Idicume geihsctfe(üburant W aardering voor heroptreden van het kabinet Kremlin nodigt Adenauer tot bezoek aan Moskou uit Tilanus over kabinetscrisis Natte zomer wreekt zich in baksteenindustrie WOENSDAG 8 JUNI 1955 BUREAUX: Steenstraa-t 37. Directie, Redactie. Abonnementen- en Advertentie-afdeling: TeL 31441. Poetrekening: 58936. ABONNEMENTEN: 6.40 per kwartaal; 2,15 per maand; 0.50 per week. ADVERTENT1ÊN: 0.18 per millimeter. belangrijke korting). Zes en dertigste jaargang No 10362 Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. EL DIEMER Chef-Red.: H. W. I. ENSERINK CHRISTEL11K-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantoasticfj Is gfjebleocn myn bert In tcgljenspocl'* DEBAT VAN ZEVEN-EN-EEN-HALF UUR Oud: Felle critiek, maar voor Burger grote bewondering" (Van onze Parlementsredacteur) TV7ANNEER WIJ EEN samenvatting geven van de zakelijke resultaten van het debat, dat gisteren in de Tweede Kamer zeven en een half uur duurde (tot vannacht half één) en gewijd was aan de regeringsver klaring van dr Drees over het verloop van de kabinetscrisis, dan springen de volgende punten naar voren: 1. Over het algemeen was er, zij het in gradaties, waardering voor de pogingen van mr Burger en voor het heroptreden van het kabinet in oude samenstelling. 2. Een voorzichtige poging van prof. Romme (kath. v.) eh de heer Ti- ianus (c.h.) om de afschaffing van de omzetbelasting op" suiker en textiel niet 1 September, maar reeds op 1 Augustus te doen ingaan, werd door de regering van de hand gewezen. 3. Een socialistische poging, de koppeling van de huurverhoging aan de onderhoudsgarantie op de datum van inwerkingtreding, werd door dr Drees heel voorzichtig naar het dromenland verwezen. 4. Merkwaardig was het, dat in de gehele rede van de socialistische woordvoerder, de heer Willems, het begrip „afroming van huurverho ging" in het geheel niet voorkwam. 5. Dr Drees heeft uitdrukkelijk verklaard, dat de verlaging van de grondbelasting tot gevolg kan heb ben. dat de huur van nieuwe wonin gen 3 Vz pet lager kan worden ge- steld. Overigens bestaat de indruk, dat dit slechts gelden zal voor nieuw te bouwen woningen en niet voor woningen, die reeds zijn gebouwd doch buiten de huurverhoging vallen. Het gehele debat, dat bepaald niet van zeer grootse allure was, ging overigens als een nachtkaars uit. Hetgeen parlementair betekent, dat het kabinet gewoon zijn gang kan gaan. Natuurlijk zal er nog wel iets voor den dag komen, wanneer de eigenlijke wetsontwerpen opnieuw of voor het eerst in behandeling komen, maar dat zal nog wel een paar weken duren. Prof. Oud Het debat werd geopend door prof. Oud. die op spottende wijze de zaak aanpakte. Natuurlijk was hij niet verwonderd over het feit, dat het kabinet-Drees weer in het zadel was geholpen: dat had hij immers wel voorspeld. Maar wel had hij bezwaar tegen de gevolgde methode. Uit objecti viteit hield hij de Partij van de Arbeid de hand boven het hoofd: zowel voor een're geringspartij als voor een oppositiepartij geldt, dat zakelijke beslissingen dienen te worden afgewogen tegen mogelijke po litieke gevolgen. Wat de oorzaak van de kabinetscrisis betreft: hij wilde de schuld i niet werpen op de socialisten, omdat men te weinig oog heeft voor de verantwoorde lijkheid van het kabinet. Dit is voor de breuk verantwoordelijk, omdat het ge weigerd heeft, huurverhoging en belas tingverlaging van elkaar te koppelen. Maar daarom had het kabinet zelf ook naar een oplossing moeten zoeken. Niet het gehele kabinet, maar alleen minister Witte had ontslag behoren te vragen. Er was dan een oplossing mogelijk geweest, tengevolge waarvan een ontslagaanvraag van minister Witte had kunnen worden I geweigerd. Prof. Oud vond. dat mr Burger meer was opgetreden als bemiddelaar dan als formateur. Achteraf was deze er in. ge slaagd te bereiken, wat hy op 17 Mei tevergeefs geprobeerd had (door zfjn ont koppelingsmotie). Hiervoor bracht prof. Oud hem alle hulde, ja zelfs zag hy reden voor grenzenloze bewondering. Maar het gevolgde systeem achtte prof. Oud door en door fout: het kabinet is eigenlijk gevormd door vier kamerfrac ties onder leiding van mr Burger. Hij zag de bewindslieden als „zet-ministers" en waarschuwde voor het gevaar van een afglijden naar de Franse toestanden, waar de volksvertegenwoordiging regeert. Ove rigens waarschuwde hij dr Drees voor dit kabinet, dat hij uit de bevriende hand van mr Burger heeft gekregen met de woor den „Vrees de Grieken, ook wanneer I zij u geschenken brengen". Hierop ant- woordde later dr Drees dat dit gezegd werd van Trojanen en Grieken en dat I waren nu bepaald geen vrienden. De zegswijze is dan ook meer van toepassing i op socialisten en liberalen, vooral wan- j neer de laatsten met complimenten komen. Geen huurverhoging als onderhoud wordt verwaarloosd „Ha, die huisbaat.'" De heer Welter De heer Weiter (kath. nat.) herinnerde aan de zegswijze: „Wat ook val, ik sta pal", hetgeen in de volksmond veranderd werd in „voor ik val lig ik al". Hij ver weet het kabinet, dat het ieder overleg had geweigerd. De Kamer reageerde op de enig juiste manier: ga dan maar. In niet meeY het vertrouwen Kamer. Ook hij verweet het kabinet koppige, halsstarrige houding. Er was r de Kamer poker gespeeld, in de verwaclv ting, dat het kabinet met de hakken ove: de sloot zou komen. En toen deze specu latie was mislukt is men gaan onderhan delen en heeft men gepoogd, langs een omweg weer terug te komen. Bijzonder vertoornd was de heer Weiter, dat een vijfde deel van de Kamer buiten het overleg was gehouden en als quantité négligeable was behandeld: dat deel de Kamer heeft er voor spek en bonen bijgelopen. Zulks is volkomen in strijd met de parlementaire democratie. Voor de verlamming van de rechten van eer deel van de Kamer is het kabinet verant woordelijk. De heer Weiter concludeerde, dat het kabinet ontdaan is van een goed deel van het tevoren ook al niet zo grote pres tige. Het heeft meegewerkt aan de aant ting van de parlementaire democratie is verworden tot lasthebber van de vier fractievoorzitters. Het heeft geen eigen gezag en ontwikkelt geen eigen kracht. Dr Schmal De derde spreker was dr Schmal, de c.h.-vertegenwoordiger, die mede veran woordelijk was voor het heengaan van hi kabinet. Nu sprak hij van een „joyeu; rentree", zonder dat hij overigens de grenzenloze bewondering van prof. Oud over het optreden van mr Burger deelde. Wel was hij het eens met de staatsrech telijke beschouwingen van de liberale fractieleider. Hij constateerde, dat de zaak op de bestaande voet wordt voortgezet. Hij gaf uiting aan zijn sympathie voor dr Drees als persoon. „Wat hem is overko men van zijn eigen vrienden zou Ik mijn De delegatie van de Oecumenische Raad van Kerken in Nederland, die op uitnodiging van de Patriarch van de Russische Orthodoxe Kerk een bezoek aan Moskou zal brengen, is gisteren per K.L.M.-vliegtuig vertrokken. Men zal eerst een kort bezoek brengen aan prof. Hromadka te Praag en daarna door gaan naar Moskou. Op de voorste rij links prof. dr J. de Graaf, hoogleraar te Utrecht en rechts dr E. Emmen, secr.-gen. van de Herv. Synode; op de achter ste rij links ds F. E. Huizinga, voorzitter van de Unie van Baptistengemeenten in Nederland en rechts prof. P. J. Jans, president van het Oud-katholiek te Amersfoort Nehroe in Moskou TTET WAS prachtig, zonnig weer toen -LJ-premier Nehroe van India hier van middag arriveerde. Nadat hij op het vlieg veld verwelkomd was door Boelganin. Kroesjtsjef en arjiere hoge Russische autoriteiten en een vriendelijk gestemde rede had uitgesproken, reed hij met Boel ganin in een open limousine door de straten van Moskou, toegejuicht door mil- lioenen Russen. Het was voor het eerst dat Iemand zo werd verwelkomd in de Russische hoofd stad en dat een groep Sowjetleiders in een dergelijke stoet meereed. De grote menigten drongen tot vlak bij de wagen van Nehroe en Boelganin op. Zij wierpen bloemen in de auto en lieten vredesduiven los. Nehroe droeg zijn witte muts en broek en een bruine tuniek. Hij had een rot tinkje in de hand en een rode roos in zijn tweede knoopsgat. Hij wordt vergezeld van zijn dochter, Indira Gandhi. Nehroe zal in totaal zestien dagen in de Sowjetunie vcrbiyven. Daarna brengt hy een bezoek aan enkele Oosteuropese landen en Joegoslavië. Einde Britse stakingen thans in zicht LONDEN, 7 JUNI Jim Baty, de leider der 70.000 Britse spoorwegstakers, gaat ac- coord met het voorstel van de grote vakbond T.U.C. Volgens dit voorstel zullen de stakers hun minimum-looneisen bekendmaken en het werk hervatten nog vóór hun eisen worden besproken. Ook premier Eden zou zich met deze *3(ig van zaken accoord hebben verklaard. Men acht hier de kans op een spoedige beëindiging der staking aanzienlijk toegenomen. Ook de leiders van de 19.000 stakende havenarbeiders lieten vandaag een gunstig geluid horen. Zij deelden de T.U.C. mee. niet meer te zullen concurreren met de grote spoorweg-vakbond en een onder zoek van hun geschil door een commissie van de T.U.C. te a^— vaarden. Apothekers accoord met ziekenfondsen De resultaten van de onderhandelingen tussen de ziekenfondsen en de apothekers zijn gisteren goedgekeurd door de (hon derdste) algemene vergadering van de Kon. Ned. maatschappij ter bevordering der pharmacie, welke in Haarlem is ge houden. Er zal een contract komen in zake honorarium dat gewijzigd zal worden in dien de salarissen van het personeel dit noodzakelijk maken. ergste vyand niet gunnen." orakelde hij. Overigens had hy ook bezwaar tegen de algemene gang van zaken. Wat reconstruc tie eigenlijk precies was vermocht hij niet te vatten. Ook hij constateerde, dat het kabinet, meer dan voorheen, de gevangene is geworden van een aantal op zichzelf vriendelijke fractieleiders. Een lichtpunt vond dr Schmal het, dat het niet tot Ka merontbinding was gekomen. Ook vond hy, dat de brede basis allesbehalve al leenzaligmakend is. Tenslotte wilde hij maar de daden van het „zoal niet ge reconstrueerde, dan toch gere-i de" kabinet afwachten. Prof. Romme Prof. Romme was de eerste spreker namen-s een regeringspartij, die op 17 Mei niet had meegeholpen aan het naar huis sturen van het kabinet. Hij toonde zich opgelucht over het feit, dat ook prof. Oud blijkbaar tevreden was met de terugkeer van het kabinct-Drees. Toch vond hij op de bodem van diens beker een tikje droe sem met bittere smaak Uitdrukkelijk verklaarde prof. Romme en later eloot de anti-revolutionaire fractievoorzitter, dr Schouten, zich hier bij aan dat aan het kabinet slechts sug gesties zijn gedaan, en dat het zelf met voorstellen is gekemen. Aanvankelijk is er. uiteraard, initiatief van de formateur uitgegaan, maar de verschillende fractie voorzitters hebben uitdrukkelijk het standpunt ingenomen: zelfs een begin van overeenstemming tussen de partijen is af hankelijk van het oordeel van het kabinet. In de procedure is dus ieder gebleven op de plaats, die hem toekomt. De schade, toegebracht aan het demo cratisch bestel zag prof. Romme in het feit, dat een crisis nodig is geweest om (Zie verder pagina 2.) ERKENNING VOOR BONDSREPUBLIEK Nieuwe poging om de eenheid van het Westen te verbreken. BONN, 7 Juni TJTET KREMLIN heeft Bondskanselier Adenauer van West-Duitsland uit- Xi genodigd tot een bezoek aan Moskou om o.m. te spreken over het aanknopen van diplomatieke en economische betrekkingen tussen beide landen. In de nota, waarin deze uitnodiging werd gedaan, verklaart Moskou zich bereid, de Westduitse Bondsrepubliek te erkennen. Het Westduitse kabinet heeft de Russische nota hedenmorgen reeds be sproken. Van regeringszijde- te Bonn gaf men I verbreken op het ogenblik dat Adenauer het commentaar, dat Adenauer steeds be- alles op alles zet om zijn militaire reid is geweest, betrekkingen met de Sowjetunie aan te knopen. De uitnodi ging zou het resultaat zUn van de door de kanselier gevoerde politiek. Er is geen aanwijzing, dat de Russen overwegen het Oostduitse regiem op te geven maar waarnemers zeiden dat zij misschien één of andere vorm van „leven laten leven" tussen beide de'.en van Duitsland op het oog hebben. Mits zij beide ongewapend zyn met de uit eindelijke mogelijkheid van hereniging. Misschien geschiedt die hereniging zelfs op Westelijke voorwaarden, indien het Kremlin er zeker van kan zyn dat het Duitse militarisme niet zal worden her steld. MOGELIJKHEDEN VOOR DUITSE INDUSTRIE gaat wordt in Bonn vooral de aandacht gevestigd op de passages die wijzen op de grote oorlogsver liezen van Rusland en Duitsland en op de mogelijkheden voor de Duitse industrie, die uit een versterking der handelsbetrekkingen met de Sowjetunie kunnen voortvloeien. Belgjigrijke ondernemingen in de Bondsrepubliek stellen al geruime tijd pogingen in het werk om hun afzet naar de Sowjetunie te vergroten. Het is onwaarschijniyk dat Adenauer, die binnenkort een bezoek aan de Ver. Staten en Engeland zal brengen, de Rus sische uitnodiging van de hand zal wij- Bekend is. dat de fel pro-Westerse kanselier er niet veel voor voelt, naar Moskou te gaan. Men is het er te Bonn dat het moeilijk voor hem zal zijn de uitnodiging af te slaan. Aangezien Adenauer spoedig op reis gaat naar Amerika, wordt de uitnodiging in eerste instantie beschouwd als een poging om de eenheid van het Westen te Noorwegen 50 jaar zelfstandig plichtingen tegenover de N.A.V.O. komen. In Oost-Duitsland was men in het ge heel niet op de Russische nota voorbe reid, getuige een artikel in één der com munistische bladen, waarin Albert Nor den, secretaris-generaal van de Oost duitse communistische party, schreef: „Het regiem te Bonn .heeft evenveel met de democratie en een wettige regering uitstaande als een kraai met een opera Clement Attlee treedt af LONDEN. 8 JUNI TAE 72-JARIGE Clement Attlee zal dn October aftreden als voor zitter van de Labour-party en als leider van de oppositie in het Lager huis. Dit verneemt de correspondent van Reuter. JN NOORWEGEN is gis- 1 teren het feit her dacht, dat vijftig jaar ge leden de unie mei Zwe den onder een koning werd ontbonden, waarbij Noorwegen een volledig onafhankelijke souvereine staat werd met een eigen Koninklijk huis. De unie met Zweden had toen 91 jaar geduurd. Sedert de Deense koninp op de vredesconferentie van Kiel in 1814, als voorma lig bondgenoot van Na poleon. de Noorse kroon, die sedert 1389 In Deens bezit was gewee-t aan de Zweedse koning moest af- Voordat deze regeling van kracht werd, had het Noorse volk zich echter bij monde van zijn geko zen vertegenwoordigers onafhankelijk verklaard grondwet aange- democratis ch parlement en de autonomie in bin nenlands» aangelegen- Tegen 1900 kristalliseer de de in stand gebleven rivaliteit tussen de twee uniegenoten in een hef tige strijd over de Noor- Na e i kort dde Noorwe gen de regeling i an Kiel doch behield daarbij de kern van de nieuwe grondwet, namelijk het se aanspraken op een na tionale consulaire dienst in het buitenland, die alleen tegenover Noorse autoriteiten jerantwoor- delijk zou zün. Eind Mei 1905 werd de oprichting van een dergelijke dienst van Noorse zijde ondanks de Z'-eedse tegenkanting doorgezet. Het Storting nam een desbetreffend wetsvoorstel aan. De koning sprak hierover zijn veto uit, waarop de Noorse regering aftrad Op 7 Juni d.a.v. verklaar de het Storting de koning vallen en da unie ontbon- D it besluit werd b(j volksstemming bekrach tigd. Slechts 184 van de ongeveer 370.000 stemge rechtigden spraken er zich tegen uit. In October werd de uiteindelijke overeenkomst met Zwe den door beide parle menten geratificeerd, waarna Noorwegen zich zjjn eigen konlnp koos in dc persoon van Prins Carl vari Denemarken. die als Koning Haakon VII van Noorwegen de troon beklom. Ter viering van het gouden onafhankelijk heidsjubileum kwam het Storting met de koning in plcchtipe zitting bij een en overal werden openbare feeste< De Hamburgse politie heeft een prijs uitgeloofd voor de auto, die het minste lawaai maakt. Zonder het bekend te maken, controleerde zij gedu rende afgelopen weken een groot aantal luxe auto's, vrachtwagens, motorfietsen en scooters. Vijftien voertuigen van iedere categorie werden uitgenodigd, deel te nemen aan de „stilte-wedstrijd". De win naar van iedere groep ontving 100 gulden beloning. Een Amerikaanse Packard won de wedstrijd voor de categorie luxe wagens. Voor deze proef maakte de Hamburgse politie gebruik van een electrische geluidsmeter. Veel bloemen en planten in onze huizen Nederlanders plegen veel snijbloemen en planten te kopen. Berekend tegen kwekersprljzen geeft Nederland 0,28 pel van het nationale inkomen hieraan ui*.. Italië 0,25, België 0.18, Zwitserland 0.14 en Engeland 0,11 pet. Vorig Jaar voerden wij voor 214,3 min gulden aan sierteelt producten uit, waar. van 159,3 min gulden bloembollen. 21,8 min gulden bomen en 33,2 min gulden bloemen. Dit is een record-uitvoer. Re kening wordt gehouden met een toene mende Japanse en Italiaanse concurrentie, tie. Te veel huizen onderhanden Fabrikanten: „Vooruitzichten niet ongunstig" (Van onze speciale verslaggever) DE BOUWERS zijn er van overtuigd, zo deelde een hunner ons gisteren mede, dat er te veel huizen in uitvoering zijn. Op allerlei gebied: op dat van personeel én van bouwmaterialen, doen zich belangrijke tekorten voor. Er is een gebrek aan betonijzer, aan bakstenen, aan bepaalde soor ten gekleurde dakpannen, aan tegels en aan sanitair. Architecten kunnen geen gevelsteen uit zoeken op hardheid, alleen op kleur. De bouwers toonden zich over deze si tuatie. die de afwerking van belangrijke projecten remt, nogal pessimistisch, doch de fabrikanten bezagen vanochtend, in een onderhoud dat wij met hen mochten hebben, de zaken wat rooskleuriger. Attlee, reeds 20 jaar de leider van zes millioen Labour-leden, werd gisteren herkozen tot voorzitter. Vice-voorzitter Herbert Morrison (67 jaar) en de .chief whip" of organisator van de La- bour-fractie. William WhiUely (72 jaar), werden eveneens herkozen. Verwacht wordt, dat Whittely zich on geveer tegeiyk met Attlee zal terug trekken. Herbert Morrison zou een goede kans maken Attlee op te volgen, hoewel tal van fractieleden zullen stern- voor jongeren, zoals Griffiths (61 jaar) en Gaitskell (49 jaar). Dc mogeiykheid dat de rebel Bcvun zich by verkiezing van Morrison can- didaat zal stellen voor diens vroegere functie van vlce-voorzitber wordt In so cialistische kringen met zorg overwogen. In Amsterdam ls gisteren m Jaar geëist tegen de 64-jarige rechtskundige adviseur J. C. O., die geld van cliënten (bestemd voor het voeren van procedures) had opgemaakt. Regen bracht achterstand let natte zomerseizoen van 1954 heeft de baksteenindustrie geremd, zo vi men wij. In het bijzonder de tweede pagne. die van October 1954 tot April 1955 loopt, heeft moeilijkheden gegeven. De gedurende de zomermaanden gestoken stenen waren toen namelijk nog niet droog genoeg om gebakken te worden. Daardoor zijn een aantal steenbakkerijen door haar voorraden geraakt. Niettegenstaande deze tegenslag bij de tweede campagne was 1954, wat de totale productie btreft, een topjaar. Men kwam tot 1440 millioen metselstenen en. mi straatklinkers mee. tot een totale pro- ducie van 2 milliard stenen. Doordat steeds meer continubedrijven komen, v wacht men laatstgenoemd aantal ook dit jaar te kunnen halen. Woerden in bedrijt De dakpannenindustrle kampt met i tekort aan werkkrachten en ook zijn bepaalde, door de architecten gevraagde modellen en kleuren, die niet terstond leverbaar zijn. De verwachting in deze tak van bedryf ls. dat de nabije toekomst verbetering zal brengen, omdat de dakpannenfabriek te Woerden, die thans nog een aanlooptijd doormaakt. In vol bedrijf komt. De tegelbakkerijen hebben soortgelijke moeilijkheden. Maastricht ondervindt Kunstschilder vermist De 45-jarige kunstschilder L. Scholberg uit Maastricht ls Maandagmorgen van huis gegaan om ln België aan het Albert- kanaal te gaan schilderen. Hy kwam van deze tocht niet terug. Voorbygangers von den kleren op het pad langs het kanaal. Men vermoedt dat de schilder by het vemmen Is verdronken. De alg. vergadering van de Ver. van Vrijzinnig Hervormden in Nederland zal 29 Juni in het Oolgaardthuls te sterk de concurrentie van Belgische be drijven. die arbeiders wegzuigen, terwijl ook de mUnen een grote aantrekkings kracht op het personeel blijven uit oefenen. De fabrieken streven ernaar de handel aan een voorraad te blijven helpen, zo verzekerde men ons bij de tegeltndustrie. Een veel ernstiger tekort is dat van het personeel. Een aantal bouwblokken in Den Haag kan daardoor momenteel niet afgewerkt worden. HET WEER IN EUROPA I sf fi ej|i h f.' e S SB 1" Stockholm Oslo Kopenh. A'dam Londen Luxemb Parijs licht bew. reger. motregen licht bew. 11 htb8*" NNO 6 NO 4 ONO 34 W 3 Z 5 WZW 5 ZW 6 9 3 15 0 17 0.1 17 9 20 2 21 10 21 3 Grenoble JenCve ZUrlch Locarno 3erlljn Frankfort München Wenen lome AJacclo Mallorca iw"b!w' onbew regen zw. bew. geh. bew. regen zw. bew. half bew. onbew. ZW 2 W 3 windstil ZZW 3 O 3 W 9 ZW 6 W 5 W 15 windstil ZW 7 NO 2 windstil 24 125 23 5 18 34 23 38 21 66 27 8 28 7 27 11 31 0 30 1 27 0 WEERBERICHT Arnhem worden gehouden. Enkele buien Tot morgenavond verwacht De Bilt: veranderlijke bewol king met enkele regenbuien en een kans op onweer. Wei nig wind. Iets hogere tempe raturen. (Opgemaakt te 10 uur.) Zon en maan Donderdag Zon op 4.23, onder 20.59. Maan op 23.26, onder 7.57.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1955 | | pagina 1