IDEETJE
-Een vrouw vecht tegen—
het analfabetisme
Cyclamen prefereert koude
kamer
JACQUES FATH:
witlof - voeöz&óm
Italiaanse kindermode
Dona Zilma ontsloot voor honderden Brazilianen
de wereld van het boek
ken. heeft Dona Zilma bereikt, dat de
leerlingen van haar klassen jaarlijks
worden doorgelicht, regelmatig worden
gevaccineerd of door de tandarts behan
deld en gratis geneesmiddelen krijgen
ze daaraan behoefte hebben. Daar-
kan Dona Zilma ook giften in r.a-
zo goed gebruiken. Met bezems,
tandenborstels, lappen textiel, blikjes
melk enzovoort kan zij goed werk doen.
Oude tijdschriften zijn eveneens een
prachtig hulpmiddel - zij die al wat
verder gevorderd zijn met de kunst van
lezen en schrijven kunnen zich met de-
magazines" kostelijk amuseren. En
dan zijn er nog de oude modctijdschrif-
;n, aan de hand waarvan de vrouwen
1 meisjes onderricht worden in naaien
a knippen.
Het voorbeeld van Dona Zilma
heeft in het hele land weerklank ge
vonden. Er ontstond een ware hon-
HAAR NAAM is Dona Zilma
Coelfio Pinto en ze woont
Cachoeiro do Itapemirim, in
Brazilië. Het is maar een klein
itadje en het is niet zo verwon
derlijk dat vrijwel iedereen
Dona Zilma kent. Maar
ze kennen haar niet zozeer als
een toevallige inwoonster van
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
Jersey blijft
populair
Jersey handhaaft zich al veleE
teizoenen, wat geen w onder
mg heten, want het is een=
warme en soepele stof, waar-E
mee vele variëteiten te berei-§
ken zijn. De ronde pas van het
model van onze afbeelding, pa-E
troon no. 179, heeft een iets!
verlaagde schouderlijn. De tn-i
gezette mouwen zijn nogal wijd=
en aan een ruimvallende man-E
chet gezet. De revers zijn be-§
scheiden, de kraag is groot en=
kan open en dicht gedragen
worden. s
hoeveelheid benodigd.eE
itof is 1.25 meter a 1.40 meter
breed. Het patroon is a f 0,40
de maten 42,44 en 46 tot en
met 27 November aan onze bu
reaux verkrijgbaar. Na die da
tum worden geen bestellingen
meer aangenomen. Men kan
het patroon ook per briefkaart
bestellen en wel door aan de
voorzijde van de kaart,, naast
ie geuone tegel voor franke
ring. 0,50 aan postzegels te
"lakken.
het stadje, dan wel als de vurige
voorvechtster in de strijd tegen
het analfabetisme.
De aantallen van hen, die niet
lezen of schrijven kunnen, zijn in
tal van landen van de wereld nog
ontstellend groot en in Brazilië is
het in dat. opzicht evenmin ideaal.
Vandaar dan ook, dat Dona Zilma
zdoh met zovéél kracht heeft in
gezet om het analfabetisme te doen
verminderen en om het honderden
medeburgers mogelijk te maken,
zich met behulp van boek en
boekenkennis, nieuwe wegen te
ontsluiten.
Weinig dingen worden tegenwoordig
in deze kleine Braziliaanse stad zó ge
waardeerd als het kleine kartonnen
bordje, op een huisdeur gespijkerd,
waarop in de landstaal staat te lezen:
..In dit huis wonen geen analfabeten'.
Dat is de grootste beloning voor een
gezin, waar alle huisgenoten hebben le
ren lezen en schrijven.
Zo'n kartonnen plaatje is één der wa
pens waarmee Dona Zilma op energie
ke wijze haar strijd tegen de ongelet
terdheid strijdt. Het is een van haar
vurigste wensen, dat binnen afzienbare
tijd alle deuren van haar stad me
bordje zullen prijken.
Zekere faam
ger
at
ken
pagnc tegen fcd analfabetisme. Vpcr
welk een ontzaglijke taak men
stond, wordt duidelijk wanneer de
cijfers genoemd worden: in 1940
was 55 pet. van de Braziliaanse be
volking nog analfabeet.
Brazilië telt thans ongeveer 43 milli-
;n inwoners en van de analfabeten
hebben er ongeveer i millioen lezen en
schrijven geleerd. Twee millioen vol
len krijgen les'in de avonduren.
Maar zoals overal in de minder ont
wikkelde gebieden der wereld, komt
men leerkrachten tekort, zózeer zelfs
flat het gemiddelde kind in Brazilië met
- oltijd van achttien maanden
istaan.
Vrijwilligers
dat tekort aan leerkrachten
enigszins het hoofd te bieden hebben
veel vrijwilligers zich bereid verklaard
les te geven. Zij vormen klasjes bij de
leerlingen thuis en de leermiddelen wor-
staatswege verstrekt met hulp
n van de Unescoi Vaak gaan
Braziliaanse leerkrachten naar confe
renties. waar zij collega's ontmoeten
andere Zuldamerikaanse staten.
Veelal worden die conferenties bijge
woond door onderwijskrachten uit En
geland en Frankrijk. Men wisselt er
uitvoerig van gedachten cn bespreekt
methodes en mogelijkheden, om het
uitgestrekte land sneller te ..bewerken."
Langzaam, heel langzaam kan
Tips voor Sint
2 Afgebrande lucifers kunt u,
als u er tenminste een behoor
lijke hoeveelheid van bezif,;
prachtig gebruiken om een ste
vig kartonnen doosje om tel
toveren tot „cigarette-box" of
bijouteriedoos. Het deksel en
de opstaande zijden van het
doosje bestrijkt u flink met
lijm, en daarop plakt u, mo-
zaïeksgewijs, de lucifers. Alsi
alles droog is, komt er een
laagje vernis overheen.
9 Nog iets dat u zelf kunt ma
ken: van heel'kleine kraaltjes
rijgt u een snoer van ongeveer
anderhalf a twee meter lengte.
Die aldus verkregen „draad"
gaat u haken in gewone lus
sen, wél stevig aantrekken na-1
tuurlijk! Steeds zeven kraal
tjes overslaan er ontstaat
dan een alleraardigst hals
snoer met een soort stekeltjes-
effect".
Vindt u gedichten maken ook
zo'n toer? Toch proberen, want
die gedichten, hoe mal en krom
ook, verhogen de stemming op
Sinterklaasavond. Doet u het
eens zó: laat een stuk of vijf,
zes regels rijmen op het laat
ste woord van de eerste regel.
U zult dan ontdekken, dat rij
melen eenvoudiger is dan u
denkt!
liiliiliililliiiim
Het oog wil ook wat...
In Engeland ia hel de gewoonte, dal
'nichten i
lU die hei
seeft hjj
iet door
'gdl.l,j<Maar <1.
cffelük is,
1 geleverd kiinnen worden,
huis. Daarom zijn de im-
Surinaamse sinaasappelen
gaan, deze geel-groenige
soort oranje-verf bad je te
De sinaasappelen krijgen
added" (kleurstof
smaak, die overi-
erandert er beslist
men zoiets van succes bespeuren
in deze strijd tegen het analfabe
tisme. Maar dit alles zou zeker nieL
zo'n succes hebben gehad als één
energieke vrouw, die men bijna
dagelijks met een'grote gaucho-
hoed, te paard .ka,n zien rijden
langs de hete en stoffige wegen in
en om Cachoeiro, er niet haar
levenswerk van gemaakt had de
wereld van het boek te ontsluiten
voor de tallozen, die nog voor
enkele jaren geen a van een b
konden onderscheiden.
Een tip van
Sint voor pa: wat
zou uw echtgeno
te wel denken
van dit originele
avondtasje? Het
is vervaardigd van antiloop en heeft de vorm van een lantaarntje.
Een gevlochten zijden koord vormt het hengsel. Het prettige van
dit tasje is, dat het niet alleen maar elegant is, doch ook practisch.
Er kan al. heel wat in opgeborgen worden!
De'tijd is weer aangebroken, dat de cyclamen de aan
dacht vraagt van de bloemenliefhebster. Die aandacht is
nodig en overigens ten volle verdiend, omdat het hier om
zo'n mooie plant gaat, die zowel door blad als door vorm en
kleur van* de bloemen opvalt.
eigenlijk een bescheiden mens
nalistieke mémoires het licht
doe zien, heet één van de hoofd
stukken ongetwijfeld: „Ik sprak
met Fath", want op een Zaterdag
morgen, nu alweer enkele jaren
terug heb ik in het Amster
damse Victoria-hotel een uur lang
met deze charmante modekoning
zitten praten. Oh nee, niet alleen
over de mode en Fath's creaties,
maar over zijn jeugd, over Frank
rijk en Amsterdam, over het begin
van zijn werk en de moeite, die
hij heeft gehad, vóór hij de mode
koning werd, die hij na de oorlog
is geworden.
JACQUES FATH is op 42-jarige
leeftijd aan een ernstige ziekte
overleden, en als schildering van zijn
persoon is het goed, eens te vertellen
van dat gesprek, jaren terug, in het
Victoria-hotel te Amsterdam.
Wij journalisten van beiderlei kun
nen waren niet bepaald met opge
wekte gezichten naar de geplande bij
eenkomst met de modekoning gestapt.
Dergelijke bijeenkomsten plegen nu een
maal altijd door pers-chefs, agenten en
impressario's verknoeid te worden. We
dachten het programma al van te vo
ren te kennen: een lovende toespraak
door een reclame-chef, de gelegenhe:d
tot Vragen Stellen, die natuurlijk weer
zou ontaarden in: Hoe vindt u Neder
land? Wat zijn uw plannen en dan
wat nietszeggende antwoorden, waarvan
wij dan maar een stukje zouden moe
ten maken..
de ontvangst
als bij èen familie rond de kof
fietafel. Jacques Fath en zijn manne
quins vormden ook eigenlijk een fami
lie. Hij vaderde zo wat over de meis
jes. zorgde, dat ze slaap en eten ge
noeg kregen, en verstond op dat pers-
conferentietje voortreffelijk de kunst,
ook die mannequins aan het woord te
HET ging heel anders -
was als hii ppri famili
T'OEN geviel het z
kwam tp zitten
dat ik naast Fath
kwam te zitten. Een andere colle
ga aan zijn andere kant en ongedwon
gen konden wij wat praten. Er bleken
mij toen heel wat dingen: Fath was
eigenlijk een bescheiden mens. Fath kon
niet tekenen en zonder zijn coupeur en
diens correcties was er van zijn wilde
fantasieën niets terecht gekomen. Neem
nu bijv. die Création La Tulipe. die hij
penstift v
met heel i
de li-
op de achterkant
van een menu tekende geen kleerma
ker zou erin geslaagd zijn. wat lappen
op een dergelijke manier op een pasda
me vast te spelden, laat staan er een
draagbaar geheel van te maken. Toen
moest Fath ook bekennen, dat er van
zijn oorspronkelijke, wilde schetsen,
soms bitter weinig overbleef en dat het
uiteindelijke model, na eindeloze en
heftige discussies met de coupeur en
coupeuse alleen nog maar in de verte
op de eerste krabbel leek. Dat was
de tegenstelling tussen Fath en andere
mode-dictators, die een achtergrond van
practisch werk hadden. Dat Fath's crea
ties uiteindelijk gekuist en wel
toch nog zulk een charme bezaten, was
een compliment te meer voor zijn
ideeën.
G. H.
-ö- Niet iedereen houdt van witlof en dat
waarschijnlijk te wjjten aan het feit, dat
af en toe akelig-bittere stukjes tussen
rinen zitten. Die smaak kan men sterk
rminderen door uit het merg aan de
et van het stronkje een kegeltje te snij-
n. Afkoken van de groente helpt niet,
int de bitterstoffen gaan pas in liet wn-
over, nadat de andere smaakstoffen
•lit de groente zijn getrokken.
Men kan witlof als sla eten
en op die
manier vormt deze groente cm
welkome
Witlof met ham cn kaassaus
is echter
eveneens zeer gezond en vocdz
am. Men
heeft daarvoor nodig: 1 kg lof.
150 a 200
gr. ham, 2'^ dl melk, 15 gr. bot
er, 15 gr.
bloem, 3050 gr. geraspte ka:
s, peper
Het lof schoonmaken en wasse
i hun geheel gedure
zekere faam gekregen in het land.
Er zijn ruim 40 volbezette school
klassen, waar volwassenen zowel als
kinderen op de schoolbanken zitten.
Er is geld nodig voor dit alles, en
Dona Zilma speelt het klaar de be
nodigde bedragen bij elkaar te be
delen. Te voet en te paard (haar
bijnaam is „Bedelares nummer
één") trekt ze er op uit om de no
dige cruzeiro's bijeen te krijgen.
Ze gaat naar zaken en bedrijven
en naar particulieren; soms krijgt
ze een groot bedrag ineens, maar
vaker nog komt het geld met twee
of drie cruzeiro's (een cruzeiro is
ongeveer twintig cent) binnen. Maar
het voornaamste is, dat het geld er
kómt. en de klassen, gevestigd in
fabriekslokalen of particuliere hui
zen, vinden voortgang.
Ook rekent Dona Zilma het tot fiaa
taak de leerkrachten aan te trekken
voor de schoolklassen. Maar met dit al
les is zij toch niet tevreden. Haar me
ning is. dat men er niet mee komt de
mensen alleen maar lezen en schrijven
te leren. Ook de levensvoorwaarden die
nen te worden verbeterd. Daarom heeft
ze het zo ingesteld, dat bij ziekte of
langdurig verzuim van de leerlingen,
of het nu jongeren of volwassenen zijn,
de onderwijzer of onderwijzeres bij hen
thuis gaat kijken.
Wordt er nu ziekte geconstateerd, dan
wordt onmiddellijk de staatsgezondneids-
dienst gewaarschuwd. Op die manier
wordt coördinatie in de hand gewerkt,
want deze gezondheidsdienst ijvert er
voor, de bevolking begrip voor hygiëne
bij te brengen. En dat is nodig, want
zelfs de simpelste beginselen van rein
heid zijn velen vreemd.
Maar door op deze wijze met de
llllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllstaatsgezondheidsdienst samen te wer-
F
veel t\jd moeten besteden geten de rondslingerende ons met bomen en bloe-
wel iets, waaraan brande lucifers
wij huismoeders, zo- morste
het opruimen
kamers. keuken, gang,
kapstokken enz. enz
die Maandagmorgen
den dat ene moment! Die
uren voor ons kopje kof
fie! Zo omstreeks half ieder open plekji
negen, als we
kinderen plus
twaalf-uurtjes
„uitgewerkt" hebben, moe
ten wij, drinkend van on
ze koud geworden thee,
niet te gauw rondkijken,
want dan staan we ineens
middenin dat ene,
vrolijk goêmor-
kranten en tijdschriften!
We zouden alle kranten- gen toe te roepen,
bedrijven met plezier
En de lucht laten vliegen op
op een rijtje en ze lijken
allemaal op elkaar. Slor
dige kapsels, uitpuilende,
rafelige schooltassen vast
gehouden op de bagage
heer en meester toornde drager door
over de knoopjes, die aan kaar geknoopte snelbin-
moment. Kijk niet zijn overhemd ontbraken, der enz. Zo rijden ze in
naar dat dressoir, waar „Kijk je die overhemden drommen over onze we-
dan niet na, als ze uit gen.
•*- was komen?! Nou _XT
t ATEN wij als ouders
op onze hoede zijn.
een behoorlijk overhemd! Hlcr ^="6' het grote
„heerlijk Dit is te donker en hier gevaar dat het slordige,
moet je de mouwen nog aan alle s n ie ge-
van ophalen.... hè. help speende uiterhjk tot een
me eens even met dat levenswandel
boordenknoopje!.... ach leidt; En dnarorrt
staat WU tegen die slordigheid
ciaal op Zondag,
diverse mei schijnt te vragen! U moet ik naar een verga-
deur kunt beginnen Mevrouw! dering en nou is er geen-
W'
ILT u z
thuis bij
kachel blijven", dan zal
die as eruit moeten en de
kolen geschept.'Bang voor
itjïce 'ogenblik. Het ogen- de regen? Ja, 't een of nee, laat
blik der wanhoop. Geen het ander: die kachel uit
man ter wereld zal dit of u een kleine douche.
ooit kunnen peilen. Ze Met vrouwenmoed kiezen wen eigenlijk voor'
hebben immers net be- wij het laatste. Gelijker
tijd is dat ene verschrik
kelijke moment, waarin
al die rommel i
toogd. dat wij, die heer
lijk thuis bij de warme
kachel kunnen blijven,
toch maar 'n leventje heb
ben? En zo wij al eens
in hun bijzijn 't een en
ander opruimen, heet het
al dadelijk: „Wat loop je
toch te kissebissen? Waar
is al dat geridder nu voor
nodig? Kom nu eens rus
tig zitten en doe niet als
of je 't druk hebt".
n- waarschijnlijk pas goed
Overpeinzingen van Margaritha
grijnsde voorbij. We zijn
begonnen.
Even worden we onder-
te velde blijven trekken.
Oók in het Koninkrijk
Gods wordt de eis gesteld:
laten alle dingen in orde
geschieden.
Die kamers zullen wy
moeten en ook willen op
ruimen. Het zien van rom
mel alleen, maakt ons
al moe. Maar deponeer
ieders rommel rustig op
zijn of haar bed, vanwaar
zij zelf het op z'n plaats
moeten brengen. We zijn
geen slavinnen van onze
kinderen en dat zullen
't broken door de melkboer, niet
vinden, als wy eens
hele week alle rommel wiy hen bijbrengen ook.
lieten liggen.
Zo valt
druk hebt! Je zou Dan moeten wij ons ogen- over haar hart kan krij-
onzer, die dat Moeders, ook in geestely-
Zie
huis op blikkelijk realiseren, hoe gen! We kunnen niet le
de Maandagmorgen bijv.
eens aan. Een onafgeruim-
de ontbijttafel, naast een een flesje
van de bordjes een vuile hebben, Pietje met
zakdoek, onder de tafel:
een repetitie-blaadje van
zoonlief, een paar door
dochter uitgetrokken sok
ken, op de kachelplaat ligt
de kerkbode gevleid tegen stoffen
een paar ongepoetste jon- kamers beschouwen
gensschoenen, de pook ligt eenvoudig als de „finishing schijning. U moet
in de lectuurbak, op de touch". Dat opruimen hun fio»c«
paar brieven, die eeuwige rommel
keet. Toch weg te ruimen. Verkeerd
dat Jantje moeten wij de slordig- begrip tussen de leden
moet heid van onze kinderen van het gezin onderling
j'n niet zómaar over onze en bij ieder apart, ruzies,
ja kant laten gaan, haar veten soms tussen fami-
lat anvaarden als iets, dat nu lieleden of vrienden. En
eenmaal een kind eigen al dit opruimen en op
is. De slordigheid bij het ruimen moeten wy pres-
verder. Het tegenwoordige jonge ge- teren met een opgeruimd
zuigen van de slacht openbaart zich in gezicht.
heel hun uiterlijke ver- Dat „ze" nu juist dat
adjectief „opgeruimd" ge-
Qver hun fietsen zien kozen hebben ter aandui-
hangen! Zitten kan je dat ding van een vrolijk hu-
er uit zal
netelroos karnemelk,
en ook margarine e
we die avond koffie-
visite krijgen. Ziezo,
gaan
i der kinderen had die intens slordige kin- al niet meer noemen, meur! Dit is zeker door
Maar.... ze moeten mee- een man uitgevonden,
doen met de grote massa want nooit en te nimmer
en vooral niet zo'n „gek- zullen de mannen begry-
ouderwets" stuur hebben, pen hoe geweldig de
de stapel Over al die kromme rug- prestatie is van terwijl
gen zyn dikwijls fel- stapels ander werk wach-
gekleurde windjackets ge- ten op te ruimen, op
;jord of dragen zij met de te ruimen, op te ruimen
ben. haalde bed ligt, herinne- nodige „show" een Mon- met een opgeruimd hu-
En dan die studie- en ren wij ons ineens weer ty-jas. Hoe Amerikaanser, meur!
schoolboeken, die afge- het pijnlijk moment bij de hoe mooier. Zet er twintig MARGARITHA
sommigen
lillekken. De ka:
,rbü al roer
Pas na he
Om op te vallen is het nodig dat
de cyclamen goed verzorgd wordt.
Gebeurt dat, dan is het zeer goed
mogelijk om meer dan een half jaar
van de plant te kunnen genieten. En
dat niet alleen één jaar, maar vele
jaren lang!
Om gezond te blijven mag de
cyclamen niet heel warm staan. Cen
trale verwarming is daarom funest
oor haar. Haardverwarming is niet
o nadelig, maar dan moet de plant
toch zo ver mogelijk van de haard
af staan en graag vlak voor het
,i; niet te veel zon, maar wel
heel veel licht. Het aillerbest gedijt
in een koude kamer die des
nachts wat warmte krijgt bijv. door
het openzetten van de suitedeuren.
Men houde de plant matig vochtig
door haar zo nu cn dan met lauw
warm water te begieten. Het water
kan gerust boven op de aarde ge
geven worden, maar let er dan wel
op, dat de bol van boven niet nat
wordt, anders rotten de jonge bloem
stelen weg. Als het blad geel wordt,
kan dit betekenen, dat de plant, on
danks haar voorliefde voor weinig
warmte, toch te koud staat. Het kan
ook gebrek aan water beduiden! Neem
de bladeren zo nu en dan eens af met
een spons of zeem: de plant zal u er
dankbaar voor zyn en dit tonen ook.
Na de bloei geven we de cycla
men geleidelijk aan wat minder
water. Na het tweede jaar Ls het
goed de plant in verse voedzame pot
aarde te zetten. In de zomer plaatsen
we de plant in de schaduw. Veel
sproeien, heel licht bemesten en in
September warmer zetten. Vrij zeker
kunt u er dan weer een winter van
genieten.
Gehoord:
dat het helemaal niet nodig is
om een tube met vloeibare lijm
stuk te knijpen of open te scheuren,
wanneer de dop door de aange
koekte lijm niet meer tc openen
is. Men doopt de tube gedurende
korte tijd met de hals in heet
water en het schrocfdopje kan
gemakkelijk losgeschroefd wor
den.
Gezien:
een halsketting van maïskorrels,
die in alie kleuren van de regen
boog geverfd waren.
Gelezen:
in de New York Herald Tribune,
dat Groenland het hoogste tuber-
culosesterftecijfer ter wereld
heeft. Van de 22.000 bewoners
sterven er elk jaar T00 aan deze
ziekte. Het aantal Groenlanders
dat aan tbc lijdt, wordt op 1500
geschat.
elegant én practisch
Het is nog niet zó een
voudig om het de kinde
ren, nat hun kleding be-
treil, naar de zin te
maken. Het ene is .jaar",
ook al vindt moeder dat
soon- of dochterlief er
In het buitenland lig
gen de zaken wel een
beetje anders. Franse
kindertjes zien er over
het algemeen zeer, zeer
elegant uit, vaak een
beetje tè. Daarom wordt
die mode ook lang niet
altijd gewaardeerd, ook
al omdat de doelmatig
heid ver te zoeken is.
In dat opzicht zijn de
Italiaans? ontwerpers
van kinderkleding prac-
tischer ingesteld. Wel
houden ze rekening met
het feit. dat de Itali
aanse meiskes nogal
ijdel zijn (wat ze overi
gens van niemand
vreemd hebbenen
dat de jongens, evenals
hun vaders, zeer ge
steld zijn op felgekleur
de hemden en dassen.
Maar daarnaast zorgen
ze er voor, dat de kle
ding practisch is en
tegen een stootje kan.
Het meisje met de
vlechten bijvoorbeeld
draagt een geruite wol
len jurk, die geheel is
doorgeknoopt. De wijde rok wordt geaccentueerd door i
(heerlijk om allerlei spullen in weg tc stoppen), afgebiesd met riuwcelband in
een afstekende tint. „Paardestaartjeis gekleed voor een verjaarsbezoek: een
overgooier van dunne wollen gabardine en een blouse van witte wollen flanel.
Het prettige van dit laatste kledingstuk is. dat men het ongelimiteerd kan wassen.
De beide jongens dragen een flanellen blouse in de modekleur blauw. De kleine
baas draagt er een short bii van wollen popeline. de grotere jongen een overall
van gabardine, met veel zakken.
paar grote zakken
