71 Wat zal er komende zomer in Workoeta gebeuren? KAN IHIIT r~ Golf van depressie na het einde der populaire staking RU ROL Frankrijk stalt zijn export uit op fraaie postzegels ZATERDAG 29 MEI 1954 OPSTAND DER VERTRAPTEN (Slot) (Door Joseph Soholmer) OP DE DERDE stakingsdag wordt tegen de middag door *de „nadsiratel" plotseling bekend gemaakt, dat binnen enkele minuten op het plein voor het clubhuis een meeting zo wordt dit algemeen genoemd plaats vindt, waarop generaal Derewianko het woord zal voeren. Snel verzamelen zich meer dan duizend mensen om een kleine tafel, waar achter twee stoelen staan. De generaal komt met de kampcommandant, zonder verdere begeleiding. Hij is ongeveer 50 jaar, middelgroot, stevig, met een yolle grijzende kortgeknipte haardos en een intelligent, breed, Russisch gezicht. Hij draagt een elegante uniform, zijn gouden epauletten schitteren in de zon. Nog weten wij niet, dat hij gisteren op de stakers van schacht 29 heeft laten schieten. Het gemurmel van de gevangenen verstomt. De generaal houdt een naar inhoud zeer gewiekste rede in vaderlijke toon. Hij kent zijn „moesjiks". „In de afgelopen dagen hebben zich in enige kampen gebeurtenissen afgespeeld, wier uitwerking tegen de belangen van alle behoorlijke kameraden ingaat. Gewetenloze pro vocateurs hebben de werkwillige kameraden opgeruid het werk te wei geren en in staking te gaan. Daardoor ontstaat alleen onrust en nadelen voor de kampen. Jullie weet zelf het. beste hoe1 zeer kampleiding .zi,ch be?ft ingespannen nog inspant*- a dé toestand te verbeteren. Zij laat de slechte, oude barakken afbre ken en bouwt nieuwe, grotere en betere. Een nieuwe ambulance is al gebouwd. Grote nieuwe ziekenbarakken worden in gericht. Er is geen dystrophie en geen scheurbuik meer. In de stolowaja staat het brood op tafels. Jullie kunt ervan nemen zoveel je wilt, 'niemand behoeft meer honger te lijden. En dat is alleen pas een begin. Nog meer verbeteringen zullen volgen. De materiële welstand van ons vaderland neemt-zeer snel toe, ook in de kampen. De bedragen, die jullie voor werk betaald krijgt, zullen door de rege ring worden verhoogd. Het is onverstandig, dat jullie je door een paar opruiers en provocateurs hebt laten meeslepen het werk neer te leg gen. Daardoor verhinderen jullie de verbeteringen, die voor de mannen zul len worden geschapen. Ik weet, dat jul lie daaraan niet schuldig bent. Schuldig zijn die vijanden van ons volk de Sowjet-macht, die anderen hebben opgehitst. In de andere kampen heben deze in dividuen al hun rechtvaardige straf ge kregen. Hier zal dat ook gebeuren. Weest verstandig! Gaat morgen we/ werk! Berokkent je zelf geen moeilijkhe den! In alle andere mijnen is de zaak al ten einde. Het is zinloos voor jullie, door te gaan. „Wie wenst er Iets te zeggen?" Een van de gevangenen meldt zich. „U kunt", zegt de generaal, „alleen in eigen zaak spreken, alleen soonlijk". De gevangene zet zijn zaak uiteen De generaal antwoordt: „Schijf een verzoek schrift". De man antwoordt: „Ik heb in de afge lopen twee jaren al zeven verzoekschrif ten geschreven. Deze zijn of afgewezen of helemaal niet- beant woord". „Schrijf nog van daag een verzoek schrift aan mij per soonlijk! Ik zal een ogenblikkelijke be handeling bevelen". De gevangene zegt: „Spassibo" (Dank u wel). „Wie heeft nog wat te vragen?" zegt de generaal. Een Duitser meldt zich. „Waarom mo gen wij niet schrij- „Ik verwonder mij er over, dat u nog niet hebt geschreven. De regering heeft haar principiële toestem ming al gegeven". „Wanneer zullen wij naar huis terug keren?" ..Alle buitenlanders, ook de Duitsers, zul len in de komende maanden op transport naar hun land gaan. Ik denk, dat u voor eind Augustus al op transport bent- Heeft nog iemand vragen?" Niemand meldt zich meer. Het stakingscomité heeft of geen tijd gehad in de paar mi nuten tussen aankon diging en begin een spreker aan te wijzen, voor deze zonder twijfel met opzet zo- verlossend bijeen geroepen vergadering, 'of het heeft ei afgezien nog een man als spreker af te vaardigen, omdat het wist, dat n; atten van het werk in de andere mijnen, ook in schacht 6. de staking niet ïeer zou kunnen worden volgehouden. Dezelfde dag nog schrijft een deel var de Duitsers brieven naar huis. „De gene raal heeft het toch zelf toegestaan!" De brieven liggen drie maanden onge- :zen bij de censor en worden dan terug- Tegen eind Augustus zullen we allemaal weg naar huis zijn? Toen wij op reis gingen op 10 December 1953, negen Duit sers uit schacht 6, lieten wij nog 112 Duitse kameraden in het kamp achter. De laatste veertien van hen, daaronder stu denten van de Vrije Universiteit van Ber- van de Hogeschool voor Politiek de Technische Universiteit, zijn in het voorjaar'van 1953 gearresteerd en eind November in ons kamp binnengebracht. In het gehele gebied van Workoeta leven in dé regime-kampen thans nog ongeveer drieduizend Duitsers. En Workoeta is slechts één gebied. Wie weet precies, hoe veel dergelijke gebieden er in de Sowjet- Unie zijn? De gevangenen hebben tijdelijk opge houden naar de werkelijke mogelijkheden van succes te vragen. Zij zijn als het ware in een roes door hun staking. Een jaren lang opgekropte spanning ontlaadt zich. Voor alle deelnemers is deze staking de eerste daad van verzet, Iets ongehoords, dat niet eens in de droom mogelijk geacht. Degenen met iets meer inzicht vermoeden echter, dat deze actie nog geen zichtbaar resultaat zal opleveren. Het blijven van de stakers In het kamp .alleen al 50% van de ko- lendelving en bijna 80% van de houtverzorging ligt in de handen van het millioenen leger van dwangarbeiders.... gal de MGB-leiding de mogelijkheid, de actieve elementen van de staking op te sporen, te isoleren en te verwijderen, en algemene intimidatie-propaganda en. door het doen van beloften en uitstrooien van geruchten het moreel de stakers aan te tasten en de staking tenslotte door een gehele reeks maatrege len te wurgen. Uit deze belangrijkste organisatorische fouten bleek zonder twijfel duidelijk het k aan ervaring van de stakingslei dingen. Op andere punten hebben de ka ders van de verzetsgroepen verbazing wekkend goed werk gedaan en zo gezegd de vuurproef doorstaan. Vooral hebben de gebeurtenissen echter geleerd, dat en opstand van de gevangenen lp af zeer veel voorzichtiger geert, dan men eigenlijk had kunnen wachten. omdat door een reusachtig bloedbad alleen de voortgang van de pro ductie zou kunnen worden geschaad. Het einde van de staking komt met dezelfde spookachtige geruisloosheid als haar begin, 's Avonds bolderen de eersti beladen kolepwftgons van de nabij gele gen mijnen voorbij. De generaal Tieeft ge lijk, de andere mijnen werken weer. De stakers van schacht 6 begrijpen, dat zij aan de andere mijnen zijn gebonden. Al leen kunnen zij de staking niet voortzet- Onze veertiendaagse prijsvraag toon in de barakken van de stakers wor den gevoerd, wint de opvatting veld, dat de staking moet worden beëindigd. De ge vangenen zijn terneergeslagen. Er was i'n goede stemming voor de staking. Zij as zo populair! Een golf van depressie gaat door de ba rakken. Wat kan men nog doen om de zaak te redden? Niets, helemaal niets. Ieder denkt aan de 25 jaren gevangenis straf, die bijna allen hier als een vaste kregen toebedeeld, en die nu weer met dodelijke onverbiddelijkheid voor hen staan. De gevangenen liggen 's nachts op hun strozakken en denken: wat zou men toch kunnen doen? Als de volgende morgen om vijf uur het hoornsignaal voor „opstaan" klinkt, staan zij op en gaan naar het werk. Niemand blijft achter, het is alsof er nooit staking was. Was het slechts een mooie droom? Had het anders kunnen aflopen? De So- wjet-regering beschikt over het sterkste binnenlandse machtapparaat ter wereld: een leger, dat groter is dan elk ander, een veiligheidspolitie, over wier omvang nie mand iets weet, een militie en half-mili- taire formaties. Had de staking anders kunnen aflopen dan zonder wezenlijke concessies der regering? Nu is zij ten einde, de mijnen leveren weer kolen. De voorziening van Lenin grad is niet langer in gevaar. Wat blijft er van de hele actie hangen? Het belangrijkste resultaat is het feit, dat de staking kon plaatshebben. Zij heeft bij de gevangenen en bij de bevolking sterke weerklank gevonden. Twee maan den later werken in schacht 6, jonge stu denten van een mijnbouw-academie in Leningrad voor hun practicum. „Wij hoorden gauw, dat bij jullie werd gestaakt", vertellen zij. „Het wegblijven van de kolen was direct te merken. Bij ons zijn geen voorraden, er is alleen maar het plan. En iedereen weet hoe gevoelig De staking van Workoeta wordt spoe dig populair in Leningrad. Wat het trein personeel vertelt, wordt vlijtig verder ge colporteerd. Steeds meer bijzonderheden Huidgenezing ten. In de gesprekken, die op fluisterende worden bekend. De uit Leningrad afkom stige gevangenen krijgen na enige tijd voorzichtige vragen in de brieven van hun familie. De staking is de eerste zichtbare, ge sloten demonstratie tegen de regering, sindt. de opstand .van de matrozen van Kroonstad in 1921.- Zij heeft de nimbus de onaantastbaarheid van het sys teem vernield, want dit systeem is tastbaar, zodra zijn arbeidersklasse dezelfde methoden van de klassenstrijd gebruik maakt tegen de bovenste laag als toe de communisten in de „kapitalis tische" landen altijd opwekken! Meer nog: de industriële productie van de So- wjet-Unie is door het plan-systeem veel veel gevoeliger voor iedere storing, dan ieder ander economisch systeem. In de handen van het millioenenleger der dwangarbeiders ligt tenslotte de grond- stoffenindustrie (alleen al ongeveer 50 pet van de kolendelving en bijna 80 procent van de houtverzorging). Een staking, die niet alleen in Workoeta, doch alle gebie den van de MGB-kampen zou omvatten, zou inderdaad het gehele gebouw vi Sowjet-economie in zijn grondvesten doen wankelen. De voorwaarden voor een staking zijn onveranderd gebleven. De straffen van de gevangenen zijn niet verminderd, een al gemene amnestie is niet gevoled. Als voorheen leven de dwangarbeiders van Workoeta, evenals die in alle andere kampen van de Sowjet-Unie, achter prikkeldraad. Daarom zal de strijd voortgaan. Na be ëindiging van de staking zijn de illegale groepen er mee begonnen de gemaakte fouten te analyseren. Zij hebben uit de fouten geleerd en hun consequenties ge trokken. Begin Juni smolt in Workoeta de laatste sneeuw. Alleen in de zomer is het klimaat een bondgenoot van de gevangene. Alleen in de zomer kunnen zij staken. Wanneer zullen wij horen wat er In de 1954 in Workoeta is gebeurd? ze het nooit eens: ouderwets of modern. „Moet je die gedrochten zien, die ze nu beeld houwwerk noemen," vond moeder. „Geen handen en geen hals. Niets dan een dikke klomp." „Die overmatig' brede schou ders duiden juist kracht aan, moeder. Voelt u dat niet?" „Maar dat is onnatuurlijk. Ner gens zou je iemand met zulke schouders kunnen vinden." Lex zuchtte. .,Dat is symbolisch be doeld. Niets is gemakkelijker dan pre cies de natuur nabootsen. Maar dat is geen kunst! Werkelijke kunst spreekt in raadselen en geeft iets te denken!" Moeder schudde het hoofd. ..Die ideeën van tegenwoordig!" Ze opende de deur om met het blad vol kopjes te verdwijnen. Maar Lex liet haar niet gaan. „Die ideeën van tegenwoordig? En wie schimpte er laatst op niemand minder dan op Molière? Ver ouderd noemde U die. Altijd toevallig zo'n mannetje achter een boom. die alles heeft afgeluisterd (beweerde u toen). En dan komt die heel gedienstig het publiek alles uitleggen. Maar wij mo derne mensen Moeder viel hem in de rede. .,Ik weet. wat je zeggen wilt. Wij mensen van tegenwoordig willen ons niet alles laten voorkauwen. Wij willen zelf ..Nu dan?" De stem van Lex klonk triomfantelijk. „Maar het is heel iets anders. Bij zulke gekke steenklompen valt niet veel te denken." Lex keek zijn moeder medelijdend aan. ..Als U ook alles met twee maten yiJ WILDE wederom verdwijnen. Maar Lex versperde haar de weg. ,.Dat is flauw. Nu u ziet. dat u ver liest, gaat u weg." ..Verliest? Ik heb helemaal niet ver loren." ..Waarom blijft u dan niet?" „Omdat er nog steeds geen kabou tertjes bestaan, die het werk doen, Ik moet opschieten. Het is bijna negen „Eventjes nog", vleide Lex. En toen weer dogmatisch: „U bent het dus met mij eens, dat u op het toneel andere Een verhaal door ten Houte de Lange normen erkent dan vroeger?" Moeder knikte onwillig. ..En vindt u het gek. als wij de mu ziek uit uw tijd sentimenteel vinden?" Nu werd Moeder aanvallend. „Als je die jank-en-schreeuw-wijsjes van jullie er ook nog bij haalt...." LEX VOELDE, dat hij het gesprek in verkeerde banen had geleid. Hij bedacht zich. „Herinnert u zioh niet. dat oma be ledigd was. omdat u dat antieke bu reautje niet kon plaatsen? En dat u toen zei: ,.Ik zou je dankenZo'n tjokvol huis. waarin jc je niet kunt roeren." ,.Nu dan, moeder. Zo vinden wb ouderwetse schilderijen: tjok- en tjok volAlles uitgebeeld. Geen ruimte. waarin je weg kunt dromen." Moeder zette het blad met kopjes Niet alleen oom Karei tante Suze waren er die bewuste avond bi] ge vraagd, maar ook hun hele nageslacht. Ter opluiste ring van het verjaars-dlner had oom twee zelf gescho ten patrijzen laten bezorgen. neer. Ze had ineens alle tijd. „Wat valt er nu te dromen over die brute halen vanHoe heet hij ook al weer? En die andereWaar jij het altijd over hebtDie Prat. Je ziet nauwelijks wat zijn werk voorstelt. Alles wijst op een ontredderde geestes gesteldheid." Lex fronste de wenkbrauwen. „U bent hopeloos." Moeder trok zich deze aantijging geenszins aan. Snel ordende ze haar gedachten. Hij moest eens een lesje hebbendie domme Lex van haar! Domzo oud als hij was! Zelf zou ze eens voor schildertje Prat gaan spelen. Je had alleen een penseel nodig, een stukje bordpapier en verder een paar tubetjes verf. Rits- rats, liefst met je ogen dicht. ,.In trance", noemde je dat. Puntjes ston den er misschien ook grappig bij. Die Prat. waar Lex mee dweepte, was zelfs heel scheutig met zulke stippeltjes. De lijst moest natuurlijk met zorg worden gekozen. Dat vond ook de winkelier. „Voor al voor een Prat." zo zeide hij. „U hebt er toch geen haast mee?" .Juist wel. Morgen is het de ver jaardag van mijn zoon." De winkelier keek bedenkelijk, maar beloofde tenslotte: „Ik zal mijn uiter ste best doen." naar de voordeur en kwam terug met een krat. ..Of het hier goed bezorgd is," had volgens haar dc besteller laten vra gen." Een schilderij van Prat. „Van Prat"? Lex verslikte zich bijna in zijn kluif. „Wat een verjaarscadeau!" Zenuwachtig opende hij het pak. En in verrukking staarde hij toen naar die onversneden kleuren rood, geel en blauw. „Maar MoederHet is werkelijk geweldig!" Hij haalde oma's portret van de wand en hing er zijn nieuw verworven geschenk voor in de plaats. •Een blos bekroop zijn wangen, ter wijl hij zwijgend het schilderij be wonderde. Tante Suze liet echter een spot lach horen. „Is dat r die Prat, waar ieder een het over heeft? Ik kan er het moois niet Zij bevond zich terstond in een vij andelijk kamp. De hele jeugd kantte zich tegen haar. Ook oom Karei schaarde zich aan gene zijde. „Praat niet over dingen, waar jc geen verstand van hebt." Ze gevierend keek hij om zich heen. Hij was gelukkig iemand, die met zijn tyd wist mee te gaan. „Dus jij vindt het ook mooi?" On gelovig staarde tante Suae haar zuster aan. „Want anders had je het toch ze ker niet gekocht." Moeder zocht naar woorden. „Jij vindt het zelf ook mooi, hè moeder?" herhaalde Lex. „Want tegen je overtuiging had je er toch zeker niet zoveel geld voor uitgegeven. Zelfs niet om mij een plezier te doen Er volgde een pijnlijke stilte WELKE HOUDING MOEST MOE DER AANNEMEN? DHJE PRIJZEN staande vraag laten wij weer aan onze lezers over. Oplossingen in te zenden aan onze redactie, tot Woensdag 2 Juni, eerste post. Er zijn ook nu drie prijzen: f 10.-, f 5.- en f 2.50! Voor de philatelisten 'Y'ERLEDEN JAAR begon Frankrijk een serie zegels, die propaganda moesten maken voor al de typische Fran se producten, die het een wereldnaam bezorgden. Een export-stimulans reeks, zoals ze met een mooie term aangekondigd werd. Die eerste zegel-uitgifte in deze serie konden wc toen voor U afbeelden, n 1. die. gewijd aan de haute-couture. Namen als Fath en Dior, aan de Franse mode verbonden, betekenen zoveel, dat dure modeshows, door hen geleid, in het bui tenland de belangstellende dames even zeer trekken, als voor de sportliefheb bers een interland-wedstrijd. Om be'de soorten plaatsbewijzen werden veld slagen geleverd! Thans wordt deze seite voortgezet met een vijftal nieuwe zegels- Afb. 1 gewijd aan de beroemde Frinse gobelin-kunst- Het oude kasteel op de achtergrond onderstreept, dat van de vroegste tijden af, het Franse gobelin al in trek was. Afb. 2 wijst op de Franse kunstuitgaven, en bindwerken. Wij ken nen de meeste Franse romans in de slap pe ingenaaide uitgaven, minder bekend zijn juist de prachtig gebonden luxe edities, waarin de Franse uitgevers en boekbinders ware meesters zijn- Afb. 3 brengt de Franse porselein en aardewerk prestaties naar voren: sierlijke kelken, glazen en karaffen, naast exquis servies goed. Afb- 4: zilversmeedkunst en sie raden. armbanden, colliers, en clips, en Van de toestanden In de kampen krijgt men De slachtoffers in deze kampen zijn niet alleen, enigermate een beeld, wanneer men weet dat Velen hebben vrouw en kinderen b(j stch. het sterftecijfer er ruim 129ó is. Dit betekent hetgeen de ellende nog vergroot. Want deze dat na acht Jaar de oorspronkelijke bevolking vrouwen en kinderen staan aan dezelfde on- van de kampen is uitgestorven en geleidelijk menselijke behandeling bloot als de mannen, is vervangen door nieuwe slachtoffers. En Ook zij teren weg door volstrekt onvoldoende men dient dan wel te beseffen, dat die b?vol- voedsel, ook zij moeten hun kleren dragen tot WIJ GOEDWILLENDE MENSEN ZULLEN INTERNATIONAAL MOETEN king 14 millioen mensen omvat. Elke acht Jaar deze hun van het lichaam vallen, ook zij t?n slotte afb. 5. de hoogste waarde van deze serie, n-1- 75 frs, gewijd aan mis schien wel de meest bekende Franse luxe export: de parfums' Wie denkt aan al iiiiiiiiiiiiiiuiiiii door iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijk G. J. Peelen de schone namen, waaronder dit geurig reukwerk de damesharten sneller doet kloppen: rêve d'amour. soir de Paris, fleur de nuit. rêve au soleil, enz-, zal deze ereplaats in de serie, gereserveerd voor de parfums, wel verdiend vinden. niet opthouden. Allereerst afb. 6 van UgandaTanganyika, waar koningin Elizabeth de machtige stuwdam van Owen-falls, afgebeeld op dit zegel, in werking stelde. Daarna volgde Aden. be langrijk Brits steunpunt, bij de ingang van de Rode Zee, belangrijk voor de scheepvaart, envoor de olie! (afb. 7). Vervolgens, afb- 8, Malta, dat -reeds bij een vorig bezoek, toen prinses Elizabeth haar man daar kwam bezpeken, die op vlootmanoeuvre in Malta gestationneerd was, een serie aan Elizabeth wijdde- Israël houdt vast aan de tot traditie ge worden gewoonte, om jaarlijks op dc dag van dc proclamatie van de zelfstandige staat Israël, een herdenkingsserie uit te geven. Thans voor de 6e maal! Op afb- 9 zien we de brug over de Jorda^n in Gesher, omlijst door narcissen en op afb- 10 de ruïne van Yehlam. in het Westelijk deel van Galilea- Deze zegels zijn ook van belang voor de vele Wie Huygcns, Rotgans. Simon van Beaumont en andere schrijvers en dich ters uit vorige eeuwen er op naleest, be seft. hoe Frankrijk al sinds mensen heugenis op dit terrein een naam had, tot ergernis van de mannen, die deels misschien uit zedelijke overwegingen, maar deels waarschijnlijk ook om de financiële offers, die deze ..franse mode kraam" van hen vroeg, in proza en poëzie tegen deze reukoffers opkwamen. ,.Ze kocht den winkel leeg van Maitre Jean Lafleur; Grand perruquier royal en geu rig parfumeur" (Lucas Rotgans in „Boerekermis"). Deze „luxe-serie" kwam juist uit op de dag dat Dien Bien Phoe viel! Het Engelse Koningspaar is intussen van zijn wereldreis teruggekeerd in het vader land. De zegels van de verschillende etappen van hun reis komen binnen. We hebben U heel de reis per postzegel mee laten leven, en willen U de laatste ook beeldverzamelaars, die bloemen als htm onderwerp kozen. Zy zullen ook met vreugde een grote bloemenserie van Ifnl begroeten, een Spaanse kolonie, meer een enclave, aan de ZuidwestzUde van Frans Marokko. In afb. 11 en 12 geven we een paar voorbeelden uit deze mooie reeks* van bloeiende cacteeën. Voor hen. die leiding zoeken bU de op zet van hun bloemenverzameling, kan ik thans een goede handleiding noemen. Vaak werd mij er om gevraagd door lezers, die ik toen nog teleur moest stel len. Maar nu verscheen in Oostenrijk een uitstekende gids: Tiere, Blumen, Trach ten, dat uw postzegelhandelaar of boek handelaar U zal kunnen leveren. Zoals de titel al zegt, is het een gecombineerde uitgave voor: dieren, bloemen en kleder drachten Alle zegels met deze motieven worden uitvoerig besproken en afge beeld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1954 | | pagina 9