Hollandse vissers in een Franse haven Uit Katwijks oude doos Itt het paaltje" vinden ze alles wat ze nodig hebben Groter centrum komt het volgend jaar waarschijnlijk gereed nieuwe leidsche courant 8 ZATERDAG 18 DECEMBER 1954 Dieppe-tijd: gezelligheid (Van een onzer verslaggevers) TJET ZAL ZEKER GEBEUREN, dat in veel Katwijkse huizen, waar vis- sersmensen wonen, deze winter bij het bakkie koffie de herinnering levend wordt aan de teelt 1954. Er zullen ook dat is wel zeker, voor zover een mens dan altyd van zeker kan spreken heel wat zware shagjes in rook vervliegen, als er wordt gepraat over „nieuwe teelt" of „Engelse wal". Misschien zullen de beste schotters nog beter schieten dan ze deden en in elk geval zullen alle verhalen mooi zijn en het aanhoren waard. En het vrouwvolk en de kinders zullen luisteren, des te beter naarmate de belevenissen beter worden voorgedragen. Vooral de verhalen over h%t Kanaal en over Dieppe zullen aftrek hebben. Want de reis naar het Kanaal, van ongeveer midden November tot de „Korsemis" moge, by het getrouwde volk in het bijzonder, niet in een goede reuk staan vanwege het ver van ..huis" zijn, als de Dieppe-periode voorbij is, valt het toch gemakkelijk om er over te praten. En men doet dat zelfs graag. De Dieppe-tijd is voorbij. De verhalen kunnen worden verteld. Ook ons verhaal, dat niet la neergeschreven in de drukste tijd van de Kanaalvisserij. Het was vorige week Vrijdagmiddag krek tegen één uur, dat «w bij het verlaten van het hoofdstation van Dieppe precies de laat ste twee schepen van de route haring vloot het Canada-dok zagen uitkomen en de achterhaven injagen, het tij mee Dp Bverhard Chriatina was het. de KW 40. met de KW 29. de Margrietha Maria aan het lijntje Margrietha Maria had een mankement aan de schroef en zou door Rverhard worden thuisgebracht. Het was of mijnheer Jaap "Hiurmer van de reders- vereniging zijn stem bij het passeren van deze twee tjiuisvaarders nog eens extra luid In de krachtige luidsprekers liet klinken. Want het schalde over de zon nige haven: ..Behouden vaart en wel thuis mensen en bedankt vóór de mede werking!Mijnheer Thurmer was de vriendelijkheid zelve. Een wonder was dat niet- I.ag het lichtgroene havenwater Biet te blikkeren in de zon en gingen de meeaten niet „behouwe teelt" maken? Dat la altijd een prettige gedachte, voor mijnheer Jaap Thurmer zo goed ala voor de thuisstomera zelf. Vroeger dan vorige jaren bracht het verbod tot bet aanvoeren van zoute ha ring de ruet ln de haven van Dieppe terug. Men waa niet rouwig om de thuis vaart. Ook al niet, omdat ja in het Ka naal toch altijd maar aan lager wal moet vissen en de vleet bij de eerste de beste uitschieter gehaald moet worden, ook al is er net geschoten. Niemand loopt Im mers graag de kans zijn natten te verspe len? En die kans loop Je gauw, zeker als er wat ruige Noordwestelijke bries In een bui zit. Dan Is het uitkijken geblazen, zeker als Je motor de 100 paardekrachten niet te boven gaat. En getocht heeft het genoeg in het Kanaal. Een voorbeeld? Drie weken lang had Willem Remmel- zwaal met zijn Zeezwaluw Dieppe als uitvalsnest gehad en wat werd er ge haald? Het was de moeite niet. Zeven keer kon de vleet worden geschoten. Niet meer dan 193 kantje* bedroeg de bult. In het voorruit van de „Helena", de KW 39, legt séhipper Klaas van der Plas de pet op de balk boven zijn hoofd. „Stil wezen, meneen!" En dan grijpt Albert de Vink de pan. Hij staat op te scheppen, met de hand in de zij. Het gesprek zal misschien over de visserij gaan en Jaap Klok zal misschien voor de zoveelste maal moeten horen, dat hij toch maar een slechte schotter is. Als hij aan schoot is. wordt er altijd maar weinig haring ge vangen. 't Moet plagerij zijn. Jaap verde- hoede" wordt er misschien gespeeld en dan wordt er grif gezongen. En de vo- nge week waren de Kerstdagen toch ook al dicht genoeg bij om het zingen van ..Stille nach'." aannemelijk te doen zijn. Zingen is. behalve bij de avondsluitingen, die afwisselend door de Hervormd pre dikant of door de Gereformeerde wor den verricht, niet verplicht Wie liever een kaartje naar huis schrijft doet dat en wie wil dammen of bet voetbalbil- Het oude, maar goede hospitaalkerkschip „De Hoop" slijt hier in de haven van Dieppe zijn laatste dagen. Het ligt vlak achter de brug in hef Canada-dok, aan de kade van Quebec. Arie Zandbergen uit Scheve- ningen, lid van de commissie, die zich ten doel stelt propaganda te maken voor het hospitaalkerkschip ,£)e Hoop", heeft er acht dagen lang letterlijk en figuurlijk een ruime plaats ingenomen. De heer Zandbergen zei: Het nieuwe schip moet natuurlijk varen, maar de vaarkosten van het oude schip over de laatste paar jaar moeten ook worden gedekt". Wie weet hoe zeer de zeeman naast God op „De Hoop" bouwt, zal Arie Zandbergen die woorden niet alleen nazeggen, hij zal ook iets doen. en klimt de kade op. Met rustige zee mansstap trekt de oudere visserman en met gezwinde pas de jongere de Quai Duquesne langs, even een klein eindje de Rue Duquesne door en dan linksom de Rue du Haut Pas in. waar aar rechterkant Van de straat, je moet c steken, „het zaaltje" is. „Het zaaltje", waar zich het gezelligheidsleven van da vissers in Dieppe afspoelt Als Je er bin nen komt kan er iemand achter het orgel zitten. Willem Rog misschien, de schip per van ..De Hoop", of ds Moerenhout uit Katwyk zelf. „Scheepkcn onder Jezuj Een groep Katwijkse vissers. Zondagavond na afloop van de kerk dienst gefotografeerd samen met de Protestantse predikant van Dieppe, die op d* voorgrond zit met vrouw en dochter. Links op de foto staan een paar Vlaardingers. digt zich wel. Daarbij heeft hij geen hulp I van anderen nodig. ..'t Is mar twie kertjes geweest man en voor de rest altied ha ring! En ok een keer. 't waren wel pil— zer». maar toen zat er toch een Zondaggie aan" Men zegt. dat er wat in zit, in dat bijgeloof. Heef: Maart Barnhoorn soms voor de Engelse wal niet 54 last haring geschoten er. gaat hij daarom niet door voor de beste lokkerman van de 39? „Moejje geloven", zegt Jaap. He: kan zo na het middageten rustig worden op de Nederlandse vissersvloot :n Dieppe Wie mets meer *e doen heeft, gaat een ..uurtje liggen" in de kooi. Er mag dan hier en daar nog iémand met da mouwen van zijn trui opgerold in alle vrede aan dek een piraatje staan te ro- i ken. veel menselijk leven neem je niet waar Alleen hoor je overal de lichtmo- toren Door het hele Paris-dok klinkt het zachte gedonder van de motoren, onop houdelijk Ergens aan de ingang van de haven bast een zware boot, misschien de veerboot naar New Haven in Engeland. Op de bananenboot aan de overkant Keas van Beelen haeft se met de Bertus thu.s gebracht Magertjes waa het, maar wat wil Je, als hat slechte weer je het grootste deel *an de drie vtoweken aan de meertouwen doet liggen? En Willem Remmelzwaal was de 'nige niet met een magere besomming Klachten over het weer en over „pileers et benkhar ng waren er bij de vleet. Nee. het s „afsjabbelen" geweest voor weinig verd.ens'.r Maar misschien zou het met de „verse" beter gaen. In elk geval is de 7eezwaiuw de vorige week Vrijdag niel met de andere de haven uitgevlogen Maandagmorgen werd er ijs geladen He'- was het plan om met de overgebleven Schever.nger« en Vlaardingers de haven u»t te trekken Extra bericht Toen kwam vlak na de middag het extra weerbericht, dat door mijnheer Thurmer over het Paris-dok werd ge roepen „Het wordt weer slecht weer •chipperf Een paar Duitsera komen al Loggers in het „Bassin de Paris" of het Paris-dok van Dieppe. jart wil gebruiken doet dat ook. Maar vissers zijn vaak zanglustig en niet zodra klinkt het huisorgeltje, dat achteraan in de zaal tegen de witte muur staat, of er zijn er wel een paar. die gaan mee zingen, „Er ruist langs de wolken". Ds Moerenhout. Hervormd predikant, die mot zijn vrouw drie weken in Dieppe is geweest voor de geestelijke verzorging en zich een voortreffelijk gastheer toon de. heeft wat over zijn werk verteld Ruimtegebrek „Het prettige hier in Dieppe is." zei hij, „dat je de mensen,die je thuis nooit kunt vinden, omdat ze op zee zijn. hier in het zaaltje" kunt aantreffen. En dan kom je soms ineens tot goede gesprek ken", Dominee zit dan met iemand bij het gloeiende potkacheltje achterin, of bij een tafel tegen de muur, en dan geeft hij rustig de gelegenheid om te vertellen, als er iets is, dat het hart bezwaart. Er kan iemand heimwee hebben. Ook ge beurt het, dat iemand geen brief kan schrijden. Dan helpt de dominee. Later op de avond wordt als er mensen zijn, de avondsluiting gehouden. En postzegels en briefkaarten verkopen behoort even eens tot het werk van de dominees. „Moet je een kaartje? Met een sohip er op ze ker. En wat moet je hebben, een post zegel van achttien of één van zes? Acht tien franc moet er op, als Je wilt schrijven". Het is niet altijd even druk, maar op de hoogtijdagen van de afgelopen Dieppe- tijd puilde het zaaltje soms uit- De man nen stonden dan langs de muren en zaten tot op de tafels. Wie sjoelen wilde kon zjjn stenen haast niet op gang krijgen. De rook was te snijden. Daar lag een pro bleem. Er wareq tussen de 1500 en 2000 vissers in Dieppe, uit Katwijk, uit Vlaar- d-ingen en uit Scheveningen. Met de beste wil van de wereld kon men niet iedereen in het zaaltje bergen. Op die drukke avonden hebben heel wat mensen van de vloot tegen wil en dank een wandeling door de Grande Rue. de ..mooie straat", gemaakt Of ze zijn naar de prachtige Bekende figuren in Dieppe Alle vissers kennen Windsor-Jopie Samenwerking in hei belang van de vissers Vijftig, zestig jaar geleden trok de bekende Gereformeerde predikant ds Van der Valk van Scheveningen, zich het lot van de vissers aan, die in het begin van de nieuwe teelt de haven Lerwick op de Shetland-eilan- den aanliepen en later in 't sei zoen, van half November tot Kerstmis, de Noordfranse vis- sershaven Dieppe. Deed ds Van der Valk het verzorgingswerk eerst alleen, later werd hij ge holpen door ds Oosten, ook een Gereformeerd predikant. Sa men zorgden ze er voor, dat de Hollandse vissers in het bui tenland, waar ze zich volkomen vreemd voelden, een tehuis kregen. Uit hun initiatief ont stond een vereniging voor de verzorging van de vissers „Bethsaïda", die werd gesteund door de Geref. Kerken. De vereniging tot hulp aan zeelieden van elke nationaliteit „Hospitaalkerkschip De Hoop" stuurde altijd Hervormde pre dikanten mee naar zee. Tegen woordig gaan op „De Hoop" echter beurtelings een Her vormd of een Gereformeerd predikant mee. Na de oorlog is het verzorgingswerk van de vissers in Dieppe in Lerwick komen de Hollanders niet meer ter hand genomen door het Dieppe-comité, dat wordt ge vormd door Gereformeerden en Hervormden. Men kan in Dieppe steeds tegelijkertijd een Hervormd en een Gereformeerd predikant vinden. Het werk wordt in de grootst mogelijke eendracht verricht. Het is wel duidelijk, dat deze eendracht de vissers, die een hard be staan hebben, alleen maar ten goede kan komen. Er is in Dieppe niet veel te beleven en het gebrek aan zaalruimte is dub bel en dwars gevoeld. Daarover heeft ds Holtrop, Gereformeerd predikant van Scheveningen, verteld. Maar hij kon er bij zeggen, dat het Dieppe- comité, samen met de Protestantse gemeente van Dieppe, werkt aan de bouw van een nieuwe zaal. In 1942 werd de Engelse kerk in Dieppe ver woest. Op het terrein van die kerk, aan de Rue de la Barre moet het vol gend jaar de nieuwe zaal klaar zijn om de vissers te ontvangen voor.het Kanaalseizoen 1955. Kerkdienst Misschien is het goed te proberen het •erloop van een kerkdienst in het zaal- je te schetsen. Wellicht zal dat beter dan welk vurig pleidooi voor het prach tige werk van het Dieppe-comité ook de grote betekenis aantonen van het be- i van een ruimte als het „zaaltje" Dieppe voor de gelovige visserman, die door zijn beroep naar een land wordt gevoerd, waar men zijn taal niet spreekt. Zondagmorgen preekte ds Holtrop van Scheveningen in het zaaltje. Zaterdag had al. wie er belangstelling voor had. het op de garagedeur kunnen lezen het „zaaltje" is niet anders dan een deel een garage 10 uur. ds Holtrop van Scheveningen; 7.30 uur, ds A. Groot van Scheveningen Dat ds Holtrop Gerefor- Vi!-DUf L0 "WINDSOR" 1 bo. Grand* Rue (Angle da Arodn) DIEPPE Voor 25 Franse francs krijgt de visserman bij „Windsor-Jopie" in de Grande Rue van Dieppe 25 reukkaartjes. Wij hebben ook zo'n parfumkaartje van Jopie gekregen, en het meegenomen naar Leiden. We drukken het hierbij af, dan kunt u het zelf ruiken. Jopie schreef er de naam van haar vriendelijke patroon op: monsieur Duflo. leer predikant is stond er niet bij en venmin. dat ds Groot Hervormd predi kant is. Men heeft in de vreemde blijk baar behoefte aan het Woord alleen. Zondagavond om half acht. Ds Groot stond achter de ruw houten tafel tegen luur en keek naar de stemmig in het zwart gestoken vissers, die nog steeds binnen kwamen. De verklaring voor het laat komen was, dat het had geonweerd boven Dieppe. Er lag een laagje hagel op huizen en straten. Om twintig over acht •aren de laatsten binnen. Toen begon de eenvoudige dienst. „La in we beginnen met het zingen van Ge zang 6". Willem Rog zette het voorspel Na het zingen werd het stil. Toen klonk weer de stem van ds Groot, die verkouden was. Naast het ruw, bruin lessenaartje op de tafel met het groezelig geworden groenbonte kleed stond een kopje water voor zijn pijnlijke keel. Uit het voorgelezen Bijbelgedeelte 2 Kon. 4 vers 8 tot 37 nam ds Groot de tekst voor zijn preek: „En zij kwam bij de man Gods". Maar eerst werd er gezongen en werden de liefdegaven geofferd. Psalm 72: „De bergen zullen vrede dragen". Het col.ectezakje ging rond Het gezang de vissersstemmen drong door tot de straait; Hollandse psalmen klonken over een donkere, onverlichte straat in een Frans havenstadje. Ds Groot rafelde zijn onderwerp uiteen tot hij er de kern van overhield: „Wie het geloof heeft, die heeft geestelijk het eeuwige leven, die heeft Jezus Christus. Die komt, want het is de Advent". Bui ten rommelde de donder nog na over de haven en de heuvels rondom de stad. Achter in de zaal praatte een Frans jon getje. dat geen begrip had van w« voorviel, even in zijn onverstaanbaar brabbeltaaltje. De twee vissers, die het dichtst bij dominee zitten, hebben hun zwarte petten naast de lessenaar neerge legd. Dan is de dienst voorbij. Dirk Was- i sink, zeevader van het voorin van de KW eemt de plaats achter het orgel van Willem Rog over. Hij speelt Kerstliede- Ergens in het zaaltje zingen de jon- I gens mee. die soms voor hem het voor- j onder schoonmaken, reepschieter Andries 'I Leeuwen, afhouwer Japie Suikerbuik jongste Niek van Duin. Fokselbaas-i Dirk speelt zorgzaam, net zoals hij het vooronder van de Zeezwaluw behandelt. I „As 't niet skoon is", kan Dirk tegen zijn j leerlingen zeggen, „dan kun je 't over- i doen"- Hard werken Als de kelen wat schor geworden zijn l ün het zingen, komende vrouwen rond I' et de koffie en de koek, mevrouw p ThurmerVan der Vaart, even hard wer- kend als haar man. Jaap Thurmer, me- w MoerenhoutValk, mevrouw l GrootHoltgreve En mevrouw Holtrop Sluis, mevrouw RogSpaans, mevrouw Van de NieuwendijkVan Dongen en - ouw ZandbergenBiever. echtge- van een Schevenigse ijveraar voor het oude. zowel als het nieuwe hospi taal-kerkschip De dames hebben het druk. Hoe moet het een week eerder aan i niet geweest zijn, toen duizend tot vijf- tien honderd koppen koffie werden ge- i schonken en toen in veertien dagen tijd f 1200 werd geïnd voor postzegels en briefkaarten? De dominees zelf zitten ook niet stil. Ze zijn de laatsten, die naar huis gaan. Het zaaltje moet toch zeker ook een beetje worden opgeruimd en dan moet het collectegeld nog worden ge- teld. Na een dag hard werken is het dan geen wonder, dat ze 's avonds als 1 blokken in hun bedden vallen. Er wordt goed werk gedaan in Dieppe. Degenen, die het werk van het Diep- pe-comité niet waarderen, zullen niet groot in aantal zijn, als zij er zijn. Het is te hopen, dat het volgend jaar ïieuwe zaal aan de Rue de la Barre klaar zal zyn. Opdat, als het volgend jaar de vissers weer hun koers uitzetten op het grote witte vuur van Point d'Ailly, er voor hen nog meer reden zal zijn om te zeggen: „Het zaeltje? 't Is een pracht!" (Advertentie) Abonnementen en advertenti kunnen in Katwijk aan Zee o< opgegeven worden bij: C. van der Boon, Curtiusstréat 28 J. van Beelen, Annastraat 25 C. Duyvenbode, Parklaan 320 A. Cuijt, Duinstraat 5 J. van Rijn, Friezenstraat 21 KATWIJK Zondagsdienst De Zondagsdienst der huisartsen wordt, voorzover het de patiënten- betreft van de doktoren Bergman en Hueting te Kat wijk aan den Rijn en dokter Van der Laan te Rijnsburg. morgen waargenomen door dokter H. M. Hueting, Rijnstraat 33. tel. 2102. Er zü* in Dieppe figuren, die door elke visser worden gekend. Je hebt er mijnheer Jaap Thurmer, vertegenwoor diger van de Nederlandse redersuereni- ging voor de haringvisserij en van de verzekeringsmaatschappijen, wiens stem bijna dagelijks over de haven klinkt. Je hebt er diens broer, de heer A. Thur mer, visserijconsulent van het minis terie van landbouw, visserij en voedsel voorziening. Je hebt er dokter C. W. Ouderkerk, die baas is in het zieken zaaltje op het hospitaalkerkschip en die voor de burgerlijke stand in Nieuuifcoop iroonf, voor de inspecteur van de volks gezondheid in Zuid-Holland in Nieuw- Het zal de loop van de dag ateeda slechter worden Actitung. Achtung, deuUche Schitter. das Wetter wird Immer ach'echter!" Het leek ook met de verse weinig te worden. Dan '.eg Je het schip weer vast en Je duikt het vooronder In, voor het msal grauwe erwten en aardappels met het rwgne- braadle Onder het bidden voel Je dui delijker het trillen van het ach.p. veroor- het Pans-dok leunen twee de ellebogen op de reling. Ze kijken naar het mastbos boven de Hollandse schepen Ze staan hoog boven het water cn als één van de 'wee omlaag spuugt, duurt het lang voor er een kringetje ln het groenige havenwater ontstaat Schoon goed Dieppe - vrijhaven voor de Hollanders Toen in 1713 de Spaanse suc cessie-oorlog eindigde met het sluiten van de Vrede van Utrecht, moest Frankrijk be langrijke concessies doen aan o.a. de Hollanders. Het behield zijn territoriale integriteit, maar het moest de Hollanders op maritiem gebied een concessie doen, die nog heden ten dage bestaat. De Hollanders bedon gen, dat zij vrijelijk, zonder ha venrechten te betalen, Dieppe mochten binnenlopen. Dat is de reden, waarom de Scheve- ningse, Katwijkse en Vlaar- dingse loggers tegenwoordig geen rechten hoeven te betalen voor het aandoen ran de vis ser shaven Dieppe .J veen, wiens correspondentie-adres voorts in Vlaardingen is en die tenslotte overal en nergens te vinden is. volgens eigen zeggen Maar hier moet dokter Ouder kerk gecorrigeerd worden, trant als men hem op „De Hoop" nodig heeft, dan is hij er altijd. Dokterkan een Duitse schipper zeggen, „dokter, dissc Junge het 'n snee in de Hand. Da blöt immer wieder." En dan is er nog Henn de Brasseur. de Fransman, die geid- en postzaken behartigt voor de Hollanders. Maar net zo bekend als de dragers ran alle reeds genoemde namen is Jopie Kel derman, echtgenote van de tananenboot- steward Fouache uit Le Havre. Jopie zo wordt ze door elke t'isser genoemd komt elk jaar speciaal voor de vissers naar Dieppe om in de parfumer-eenzaaic van „monsieur Duflo" aan de „mooie straat" de Hollande's in hun eigen taal te u-oord te staan. Er worden bij ..Wtna- sor-Jopie" Windsor is de naam van de zaak kleine flesjes parfum gekoent of een beetje eau de cologne voor de vrouu- thuis. Tegenwoordig staat er een kaartje in de étalage met ..Hier spreekt men Nederlands" er op. Maar vroeger liet Jopie iemand, die nog niet icut. dat re Hollands sprak, eerst een poosje stun telen en aebaren naar de dingen die ge wenst werden. En dan zei ze ineens: „Zeg hef maar gewoon in het Hollahas. Waarop de mond ran de verblufte strman open gi-ig. Jopie ij een bUlO"- der vriendelijke dame en het ts geen wonder, dat de vissers haar graag mo gen. Soms gaar ze met iemand mee om een paar boordenknoopjes te kopen. En ze haalt ook wel eens een kilo gist of een pond gehakt voor de kok. die zien zelfs met gebaren niet denkt te kunnen redden. Jopie verkoopt voor mijnheer Duflo het meest reukkaartjes, twaalf voor 2> franc Er gaat bijna geen brief naar Holland zonder een reukkaartje e' in en men beu-eerr met stelligheid, dat de postbeambten in Holland kunnen rui ken welke brieven naar Katwijk aan Zee tnoctcn. Deze foto uit plus minus 1895 toont rechts het gebouw De Meelzak half weggedoken achter de zandheu vel. Dit gebouw heeft vele schilders geïnspireerd. Hoe de naam in de we reld is gekomen, is niet helemaal duidelijk. Misschien ging het als volgt: In dit huis werden zakken meel. afkomstig van smokkelschepen, opgeborgen. De Meelzak is ondertus sen reeds lang verdwenen. voor de „sloop" van Katwijk. Eer tijds woonde er een zekere Jac. van Muyen. Later was er een melkwin- kel gevestigd. Daarna is hier het huis van wülen de heer K. Seinstra in de Blommerstraat gekomen. Het huis links van de petroleum- Geheel links ziet men enige kleine lantaarn heeft er gestaan tot vlak huisjes. Dit is h?t plekje, waar de „bakker" door het slopje uit de Kerk-' steeg kwam. Er woonden onder an deren schelpenvissers en korders. Het hoge gebouw achter de lan taarn was de bouwschuur, waar bommen werden vervaardigd, van: Com. de Vreugd. Als men rechtuit liep, kwam men in de Kerksteeg. Het geheel is later de Blommerstraat geworden. Het is de hoek van de Scheveningse straat. (Foto beelddocumentatitl Gemeente Katwijk).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1954 | | pagina 12