Vrijwilligers schrijven hun
aanmeldingen met bloed
Golf van afschuw door kijkspel van
de Britse televisie
Evacuatie uit de delta van
de Rode Rivier
s
WOENSDAG 29 DECEMBER 1954
DOOR PROPAGANDA OP FORMOSA
Luchtalarm? Eén beweging en
heel Taipei zit in 't donker...
(Door onze correspondent Alfred van Sprang)
TAIPEI (Formosa) Dec. 1954
yiJF MINUTEN OVER VIJF. Voor het monumentale regeringsgebouw in
het centrum van Taipei staan een militair muziekkorps en een ere
wacht met glimmend-groene helmen op. Een officier raadpleegt zijn horloge.
„Geeft acht.
De militairen nemen de houding aan. De muzikanten brengen de in
strumenten aan de mond.
„Presenteert geweer
Als één man voert de erewacht het bevel uit. Dan zet het muziekkorps
het Chinese volkslied in. Het verkeer komt tot stilstand. De mensen op
straat luisteren eerbiedig. Onmiddellijk na het volkslied klinkt een militaire
mars. En op de tonen daarvan zakt de Chinese vlag op de toren van het
gebouw langzaam en plechtig omlaag. De klaroenen schallen opnieuw. En
het verkeer zet zich weer in beweging.
Deze ceremonie speelt zich tweemaal
per dag af. Vroeg in de morgen als de
zon opkomt en laat in de middag als zij
ondergaat. Het is een van de vele ma
nieren. waarop de overheid de bevolking
wat nationaal bewustzijn tracht bij te
brengen. Hetzelfde nationale bewustzijn,
dat destijds pp 'het vesteland volkomen
ontbrak en één van de oorzaken was van
de debacle van Tsjiang Kai-shek en Kuo-
mlntang.
Overal propaganda
Dat ds het wat het leven op Formosa
beheerst. Op de scholen, in de fabrieken,
op de kantoren, in de verenigingen en In
het leger. Het hele eiland hangt vpl met
nationalistische vlaggen portretten van
Sun Yat-sen en Tsjiang Kai-shek, poli
tieke leuzen en propaganda-affiohes Elke
samenkomst heeft het karakter van een
politieke vergadering. De zaal is versierd
met slogans. Men maakt drie buigingen
naar het alom aanwezige portret van dr
Sun-Yat-sen (de stichter van de Chinese
Republiek), dreunt in koor de beginselen
rvan die republiek op en zingt dan her
volkslied. Iedereen is ook lid van een of
andere politiek getinte vereniging, zoals
het Jeugd Corps, de Vrouwenbond tegen
Aglgressie, de Anti-Comimunistisohe Liga
'en vele andere.
Er is practisch geen overheidsgebouw,
school, vergaderlokaal of kazerne welke
niet schuil gaat onder de propaganda.
Dwars over de straten hangen spandoe
ken met leuzen. Op de stations, op muren
en schuttingen, op sportvelden en open
bare vervoermiddelen wordt propaganda
gemaakt. De boekwinkels en kiosken
puilen uit van het propaganda-materiaal
De kranten (ook die in het Engels ver
schijnen! geven elk bericht een propa
gandistisch tintje. In verslagen wat men
hier de vest zak-oor log noemt komen su
perlatieven als heldhaftig, glorieus zege
vierend. onbevreesd en oppermachtig even
vanzelfsprekend voor als komma's en
punten. En bijna even frequent- Uit alles
slaat men propagandistische munt.
Toen een Chinees korvet enige tijd
geleden door de communisten tot zinken
gebracht was in de Straat van Formosa
heeft men de overlevenden tot helden
verheven en de bevolking aangezet tot
inzamelen van gelden voor het aanschaf
fen van een nieuw schip. En men heeft
duizenden jongelui weten te bewegen zich
voor dienstneming bij de marine op te
geven. En sommigen waren zelfs zo in
vervoering gebracht, dat zij hun aanmel
ding met hun eigen bloed geschreven
hebben.
De propaganda ontstaat meestal in
Taipei. Ten slotte is dat de hoofdstad van
Formosa (wat men nu Vrij China noemt).
Generalissimo Tsjiang Kai-shek heeft er
zijn residentie. Het kolossale overheids
apparaat is er gevestigd. En de militaire
staven hebben er hun hoofdkwartieren
Dat alles maakt Taipei tot een grote stad
Er wonen bijna zevenhonderd duizend
mensen en met ver over de honderd dui
zend fietsen kan het verkeer er dezelfde
problemen opleveren als in andere we
reldsteden.
De 'binnenstad heeft het echte karakter
van een Chinese stad met zijn overdekte
trottoirs, zijn vele kleurige uithangbor
den en zijn herrie van schreeuwende
mensen, blerrende radio's en overdreven-
toeterende auto's.
Het resultaat van die samenwerking is
;n grote hoeveelheid Amerikaans oor
logsmateriaal. Er rijden duizenden jeeps
rond. En de Chinese militairen dragen
uniformen van Amerikaans materiaal en
Amerikaanse schoenen. Er zijn echter ook
tekenen van andere (en meer vreed
zame) Amerikaanse invloed. De -boek
winkels hebben grote voorraden Ameri
kaanse boeken, inclusief de veel beaoro-
De gespannen toestand heeft overigens
reinig invloed op het dagelijkse leven
hier. Nu en dan is er een luchtalarm,
ïaar niemand trekt zich daar iets van
an. Behaive 's avonds want dan draait
«en eenvoudig de hoofdschakelaar in de
ieetrische centrale om en zet de he'»
ad in het donker.
Intussen heeft men van overheidswege
wel de nodig voorzorgsmaatregelen tegen
luchiaanival'.en genomen. Er bestaat een
luchtbeschermingsdienst- Er is een aantal
openbare schuilkelders. Het publiek kan
gratis tekeningen krijgen om zelf een
schuilkelder te bouwen. En op verschil
lende hoge gebouwen (in het bijzonder
winkels verkopen van alles i
er zijn weinig import-artikelen. En de
weinige die er zijn zijn schreeuwend duur
omdat de Formosaanse dollar op de we
reldmarkt maar de helft van de officiële
koers waard is Bovendien voert de re
gering een streng bezuinigings-regiem
door in het kader waarvan chocolade,
alcohol, parfum, enz. tot de onnodige
luxe beschouwd wordt.
De regering heeft ook beperkende re
gels uitgevaardigd voor officiële diners.
Er mogen maar zoveel gerechten geser
veerd worden en de prijs van het diner
mag een zeker maximum niet overschrij
den. Maar dat neemt niet weg dat Taipei
dorado voor smulpapen is. Er zijn
r dan duizend eetgelegenheden van
luxueuze restaurants als het Grand Hotel
de Friends of China Club tot eet
stalletjes in de open lucht waar men
een paar dubbeltjes een portie bami kan
krijgen (en een goede kans op dysenterie).
Elke stijl van Chinees eten is er
tegen woord igd- Het ene restaurant spe
cialiseert in eend la Peking. Een ander
onderscheidt zicji met haaienvinnen a la
Shanghai. Een derde staat bekend met
zijn hond h la Canton. En er is zelfs
gelegenheid welke niets anders dan slan-
gengereohten bereidt.
Het leven is overigens duur. En
ciaal als men de uiterst lage salarissen
in aanmerking neemt. Een ambtenaar
verdient meestal niet meer dan honderd
-gulden in de maand (plus enkele emolu
menten als vrije maaltijden op kantoor,
vrij vervoer en korting op verschillende
irtikelen). Maar ook buitenlanders (die
Ter gelegenheid van allerlei gebeurtenissen worden optochten gehouden,
die altijd grote belangstelling trekken.
Man uit trein
gevallen
Met meisje in hokje
opgesloten
In de trein van Oss naar Den Bosch is
gisteravond een ernstig ongeluk ge
beurd. dat aan de 28-jarlge opzichter G.
van Hooydonk uit Ulvenhout het leven
heeft gekost
Met zijn verloofde was de heer Van
Hooydonk in Oss op het laatste nipper,
tje in de trein gestapt zo meldt Het Pa
rool. Door de haast kwam het paar iet
een derdeklas-kaartje in de tweede klas
terecht. Op zoek naar de derde klas
kwamen zij In een hokje, waarschijnlijk
een conducteursverblijf. Toen zij daar in
waren viel de deur achter hen ln het
slot waardoor zU er ni«t meer uit kon
den. De heer Van Hooydonk heeft toen,
tegen de wand van de trein leunend,
waarschijnlijk met zijn hand een knip
aangeraakt, waardoor er een deur open
vloog en hij naar uiten stortte. Hij
trachtte zich nog vast te klampen aan
een leren riem. Zijn verloofde probeer
de hem naar binnen te trekken. Het luk
te niet. De leren riem scheurde af. Pas
in Den Bosch kon het meisje het onge
luk melden. Onmiddellijk rukte de GGD
uit en vond de man ernstig gewond
langs de spoordijk, ter hoogte van Ros
malen. In het Groot Ziekenhuis in Den
Bosch is hij overleden.
Het portret van Tsjiang Kai-sjek prijkt overal. Er wordt veel aandacht
besteed aan het aankweken van vaderlandsliefde onder de bevolking.
die welke in de buurt van de regerings
gebouwen gelegen zijn) staat luchtaf
weergeschut. Maar tot nu toe hebben de
communisten geen poging gedaan om de
hoofdstad van Formosa te bombarderen
en niemand gelooft dat er voorlopig vee'
Zo gaai men hier het zesde jaar van
ballingschap in. Er is weinig hoop dat
men spoedig naar het vasteland zal kun
nen terugkeren. Men blijft er echter naar
streven. De propaganda is daarbij een
sterk wapen. Wat die propaganda betreft
is er eigenlijk heel weinig verschil met
de methoden in landen als Rusland en
Rood-China In plaats van Lenin prijkt
hier het portret van Sun Yat-sen. En
Tsjiang Kai-shek speelt de rol van Mao
Tzetung- Hier bestrijdt men het commu-
•ginds het imperialisme
De muren zitten vol met anti-communistische en pro-nationalistische
propaganda, dikwijls door schoolkinderen getekend.
meestal op de zwarte markt wisselen)
leven hier verre van goedkoop. Een goede
hotelkamer doet twintig gulden per dag.
een eenvoudige maaltijd vijf gulden en
een rit met een taxi minimaal drie
gulden.
Amerikanen
Amerika drukt een krachtig stempel
op het stadsbeeld. In de eerste plaats door
de aanwezigheid van meer dan achthon
derd militaire adviseurs toegevoegd aan
de Chinese strijdkrachten en de honder
den burger-deSkundigen. die de Chinezen
op allerlei gebied helpen- Velen leven
hier met hun gezinnen en er zijn enkele
wijken in de stad waar de Amerikanen
huis aan huis wonen.
kapitalisme. En mfen heeft één ding ge
meen: er is aan beide zijden weinig sprake
van democratie.
Franse vloot naar Haiphong voor
Vrees dat de Vietminh door stakingen
en relletjes zal tegenwerken
De Franse vloot van het Verre Oosten
het vliegdekschip Bols Belleau. de krui
sers Gloire en Montcalm, alsmede ver
scheidene torpedobootjagers en mijnen
vegers, zullen in de eerste week van Ja
nuari van Saigon naar het Noorden varen
om Franse burgers en militairen te Hai
phong te beschermen in een kritieke phase
der evacuatie uit de delta van de Roa»
Rivier. Op Franse firma's die fabrieken
in de delta bezitten, heeft het aanbod
van de Vietminh hun bezigheden voort t»
zetten na de machtsovername, weinig
indruk gemaakt. Zij zijn namelijk
tegen de wens der Vietminh bezig hun
eigendom weg te voeren. Voorts vrezen
de Fransen, dat de Vietminh stakingen en
relletjes zal organiseren, om te verhin
deren dat waardevolle uitrusting, onder
andere afkomstig van het Amerikaanse
hulpprogramma" uit Haiphong wordt weg
gevoerd.
Onlangs hebben Amerikaanse marine
schepen die Vietnamese vluchtelingen uit
het gebied bij Haiphong evacueerden.
..kikkermannen" laten onderzoeken of de
Roden niet pogen mijnen te leggen.
Nader werd gemeld, dat er reeds ge
staakt wordt door de arbeiders die uit
rusting naar de dokken vervoeren. Men
Peking vetgoed! neer-
gescholen Biils vliegtuig
Communistisch China heeft Engeland
een cneque gezonden van ruim 3% mil-
lioen gulden als schadevergoeding voor
het Britse vliegtuig, dat op 23 Juli door
Chinese jagers werd neergeschoten bij
iet eiland Hainan.
verwacht, dat Franse troepen het grootste
deel van het werk in de havens zullen
moeten verrichten in de periode van eind
Januari tot 19 Mei. wanneer volgens de
bestandsovereenkomst de Vietminh het
bestuur van Haiphong zal
Reuter meldt, dat Frankrijk
zou zijn spoedig zijn commissaris-gene
raal, generaal Paul Ely. terug te roepen
In dat geval zal generaal Pierre Jacquet
het militaire opperbevel op zich nemen
De politieke functies zullen verdeeld
worden door de Franse ambassadeur In
Indochina, namelijk van Laos, Vietnam
en Cambodja.
Rood-China plaatst in
Nederland orders
Radio Peking heeft bekend gemaakt, dat
uitvoerbedrijven van rood-China een
aantal contracten getekend hebben met
een gezelschap Nederlandse zakenlieden,
onder leiding van de heer C. J. Schaap.
Een deel der Nederlanders is nu op de
terugreis, een ander deel zet de bespre
kingen voort. Voorts hebben de Neder
landers nog medegewerkt
meenschappelijke verklaring met de Chi
nese Nationale Maatschappij
Uitvoer, welke behelst, dat China
grote behoefte heeft aan Nederland!
schepen, kunstmest, uitrusting voor elec-
trlsche centralas, en andere electrische
uitrusting, chemicaliën, pharmaceutlsche
producten en metalen. De verklaring
dringt aan up wegneming der belemme
ringen voor de handel.
Toch is het zol
WIE WAS JAN HUYGEN?
(235)
Jan Huygen in de ton
met een hoepeltje d'r om
Jan Huygen, Jan Huygen,
en de ton die viel in duigen.
Dit is het meer dan bekende kinder
rijmpje waarin we op verzoek de iden
titeit tan Jan Huygen moeten vast
stellen. Ware ons dit verzoek niet ge
daan, we zouden s~
Jen kunnen zijn. Bovendien be
zocht hij China en Japan, verbleef
enige jaien op de Azoren en kwam
naar Nederland, uaar hij tezamen
een stadgenoot de gegevens or-
Je en publiceerde. De volledige
publicatie verscheen pas in 1596. doelt
r gedeelte waarin de route naar Indië
drukt, opdat het kon w<
pel voorkomen. On
der voorbehoud dat
de titel van deze
rubriek bij ons
antwoord niet op
volle zwaarte wordt
gewogen, willen we
trachten een op
lossing aan de hi
echter gaarne rui
heeft gei
op gewezen oat tie
voorouders de weg
ar Indië en zonder
berichter
wij
handelsbetrekkingen
in de Indische Archipel hadden kun
nen aanknopen, in het moederland be
trekkelijk snel in vergetelheid is ge
raakt. Deze baanbreker was Jan Huygen
tan Linscholen, die in Portugese dienst
naar Indië voer, gegevens verzamelde
over de zeeweg naar dat gebied, bij
zonderheden noteerde over dieren,
planten, handelsgewassen, handel en
bedrijf, klimaat en gezondheid, kort
om tan alle zaken die van betekenis
derncmingrn. zoals bekend, geen succes
hebben opgeleverd.
Hoe het ook zij. Jan Huygen van
dat hij in volgende eeuwen bijkans ver
geten werd, zodat hij door de in 1908
opgerichte Linschotenvereniging onder
hei stof van de historie moest worden
Het is waarschijnlijk doch geens
zins zeker dat het bekende rijmpje
op deze ontdekkingsreiziger slaat, die
door de jeugd beter in ere schijnt te
zijn gehouden dan door de volwasse-
ton gesproken,
weet u dat
heeft ge-
(Van onze Londense
correspondent)
TEN KREET van afschuw ging
er op in Engeland, toen de
B.B.C. het gewaagd had, in een
televisie-kijkspel het satanische
ïs der „hersenwassing", be
rucht geworden door de poli
vervolgingen achter het
en Gordijn, macaber-realis-
tisch weer te geven. Het was in
de TV-bewcrking van George
Orwell's tendens-roman: „1984".
Het boek wa6 reeds ln 1950 ver
schenen en verwekte reeds toen
grote beroering.
Doch het was niet de massa,
die het boek las en juist die
massa er zijn thans 3 millioen
TV-toestellen ln Engeland, zo
dat er minstens 12 millioen kij
kers waren zag onlangs de
gruwzame visie van een volledig
vertotalitairde wereld A D. 1984.
Liefde tussen man en vrouw
bij de wet; huwelijken op last
van de staat; volledige gelijk
stelling van man en vrouw, tot
zelfs in de kleding toe; een mi
nisterie van Waarheid, dat Leu
gen produceert en indoctrineert,
dat het voedsel (spaarzaam)
distribueert; een ministerie voor
de Vrede, dat de Oorlog ver-
Liefde, dat Grenzeloze Haat
predikt en het geestesleven der
onderdanen beheerst door de
Gedachte-Poiitie: In alle kan
toren en huiskamers zijn tele
visieschermen aangebracht, zo
dat de Gedachte-Poiitie al het
doen en laten der 1984-ers kan
volgen. En aan de top der heer-
sers-pyramide 6taat „Big Bro
ther", „Grote Broer", die pro
clameert de eigenaar te zijn van
ziel en geest en lichaam zijner
trouwe volgelingen.
TAE HOOFDPERSOON In het
kijkspel, Winston Smith, is
de laatste Rebel, mèt de vrouw,
die hij angstvallig-geheim
lief heeft, de laatste onderdaan,
die het waagt zelfstandig te
denken. „Big Brother" ontdekt
zijn rebellie, doet hem en de
vrouw gevangennemen en laat
hem het zielvernietigende pro
ces der „hersenwassing" onder
gaan. HIJ wordt volledig ont-
persoonlijkt en het laatste wat
men van hem ziet ls zijn ver
stard, onmenselijk, liefdeloos ge
zicht, dal gewillig en nadruk
kelijk „Big Brother" zijn Ge
loofsbelijdenis der Haat nazegt
Het was 'n gruwzaam visioen,
lat echter ln bepaalde landen
seds ontstellende werkelijkheid
s g.'wrd»n. De marteling van
Winston Smith met dooi
duimschroeven, maar door elec
trische schokken was vrese
lijk om aan te zien. En toen het
spel ten einde was werden de
B.B.C. en de redacties van dag
bladen, bestormd door woeden
de TV-kijkers, die hun gloeien
de verontwaardiging uitten ln
termen als „Afgrijselijk", „Om
misselijk van te worden",
„Schokkend", „Zenuwslopend".
Urenlang waren alle telefoon
lijnen van de B.B.C. geblok
keerd. Telegrammen werden bij
honderdtallen bezorgd en de
leiders der B.B.C. werden als
„sadisten" uitgekreten. In geen
jaren was er zo algemene pu
blieke verontwaardiging ge
weest over een B.B.C.-program-
ma. Men eiste, dat het program
ma, zoals was aangekondigd,
niet herhaald zal worden, doch
de B.B.C. deed weten, dat zij de
uitzending normaal zou doen
doorgaan, omdat zij van oordeel
was, dat het macabere kijkspel
„een boodschap bevatte". Vrij
wel alle bladen waren het met
deze mening eens.
PEN BEKEND Londens psy-
chiater gaf de volgende ver
klaring voor de massale woede-
uitbarsting: „De mensen genie
ën vin he! afgrijselijke, maai
nis* hien voelen ze zich daar
over een beetje schuldig. De
ware reden .voor zulk een mas
sale woede-uitbarsting ts waar
schijnlijk gelegen in de zeer
wezenlijke vrees, die men je
gens Rusland en zijn dictator
schap koestert."
Die psychiater sloeg de plank
niet zo heel ver mis, lijkt het
me. Want al die millioenen TV-
kijkers hadden aan het ontzet
tende schouwspel heel gemak
kelijk een eind kunnen ma
kendoor eenvoudig de knop
van het toestel om te draalen.
Doch zij bleven gefascineerd
kijken tot het einde toe en bel
den toen vertoornd de B.B.C. op.
Voor het eerst heeft de B.B.C.
de televisie gebruikt om ook de
rauwe werkelijkheid van het le
ven weer te geven, inplaats van
de gewone zoete koek van show,
grollen en grappen, gezelschaps
spelletjes en raadselgezelschap
pen. De rauwe realiteit, reeds
heden voor de landen achter het
IJzeren Gordijn, misschien toe
komst voor ons, van een nietig
mens, die ondergaat tegen de
almacht van de Staat.
niT REALISME, bedoeld alt
een waarschuwing, ervaart
men steeds meer ln de televisie
programma's van de B.B.C. Zij
deinst er niet voor terug de vre
selijke verwondingen, die wor
den toegebracht door de gam-
maatralen van een atoombom, te
laten zien. En elke Maandag
avond, herhaald op Zaterdag
avond. geeft zij een deel var
de documentaire film: „Oorlog
ln de lucht", waarbij de kijkers
opnieuw verplaatst worden in
de agonie van bombardementen,
versplinterende huizen, gillende
sirenes en ratelende mitrail
leurs. Zij laat in speciale pro
gramma's de vernietigende
de productieve kracht
atoomenergie zien.
Op de komende Eerste Kerst
dag doet zij ooggetuigen
atoombombardement op Hlrosjl-
ma hun belevenissen verhalen.
Van alle kanten is er aandrang
uitgeoefend om dit programma
te doen vervallen, „omdat
Kerstmis het feest van Vrede op
Aarde ls", doch de B.B.C. heeft
geweigerd voor deze aandrang
te bezwijken.
yiJ ZAL HET nog
verantwoorden krijgen, want
een vijftal Conservatieve Par-
lementsleden heeft een motie
Ingediend, waarin afkeuring
wordt uitgesproken over „de in
B B.C.-programma's geconsta
teerde neiging de sexuele
dlstlsche smaak van het publiek
'.e strelen."
De „slag om het toelaatbare
in televisie" gaat beginnen
't Tekort aan
onderwijzers
"TJE NEDERLANDSE ONDERWIJSWE-
•E' RELD geniet sinds enige tijd het. vol
gens velen twijfelachtig voorrecht in al
ler. ook politieke belangstelling te staan.
Op zichzelf kan het geen kwaad, indien
men interesse toont. Is trouwens 't on
derwijs niet een voorwerp van aanhou
dende regeringszorg? Het is verblUdend,
dat men ook in. Den Haag deze deugd be
oefent, al geschiedt het rijkelijk laat
Ieder weet nu wel, dat er bij het lager
onderwijs een groot -personeelstekort is.
Voor de insider is deze situatie geen ver
rassing. Reeds van 1946 af is door de or
ganisaties de regering gewezen op de ca
tastrofale ontwikkeling, welke zou ko
men. indien ingrijpen der overheid zou
uitblijven. Voor ce zoveelste maal is he
laas weer gebleken, dat deze. zich be
moeiend met vele zaken, het volkskind
ergat. En de minister en de ambtenaren
en riepartemente trokken zich. als wijlen
Gallio, geen dezer dingen aan. Men kan
echter niet altijd met mooie woorden ge
brek aan regeermacht en tekort aan „pré-
)ir" camoufleren.
Bij het zoeken naar de oorzaak van al
het momentele en komende leed komt
men. het is spijtig dit te moeten consta
teren, steeds weer terecht by de falende
onderwijspolitiek. Dit bleek indertijd al
bij de salarisbesprekingen. Tot op hecen
is de regering onwillig, hier recht te doen
zijn de werkers bü het onderwijs nog
steeds het kind van de rekening. Een ge
zonde financiële waardering zal veel jon
geren er voor behoeden, ccn werkkring
te aanvaarden buiten de school.
W/EL probeert de regering via andere
wegen te komen tot opheffing van
het tekort, o.a door een aantal kleuter
leidsters via omscholingscursussen naar
het lager onderwijs te loodsen. Afgezien
het feit. dat zo slechts een 250-tal het
lager onderwijs kan gaan dienen, is deze
maatregel niet alleen inconsequent, doch
ook immoreel.
Inconsequent, omdat men krachtens de
nieuwe opleiding, als toelatingseis tot de
kweekscholen, wil stellen een vooroplei
ding van 5-jarige H.B S of einddiploma
Gymnasium. Immoreel, omdat de over
heid geen recht heeft, een tak van onder
wijs, welke zij behoorde te steunen, maar
het nimmer deed. zó te onthalzen
De opleiding tot kleuterleidster wordt
bekostigd door de candidaten zelf. Uit de
schatkist wordt geen tegemoetkoming ge
geven. Heel veel besturen van kleuter
scholen moeten zonder overheidssteun, de
eindjes aan elkaar zien te knopen ten
koste van leermiddelen en salarissen. Met
veel offers en moeite worden deze in
richtingen van onderwijs in stand gehou
den. Indien men nu de beste leidsters aan
erk onttrekt, zullen cr onoverkome
lijke moeilijkheden ontstaan. Tot het ne-
dezc maatregel mist de over
heid iedere billijke rechtsgrond. Een
spoedig doen verschijnen van de wet op
het kleuteronderwijs lijkt ons meer op
haar terrein te liggen.
ATR v. d. Zwet te Nijmegen, biedt een
ander plan aan. Hij wil het kleuter
onderwijs verplicht stellen voor 5- en 6-
jarigen. Als invoerdatum wenst hij 1956.
Dan immers is er een tekort aan leer
krachten van pl.m. 3000. Daar er volgens
z'Jn plan ln dat jaar dus geen aanmelding
voor de lagere schooi geschiedt, berekent
hij, dat er zo een 6000 leerkrachten wor
den uitgespaard; er komt dus een surplus
van 3000. Omdat ook verlaging der leer-
lingenschaal dient plaats te hebben (ook
hier behoren wij tot de achtergebleven
gebieden) en verlenging der leerplicht in
hot verschiet ligt, komt dit overschot van
3000 goed te pas
Toch komt het ons voor, dat dit plan
uiteindelijk geen blijvende, doorslagge
vende verlichting zal brengen. Ls er een
voldoend aantal kleuterleidsters? Is er
genoeg schoolruimte? Wanneer komt de
wet op het kleuteronderwijs tot stand?
Geeft dit plan een grotere toevoer van
mannelijke leerkrachten bij het Lo.? Juist
hier ligt het grootste tekort.
Als uitgangspunt van bespreking geeft
het wel aanleiding.
TV/fEN verkrijgt, naar het ons voorkomt,
een betere aansluiting bij de lagere
school, indien de aanvangsdatum der
kleuterscholen wordt gesteld op 1 Maart
en die der lagere op 1 September. Voor
het l.o. kan als toelatingseis worden ge
steld, dat de leerlingen vóór 1 Maart
zijn, terwijl voor het kleuteronder
wijs de 4-jarige leeftijd moet zijn bereikt
op 1 October van het jaar, voorafgaande
n dat der toelating Van 1 Maart tot
1 September krijgen de daarvoor krach
tens de leeftijd in aanmerking komende
leerlingen op de kleuterschool, onderwijs
gericht op de ls.. welke zü dan zullen
gaan bezoeken.
Indien het waar is. dat een belangrijk
deel der 6-jarigen nog niet schoolrijp zou
zijn (practisch is het niet meer dan 10%)
dan is door aanvaarding van dit plan aan
het bezwaar tegemoetgekomen.
De opleiding tot hoofd ener kleuter
school dient geiijkwaardig te zijn aan de
eerste drie jaren der kweekschool en in
dien mogelijk ook hier te worden onder
gebracht. De salariëring moet dan ook in
een redelijke verhouding hiertoe komen
te staan. De consequentie van dit plan is
o.a. een mogelijkheid tot volledige ont
plooiing van het bijzonder kleuteronder
wijs. Zolang dit met kan door het uit
blijven van de betreffende wet, is het on
uitvoerbaar.
Combineert men hiermee ook nog een
een-jarige spoedopleiding van bezitters
van diploma H B S. en Gymnasium, dan
verkrijgt men in het „rampjaar 1936" in
derdaad enige ruimte.
'TKDCH zal men niet mogen vergeten, dat
het antwoord op de vraag, hoe men
blijvend animo voor het verheven werk
kan bevorderen, niet ls gegeven. Daartoe
is nodig een salariëring, welke overeen
komt met de verantwoordelijkheid van
de arbeid, zonder vrees voor fricties bij
andere groepen. Optrekken der maxima
en verhoging der marges is niet meer dan
redelijk en rechtvaardig. Ir.dlen men dit
aspect van het vraagstuk verwaarloost,
zal iedere andere maatregel om de jon
gelui voor de klas te krijgen, vergeefs
zijn. Voorts opene men do universiteit
voor een bepaalde categorie der onder
wijzers (bezitters der m o -akten).
Alleen frisse, doortastende, constructie
ve onderwijspolitiek kan de kinderen van
ons volk geven, waarop ze recht hebben:
goed onderwijs in verantwoorde klassen
en een voldoend aantal, voor hun taak
berekende, leerkrachten.
Goedkoop krantenpapier uit
suikerriet en slzo
Vier pagina's van het dagblad van
Peoria (Illinois, V.S.) waren Maandag
gedrukt op papier, vervaardigd uit over
tollig tarweslro en suikerriet. Blijkens een
mededeling van de directie van het blad
was dit het eerste commerciële gebruik
van dit nieuwe soort papier, dat naar de
mening van deskundigen de fabneage-
kosten aanzienlijk kan verminderen.
