De laatste illusies verdwenen
als sneeuw voor de zon
't Verhaal van een Russisch kamp
in het Poolgebied
Werk landarbeidersbond
begint nu pas goed
Spiegel der Nederlandse poëzie
5
MAANDAG 2G APRIL 1954
OPSTAND DER VERTRAPTEN (I)
Door Joseph Scholmer
IN DE DRIE-EN-EEN-HALF JAAR, die ik, van Juni. 1950 tot December
1953, als gast in de Sowjet-Unie heb doorgebracht, heb ik de meest
onwaarschijnlijke dingen beleefd. Dat ik echter in het „vaderland aller ar
beiders" een staking zou beleven, een echte, volgroeide staking, waarbij
duizenden mensen waren betrokken, een staking met stakingsleuzen, sta-
kings-comité's, manifesten en natuurlijk ook onderkruipers, dat heb ik in
mijn stoutste fantasieën niet durven dromen. Deze staking zag ik niet in j
Mpskou en niet in Leningrad, niet in de staalindustrie van het Donets- en 1
Donbekken, niet in de electrische centrales van Dnjepropetrowsk, maar bij I
de armsten der armen, bij de erbarmelijke, volkomen rechteloze arbeids-
slaven in de zogenaamde correctiekampen in het gebied boven de Noord- i
poolcirkel.
fornuis niet uitgaat. Dat Is alles. Zo zit
ik in mijn hoekje. Het is warm. Buiten
loeit de „poerka", de sneeuwstorm van
het Poolgebied, die vele keren heftiger is,
dan de ergste sneeuwstorm in de films
over Alaska. Ik lees Tolstoi's novelle:
„De dood van Iwan Iljitsj", die ik uit de
kampbibliotheek heb veroverd. Mijn
vriend Heinrich bezoekt me. We zetten
groesinische thee. waarvan een pakje van
25 gram op de zwarte markt in het kamp
4 roebel kost. (De thee komt uit het laza
ret).
JIJN BARAK draagt het nummer 59.
Deze is ongeveer 30 meter lang, 7 me
ter breed, en in het midden 4.50 meter
hoog. Het bouwsysteem is simpel: een
rij dikke palen worden in de toendra
bodem geramd, verbindingslatten worden
eraan gespijkerd, die van binnen en van
buiten met planken worden betimmerd.
De ruimte ertussen wordt met kolenslak-
ken gevuld. De zaak met leem besmeerd.
In de winter wordt langs de buitenwand
een sneeuwmuur van een halve meter
dikte gebouwd, die alleen de kleine ven
sters vrij laat.
De bewoner van de barak komt eerst
door een deur In een soort portaal van
ongeveer 2x2 meter, dan door een twee
de deur in de gang, die 7 meter lang en
1.20 breed is. Vooraan links is een was-
van ongeveer 3x3 meter. Hier staat
Demiwalnik, een wasbekken met twee
wasgelegenheden. Twee vaten met koud,
één met heet water. In de gang links ach-
in is de ingang naar het drooghok, de
soesjilka. Vanuit de gang leidt een deur
de „palata", de slaap- en woon
ruimte van de barak. Langs de wanden
houten britsen, twee boven elkaar, die
strozakken zijn belegd. De slaap
plaatsen zijn ongeveer 80 cm breed. Twee
Joseph Scholmer
Joseph Scholmer studeerde in
Bonn en Bazel medicijnen en was
van 1940 tot 1944 werkzaam aan
het Instituut voor Roentgenologic
en Radiologie van de universiteit
Het feit dat hij sinds Januari
1933 bijna onafgebroken met ille
gale verzetsgroepen in verbinding
stond, leidde in 1944 tot zijn ar
restatie door de Gestapo.
In 1945 werd hij tewerkgesteld
bij het Departement voor Volks
gezondheid van de Sowjetzone.
De maatregelen van de Russische
autoriteiten ondermijnden weldra
het idealisme van Scholmer; even
als zijn superieur werd ook hij in
April 1949 gearresteerd en als
„spion" tot 25 jaar dwangarbeid
veroordeeld.
In Juli 1950 werd hy naar Wor.
koeta gebracht, waar hij tot De
cember 1953 verbleef.
In Januari kwam hij na een reis
van zes weken in Fuerstenwalde
bij Oost-Berlijn terug, stapte in de
S-Bahn en reed naar West-Berlijn.
Scholmer schrijft op het ogen
blik een boek over Workoeta, dat
in de herfst bij een uitgever tn
Londen zal verschijnen.
Het verhaal van Scholmer, dal
we van vandaag af publiceren, is
sober, maar aangrijpend en spreekt
Belgisch ereteken voor
twee Ned. ministers
ts.or.in-s Boudewijn van België heeft
de Nederlandse vice-minister-president
en minister van Bmnenlandce Zaken,
prof dr L. J. M- Beel, en de minister
van Uniezaken en Overzeese Rijksdelen,
prof. dr W. J. A. Kernkamp, onderschei
den- Zij ontvingen beiden het grootkruis
in de orde van de Kroon-
De ambassadeur ven België m Den
Haae. de heer t,- Graeffe. heeft Zaterdag
•n zijn residentie, in tegenwoordigheid
van de minister zonder portefeuille, mr
J M A H. Luns en de staf der Belgische
ambassade, hiervan mededeling gedaan
en de versierselen aan de ministers Beel
en Kernkamp uitgereikt-
De heer Graeffe herinnerde eraan dat
-e vorige Belgische regering, die zo lang
en zo vruchtbaar met de Nederlandse
regering heeft samengewerkt, voor haar
heengaan nog een kenteken en een er
kenning van die vruchtbare samenwer
king in de laatste jaren heeft willen
zaam vliegende tweedekkers, door de
soldaten in de jongste oorlog „naai
machines" genoemd, die systematisch
kwadraat na kwadraat op de kaart naar
onraad afzoeken.
De enige bewoners van de toendra,
de „Komi's", een aan de Samojeden ver
wante stam. ontvangen voor iedere vluch
teling, die zij in de handen van de militie
spelen, een premie per hoofd, die vele I Jn Rotterdam arriveerde Zaterdagmid-
malen hoger is dan hun jaarinkomen.|dag hpt 086 brmetende m.s. Seven
Seas van een Panamese rederij. Het schip
dat uit Bremerhaven was vertrokken met
migranten met bestemming
Canada, is gecharterd door de Intergou-
Europese
Ned. emigranten naar
Canada met Panamees schip
Drama uit het
ijzige Siberië
Desondanks worden ieder jai
matig pogingen tot ontvluchting onder- Ij
nomen en evenzo regelmatig worden de
vluchtelingen in het kamp teruggebracht 1
t zij zijn ontvlucht. Daar wordt j t-ana -
tin vluchtweg eereronstrueerd.vernementeie
geheel volgeboekt kon krijgen,
"dei werd voor 175 Nederlandse emigranten
zij passage geboekt. De Nederlanders hebben
Quebec zal aankomen.
Ik reisde niet uit vrije wil naar de
Sowjet-Unie. Mijn reisbureau was niet
de Intourist, maar de M.G.B. (Minis-
terstwo Gosoedarstweno Besparnosti)
het Ministerie voor Staatsveiligheid. Rei
zen hiermede is spotgoedkoop. Ik ben vele
duizenden kilometers gereisd zonder een
cent te betalen. Wie de Sowjet-Unie wer
kelijk wil leren kennen, zou zijn reis al
leen door het M.G.B. en. niet door Intou
rist moeten laten arrangeren, die haar
gasten nooit anders dan hetzelfde een
tonige traject LeningradMoskouSta
lingrad en de Krim laat zien.
Toen ik in Workoeta, op de 68ste breed
tegraad aankwam, koesterde ik nog en
kele Europese Illusies. Ik ben dokter,
dacht ik, dus zullen ze me wel als.dokter
laten werken. Maar ik had me vergist.
Bij het eerste onderzoek, kneep de vrou
welijke chef van de doktersafdeling, de
arts-„majoorse" Trofimowitsj, in de spie
ren van mijn achterwerk. Haar diagnose
luidde: geschikt voor de middelste ar-
belds-categorle. Ik had me de begroeting
door een Russische collega wel wat an
ders voorgesteld.
T^EN dag later stond ik aan de Ulitsa
Leningradskaja in Workoeta, met een
houweel in de hand en de verplichting
dagelijks 1L£ kubieke meter leem los te
wrikken. Ik heb op de universiteit niet
geleerd een houweel te hanteren, even
min een persluchthamer te gebruiken,
die langzaam aan mijn handgewrichten
begon te ruïneren. Ik heb het aan mijn
hart, nogal erg zelfs. Ik weet dat even
zeer, als Trofimowitsj het niet weet, want
zij heeft in haar leven nooit veel over
hartkwalen geleerd. In mijn, voeten is
zoveel water, dat ik in de ambulance niet
uit mijn vilten laarzen kan komen, wan
neer ik Trofimowitsj mijn voeten wil
tonen.
„Nje nada", niet nodig, zegt zij. „Iditje
na rabotoe". „Ga aan het werk". Meer
weet zij niet van de medische weten
schap. Langzaam dringt het tot me door,
dat ik hier met mijn zieke hart spoedig
zal creperen, precies zoals mijn rechter
van onderzoek, de heer Pachanow, het
me in Berlijn in ons laatste onderhoud
heeft voorspeld. Hij trok toen met zijn
korte, rechte wijsvinger een grote boog
op de kaart over de Noordkust van het
Aziatische Rusland, die van Workoeta
ongeveer tot Sachalin loopt en zei: „Hier
ergens zult U worden vernietigd".
Gestolen som van f 600
op vuilnishoop
Vrouw uit Winschoten gearresteerd
Een veehandelaar uit Drachten maakte
vorige week in een café te Groningen
kennis met een vrouw uit Winschoten.
Het tweetal dronk een borreltje en reisde
later met een bus naar Peize in Drente,
waar de eenzaamheid werd gezocht. Toen
de man 's avonds in zijn woonplaats te
rugkeerde. was hij omstreeks 1200 kwijt.
Onmiddellijk waarschuwde hij de politie.
Later ontving de politie een telefoontje
van een buschauffeur uit Hoogezand-Sap-
permeer. Deze had een vrouwelijke pas
sagier vervoerd, die bij hem had ge
ïnformeerd of in de bus een bedrag van
600 was gevonden.
De' aandacht werd daardoor gevestigd
op de in Winschoten woonachtige 30-ja-
rige G. H.H., die enkele dagen tevoren
haar man en vijf kinderen had verlaten.
Er werd een bezoek gebracht aan de
woning van de vrouw, die op dat moment
Juist van haar uitstapje terugkeerde. Zij
bekende bij Peize een groot bedrag uit de
portefeuille van de veehandelaar te heb
ben gehaald. De man zou haar bovendien
een bedrag hebben geschonken. De vrouw
bleek bij fouillering omstreeks ƒ650 bij
zich te hebben. Bij de busonderneming te
HoogezandSappemeer werden tussen
een hoeveelheid veegsel, uit de bussen af
komstig, nog zes biljetten van 100 ge
vonden.
De vrouw is in arrest gesteld.
Advertentie
LIKDOORNS
'ET gaat
kachels geven vc'-doende warmte. Drie
slechter en slechter en rafels, eromheen stoelen of krukken.
mijn gevangen-Twintig kleine kastjes, waarin de 80 be-j
schap in zicht, lang voor afloop van de!woners hun suiker, margarine en jam
mij opgelegde 25 jaar. Er moet iets ge- bewaren. De wanden zijn geel gekalkt,
beuren. Ik ga daarom vastbesloten naar de britsen met carbolineum gebeitst. Uit
de chirurg en klaag over pijn in de breuk een luidspreker klinken de uitzendingen
in mijn linker lies. j van radio Moskou.
Breuken zijn in het kamp buitengewoon: Het personeel van de barak: een chef,
waardevol. Wanneer een gevangene er ik als stoker voor de dag. een ander als
werkelijk slecht aan toe is. zoals ik op dit stoker voor de nacht en een gevangene
ogenblik, kan hij zich laten opereren. Niet j voor het sjouwen van kolen en water,
alle twee tegelijk indien hij het gefukIedere tweede dag wordt de grond ge-
zou hebben aan twee breuken te lijden, schrobd. Een keer per maand worden de
eerst de ene met vier weken rust in planken van de britsen ter gestrijding
de ziekenbarak, dan zo nodig de tweede.van de luizen in heet water uitgekookt.
dan hun vluchtweg gereconstrueerd.. „«..„i-.ti. v.*«
Vroeger werden de vluchtelingen al. al- |lendverhuizing Daar dere organisatie het
gemeen afschrikwekkend voorbeeld dood-|schiP
geschoten en lagen enkele dagen
poort van het kamp. Nu worde.. SB. -
„slechts" halfdood geslagen. 7-ich Zaterdagmiddag te Rotterd;
Van alle gevangenen, die in de tijd. i scheept. Verwacht wordt, dat de Seven
dat ik in Workoeta was, zijn ontvlucht isjSeai
alleen een Fin niet in ons kamp terugge- j
bracht. Maar ook van hem weet niemand j
zeker, of hij in zijn vaderland is aange-
komen.
In ons kamp leven de leden van 37 na- I
ties. Ongeveer de heift van de kamp-
bevolking wordt gevormd door Oekrai-1
ners, het merendeel van hen stamt uit i
de vroegere Poolse, vóór 1918 Oostenrijk-
Westelijke Oeki-aine. Dan komen de
Spontane jubileumsamenkomst
Het is mogelijk er nog 15.000 leden
bij te krijgen
D
(Van onze sociale redacteur)
E DANKBAARHEID van de Christelijke landarbeiders voor het werk
hunner organisatie uitte zich bij de grote jubileumsaYnenkomst in
„Tivoli" te Utrecht spontaan. Per trein en bus waren uit alle hoeken van
het land de afdelingsbestuurders naar Utrecht gekomen, om het feest van
hun bond mee te vieren. „Tivoli" was tot alle hoeken gevuld. En er was
toch heus geen aantrekkelijk programma.
C.N.V.. het Christelijk Arbeids-Secreta
riaat. Dat slaagde r.le-t. want hef kwam
De Utr. Christelijke Muziekvereniging
.De Bazuin" Speelde slechts enkele vrije
nummers. Maar verder was er de samen
zang en luisterde de schare naar vier
redevoeringen. Er viel geen enkele wan
klank in dit samenzijn van 2000 stoere,
gebruinde kerels van hef land.
Vier sprekers waren er.
Allereerst voorzitter P Stokman, die
nadrukkelijk op wees. dat "het on
juist is. te meren, dat de Chris'elijke
akbeweging geboren is uit de bestaan-
e maatschappelijke teger.stellirren. De
aanleiding was. dat werd beseft dat
ook op land- en tuinbouwgebied de sr-
belders tot de overtuig:-? kwamen, dat
Gods Woord betekenis heeft, ook voor
het sociaal-economisch leven.
De tweede spreker was de C N.V.-voor
zitter M. Ruppert. die er altijd trots op.
dankbaar voor is. dat hii lid is en
voorzitter was van de N CL B Hij her
innerde er aan, dat het op de dag af 53
jaar geleden was. dait voor de eerste
maal een Christelijke Landarbeidersbond
erd' gesticht door de voorloper van het
Litauers, die ongeveer 20 proi
kampbevolking vormen, dan de Letten,
Esten. Russen, Duitsers en Joden. Dan
Kaukasiërs, Polen. Hongaren,
Roemenen, de centraal-aziatische volken.
Chinezen, Koreanen en Japanners, En
een Amerikaans staatsburger, Rus van
geboorte, die op driejarige leeftijd metTTET is var. groot behang, dat de ge-
zijn ouders naar de Verenigde Staten was, AJ- schoolde dic'-.'.er en criticus Victor E.
geëmigreerd, met 45 jaar als communist i van Vriesland zijn door de oorlog onder-
de lucht van Amerika niet vrijheidlievend broken v. hei verzamelen van Neoer-
genoeg vond. naar Rusland terugkeerdela.-.dsc gedichten to; een „spiegel van
en spoedig daarop wegens „propaganda poëzie". in de na-oorlogse jaren heeft
kapitalisme" tot tien jaar werd j voortgecet.
lordeeld.
-
een dag later stond ik met een houweel in de hand.
T~JE DUITSERS zijn met
■*-* 120 man sterke groep
digd. De jongste van hen is 17 ja;
oudste 78 jaar. Politiek zijn allé schake-
ngen aanwezig: ex-communisten zoals
Franz Gribowski. eens lid van het partij
bestuur van de IC.P.D., vroegere sociaal
democraten zoals Hoch. de plaatsvervan
gende leider van de volkspolitie van Sak-
op de rechtervleugel de leider van
.fdeling Engeland-Amerika in het
Rijksluchtvaartministcrie, var. Dewitz;
nationaal-socialisten, die tot 1950 in Bu-
chenwald waren geïnterneerd en daarna
met een vonnis van 25 jaar strafkamp
naar Workoeta werden getransporteerd,
twee tot levenslange gevangenisstraf ver
oordeelde SiS. mannen uit het proces
tegen de bewakers van het vroegere
Het hiaat, ontstaan tussen de verschij-
oir.? van het eerste en het tweede deel
en ongevee: wr7_am<ii,ngi jS m[n of
rtegenwoor- I ,recr overb-.jpdi dtK)rdat in ,947 een
tweede druk van het eerste deel ver
scheer.. Dat e:-rste deel geeft een ruim
beeld var. de Nederlandse verskunst,
.opende van de oudste ons 'bekende dich
ters ',ot die, welke in 1910. hadden ge
debuteerd.
In zijn toelichting 'bij het tweede, nu
ook verschenen deel, z:gt Victor van
Vriesland o m.: „Het belangrijkste in de
verandering van de maatstaf in het hier
achter volgende deel is, dat niet meer
uitsluitend het jaartal van het debuut
heeft beslist over de indeling van wie
nog niet of niet meer zouden worden
opgenomen. Het criterium werd 4nt
I welke generatie iemand
worden
centratiekamp Sachsenhausen. gerekend. D:t begrip generatie kor. meest-
Voor de Duitsers is het leven in het I al worden gevonden in de leeftijd
kamp moeilijk. Zij hebben geen mate-auteur, maar soms weer
riële ondersteuning en bij hen ontbreekt
de moreel zo oneindig belangrijke factor
van de postverbinding; voor hun gezinnen
zijn zij practisch gestorv
in de tijd
sn het d-buut".
Hierdoor heeft zich de censtandigheid
oorgedaan. dat enkele zeer jong debu-
:rende dichters (b.v. Van Hattum er.
Hun lichamelijke conditie is zwakker Gerrit Achterberg) dié bij strakke tijds-
dan die van de meeste anderen. Zij zijn indeling dus in dit tweede deel behoor-
vaak niet aan de zware lichamelijke ar- den te worden opgenomen, toch „be-
beid gewend. Bovendien is de koers van waard" bleven voor d:el III, dat binnen-
de kampleiding anti-Duits: zij zijn enkort zal verschijnen en dat poëzie zal
blijven de „fascisten". 1 bevatten udt de jaren r.a 1940.
mesjes. Een nieuw vl
:ORN. neemt <1e pUr
Itplckken en ekstero,
jelen met wort
flesje NÓXACORN
middel ven f. 1.35
Het seizoen voor breuk-operaties ligt
de koude maanden December, Januari en
Februari. Trofimowitsj weet natuurlijk
waarom en zij heeft breuk-operaties ver
boden. In mijn geval zegt de chirurg, de
dikke Lewtsjenko, haar evenwel, dat er
levensgevaar is en ik direct moet worden
geopereerd.
Op de negende dag na de operatie wil
Trofimowitsj me weer aan het werk stu
ren. Maar Lewtsjenko redt mij: „Het is
een bevel van de „sanodjel", (de centrale
afdeling van Workoeta). dat de patiënten
na breuk-operaties vier weken moeten
liggen".
De hele maand December lig ik bij
Lewtsjenko en heb tijd over mijn toestand
na te denken. Af en toe sta ik 's morgens
vroeg voor het raam wanneer om zes uur
de brigades door de poort van het kamp
naar hun werk trekken. Voor het venster
hangt een thermometer. Deze wijst af
wisselend, 35, 40, 38. 42 en 46 graden onder
nul. Vaak Is er sneeuwstorm. In deze
weken rijpt mijn besluit, dat ik „soesjil-
tsjik" in het kamp wil worden.
TTET is niet zo eenvoudig, soesjiltsjik,
dat wil zeggen stoker voor het for
nuis in de droogkamer, de soesjilka, die
in iedere barak is. te worden. Alleen in
validen krijgen dergelijke baantjes. En
het duurt een half jaar tot ook ik inva
lide ben. Tot het zover was. werkte ik
in de houtzagerij en sjouwde boomstam
men van iedere omvang. Ik zou ook nooit
invalide zijn geworden dat zou mijn
lieftallige collega Trofimowitsj zeker heb
ben verhinderd. wanneer niet een ma
joor uit de „sanodjel" voorzitter zou zijn
geweest van de commissie, die eens per
half jaar voor de herkeuring van de ge
vangenen komt. Ik had toen al een bloed
druk van 210 Hg mm. Dat is al he** wat
en ik mag nu wel b«-i:ennex, dat ik dit
resultaat kunstmatig heb opgewekt. Waar
voor heb ik tenslotte zes jaar medicijnen
gestudeerd? De majoor verklaarde me
dus invalide en Ik werd soesjiltsjik.
Een soesjiltsjik heeft een rustige, aan
gename werkkring. Zijn leven is een
voudig en er is gelegenheid tot nadenken
te pver. Hij heeft niets anders te doen,
dan er op te letten, dat het vuur in zijn
fTNS KAMP, het kamp van schacht 6,
telt 64 van dergelijke barakken, waar
van ongeveer twee-derde woonbarakken
zijn. De overige herbergen de saniteits-
afdeling, de kleermakerij en de schoen
makerij. het levensmiddelendepöt, de
keuken met eetzaal, de bureaux van de
kampcommandant, het arbeidsbureau,
het magazijn en de bunker. Verder het
zogenaamde „restaurant", waar men voor
zijn eigen geld borsjtsj, koolsoep of Sjitsji,
griesmeelpap met olie enz. kan eten, en
de „club", waarin af en toe „voor het va
derland waardevolle films" worden ver-
Ieder kamp is omringd door een prik
keldraadomheining, die ongeveer drie en
een halve meter hoog is. Langs de bin
nenkant van deze versperring loopt een
zapretnje zone, verboden zone, von on
geveer 6 meter breed. Wie deze zone be
treedt, wordt uit de het kamp omringen
de wachttorens beschoten. In het prik
keldraad zijn explosiepatronen inge
bouwd. De torens staan telefonisch met
elkaar in verbinding en een electrisch
alarm-systeem verbindt de wachttorens
weer met de commando-post. Op afstan
den van 10 tot 13 meter zijn sterke schijn
werpers opgesteld, die tijdens de duister,
j nis prikkeldraad en de „zone des doods"
I klaarhelder verlichten. Buiten het kamp
lopen parallel met het prikkeldraad lange
stalen trossen, die als leidraad voor de
politiehonden dienen. Wanneer er alarm
wordt gegeven, bijvoorbeeld bij storing
j in het electrische net. dan is het kamp
i al na een paar minuten door een speciaal
peloton soldaten omsingeld, dat in voort
durende staat van bereidheid wordt ge-
I houden.
j TTET BEWAKINGSSYSTEEM van het
kamp zou nog wel te doorbreken
zijn. bijvoorbeeld tijdens de vaak zeer
I plotseling invallende poolmist of tijdens
j de heftige, dichte sneeuwstormen. On
overwinnelijk echter blijft de toendra.
Haar lage plantengroei biedt geen schuil-
i In gecamoufleerde hutten zitten be-
wakers en zoeken met verrekijkers het
golvende terrein af. Dagelijks cirkelen
over het gebied op slechts honderd me-
i ter van de grond de karakteristieke lang- 1
Toch is het zo!
Water, helpt warimteregeling
(29) Een enkele keer zal het u mis-
chien wel eens zijn overkomen dal u
ich behagelijk in een tuinstoel wilde
leerzetten, maar dat de aanraking van
Ie gloeiende metalen armleuningen u
ten deed afzien. De zon
odat dr leuningen pijnlijk
Dergelijke ervaringen zijn
plegen we in et
bad te plaatsen, waardoor we de zekei
heid hebben dat de gewenste tempen
tuur behouden blijft.
ITater heelt immers hel voordeel dt
grote hoeveelheden warmte toegevoegd I wordt gebt
ol onttrokken moeten worden, alvorens F.n heeft
een belangrijke verandering ton tem- i
ten behoeft slechts egn kleine hoe-
•Iheid water op het lichaamsoppervlak
verdampen, waardoor dank zij de
i r ampingswarmt^ian^
i wet
ienlijk
men dit de
elke ander
Daaro
Nadruk verboden).
Het tweede deel beslaat het tijdperk
van 1900—1940. Niet zonder bedoeling
heeft de samensteller- de grensbepaling
op 1940 gesteld; hij hooft er zich reken
schap van gegeven, dat niet alleen de
invloed van de oorlog, dood en verwoes
ting brengende, van grote psychische
betekenis is geweest voor onze Neder
landse dichters, maar tevens van het feit
dat juist in dit laatste tijdperk
pe ri mentalen'
1914,
binrenuift. Dat
anders Jn
beginnen en vo1 te houden was
nodig een groot geloof. En het was een
zware strijd On mee- dan één f-ont.
Dieoe eerbied voor de voortrekkers
one dor. nok vervullen.
Zou de bedrijfsorgarisaitie in de lan-
bouw ooit ve-k-ogen zijn zonder de
N.C.LB Hier een bewijs voor de
rn'e waarde der Christelijke vakbewe
ging.
De taak is rog niet af. Het werk be-
vir.' ->3« goed nu e- een bedrijfschap
is. Er moet niet alleen aan de top.
maar ook aan de voet. in onderneming
en b«drijf in dort» en gewest, samen
werking zijn. F.- mor* vrijere loonvor
ming komen Niet vrije. Want er mort
coördinatie blijven.
Ncrar vernieuwing der
samenenleving
Prof. dr R van Dijk vond in dit ju
bileum aanleiding tot een geheel ander
betoog. Hij gin? uit van het „naar ver
nieuwing der samenleving", Voor een
Christelijke maatschappelijke organisa
tie is er geen beter advies denkbaar.
Hii. Wiens dienstknechten wij wilden
zijn, heeft gezegd: Ik maak alle dingen
r.ieuw Wij moeten- dus streven naar
doorgaande vernieuwing. Daartoe kan de
organisatie een middel zijn.
Vernieuwing der samenleving betekent
gelijkwaardigheid De Christelijke vak-
beweeing zal moeten strijden tegen wat
eigenlijk kapitalisme is. dst de mensen,
in hoofdzaak gewaardeerd worden naar
wat ze betekenen voor de economie. De
mens moet gewaardeerd worden in al
zijn facetten. De mens heeft niet alleen-
het talent van de arbeid, doch talloze
tende t
Als de heer Oudekerk spreekt, gaat er
iets bewegen bjj de N.CLB.-ers. Hij
reeds Christelijk georganiseerd in 1906.
landarbeider als zij. die mee stond op de
markt in Sneok. waar de Friese boeren
maaiers huurden en voor eelt in de hen-
het woord zijn ge- betaalden, zonder eelt f10. HU
weet hun de harde waarheid -te zeggen.
Hij laakt het, dat Christen-arbeiders
meedoen aan. onsociale practijken in het
werk. Hij krijgt hun. applaus, als hij
zeg-t: Liever een goede c.a.o. met een cent
min-cler dan- geen c.a-.o. want de c.a.o.
is een vrucht van samenwerking.
De h»er Oudekerk riep op tot een
nieuw offensief. De 30.000 leden de
heer Ruppert sprak daar reeds over
kunnen 45.000 worden.
r dan 700
irk bevat-
225 Nederlandse dichters, wier
isen 1900 en 1940 bekendheid
zoekt men dus vergeefs naar
werken van Bertus Aafjes. Vasalis, Luce-
bert of Remco Camipert. deze zullen
straks in de derde verschijnen.
Thans legt Van Vriesland ons een keur
voor uit werken van Jan Prins. Marsman,
Roland Holst. Van Eedcn. de Mérode. Jan
Engelman, Hendrik de Vries. Slauerhoff
en vele anderen van onze grote Neder
landse dichters, maar voegt daar aan toe
verzen van enkele Vlamingen (o.m.
Gjjsen. Richard Minne en Paul var.
Ostayen! en van talrijke kleinere stem
men. welke niettemin met belangstelling
gehoord zijn in de tuin der Nederlandse
poëzie.
Wij hebben alle reden. Van Vriesland
dankbaar te zijn voor het enorme werk
dat hij zieh getroostte om een dergelijk
waardevol overzicht voor ons en voor het
nageslacht samer, te stellen.
Liet de samensteller zich uiteraard min
of meer door zijn persoonlijke .smaak lei
den. toch heeft hij getracht, dbjectief te
blijven, „want", zo zegt hij.'„niet elk vers
nam ik met evenveel genoegen in deze
bundel op".
Dit getuigt van een oprechtheid, welke
een kunstenaar siert. Wij mogen het mede
daarom betreuren, dat dz samensteller,
zulks tegen de zin van zijn uitgever J. M.
Meulenboff te Amsterdam, zichzelf slechts
een uiterst kleine plaats in zijn verzame
ling heeft gegund. Hij had zijn eigen ver
zen geheel wilier, negéren, doch is in zo
verre voor de drang van de uitgever ge-
zwicht, dat hij vertegenwoordigd is in
een vierregelig gedicht en dat zijn raam
dus wel wordt genoemd in de lijst
dichters, welke men achter
vindt.
(Advertentie)
5 doktoren
waarschuwen tegen
het misbruik van
laxeermiddelen
Als u geregeld laxeermiddelen slikt. Is er nu
»»n manlpr nm er v«n ef te komen. 83vSD de 100
>ok. En wel x.
Sêemdelêweê'keUc
rerpilletjes. Ce Weel
n elke dag enkele glnsen
sst uur voor uw stoelgang,
«vond twee Carter's Le-
- elke avond één. 3e Weelc
t Carter s Leverpllletlee
op eigen kracht l
Ministers ontvangen
handelsmissie V.S.
bepaald. Voor de leek, die in
dit omvangrijke werk plotseling wordt
geconfronteerd met een overvloed van
verzen, is het geen gering: opgave, zich
een juist beeld te vormen van de ont
wikkeling van de Nederlandse dichtkunst
in veertig jaren. Wie niet thuis is in de
Nederlandse litteratuur kost het daarom
bepaaldelijk studie, de lijn in deze woord-
kur.st te vinden.
De kenner zal mede zijn leidraad vin
den in de bronvermelding, welke achter
in het boek is opgenomen, er. waarin dit
deel dus verschilt met het eerste.
De samensteller verontschuldigt zich,
dat hij geen fragmenten van grote dicht
werken heeft opgenomen in deze bundel.
Hij achtte het niet verantwoord, het mes
te zetten Ln een compleet werk en dat
zodoende ln wezen te beschadigen.
De ministers S. L. Mansholt en prof. dr
J. Zijlstra zullen Woensdag de Ameri
kaanse handelsmissie ontvangen, die in
het boek j Noord-Europa mogelijkheden voor ver
groting van het wederzijds handelsver
keer in agrarische producten onderzoekt.
Deze missie verblijft in ons land van
27 April tot 2 Mei. Het bezoek draagt het
karakter van marktverkenning, maar dan
dat het direct afsluiten van transacties
het doel is.
Vanzelfsprekend staat de afzet van de
landbouwoverschotten in het middelpunt
van de belangstelling.
1~\IT tweede deel van de „Spiegel der
Nederlandse poëzie"
persklaar, maar tal van cms'.andigheden,
waaronder niet in de laatste plaats de
economische conjunctuur in de wereld cn
h» die van uitgevers er boekhandelaren
in het bijzonder, hielden de verschijning
Het ministerie van Onderwijs. Kunsten
en Wetenschappen en het Prins Bern-
bardfonds hebben echter bijgedragen tot
de mogelijkheid van uitgave, en dat stemt
tot erkentelijkheid.
Nu mag men ook sooedig de verschij
ning van het derde d:e! verwachten en
in 1955 een herdruk van het eerste. Dit
standaardwerk
Goeree en Overllakkee
krijgt hogere dijken
Deze
z.al het herstel en het ver
aren van de buitendijken op Goeree
Overflakkee worden voortgezet. In die
nnen is onder meer begrepen het her
stellen en verzwaren van de buitendijken
de polder Nieuw-Stellendam en van
de Woudrlna-polder langs de Zuid-West
kust van het eiland. Het betreft hier een
bui.endijk ter lengte van 3,2 km, die ge
heel hersteld en verzwaard moet worden.
De hoogte zal worden gebracht op 5.25
in 1947 reeds plus N.A.P. Dit werk zal dezer dagen
door de Provinciale Waterstaat van Zuid-
Holland worden aanbe-teed. waarna de
werkzaamheden op 1 Mei zullen beginnen.
Tweede slachtoffer botsing
bij Heeze overleden
In het P K. ziekenhuis St Anna te
Geldrop is een tweede slachtoffer van de
aanrijding die vorige week ie Heeze
(N.-Br.) gebeurde, overleden. Bi) dit on
geluk werd de heer M. uit Rotterdam, de
bestuurder van een personenauto, vrijwel
op slag gedood, terwijl zijn echtgenote en
van samensteller er. uitgever op ge. zijn dochter en nichtje zwaar gewond
zette tijden, bijv. om de twee jaar. van naar het ziekenhuis werden overgebracht,
supplementen worden voorzien. De dochter van dc heer M. is thans over-
W. R. leden.
