50vjetpers brengt geen nieuws,
doch mening van partij
o
Stop
ijsvorming
Rijd
ijsvrij
BEURSBAROMETERl
ZA1ERDAÜ '13 NOVEMBER 1954
EERLIJKE BLIK OP HET NIEUWE RUSLAND (XV. Slot)
-■?ravda heeft meer dan 400 medewerkers nodig
om een krant ran 4 pagina's te vullen
rOEN WIJ HET krantenkiosk] e van het
Nationaal Hotel in Moskou voor de eer-
te maal binnen gingen om een dagblad te
open, zagen wij een plakkaat met een
itaat van LeninDe krant is niet alleen
en collectief propaganda-instrumentzij
oudt zich ook bezig met organisatie en
gitatie. De laatste tijd wordt er echter in
e Russische pers veel geklaagd over de
vorm, waarin de kranten zijn gegoten en
die voor alle bladen nagenoeg dezelfde is.
„Helaas zijn er bij ons talloze levenloze en
vervelende kranten. De bijsmaak van de
clichéstijl waarin artikelen en berichten zijn
gegoten en de slechte technische uitvoering
en afwerking van sommige kranten en tijd
schriften, maken, dat zij voor het publiek
nog maar weinig aantrekkelijks bezitten."
i die wordt gevoerd, als
Oorlog of vrede
Kinderen uit de grote Russische steden brengen
hun vacanties op het land door. Reeds op zeer
jeugdige leeftijd wordt de Sowjetjeugd er van
doordrongen, dat Malenkof c.s. slechts de vrede
willen, in tegenstelling met leiders in de U.S.A.
3 Deze bekentenis vonden wij op de eerste pagina van een krant, die met
"ilent geschreven artikelen bevatte, maar het wanhopigniakende een-
jnige uiterlijk had van de meeste vroegere Westerse kranten. De heie
jjovjet-pers is op hetzelfde thema afgestemd: „De pers moet zich vooral
lekommeren over de problemen in verband met de verbetering van het
administratief apparaat van de staat, met de verantwoordelijkheid van
§lke staatsburger ten opzichte van de hem toegewèzen taak en het is de
|aderlandslievende taak van de pers, oorlog te voeren tegen ontaardingen
3an de bureaucratie...."
3 Als voorbeeld nemen wij de ..Pravda",
3 grootste Russische krant, die dage-
3ks in een omvang van vier pagina's
3rschijnt. Drie of vier maal per jaar
31t dit blad zes pagina's, ter ere van
St 1 Meifeest, de bijeenkomst van de
JsSjpperste Sovjet of een andere speciale
Switbeurtenis. Het geeft niet. welk num-
ler van de ..Pravda" wij doorbladeren,
pnt elke dag wordt dit blad in dezelf-
p vorm gegoten.
fljOp de eerste pagina staat het hoofd
ig fttikel, dat een probleem van algeme-
jt aard behandelt: „De Strijd voor de
®eiyerwinning van de Communistische
laatschappij" of .,De Noodzakelijkheid
Bn het Realisme." Op dezelfde pagina
indt men steeds op dezelfde plaats en
Ver vier kolommen de belangrijkste ru
de hele krant: ..Een Dag van
Vaderland." Daarin zijn berichten
imeld, die door correspondenten en
vod6' nieuwsaSentschap Tass zijn samen-
Yt"esteld en uit al de Sovjet-republieken
rkomstig zijn. Het zijn er altijd twin-
!g per dag en ze brengen verslag uit
.ver de verhoogde productie der fabrie-
len, de opening van een nieuwe school
n de electrificering van nieuwe gebie-
len. Deze berichten houden de lezer in
en toestand van doorlopende bewonde-
ing 011 zijn een band tussen steden en
|orpen, die soms duizenden kilometers
tarkjan elkaar liggen. Zij zijn altijd goed en
ns Vf
door
Hélène en Pierre
LAZAREFF
rste^
.lanmoedigend en zijn elk een klaroen
op zichzelf.
De tweede pagina is gewijd aan rege-
jingsberichten en artikelen van de
land van politici. Pagina drie: hier staan
fe berichten van culturele aard en vaak
ien serie artikelen over buitenlandse
'politiek of uittreksels uit een belang-
fijke redevoering. De laatste pagina
leeft programma's van schouwburgen
|f tn bioscopen, sportberichten, een schaak-
rubriek en een aantal berichten uit het
buitenland. Deze berichten staan altijd
pjdelings in verband met de activiteit
van de communistische partij in dat
land of buitenlandse reacties op Sov
jet-initiatieven en voorstellen. In dat
geval verzuimen zij nooit te vermelden.
ée de bevolking van die landen, in te-
instelling met hun regeringen achter
jdie voorstellen staat.
»n O' ..Pravda" publiceert soms brieven
]van lezers en drukt maar zeer zelden
foto's af. Pas sinds zeer kort brengt zij
Tpn dan nog in zeer geringe mate gemeng.
pe berichten over misdrijven en derge-
fttke.
Volgens de laatste cijfers zijn er in de
ivjet-Unie achtduizend dagbladen
1500 week- of maandbladen, met
imenlijke oplage van 34.000 000 per
.pifummer. De ..Pravda" en de ..Izvestia"
'K'fcjn de grootsten. Sinds korte tijd pro-
- blad* fM
te ma
I plaats in voor foto's en reportages.
ISinds Malenkov en de minister van han-
noodzaak van hebben in-
i gezien, kan men ook advertenties in de
kranten vinden. Wij vroegen vele Rus
sen of zij hun kranten lazen en hoe hun
i (oordeel over het gelezene was Zij von-
l den het onnodig dat kranten hun
;t Westen alles vertel
i de wereld gebeurde. Dank zjj
hun Sovjet-systeem weten zij alleen wat
belang is. Er waren er echter ook
enigen, die antwoordden met de oude
grap: ..Men vindt maar weinig „Izvestia"
(berichten) in de ..Pravda" en nog min
der „Pravda" (waarheid) in de „Izvestia".
Een redactie van
louter controleurs
Wij brachten een bezoek aan de
redactie van de „Pravdh" cn hoorden
daar. dat dit blad een oplage heeft van
4 500.000 exemplaren per dag. waar-
er één millioen in Moskou wordt
gedrukt. Dat is dan de editie voor
de hoofdstad en omstreken. Voor de
van het land worden de matrijzen
iedere pagina 's nachts door twaalf
vliegtuigen naar verschillende streken
het land gebracht en daar in grote
steden gedrukt.
De „Pravda" heeft een redactiestaf
an 275 redacteuren, heeft twintig
buitenlandse correspondenten over de
gehele wereld verspreid (Italië is het
enige Westeuropese land waar geen cor
respondent woont) en tachtig binnen
landse correspondenten. Al deze bij
zonderheden werden ons door
hoofdredacteuren medegedeeld.
„Meer dan 275 redacteuren
g uw correspondenten!" riep Hélène
t. ..en dat alles om dagelijks
pagina's te vullen, waarvan het grootste
gedeelte nog uit berichten van Tass
uittreksels uit redevoeringen bestaat!'
„Wij zijn de krant van de partij, me-
rouw", zei de hoofdredacteur. Hij was
•n intelligente. hoffelijke man. die
alle moeite deed om ons uit te leggen,
hoe ieder bericht in zijn krant, alvo
rens het werd afgedrukt, gecontroleerd
en nagegaan moest worden en van
commentaar moest worden voorzien.
Daar was tijd en een grote redactiestaf
voor nodig-
Aan mensen en tijd heeft de „Pravda"
geen gebrek. Buiten haar leger van
journalisten beschikt het blad nog over
een reusachtige staf van personeel voor
naslag- en archiefwerk. Elk bericht gaat
door de handen van tal van afdelingen,
die het met hun commentaar of met de
uitslag van hun nasporingen doorzenden
naar een gespecialiseerde hoofdredac
teur. die het op zijn beurt weer door
geeft aan de redactieraad De belang
rijkste berichten worden daar langdurig
besproken en dan ter keuring aan de
partij voorgelegd.
Elke republiek en elk district heeft
haar „Pravda", die volgens de richtlij
nen uit Moskou gecontroleerd wordt
door de plaatselijke afdeling van de
communistische partij. Geen enkele
krant kan op deze wijze van de voor
geschreven lijn afwijken en vanzelfspre
kend zijn alle kritieken op toestanden,
alle lezersbrieven en alle spotprenten in
..Krokodil" onderworpen aan een scher
pe keuring door de overheid.
In de drukkerij van de ..Pravda"
worden ook de tijdschriften „Sovjet
leven" en Sovjet-vrouw" gedrukt,
die in buitenlandse talen verschijnen en
naar het buitenland gaan. In de zetterij-
'-ie'.ing staar zetmachines met Chinese.
Koreaanse en Vietnamese lettertekens.
Deze worden bediend door jonge meis
jes. die daarvoor een speciale opleiding
hebben genoten. In de drukkerij vindt
men echter geen enkele der laatste tech
nische nieuwigheden De machines zijn
van vooroorlogs Duits, Russisch, Engels
en Tsjechisch fabrikaat. Toch gaat de
drukkerij v n de ..Pravda" door voor
1 "t modernste van de Sovjet-Unie.
De opleiding -ci journalisten is zeer
schillend. Wij spraken een jongeman
eerst fabrieksberichtgever van een
plaatselijk blad was, vandaar naar een
gewestelijk blad ging en tenslotte bij de
.Pravda" belandde. Een ander had een
maal een artikel naar het blad gestuurd
werd terstond in dienst genomen.
Volgens hem verdiende "een aankomend
1200 tot 1500 roe
bel per maand. Al zijn gepubliceerde
artikelen worden echter afzonderlijk
gehonoreerd, zodat een goed journalist
3000 tot 3500 roebel per maand kan ver
dienen.
Dit volk, dat alleen maar vrede wiL
dat gelooft in de overal geplaatste bor
den met „MIR" (Vrede) is in werke
lijkheid erg militaristisch en chauvinis
tisch aangelegd. Nergens ter wereld za
gen wij zo veel mannen in uniform en
ontzag voor rangen en stan
den. Nooit zagen wij zulk een geest
drift voor militaire parades. Meer dan
een avond liet Marie Sabouret. de
bekende actrice van de Comédie Fran-
caise ons een ansichtkaart zien, die zij
een Russische bewonderaar had
ontvangen. De afzender stond er op af
gebeeld als soldaat van het Rode Leger.
Op de achterzijde was geschreven: ..Aan
Marie. Van Eugene Vassilovtsj Sorgenin,
glorierijk soldaat in het meest glorie
rijke leger ter wereld cn van het groot
ste en machtigste land ter wereld: de
Unie der Sovjet-Republieken".
Tijdens onze reis hebben wij geen
gesprek gevoerd, zonder dat de kwestie
van oorlog of vrede aan de orde kwam.
Dit volk, waarvan elke familie nog
rouwt om een zoon. man of vader die
in de laatste oorlog sneuvelde, hunkert
naar rust en veiligheid. Steeds werd ons
hetzelfde gezegd; „Laten ze ons toch
met rust latenWij hebben nooit
iemand aangevallen
„En Finland dan en Polen?"
„Die stonden op het punt ons aan te
vallen."
Dan komt de belangrijkste vraag:
„Denkt u, dat Amerika ons zal aan
vallen?"
Onze antwoorden lokken steeds de
zelfde woorden uit: „Waarom vestigt
Amerika dan bases rond de U.S.S.R."
Waarom vormen zij een aggressieve
coalitie tegen ons? Waarom willen
onze voormalige vijanden bewapenen
Wij vertelden, dat de Westeuropese
landen een Russische aanval
de macht van Amerika nodig hebben
om zich te kunnen verweren, dat de
U.S.S.R. haar sateliietlanden en ook
gewezen vijanden bewapende.
„Maar dat is toch iets heel anders!"
riepen zij uit, „Wij moeten ons wel be
wapenen. nu u al onze voorstellen tot
entwapening hebt afgewezen."
„Het Kremlin heeft al onze controle-
voorstellen afgewezen. Alleen door
contróle kan onderling
voorkomen worden
„Dan gaat u onze goede trouw natuur
lijk misbruiken om spionnen cn agenten
te sturen, die onze eenheid zullen pro
beren aan te tasten."
Alle verdere argumenten liepen
meestal dood op hun zekerheid, dat
„Amerika de oorlog nodig had om een
einde te maken aan zijn werkloosheid
en om zijn overheersing uit te breiden.
Bovendien luisteren de regeringen van
de Westeuropese landen naar de be
velen van Washington, omdat zij de re
volutie. vrezen, die een einde zal maken
aan de onderdrukking van hun volk".
Wij hebben zo nauwkeurig mogelijk
de talrijke uitlatingen weergegeven, die
wij hoorden tijdens onze gesprekken
met intellectuelen, technici, arbeiders,
boeren, jonge en oude mens
worden wapenfeiten uit de Russi
sche geschiedenis in films en toneel-
opgehpmeld. Kort geleden nog
werd een aantal veteranen gedecoreerd.
Cie in 1904 tijdens de Japans-Russische
oorlog geweigerd hadden zich aan de
vijand over te geven.
Bijna in alle schoolboeken en in de
gehele Sovjet-pers verschijnen termen
als ..rechtvaardige oorlog" en „onrecht
vaardige oorlog", „aanvalsoorlog" en
„bev-ijdingsoorlog" woorden, die be
zoekers uit „achterlijke" landen tot na
denken stemmen, omdat zij de vrede
Nu beëindigen wij deze reportage.
Wij hebben ook gepoogd zo juist i
gelijk weer te geven wat wij zagen,
hoorden, voelden en meemaakten tij
dens onze reis door de Sovjet-Unie.
De lezers van onze reportages kunnen
uit onze beschrijvingen volgens hun
eigen inzichten conclusies trekken. De
verschillen in opvattingen tussen het
communistische en niet-communistische
deel der wereld zijn van die aard, dat
een vredig naast elkaar bestaan
beide machten niet alleen een machts
evenwicht noodzakelijk maakt,
en vooral een vaste wil tot het bewaren
van een goede onderlinge verstandhou
ding vereist eneen ontzaglijke
zelfbeheersing.
(Copyright ABC Press-Scoop).
t
Een park in één der grote Rus
sische steden. De Sowjets zor
gen er wel voor, dat de buiten
landse bezoeker in de steden
datgene terugvindt, wat hem
in het Westen zo vertrouwd is.
Maar in de afgelegen delen i
de Russische heilstaat laten de
sociale-luxesnog vet
Eryaren automobilisten kiezen de extra's van Esso. Zij willen
ook in herfst en winter profiteren van alle voordelen van
een klopvaste benzine met hoog octaangetal en een speciaal
„anti-stalling" ingrediënt tegen ijsvorming in de carburateur.
Esso Extra Winter Grade garandeert een vlugge start met
een motor, die sneller op temperatuur komt. Geen ijs
vorming, dus lager benzineverbruik, geen krachtverlies, niet
afslaan bij stationnair draaien.
Jarenlange ervaring
met „multlgrade"
motorolie
met speciaal „anti-stalling" ingrediënt
tegen ijsvorming in de carburateur
ESSO NEDERLAND N.V. - .ESSO GEBOUW" - DEN HAAG
Reeds jaren profiteert een
enorm aantal automobilis
ten van de extra kwaliteiten
van Esso Extra Motor Oil.
Door de buitengewoon hoge
Viscositeits-Index de juiste
vloeibaarheid bij elke tem
peratuur, dus de beste be
scherming van de motor
onder alle omstandigheden.
Vertrouw op de wereld-
reputatie van Esso.
wensen over.
Misdadigheid nam in
1951 en 1952 toe
Volgens de criminele statistiek over
1952, samengesteld door het C.B.S.. nam
de gerechtelijk geconstateerde crimina
liteit. welke van 1947 tot 1950 van jaar
tot jaar verminderde, in 1952 evenals in
1951 in vrij aanzienlijke mate toe. Het
aantal onherroepelijke veroordelingen
wegens misdrijf per 100.000 inwoners be
droeg de laatste drie jaren resp. 338, 377
en 407 (stijging resp. 11.5 procent en
10 6 procent). Beperkt men zich tot de
misdrijven Wetboek van Strafrecht dan
is d« toeneming echter belangrijk gerin
ger: 293, 313 en 327 (6.8 procent en 4.5
procent).
De minder gunstige beweging is, voor
zover 1951 betreft, voornamelijk toe te
schrijven aan stijging van het aantal
vermogensmisdrijven (diefstal, oplich
ting, enz.).
Misdrijven tegen leven en persoon
droegen in 1951 niet, doch in 1952 wel
bij tot verhoging van het totaalcijfer.
De gerechtelijk geconstateerde zeden
misdrijven. waarvoor in 1950 het hoog
ste tot dusver bekende aantal werd
vastgesteld, waren in 1951 en 1952 iets
minder frequent.
De beurs kan belangrijk stijgen, maar
ook zeer gevoelig dalen
pkE VERWACHTE TECHNISCHE REACTIE van de effectenmarkt werd
-L' deze week een feit. De langdurige voortgezette stijging werd onder
broken en het publiek ervoer, dat de beurs ook dalen kan. De internatio
nale fondsen hadden de leiding bij de koersdaling. In het bijzonder Alg.
Kunstzijde Unie en Unilever hadden van aanbod te lijden, hetwelk in
'erband werd gebracht met de conversie van obligaties in aandelen. Over
de gehele linie kwamen winstnemingen voor, die slechts tegen lagere
koersen gerealiseerd konden worden.
Een ongunstig verslag werd gepubli-
ceerd door Simons' Emballagefabrieken
en Houthandel. Het jaar 1953 werd, even
als 1952, met verlies afgesloten. Het
lopend jaar biedt ook geen rooskleurige
Verontrustend behoeft een daling van
de markt, zoals we die deze week hebben
doorgemaakt, niet te zijn. Immers, de
beurs kan nu eenmaal niet zonder onder
breking blijven stijgen en het is bijna
vanzelfsprekend, dat er dagen zijn, waar
op het publiek eens wat winsten wil
realiseren. De markt is de laatste tijd
eenzijdig georiënteerd. Vrijwel ieder-
heeft a la hausse gespeculeerd er
daardoor is het koerspeil algemeen aan
zienlijk hoger gekomen. Gaat men nu ir
brede kringen tot realisering over, dar
n ook verwachten, dat de koers
fluctuaties naar beneden aanzienlijk zijn.
Wat we deze week hebben gezien van de
koersdaling, kan een voorproefje zijn van
hetgeen te wachten staat, als het werke-
jk ernst gaat worden.
Gelijk wij reed6 vroeger hebben opge
merkt. hangt dit grotendeels af van Ame
rika. Blijft het buitenland onze fondsen
kopen, dan kan er hier geen sprake zijl
aanzienlijke koersdaling. De New
Yorkse beurs hield zich deze week
treffelijk en vormde ongetwijfeld, hoewel
de arbitrage zich grotendeels afzijdig
markt.
hield, een steun
Financieel
overzicht
T^E DEZE WEEK gepubliceerde beta
lingsbalans over het eerste halfj
1954 heeft interessante gegevens verstrekt
de verkopen van Nederlandse
buitenlandse fondsen
naar andere landen.
Het particulier kapi
taalverkeer liet
genoemd halfjaar
overschot van 234
millioen. waarvan 224 mUlioen in dol
lars. Hieruit kan men concluderen, dat
de Uquide middelen, welke uit deze
hoofde zijn vrijgekomen en welke gro
tendeels op de locale markt een het-
belegging hebben gezocht en nog zullen
zoeken, zeer aanzienlijk zijn cn
ondersteuning, ook in de toekomst,
het koerspeil der locale aandelen zullen
De indexcijfers over September Inzake
de productie van het Nederlands bedrijfs
leven werden deze week gepubliceerd er
waren zeer bevredigend. De papierpro
ductie liep in een maand tijds op var
167 tot 178, de rubberindustrie van 451
tot 513. Overigens was de verbetering in
vrijwel alle bedrijfstakken te constateren.
Deze gegevens vormen voor de effec
tenbeurs geruststellende symptomen, al
kan men niet de conclusie trekken, dat
de verbetering in het bedrijfsleven
snel zich voltrekt als de hausse op de
effectenbeurs.
Op de markt der locale aandelen vol
trok zich de koersdaling vrijwel over d«
gehele linie. Meestal zijn de omzetten In
deze aandelen niet groot en enkele stuk
ken aanbod veroorzaakt al spoedig eer
vrij belangrijk koersverlies.
QOK DE ALWECO kwam met een te-
leurstellend verslag. Bij deze instel
ling is het verlies opgelopen tot meer dan
7 ton, wat bijna de helft van het ge
plaatst kapitaal betekent. De vooruitzich
ten worden in het verslag wat gunstiger
genoemd en de directie hoopt, dat 1954
zonder een verlies k^n worden afgesloten.
Maar veel verwachtingen kan men voor
lopig o.l. niet hebben.
De Besoeki Tabak kwam eveneens met
ïn tegenvallend verslag over 1953. Be
droeg de winst over 1952 761.097, het
ig jaar werd met een saldo van slechts
258.097 afgesloten. Er wordt nu een on-
eranderd dividend van 10 pet. voorge
steld. De vooruitzichten worden niet erg
rooskleurig genoemd, omdat de oogst
1953'54 in kwaliteit is tegengevallen en
lagere opbrengsten geeft. De koers der
aandelen stelde zich lager.
De overige cultuuraandelen moesten, na
de aanvankelijke koersstijging in het be
gin der week ook een veer laten. Met
name H.V.A. en Ver. Deli hadden van
winstnemingen te lijden.
Scheepvaartwaarden konden het koers-
niveau eveneens niet handhaven, maar
toonden toch een opmerkelijke weerstand.
De voortdurende vaste stemming op de
vrachtenmarkt betekende een steun voor
«cheepvaartaandelen.
Aand. Muller 8c Co. boekten een be
langrijke achteruitgang wegens het feit,
dat !n het prospectus b|J de uitgifte van
nieuwe pref. aandelen werd medegedeeld,
dat de winst in de eerste negen maanden
van het lopend Jaar aanzienlijk lager was
dan in dezelfde periode van 1953. De
laatste tijd is er echter een verbetering
In de ertshandel, waarbij deze maatschap
pij grote belangen heeft, te constateren.
Maar de resultaten daarvan zullen eerst
in het volgend boekjaar tot uitdrukking
komen.
De claimhandel werd de laatste dagen
eveneens beïnvloed door de achteruitgang
der beurs. Claims Excelsior verlieten laag
de markt, de claims de Nederlanden 1845
konden het hoog niveau ook niet hand
haven. Claims Mtiller draalden rond de
3.50. Heybroek-Zélander was ongeveer
260 waard.
De deze week geïntroduceerde aandelen
George Dröge werden gunstig ontvangen.
Het koersavan6 werd echter, onder In
vloed van de algemene beurssituatie, niet
geconsolideerd.
Op de beleggingsmarkt veranderde wei
nig. Het goede materiaal blijft schaart.
