Kindertekeningen in dienst
van de vrede
Algemene beschouwingen bij de
begroting voor 1955
Leidse
Filmavond over problemen van
de bemesting
Souterrains en kelders bij
regen onder water
Leids oorlogsmonument wacht
op een goede plaats
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
4
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1954
Memorie van antwoord verschenen
"W^LJ ZIJN ZEER ERKENTELIJK voor de op deze plaats en ook elders
in het verslag uitgesproken waardering voor hetgeen door de voor
zitter van uw vergadering en door ons college is verricht. Wij sluiten ons
gaarne aan bij de waardering voor het vele en goede werk, dat de ambte
naren van de gemeente in het afgelopen jaar weder hebben verricht.
Dit zijn de eerste zinnen van B. en W. in hun memorl^van antwoord op
het algemeen verslag van het onderzoek in de raadsafdelingen van ae
ontwerp-begroting voor 1955.
De drie afdelingen, waarin de raad elk
Jaar ten behoeve van het onderzoek
de gemeentebegroting wordt verdeeld,
hebben hun werk dus gedaan. De rap
porteurs H. C. van der Hoeven. J. Ra-
vestein en mr J. Drijber hebben hun
alagen uitgebracht, de vragen zijn gerang
schikt en zo nodig en mogelijk samenge
voegden nu is daar dan de memorie
van antwoord, die niet minder dan 112
pagina's telt, plus enkele staatjes.
De opmerkingen 1 tot en met 5 va
algemene beschouwingen geven uitdruk
king aan de grote waardering voor
prettige en aangename wijze, waarop de
voorzitter de raadsvergaderingen leidt.
Voorts wordt ook de wethoulers en
ambtenaren lof toegebracht. En het ls
op bovenstaande wijze, dat B. er
daarop reageren.
Vele leden zijn van mening, dat ln het
afgelopen Jaar in de gemeente wederom
PRATEN EN ETEN
Bij langdurige avondverga
deringen van de raad zou een
lid het op prijs stellen, indien
de mogelijkheid geopend weid
voor de leden, om een hartig
hapje te bestellen.
Tot het bestellen van een
„hartig hapje" hebben de leden
van de raad steeds de gelegen
heid! Men houde er echter re
kening mede, dat de stadhuis
keuken voor levering daarvan
niet is ingericht, aldus ant
woorden B. en W.
staan hun mening in een debat kort
duidelijk weer te geven.
>it neemt niet weg. dat ook naar onze
memng de raadsleden er steeds naar
eten streven de debatten niet te lang
rekken. Een wijze zelfbeperking past
het democratische stelsel, dat uitgaat
i de vrijheid voor ieder lid om zelf
te bepalen, wanneer hy zal spreken en
wat hij zal zeggen. De voorzitter van uw
vergadering houdt dit ook steeds in het
oog.
Wanneer wij in deze een wens zouden
hebben, zou het deze zijn, dat de raad
uitvoerige beschouwingen alleen bij
derwerpen van groot algemeen belang
zou houden en bij agendapunten var
dergeschikte betekenis de discussie tot
een daaraan evenredige lengte zou weten
te beperken."
Dat zou inderdaad al héél wat gewon-
een flinke activiteit ia ontwikkeld. Met
voldoening wordt geconatateerd, dat de
financiële positie a.nda IMS geleidelijk
aan ia verbeterd en men verheugt er
zich over, dat de gemeente, wat haar li
quiditeit betreft, in een gunstige positie
verkeert. Ook wordt hulde gebracht voor
de vlotte en prettig te lezen stijl van de
geleidebrief. alsmede voor het feit dat
naast deze brief, ala novum, een schrij
ven werd toegezonden, dat een inzicht
geeft omtrent de in voorbereiding zijnde
werken.
Publiciteit
Enkele leden hebben gevraagd, of B.
en W. de tijd niet gekomen achten, ook
te Lelden een populaire uitgave van de
begroting samen te stellen. Inderdaad
heeft het college zich hierover ernstig
beraden. Het heeft echter enige vrees,
dat de kosten hoger zullen zijn, dan het
nut dat er mee zou worden verkregen.
Om deze reden denken B. en W. nog aan
een andere mogelijkheid om de belang
stelling voor de begroting te verhogen.
Door omstandigheden heeft het B. en
W. dit Jaar aan de tijd ontbroken, het
vraagstuk op welke wijze een en ander
het meest doeltreffend zou kunnen ge
schieden, tot een oplossing te brengen-
Verschillende leden hebben gevraagd,
of B. en W. de ttfd niet gekomen achten
om een ambtenaar speciaal te belasten
met de publiciteit omtrent de gemeente
en de gemeentediensten. B. en W. ant
woorden, deze vraag onder ogen te zul
len zien.
Voor het Inrichten van een wachtkamer,
voorzien van foto's, publicaties e.d. van
gemeentelijke activiteiten, voelen B. en
W. veel. De moeilijkheid om hiervoor
een passende ruimte te vinden, is even
wel nog niet opgelost.
Verscheidene leden zijn van mening
en B. en W. delen die menmg, dat het
ter verhoging van de interesse van de
bevolking aanbeveling verdient, tentoon
stellingen te stimuleren, waar de ont
wikkeling van de gemeente wordt ge
toond. En de Jeugd! In klasseverband
de raadsvergaderingen btfwooen. dat zou
mogelijk zijn... maar B en W. betwij
felen (oJ. helaas terecht), of de jeugd
dao wel geboeid zal worden!
To the point
Een bd vraagt, of het college niet van
oordeel ls, dat de debatten, in de raad
gevoerd, in het algemeen te lang zijn.
De Juiste methode is zd.. dat de leden
rich voorbereiden, zodat men direct _to
the point" komt Niet alleen zal bij een
andere wtfze van handelen het betoog
dikwijls onduidelijk worden, het ls voor
anderen ook buitengewoon vermoeiend.
Vermoeiend is ook, dat sommige spre
kers bij de debatten bljjven zitten
Andere leden vragen de raad beleefd,
de discussies zoveel mogelijk te bekor
ten. omdat rij van oordeel zijn, dat een
dergelijke wijze van discussiëren de be
langstelling verhoogt. Deze leden doen
de voorzitter het verzoek, hen die de
raad onnodig lang ophouden, hierop at
tent te maken. Een ander lid waarschuwt
er ernstig voor. de raad in generlei op
richt te beperken, omdat anders de vrij
heid van meningsuiting in discredict zou
B. en W. antwoorden met veel men
senkennis: .Beschouwingen te houden
over de lengte van de beraadslagingen
tn de raadsvergaderingen achten wij wei
nig vruchtbaar, omdat het r.u eenmaal
helaas een onmiskenbaar feit is. dat be
trekkelijk weinig mensen de kurwt ver-
Mogelijkheid aanwezig"
B. en W. streven naar
groter Leiden
Verschillende raadsleden hebben ge
vraagd, of B en W kunnen meedelen,
hoe het staat met de mogelijkheid tot
verruiming van de gemeentegrenzen
Deze mogelijkheid achten B. en W.
aanwezlr; het college streeft er naar.
de mogelijkheid tot werkelijkheid to
doen worden
Wanneer er grond bestaat voor de ver
wachting. dot een besproking met bestu
ren van omliggende gemeenten over de
ontwikkeling van Leiden in engere of in
ruimere zin dienstig kan zijn. sullen B.
en W. niet schromen een dergelijke bo-
spreking te beleggen.
Burgerdag
Het beleggen van een burgerdag op
Vijfde Mei 1955 achten B. en W. n
aanbevelenswaardig, omdat deze
een algemene feestdag zal zijn. waarop
manifestaties van algemene aard zullen
worden georganiseerd. Bovendien acn-
ten B. cn W. een sterke o;n<img va
burgerdag aan de herdenking van de De-
vrijding niet zo voor de hand liggend,
als sommigen blijkens hun vragen doen.
B. en W. zouden de burgerdag speciaal
in die jaren willen organiseren waarin
verkiezingen voor de vertegenwoordi
gende lichamen worden gehouden.
Een lid vraagt, of een bezoek van de
raad aan het nieuwe Haagse stadhuis
georganiseerd zou kunnen worden, B.
W. voelen er wel iets voor, als tenminste
de girote meerderheid dev raadsleden
dan aan de excursie zal deelnemen.
Kon. bezoek
Vele leden spreken er nun vreugde
over uit, dat Leiden in 1954 een zc
zondere belangstelling van het Koninklijk
Huis genoot en menen. B. en W.. er
het bijzonder de burgemeester, dank
moeten betuigen voor de lofwaardige
wijze, waarop de ontvangst van de
stelijke personen heeft plaats gevonden.
Verschillende leden achten de tx
ken van H.M. de Koningin en Z.K.li.
Prins Bern hard en H.K.H. Prinses Wil-
helmina hoogtepunten in het Leidse ge
beuren van 1954. Te betreuren viel d»
slechte weersgesteldheid, waardoor aan
de ontvangst van het KoninkUjk Paar
op de Burcht zeer veel afbreuk werd ge
daan.
Deze leden vragen, of B. en W. van
oordeel zijn, dat men tijdig maatrege
len had moeten nemen om deze ont
vangst elders, bijv. in de Stadsgehoor
zaal te doen plaats vinden.
Ook B. en W. verheugen zich ten zeer
ste over de in dit jaar door het Ko
ninklijk Huis betoonde belangstelling
voor Leiden. De opgestelde programma'.-
zijn over het algemeen inderdaad uit
nemend geslaagd. Heiaas geldt dit in
mindere mate voor het bezoek aan de
Burcht. B. en W. ontkennen echter, dat
er in het algemeen sprake was van een
slechte weergesteldheid. Juist voor dat
geval was een ..sehaduwprogramma"
voor een ontvangst in de Stadsgehoorzaal
opgesteld. De algemene weersgesteldheid
op 20 Mei was echter niet van dien aara.
dat er aanleiding was het bezoek aan
de Burcht af te gelasten. Een tijdelijke,
weliswaar ernstige weersversiechtering
deed zich op zo korte tüd vóór het ver
trek naar de Burcht voor, dat het mei
meer mogelijk wat dit programmapunt
te veranderen. Overigens kan men voor
hetgeen aldaar, onder ongunstige
standigheden. werd gepresteerd, niets
anders dan lof hebben; een en
heeft geen afbreuk gedaan aan het wel
slagen van het Koninklijk bezoek
geheel.
Onderscheidingen
Enige leden vragen, of B. en W. het
juist achten, dat Koninklijke onderschei
dingen namens de burgemeester door
een ambtenaar worden uitgereikt Vin
den B. en W. dit niet een taak van he'
gemeentebestuur?
Het uitreiken van onderscheidingen ge.
scbiedt tenzij de betrokken minister
op andere wijze hierin voorziet door
de burgemeester. Is de burgemeester ver
hinderd. dan treedt een der andere leden
van het college als loco-burgemeester
op. In het hier bedoelde geval het
enige, dat sedert 1946 is voorgekomen
waren alle leden van het college
hinderd, terwijl het hierbij betrokken
bedrijf niet bereid was de feestelijke
gelegenheid te verzetten. In zodanig ge
val is de chef van het kabinet van de
burgemeester de aangewezen persoon om
de Koninklijke onderscheiding
reiken.
In dat verband wijzen B. en
dat in die gevallen, dat de betrokken
minister een ander dan de burgemeester
met het uitreiken van onderscheidingen
belast, veelal een rijksambtenaar de
reiking verzorgt.
Woontoestand Sionsteeg:
„mensonwaardig"
Enkele raadsleden hebben gevraagd,
of B. en W. snel willen overgaan lot
het saneren van de kazernewoningen in
de Sionsteeg (Haarlemmerstraat 54 -
Caeciliastraat 59). „Deze woontoestand
ls mensonterend".
B. en W. antwoorden, dat de zogenaam
de Caeciliab&rak de bijzondere aandacht
van het college heeft
Stoute overtuiging
Met belangstelling heeft een raadslid
kennis genomen van opmerking, waarin
B en W. zich beroepen op de ..wetten der
economie". Kunnen deze wetten werken
tegen de macht van de regering in?
raagt dit lid ijskoud,
en W.: „Wij zijn er van overtuigd,
dat deze wetten inderdaad tegen de
macht van de regering kunnen inwerken.
Sanering Uiterstegracht
en omgeving
Een voorstel aan de raad tot onbe
woonbaarverklaring van woningen in het
kader van de doorbraak Herengracht—
Uiterstegracht kan binnenkort worden
venvacht.
W. geven er de voorkeur aan.
deze doorbraak ongeveer gelijktijdig mrt
de demping van de Uiterstegracht tot
stand te brengen. Mocht dit echter niet
mogelijk zijn, dan zal de demping niet
worden uitgesteld.
Verkeersproef Gangetje
heelt voldaan
B. en W. delen mede. dat de proef
verkeersregeling op het kruispunt Bree-
straat - Gangetje - Hoge woerd - Kore-
vaarstraat - Steensohuur voldoet
beoogde doel. In verband hiermede is
geadviseerd de proefinstallatie te doen
vervangen door een definitieve installa
tie. Het ligt in het voornemen in de
geest van dit advies te besluiten, nadat
enkele problemen zijn opgelost.
Het aanbrengen van gele knipperlich
ten op enkele kruispunten is in
ging.
C.B.T.B. Leiden bijeen
De afdeling Leiden van de Chr. Boe-
en- en Tuindersbond werd gisteravond
in Het Gulden Vlies door de N.V- Neder-
landsche Kali-import mij een filmavond
aangeboden. De heer H. van Kranenourg,
voorzitter van de afdeling Lelden, opende
deze avond. Na een woord van welkom,
in het bijzonder aan de afgevaardigden
van de verschillende zusterorganisatie»,
werd een voorstel behandeld van de Al
gemene Bond inzake de werktijdenver
deling. Uiteindelijk werd de vergadering
het er over eens zich accoord te verkla
ren met het voorstel van de Bond.
Het filmprogramma werd geopend met
een Journaal over een landbouwwerktui
gen-tentoonstelling in Llempde 'n Bra
bant. Hier zag men de modernste werk
tuigen gedemonstreerd. Alvorens de
hoofdfilms werden gedraaid hield de heer
Van Ingen van de Kali mij een korte in
leiding. In deze tijd behoeft er geen plei
dooi meer gehouden te worden voor het
gebruik van kunstmest. Vooral in de tuin
bouw kan men niet meer zonder. Daarom
besprak de heer Van Ingen enkele van
de meest optredende moeilijkheden met
kunstmest. Enige punten, waar mee het
meest met kali-bemesting rekening ge
houden moet worden werden door de
Kring van vrouwelijke
anfi-revolutionnairen
De kring van vrouwelijke anti-revo-
lutionnairen hield gisteravond haar eer
ste vergadering in dit seizoen. In haar
inleidend woord maakte mevrouw A de
Diev. d. Berg enkele opmerkingen over
het reoreanisatierapport van de AR. par
tij. Het hoofdstuk „De partij en de A.R.
vrouwen" had natuurlijk de grootste
aandacht van de dames. Mevrouw mr I-
Geelkerken—Brusse sprak over „Loon-
ronde en mandement" Op duidelijke
wijze zette zij uiteen hoe een loonronde
tot stand komt. De verbreking van de sa
menwerking tussen de vakcentralen
bracht spreekster tot een beschouwing
het mandement. Een levendige dis-
e volgde na de pauze van deze ge
slaagde bijeenkomst.
Hasselman en Pander
heropende
Na de vorstperiode van dit jaar begon
nen bij Hasselman en Pander te Leiden
ian een grote verbouwing, die thans Is
afgesloten. Gisteren werd dit woning-
inrichtingbedrijf onder grote belangstel
ling heropend. Des morgens gaven reeds
de wethouder van openbare werken, de
heer A. J. Jongeleen, en vertegenwoor
digers van bouw- en woningtoezicht van
hun belangstelling blijk.
Een groot gedeelte van de gebouwen
Botermarkt 21-22 en Breestraat 146 moest
door deze Ingrijpende restauratie buiten
gebruik gesteld worden, maar wat er uit
dit herstel, dat tevens gericht was op uit
breiding, te voorschijn is gekomen, is het
aanzien ten volle waard.
Het exterieur aan de Botermarkt ls
belangrijk veranderd. Er is hier een mo
dern etalagecomplex ontstaan, dat het ln
de gevels aan deze straat goed doet. Het
Is de bedoeling, de achterkant van het
pand later gehéél ln nieuwe toestand te
brengen, hetgeen niet overbodig is, want
het oude bovengedeelte harmonieert be
paald niet met het nieuwe stuk.
Belangrijk ls voor Hasselman en Pander,
dat de expositieruimte met meer dan vijf
tig procent Is toegenomen. De directie is
van plan. op de nieuwe tussenverdieplng
aan de Botermarktzijde permanent ten
toonstellingen te houden, die verschillend
zijn van opzet, maar alle toch verband
houden met de inrichting van de woning
en de binnenhuisarchitectuur.
spreker duidelijk uiteen gezet. Men moet
bedenken wat met intensieve teelt aa
grond wordt ontrokken. Het belangrijkste
aanknopingspunt bij bemesting is wel het
bodemonderzoek.
In de eerste film „De trouwe aarde",
een zeer suggestieve documentaire
Herman v- d. Horst, werd een beeld Be
geven van de wording van onze vrucht
bare bouwgrond en de verschillende
schijnselen, wanneer de grond niet op tijd
bemest wordt.
Na de pauze werd nog een film ge
draaid over kali-winning onder de titel:
„De andere oogst" en sis toegift
cowboy-filmpje.
Centrum huishoudelijke
en gezinsvoorlichting
De werkzaamheden van de Commissie
voor huishoudelijke en gezinsvoorlich
ting (kook- en naailessen, cursussen
handenarbeid, voorlichtingsbijeenkomsten)
hebben thans nog plaats in de vakschool
voor meisjes, het Leidse Volkshuis
Het ligt evenwel in de bedoeling, al deze
werkzaamheden te centraliseren in
aan de commissie toegewezen deel
het voormaldge gebouw van Sociale Za
ken. Levendaal hoek Garenmarkt. De
plannen tot inrichting zijn gereed, en zul-
zo spoedig mogelijk worden uitge
voerd. Het aantal cursussen e.d, kan dan
worden uitgebreid.
Vierbaans-viaduct aan
de Lammenschansweg
Tussen de technische diensten der Ned.
Spoorwegen en van de gemeente is over
eenstemming bereikt inzake het maken
een vierbaans-viaduct aan de Lam
menschansweg. B. en W. verwachten
daarom binnenkort een voorstel van de
N.S. Over de verdeling der kosten moet
nog overleg worden gepleegd.
Monumentaal standbeeld
voor Rembiandt?
Een raadslid heeft gevraagd, of B. en
W. niet van mening zijn, dat het alleszins
de overweging waard is, een poging te
doen om te komen tot een monumentaal
standbeeld voor Rembrandt op een meer
centraal gelegen punt dan het tegen
woordige.
B. en W. antwoorden, dat hun mening
hieromtrent nog niet vaststaat
Fiets in stukken
Leidenaar reed door
na aanrijding
Dank zij vele aanwijzingen is het de
politie gelukt de automobilist, die Don
derdagavond op de Oostzanerdijk te Am
sterdam een 25-jarige jongeman uit Tuin-
dorp-Oostzaan heeft aangereden, op te
sporen. Men wist dat het iemand uit
Leiden moest zijn en aangezien het be
roep bekend was. viel het niet moeilijk
achter te komen. Het bleek te zijn de
I-jarige V., van beroep koopman.
De recherche van het bureau Mos
plein te Amsterdam is gistermiddag on
middellijk naar Leiden gegaan, doch trof
de man niet thuis. Enige tijd later meld
de hij zich evenwel eigene;- beweging bij
de politie aldaar. Inspecteur Landman
van bureau MospleLn, die het onderzoek
leidde, nam de automobilist een ver-
Verdachte wist wel, zo gaf hij voor.
dat hij Donderdagavond circa acht uur.
komend uk de richting Zaandam, een
aanrijding had gehad met een fietser, die
uit Amsterdam kwam. Hij dacht, dat het
niet zo ernstig zou zijn en was doorge
reden. Ten stelligste ontkende hij dron
ken te zijn geweest Wel gaf hij toe enige
glazen bier te hebben gedronken.
In de grote personenauto waren ln
totaal zeven mensen gezeten. De auto
mobilist kon er geen verklaring voor
geven hoe de diverse onderdelen van
het rijwiel her en der verspreid waren
gevonden
De politae heeft de auto in beslag ge
nomen en deze naar Amsterdam overge-
Station Leiden-Zuid
Een raadslid vraagt, of B. en W. me
dedelingen kunnen doen omtrent het
bouwen van een station Leiden-Zuid. B
en W_ antwoorden, dat de Ned. Spoor
wegen zich voorstellen t z.t.. een station
Leiden-Zuid (voorstadhalte) te bouwen
Dit zal echter pas kunnen geschieden,
als het viaduct Lammenschansweg ge
reed is.
Waterinvasie in Haagwegkwartier
Voorzieningen zullen nu wel niet lang
meer uitblijven
IN EEN GEDEELTE van de nieuwbouw in het Haagwegkwartier be
staan al geruime tijd ernstige klachten over een „waterinvasie" in
de huizen. De eerste klachten kwamen bij de besturen van de desbe
treffende woningbouwverenigingen, „Eensgezindheid" en „Ons Doel",
binnen na de wolkbreuk, die Leiden in het begin van Augustus heeft
meegemaakt.
De klachten betreffen vooral het onder
lopen van de souterrains onder wonin
gen en de kelders van winkelpanden.
Hoeveel emmers water de bewoners van
de getroffen percelen al uit deze plaatsen
hebben gehaald, is niet meer te zeggen.
En wat nog minder prettig is, elke vol
gende regenperiode brengt nog steeds
nieuwe narigheid.
Ofschoon er practisch aan deze toestand
nog maar weinig is gedaan, kan niet wor
den gezegd, dat men de zaak over zijn
kant laat gaan. Ons werd meegedeeld, dat
de oorzaken van de watervloed ln de hui
zen op het ogenblik technisch worden be
keken door de hoofdopzichter, die bij de
bouw van de woningen tegenwoordig was.
het architectenbureau en daarnaast door
de dienst van openbare werken.
Naar wij vernemen, is er binnenkort
een rapport over een en ander te
wachten van de zijde van Gemeentewer
ken. Is dit rapport verschenen, dan zul
len de besturen van de betrokken wo
ningbouwverenigingen van de resultaten
van het onderzoek in kennis worden ge
steld en zal er ongetwijfeld spoedig naar
middelen worden gezocht om aan deze
toestand een eind te maken.
De klachten zijn vooral gekomen uit die
flats, die grenzen aan de speelplaatsen.
Een belangrijke vraag is uiteraard,
waardoor de gesignaleerde onvolkomen
heden hadden kunnen worden voorko-
In de memorie van antwoord van B. en W. van Leiden op door de raads
leden gestelde vragen wordt ook gesproken over het ontbreken van een
monument ter herinnering aan de oorlogsjaren 19401945. Eén raadslid
vraagt zelfs, of het ook kan worden overwogen, één jaar rente van het
burgerij fonds voor dit doel te bestemmen.
Het college van B. en W. deelt naar
aanleiding van deze vragen mee. dat zij
hierover hebben gesproken met de stich
ting Dodenherdenking. In onderzoek is,
welke plaats voor zo'n monument de
meest geschikte moet worden geacht.
Op de plaats van het tijdelijk monu
ment kan niet een blijvend gedenkteken
verrijzen, omdat de grond eigendom is
van het rijk en moet worden bestemd
voor herbouw van het door een bom ver
woeste deel van het rijksmuseum voor de
geschiedenis der natuurwetenschappen.
Indien het tijdstip daarvoor aanbreekt,
jn B. en W. bereid de suggestie van het
Chr. Nijverheidsschool
voor meisjes
Uit de memorie van antwoord blijkt,
dat B. en W. verwachten, zeer binnenkort
beslissing te kunnen nemen inzake
de toewijzing van grond voor de bouw
een Chr. nijverheidsschool voor
meisjes te Leiden.
Woningbouw in Leiden
Sedert 1945 zijn in Lelden (tot 1 October
1954) 2674 woningen gereed gekomen, ter
wijl er op die datum 640 in aanbouw
waren. Van 1 October 1953 tot 1 October
1954 zijn 469 woningen voltooid.
Het aantal Leidse woningen bedroeg op
31 December 1953: 21.882.
Instructieve tentoonstelling in
de Lakenhal
I EKENEN IS EEN WERELDTAAL. Dat was de gedachte, die H.M. de
k Koningin er toe bracht in het kader van Haar goodwillreis naar
Amerika in 1952 een collectie Nederlandse kindertekeningen mee te ne
men. Zij werden naar de Nederlandse ambassade in Washington gezonden
en overgedragen aan de „Art jor World Friendship" in de U.S.A., een orga
nisatie, die al sedert 1947 beztg was een internationale uitwisseling van
kindertekeningen te organiseren. Ook Nederland is in die uitwisseling be
trokken en men kan thans in de Lakenhal een collectie buitenlandse kin
dertekeningen zien o.a. uit Amerika, uit Frankrijk, uit Duitsland, uit
Italië, India en Afrika, uit Zweden en Denemarken, aangevuld met
Nederlandse werkstukjes.
De organisatie ls In handen van de Ne
derlandse afdeling van de „Art for World
Friendship", een onderafdeling van ..Wo
men's International League for Peace and
Freedom", de internationale vrouwen
bond voor vrede en vrijheid. De bedoe
ling is. scheppende kinderkunst uit te
wisselen ter bevordering van de interna
tionale toenadering.
De Leidse expositie, die hedenmiddag
door de wethouder van onderwijs, de heer
J. C. van Schalk, wordt geopend is ech
ter behalve een beroep op het algemeen-
menselijke ook een artistieke belevenis,
afgezien nog van de psychologisch Inte
ressante waarnemingen, die men er kan
doen.
Wanneer men ziet, hoe kinderen van
allerlei landen en landstreken ondanks
verschillende levensomstandigheden ge
lijk zijn in hun interesse en uitingen,
wanneer men constateert, dat de ontwik
kelingsgang van het kind overal ter we
reld dezelfde is, dan gaat men bijna lijfe
lijk de onzin voelen van onderlinge strijd
en minachting, van onderling wantrou
wen en verwijdering. En natuurlijk kan
de kinderpsycholoog op een tentoonstel
ling als deze zijn hart ophalen, waarbij
trouwens ter plaatse van voorlichting
wordt gediend door middel van een groot
schemabord. Niet dat wij het met dat
schema eens zijn. O.i. zijn de ontwikke
lingsfasen van de mens óók weer zó indi
vidueel. dat een en ander moeilijk aan
leeftijden te binden is. waarbij bovendien
het ras een stevig woordje meespreekt Zo
kan men toch moeilijk volhouden, dat po
gingen tot het weergeven van bewegingen
in tekening pas op ongeveer 13- tot 14-
jarlge leeftijd worden ondernomen
Interessant is het waar te nemen, hoe
bijvoorbeeld een Duits kind sterk ex
pressionistisch werkt en een Frans kind
impressionistisch, daarbij een zó fijn ge-
voor decoratieve aan de dag leggend,
Tien onwillekeurig zegt: „Natuurlijk,
deze charme is Frans". Het Nederlandse
kind houdt van het huiselijke, van het
kleine, van het detail. Daarbij spreekt de
Hollandse zuinigheid nog een woordje
mee. waar men klaarblijkelijk de kinde
ren vrij algemeen maar weinig papier ter
beschikking stelt. En zo constateert men
bij het gemeenschappelijke in de kinderte
keningen de nationale verschillen, die
toch óók heel essentieel zijn, iets wat bij
alle goede bedoelingen in zake de ver
broedering van de mensen nog wel eens
wordt vergeten.
Waar wij echter vooral de nadruk op
wilden leggen, is de frisheid en de open
heid van dit werk, een frisheid en spon
taneïteit. die des te sprekender is naar
mate de tekening meer talent verraadt.
Dat openbaart zich reeds bij de kleuter,
die verf of kleurpotlood in zijn handjes
krijgt gedrukt. Men ziet dan. dat er
grote kleurgevoeligheid bestaat. Het pot
lood past beter bij een latere fase. ni
lijk dan. wanneer het kind begrippen wil
gaan weergeven. Natuurlijk overlappen
deze perioden elkander weer. maar
neer het kind niet gehinderd wordt, blijkt
steeds een onbevangenheid, die de c
matig gecultiveerde kunstenaar van heden
wel als een bevrijding moet voorkomen.
Hoe ouder het kind wordt, hoe meer de
st van de beschaving op hem gaat druk
ken. Vader, moeder, de juffrouw, de
ester pakken de handjes van het kind
vast, geven onderwerpen aan, verbeteren
of minstens veranderen in het werk van
het kind en remmen zijn spontaneïteit.
Ook daarvan vinden wij op deze ten
toonstelling menig voorbeeld. We zien er
qua stijl heel anders gerichte com
positie plotseling glimlichtjes of we ont
dekken schrikbeeld van onze jeugd!
stillevens van potjes en pannetjes, die
kleurenfoto zo nauwkeurig zijn
(moésten zijn, want anders mocht je niet
„vrij tekenen"). Maar aan de andere kant
blijkt de medewerking van de volwassene
(we zeggen met opzet „medewerking" en
niet „leiding") ook tot een ware vreugde
beleving te kunnen worden. Zie maar
eens „de Wouwse kermis", een „fries"
van uitgeknipte tekeningen. samenge
voegd tot een zó vrolijk geheel, en zó vol
verrassingen, dat een volwassene er da
gen lang plezier aan kan beleven.
We zouden behalve ouders en opvoe
ders voora. zo graag kunstenaars naar
deze tentoonstelling willen hebben. De
kunstenaar, die zo vaak vast loopt in de
traditie, cf die traditie nu dooi het ene
of het andere-isme wordt gevormd, de
kunstenaar, die zelfs in de meest moderne
richting vaak op dood spoor komt. die
kunstenaar kan op deze tentoonstelling
ongelooflijk veel Inspiratie opdoen, dach
ten w* Hij bekijke eens ó.e tekening uit
Alaska me tde impressionistisch opge
vatte mannetjes, om w-e een zó prachtige
atmosfeer is, zóveel ruimte en /o reële
koude, dat menigeen taloers kap zijn op
het kind, dat dit tekende. En dan de be
kende Boston-co'lerlie, waaruit ook voor
deze tentoonstelling ia geput' De rennen
de paarden van een jongetje van 13 jaar.
he* v i.n ilandschap va„ de Je >idige
dichter var 16. de brand, e 'eneerjs wer
kelijk .gezien" door een derr'eniarige!
Er zou nog veel te vertellen zijn van
het geëxposeerde, van de invloed van
tijdschriften van Anton Pieck, van het
decoratieve talent van menig tekenaresje.
maar we geloven, dat het hier weergege-
vene voldoende is om velen naar de La
kenhal te trekken. De tentoonstelling ls
tot 1 December open. dagelijks van 10 tot
16 uur.
bestemmen
gerij fonds vo
in de rente v
•n monument s
r te leggen.
Veiling Leiden boekte record
Omzet één millioen
groter dan vorig jaar
Gisteren beeft de omzet van de
Leidse groentenveiling de omzet in
1953 tot dezelfde datura met één mil
lioen gulden overschreden. De totale
omzet ln 1953 bedroeg zes millioen
gulden. liet is dus te verwachten dat
de omzet In 1954 ruim zeven mil
lioen gulden zal bedragen. De koper
J. Lefahrt uit Aalsmeer die gisteren
het record vestigde kreeg een kistje
sigaren. Alle andere kopers kregen
één feestslgaar.
Sloot met bom weer
volgelopen
Het gedeelte van de sloot bij het leger
museum, waar. zoals wij gisteren meld
den. een onontplofte bom, overblijfsel
van het bombardement van 1944, is ge
vonden. is ln de nacht van Donderdag op
Vrijdag weer volgelopen. De wind heeft
blijkbaar zo hard aan een der damwan-
den gerukt, dat het hoge slootwater ge
makkelijk in het uitgebaggerde gedeelte
kon stromen. Met medewerking van de
regen staat het water nu weer overal
even hoog.
De mijn-opruimingsdienst ls er nog niet
geweest. Met het voor de tweede keer
ontwateren van het desbetreffende sloot-
gedeelte wordt gewacht tot van hoger
hand eventueel een opdracht daartoe
wordt gegeven.
LUXOR-GËSPREKKEN
De commissie voor bijzonder Kerke-
werk van de Hervormde Gemeente te
Leiden blijft onvermoeid voortgaan om de
vragen, zoals deze bij de mensen van deze
tijd leven, aan de orde te stellen.
Een vraag, die aan de mensen in alle
eeuwen van de wereldgeschiedenis veel te
denken heeft gegeven is: Wie is goed?
Filosofen en moraalpredikers hebben over
goed en kwaad boeken vol geschreven.
De Bijbel heeft over het goede in de
mens een geheel eigen visie. Het Christe
lijk geloof is voor velen verbleekt tot bur
gerlijk fatsoen en een algemeen gangbare
Ondanks talloze vriendelijke raad
gevingen en bijtende critiek staat ieder
mens voor de vraag: Wordt mijn leven en
wordt deze wereld ooit beter? Ieder mens
weet ook bewust of onbewust, dat het
Evangelie de grond is om de wereld en
de maatschappij grondig te vernieuwen.
Anderzijds is het velen niet duidelijk, hoe
de verhouding is tussen de bijbelse be
grippen: zonde, vergeving, goede daden.
M.a.w. welk verband ligt er tussen geloof
en leven, tussen religie en ethiek?
Hier liggen vele belangrijke en actuele
vragen, die Zondagmorgen in de Luxor-
samenkomst ter sprake zullen worden ge
bracht. Na een korte inleiding van dr P.
L. Schoonheim over „Hoe word ik een
goed mens?" heeft iedereen gelegenheid
deel te nemen aan het gesprek over dit
onderwerp.
T eca-commissie
Men meldt ons. Ln aansluiting op de
publicatie van gisteren, dat de samen
stelling van de Teca '55-comimissie mo
menteel als volgt is: H. Stenz.
M. B. de Jong. secretaris; mej.
Lippo, lerares tekenen; de heren S Abel
man. speeltuinvereniging; D. Eduard.
Leidse smalfilmliga; dr J. Keuning, K. en
O.; P. T. Klinkhamer, Vereniging voor
handenarbeid; H. Kors, leraar handen
arbeid; A. Kraak, modelbouwers; J. J
Rooert, luchtvaartckib; C. Steinbach,
Leidse Jeugd Actie; J B Volkers, hoofd
van een openbare school; P. van Weer-
lee. Veron; M. H Zaalberg. K. en O., en
A N. Zekveid, leraar ambachtsschool.
Regisseur in Santpoort
De heer H. van den Broek te Leiden is
benoemd tot regisseur van de toneel
vereniging „Jan van Dommelen" te Sant
poort. Deze benoeming gaat op 15 Novem
ber in. De heer Van den Broek is ook re
gisseur van de toneelclub „Ons Genoegen"
te Leiderdorp, een onderafdeling van de
Oranjevereniging aldaar, en hij was ge
ruime tijd regisseur van de toneelafde
ling van „Sempre Avanti".
men. Want de verbeteringen brengen van
zelfsprekend kosten met zich. Daar zal
binnenskamers wel het nodige over wor-
dën gezegd. Voor de bewoners is dit
alleen van belang, dat zo spoedig moge
lijk voorzieningen worden getroffen.
Ook in Leiden school
voor slechthorenden?
De Chr. nationale vereniging voor on
derwijs aan slechthorenden en spraakge-
brekkigen, in 1953 opgericht met het doel
scholen voor slechthorenden te stichten in
die plaatsen van Nederland, waar aan
deze vorm van onderwijs behoefte bestaat,
heeft het plan opgevat een dergelijke
school in Lelden te vestigen. Deze school
zal zijn bestemd voor kinderen uit Lei
den en omliggende gemeenten. Binnen
kort zullen nadere bijzonderheden over
dit plan bekend worden gemaakt.
De Haagse beeldhouwster Gra
Rueb heeft een beeldje gemaakt
van „Meester Pennewip" uit het
verhaal „Woutertje Pieterse"
van Multatuli. Dit bronzen
beeldje wordt aan het gemeen
tebestuur aangeboden door de
Haagse onderwijzers voor plaat
sing in het nieuwe stadhuis te
Den Haag.
Het nieuwe gebouw
van Financiën
Het nieuwe gebouw van het departement
van financiën zal komen op de hoek
Korte VoorhoutPrinsessegracht in Den
Haag. Minister Van de Kieft bevestigt
dit nog eens in de thans verschenen me
morie van antwoord aan de Tweede Ka
mer bij zijn begroting.
Het ligt in de bedoeling, dat de voor
gevel komt op een gedeelte van het braak
liggende terrein op het Korte Voorhout,
terwijl de zijgevel zich zal uitstrekken
van Korte Voorhout tot Casuartestraat. 1
(waardoor dus de Bethlehemkliniek moest
verdwijnen).
Onderzoek naar de ramp
met de Triton
Op Maandag 29 November zal te Dublin I
een onderzoek worden ingesteld naar de
oorzaak van de ramp met het KLM- I
vliegtuig Triton, dat in September in de
rivier de Shannon verongelukte.
Het onderzoek zal worden geleid door
een rechter van het Ierse hooggerechts
hof, Thomas Teevan.
De Willem Barendsz morgen
in Curasao
De walvisvaarder Willem Barendsz
wordt morgen in Curacao verwacht.
Het schip zal daar bunkeren en vervol
gens de reis vervolgen naar Kaapstad,
waar het medio December wordt ver-
Sneller fruittransport uit
België naar Scandinavië
De vertegenwoordigers van 27 Europe
se spoorwegmaatschappijen hebben op
een conferentie te Berlijn besloten tot j
vele verbeteringen in het internationale
goederenvervoer per spoorweg. Er komt
o.a. een nieuwe sneltrelndienst van Bel
gië naar Scandinavië, waardoor het mo-
gelijk zal zijn fruit uit België een etmaal
vroeger in Scandinavië af te leveren. I
De 57-jarige wielrijder G. Knotter
uit Den Haag werd aldaar door een per
sonenauto aangereden; hij is later aan de
opgelopen verwondingen bezweken.
Bij werkzaamheden op een dak van
een huis in Den Haag is de 63-jarige met
selaar H. B. aldaar van een hoogte van
10 meter gevallen en overleden.
