Ilictawe gcilisrijé GTmtrant
Papierfabriek Van Gelder
door brand geteisterd
Laffe moord
in Leiderdorp
Britse politie haalt Poolse
vluchteling van schip
„Souvereiniteit" met behoud
Franse rechten
Wist U
MAANDAG 2 AUGUSTUS 1954
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie. Redactie, Abonnementen- e
Advertentie-afdeling: TeL 31441.
Postrekening: 58936.
Vijf en dertigste jaargang No 10105
Directie: F. DIEMER
CHR1STEL11K-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.SlaaliatUcb K ghfblrpro
«gil bert In («gdfgspml'
DRIE BLUSSERS BEWUSTELOOS
Verdachten van moord
op wed. Zwanenburg
opgesloten
Naar wij vernemen, zijn als verdacht
an moord op de 75-jarige weduwe Zwa
nenburg uit Leiderdorp vanmorgen aan
gehouden en opgesloten de 37-jarige
Leidenaar J. H. en de 28-jarige M. van
H. uit Voorschoten. (Zie ook pag 3).
Malan waarschuwt
voor Nehroe
De Zuidafrikaanse eerste minister, dr
Malan, heeft op een persconferentie te
Pretoria ^gewaarschuwd, voor het „ge
vaar" van de zijde van zijn Indiase ambt
genoot Nehroe, die „zich opwerpt als
leider van de Arabische wereld, zoals
hij dat ook doet ten aanzien van de ge
hele wereld van niet-blanken
In dit verband herinnerde dr Malan
in Nehroes oproep tot de Indiërs in de
Unie om „zich met de inheemsen aldaar
e verenigen in de verzetsbeweging", en
ian het feit. dat de Indiase premier
.openlijke aggressie" toestaat, tegen de
Portugese bezittingen in Voor-Indië. De
Zuidafrikaanse premier hoopte, dat deze
„Indiase aanvalsdaden" Zuid-Afrika en
Portugal dichter tot elkaar zullen bren
gen in „kwesties van gemeenschappelijk
belang en gemeenschappelijke gevaren".
Incident in Koreaanse
neutrale zone
Volgens radio-Pjongjang ia een Ameri
kaanse soldaat gedood en een Noord-
koreaanse politieman gewond, bij een in
cident in de neutrale zone tussen Noord-
1 Zuid-Korea.
Een Zuidkoreaanse jongeman heeft
volgens AFP schoten gelost in het ver
blijf van de Poolse en Tsjechoslowaakse
leden van de „commissie van toezicht"
op de naleving van het bestand. Er were
niemand gewond en de dader wist tc ont
komen, aldus is uit Pocsi
Productie Ned. krantenpapier
voor 12 pet lamgelegd
EEN BRAND die zich razend snel ontwikkelde, heeft gisteren in de pa
pierfabriek van de N.V. Van Gelder en Zonen te Velsen een van de
vier reusachtige papiermachines verwoest. Twaalf procent van de Neder
landse productie aan krantenpapier is uitgevallen. De toch reeds nijpende
papiersituatie wordt daardoor nog moeilijker. De directie hoopt deze terug
slag echter te kunnen opvangen in de fabriek te Renkum. Via de radio
werden de arbeiders van de Renkumse fabriek opgeroepen hun vacantie,
die vandaag zou beginnen, op te schorten. Spontaan bleek het personeel
hiertoe bereid, zodat in de directe voorziening van krantenpapier slechts
geringe vertraging zal ontstaan.
De verwoeste machine was 60 meter
lang en had een capaciteit van twee en
een halve ton papier per uur. De schade
loopt in de honderdduizenden guldens. Het
vwlies tengevolge van vertraging in de
productie is nog niet bij benadering vast
te stellen. Er zijn thans nog drie kranten
papiermachines in bedrijf.
De brand ontstond omstreeks kwart
voor twaalf tijdens reparatie-werkzaam
heden aan de mhchine, de P.M. 14. De
stilstand in het bedrijf, die iedere Zondag
intreedt, werd als altijd gebruikt voor het
reviseren van de machines. Tijdens las
werk, dat geheel volgens de voorschriften
onder toezicht van de brandweer werd
uitgevoerd, viel onverwacht een vonk in
het oliebad van de machine.
Het vuur bereikte direct het katoenvilt
dat door bijna de hele machine loopt. Dit
vilt een centimeter dik brandde als
een fakkel.
Drie bewustelozen
Een lid van de vrijwillige brandweer, de
heer M. v. d. Heuvel uit Velsen, die als
brandwacht aanwezig was, sprong in de
kelderruimte onder de machine om te red
den wat nog te redden viel. Hij raakte be
wusteloos door de sterke rookontwikke
ling. Twee brandweerlieden van de Velser
brandweer ondergingen later hetzelfde lot.
Zij werden in de verbandkamer van de
fabriek weer bijgebracht.
Het vuur greep razend snel om zich
heen en de brandweer van Velzen moest
met al het materiaal te hulp komen, daar
de bedrijfsbrandweer tegen de vuurzee
niet was opgewassen.
Later arriveerden ook de bedrijfsbrand
weer der Hoogovens te IJmuiden en de
brandweer uit Haarlem ter assistentie.
Deze laatste behoefde echter niet in te
grijpen, omdat op het ogenblik van aan
komst het ergste voorbij was.
Doordat een pomp op het terrein uitviel
en de brandhaard in een der oudste delen
van het fabriekscomplex woedde, was het
aanvankelijk zeer moeilijk het vuur te be
reiken. Later legde men slangen over de
daken der aangrenzende fabriekshallen,
zodat de vlammen tenslotte zowel van
boven als van onderen met 10 stralen kon
den worden bestreden. Mede dank zij een
overvloed aan blusslngswater uit het
Noordzeekanaal.-
Het dak van de P.M. 14-hal stortte voor
een groot gedeelte in. De brandweer heeft
de rest met haken neergehaald.
De schade wordt door verzekering ge-
het
Een zwaar karwei heeft de
Velser brandweer gisteren ge
had in de grote papierfabriek
i Van Gelder. Een hal met
een reusachtige machine, die
2% ton krantenpapier per uur
produceerde, brandde geheel
uit. Twaalf procent' van de Ne
derlandse productie van kran
tenpapier werd daardoor uit
geschakeld.
eind van een vacantieweek. Deze vacanti
die het gehele Velser bedrijf trof, leidde
isequenties van verschillende aard.
In de eerste plaats was het brandgevaar
verhoogd door de droogte van het vilt.
Een voordeel bestond uit de afwezigheid
van de rollen papier, die anders
gangen en bij de machine staan, ir
al afgeleverd waren. De brandwe
zich hierdoor beter bewegen.
Groot en wezenlijk nadeel ontstaat ech
ter doordat de gehele week niet is gefa
briceerd en er dus geen voor directe af
levering bestemde voorraad is. Deze is
ook overigens steeds klein, daar altijd on
middellijk wordt geëxpediëerd.
De Velser-pont heeft bij het vervoer var
de brandweerwagens, uit Velzen-Zuid er
uit Haarlem op zeer vlotte wijze geholpen.
Een grote file vacantiegangers, die aa
Zuidzijde van het pontveer wachtte,
dervond daardoor echter een zeer grote
vertraging.
Washington is op zijn hoede
Weer sabelgerinkel in roerig
Midden-Amerika
De toestand tussen de Midden-Ameri
kaanse staten Nicaragua en Costa Rica is
de laatste dagen zeer gespannen gewor
den. Vrijdagavond hebben ongeveer dui
zend man troepen, begeleid door een aan
tal gepantserde voertuigen en vliegtuigen,
een parade gehouden in Managua, de
hoofdstad van Nicaragua. Dit legertje is
Hier begon de brand.
Vlucht voor roden valt tegen
Het vuren is gestaakt
in Midden-Vietnam
Het vuren is gestaakt ln Midden-Viet-
ïam, Indo-China. Gisteravond om 7 uur
plaatselijke tijd werd de overeenkomst
het staken van het vuren (in Ge-
nève gesloten) van kracht. In Zuidelijk
ïam wordt het vuren op 11 Augus
tus gestaakt.
Intussen is in New Delhi de kleine
conferentie over Indo-China begonnen
tussen de landen die toezicht zullen hou
den op het bestand: India. Canada en
Polen. Binnen een week zal een afvaar
diging naar Indo-China worden gezon-
Blijkens de laatste berichten valt de
..vlucht uit Vietnam" bitter tegen. De
Fransen hadden verwacht, dat minsten:
100.000 Fransen en Vietnamezen Noord-
Vietnam zouden verlaten, vluchtend
In Hanoi wordt vernomen, dat Frank
rijk spoedig afstand zal doen van het
commando over het nationale. Vietna
mese leger De gehele militaire controle
over het gebied ten Zuiden van de 17de
breedtegraad wordt aan de Vietnamezen
overgedragen.
Nederlanders gewond bij
treinbotsing
In volle vaart zijn Zaterdag bij Inns-
Ibrück twee personentreinen op elkaar in
gereden. Twintig passagiers werden ge
wond, onder wie drie Nederlanders: de
heer en mevrouw Saat uit Tilburg en dr
Nakken. Geen hunner verkeert in levens-
gevaar.
daarna naar het grensgebied van Ni'
Costa Rica vertrokken en president
Somoza van Nicaragua gaf hem als richt-
Treedt niet uitdagend op,
slaat elke aanval af". In zijn afscheidsrede
tot de troepen beschuldigde hij Costa Rica
grensschendingen en het verschaffen
wapens aan huurlingen, om hem
zonen te vermoorden,
ze ontwikkeling is inmiddels in
Washington niet onopgemerkt gebleven
het Amerikaanse ministerie van Defensie
heeft bekend gemaakt. dat een zestal
Amerikaanse militaire vliegtuigen
beleefdheidsbezoek" aan de hoofdstad
Costa Rica. San José. brengen, dat drie
agen zal duren.
Waarnemers te Washington zijn
oordeel, dat de Amerikaanse regering
mee Nicaragua ondubbelzinnig te
wil geven, dat het geen onrust
van het Amerikaanse contingent zal
dulden. De minister van Buit. Zakei
Nicaragua, Sevilla Sacasa heeft Zaterdag
stel van Costa Rica om de inter-
Amerikaanse vredescommissie te laten be
middelen, van de hand gewezen De mi
nister was van oordeel, dat de moeilijk
heden door directe onderhandelingen kun
nen worden opgelost, indien beide rege
ringen van goeden wille zijn. De diplom;
tieke betrekkingen tussen beide landen
zijn nog niet verbroken.
Uitgeput in het ruim
Na vurige demonstraties van zijn landgenoten
en een fictieve aanklacht
KRACHTIG EN SNEL heeft de Britse politie Zaterdag ingegrepen in het
leven van de Poolse student Antoni Klimowicz (24 jaar), die in de
Poolse haven Gdynia aan boord was gegaan van het schip Jaroslaw Da-
browski en zich in het ruim had verborgen. Klimowicz vreesde het com
munisme en wilde als verstekeling naar het vrije Westen ontkomen. Even
wel: toen de Jaroslaw Dabrowski in Londen aankwam, was hij totaal
uitgeput wegens gebrek aan water en voedsel. In die toestand troffen Lon-
dense havenarbeiders hem aan, maar vóór zij de student op de kade konden
brengen, sprongen Poolse matrozen naar voren en sloten Klimowicz op.
En enige uren later vertrok het Poolse schip.
Gelukkig is hiermee deze geschiedenis
niet afgelopen. Tien snelle motorboten
van de Londense politie wisten de Jaros
law Dabrowski nabij Erlth, een plaatsje
aan de Theemsmonding, in te halen. Niet
minder dan 120 politiemannen gingen, on
der dekking van de torpedobootjager Ob
durate, aan boord, haalden Klimowicz uit
zijn cel en brachten hem aan land.
Poolse vluchtelingen in Engeland heb
ben feitelijk hun landgenoot gered. On
middellijk nadat bekend werd. dat aan
boord van de Jaroslaw Dabrowski een
Pool werd vastgehouden, begonnen de
verenigingen van Poolse vluchtelingen
demonstraties op touw te zetten. Ook zon
den zij een telegram aan premier Chur
chill. Een slimme Pool diende zelfs een
gefingeerde aanklacht in tegen Klimowicz
en gaf zo de Britse politie een reden, de
student van boord te halen. De kapitein
van de Jaroslaw Dabrowski kreeg aan
vankelijk bevel, met zijn gevangene voor
een Londens gerechtshof te verschijnen.
De kapitein vond het echter beter, het
anker te lichten
Toen greep de politie in. Zij bleef een
half uur aan boord van het Poolse schip.
Volgens betrouwbare bron weigerde de
kapitein alle medewerking en moesten de
agenten de celdeur, waarachter' Klimo
wicz zich bevond, inrammen. Enige uren
later vertrok het Poolse schip naar een
haven achter het IJzeren Gordijn. Aan
boord bevond zich dr Cort en zijn echtge-
het Amerikaanse dokters-echtpaar
dat asyl heeft gekregen in Tsjechoslowa-
kije. Aanvankelijk dacht men. dat de
politie-actie ten doel had, dr Cort van
boord te halen, maar zulks bleek niet het
geval te zijn.
Mendès-France voor de radio
In Marokko nieuwe incidenten, waarbij enige
doden en gewonden vielen
FRANSE PROBLEMEN IN NOORD AFRIKA
MENDèS-FRANCE is van zijn bezoek aan de bey van Tunis reeds
Parijs teruggekeerd. Voordat hij vertrok, heeft hij in Tunis zijn we
kelijkse radiopraatje gehouden. Hij zette uiteen, waarom het nodig was,
dat er tegen de terreur in Tunis moest worden opgetreden. Er moest een
einde worden gemaakt aan het gebrek aan wederzijdse samenwerking. De
hervormingsplannen geven Tunis volledige controle over de eigen binnen
landse aangelegenheden, maar Frankrijk behoudt zijn rechten op het ge
bied der buitenlandse politiek, de defensie en de economie.
De Fransen, aldus Mendès-France. heb
ben door hun diensten sinds twee gene
raties aan Tunis bewezen, het recht ver-
dit land te blijven wonen en
werken. Hjj hoopte, dat er geen nieuwe
explosies zouden komen, maar mochten
uitbarstingen voordoen, dan
zullen strenge sancties worden toege
past. In Parijs ziet men in het feit. dat
maarschalk Juin, die hem naar Tunis
vergezeld heeft, een nieuw bewijs van
zijn bekwaamheid. Niemand immers kan
er maarschalk Juin, voormalig resident
van Marokko, van verdenken, dat hij zal
instemmen met een plan, dat de rechten
en de toekomst der Fransen in gevaar
zal brengen.
De leider van de neo-Destoerpartij. die
in Frankrijk als balling vertoeft, gaf te
kennen, dat de hervormingsplannen van
Mendès-France de volledige onafhanke
lijkheid van Tunis in de hand zullen
werken. Onafhankelijkheid, aldus Bour-
guiba. blijft weliswaar het ideaal van het
Tunesische volk, doch de opmars naar
dit ideaal behoeft niet het karakter te
behouden van een worsteling tussen het
Tunesische en het Franse volk.
Inmiddels hebben zich in Marokko
weer incidenten voorgedaan, schietpar
tijen te Casablanca, waarbij een dode en
enige gewonden vielen. In Fez (Frans-
Marokko) werden bij demonstraties vier
Marokkaanse vrouwen en een kind onder
de voet gelopen en kwamen om het leven.
Toen een menigte, die zich op het ge
rucht over terugkeer van de verbannen
sultan voor het koninklijk paleis verza
meld had. een vijandige houding aannam,
moest de politie met traangasbommen
ingrijpen. Zoals bekend, werd sultan Sidi
Mohammed Ben Joessef vorige z<
door de Fransen afgezet en met zijn
vrouwelijk gevolg naar Madagascar
bannen. Hij had beloofd, zich gedurende
zijn ballingschap van alle politieke acti
viteit te zullen onthouden. Het bleek
gerucht te zijn, want naar van Franse
zijde werd verklaard, is er absoluut geen
sprake van, dat de sultan in zyn v
digheid zal worden hersteld.
Aan latere berichten over het bezoek
van Mendès-France aan Tunis ontlenen
wij nog. dat. in het algemeen de „her
vormingsplannen" bij de nationalisten ir
goede aarde gevallen zijn. De Bey zelf
gewaagde van „een grote feestdag
het land" en schonk Mendès-France
diamanten polshorloge.
Bijna 200 doden door
Perzische watersnood
Bij de overstromingen ln Perzië zijn
reeds 186 mensen verdronken en i
vreest dat dit aantal nog minstens
250 zal stijgen. De ramp Is het grootst
ln het gebied van Ghazvin, ongeveer 100
km ten Noordwesten van Teheran. Dui
zenden mensen zijn reeds dakloos.
Sinds Zaterdag worden zij nog door
twpe nieuwe gevaren bedreigd: dorst ei
Ook in India en communistisch Chini
heeft men nog steeds met ernstige over
stromingen te kampen.
DAT de vervingsactie. tussen 1 Oct.
1953 cn 10 April 1954 door de Staats
mijnen gevoerd, tot resultaat heeft ge
had, dat 1305 nieuwe werkkrachten, van
wie 1192 ondergronders. ln dienst kon
den worden genomen
DAT de burgemeester van Zierikzee
de uit 1464 daterende luidklok „Jan"
een der oudste klokken uit ons land
aan Almelo aanbood als dank voor wat
deze stad in de rampdagen voor Zierik
zee deed.
DAT in de Graatheide le Siltard enige
gevallen van de gevreesde konunenziekle
myxomatose zijn geconstateerd.
DAT de int. luchtvaartshow op het1
vliegveld Zuid-Limburg Zaterdag door
de staatssecretaris van Oorlog, mr F. J.
Kranenburg, is geopend, de Roemeense
kunstvlieger prins Cantacuzene stun:-
oefeningen demonstreerde en er 40.000
bezoekers waren.
DAT in de 's-Gravelandsepolder te
Schiedam bij een zeug en zes biggen van
de veehoudster L. varkenspest is gecon
stateerd.
DAT ln het vacantiehuie te Westerland
op het eiland Sylt kinderen van expogé's
7 weken heben doorgebracht, welke va
cantie hun door de Geschwister Scholl
Stiftung te Hamburg, direct na de bevrij
ding door Duitse expogé's opgericht, werd
aangeboden.
DAT het Italiaanse ss. San Falice, op
2 Juli bij een aanvaring op de Schelde
ernstig beschadigd, is gerepareeid en
gisteren uit Vlissingen naar Italië
trok.
DAT een groepje oudere kinderen
Engeland gaat op uitnodiging va;
Royal Air Force Escaping Society, welker
leden allen boven bezet gebied neerge
schoten piloten zijn, als dank voor de door
de ouders der kinderen tijdens de bezet
ting verleende hulp.
DAT ongeveer 150 deelnemers aan de
cursus van de Académie voor het i:
nationaal recht te Den Haag, die va
Juli tot 14 Aug. wordt gehouden, i
raadzaal van het Amsterdamse raadhuis
door loco-burgemeester mr F. H. C.
Wijck zijn ontvangen.
R.K. studen-
Canada. de V.S.,
Luxemburg, hou-
Brussel een int
Nederland, Oos-
Koninklijk gezin maakte
tocht op Deens jacht
De Nederlandse Koninklijke gasten heb
ben tezamen met hun Deense gastheren
een pleziervaart gemaakt op het konink
lijke jacht Danneborg en wel in het ge
bied van het eiland Als.
fr Vertegenwoordiger.'
tenbonden uit België.
Frankrijk, Engeland e
den tot 4 Augustus
congres. De bonden i
tenrijk. Duitsland, Portugal en Zwitser
land hebben waarnemers gezonden.
Zondag 15 Augustus wordt in Bergen op
Zoom de tiende jaarlijkse Maria-omme-
gang gehouden, waarbij mgr Baeten, da
bischop van Breda, een openluchtmis op-
Volgt Gehlen dr John op
Hoewel officieel nog niets is meege
deeld omtrent de opvolger van Dr John,
de verdwenen chef van de Westduitse
spionnagedienst, wordt nu in Berlijn ver
nomen. dat de gewezen luchtmacht-gene
raal Reinhold Gehlen ln de plaats van dr
John zal treden.
Intussen is de secretaresse van dr Wohl-
gemut in West-Berlijn teruggekeerd. De
poiitie onderwerpt haar thans aan een
verhoor. Zoals gemeld, zou dr Wohlgemut
oordelijk zijn voor de verdwijning
dr John.
Het Rijswijkse emigrantqngezin Boersma, bestaande uit vader, moeder
en elf kinderen, is Zaterdag per vliegtuig in Minneapolis (V.S.) aange
komen, waar het een huis met twintig kamers wachtte. De familie
Boersma kwam, zoals toet reeds meldden, Donderdag jl. met de Groote
Beer in New York aan. De reis werd voortgezet per vliegtuig van de
Northeastern Airlines. Nog nooit eerder had een Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij een gezin van 13 personen en een poes vervoerd. De
heer Boersma wordt hoofd van de controle-afdeling van de
Northwestern Auto Parts Cy te Minneapolis.
Amerika en de wereldspanning
Alle (geschikte) jongemannen
militaire opleiding
De aftredende Amerikaanse onderminis-
>r van Defensie. John Hannah, heeft op
zijn laatste persconferentie meegedeeld,
dat de regering-Eisenhower een plan heeft
goedgekeurd, dat beoogt, alle daartoe ge
schikte jongemannen een militaire oplei
ding te geven. Deze zal gevolgd worden
door verplichte dienst in een nieuwe re-
irve-organisatie.
Iedereen is het er over eens, aldus Han
nah, dat wij een doeltreffende reserve
moeten hebben, om te kunnen voldoen
de eisen, welke een oorlog met de
Sowjets stelt. „En dat is de enige oorlog
e van belang is".
Hannah voegde hieraan toe, dat het
euwe plan door het Congres moet wor
den goedgekeurd, vóórdat de geldigheids
duur van de huidige wet op de dienst
plicht, die op selectie is gebaseerd, in
April'a.s. afloopt.
Naar A.F.p. uit Washington verneemt,
overweegt de Amerikaanse legerleiding
een reorganisatie van de landstrijdkrach
ten. met het oog op een eventuele atoom
oorlog. Verscheidene plannen voor de op
richting van nieuwe eenheden, die kleiner
en bewcgelijker dan de huidige divisies
zijn. zullen, in de practijk worden be
proefd, bij oefeningen onder omstandig
heden, zoals deze zich bij een atoomoorlog
voordoen.
Hainan komt aan
Rusland
Communistisch China ls er mee ac-
coord gegaan, het strategisch zeer be
langrijke eiland Hainan in de Zuid-
chinese zee voor vijf-en-twintig jaar
aan Rusland af te staan. Zulks geschiedt
in ruil voor Russische schepen en oor
logsvliegtuigen, aldus meldt een natio
nalistisch Chinees nieuwsagentschap.
Dit agentschap, Ohinatone, voegt hier
«.an toe, dat dertig oorlogsschepen en
ongeveer 400 straalvliegtuigen bij de ruil
betrokken zijn.
Intussen heeft d« Poolse regering b(j
Amerika geprotesteerd tegen de aanval
door Amerikaanse vliegtuigen op twee
Poolse schepen in da wateren van Hai-
Mr Yamin teruggekeerd
Het lid der Indonesische delegatie,
minister mr Moh. Yamin. is Zaterdag
avond half negen per vliegtuig uit Dja
karta in Nederland teruggekeerd. Vo
rige week was hij naar Djakarta vertrok
ken. nadat de Indonesiërs, op het laatste
ogenblik medegedeeld hadden de met
Nederland tot stand gekomen overeen
komst niet te kunnen tekenen. Bij zjjn
terugkeer liet mr Yamin niets bijzon
ders los.
Mr Mohammed Yamin bij zijn
aankomst op Schiphol.
HET WEER IN EUROPA
i s
windstil
windstil
windstil
windstil
windstil
windstil
18 1
18 O
20 0
18 0.1
WEERBERICHT
Iets warmer
Het K.N.M.I. te De Bilt verwacht tot mor
genavond: In het Noorden
van het land aanvankelijk
nog vrij veel bewolking met
mogelijk hier en daar enige
regen en 'n krachtige Zuid
westelijke wind. Later over
al droog en vrij zonnig, met
een overwegend matige wind
tussen Zuid-West en ZuH. Iets hogere
temperaturen. (Opgemaakt hedenmorgen
te 10 uur).
ZON EN MAAN
Dinsdag: Zon op 5.03 u.. onder 20.28 u.
Maan op 10.30 uonder 21.33 u.
Op 6 Augustus E.K.
