Haar vA/achtte
nog een taak
a
1 e a a
11 Jlk
o
y ah
1 h h h
ik m issfci
ii
a
h a
nab h
l h
k
1 i 3
fTJJsrzrr-
jiacrvu/i I.IA7
ZE zat daar iedere middag.
Tegen een uur of twaalf kwam ze
aanschuifelen, een stok in de ene hand
cn een oud tasje in de andere.
Allereerst bezocht ze dan de graven
van hen, die haar in dit leven zeer na
geweest waren. Haar man, drie van de
vier kinderen en alle kleinkinderen, zes
in getal, nadden daar hun laatste rust
plaats gevonden. Een gehele familie van
doden.
Alleen Leendert leefde nog. Tenmin
ste, dat veronderstelde ze. Met zeker
heid kon ze het ook weer niet zeggen,
want Leendert had. heel lang geleden
al. alle banden met het ouderlijk huis,
doorgesneden.
Zo ging ze daar en keek naar de kille
grafstenen en de dorre aarde. Soms
kwam er een traan uit haar ogen. Soms
ook bewogen zich haar lippen, zonder
nochtans woorden te vormen. Ze schud
de eens met naar hoofd, waardoor de
kleine bloemetjes op het zwarte hoedje
begonnen te dansen. Dan keerde ze om
en ging naar haar plaatsje op de oude
verveloze bank, tegenover de aula.
Vervelen deed ze zich daar nooit. Ze
had altijd een krant bij zich. Maar
slechts zelden kwam ze er toe, die te
lezen. Och, haar ogen waren niet zo
best meer. En bovendien was er meestal
zo veel te zien om haar heen, dat de
gebeurtenissen, die verderop plaatsvon
den in de grote wereld, haar belangstel
ling maar in zeer geringe mate konden
trekken. Dagelijks eiste immers de
dood zijn tol op. Elke dag waren er
weer andere mensen, die één van hun
dierbaren aan de kille grond kwamen
toevertrouwen. Een stroom zonder ein
de.
Zij kon het leed, dat de mensen te
doorstaan hadden, enigszins peilen. Zij
kon hun tranen begrijpen. Hoe dikwijls
was ze zelf niet die zware gang gegaan
naar het kerkhof!
Nu ging ze elke dag. ja. Om dicht bij
de haren -te kunnen zijn. Bij Willem en
Truida en Dingeman en Johan.
Ze zat cn ze keek er naar, hoe de
zwarte paarden langzaam en plechtig
het grintpad opkwamen, trekkend hun
droeve last
Wanneer zou het haar beurt zijn om
uitgedragen te worden? Naar dat ogen
blik kon ze soms hartstochtelijk verlan
gen. Het leven had haar niets meer te
bieden. Eenzaam was ze en overbodig.
Er was niemand meer, die zich iets
aan haar gelegen liet liggen.
Waar was de lijd gebleven, dat ze als
jonge vrouw haar hart verloren had aan
c- stoere Willem van der Kamp? Snel
waren de jaren vervlogen. Ja, het le
ven was een damp. Dc psalmist had
gelijk. En de dood wenkte ieder uur.
Alleen voor haar toefde hij te komen.
Haar nutteloze bestaan werd maar ge
rekt. Waarom nam de Here haar ook
niet tot Zich?
MOOI waren haar huwelijksjaren ge
weest In het begin. Vier kinderen
hadden ze gekregen. Willem en zij.
(Vervolg van pag. I)
Buren aan deoverzij
voor hem zijn weggelegd. Zijn gevoe
lens komen alleen even naar boven,
als hij een goed partijtje voetbal aan
schouwt, of op de renbaan op een
verkeerd paard heeft gewed.
En zo geeft de schrijver nog meer
mededelingen over de Brit: hij heeft
slechts weinig idealen en houdt er
beslist niet van, hard te werken; hij
is weinig philosophisch aangelegd,
houdt er van, vroeg naar bed te gaan
en zo laat mogelijk op te staan, is
verzot op dieren en gek op kleine
kinderen (als ze niet lastig zijn), hij
is eerlijk (omdat hij bang is, betrapt
te worden) cn betrouwbaar; hij zoekt
naar compromissen en overdrijft
nooit, hetgeen bewezen wordt door de
benaming, welke hij aan zijn onvol
prezen Londen geeft, nl.: Dear old,
dirty London.
DE schrijver heeft zich evenwel
niet beperkt tot het geven van
een karakterschets van het Britse
volk. Hij geeft ook een beeld van het
land, indrukken uit de onvolprezen
wereldstad Londen, een kijkje in cn
om de politieke arena. Hij neemt de
lezer mee in de geschiedenis, langs
kronen en tronen en vergeet niet,
aandacht te besteden aan de manie
ren van dc Brit. aan oude gebruiken
en gedenkwaardige dagen, terwijl
sport cn spel eveneens een plaatsje
kregen in zijn vlot geschreven relaas
over het eiland aan dc overzij.
Men hoeft het niet in alle opzichten
met de schrijver eens te zijn, om
toch veel waardering te kunnen op
brengen voor dit boek. Dat de schrij
ver geen blad voor de mond nam, is
op aichzelf reeds prijzenswaardig.
Ondanks zijn teleurstellende erva
ringen Is hij er toch in geslaagd, een
boeiend verslag te geven van wat
hij gezien en gehoord heeft. Het la
seker de moeite van het lesen waard.
Alleen Leendert had hun veel zorgen
gegeven. Als kind reeds was hij gren
zeloos brutaal en ongehoorzaam. Een
maal volwassen geworden, ging het hoe
langer hoe meer de verkeerde kant uit
met hem. Van God noch gebod wilde
hij weten. Hij huwde met een ongelo
vige vrouw en verbrak kort daarop elk
contact met het ouderlijk huis. Wat een
verdriet was dat geweest voor haar en
Willem. En het was nog maar een be-
De oorlog brak uit. De beide andere
jongens, Johan en Dingeman gingen in
de ondergrondse. Truida was inmiddels
reeds lang getrouwd en bewoonde met
haar man en vijf kinderen een aller-
lardigst huisje in Scheveningen. Later
verwachtte -(
de tijd, dat ze moesten
het Bczuidenhout.
Spannende dagen war
kind, juist
Kort verhaal
I van Joseph A. Brusse j
Op
nacht moest Johan i
op
geheime actie. Het werd een volkomen
mislukking, omdat er zoals later
bleek verraad in het spel was. Wel
iswaar wisten de dappere aanvallers te
ontkomen, maar Johan werd tijdens de
overhaaste vlucht getroffen door een
vijandelijke kogel, zonder dat de Duit
sers dit zelf hadden gemerkt. Met groot
gevaar voor eigen leven speelden zijn
trouwe kameraden het klaar hem thuis
te brengen.
Nog twee dagen leefde hij. Toen kwam
het einde. Stil en vredig was hij heenge
gaan. Stil ook werd hij begraven met
slechts een enkel familielid als getuige.
ONGEVEER een jaar later trof haar
een nieuwe slag. Het was in het
laatste, zo vreselijk donkere oorlogsjaar
De lentemaand was aangebroken, maar
het mooie weer liet nog steeds op zich
wachten. Zou het ooit lente worden?
De derde Maart verscheen er een
groot aantal geallieerde vliegtuigen bo
ven de stad, die eens het mooiste dorp
van Europa genoemd werd. Boven het
Bezuidcnhout-kwartier lieten ze hun
verschrikkelijke last, bestaande uit bom
men van allerlei soort en maat, vallen.
Grote verwoestingen werden aangericht.
Een naargeestig gekerm werd gehoord
van talloze in doodsnood verkerende
Ook Truida's huis werd getroffen. Het
gehele gezin kwam om 't leven, terwijl
het licht van dc bevrijding in de verte
reeds begon te gloren.
Ja. de slagen kwamen wel erg zwaar
aan. En nog was het einde niet daar.
Na de bevrijding, toen het leven weer
een beetje zijn normale gang begon te
hernemen, kreeg Dingeman een baantje
als vertegenwoordiger van een grote
handelsonderneming.
Het zlnde haar niets. Dag aan dag bron
de jongen er op uit op zijn glanzend
nieuwe motor. Dikwijls kwam hij pas te
gen middernacht thuis. Al die tijd zat
zij maar in ongerustheid. Er waren zo
veel gevaren op dc weg. Met dc dag
werd het verkeer drukker. En een motor
reed zo hard. Nee, ze had het niet op
dat ding.
Ze zei ar echter niets van. Haar oe-
zwaren zou hij toch maar weggelachen
hebben cn de jongen had er nu eenmaal
zijn zinnen op gezet, met
dc wegen te jagen.
Maar haar bange voorgevoelens waren
wel uitgekomen. Op een dag was hij bij
haar binnen gedragen. Geheel verminkt
en onherkenbaar schier doodWeer
een lege plaats in haar huis.
Als laatste was haar man van haar
heengegaan. In dc oorlog was hij al
aan het sukkelen geraakt. Nu eens tame
lijk goed in orde. dan weer geheel en
al aan het bed gebonden. Telkens kwam
hij er gelukkig weer bovenop. Maar dat
het langzamerhand bergafwaarts ging.
was een ieder duidelijk, die hem regel
matig zag. De dokter en zij deden wat
ze konden. Het mocht niet baten.
Het ogenblik kwam. dat hij niet meer
van zijn ziekbed zou opstaan. Dag en
nacht zat ze bij hem. Haar eigen ge
zondheid begon er onder te lijden. Ze gaf
er niet om. Als Willem heenging, had het
leven voor haar toch niets meer te bcte-
En Willem ging heen. Gerust in de
Heer. die hij zijn hele leven had ge
diend. Zijn laatste woorden waren een
getuigenis. „Trui", had hij gezegd.
„Trui de Here Jezus is waarlijk opge
staan. En ik en de kinderen, wij alle
maal, jij ook Trui zullen eens met Hem
triomferen".
Op dat ogenblik wachtte ze nu. Geze
ten op het houten bankje, vlak bij Wil
lem en Dingeman, Truida en Johan,
wachtte ze er op, dat ze met hen, die
haar lief geweest waren in dit leven,
herenigd zou worden. Wachtte ze er op.
dat God ook haar zou roepen tot Zijn
heerlijkheid.
Maar het duurde zo lang. Elke middag,
als de bel geluid werd. ten teken, dat
het sluitingsuur van de begraafplaats
was aangebroken, ging ze terug naar
haar huisje, waar ze eens zo gelukkig
was geweest. En de volgende dag ver
scheen ze opnieuw op de dodenakker.
Zo was het nu al jarenlang gegaan
„Och Here, wat laat Gij mij lang
wachten. Maar het is goed. Here, ik zal
geduldig proberen te zijn. Bidden en
die het oude vrouwtje kenden, vreesden
het ergste. Zou nu eindelijk haar wens
in vervulling zijn gegaan? Zou de dood
zich over haar ontfermd hebben?
Niemand kon deze vragen met zeker
heid beantwoorden. De enige, die dit kon.
was het vrouwtje zelf. Maar zij had het
op dat ogenblik daarvoor veel te druk.
De vorige avond, toen ze nog maar
pas in bed lag. was er plotseling hard
aan de bel getrokken. Hevige schrik!
Bezoek! Dat was niet veel meer gebeurd
dc laatste tijd. Ontdaan had ze zich naar
de voordeur begeven en die op ccn kier
tje opengedaan.
..Bent U dat, moeder?"
Wat was dat nu? Keerden dan de do
den terug?
..Ik ben het. moeder. Leen! Mag ik
binnenkomen?"
Natuurlijk mocht hij dat. Maar het
duurde lang, vóór ze de woorden had
gevonden, die ze spreken wilde. Daarom
had Leen zelf het woord genomen.
„Moeder, ik kom U om onderdak vra
gen. Stuur me niet weg. Zeg, dat ik
blijven mag, moeder!"
Ze had alleen maar geknikt.
„Ja moeder, daar kijkt U vreemd
van op hè? Maar ik ben het werke
lijk. hoor. Hoe lang is het geleden, dat
ik het huis uit gegaan ben? Een jaar of
twintig zeker. Ik ben vast wel veel ver
anderd in die tijd. Dat is ook geen won
der. Moeder, luister je?"
Met een paar stappen was hij bij haar
en sloeg zijn armen om haar heen.
Zij had de ogen gesloten en mompelde
zacht iets voor zich heen.
„Twintig jaar. Toen leefden ze alle
maal nog. Jij was de eerste, die weg
ging. Leen. De eerste Nee, jij was
niet echt dood. Niet zoals Dingeman en
Johan cn Truida. Maar dat was mis
schien juist wel het ergste. Ja, het erg
ste En nu ben je er weer
„Ja, moeder, nu ben ik er weer. En
nu blijf ik bij U. als U dat goed vindt"
„Maar je vrouw, waar is die?"
„Och moeder
Daarop was hij gaan vertellen. Een
heel droevig verhaal. Vlak voor dc oor
log was hij op aandringen van zijn
vrouw lid geworden van een verkeerde
organisatie. Een paar jaar later was hij
n ding over ^llllttllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllltilimilllllllllllllli^
-
-*f -4
tr
f
1-s-1
PUZZLE I
I VAN DE U/EEK 1
^ïnillllllllllllllllUIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllltllllllllllllim
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL: 1 Bestuit, 8 ras, 9
vogel, 10 electrisch geladen deeltje, 11
grondtoon. 14 dop, 16 gereedschap. 17
bergplaats, 18 zangnoot, 19 insect, 20 bid,
22 dichtbij. 23 ki open product, 25 snuit,
28 pit. 28 spil. 29 muts, 31 oude testa
ment. 32 eenvoudig, 34 vreemd poppetje.
VERTICAAL: 1 Verzoekschrift. 2
stoomschip, 3 mclkaehaap. 4 ent. 5 lijk
bus. 6 geheel de uwe, 7 niet inwonend.
12 mil. rang. 13 bode. 15 aardappel. 18
kledingstuk. 21 strook langs de kust.
24 mond. 27 groet, 2» ctenbereider. 30
vruchtvliesjc, 32 zangnoot, 33 rondhout.
Inzendingen per briefkaart voor a.s.
Donderdag aan het bureau van dit blad.
In de linkerbovenhoek aan de adreszijde
vermelden: „Puzzleoplossing". Er zijn
drie prijzen: 1 f 5,2 f 2.50; 3 f 2,50.
Oplossing kruiswoordraadsel
19 Februari
HORIZONTAAL: 2 Stoet. 7 auto. 8
gier. 9 atoom. 11 tof, 13 pot, 15 as,
16 pit, 18 mi. 19 hotel. 21 nek, 22 gek,- 24
gelei. 27 in. 29 ren. 30 da, 31 tas, 33 bot,
34 pasta. 37 aval, 38 orka, 30 reces.
2 staf. 3
"ie" poker, 17 tegen, 19 heg. 20 'lel,
23 vitaal, 25 leus, 26 fataal. 28 na. 30 do,
32 spar. 33 bars. 35 alc. 36 toe.
1 kwa
i te-
Cornwall it ook een deel tian Groot-Brittannië. Het is een prachtig stukje,
dat ook wel het eiland op het wasteland wordt genoemd. Het heeft een
prachtige kustlijn, die zich ver in de Atlantische oceaan uitstrekt. Hier
ziet men, in een vreedzame omgeving, het oude Caerhags Castle.
rug in Holland. Om daar te ontdekken,
dat zijn vrouw verdwenen was met ccn
Duitser
Ten prooi aan uiterste wanhoop, had
hij zich opnieuw gemeld. Maar geen en
kele kogel, die aan zijn ellendig bestaan
een einde maakte.
Toen de krijgskansen keerden en dc
Russische legers steeds meer terrein
herwonnen, had zich bij zijn wanhoop
angst gevoegd. Angst voor de gevolgen
van zijn landverraad. Tenslotte liep het
uit op desertie. Maandenlang had hij
zich schuil gehouden bij een vriendelijke
boer. Na dc ineenstorting van het Derde
Rijk probeerde hij tussen de naar Ne
derland terugkerende arbeiders de grens
over te komen, hetgeen mislukte. Hij
werd gegrepen en in een kamp opgeslo
ten. Jarenlange gevangenschap volgde.
Eindelijk gingen dc poorten naar het ge
wone leven weer voor hem open. Maar
wat viel alles tegen. In de geordende
maatschappij voelde hij zich niet thuis.
Derhalve zocht hij het in de onderwe
reld. Doch ook daar beviel het hem
niet. Nergens rust voor zijn gemar
telde ziel. Hij liep rond niet zelfmoord-
[ilanncn, deinsde echter steeds op het
aatste ogenblik weer terug, omdat het
hem aan moed ontbrak.
„Ja. nu ben ik hier. moeder. U weet
nu alles. Als U me liever ziet verdwij
nen. dan ga ik maar weer
Koud cn gevoelloos had hij de laat
ste woorden gesproken.
Warm cn bewogen was hot antwoord
geweest: ..Jongen, /.eg dat niet. Spreek
zo niet. Ik bm toch Je moeder. Leen.
En zou oen moeder haar eigen kind ver
stoten? Blijf hier. ik zal voor Je zorgen.
Net als vroeger. Leen. Weet je nog?
HU was gebleven.
Het bezorgde haar opeens weer heel
wat werk. Maar dat was niet erg. Het
verwarmde het hart, weer een doel te
hebben. Haar eigen kind verzorgen!
Ja en hem ook opnieuw dc weg wijzen
naar het Vaderhuis.
En ze dankte Hern ervoor, dat Hij wij
zer was geweest dan zij.
God had haar in het leven gelaten. Nu
wist ze. waarvoor.
Zij had gehunkerd naar hereniging met
de doden Dc Here had het anders be
schikt. Hij had haar herenigd met de
levende.
Zo kwam het. dat het verveloze bankje
tegenover de aula op de begraafplaats
leeg bleef.
Correspondentie en oplossingen
aan de heer H. J. J. Slavekoorde,
Goudreinetstraal 125, Den Haag.
Vidmar toomt over het
analyseren algebroken
partijen
T N de Deutsche Schachzeitung van Dc-
x cember 1954 publiceert prof. dr. M.
Vidmar, de bekeiKle internationale groot
meester uit Joegoslavië, laatstelijk in
ons land geweest als hoofdarbiter tij
dens de schaakolympiade te Amsterdam
1954, onder dc titel „Sturmzeidien im
Turnierschach" een interessant artikel,
waarin hij stelling neemt tegen het ana
lyseren van afgebroken partijen en al
wat daar tegi nwoordig bijbehoort, zoals
het hebben van secondanten, e.d. Wtf
laten hieronder dit artikel volledig vol
gen. Daarna bestaat er wellicht nog aan
leiding om een korte commentaar toe
te voegen.
In de winnaarsgroep van de elfde
schaakolympiade, welke in September
jl. te Amsterdam plaats vond aldus
prof. Vidmar bestreden de ploegen
van Hongarije cn Joegoslavië elkaar feL
In het bijzonder het treffen aan het eer
ste bord gaf een opwindende strijd te
zien: de grootmeesters Laszlo Szabó en
Vasja Pirc waren kennelijk niet vreed
zaam gestemd.
Hun partij verliep aanvankelijk langs
positionele wegen, maar reeds vroeg kon
men de ondernemingsgeest van Szabó on
derkennen. Omstreeks de 25e zet schenen
de zwarte troepen, welke door de Hon
gaarse grootmeester geleid werden, de
overhand te krijgen en kort daarna
Verder, zij in het centrum klaarblijkelijk
after ker.
Op de 29e zet sloeg Szabó een tot e6
doorgedrongen wit paard met zijn lo
per. In plaats van met zijn pion op e6
terug te nemen raakte Pirc per onge
luk de zwarte pion op f5 aan. Hij moest
nu deze pion slaan hoewel hem dit een
stuk kostte. De Joegoslavische groot
meester maakte hiertegen geen bezwaar,
omdat men nu eenmaal dc gevolgen van
een gemaakte fout moet dragen. Maar
hij gaf de op het eerste gezicht nu ho
peloos geworden strijd niet op.
Niet lang daarna was het duidelijk, dat
grootmeester Szabó de zaak al te licht
opnam: hij kon geen goed plan maken,
en zijn extra stuk kwam niet tot zijn
recht. Zijn tegenstander verdubbelde in
tussen zijn opmerkzaamheid, deed de
beste zetten, won drie pionnen voor het
verloren stuk en behaalde ten slotte
sleilingsvoordeel
Zo bereikte die eigenaardige party
ten slotte de stelling, welke in onder
staand diagram is afgebeeld. De laatste
zet van wit was 41. d5d6. Zwart (Sza
bó) sloot zijn antwoordzet in een couvert,
want de party moest op dit moment
afgebroken worden.
Stelling na 41.d5-d6
Zwart: Szabó
gerust, dat hij onmiddellijk remise aan
bood. Szabó had nog de koelbloedig
heid eerst aan zijn teamleider, Meester
Asztalos, toestemming te vragen om het
aanbod te mogen accepteren. Vanzelf
sprekend was de remise snel een feit.
Dat dit onverwachte gelijke spel een
soort kortsluiting was, kon onmiddellijk
worden vastgesteld. Wit kan immers na
41Dd8 een vierde pion <a7) slaan
en zijn niet te miskennen stellingsvoor
deel onverkort behouden. Hij heeft dus
naar het schijnt gewonnen spel. Het
remise-aanbod had zó weinig goede
grond, dat er begrijpelijkerwijze overal
over gesproken werd. Ten slotte gelukte
(zoals men zich nog wel zal herinneren)
de Argentijnse ploeg slechts met een
half puntje voorsprong op de Joegosla
vische de tweede plaats in het eind
klassement te bezetten!
Maar nu verder: Grootmeester Pirc
wijst terecht op de grote gevaren welke
in de slotstelling van de zo ontijdig be
ëindigde partij verborgen liggen. In het
bijzonder de volgende variant (welke
overigens eerst na afloop der partij
door Szabó tot volle scherpte werd ge
bracht): 41I>d8; 42. Ld5? Te2t: 43.
Kfl Telt; 44. Kxrl DMt; 45. Kill
La4f, is in dit opzicht illustratief, hoe
wel ze weinig geschikt is om een erva
ren strijder aan tc lokken.
Wat riskeert wit echter wanneer hij
eenvoudig pion a7 slaat? Pirc beweerde
lat de partij ook dan remise was en
voert als bewijs de volgende variant
41I>dS; 42. Txa7 Dh4; 43. Txd7
Df2t; 44. Kh3 Dflt; 45. Dg2 Del; 46. Dg3
Dhlt: 47. Kg4 Txe4tü 48. fxe4 Dxe4t;
49. Kg5 Lf6t! (waarna pat volgt) aan.
In zijn opstel, dat in een dagblad in
de plaats zijner inwoning werd gepu
bliceerd, geeft Pirc openhartig toe, dat
i deze combinatie door een der op de
Olympiade aanwezige Russische groot
meesters werd aangegeven, vanzelfspre
kend nadat het remise reeds een feit
was, zodat het remise geven hiermede
niet gerechtvaardigd kan worden.
Ten overvloede zij opgemerkt, dat de
hele variant, hoe interessant ze ook mo
ge zyn, objectief gezien niet bevredi
gend is. Met 47Dh2 (in plaats van
Kg4) kan ze gemakkelijk weerlegd
worden. Na 47. Del (47Dflt;
48. Kg4 is alleen maar gunstig voor wit)
48. Kg4 heeft nl. zwart geen aanvals-
mogelijkheden meer, maar wel 4 pion
nen minder en een slechtc(re) stelling.
Men onderzoeke: 48I>xc4; 49. Tde"!
Txe7; 50. dxe7 De6t; 51. Lf5, of: 48.
Tef8; 49. Tde" Lf6; 50. Te7—e5ü. Pion
17 is heel duidelijk een grote sterkte.
Het besluit tot remise in deze groot-
meestcrparlij was dan ook zeer bepaald
een kortsluiting. Het was méér dan dat:
het was een stormsignaal. Het huidige
tournooispcl is ziek, het is beurs. Kan
men werkelijk een remise-aanbod recht
vaardigen met de verklaring dot men de
door de tegenstander gespeelde zet niet
zorgvuldig heeft kunnen analyseren?
Moet men dan niet In een gezonde,
d.w.z. niet ontaarde, levende schaak
partij elke zet van de tegenstander zon
der voorafgaande analyse thuis of zelfs
met hulp van anderen beantwoorden?
Wie speelt eigenlijk tegenwoordig de
eerste 10 of zelfs de eerste 15 zetten van
een tournooipartij? Dc speler, de mees
ter? Zijn die zetten niet anoniem, on
persoonlijk? Worden ze in werkelijkheid
niet door de theorie, die alles maar
geen echte theorie is. uitgevoerd? En
hoe staat het met de eindspelen? Speelt
daarin met Berger of Fine een duchtig
woordje mee?
Kleiner en kleiner wordt het middel
ste gedeelte der partij, waar het wer
kelijke spel om draait. Maar daar mid
denin steekt de afbreekstelling. die de
speler onverbiddellyk aan het analyseren
ïitlevert. Is niet dc eerstvolgende phase
in de moderne schaakpartij het voorzeg
gen der zetten, die de secondant met
het zakschaakbordje in de hand vindt?
Men stelle zich in de op het diagram
afgebeelde stelling als witspeler eens dc
geweldige Lasker voor. of Meroczy
Marshall. Spiclmann. Tartakower, Bern
stein! Wanneer heeft lasker zijn partij
overeenstemming met de aanwijzingen
gaan? Welke grootmeester uit het
leden is ooit door „nieuwtjes" geïmpo
neerd geweest? Iedere sterke zet in de
werkelijke, levende meesterpartij ie im
mers een nieuwtje?
Men zal my tegenwerpen, dat ik mij
niet op Lasker mag beroepen, omdat
deze een schaakkunstenaar op eenzame
hoogte was. Goed dan! Sta i" M
vaak aan denken als ik dc tegen
woordige misère van het secondanten-
gedoe en de huidige wijze van behan
delen van hangpartyen gadesloeg. Het is
een gebeurtenis, welke my dierbaar is.
In het meeatertomooi van dc Duitse
Schaakbond te Mannheim 1914, had ik
een moeilijke partij met Spiclmann. Ik
meest een vierpaardenapel verdedigen.
Wie ooit door Spielmann is aangevallen,
weet. wat het betekent, tegen hem te
moeten verdedigen.
Tegen het einde van de eerste zitting,
welke 's morgens plaats vond. was het
mij reeds duidelijk geworden, dat ik op
de bedreigde koningsvlcugel niet lang
meer stand zou kunnen houden. Der
halve zette ik, bij wijze van spreken
langs myn neus weg. een op het eerste
gezicht ongevaarlijke schijnende tegen
actie op de damevleugel in. Op dat mo
ment werd de partij na 4 uur spelen
afgebroken.
Wij gebruikten samen de kinch in de
aan het speellokaal grenzende tuin.
Spielmann ging zelfs aan mijn tafeltje
zitten. We hadden geen van beiden een
zakschaakboekje in de hand. Het is be
grijpelijk. dat we allen ietwat gespannen
wouwen hadden, maar we beschouwden
allen het analyseren van afgebroken par
tijen als onfatsoenlijk.
(ipNV 6AAN WIJ TEKE
DOOR B0ROE PRAMVIC
Tiende les
1. Wa
U
Nu kwam dc stelling in dc analyseer
machine terecht De g-.ede oude tijden,
waarin het als niet netjes werd be
schouwd afgebroken partijen te analy
seren en waarin het vreemden volstrekt
verboden was ccn analyserende speler
behulpzaam te zijn, zijn al lang voorbij.
Zowel de Hongaarse als dc Joegoslavi
sche ploeg waren gedwongen er „nacht
werk" van te maken, want de afgebro
ken partij was kennelijk vol listen en
8Het is gemakkelijk tc begrijpen, dat
aanvankelijk niemand op dc gedachte
kwam. dal zwart wel eens onmiddellijk
zijn extra figuur zou kunnen teruggeven.
Daarom werden in het Joegoslavische
kamp slechts dc zetten 41. De6 en
41. Ddl in aanmerking genomen.
De variant: 41. De6; 42. Dxe6
I,xe6; 43. TM1 Txe7; 44. d*e7 lil be
loofde wit weliswaar het terugwinnen
van het verloren stuk. maar tevens een
eindspel met lopers van ongelijke kleur,
dat slechts tot remiae leiden kon. Groot
meester Pirc deelt mede. dat ten slotte
zijn landgenoot Rabar de volgende weg
naar de winst vond: 41. De6; 42.
I)xe6 Lxe6; 43. Txa7! Lxc4; 44. *4!, maar
deze vondst was niet voldoende, omdat
daarbii dc zet 41Dd8 niet tot haar
recht kwam. Pirc begaf zich dc volgen
de morgen, toen de partij moest worden
voortgezet, weer naar het bord. voor
zien van de hierboven vermelde varian-
de zet 41Dd8 had afgegeven
ilat hierdoor de nachtelijke analyses der
Joegoslavcn doelloos waren geweest.
Pirc was, gelijk hij zelf vertelt, zó on
De lunch was spoedig voorbij en we
hadden nog een vol uur over alvorens
we het spel moesten hervatten. De goede
Spielmann zag me aan. Ik begreep het.
„Ga mee. Spielmann," zei ik, „we gaan
de Rijn cn volgden deze op
ons gemak. Wij spraken over de zich
reeds aftekende oorlogsdreiging. De af
gebroken partij werd niet in het gesprek
betrokken.
De voortzetting der afgebroken pari-ij
leidde 's middags tot een harde strijd.
De nerveuze Spielmann zat onrustig op
z'ji stoel heen en weer te draaien. Ik
stond op en maakte de toeziende Miescs
op de geweldige onrust van Spiclmann
opmerkzaam. „Kijk maar eens in de
spiegel" antwoordde hij. Ik volgde deze
raad op: mijn oren waren donkerrood!
Dat was pas vechten! Jammer, dat de
party niet gepubliceerd werd; ze rust
vermoedelijk nog in het archief van de
Duitse Schaakbond. Men moest haar
eigenlijk opdiepen, hoewel ze tenslotte
„slechts" remise werd.
Het vorenstaande is als waarschuwing
bedoeld. De FIDE zou eigenlijk verplicht
zijn de stoomsignalen in het moderne
tournooi spel gade te slaan en vastbera
den in te grijpen, anders zal ons wonder
schone spel aan de reeds begonnen, ja
zelfs gevorderde, ontaarding ten prooi
Men zou eigenlijk dat hele secondantcn-
gedoe ter zijde moeten schuiven. Men
zou het analyseren van afgebroken par
tijen moeten verbieden en onmogelijk
maken. En men zou daarbij de weg moe
ten volgen welke in de zo juist vermel
de episode is aangegeven.
Van de zijde van het eindspel dreigt
slechts het kleinste gevaar. Maar de
voortschrijdende automatisering van liet
spel dooi- de steeds verder gaande ont
wikkeling van de theorie der openingen
kan wellicht slechts door wijziging van
de spelregels uitgebannen worden. Capa-
blanca dacht destijds aan een gewijzigde
beginopstelling. Misschien zou het al
voldoende zijn te verbieden dat de pion
bij zyn eerrte zet twee velden vooruit
gaat. Dat deze ..dubbelzet'' iets bevat dat
niet helemaal bevredigt, blykt wel uit
het bestaan van de „cn passant" regel.
De Talmi-theorie der openingen, die
toch slechts een systematische neerslag
van de praktijk is, moet tenslotte voor
een werkelijke theorie, d.w.z. een logisch
opgebouwde leer van het opzetten ener
partij, wyken. Een zodanige theorie zou
natuurlijk van een verandering der spel-
gels, welke dan ook, niets te duchten
hebben.
Onze opgaven
Wegens de lengte van het voorafgaan
de artikel bewaren we de oplossingen
der opgaven uit onze rubriek van 12
Februari jl. tot de volgende keer.
Hieronder dan drie nieuwe opgaven:
twee partijstellingen, die werkelijk niet
al te moe-lijk zijn, en dan een eindspel,
dus eigenlijk óók een partijstelling, want
het gaat hier niet om een eindspelstudie,
doch om o.-n aan de praktijk ontleend
voorbeeld. Do bedoeling is dc minder
ervaren schaakliefhebbcrs eens de ge
legenheid te bieden hun krachten te be
proeven op het winnen van een ..gewon
nen stelling Hier komen dus geen ..fan
tastisch diepe" zetten aan te pas. doch
woidt uitsluitend gevraagd naar gezond,
sterk spel. De definitieve winst wordt
don ook pas behaald na ongeveer 20 zet
ten. Hoe zoudt U die stel ling tot winst
opgave
goede
wordt gesteld om een tegel
vloer te tekenen, dan moet
U weten hoe zo'n opgave
juist uit te werken. Geluk
kig is dit niet moeilijk,
integendeel zelfs eenvoudig
cn kan met een enkele ver
klaring worden volstaan.
Bekijk de schets cn U ziet
de bekende aanduidingen
als P. D. Hs en Hv. als
mede Gr. de rest is thans
kinderspel voor U.
2. Nu gaan wij de schuine
dakzijdc in gelijke stroken
verdelen. Over de geveltop
wordt een hulplijn getrok
ken parallel aan Hs. Op
deze lyn worden willekeu
rige. aan elkaar gelijke, af
standen uitgezet. Het aantal
uit tc zetten afstanden be
paalt het aantal stroken,
waarin het dak wordt ver
deeld. In het voorbeeld
houden we het op 5. Van
O wordt door A een lijn
getrokken, die Hs snijdt,
waardoor het richtpunt R1
ontstaat. Vandaar nu lijnen
naar 1. 2. 3 en 4. Door B
wordt nu ook een hulplijn
getrokken met gelijke ver-
I Mjn A-
ST
bindt de snijpunten van de
hlpüjnen met de daklijnen
met elkaar n dc verdeling
in stroken is perspectivisch
Juist.
3 In de schets staan
enige gebouwen en U wenst
een porsi>ectief-correctie
Bepaal eerst Hs en Hv. U
maakt natuurlijk een „wan
deling" door net gegeven,
om een indruk te vormen
von verhouding. hoogten
enz. Later kunt U Gr be
palen. Van Uw plaats af
gezien, kunt U bepalen hoe
de lijnen van de huizen on
Hs af te meten. Stel daarna
dc verschillende richtpun
ten vast en trek de hulp
lijnen. Van een eigenlijke
constructie is hier dus geen
sprake, maar slechts van
een eenvoudige correctie,
hetgeen echter vaak ook
voldoening geeft
w
m
b c d e f g h
3. Wit aan «et wint.
d e f X h
