„Spoorwegbouw" zal Leiden
begin volgend jaar verlaten
Het emplacement krijgt in totaal
Zes doorgaande sporen
Begin van verbetering van
Leids wegennet
Vrijdag feest om opening
van viaduct
Nog slechts drie viaducten
volledig in gebruik
NIEUWE LEIDSCHE COUBANT
3
WOENSDAG 25 MEI 1955
Vrijdag symbolisch einde
eind van het najaar vjjf sporen en alle
perrons in gebruik zijn. Volgens het
schema van de Spoorwegen moet het ge
hele^ werk begin volgend jaar zijn vol-
De nieuwe NX-beveiliglng komt in
dienst als vijf sporen in gebruik zijn.
Thans reeds is men bezig met het leg
gen van de kabels. Er is een ruimte in
het stationsgebouw, van waaruit het ge
hele systeem straks functionneert: dat
betekent dat het niet nodig was. een aan
tal seinhuizen te bouwen, die men anders
op het emplacement zeker nodig zou heb
ben gehad.
ALS we schrijven, dat de directie van de Ned. Spoorwegen, wat de
uilvoer.ng van het Leidse spoorwegplan betreft, naar het in Utrecht
vastgestelde tijdschema begin volgend jaar hier geheel klaar zal zijn, dan
kunnen we ons voorstellen, dat er hier en daar enigszins verwonderd
wordt opgekeken. De streep ciie Vrijdagavond onder de geschiedenis
dit voor de Sleutelstad zo belangrijke reuzenproject wordt gezet, is dus
blijkbaar een symbolische. Men zegt beslist te veel, als wordt beweerd,
dat het werk nu wel afgelopen is. Wat in de omgeving van de Rijnsbür-
gerweg en aan het spoorwegemplacement nog moet gebeuren, kan nog
zeer aanzienlijk worden genoemd.
De keet van de bouwdirectie der Ned.
Spoorwegen te Leiden is verplaatst. Dat
was nodig in verband met de aanleg van
de verkeerslus vóór het viaduct Rijns-
burgerweg. Ir Thjjsse <te man die als
opvolger van ir Schalij toch nog een be
hoorlijke moot van het millioenenplan
kreeg toebedeeld rekent er dan ook op,
dat hyTiier nog wel enige maanden „zit",
dat wil zeggen: leiding geven, steeds weer
het geheel overzien, steeds weer zich in
werken in allerlei bijzonderheden Tijdens
een ingewikkeld gesprek over wisselcom
binaties verwacht men van hem, dat hij
zijn oordeel geeft over een lekkage, die
ergens is gesignaleerd. En nog één keer
vóór Vrijdag heeft hij ons ontvangen,
waarmee we willen zeggen, dat ook wij
niet tot zijn gemakkelijkste bezoekers be
horen, niet wegens rake vragen en op
merkingen önzerzijds, maar wèl door de
noodzaak van vaak omstandige uitleg
gingen, die de spoorwegarchitect zich
moet getroosten als hij ondeskundigen
tegenover zich krijgt.
15.000 M3
Tijdens dit onderhoud heeft ir Thijsse
ons verteld, wat de Ned. Spoorwegen nog
moeten doen om van een voltooide uit
voering te kunnen spreken. De rest wordt
bepaald door het vullen van het daar nog
bestaande gat, waardoor de twee stukken
van de spoordijk worden verbonden, het
completeren van het spooremplacement
en het demonteren van het hulpviaduct.
Als het gat verlaten is, gaat de gemeen
te spoedig beginnen met het verwijderen
van de oude tramrails, de bestrating en
de kabels.
Wat deze spoed betreft zullen we wel
niet teleurgesteld worden, aangezien de
gemeente in deze omgeving geen ander
werk meer onder handen heeft en boven
dien niet te kampen heeft met „onwerk
baar" weer (afgezien van onze voorjaarse
hagelbuien),
De aanvoer van het zand gaat dan be
ginnen. Er moet een gat gevuld worden
van ongeveer zestig meter lang en tussen
de dertig en de veertig meter breed. Ir
Thijsse noemde na een globale berekening
een cijfer van 15.000 m3 zand. Waar dat
zand vandaan komt, is nog niet niee te
delen; deze week zou nog een bespreking
plaats hebben met de aannemer, de man,
die de spoordijk heeft doen aanleggen.
Bij al deze werkzaamheden treden ook
de brekers van de Spoorwegen aan om 't
lot over het hulpviaduot (dat ons tussen
twee haakjes goede diensten heeft bewe
zen!) te volvoeren.
Wat van de spoorwegwerken verder
rest. is de afbouw van de rijwielstalling
aan het Terweepark. die de grote stal
ling aan de voorkant belangrijk zal ont
lasten. Zoals bekend, komt daar ook een
plaatökaartenkantoor-
tweede
in het begin
ielstal 1 i n
de
geopend; het wordt
einde zomer, doordat het werk door
de vorst geruime tUd heeft stilgele
gen. Op 1 Juli gaat het rijwielperron,
aan de rechterkant van het viaduct
Rünsburgerweg, weer open. Dit per
ron is alleen in de vacantietüd open:
tot September. De ingang. vorL? jaar
direct rechts van de Rijnsburgerwcg,
moest in verband met de komende
plaatst; hü i
»chts v
i het t
Er kor
een definitief hokje
rüwiet-
;e is in grote trekken gezegd,
rwegen nog moeten doen om
voldaan Leiden te kunnen
Zes sporen
De werkzaamheden aan het emplace
ment op de spoordijk vormen ook een be
langrijk onderdeel van de rest. Er liggen
in de omgeving van het station op het
ogenblik drie sporen, te weten twee door
gaande (naar Den Haag en Amsterdam)
en een kopspoor (Utrecht). De uiteinde
lijke toestand is zo geprojecteerd, dat er
zes doorgaande sporen liggen, waarvan
één in de practijk als kopspoor wordt ge
bruikt (Utrecht) het is dan alleen
doorgaand voor goederentreinen e.a.
Wij noemen nu achtereenvolgens deze
verschillende sporen, van de stadszjjde af
gerekend. Het eerste spoor, dat niet aan
een perron ligt. is bestemd voor doorrij
dende treinen (alle mogelijke doeleinden).
Het tweede spoor is voor de trein naar
Utrecht: het ligt langs het eerste perron
aan de kant van het stationsgebouw. Dhn
volgt het spo^r voor de normale dienst in
de richting Haarlem. Het vierde spoor
ligt tussen het eerste en tweede perron in
en is bestemd voor de doorgaande treinen
richting Haarlem. Aan spoor V stoppen
de treinen in de richting Den Haag. als
mede de zogenaamde locaaltreinen tussen
Den Haag en Leiden. Tenslotte spoor VI.
de Oegstgeesterzüde van het tweede per
ron. waarop de doorgaande treinen in de
richting Den Haag passeren, terwijl het
ook voor stop-sneltreinen in deze rich
ting zal worden gebruikt
Géén zevende spoor
En dan is er ook nog ruimte voor een
zevende spoor. Dat spoor is er eigenlijk
al; het is het eerste spoor van Oegstgeest
af gerekend, waar nu dus de treinen in
de richting Den Haag binnenkomen, maar
het wordt afgebroken.
Er bestaat by de Spoorwegen een
vaag plan om in de toekomst nog
eens een rechtstreekse verbinding
tussen Den Haag en Amsterdam tot
stand te brengen. Deze verbinding
zou dan bij Warmond afbuigen,
dwars door de Haarlemmermeer lo
pen, Schiphol aandoen en door een
ondergrondse tunnel dwars door Am
sterdam nabij het Leidseplein haar
eindpunt vinden. Het feit. dat 't hui
dige spoor richting Den Haag strak*
wordt weggebroken en het perron
daar wordt afgegraven (na afbraak
uiteraard van de noodwachtplaats)
wüst er op, dat van uitvoering van
dit spectaculaire plan de eerste jaren
niets zal komen. Óp het Leidse spoor-
emplacement is er echter ruimte voor
gereserveerd Ken deel van de vrUko-
mende ruimte za! worden gebruikt
voor de verbreding van het talud.
De voorbereidingen voor het leggen
van de nieuwe sporen worden inmiddels
al getroffen. Tussen het viaduct aan dc
Gevangenlaan en het station zUn arbei
ders op het ogenblik bezig een nogal ge
compliceerd aandoend wisselplan ten uit
voer te leggen. Er komen daar een der
tien wissels, waaronder een aantal En
gelse. die een combinatie zijn van
gewone wissels.
NX-beveiliging
r U goede grond
De oude overweg heeft de uitvoerders van het spoorwegplan wel hoofd
brekens gekost, omdat het verkeer over de ijzeren baan èn op de weg
moest doorgaan. Op deze plaats is dan ook meermalen 's nachts gewerkt,
b.v. voor het verleggen van rails. Links ziet men nog een stuk van de
houten luchtbrug, een uitkomst als de overweg gesloten was.
Foto N. van der Horst
WAAR HET VRIJDAG OM GAAT
Toen lk enige dagen geleden met een
an de oudere politiemannen bij het nieu-
e viaduct atond, vertelde hij mij het
volgende verhaal, dat ik wel een anec
dote mag noemen. In het jaar 1919 deed
n Leiden zijn intrede bij de politie.
Hij werd toen door zijn mentor rondge-
eid en in het bijzender gewezen op de
.koude post" nabij de toenmalige, winde-
de betekenis voor het verkeer nu niet
meer in haar volle omvang kan waarne
men. anderszins zijn wij verheugd dat wij
van het grote voordeel van de totstand
koming reeds zo lang mochten genieten.
Het belangrijkste aspect van de aan
staande gebeurtenissen zie ik echter in
het feit. dat met de totstandkoming van
het viaduct en het verkeersplein een be
gin is gemaakt met de in de onmiddellijke
tortcomst dringend noodzakelijke verbe
teringen en uitbreidingen van het wegen
net in de gemeente Leiden Met groot
respect voor het werk van allen, die hun
krachten aan de totstandkoming van de
verbeteringen hebben gegeven, meen ik
zelfs met het oog op de verwachte toe
neming van de verkeersintensiteit te moe
ten spreken van ..een klein begin"
Moge van de totstandgekomen weg een
dankhaar. doch verantwoord gebruik ge
maakt worden en mogen de omstandig
heden het niet toestaan, dat soortgeliike
anecdotes aan de zoëven vermelde zullen
worden toegevoegd
G. A. N. CORNELISSE,
Inspecteur van politie
voor he-t verkeer te Leiden
Misrekening
Het was Maandag 26 Januari
1948, toen de gemeenteraad van
Leiden het spoorwegplan aan
vaardde. Niet spontaan, maar
aarzelend. Omdat men tegen de
hoge kosten opzag. Vóór de oor
log zou de uitvoering ongeveer
7 millioen hebben gekost, nu
moest het 20 millioen worden.
Wethouder Jongeleen pro
beerde de raad gerust te stellen
door te zeggen, dat Leiden er
met 5 millioen wel af zou ko
men. „Het plan zal eerder acht
tien dan negentien millioen
kosten", zei hij. Als de wethou
der dit nu nog eens leest, zal
er wel een spotachtig glimlach
je om zijn mond spelen. Want
het is immers niet 18, maar 25
millioen geworden, als het nog
niet méér is. Wijselijk hield hij
echter in die vergadering een
slag om de arm: „Als het méér
dan 20 kost, omdat de spoor
wegen zoveel wensen hebben,
behoeft Leiden niet méér te be
talen."
Het werk hééft meer gekost
en het is nu maar de vraag, of
dit aan de hoaere wensen van
N S heeft gelegen. Is dat niet
zo wat wii tot op -zekere hoogte
aannemendan zal Leiden met
de 5 millioen zeker niet toege
komen zijn. Wij hebben dat dan
genomen, handelend vaar de
woorden van de burgemeester,
die op de 25ste Januari de dis
cussies sloot met het historische
woord: „De hard is toegestoken
en T.eiden moet deze grijpen.
Ander* gaat het. vlan weer ach
ter slot en grendel"
Openbare les van
„De Sleutelbloem"
ln huishoudschool aan
het Rapenburg
Wie gisteravond omstreeks half acht
nieuwsgierig door de open deuren van
de huishoudschool aan het Rapenburg
naar binnen gluurde, bemerkte al sfloedig,
dat er iets bijzonders aan de hand was.
„De Sleutelbloem", de Stichting voor
otniBikkeling en ontspanning van meis
jes, die werkzaam rjjn in bedrijven, gaf
een openbare les.
In één van de lokalen stonden enige
meisjes ijverig in beslag voor een flens
jestaart te roeren; wat verderop maakte
iemand deeg voor zandkoekjes, en van
uit eeh ander lokaal kwam de lucht van
gebraden vlees je al tegemoet. Wie nog
niet gegeten had, voelde opeens zijn
(haar) lege maag. en wie dat wel had
gedaan, kreeg terstond weer honger.
In de bovenzalen was er gelegenheid
de naai- en handwerken, die in het afge
lopen cursusjaar werden gemaakt te be
wonderen. Er was veel gewerkt met raf
fia, touw. pitriet en nylondraad. Grap
pig waren de Chineesjes en het danse
resje van touw. kurk en pitiret.
De leidster, mej. G. v. d. Voort, ver
telde. dat het werk van „De Sleutel
bloem" wordt gesubsidieerd door het
rijk. de provincie en de gemeente, met
een vrijwillige bijdrage van de fabri
kanten. De cursussen worden in de mid
dag gegeven; de deelneemsters krijgen
dap voor de tijdsduur van de cursus vrij
van hun bedrijven. In de avond bestaat
gelegenheid geheel vrijwillig aan een
cursus deel te nemen. Onder de bezoe
kers bevonden zich o.a. wethouder Van
der Kwaak en enige vooraanstaande per
sonen van belangrijke Leidse organisaties
en bedrijven.
MINISTER RIJDT 's AVONDS VERSPERRING
STUK VERKEERSOPTOCHT VAN EEN KM LANG
LJIT EEN KORTE PUBLICATIE op de voorpagina van ons nummer van
Zaterdag is de lezer al gebleken, dat de opening van het Rijnsburger-
wegviaduct Vrijdagavond met enige feestelijkheid zal geschieden. Er
worden enkele honderden genodigden verwacht, onder wie de minister van
Verkeer en Waterstaat, mr J. Algera, de directie van de Ned. Spoorwegen
en zestien burgemeesters.
De plannen zijn tot stand gékomen
tijdens besprekingen van het gemeente
bestuur van Leiden, het bestuur van de
vereniging voor vreemdelingenverkeer,
de heer A. Galjaard. chef van de gemeen
telijke plantsoenendienst, de heer J. Voor-
hach. chef van de afdeling onderhoud ge
bouwen ten stadhuize, de heer W. C. He-
merik. eveneens werkzaam bii dc ge
meente. de heer J. C. F. Coers, ambtenaar
lichamelijke opvoeding buiten schoolver
band, en de heer J. Thomas, functionaris
van de N.Z.H.V.M.
De genodigden worden Vrijdagavond
omstreeks half acht aan de Leidse kant
van het te openen viaduct ontvangen. Ter
hoogte van de Boerhaavelaan staat den
een groot tramstel van de N.Z.H.V.M., dat
in het viaduct een versperring van hard
board in de vorm van een neergelaten
spoorboom zal stukrijden. De
UK»
buss
Het
heel wordt voorafgegaan door het
tamboer- en pypercorps K. en G.
In de verkeerslus vóór het vialfuct ko
men vlaggemasten te staan, waaraan de
nationale driekleur, de Leidse vlag en
vlaggen van een aantal omliggende ge
meenten zullen wapperen.
Als het verkeersdéfilé voor de genodig-
Vrijdag wordt de tunnel onder
de spoorbaan te Leiden officieel
door minister Algera geopend.
Als bestuurder van een tram-
stel zal de minister een ver
sperring ran hardboard omver
rijden, waardoor de tunnel in
gebruik wordt gesteld. KLM-
Aerocarto maakte deze prach
tige opname van het nieuwe
station en de vorderingen t
de tunnel.
den ten einde is. worden enige toespraken
gehouden. Verscheidene microfoons zul
len de woorden voor verre oren bereik
baar maken. Na het openingswoord van
de burgemeester, jhr mr F H. van Kin
schot, spreken achtereenvolgens de minis
ter, dc directeur van de S;K>orwegein, ir
Den Hollander, en de wethouder van
openbare werken, de heer A. J. Jonge-
Na de toespraken worden de genodig
den naar de gehoorzaal gebracht, waar
hun door het gemeentebestuur van Lei
den in de grote zaal nog een ontvangst
wordt bereid. Daar zal niet meer worden
gesproken.
vorden bestuurd door de minister. In dei
per-
behalve de
zullen zich niet méér dan tien per
college van B. en W. van Leiden, de dl
rectie van de Ned. Spoorwegen en die var
de N.Z.H.V.M.
De opening wordt gevolgd door een
optocht ter lengte van een kilometer,
die het gehele verkeer vertegenwoor
digt, Hy wortlt geopend door een
groep lopende kinderen. Dan volgen
een groep kinderen op steps, een
groep wandelaars en wielryders. bak-
Deze foto maakt de lezer dui
delijk, hoe het toekomstige
Leidse spooremplacement er zal
uitzien.' Op het ogenblik zijn er
twee doorlopende sporen in ge
bruik,' t.w. (links op de foto
naar Den Haag en naar Am
sterdam (daar staat juist een
trein), en een kopspoor voor
Utrecht, in het midden van de
foto (waar ook een trein staat).
Het nieuwe emplacement zal
zes doorlopende sporen bevat
ten, als volgt verdeeld: door de
eerste opening (stadszijde,
rechts op de foto) van de sta
tionsoverdekking twee sporen,
door de middelste drie (men
ziet ze reeds in aanleg) en door
de linkeropening (zijde Oegst
geest) éénHet spoor dat men
op de foto geheel links ziet
wordt weggebroken, alsmede 't
perron, waar dus nu nog de
reizigers richting Den Haag
staan. Voor de functie van de
verschillende sporen zie men 't
artikel over wat de Spoorwegen
nog moeten doen, alvorens hun
bouwketen te kunnen slopen.
Foto N. van der Horst
rige uitgang van het station. Tevens werd
mijn zegsman er toen op gewezen, dat
voor hem het leed. aan deze post verbon
den. gauw geleden zou zijn, want er zor.
spoedig een ..tunnel" komen
Maar nu is het toch zo ver. De inge
bruikneming van de weg onder het nieuwe
spoorwegviaduct is ongetwijfeld een feit
van grote betekenis. Niet alleen omdat de
koude post niet meer bestaat; het is een
enorme verbetering voor alle weggebrui
kers.
De aanstaande gebeurtenis heeft, wat
het riiverkeer betreft, haar schaduw reeds
vooruit geworpen. Reeds vele maanden
geleden bleek de belangrijkheid van de
nieuwe maatregel, namelijk toen de hin
derlijke overweg werd vervangen door
de wee onde® het noodvladuct. De ver
keersstroom Noord-Zuid werd niet meer
onderbroken door de afsluiting van de
overweg, hetgeen tot gevolg had dat h<
verkeer reeelmatig werd verdeeld
vnrmin? by voorbeeld bii de De Gijs»
IparcHank. werd verminderd Door d'
ooheffing van de waehtergerriis vervolg
de men 7Ün weg ructiger. althaiNs minde
«rpbaivh naar de stad en ln tegengesteld'
file.
helnv'
Ui» hoven®'
mening van 1
ed.
verkec
-•inig zal heTnv,/w»d«
In zekere zin ls het dus Jammer, dat r
Het oude station: 1949. Leiden heeft nu zijn derde station. Com. Outs-
hoom was de bouwer van het eerste. Dat heeft 38 jaren dienst gedaan;
het werd afgebroken in 1880. D. A. N. Margadant, architect van de Holl.
IJzeren Spoorweg-Mij, zette de bouw van het tweede station op zijn
naam, dat ongeveer zeventig jaar heeft gestaan. Het moest plaats maken
voor de creatie van ir H. G. H. Schelling, een creatie, die zich kenmerkt
door doelmatigheid, eenvoud en licht.
Foto N. van der Horst
Met ingang van Vrijdag:
Wegaanleg en brugbouw gaan aan
opening der andere vooraf
A LLE LEIDSE SPOORWEG VIADUCTEN zijn volledig gereed, maar
-t*- ze zijn nog niet alle in gebruik. En het zal nog wel een hele tijd duren,
voordat ze allemaal hun functie in het verkeer in en om de stad volledig
vervullen. Dat hangt af van de uitvoering van het gemeentelijke en pro
vinciale wegenplan.
Er zijn in totaal zeven zogenaamde
kunstwerken in de hoge baan gemaakt,
te weten (gezien van Warmond af naar
de Vinkj Broekweg, Stinksloot, Haarlem
merweg. Rijnsburgerweg. Gevangen laan
of Pesthuislaan. Lage Morsweg en Gor
delweg. Het kunstwerkje aan de Stink
sloot heeft voor het verkeer geen bete
kenis. de andere echter wel en daarvan
zijn met het Vrydag te openen viaduct
aan de Rijnsburgerweg slechts drie vol
ledig in gebruik, namelijk Broekweg.
Rijnsburgcrweg cn Lage Morsweg.
Van het viaduct Haarlemmerweg, dat
voor het wegverkeer vijf openingen telt.
doen nog slechts twee kokers (zijde Haar
lemmerweg) dienst en het viaduct Gor-
delweg «tegenover de Herman Coster-
straat aan de Hoge Morsweg) is voorlopig
alleen van belang voor dc verbinding
van de Hoge Morsweg met de snel
groeiende wijk aan de La/te Morsweg.
een functie, die maar een klein deel is
van de toekomstige. Het viaduct aan de
Gevangenlaan. dat pas onlangs zijn vol
tooiing kreeg is afgesloten voor verkeer.
Toch niet voor alle verkeer, want de
linkeropening is voorzien van een voor
lopig voetpad, waardoor de bcwonera
van de Pesthuislaan (by het legermu
seum) een gemakkelijke verbinding met
de stad hebben gekregen.
Ontwikkeling
Vraagt men zich af. hoe de werkzaam
heden, die aan een volledig in werking
stellen van de overige viaducten vooraf
moeten gaan, zich zullen ontwikkelen,
dan is het wel zeker, dat na de opening
van de Rijnsburgcrweg de linkeropenin
gen van het gecombineerde viaduct Haar
lemmervaart het eerst zullen volgen. Aan
de voorbereidingen wordt in de omge
ving van de Maredijk al gewerkt. Zoals
bekend, wordt op het Schuttersveld een
weg aangelegd, die parallel loopt aan de
spoorbaan en toegang zal verschaffen tot
het aan te leggen veemarktterrein. Dit
wegcftplan betekent de ontsluiting van
dc zr>gen.mmde Kikkerpoldcr. waar het
openluchttheater, dat in voorlopig ont
werp al gereed ia, is geprojecteerd.
De vraag, welk viaduct het eerst aan
bod komt, de Gevangenlaan of de Gor-
delwc-g. is. naar het ons voorkomt, niet
moeilijk te beantwoorden. In beide ge
vallen is wegaanleg de voorwaarde, maar
het viaduct Gordelweg kan dan pas in
het verkeer worden ingeschakeld, als de
oevers van het Galgewater bij de Her
man Costerstraat door een brug zijn ver
bonden Deze brug wordt een schakel
in de route Kanaalweg provinciale
weg Leiden Voorschoten (tot de
helft) nieuwe weg door de Boshuizer-
polder (vervolgens over de bedoelde
nieuwe brug Galgewater) viaduct
Gordelweg aan te leggen weg naar de
rijksweg Den Haag—Amsterdam. Het
viaduct Gevangenlaan zal aansluiting ge
ven op de rijksweg nummer 4 «Amster
damRotterdami. Verwacht mag wor
den. dat het viaduct aan de Gordelweg
de laatste ln de rij zal worden.
