Automaten kunnen mensen
vaak stomverbaasd doen staan
Doch denken, beslissen of kiezen
zijn uitgesloten
NIEUWE LEIDSCHE COUEANT
7
WOENSDAG 23 MAAST 1955
Machinemens dringt zich op in vele gedaanten (2)
door prof. ir. H. van Rie«een
1 E AUTOMATISERING laat niemand in deze „atoomtijd" ongemoeid.
Zo luidde de kop boven het eerste artikel over dit onderwerp, maar
tv at is nu eigenlijk de aard van de automatisering? Is dat een denken,
kiezen, beslissen en initiatief nemen, zoals de mens dat doet? Bestaat
er slechts een graadverschil en dan zelfs in die zin, dat de automaat
het beter doet? Met die hoogst belangrijke vraag heeft Strehl gesold.
Soms zegt hij neen, dikwijls suggereert hij een ja. Dit „ja" zou echter
alleen juist zijn, indien de automaat dezelfde zelfstandigheid bezat als
de mens. Ik heb om misvatting te voorkomen regelmatig met nadruk
gesteld, dat de automaat slechts zelfstandig is in zijn werking. Dus niet
in het initiatief tot de werking. Dat komt van buiten. De automaat
denkt, beslist of kiest dus niet en hij kan niet creatief met zijn
„geheugen" werken. Zijn zelfstandigheid is een gedetermineerde, een
routine-zelfstandigheid.
Een proces, gebeurtenis of
handeling is dan ook slechts te
automatiseren, indien er een
vast verband bestaat tussen
oorzaak en gevolg, indien
de informatie die inkomt in on
dubbelzinnige relatie staat met de
informatie, die afgegeven wordt,
of met de daad, die bewerkstelligd
moet worden En deze automati
sering, het tussenvoegen van een
automaat, heeft slechts zin, indien
het proces zich herhaalt
(massaproductie) of samen te
stellen is uit dele n, die zich
herhalen (de rekenautomaat).
Aan automatisering kunnen wij dus
denken, als b.v. vaststaat, dat bij het
uitbreken van een brand altijd een
alarm moet volgen; dat ik voor een dub
beltje onder bepaalde omstandigheden
altijd een postzegel wil ontvangen; dat
op het afdraaien van een as altijd het
boren ervan moet volgen; dat ik door
het noemen van een bepaald cijfer al
tijd op een bepaalde abonné aangeslo
ten wil worden; dat bij iedere tempe
ratuurverandering buiten, de tempera
tuur binnen altijd constant moet blijven;
dat bij overbelasting de zekering altijd
moet doorslaan; dat a x b altijd c is;
dat op mijn zet in het spel altijd de
beste zet uit een eindig aantal moge
lijkheden moet volgen.
Hoe ingewikkeld en fantastisch ook.
er bestaat geen automaat, die uit kan
gaan boven deze gedetermineerdheid en
herhaalbaarheid.
Tijd belangrijk
Uit de voorbeelden leren wij twee
erlei. In al deze gevallen wordt de auto
maat ingevoerd, omdat het initiatief, het
denken en beslissen van de vrije mens
overbodig, een verspilling van zijn tijd
en aandacht is. Meestal is het dan bo
vendien zo. dat de automaat betrouw
baarder en preciezer werkt dan de
mens. In de tweede plaats is het in
antal gevallen zo, dat de tijd, die
Laat een rob
al» beide auto
de automaat i
Toch kan de automaat zich de meen
de t\jd, die de men* nodig heeft om
i de keuze dan bepaald, nie
i andere aspecten behandelt prof. i
Heer of slaaf
Uit de gegeven voorbeelden is zona*
moeite af te leiden, hoe doeltreffend e
radicaal een modern die
zodat de automaat hem
vangen. Dat is zo indien een zeer kleine
reactietijd vereist is en dat is ook het
geval, indien de gevergde tijd een te
groot deel van 's mensen levenstijd uit
maakt.
B.v. ligt het product van een getal
a en een getal b ondubbelzinnig vast.
Een mens is voor het uitrekenen daar
van dus eigenlijk niet nodig. Het kan
door een automaat geschieden. Maar
indien deze getallen zeer groot zijn, is
het product
De vergelijking Is dus deze. De
automaat presteert niets op het ter
rein, waar de mens zijn eigenlijke
kwaliteiten bezit, waar hij vrij is
en verantwoordelijkheid draagt. Op
het terrein, waar die vrijheid geen
voorwaarde is, presteert de auto
maat meer dan de mens, veelal is
de prestatie va:
Ma 2
de
lelfs
rolgbai
ook In dat geval werkt de
automaat slechts in dienst van de
mens. als zijn instrument. Dat is dus
eigenlijk niets nieuws. Op een ander
terrein kan men Iets dergelijks be
weren over ieder gereedschap.
De rekenautomaat
onze jaartelling treft men zeer vernuf
tige automaten aan. De belangstelling
daarvoor was toen echter louter speels.
Het waren fopautomaten die in tem
pels en theaters gebruikt werden. Eerst
in de westerse beschaving is de mens
ernst gaan maken met deze instrumen
ten Zij konden echter pas volledig tot
ontwikkeling komen, nadat in de vorige
eeuw de electrische processen bekend
werden. Het is n.l. vooral aan de grote
snelheid van deze processen te danken,
dat de electronische automaat presta
ties kan leveren, die voor de mens uit
gesloten zijn; met name als rekenauto-
Deze automaat doet in feite niets an
ders dan het herleiden van wiskundige
opgaven tot een opgave van optellen en
aftrekken en het uitvoeren van deze be
werkingen Het schakelelement vot
die bewerkingen is meestal een
voudig electrisch ventiel, dat slechts
twee mogelijkheden heeft: doorlaten of
sperren van de stroom Door combina
tie van een groot aantal van dergelijke
tweesprongen in elementen ontstaat
de oplossing: voor het ..geheugen", dat
resultaten vasthoudt, bestaan vele in-
genieuse mogelijkheden, waarvan som
mige overeenkomst vertonen met de
werking van het menselijk geheugen.
Denkt en beslist niet
Laat ik met een voorbeeld nog eens
duidelijk maken, wat het verschil is
tussen de mens en de rekenautomaat.
Twee wegen leiden zonder noemens
waard verschil naar hetzelfde doel. Bij
de wegsplitsing naderen twee auto's,
die om dat doel te bereiken weg A of
weg B moeten kiezen. De één is be
stuurd door een mens. de ander door
een automatische ..bestuurder",
eerste zal door allerlei overwegingen
betreffende de hem bekende wegen,
door de omstandigheden en door wat hij
die dag heeft meegemaakt, (dit alles
veelal onbewust verwerkt), b.v. tot de
keuze van weg A komen Maar op het
moment, dat hij de beslissing neemt,
is hij nog vrij om er een streep door
te halen en weg B in te slaan.
Veel daarvan is ook in de autoi
te realiseren. Zelfs nog veel meer
automaat zal b.v. aldus tot de keuze
komen. Als de zon schijnt, als het vóór
twaalf uur is, als 499 x 253 groter is
dan 100.000, als op de laatste 100 m één
auto gepasseerd is, als bij vorige gele
genheden in totaal het verschil tussen
aantal keuzen van weg A en van
B oneven is. enz. enz., dan valt de
keuze op weg A. Indien aan één van
'e voorwaarden niet voldaan is, wordt
eg B ingeslagen, indien aan twee voor
waarden niet voldaan is, weg A enz.
Zonder moeite is deze instructie zo
ingewikkeld te maken, dat de bestuur
de andere auto, indien hij aldus
leten kiezen, in verlegenheid zou
geraken, terwijl de automatische be
stuurder snel en zonder feilen besiist.
Maar op het moment, dat gekozen moet
irden. staat die beslissing voor de
tomaat onherroepelijk vast. Al kan
mens bij geen benadering bepalen,
welke weg de automaat in zal sturen,
de keuze is gedetermineerd. De auto
maat neemt dan ook geen beslissing,
hij volgt een instructie, zelfs als de
'e het commando gaf, niet weet
n op het moment van de keuze
zal schijnen, dus ook principieel niet
kan weten, welke weg ingeslagen zal
worden. Hij moet n.l. ook voor die on
bekende omstandigheid een dwingend
voorschrift geven, indien hij wenst, dat
die omstandigheid een rol zal spelen.
Anders weigert de automaat dienst.
De Amerikaanse hartspecialist, dr. Charles B. Bailey, van de
Hahnemann Medische Universiteit te Philadelphia iV.S.) nam met
zijn apparaat eerst proeven op dieren. Het hart werd buiten werking
gesteld en het dier leefde voort. Weldra deed dit kunsthart ooic
zijn intrede in de operatiezalen en zo werd de automaat in dit geval
ineens geschieden, maar voetje voor
voetje, geruisloos, onopgemerkt lelfs
.-oor hun eigen besef.
Aldus kan het gemis aan inzicht ln
de vrijheid, hier en elders, de weer
stand tegen het beroven van die vrijheid
afbreken.
Gevaar
Er schuilt nog een andere mogeuj*.
heid van gevaar in de automatisering
Dit gevaar bestaat reeds in de technie>
van vandaag, maar het zal in een we
reld van automaten nog veel groter kun
nen worden. Het houdt verband met het
besef, dat de techniek een noodlottige
macht is geworden tegenover de mens.
een vijand van de mens. dat de mens
slaaf van de machine is geworden. Hoe
kan dit juist zijn? De machine en ook
de rekenautomaat zijn immers instru
menten van de mens? Zeker, maar het
bedoelde gevaar is niettemin aanwezig,
omdat machine en
menten zijn. niet
gevoegd in een zeer gecompliceerde
samenhang, die op talloze punten door
mensen, eveneens gevoegd in een inge
wikkelde samenhang, geleid en gecon
troleerd worden. Indien en zolang deze
mensen een gemeenschappelijk geloof
hebben in de zin van hun gezamenlijk
werken met dit instrumentarium, gaat
alles goed. Maar zodra die gemeenschap
pelijke overtuiging begint te ontbreken
en daarmee ook de gemeenschappelijk
heid tot ontbinding komt in dat sta
dium verkeren wij thans wordt de
complete maatschappelijke „machine
rie" op het fundament der techniek,
een bedreiging voor iedere individuele
mens, een noodlottige zelfstandige
macht, die de mens machteloos maakt.
Dat is dus mogelijk, terwijl al die men
sen. ieder voor zijn eigen kleine deel.
die macht met elkaar, zij 't niet echt
gemeenschappelijk, in stand houden. Hel
zal duidelijk zijn. dat deze situatie nog
dien die „machinerie" door automati
sering nog zelfstandiger gaat werken,
veel ernstiger en dreigender wordt, in
dien die .machinerie" door automati
sering nog zelfstandiger gaat werken.
In geen tijdperk van de geschie
denis was het gemeenschappelijk
geloof ln de aardse roeping van de
inens ro nodig om onheil af te wen
den. als het In het komende tijd
perk van de automatisering zal
zijn. Geen instrumentarium van de
mensheid is op dit punt zo gevoelig
als dit onafhankelijke, automatische.
Zonder geloof valt de gemeenschap
ln geestelljke'zln uiteen, en vervalt
werkelijke leiding van het technisch
instrumentarium, om plaats te ma
ken voor een afhankelijkheid van
dit instrumentarium. Het biedt bi
dat geval immers nog de enige sa-
de mensheid.
Eenvoudig
zovelen gespeeld wordt met de idee.
dat de automaat kan denken en beslis-
dat hij als de mens is. Aanleiding
daartoe is allereerst, dat er vele paral
lellen te vinden zijn. Vervolgens zal een
rol spelen, zij het niet voor deskundi-
dat de fantastische capaciteit van
utomaat het publiek doet denken,
dat hij op de een of andere manier de
mens toch wel zal evenaren. De hoofd
oorzaak voor het misverstand bij hen.
die het verschil niet zien of relativeren,
echter, dat zij geen inzicht hebben
de menselijke vrijheid. Wat ons voor
beeld betreft, menen zij. dat ook de
mens tot zijn keuze van weg A gedwon
gen is en dat zelfs te determineren is.
waarom hij dan nochthans weg B in
slaat.
De mens is volgens hen ln zijn
daden bv. beheerst door erfelijk
heid, milieu, de ontwikkelingswet va'
het leven en door instincten, zoals hel
streven naar zelfhandhaving. Di'
inzicht, waaruit dan allerlei heschou
win gen voortvloeien, maken veler
zich Intussen co weinig bewust, da'
zij de conclusies over het hooft
zien, dat er aldus geen verantwoor
delijkheid van de mens bestaat. Op
dat punt zijn zij voortdurend incon-
De belangrijkste dwaling is dus
niet, dat men de automaat mense
lijke eigenschappen toedicht, maar
dat men de mens eigenlijk als
r stap kan controleren, ja. hun
laten dwingend kan voorschrij-
dwingelandij zal ,eder-
ven" Zulk
een afkeuren.
Maar stel nu,
dat over macht
om bestwil van de mensen en van het
algemeen belang zich gedwongen voelt,
in de economie, de productie, de voor
lichting, de opvoeding e.d. zoetjesaan
gebruik te gaan maken van automata
sche controlemiddelen, ja van automa
tische „piloten"? Als deskundigen im
mers menen, dat hoog- en laagconjunc
turen met de rekenautomaat te voor
spellen zijn. dan is immers de volgende
stap, dat men de factoren met behulp
van automatische berekening zodanig
beïnvloedt en in voorschriften omzet,
dat het economisch leven op de meest
gewenste wijze verloopt.
Welnu, ik merkte reeds op, dat die
voorspelling niet deugt, omdat bij de
berekening de vrije beslissingen van de
mensen genegeerd zijn. Deze zijn n.l.
nooit bij voorbaat in getallen uit te
drukken. Indien echter de heren, die
om bestwil met de automaten willen re
geren, niet doorzien wat vrijheid is, zul
len zij zonder gewetensbezwaren weg
nemen, wat als vrijheid buiten hun
begrip valt en als wanordelijkheid voor
hun besef de beheersing van de juiste
economische ontwikkeling in de toekomst
bedreigt. En dat zal niet spectaculair
Dit is het kunstmatig hart- en
longsysteem, dat werd uitgevon
den door de Utrechtse hoogleraar
prof. dr. J. Jongbloed. Deze ma
chine kan het hart bloedledig
maken en de patiënt toch laten
verder leven. Evenals het apoa-
raat van zijn Amerikaanse col
lega, betekende de uitvinding
van prof. Jongbloed een grote
vooruitgang voor de medische
wetenschap.
de
dwang-
zekerheid stellen, dat het
proces van automatisering die onper
soonlijke dwang zal vergroten en dat de
situatie dan rijker zal worden voor een
persoonlijke dictatuur.
Het is verre van mij om licht
te denken over onze problemen
in het komende tijdperk, indien
een geloof ons kracht zou geven
en de weg zou wijzen. Maar de
sleutel voor al onze problemen
is dit geloof Niet een aards ge
loof; dat is reeds eeuwen bezig
te derailleren; alleen een waar
geloof, een christelijk geloof in
onze aardse roeping kan ons uit
de doolhof leiden.
Of psalm 8 dan wel Openbarin
gen 13 het klimaat van het tijd
perk der automaten zal worden,
hangt, voorzover het de mens
betreft, af van de kracht, de
universaliteit en de gemeenschap
pelijkheid van het geloof der
christenen.
ALPHEN AAN DEN RUN
„Scheepspraet" in thriller Het
geheim van dr Spencer
Onder regie van Peter Aryans heeft de toneelvereniging „Scheepspraet"
van N. Samsom N.V. gisteravond in het Nutsgebouw de eerste opvoering
gebracht van mr H. W. Plantens thriller „Het geheim udn dr Spencer".
Dit is niet één van Plantens sterkste stukken, maar toch zit er voldoende
spanning in om de toeschouwers sterk te boeien. De opvoering was van
goed gehalte, dat kan men wel zeggen na de vier nogal sterk uitgedijde
bedrijven te hebben uitgezeten.
Mr Planten heeft zich bij het schrijven
van dit werk gezet tot de compositie van
een stuk met zulke grote verwikkelingen,
dat geen mens vooraf de afloop kan voor
spellen. Hij stuurt er juist op aan aller
lei onjuiste gissingen in de wereld te hel
pen en de ontdekking hoe men bij da
neus is genomen is al een genoegen op
zichzelf. Wel is zeker waar dat het stuk
er niet sterker op werd met het volgen
van dit procédé. De ingewikkeldheid van
het gegeven maakt een verhalende trant
zo nu en dan onvermijdelijk. Bovendien
heeft de auteur de sterke, om niet te zeg
gen grove effecten met links laten lig
gen. integendeel, hij maakt er een zo
dankbaar gebruik van dat men zich wel
afvraagt of met taalgebruik niet een veel
subtieler spanning gekweekt had kunnen
len. Niettemin kan men er van ver
zekerd zijn dat in griezelige gewaden ge
hulde spookgedaanten en een dreigende
njectiespuit hun effect op het publiek
liet missen. Dat bleek gisteren wel weer
overduidelijk.
Om nu tot de prestaties van de tonelis
ten te komen, wie na de eerste twee be
drijven het geheim het geheim zou heb
ben gelaten, nam een verkeerde indruk
naar huis. „Scheepspraet" had ge-
e tijd nodig ingespeeld te raken. Met
de sfeertekening wilde het maar niet
vlotten, er lag een zekere matheid over
rteurs en actrices. Maar na de pauze
werd dat anders.
De beruchte plankenkoorts bleek goed
deels overwonnen te zijn en de nodige
t kwam meer en meer tot haar recht
De rolkennls was over het algemeen te
loven. Een wat overduidelijke souffleur.
op de achtste rij nog te verstaan,
gaf hiervan een niet geheel juist beeld.
Wat de technische zijde van de opvoe
ring betreft, hieraan bleek grote zorg te
zijn besteed. Alleen ln het laatste bedrijf
klopte het niet helemaal, maar voor een
e opvoering vergeeft men dit falen
ne. De regie liet nog wel eens een
steek vallen. In het voorlaatste bedrijf
bijvoorbeeld wordt Billy duidelijk mc'
een mes in de rug gestoken. Maar in het
laatste bedrijf loopt hij vrolijk met een
verband om zijn welgevormd hoofd. Ra
raEn Engelse bobbies met een re
volvertas aan de koppel is ook een Iet
wat ongebruikelijk gezicht. Dat bedienden
steevast zonder kloppen binnentreden
mocht Aryans toch zeker niet over het
hoofd hebben gezien.
De damesrollen waren ln goede handen.
Mevrouw R. Duin-Rolle als mevrouw
Agatha Hammond leverde fris en natuur
lijk spel, waarbij zij uitstekend de grote
mogelijkheden van deze dankbare rol uit
buitte. Tonny Liscaljet als Dolly Randall
kon ook wel voldoen, al bleef zij in dra
matische scènes wel wat vlak. Haar dic
tie is echter uitstekend. De „Interessante
vrouw" van Nel Dijkman werd geloof
waardig, maar zij moet niet te veel op
haar typische gesluierde stem vertrou
wen. een moeilijk verstaanbaar zijn achter
in de zaal was somtijds het resultaat. Els
Borsboom deed wat van haar werd ver
wacht ln de niet veeleisende rol van
Mabel.
Een uitnemende prestatie bij de heren
leverde H. P. Winkelman ln de zeer moei
lijke rol van de schijnbaar onnozele Lord
Malvern. Plastiek, mimiek, dictie, alles
was even goed verzorgd. Zijn al te jong
uiterlijk moet men dan op de koop toe
Bewondering hebben we voor H. Schim
mel. de in het stuk als niet al te snuggere
en ongelooflijk volgzame speurder ge
tekende Mc Gregor. Hij weet wat dictie
betekent, aan zijn stem valt niets meer
te verbeteren. In dit opzicht stak de ove
rigens voldoende spelende M. B. Figee te
sterk af; hij sprak te binnensmonds en hij
heeft toch een stem waarmee heel wat te
bereiken is. D. Sakko beleefde zijn hoog
tepunt als de notaris in zijn sfeervol
spookverhaal in het eerste bedrijf. G. de
Jong schakelde zich handig om van de
slepend sprekende chauffeur tot de ge
wiekste, doortrapt-gemene arts, J. F. van
de Vate als butler Hopkins is er bij de
auteur wat bekaaid afgekomen, wat meer
zichtbare bedaagdheid in houding en ge
baar zou hem niet misstaan hebben. Tot
slot een woord van lof voor het uitste
kende decor van de heer Roos, inderdaad
vakwerk van de bovenste plank.
G. Tulp
De Laura 1955
Het bestuur van de Alphense rijwiel-
vierdaagse, de Laura, heeft in het Laura-
blad, dat zoals gebruikelijk, met het voor
jaar verscheen, bekend gemaakt, dat men
de Laura-week 1955 heeft vastgesteld op
12, 13, 14 en 15 Juli. Dat ls twee weken
vroeger dan vorig jaar, maar weer onge
veer in dezelfde week als in de Jaren
daarvoor.
Het verzetten van de week bracht vorig
jaar niet die vergroting van het aantal in
schrijvingen. die men verwachtte. Wil de
Laura zichzelf bedruipen, dan moet men
toch tot een 8 a 900 deelnemers komen,
maar het bestuur geeft toch wel te ken
nen. dat men. ook al blijft het aantal om
de 500 zweven, dit evenement, want dat
blijft het toch. voor Alphen vast wil hou
den. Overigens heeft men van tal van
trouwe klanten reeds weer brieven
wensen, opmerkingen en raadgevingen
ontvangen, maar dié verlichten de taak
van het bestuur niet. Het ls ook hier: zo
veel hoofden, zoveel zinnen.
In het comité, zo wordt medegedeeld,
heeft ook zitting genomen mr J. Loef, ad.
vocaat en procureur alhier. Deze verzorgt
in het Stichtingsbestuur van Avifauna de
propaganda en vermoedelijk zal hem ook
voor de Laura op dit gebied medewerking
verzocht worden.
Overigens, we schreven dit reeds eerder,
zal, wil de Laura tot ieta groots uitgroeien,
het contingent deelnemende Alphenaren
veel hoger moeten wórden.
Kweken en voederen van
exotische vogels
De eerste Alphense kanarie- en vo-
lièrehoudersvereniging „D^ Vogelvrien
den" had de vogeldeskundige de heer M.
P. Noordzij uit Vlaardingcn uitgenodigd
te komen spreken op de gisteravond
gehouden vergadering. Het onderwerp,
dat spreker behandelde was het kweken
voederen van exotische vogels. De heei
Noordzij begon zijn causerie met de wijzi
het vogelkweken te bespreken. De
kweker heeft bij zijn werk te letten op
vele bijzonderheden. De voedering van d?
•ogels werd zeer belangrijk genoemd. In
Ie wintermaanden moet de voeding be
slist zwaarder en degelijker zijn dan ge
durende de zomer. De kweker zal mc
:oeken naar de voedersamenstelling, die
■oor zijn dieren het beste is. Sprekei
op dit punt waardevolle adviezen aan
toehoorders.
Na de pauze had de heer Noordzij vele
•ragen te beantwoorden. De heer Broek-
iuizen, die de leiding had van de bijeen-
:omst, bedankte spreker voor zijn in-
Agenda gemeenteraad
De agenda van de gemeenteraadsver
gadering. die Vrijdagavond om acht uui
gehouden wordt, vermeldt onder meer d<
volgende punten: wijziging van de be
zoldiging van de directeur van de vlees
keuringsdienst; wijziging van de verplaat
singskostenregeling; tegemoetkoming in
de reiskosten van schoolkinderen; verzoek
van de bijzondere school voor g.l.o
het Zuideinde om medewerking bij
aanschaffen van leermiddelen; ver
n de Chr. school vei
medewerking vooi
bijzondere school
de bijz. school voor
Nooraeinde om medewerking
bij het veranderen van de inrichting
de school; voorstel inzake het aanbrengen
van veranderingen in het gebouw va
openbare school voor g.l.o. en u.l.o
de Oudshoornseweg; benoeming leden
commissie tot wering van schoolven
voorstel inzake het verlenen van een
sidie van f 450 voor elk der Jaren 1954
en 1955 ten behoeve van het spraakonder
wijs aan de b.g.l.o.-school aan de Jong-
kindt Coninckstraat; enkele voorstellen
Inzake verkoop van gronden en ruiling
van eigendommen en het verpachten var
gronden; voorstel inzake wijziging van d«
raadsbesluiten van 30 Juli 1954 betref
fende het beschikbaar stellen van be
dragen voor het bouwen van 66 woningen
in het complex Briltenrust en het
derhands opdragen van die bouw
de firma J. van Wierlngen te Alphen
den Rijn, in verband met wijziging
het aantal van 66 ln 78; voorstel Inzake
het aangaan van een geldlening, groot
Prof. ir. Van Riessen schreef
dit en het vorige artikel in
ons blad van 21 Maart naar
aanleiding van het hoek „Her
senen zonder zier van Rolf
Strehl en vertaald door Frans
van Oldenburg Ermke.
van het bestuur v
ging op G.G. on
stichting van eer
gj.o.; verzoek
f 1.0
j.000.
Hei Jeugdhonk
Nadat ds Wijma ln de Geref. Kerkbode
enkele weken zijn gemeenteleden ln span.
ning had gehouden, welke bestemming hij
toch wel zou geven aan die 2,50, t«
vrije beschikking ontvangen en aan
daarna gekregen eerste 100 voor et
Jeugdhonk (we schreven vorige wee
daarover) ls het bedrag natten reeds
maal hoger geworden. Op de Jaarvergach
ring van de Geref. jeugdverenigingen
heeft genoemde predikant dit „schone
streven" nog nader toegelicht en met na
druk gesteld, dat dit een zaak moet wor
den van geheel de kerkelijke gemeente.
Hij kon tevens vertellen, behalve kleinere
giften, ook een bedrag van 250 ontvan
gen te hebben.
Merkwaardig was wel dat, terwijl bij d<
Jeugdverenigingen tot nu toe geen actu
gevoerd was en men ook niet van het ge
heim van de predikant wist, de besturen
de verenigingen besloten hadden, op
deze avond voor een te stichten Jeugd
huis te collecteren. Een en ander sloeg ni
zó in. dat ongeveer 122 gecollecteerd
werd en zo is thans reeds 800 bijeen. Ds
Wijma laat de Jeugd nu zelf verder actte
:n. Ongetwijfeld zou anders zijn er
varing dezelfde zijn. als die van zijn naar
Groningen beroepen Herv. collega, ds
Lambour. De eerste honderden en dut-
:n komen wel vlot bijeen, maar de kunst
om de gang erin te houden.
Gezien het Ideaal van de Geref. predi
kant (naast 'Jeugd- ook evangellsatiege-
bouw) zal men uiteraard te zijner tijd
eventueel ook een beroep kunnen doen op
de plaatselijke overheid, die, naar wet
houder Dekker deze week nog meedeelde.
ne belangstelling heeft voor deze
plannen en. wanneer het particuliere ini
tiatief ten volle zijn taak verstaat, ook fi
nancieel wil steunen. Men heeft ook reeds
een commissie gesproken over het
Hervormde gebouw, dat verrijzen zal. En
verwacht mag worden, dat ook hier sub
sidie verleend zal worden.
Intussen wordt uiteraard nu met inte
resse uitgezien naar de Initiatieven van de
Alphense Geref. jeugd. 4
Bouw van landhuizen
De heer J. Dekker te Hazerswoude Wil
van de gemeente Alphen een perceel
bouwgrond kopen voor de bouw van een
landhuis. Het betreffende perceel ligt aan
de Zuidzijde van de eerste Westelijke zij
straat van de Prins Bernhardiaan ten
Noorden van het Bospark. Het is groot
770 ca.
De heer Joh. Visser te Alphen heeft be
langstelling voor een perceel grond aan
de Dr Lovinklaan, hoek Molenvliet. Zuid
zijde, groot ongeveer 600 ca. Ook ten be
hoeve van de bouw van een landhuis. B.
W. stellen de raad voor de stukken
grond te verkopen. Het eerstgenoemde
perceel h**ft een kostprijs van 15,64 per
eenheid. Voor het tweede is een totaalbe
drag van 8000 overeengekomen.
Twee auto's tegen elkaar
Om ongeveer 8 uur gisteravond had op
het Goudse Rijpad een botsing plaats lus
een bestelwagen en een personen-
tengevolge waarvan de laatste in
de langs het pad lopende sloot dook.
De oorzaak van het ongeluk moet wor
den gezocht in het defect zijn van de
linker koplamp van de bestelauto. De be
urder van de personenauto, de heer
J. Beider uit Alphen, werd daardoor mis
leid. Het gevolg was de botsing. Er deden
zich geen persoonlijke ongelukken voor.
De materiële schade is evenwel aan beide
s zeer groot. De bestelauto werd
bestuurd door de heer T. J. B. de K. uit
Rotterdam.
Benoeming
De heer J. Jongejan. die ais gymnastiek
leraar aan verschillende plaatselijke Prot.
Chr. scholen verbonden was, is per 1 Sep
tember benoemd te Veenendaal en gaat
Alpben verlaten.
„,'t Rankje" hield ouderavond
De leden van de meisjesclub ,,'t Rankje"
hielden gisteravond in het verenigings
gebouw van de Hervormde Kapel te
Gouwsluls een avond voor ouders en be
langstellenden. De leiding berustte bij de
presidente, mevrouw Franken. Dientje
Rijswijk hield een inleiding over Joh. 15
4 en 5. Hennie Nagtegaal gaf een verslag
van het afgelopen jaar. waarna enkele
meisjes een schetsje opvoerden. Zang,
declamatie en muziek volgden elkaar af
wisselend op. De avond werd besloten
met een kaarsjes-tableau.
NIEUWVEEN
Hollandse maatschappij van
landbouw vergaderde
Gisteravond hield de afdeling Nieuw-
veen en omstreken van de Hollandse
maatschappij van landbouw de jaarver
gadering In zaai Bosman Secretaris en
penningmeester brachten hun Jaarver
slag uit. De penningmeester had een batig
saldo van f 37.72 in kas. De vereniging
telt thans 64 leden, hetgeen betekent, dat
het ledental het afgelopen jaar met 33
ls toegenomen. Tijdens de vergadering
meldden zich nog twee jiieuwe leden aan,
66 leden dus nu. De aftredende bestuurs
leden. de heren D. Koole en A. Leune
werden met grote meerderheid van stem
men herkozen. Bij de rondvraag werd een
voorstel van de heer Kroon om bij toer
beurt ook te Nieuwveen te vergaderen
algemeen toegejuicht. Langdurig wisselde
men nog van gedachten over de arbeids
voorziening.
HAZERSWOUDE
Plattelandsvrouwenbond
In de lokalen achter de Geref. kerk
vergaderen Vrijdagavond om half 8 de
Chr. plattelandsvrouwen. De heer Tol zal
spreken over „Onze kamerplanten cn hoe
zij behandeld moeten worden toegelicht
met lantaarnplaatjes.
„Hou Vast" vergadert
De Chr. gymnastiekvereniging „Hou
Vast" houdt Vrijdagavond om kwart voor
8 in „Het Oude Raadhuis" een huishoude
lijke vergadering.
De training voor de dames wordt deze
week op Donderdagavond om 9 uur ge
houden, voor de meisjes- en Jongens-
adspiranten en voor de heren op Vrij
dagavond om 6.30 uur.
Jaarvergadering van de C.B.C.
trok veel publiek
De plaatselijke afdeling van de Chr.
Bedrijfsgroepencentrale hield gisteravond
in Centraal onder grote belangstelling
zijn 38ste jaarvergadering.
De avond werd geopend door de heer J.
C. Sprokkerieft, die al een grote reeks
jaren voorzitter ls van deze afdeling. Aan
zijn Inleidend woord ontleenen wij, dat
de afdeling dankbaarheid past (waarom
spr. aansloot bij de gelezen Ps. 138), want
de arbeidsvoorwaarden zijn. vergeleken
met 25 jaar terug, belangrijk verbeterd.
Die pioniers moesten hun contribute be
talen van een karig loon en bij een lang
durige winterperiode, zoals we die thans
gehad hebben, leed men grote schade. Nu
is dat alles heel ariërs en ln dit verband
wees spr. op de zegen op de arbeid der
Chr. vakbeweging en laakte het optreden
van hen. die wel profiteren, maar zich
niet aansluiten.
Toch is er ook in eigen kring niet al
leen roem, want het bezoek aan de werk
vergaderingen ls matig en toch ls er heel
veel te doen en zijn lang niet alle wensen
vervuld.
Ondanks verschuivingen (overschrijving
naar andere afdelingen etcvan 26 leden,
bleef het ledental door aanwinst gelijk,
namelijk 229. Voorts deed spr. nog enkele
mededelingen over het bestuur, waaruit
de heer W. Krult, die jarenlang penning
meester was, wegens beroepsverandering
verdween. Hem werd dank gebracht voor
al zijn arboid. Opvolger in deze functie
erd de heef W. C. Vis. Spr. besloot met
in opwekkend woord.
Als spreker was aanwezig het hoofdbe
stuurslid, de heer F. de Vries. Spr. zag
als aanleiding voor het houden van een
jaarvergadering de dankbaarheid dat men
weer een Jaar heeft mogen arbeiden voor
Gods koninkrijk op het maatschappelijk
terrein. Hij noemde het voorta van be
lang, dat steeds weer gesproken wordt
over de historie der vakbeweging. Want
als men die niet kent. dan verstaat men
ook de strijd van vandaag en in de toe
komst niet en is er ook geen dankbaar
heid. Men moet weten, wat vooraf is ge
gaan. Spr. stelde dat de strijd om het
recht op het terrein van de arbeid in de
diepste grond een broederstrijd was, want
het ging om de verhouding tot de naaste.
En als men vandaag geen actief Md is van
de vakbeweging, dan ls men bezig die om
hals te brengen.
Spr. wekte met klem op tot activiteit,
want die ls broodnodig. Er dreigen anders
grote gevaren, waarbij spr. wees op het
socialisme, dat de weg op wil van de so
cialisatie der bedrijven. Er ls nog vrijheid
voor de Chr. vakbeweging in ons land.
Die zegen geeft ook verplichtingen. Nu
heeft men nog kansen; laat men die be
nutten en de organisatie sterk maken.
Spr. speldde hierna een tweetal leden
het gouden CNV-in»lgne op voor 25-jarig
lidmaatschap, namelijk de heren K. Bate
laan en J. Meerveld cn brach: hun dank
voor hun trouw De heren J. M. van Hars
kamp en M. Meijer konden niet aanwezig
zijn; hun vrouwen ontvingen voor hen het
Insigne met diploma.
Hierna werden nog twee coupletten van
Gezang 27 gezongen. De voorzitter bracht
de spr. dank, waarna het officiële ge
deelte gesloten werd.
Na een pauze met een bescheiden ver
loting was het tweede gedeelte voor reke
ning van de toneelclub DIO, in deze kring
welbekend, die een opvoering gaf van het
blijspel „De nieuwe typiste". De regis
seur, de heer Jac Stuivenberg, heeft ook
nu met zijn uitstekend f-»-*» veel succes
