Als Uw kincl naar 't
ziekenhuis moet
DODENRIT VAN DE LICHTE BRIGADE
Geheimzinnige kinderziekte
2or«£>AGöox,At; UUlUBtfl IVO*
Enkel Uw wapenrusting
Hoe weerloos komt een mens op aarde:
een dunne huid, een laagje vlees en dan het hart,
en geen bescherming die het mes, de kogel,
door wrede hand en welgemikt gedreven tart
Hoe weerloos komt een mens op aarde:
twee oren en twee ogen, wegen tot het hart,
en geen bescherming die het woord, de blikken,
door wrede geest, vlijmscherp geslepen, tart,
dan enkel God, Uw wapenrusting!
Gord ons dan aan, niet om de kogel of het mes,
maar om datgeen, dat oor en ogen ingedreven
zijn werk verrichten zou met dodelijk succes.
AGATHA HAGTINGIUSSEGER
clCat ouderó dan te doen hebben^
te veel zou zijn. Bovendien moet men
niet de aangename dingen vergeten,
die toch wel over elk ziekenhuis te
vertellen zijn.
Natuurlijk komen er gevallen voor,
waarin men weinig of geen tijd heeft
om het kind voldoende voor te berei
den; toch behoort men dan zo goed
mogelijk in dit opzicht te werk te
gaan. Het contact tussen ouders en
kind verlenge men dan zo veel mo
gelijk.
Van belang is, dat men de lieve
lingspop, desnoods een vod, waar
mee het gewoonlijk naar bed gaat,
meegeeft naar het ziekenhuis.
Ideaal zou het zijn als de zuster,
die het kind overneemt, met de fa
milieomstandigheden op de hoogte
zou zijn, om de breuk tussen het
kind en de hem zo vertrouwde om
geving zo veel mogelijk te beperken.
Ook de ver doorgevoerde speciali
satie verdient de aandacht. De groep
in Stockholm pleitte zeer sterk voor
een onderzoek door meerdere specia
listen: naast de kinderarts, de psy
choloog, de jeugdpsychiater, de so
ciale werkster en eventueel anderen,
al naar nodig is.
Het is van belang, dat één arts het
kind als een geheel blijft zien. Deze
dient het persoonlijk contact met
het kind zo intensief mogelijk te ma
ken en het voor te bereiden op de
dokter. Is het een universiteitszie
kenhuis, dan dient het aantal co-as
sistenten zo veel mogelijk beperkt
te worden.
Ook moet het niet zo zijin, dat het
kind het in het ziekenhuis beter heeft
dan thuis meer en mooier speel
goed b.v. want dan volgen op het
ontslag weer nieuwe moeilijjkheden.
Het komt er voor U, ouders, op
aan voor al deze dingen ten behoeve
van Uw kind een open oog te hou-
rooö k&n in west-inöië aevdARlijk zijn i
F\jn, de pop mocht mi
(Van onze medische medewerker.)
W\NNEER een jong kind ziek
wordt, dan zijn de gezinsleden,
als onderling liefdevolle verhoudin
gen bestaan, bewogen met het lot
van de kleine.
De arts wordt gewaarschuwd en
hoopvol kijkt men van dag tot dag of
er ook verbeteringen te bespeuren
zijn, die zich uiten in interesse voor
speelgoed, het toenemen van de eet
lust en in het algemeen het verrich
ten van die activiteiten, die een uit
drukking zijn van gezondheid.
Gelukkig kunnen verreweg de
meeste kinderen thuis herstellen. Zo
nu en dan moet er echter een naar
een ziekenhuis voor een bijzondere
behandeling, een operatie of een uit
gebreid onderzoek overgeplaatst
Deze gebeurtenis grijpt meestal
diep in, zowel bij de ouders, broers
en zusters als bij de patiënt zelf.
De omgeving van een ziekenhuis is
geheel verschillend van die in de
ouderlijke woning. Volwassenen heb
ben soms de grootste moeit® om zich
in deze nieuwe omgeving aan te
passen en zich op hun gemak te voe
len. Voor jonge kinderen, die veel
minder verweer hebben tegen plot
selinge veranderingen in de levenssi
tuatie, geldt dit nog in veel sterkere
mate.
Het komt in contact met zusters en
dokters, die anders Kekleed zijn dan
de huisgenoten. Het komt te liggen
in een zaal of in een box, die er
heel anders uitziet dan de slaapka
mer van de eigen woning. Het moet
een behandeling, een onderzoek of
een operatie ondergaan, die meestal
volkomen nieuwe ervaringen in het
kinderleven betekenen. Door de af
wezigheid van de ouders en de hem
vertrouwde omgeving is het kind
overgeleverd aan een gevoel van on
veiligheid.
Wanneer zo'n kind niet voldoende
is voorbereid, kan het verblijf in e« n
ziekenhuis blijvende schade in zijn
geestelijke structuur aanrichten.
Onlangs heeft de Wereldgezond
heidsorganisatie een samenkomst van
deskundigen op het gebied van kin
dergeneeskunde en kinderpsychiatrie
belegd, om de vraag onder ogen te
zien wat gedaan kan worden om bo
vengenoemde gevaren te verminde
ren. Hoe kan men het kind het ge
voel van veiligheid en zekerheid in
het ziefcénhuis verschaffen?
Men was het er over eens. dat de
houding van de ouders van uiterma-
e naar het ziekenhuis!
te groot belang is voor het kind. Het
is beslist noodzakelijk, dat de huis
arts aan de vader en moeder duide
lijk maakt waarom het kind opgeno
men behoort te worden en wat men
er mee zal gaan doen. Er zijn
ouders, die een dermate labiel en
ontvankelijk gemoedsleven hebben,
dat zij deze dingen niet onder ogen
durven zien. Als zij het niet kunnen,
waarom moet het kind het dan wel
kunnen?
In de eerste plaats zal men dus de
ouders terdege moeten voorbereiden;
anderzijds hebben ook de ouders het.
recht om bij hun huisarts volledige
en deskundige inlichtingen in te win-
Vaak worden kinderen met een
kluitje in het riet gestuurd, als zij in
een ziekenhuis opgenomen moeten
worden. Men liegt ze van alles en
nog wat voor. Laat ik U rondweg
zeggen, dat leugens niet helpen en
dat het vanuit de christelijke visie
verkeerd is om op een dergelijke
wijze het kind voor te lichten.
Men dient het kind, voordat het
opgenomen wordt, de waarheid te
zeggen en niets anders dan de waar
heid, al moet dit in verschillende ge
vallen gedoseerd gebeuren, omdat de
hele waarheid voor het kind ineens
HET is nog niet lang geleden, dat
van de Afrikaanse Goudkust be
richten binnen kwamen over een in
Europa onbekende kinderziekte. Deze
vreemde ziekte, die de jeugdige
zwartjes bedreigde, zodra zij zuige
lingen af waren, uitte zich in water
zucht, ernstige spijsverteringsstoor
nissen, huidziekte, lusteloosheid en
verandering van de kleur van het
haar. De zwarte kroeskopjes der ne
gerkinderen, die aan de kwaal leden,
werden namelijk rood! Vandaar dat
de ziekte kwashiorkor" werd ge
noemd, wat in de taal der Asjanti-
negers de betekenis heeft van „rode
jongen", „rooie", zoals wij populair
zouden zeggen.
Toen de kwashiorkor eenmaal aan
de Goudkust was gesignaleerd, ont
dekte men haar weldra ook in andere
delen van Afrika, in India, Egypte,
Brazilië en ook in West-Indië. Het
bleek een van de meest voorkomende
en ernstigste kinderziekten te zijn in
tropische en subtropische gebieden.
Bij minder ernstige gevallen komt de
kleine patiënt er af met een hart- of
leverkwaal of de aandoening van een
ander orgaan, in ernstige gevallen
echter volgt onherroepelijk de dood.
GEEN wonder, dat deskundigen uit
vele landen de laatste jaren een
nauwkeurig onderzoek naar de oor
zaak van deze vreemde ziekte hebben
ingesteld. De Wereld-Gezondheid-Or
ganisatie van de Verenigde Naties
heeft zelfs uitgebreide onderzoekingen
op het gebied van de kwashiorkor in
Afrika laten verrichten en in Gambia
in West-Afrika is onlangs een bijeen
komst gehouden van medici uit Afri
ka, Engeland, Frankrijk, België en
Portugal om de oorzaken en beste
behandelingsmethode van kwashior
kor te bespreken.
Waar de geleerden het niet over
eens zijn, is de juiste oorzaak van
de gevreesde kwaal. Waarschijnlijk is
zij een gevolg van slechte en eenzij
dige voeding. Vast staat, dat zij vaak
gepaard gaat met aanvallen van ma
laria cn dc zogenaamde „mijnworm-
ziekte" en de mogelijkheid bestaat,
dat deze ziekten de vatbaarheid van
het kind voor kwashiorkor vergroten.
Mogelijk is ook, dat de ziekte voort
komt uit een afwijking van de lever,
de alvleesklier of een ander orgaan
en dat het kind haar al heeft, wan
neer het wordt geboren.
MAG de oorzaak echter al nog niet
bekend zijn, de behandelingsme
thode is het wei. Kwashiorkor blijkt
namelijk het meest voor te komen
bij kinderen, die geen vlees, vis of
eieren eten en geen koeien- of geiten
melk drinken, levensmiddelen, die
veel eiwitten bevatten. Naar de er
varingen in vele Afrikaanse zieken
huizen hebben uitgewezen, is eiwit
houdend voedsel dan ook een eerste
vereiste voor de lijder aan kwashior
kor en een geneesmiddel dat zijn doel
maar zelden mist.
Vooral met taptemelk in poeder-
vorm zijn uitstekende resultaten be
haald in de strijd tegen de kwashior
kor. Het bezwaar is echter, dat dit
voedsel al even schaars is in de mees
te tropische landen als gewone melk.
Vandaar dat men op het ogenblik naar
een vervangingsmiddel van dit genees
middel zoekt, dat in ruimere mate
voorhanden is.
De deskundigen zijn het er ook over
eens, dat vele gevallen van kwashior
kor kunnen worden voorkomen door
de kinderen niet te eenzijdig voed
sel te geven. Zij wijzen er bijvoor
beeld op, dat in Afrika steeds soya-
bonen, noten en fijngemalen mais
moeten worden toegevoegd aan de
bananen- en graanpop, die de kinde
ren daar gewoonlijk krijgen. De moe
ders worden ook aangeraden soyabo
nen en andere groenten in de soep
te doen en hun kroost „zoveel mo
gelijk" vlees of vis te geven.
Maar een kinderziekte is niet iets,
dat alleen de moeders of de ouders
van de bedreigde kinderen aangaat.
Zij gaat dc hele wereld aan. Van
daar, dat de deskundigen van zo vele
landen onophoudelijk bezig zijn het
raadsel van de kwashiorkor te ont
sluieren. Zij willen de ouders in de
tropische en subtropische landen hel
pen hun kinderen gezonder en geluk
kiger te maken.
ZONDAGSBLAD 23 OCTOBER 1954
5
25 OCTOBER 1854:
J~feldhaftig, schillerend, maar zinloos
Binnen twintig minuten was de dappere Engelse colonne vernietigd
BRENG dat aan Graaf Lucan. Direct.
Kapitein Nolan salueerde, borg het
papier dat de stafofficier van generaal
Raglan, de opperbevelhebber, hem gaf
in zijn tuniek en gaf zijn paard de spo-
De slag was in volle gang. Vijf en
twintig duizend Russen deden sinds de
vroege morgen een heftige aanval op
Balaclava, de enige haven die het ge
allieerde expeditieleger cp de Krim be
zat. Het was hun tot nu toe niet ge
lukt dat doel te bereiken, maar de strijd
was hevig en nog niet beslist.
In een wijde boog galoppeerde Nolan
over de heuvels in de richting waar
de cavalerie-devisie uan Graaf Lucan
moest zijn.
Het anders zo rustige landschap, sta
tige groene heuvelrijen, links steil afda
lend naar het blinkende water van de
Zwarte Zee, was nu herschapen in een
bloedig slagveld. De zuivere herfst
lucht was vol hels rumoer: het onaf
gebroken gebulder van de kanonnen, het
knetteren van de geweren, nu hier en
dan daar heviger, het fluiten van kogels
het nerveuze gehinnik van paarden, kort
om, het wilde krijgsrumoer van de slag
bij Balaclava.
Aanvallen? Wat aanvallen? Welke
kanonnen, meneer? vroeg Lucan scherp.
Blijkbaar geërgerd riep Nolan:
Daar, meneer de Graaf, is uw vijand,
daar zijn uw kanonnen, en wees met
een breed, pathetisch gebaar naar de
vallei, aan het einde waarvan de Rus
sische batterij onophoudelijk vuurde.
Verontwaardigd en zonder één woord
keerde Lucan zich om cn galop
peerde naar Graaf Cardigan, die het be
vel voerde over de Lichte Brigade van
de divisie, die wat verder, aan de ande
re kant van de Woronzoff-weg in afwach
ting stond.
Een kort gesprek. Cardigan begreep
al evenmin iets van Graaf Raglans be
doeling. Een aanval door het dal, dwars
door het vuur op de flanken, op de
Russische batterij, recht vooruit, leek
ige conclusie. Al zou het een char-
de, sterk gedund al, binnen
het bereik van de Russische
batterij. Twaalf monden openen
een ï-azend vuur. Welk projec
tiel kan missen op een recht
aanstormend doel van ruim
negentig meter breed? Paar
den en manschappen smakken
bij tientallen neer, gewond,
dood, versplinterd. Maar de
rest verhoogt het tempo, jaagt
er over heen en wijkt geen
duimbreed. De batterij braakt
vuur en vlammen, de kanon
niers rukken als gekken aan
En nog houdt de
e, tot het a Her-
groepjes, in gc-
de touw
laatste. Tw_
sloten gelid, houden vol
wiiviiumc. «i «ei ecu Hm- 0 het. einde, verdwijnen in dc
zijn, die lijnrecht indruiste tegen al- kruitdamp, jagen als het w
le militaire begrippen en tegen alle slra-
tegische regels van het wapen der ca-
Zelfmoord! riep Lucan gesticulerend
uit, krankzinnig, wat bezielt die man?
Cardigan haalde nonchalant dc schou-
knap offici
Nolan vond Graaf Lucan na enig zoe
ken tenslotte tussen de twee brigades,
die samen zijn cavalcrie-divisie vorm
den. Ze stonden op een afstand van el
kaar. in afwachting van orders.
Met een ruk bracht hij zijn paard
tot staan naast dat van Lucan en over
handigde deze zwijgend de order van
generaal Raglan. Haastig vouwde Lucan
het papier open en las:
Graaf Raglan wenst dat de
cavalerie met spoed oprukt en
tracht de vijand te beletten dat
hij de kanonnen wegvoert. De be
reden artillerie kan begeleiden. De
Franse cavalerie is op uw rechter
zijde. Onmiddellijk.
TETWAT verwonderd keek de Graaf op,
las dan het papier opnieuw en keek
eindelijk met een gezicht vol verbazing
naar Nolan. Wat bedoelde de generaal?
Wat was de betekenis van deze vage.
onduidelijke order? Dc cavalerie opruk
ken, goed, maar waar precies? Het
front was breed, met honderd mogelijk
heden. Waar precies was zijn hulp no
dig? Wat was precies het doel waarop
de aanval gericht moest zijn? En dan
kanonnen. Welke kanonnen en waar?
Het veld was bezaaid met kanonnen.
Bedoelde hij dat de cavalerie moest be
letten dat de vijand zijn geschut terug
trok?
Toch, één mogelijkheid: in de verte,
recht vóór hem. aan het einde van de
nauw» vallei, was een sterke Russische
batterij in actie. Bedoelde Raglan die?
Maar nee, onmogelijk. Wie doet een ca -
valerie-aanval met gesloten gelederen
recht op de open monden van een vu
rende batterij, waarvan geen projectiel
missen kan? Bovendien, links en rechts
tegen de hellingen, die het dal inslo-
t< n sveONBi Russische batterijen en
sterke groepen gewcerschutters. Nee,
onmogelijk, dwaasheid, een massale
zelfmoord. Maar wat dan wel? Toch leek
het de enige conclusie.
Wat betekent dat? vroeg Lucan
driftig.
Graaf Raglan beveelt dat de cava
lerie onmiddellijk moet aanvallen, ant
woordde Nolan ongeduldig, stroef en uit
ders op. De tressen van zijn schitterend
uniform blonken in de
zon. Achter hem stond
zijn tot in dc puntjes
gedrilde, prachtig uit
gedoste brigade, trappe
lend van ongeduld om
mee te doen in deze slag.
Bevel is bevel, zei
Cardigan luchtig, ik be
grijp er ook geen steek
van. Een charge door het
dal lijkt me 't enige,
hoewel het kolder is.
Maar wat kan 't me
eigenlijk schelen, Lucan?
Ik ben toch geen gene
raal? Als hij 't hebben
wil, 't is mij best Hij
moet het maar weten.
Vooruit, laten we 't
hebben.
Hij rukte driftig aan
de teugels, keerde zich
tot zijn brigade, hief de
sabel omhoog, gaf zijn
paard diep de sporen en
schreeuwde:
Brigade, voorwaarts!
Een machtig gezicht,
Fransen, Russen, alle
partyen houden even de
adem in. Wat gaat hier
gebeuren? Een charge,
een doldrieste charge
op de open monden van
een Russische batterij,
dwars door een moor
dend vuur van twee
zijden? Onmogelijk, wie
doet zoiets bij z'n volle
verstand? Wie doet wel
bewust een aanval, die
strategisch gezien weinig
nut heeft en wanneer hij
bovendien van te voren
weet dal xUn troep in
spaanders wordt ge
schoten?
Toch, in volle vaart stuift de colon
ne in paradeformatie voorwaarts, het
dal binnen, recht, huiveringwekkend
recht aan op de batterij. Een adembe
nemende rit. een helrit, zoals nog nooit
is vertoond. Dc kersrode uniformen schit
teren in de zon, de tressen vlammen.
De laatste schittering van een ten dode
opgeschreven brigade, als één blok
voortjagend door het dal tussen twee
golvende heuvelrijen van de Krim in de
heldere herfstmorgen.
Vooruit, sneller nog, hoe korter hoe
beter! Er barst een moordend vuur los
op de flanken. De Russische schutters
schieten hun lopen gloeiend. Ruiters tui
melen door cn over elkaar, paarden
slaan tegen de grond, drie, vier keer
over dc kop. De rest jaagt voort.
Na een minuut of zes komt de briga-
uitgevoerd,
kanonlopen,
gordijn sluit he
de batterij zwi.
De charge
voorby. Het spoor
moeilijk te volgen. Het Is een
spoor van byna zeshonderd
paarden en manschappen, die,
dood of gewond, de bodem van
het dal bedekken. De Lichte
Brigade heeft opgehouden te
het slagveld te overzien is.
staat Graaf Raglan met zijn
staf. Hij is diep onder de in
druk. Iedereen trouwens, vriend of vij
and, die dit heeft aanschouwd. Dc En
gelse officieren staan met gezichten,
gloeiend van geestdrift. Heeft iemand
ooit een dergelijke heldhaftigheid en
doodsverachting gezien?
Een eind verder staat dc Franse ge
neraal Canrobert. Hij haalt de schouders
op en zegt nuchter en hard:
Schitterend, maar dat is geen oor
log
T")E Lichte Brigade bestond niet meer.
Ze was geruïneerd, eenvoudig ver
dwenen, opgeruimd. In minder dan
twintig minuten. Waarom? Om
niets, het was alleen maar een misver
stand, een enorme blunder. Het was een
vage. onduidelijke order van een gene
raal, de eigengereide, verkeerde inter
pretatie van een cavalerie-maniac, de
roekeloosheid en de brani van een offi
cier en zijn troep, die deze catastrophe
veroorzaakte. Het was meer. De onder
gang van de Lichte Brigade in die
ochtend van 25 October 1854 was het
gevolg van de ellendige toestanden in
het Britse leger van die dagen.
Toen men in Engeland de geschiede
nis vernam, was men opgetogen. Lon
den juichte. Was dit schitterende wa
penfeit niet het beste bewijs van de
unieke kwaliteiten van de Britse sol
daat? Had de wereld ooit een treffen
der staaltje gezien van Engelse moed
en Engelse heldhaftigheid? De dichter
Tennyson schreef een onsterfelijk ge
dicht, een schitterend stuk poëzie, waar
in de cadans van de voortjagende rui
terij onnavolgbaar is nagebootst. Het be
roemde gedicht „The Charge of the
Light Brigade". Heel het land dweepte
met de Lichte Brigade.
Maar Uk-u de golf van geestdrift wat
was geluwd, begon men er anders over
te denken. Heldenmoed, doodsverachting,
goed. Maar de Lichte Brigade was ge
ruïneerd, Jonge sterke kerels, de bloem
van de natie, opgeofferd aan, Ja, aan
wat? Aan niets, totaal niets, dc aanval
was zinloos, zij was een uitvloeisel van
omstandigheden stuk voor stuk le ver
klaren uit een desolate legerorganlsatle.
Kapitein Nolan, cavalerie-fanaticus.
DE Krimoorlog staat bekend om zyn
vele dwaasheden en blunders. Toen
hij uitbrak (1854) was het meest bespot,
lelijke misschien de toestand van het
Britse leger. Engeland was, zoals ge
woonlijk. lang niet klaar voor een oor
log. Men sliep nog rustig op de lauwe-
overwinnelijk was gebleken, zelfs door
een kolos als Napoleon. Het Britse le
ger ging nota bene met 40 veldstukjcs.
waarvan vele defect, de oorlog in, om
maar te zwijgen van de soldaten, voor
het overgrote deel burgerjongens, die
in een paar weken tot volwaardig sol
daat waren „klaargestoomd", klaar voor
den oorlog met ae formidabele Russische
tegenstander en in een oord, de Krim,
met een klimaat waarvan een Eskimo
bijna zou verbleken. Zijn kleding was
dun, bespottelijk dun voor zo'n echte,
rigoreuzc Russische winter. De fourage-
ring was hemeltergend slecht, vooral in
het begin, toen minstens de helft van
elke lading verdween in de sloppen van
Conslantinopel. En dan de medische ver.
zorging. Als de Krimoorlog ergens om
bekend staat, dan is het wel om het
onmenselijk lijden dat daar doorstaan
Is. en waarin tenslotte alleen maar een
geniale vrouw als Florence Nightingale
verandering kon brengen.
En als men dan weet dat dc legerlei
ding op z'n zachtst gezegd slecht was,
dan begint men zo langzamerhand te
begrijpen, dat in zo'n sfeer een overigens
zo onbegrijpelijke blunder als de Char
ge van de Lichte Brigade, gebeuren kon.
De ramp was allereerst toe tc schrij
ven aan de vage, onduidelijke order van
generaal Raglan. Als er iets is waar
aan een opperbevelhebber, cn in het al
gemeen iedereen die een leidende func
tie heeft, moet voldoen, dan is dot: dui
delijkheid. Toen de oorlog uitbrak was
Raglan 66 jaar. Hij was vroeger «taf-
officier geweest bij Wellington en had
bij Waterloo een arm verloren. Raglan
was ongetwijfeld een beste man cn ook
wel een officier met kwaliteiten, maar
voor opperbevelhebber deugde hij niet.
Hij was ouderwets, het ontbrak hem
aan beslistheid, dikwijls aarzelde hij. op
momenten waarop geen bevelhebber
aarzelen m&g.
(Voor vervolg pag. 5)
de Lichte Brigade. Vooruit, sneller nog, hoe korter hoe belerf
