de
heren Weiter en Gortzak. Dat leverde
echter weinig meer op. Alleen verklaarde
dr Drees naar aanleiding van een vraag
nog. dat er een taak voor de regering
ligt, er voor te zorgen, dat de verlaging
van de omzetbelasting ook in de prijzen
zal doorwerken.
Zo kan het kabinet rustig voortgaan
met zijn werk. Ook de Kamer kan weer
aan de gang. Maar deze week komt daar
van. weinig meer: zij komt pas volgende
week Dinsdag weer bijeen. Dan is een
maand vergadertijd verloren gegaan. Al
lereerst is dan aan de orde de goedkeu
ring van de Tin-overeenkomst. Dit is de
eerste Rijkswet, waarbij dus de verte
genwoordigers van Suriname en de An
tillen voor het eerst in de vergaderzaal
aanwezig zullen zijn. Voorzitter dr Kor-
tenhorst zal daaraan wel een bijzonder
tintje geven. Voorts zal minister Cals nog
steeds moeten antwoorden over zijn on
derwijsplannen. Op de agenda staan
voorts de wijziging van de Zondagswet,
de wijziging van de Armenwet, de wijzi
ging in de rechterlijke organisatie, de
adoptiewet en het vluchtelingenverdrag.
Zuidhollandse synode
in Den Haag bijeen
Geen adhaesie intrekking
vervangingsiormule
In de Haagse Valkenboskerk kwam
gisteren de particuliere synode van de
Geref, kerken van Zuid-Holland ten
Noorden in vergadering bijeen. Dè sy
node werd naméns de roepende kerk
van Leiden geopend en koos tot leden
van het moderamen de predikanten ds
mr W. S. de Vries Je Voorburg, praeses,
ds. W. Tom te Oudshoorn, scriba, ds.
G. F. Hajer te Leiden assessor I en ds.
A. Nyhuis te Gouda, assessor II.
Tot afgevaardigden naar de generale
synode van Leeuwarden koos de synode
als primi de heren ds. G. F. Hajer en
ds. mr. De Vries, de ouderlingen A. Fon
tein te Rijswijk en H. H. Spoelstra te
Loosduinen en diaken T. Hartsuiker te
's-Gravenhage en als secundi de predi
kanten ds. P. D. Kuiper te Sassenheim
en ds. W. Tom, de ouderlingen A. Melse
te Leiden en D. J, R. Passchier te
Noordwijk-Binnen en diaken W. Brou
wer te Alphen a.d. Rijn.
De synode keurde een wijziging in de
classicale ressorten goed, zodat niet
meer een classis 's-Graven ha ge-Oost en
classis 's-Gravenhage-West zal be-
in maar een classis 's-Gravenhage
een classis Delft-Westland. Aan het
voorstel van de classis 's-Gravenhage-
Oost om de generale synode te verzoe-
met het oog op de bevordering der
eenheid de Vervangingsformule terug te
?n betuigde de synode geen
adhaesie.
Tot bestuurslid van het Geref. Wees
huis benoemde de synode in de vac.
ontstaan door het overlijden van ds. E.
H. Broekstra de heer A. ten Cate te
's-Gravenhage. Zij besloot een samen-
spreking te arrangeren met de part. sy
node van Zuid-Holland ten Zuiden om
te komen tot een nieuwe indeling van
de particuliere ressorten zodat met het
oog op de bevolkingsdichtheid van het
Westen er in Z.-Holland drie part. sy-
nóden zullen komen wat ook inzake de
afvaardiging naar de generale synode
tot meer evenredige vertegenwoordiging
leiden zal.
Aangezien de synode met haar arbeid
niet geheel gereed kon komen zal zij op
7 Juli ln verdaagde zitting bijeenkomen.
„Overheid en Humanisme"
De brochure van de Utrechtse hoog
leraar prof. dr A. A. van Ruler tegen het
Humanistisch Verbond, waarop reeds de
aandacht vestigden, is getiteld: „Over
heid en Humanisme" en verschenen bij
uitgeverij Van Keulen te Den Haag.
Op 9, 10 en 11 Juni congresseert de
Ver. van Afgestudeerden aan MTS-sen
in Rotterdam; o.m. zullen spreken ir H.
M. Damme en Ir H. I. Keus.
Beroepingsweric
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Eist (Gld) (a.s. vac.
Q. J. R. Panhuyse) L. J. Wesseldijk te Nij-
megen-Hees; te Arnemuiden M. Verwejj
te Besoyen.
Benoemd: tot diaconessenbuisprei
te Utrecht, ds B. van Ginkel aldaar.
Bedankt: voor Hoogeveen (toez.) J.
Ohr. W. Kruishoop te Meerkerk; voor
Steggerda A. W. Lenderink, cand. te Al
melo.
Geref. Kerken
Beroepen: te Giessen Oud- er
Nieuwkerk A. Ykema, cand. te Haarlem;
te Hilversum (vac. N. B. Knoppers) J. S.
v. d. Linden te Rotterdam-Delfshaven.
Benoemd: tot geestelijk verzorger
van de opvarenden ter koopvaardij met
standplaats Makassar P. Hainjé te Tiel.
Bedankt: voor Amstelveen. Joh.
Heule te Edam.
Examens: aan de theol. hogeschool
te Kampen slaagde voor cand., J. Koen
te Groningen.
Chr. Geref. Kerken
Bedankt: voor Enschede-O., W,
Heerma te Groningen; voor Nieuwe
Pekela. L. Floor jr te Opperdoes.
Evang. Luth. Kerk
Beroepen: te Utrecht (vac. C. F.
Nolte) M. J. Heijbroek te Deventer.
Gerei, jeugd besprak de
toekomstverwachting
Op hèt Geref. Jeugdcentrum heeft
Bonda, legerpredikant, gesproken o\
„Wat is de inhoud van onze toekomst
verwachting 7"
Ds Bonda merkte op, dat Christenen
mensen zijn met een bestemming, beho
rende bij een schepping met een bestem
ming. De gerichtheid op deze bestemming
is: do Hoop. Het is een gevaarlijke toe
stand, dat de Hoop het verlangen naar
Christus' wederkomst sterk verzwakt
is. De aandacht van veel Christenen is
verschoven naar hun stervensuur. Nood
zakelijk is, ons te oefenen in het over-
denken van onze toekomst. Wij moeten
ons indenken, dat deze toekomst écht
komt, en écht voor óns is. Wij moeten
deze toekomst willen. Dan krijgt on
gelijks leven zijn juiste betekenis; t_._._
is het bewust zijn van onze bestemming
nodig voor het herstel der Kerk. Dan i
er geen berusting in vervat, geen ver
deeldheid meer mogelijk.
Met d'it weekend is de cyclus van 2
Weekendconferenties in de periode Oc
tober 1954 tot Juni 1955 afgesloten. Vele
referaten die alle dienden om de huidige
tijdsituatie te verstaan en om daardoor
het Geref. Jeugdwerk te verdiepen, heb
ben er toe bijgedragen om de toerusting
van de leidinggevende personen te
sterken.
Reeds thans worden de voorbereidin
gen getroffen voor een nieuwe cyclus ge
durende de nieuwe werkperiode vai
tober 1955 tot Mei 1956.
DONDERDAG 9 JUNI
versum I 402 m. KRO: 7.00 Nieuws 7.10
Gewijde muziek 7.45 Morgengebed en litur
gische kalender 8.00 Nieuws en weerbericht
8.15 Plechtige hoogmis 9.30 Gram. 9.35 Water
standen 9.40 Schoolradio NCRV: 10.00 Gram.
10.30 Morgenwijding KRO; 1100 Voor de zie
ken 11.45 Gram. 12.00 Angelus 12.03 Lunch
concert (12.30 Land- en tulnbouwmededelin-
Kamerorkest 16.00 Bijbeloverdenking 16.30
mtaal kwartet 17.00 Voor de jeugd
17.30 Gram. 17.40 Beursbericht 17.45 Gram.
18.00 Banjo-orkest 16.30 Pianospel 18.45
Gram. 19.00 Nieuws en weerbericht 19.10
i. 19.20 Sociaal gesprek 19.35 Gram. 20.00
.krant 20.20 Kon. Mil. Kapel 21.25 ,.Gout
chulm". caus. 21.40 Gram. 22.00 Perio
dieken-parade 22.10 Orgelconcert 22.35 Gram.
22.45 Avondoverdenking 23.00 Nieuws en
S.O.S.-berichten 23.15—24.00 Gram.
Hilversum II. '298 m. AVRO; 7.00 Nieuws
..10 Gram. 7.15 Gymnastiek 7.30 Gram.
VPRO: 7.50 Dagopening AVRO: 8.00 Nieuws
8.15 Gram. 9.30 Voor de hulsvrouw 9.35
ïram. 9.40 Morgenwijding 10.00 Gram. 10.50
foor de kleuters 11.00 Kamerorkest 11.45
„Verleden, heden en toekomst van het kleu
teronderwijs", caus. 12.00 Zang en piano 12.-25
„Irf 't spionnetje" 12.30 Land. en tuinbouw-
mededelingen 12.35 Orgelspel 12.50 „Uit het
bedrijfsleven", caus. 13.00 Nieuws 13.15
Mededelingen of gram. 13.20 Metropole-
- -* i4.io
16.00 Gram. 16.15 Voordracht 16.30
Tl rooi se muziek 17.00 Voor de jeugd 17.45
Regeringsuitzending; Rijksdelen Overzee;
dr F. C. Kamma; „Ontmoetingen op Nieuw-
Guinea" 18.00 Nieuws 18.15 Gram. 18.55 „Ge
sproken brief uit Londen", caus. 19.00 Caba-
"7.20 Lichte muziek 19.55 Fototips 20.00
's 20.05 Actualiteiten 20.15 Radio Phllh.
t en soliste 20.55 „Tienduizend meter
wereldzee". klankbeeld 22.05 Madrigalen
21.10 Pauze 21.15 Gev.
21.58—22.45 Eurovisie; Relais v;
neert door de winnaarfes
prijs in I
In Rusland worden nieuwe
Bijbels gedrukt
Het Nederlands Bijbelgenootschap te
Amsterdam deelt mede bericht te heb
ben ontvangen dat zowel de Evangeli
sche als ook de Orthodoxe kerken In
Rusland thans bezig ziin met het ver
vaardigen van een Bijbel volgens de
offsetdrukmethode
IN VOGELVLUCHT
Dr L. Ch. Prudent van Hove heeft
met een rede over: Mathematische For-
malismen en Natuurwetenschap, het ambt
van hoogleraar In de theoretische natuur
kunde aan de rijksuniversiteit te Utrecht
aanvaard
Dr W. A. Visser 't Hooft heeft ln
Genève het int prot. studentenhuis John
Knox geopend en de Amerikaan van Ned
afkomst drs R. W. Teeuwissen als direc
teur geïnstalleerd.
Het Belglache R K. Comité voor de
Verdediging van de Democratische Vrij
heden heeft besloten de voor Zaterdag
uitgeschreven massa-mars naar Luik on
te protesteren tegen de Rood-liberal'
onderwijspolitiek uit te stellen.
Promoties
Koude-hsemogroblnuri
Academische examens
LEIDEN. 7 Juni. Geslaagd voor he
Cum Laude geslaagd!
Mede doordat de zenuweo gekalmeerd
eo de geest helder Weel door gebruik van
Mijnhardt's Zenuwtabletten
EEUe
40.
Niet zonder voldoening dacht hij eraan, dat
een kunstenaar, zoals z'n grootvader, tenminste
zijn werk naliet om te zorgen dat hij niet verge
ten werd. Voor de arme Vermeer was het te
laat het beste was misschien, er verder maar
het zwijgen aan toe te doen, en doelbewust je
eigen weg te gaan.
Louis was blij te hebben afgesproken, dat hij
direct na de plechtigheid zou vertrekken, daar
hij naar Ermelo ging.
Zo om een uur of drie in de middag zat hij bij
leneke, in "de kleine woonkeuken van't tuinmans
huis.
Hij had het meisje tamelijk uitvoerig over 't ge
beurde geschreven; ze had verwacht dat hij in
verband met de begrafenis later zou komen dan
anders, en niet een trein vroeger, zoals het geval
bleek. ,,Fijn, dat je zo vroeg bent!" zei ze.
Tussen de bezigheden door wierp ze hem her
haaldelijk gelukkige blikken toe haar ogen glans
den; 't was voor Louis alleen al een plezier, vp
zien hoe blij en intens zij het 'even beleefde.
De kleine keuken ha)d in z'n beslotenheid iets-
donkers, iets sombers. De aaneengesloten rij
bloempotten met geraniums in 't kozijn en de
klimoploten rond het raam, pasten, naar 't Louis
voorkwam geheel bij de mentaliteit van de oud--
Gardenier, en leken bedoeld om het zonlicht bui
tenshuis te houden. Het gekoer van een duif, hoog
op de kast in een kooi, klonk hem klaaglijk in de
Louis voelde zich daar nooit op z'n gemak, er
'na de begrafenis minder dan ooit. Hij wenste
j hartgrondig, dat zijn meisje met haar werk klaar
iwas geweest, en dat ze naar buiten hadden ge-
Ikund. om een wandeling te maken langs de rus
tige paden in 't Wilde Bos. Om vertrouwelijk
van gedachten te wisselen eer ze gingen thee
drinken op De Meerle.
Maar meestentijds stond leneke met de rug
naar hem toe aan de gootsteen. Voor wat ze
uitvoerde had Louis niet veel oog; hij kreeg ech
ter de indruk dat ze wel tot een uur of zes zo
bezig kon blijven. Wat hem bij dit alles het
meest hinderde was, dat Ineke's oudere zus Nera
aldoor bij heji bleef-zitten, zodat hij niet vrij uit
met z'n meisje praten kon.
Verliefde mensen voelen zich dikwijls uiterst
kwetsbaar als ze samen zijn; ze verlangen er
naar hun hart voor elkaar uit te storten, en wat
ze te zeggen hebben zouden ze elkaar liefst
zachtjes in 't oor willen fluisteren. Ze voelen
zich als 't ware vlakbij het paradijs. Maar veel
al herinneren de omstandigheden, en vooral
nuchtere, critische buitenstaanders hen eraan,
dat de wereld lang geen paradijs meer is
Schijnbaar tamelijk op z'n gemak* zijn lange be
nen over elkaar geslagen en met z'n elleboog op
de tafelrand, zat Louis zich, na een poos wach
ten, te verbijten van ongeduld.
Eerlijk gezegd zat het hem ook niet weinig
dwars, dat leneke koper poetste, een petroleum
stel schoonmaakte, zo bedrijvig, alsof haar leven
afhing van dit alles! Maar het meest ergerde
hem, dat Nera, aan de andere kant van de tafel
het zich intussen gemakkelijk maakte.
Hij was er zeker van, dat ze alleen daar bleef
zitten bladeren in tijdschriften om hem en leneke
te storen, te plagen. Er was weinig, waar Louis
slechter tegen was opgewassen.
Waarom hielp zij leneke dan niet een hand
je! protesteerde hij innerlijk woedend. Of waar-I
om ging ze zich niet eindelijk behoorlijk kle
den, zoals leneke haar al een paar maal had voor
gesteld.
Nera droeg haar grijze uniform van conduc-i
trice bij de A.D. een soort mantelpak, maar,
dat haar met haar brede figuur en haar korte
nek zo weinig stond, dat het een haast ordi
naire indruk maakte. Ze was trouwens verre van
knap; haar gezicht vond Louis altijd, leek net
roodgebakken klei; haar huid leek schilferig.
Daarbij hadden haar ogen juist zoveel brutaals,
dat het je ergerde zonder dat je er een aanmer
king op kon maken
Een vergelijking tussen haar en de jongere
leneke viel dan ook gemakkelijk uit in het voor
deel van de laatste. leneke, die meer op haar
overleden moeder leek, was niet alleen beweeg-'
lijker, meisjesachtiger, het was ook een heel an
der geest die van haar uitging, en ze scheen,
wel in een andere wereld te leven een wereld
van idealen, van liefde, van geestdrift.
Louis kon moeilijk late-n, telkens en telkens
naar leneke te kijken. Typisch voor zijn stijve
natuur was, dat hij zich daarbij eigenlijk ge
neerde voor de gevoelens die ze in hem wakker
riep, dat hij met geweld deze gevoelens onder
drukte en een des te onverschilliger gezicht zet
te. Hij wist nergens anders over te praten dan
over de dood van Vermeer, en over de begra-
,,Nou, zeg!'
(Wordt vervolgd.)
Engeland. BBC Home Service. 330 m. 12.00
Orgelspel 12.25 Voor de arbeiders-12.55 Weer.
bericht 13.00-Nieuws 13.10 Mededelingen 13.2(
Amusementsmuziek 13.55 Sport 14.00 Vpoi
de scholen 15.00 Operamuziek 15.30 Hoorspe
17.00 Vóór de kinderen 17.55 Weerbericht
18.00 Nieuws 18.15 Causerie 18.25 Sporl
Reportage 19.00 Wetenschappelijk ove
rzicht 23.00—23.1
rkest 13.00
Nieuws 13.10 Gev. muziek 14.30 Lichte mi
dek 16.00 Kamermuziek 17.00 Lichte muzii
19.00 Nieuws 19.15 Gev. muziek 19.45 Koo
tang 21.45 Nieuws 22.00 Dansmuziek 24.
Nieuws 0.15—1.00 Symphonie-orkest en solii
Frankrijk. Nat. Progr. 347 m. 12.30 Open
-niiTioir 13 0(1 Nieuws 13.20 Operamuziek 14.
amermuziek 17.10
00 Orkestconcerl
18.30 Amerikaanse uitzending 19.00 Gram
20.02 Orkestconcert 22.25 Gram. 23.10 Ita-
11ste 12.30 Weerbericht 12.34 Gi
Nieuws 13.15 Orgelspel 14.00 Engelse li
14.15 Gramofoonmuzlek 14.30 Franse les 14.45
Gram. 15.00 Orkestconcert 15.55. Koorconcert
16.05 Orkestcoi
•rt 16.30 KoorJoi
m. 17.15 Voor de kinderen
18.15 Gram. 18.25 Causerie 18.30 Voor de sol
daten 19.00 Nieuws 19.30 Reportage 19.
Gram. 20.10 Klankbeeld 20.40 Dag van h
Vlaamse lied 22.00 Nieuws 22.15 Kamer
muziek 22.55—23.00 Nieuws.
Brussel. 484 m. 12.00 Gram. 13.00 Nlei
13.15 Gram. 14.30 Planorecital 15.00 Orki
concert 15.55 Gram. 16.05 Lichte muziek 17.00
Nieuws 17.15 Gram. 19.30 Nieuws 20.00 Hoor
spel 22.00 Nieuws 22.15 Klankbeeld 22.5!
Nieuws.
Engeland. BBC European Service. Uitzen
dingen voor Nederland: 22.00—22.30 Nieuws;
Feiten van de dag en Engelse literatuurge
schiedenis (op 224 en 76 m.).
Kruiswoordraadsel
130
HORIZONTAAL: 1 Gewas. 4 haar op
de bovenlip, 7 verkeerd, 9 vruchtenmoes,
10 afkeuren, 13 gemeente in Noord Hol
land, 15 maanstand, 16 vogel, 17 booffl.
19 voorzetsel, 20 cirkelvormig, 23 ragout
van wild of gevogelte, 25 boom, 26 boi,
28 vloeistof. 29 weekdier.
VERTICAAL: 1 Eetgereedschap, 2 stof
uit de darm van een potvis, 3 zangnool
5 hooggelegen punt. 6 rijzig, 8 blad
groente, 11 slotwoord, 12 ieder, 14 in
gewand, 16 Jap. parelduikster, 18 afgod,
19 stad in Noorwegen, 21 Eng. olie, 22 vai
24 delfstof, 27 dier.
