i
I
19
1
Raketten op de jaarbeurs
te Neurenberg
li Pr
'ïiytt
1 -mjAï
K
ra.
Eerste plastic reddingboot
wereld werd beproefd
ter
Twee Nederlanders kochten een
deel van Faroeks verzameling
raw
Broodbezorger geeft roof
als motief aan
s
DINSDAG 9 MAAST 1954
Afgestemd op de tijd
Maar er rijden ook expresse-treinen over
tientallen meters rails
(Van een speciale verslaggever)
KINDEREN SPELEN met raketten. Ongevaarlijk V-X vliegt met lucht,
water, hout of papier. Het kost niets en verschaft plezier!" Drommen
bezoekers trekt de stand met deze annonce op de Neurenbergse speelgoed
beurs. Sensatie, zal men zeggen. Inderdaad, maar meer nog kan men er
een verschijnsel van deze tijd in zien, nu de mens zich alsmaar beijvert om
de aarde te verlaten en hogere regionen op te zoeken. De jeugd heeft oren
naar al dat geheimzinnige en daarom wordt aan die zucht naar het on
bekende reeds in de vorm van speelgoed het volle pond gegeven.
Tennissen, knielen? Deze poppen, die zijn te zien op de speelgoedbeurs
in Neurenberg, kunnen alle bewegingen maken, zélfs met de vinger
toppen.
beurs vliegen
Vandaar ook, dat op de;
met een grote V geschreven Kan wor
den. In alle geledingen wordt het ge
demonstreerd: er zijn schroefvliegtuigen,
zweefvliegtuigen, hefschroefvliegtuigen en
raketten, zo ook parachutes, die uit het
vliegtuig naar beneden dwarrelen, wan
neer een bepaald aantal meters afgelegd
is. Al die mechanismen luisteren
hun opdrachtgevers, maar soms bevesti
gen zij de regel door een uitzondering.
Dat ondervond prof. dr Ludwig Erhard,
sz
Wmm
bi.
Wolkenkrabberbouw volgens het
systeem-„Logstix". Te zien op de
speelgoedbeurs in Neurenberg.
de Westduitse minister van Economie,
toen een raket weigerde en de hoge func
tionaris, een gemoedelijk en gepropor-
tionneerd man, een koude douche kreeg.
Met zijn zakdoek veegde hij lachend alle
narigheid en tevens de aangeboden hulp
De schoonheid van het eigenlijke speel
goed vindt men elders. Zij komt gelukkig
ook tot haar recht, zij het, dat er minder
ruchtbaarheid aan gegeven wordt. Zij
prijst zich aan in de vele prachtige pren
ten en sprookjesboeken uit Mainz, waarbij
tekeningen en tekst zo uitstekend harmo
niëren en tot het verbeeldingsvermogen
van het kind spreken. Die schoonheid
vinden wij ook terug in de collectie pop
pen. Deze kleine mensjes leven. Niet
alleen door hun mooie, bewegende ogen,
hun wimpers, hun sprekende monden en
gegolfde pruiken, maar ook door de tref
fende kleurencombinaties in de kleding.
Frisse tinten, welke sterk contrasteren,
nimmer geforceerd of te gezocht zij.i,
daarentegen steeds warm aandoen.
Men heeft er mée bereikt, dat het kind
in die poppen zijn eigen figuur weerspie
geld ziet, dat naar die kleine kameraden
meer dan ooit zijn zorg en vriendschap
uitgaan. Dat laatste h eft men ook wil
len realiseren in de omgang met de die
ren. Zij zijn er in alle vormen weerge
geven, zoveel mogelijk aan de werkelijk
heid getoetst.
Daarbij is tevens gedacht aan de men
sen met een smalle beurs, al voeren de
kostbare producten meer en meer de
boventoon, wanneer het export betreft.
Wel bijzonder kostbaar zijn de poppen-
meubeltjes in rococo-stijl met de fraaie
bewerkingen van het hout en de kleur
rijke bekledingen van de stoeltjes. Daar
steken de gewone keukentjes en andere
interleuren wel tegen af, al zullen zij
door de jeugd niet minder gewaardeerd
Ook het spoortje
Nog altijd spreekt de trein tot de ver
beelding. Wie gezien heeft hoever Neu
renberg aan deze romantische gedachten
tegemoet gekomen is, kan slechts van
bewondering vervuld zijn. Er zijn stands
ingericht, welke tal van expresse-treinen
laten rijden over tientallen meters rails,
door lange tunnels, over overwegen, al
of niet gesloten, met knipperlichten en
allerlei technische snufjes. Al die treinen
rijden op tijd, verhogen of vertragen de
de snelheid, stoppen bij kunstig gebouwde
stations, wanneer „de man bij de knop
jes" dat maar wil. Ware kunststukken,
waarbij de reis door het Schw^ben-land
wel de kroon spande.
De auto's spelen eveneens een belang
rijke rol in dit grote en grootse spel voor
de kleinen. Zij verschijnen nu in de proef-
arena's om hun deugdelijkhedi of liever
hun onbreekbaarheid te bewijzen, ondanks
opgevoerde snelheid. Interessante resul
taten zijn bereikt met de verschillende
soorten verlichting. De wagens worden
Duitse
jaarbeurzen
Van 4-11 Maart worden vier
Westduitse jaarbeurzen gehou
den. Met dit korte tijdsbestek
beoogt men de buitenlanders
ter wille te zijn; zij kunnen dan
hun zaken aan de lopende band
afdoen.
Neurenberg is als eerste ge
start met speelgoed, Offenbach
volgde 6 Maart met lederwaren.
Frankfort begon Zondag te
„draaien" met een voor jaar s-
beurs, terwijl Keulen tegelij
kertijd de aandacht ging vragen
voor huishoudelijke artikelen
en ijzerwaren.
Eén onzer verslaggevers
heeft de verre reis naar Zuid-
west-Duitsland ondernomen,
om in een serie artikelen zijn
indrukken weer te geven. Hier
bij gaat het eerste artikel.
.vanuit de hand" bediend, zijn
gemakken voorzien en razen ur
tereen over de weg. Wat wil n
nog
Jeugdige fotografen hebben reeds ken-
is kunnen maken met een nieuwe Duitse
imera, waarvan het beeld 3 X 4 c
waarmede momentopnamen mogelijk
zijn. Daarmede wordt een goede zaak ge
diend. Niet echter met die beeldcamera-
tjes, welke op deze beurs verhandeld wer-
?n waarmede men allerlei „opnamen"
tien, welke allerminst voor jongeren
i evenmin voor ouderen var
Met de uit zichzelf lopende robots t
iket, waarin Michel, Uncle Sam, John
Bull en Marianne heel eensgezind geze-
iaren, voor ogen, namen wij afscheid.
Een demonstratie van technisch kunnen,
waarmede Neui.nberg veel eer inlegt
waarmee de wereldmarkt gediend is.
Hoe kinderen op al dit speelgoed reage
ren, konden wij niet ervaren, omdat heel
dit Neurenbergs speel-dorado
hentaboe is. Maar wij kunne.i het
ons wel indenken
BHr* jkShB
m**
Generaal Aler opvolger
van dr Plesman
Benoeming deze week
verwacht
Eind deze week zal de Raad van Be
stuur van de K.L.M. bijeenkomen ter be
noeming van een opvolger van dr A. Ples
man als president-directeur van de KLM.
Men heeft voor die benoeming aange
zocht luitenant-generaal b.d. I. A. Aler,
de onlangs afgetreden chef van de lucht
machtstaf.
Generaal Aler is 57 jaar oud. Toen wij
hem opbelden, zei hij, dat het voor inter
views nog te oeg. was. De berichtgeving
is nu nog te voorbarig, aldus de generaal.
Er wordt reeds lang over deze nieuwe
functie gesproken, maar ik verwacht niet
foor het eind van deze week alles in
kannen en kruiken zal zijn.
H.M. de Koningin eind Mei
naar Groningen
Het ligit in de bedoeling wam H.M. de
Koningin, om in Mei a.s. een werkbezoek
te brengen aam stad en provincie Gronin
gen». Als voorlopige daitum werd vastge
steld 25 Mei.
Vorst was spelbreker
Werkloosheid daalde in
Februari weinig
De gebruikelijke daling van het werk
loosheidscijfer im Februari, die ongeveer
5000 bedraa-gt. werd dit jaar niet bereik/t
tengevolge van de strenge vorst, waar
door de werkzaamheden in de landbouw
stagneerden en o.a. de aanvang van ver
scheidene nieuwe bouwwerken werd op
geschort.
Het aantal werkloze mannen daalde in
Februari slechts van 101.064 tot 100.725.
He: aantal personen, werkzaam op door
de D U W. gesubsidieerde werken dealde
ran 22.511 tot 22.401. Het direct beschik
baar aanbod daalde derhalve met 449.
Het aantal openstaande aanvragen voor
mannelijke arbeidskrachten nam toe van
24.636 tot 28.935.
Het aanta: als werkloos geregistreerde
vrouwen daalde van 8719 tot 8186. De
vraag naar vrouwelijk personeel steeg
van 23.032 tot 25.858.
Te Amsterdam is, een dag na zijn
94ste verjaardag, overleden de oud-direc
teur van Publaeke Werken (19071926ï
van de hoofdstad, de" heer A. W. Bos.
een van de grondleggers van het plan
Groot-Amster da m.
Honderden mensen hadden zich
verzameld op de kaden van
Liverpool, toen daar tijdens het
jongste weekeinde de 20.000
ton metende „Empress of Ca
nada" boven water werd ge
pompt. Het enorme schip was
begin vorig jaar na een hevige
brand gezonken. Zoals gemeld,
gaat de „Empress of Canada"
naar de sloper. Het bergen
heeft ruim drie millioen gulden
gekost: de sloper betaalt niet
meer dan 400.000 gulden....
Slachtoffer van brand
overleden
De 76-jarige heer H. S.. die op 25 Janu
ari j.l. tijdens een brand aan de Recht-
boomsloot te Amsterdam, ernstige ver
wondingen opliep, is gisteren in het Bin
nengasthuis aan de gevolgen overleden.
Deze brand had reeds één dode geëist
Tennissen, knielen? Deze poppen, die zijn te zien op de speelgoedbeurs
n Neurenberg, kunnen alle bewegingen maken, zelfs met de vingertoppen.
Veel sterker dan hout of aluminium
Boekbespreking
Dr P. J. Roseam Abbing: Le
venswijsheid. no 2 van Exerci-
tlum Pietatis, een serie hand
boekjes voor de dagelijkse prak
tijk van het leven. Ultg.
Boekencentrum N. V. te 's-Gra-
venhage. 118 pag. 2.50.
In twee en vijftig hoofdstukjes laat de
Scheveningse predikant, dr P. J. Roseam
Abbing, Evangelisch licht vallen c
gewone dingen van het dagelijkse le'
Allerlei onderwerpen behandelt
Nuchtere, zoals: ding, plant, dier;
bleem-zware, als: de oude, man
vrouw, huwelijk, sexualitelt; bewogene
als: lijden, dood, de Joden; maar ook
abstracte, als: denken, schoonheid,
ruimte, tijd enz. Voor iedere week een
onderwerp, waar men eens rustig over
Menigeen slaat altijd de schrik om het
hart als dominees over gewone dingen
gaan praten. Men acht speciale theolo
gische kwesties als gebed, geloof, be
kering e.d. hun beter toevertrouwd. Een
ieder echter die kennis neemt van deze
boeken-centrum-uitgave zal zijn
vankelijke ongerustheid graag inruiden
voor instemming en bewondering. Want
ds Roseam Abbing staat met zijn ge
zicht naar het gewone leven gekeerd en
hierover weet hij deskundig te spreken.
Het is geen boekje om achter elkaar uit
te lezen. Het moet met weloverwogen
aandacht genoten worden. Rustig
crltisch. Zo alleen komt het tot z
Maar dan ook doet het meer dan e<
onverwacht ontdekken, dat de Bijbel t
woord voor de wereld spreekt, t
woord voor het leven hier en nu en
alle dag.
E.
Sloep (van Warmondse makelij) hield zich
ook in de tropen uitstekend
(Van een onzer verslaggevers)
Een groepje mensen stond gisteroch
tend op de Javakade in Amsterdam om
hoog te kijken naar een kleine boot op
het achterdek van de Lareniberg. een
schip van de scheepvaartmaatschappij
Hillegersberg te Amsterdam. Dat wc
eerste van versterkt plastic gemaakte
reddingboot ter wereld, een product van
Nederlandse makelij. De Larenberg had
de boot teruggebracht naar Nederland,
a er langs de Westkust van Afrika proe-
;n mee te hebben genomen.
Ongeveer een half jaar geleden stond
in de loods van Paturi Glasboot N V. te
Warmond een vreemd vaartuigje op
stapel. Het werd niet verwaardigd van
hout of van een of ander metaal, maar
lagen glaswol. waartussen telkens
dun laagje kunsthars werd aange
bracht. De eerste plastic reddingboot
ter wereld werd geboren en van meet
af aan heeft de scheepvaartinspectie
hiervoor grote belangstelling gekoes
terd.
In IJmuiden werd de boot voorzien
»n banken en toen begonnen een serie
proeven Men sloeg met zware voorha-
op de boot. ze werd gebeukt tegen
betonnen walkant, men sprong er
op de ruwst mogelijke wijze mee om.
maar de boot hield zich prachtig. Er
kwam zelfs geen deukje in.
Maar hoe houdt dit materiaal zich in
de tropen? Om dit te onderzoeken werd
de reddingboot aan toord van de Laren-
berg gehesen. Gisteren kwam het schip
binnen, na een reis van vier maan
den langs de Westkust van Afrika, van
Dakar tot Doeala. Kaptein J. Kral ver
telde ons. dat hij de boot in elke haven,
die hij aandeed, te water had gelaten.
as niet de minste voorzorg genomen
tegen invloed van de tropenzon. Eenmaal
kwam de reddingboot klem te zitten lus-
kade en schip. Een houten of alumi-
n boot zou dan alleen gekraakt zijn.
vertelde kapitein Kral, maar deze boot
liep alleen een kleine soheur boven de
doften op. ze bleef volkomen zeewaardig
De kapitein is van oordeel, dat de
plastic reddingboot de toekomst heeft.
is er gewoonweg enthousiast over.
Ook de heren van de scheepvaartinspec-
met de inspecteur in het eerste
district, de heer Eerman aan het hoofd,
zullen de boot nog nauwkeurig onder
zoeken er een expertiserapport over uit
brengen. Wanneer dit gunstig uitvalt,
wordt onmiddellijk met de serie-produc
tie begonnen. De afmetingen van de boot
zijn 4^4 meter lang, 1.80 breed en 0.7!
m hoog.
Philips brengt veel nieuwe dingen
Industriële Televisie
op de Jaarbeurs
Tijdens de komende Voorjaarsbeurs te
Utrecht zal Philips in de Prin6 Benv
hardhal aan de Croeselaan tal van nieu-
e producten tentoonstellen.
Voor de eerste maal zal in Nederland
het openbaar de door Philips ontwik
kelde apparatuur voor industriële televi-
worden gedemonstreerd. Hoewel het
toepassingsgebied nog geneszins nauw
keurig is bepaald, ligt in het algemeen
overal, waar de aanwezigheid van een
menselijke waarnemer uit een oogpunt
ïn gevaar of anderszins onmogelijk is.
?n taak voor de televisie-camera.
Philips zal bovendien op de Jaarbeurs
m aantal nieuwe electronische meetap
paraten exposeren, alsmede een nieuw
Roentgend'ifractie-apparaat, waarmee het
mogelijk is op snelle en doeltreffende
wijze de structuur en samenstelling van
onbekende stoffen te bepalen-
Last van Uw maag?
GEBISMUREERD
t
MAGNESIUM
Terug van de veiling te Cairo
Prijzen over het geheel gepeperd, maar voor
onze munten weinig belangstelling
Met koffers vol munten en postzegels
zijn gistermiddag op Schiphol twee bruin
gebrande landgenoten gearriveerd, recht
streeks uit de hoofdstad van Egypte,
Cairo, waar zij als enige Nederlanders
gedurende enige weken aankopen hebben
gedaan op de veiling van ex-koning
Faroeks kunstschatten.
De postzegelhandelaar H. K. Berghuys
uit Deventer vertelde, dat de prijzen
voor historische zegels dermate hoog wa
ren. dat hij slechts weinig heeft kunnen
kopen. Wel wist hij beslag te leggen op
door de Nederlandse PTT aa
ning Faroek geschonken album v;
rokkaans leer, dat als souvenir ei
onbelangrijke waarde vertegenwoordigt.
De Amsterdamse muntexpert en -han
delaar, de heer Jacques Schulman, deelde
ee, dat de muntenverzameling van de
:-koning totaal twee en een half mil
lioen gulden heeft opgebracht. Hoewel
ook de prijzen van de munten en het
historische bankpapier vrij hoog lagen,
heeft hij toch driekwart van zijn op
drachten naar genoegen kunnen uit-
Voor het onderdak van de kopers wat
speciaal beschikbaar het voormalig ko
ninklijk jacht, aan boord
Vrouw in Monster maakte
dodelijke val
De 48-jarige mevr. Van Gaaien uit de
Zeestraat te Monster is gistermogen
haar woning bij het ophangen van w
goed van de vliering gevallen en ov
leden. Doordat zij alleen thuis was. heeft
niemand het ongeluk zien gebeuren. Toen
iddags het dochtertje uit school
kwam. vond zij haar moeder, liggend op
de grond Het meisje liep naar de bu-
die een dokter waarschuwden. De
moest constateren dat de vrou\
de val haar halswervels had gebroken
n was overleden.
Gewetensconilicl voor arts
Toevallijder kreeg een
rijbewijs
In Medisch Contact, officieel orgaan
an de Kon. Ned. Mij tot Bevordering
der Geneeskunst, deelt een arts mee
toevallijder herhaaldelijk zijn
«temming vroeg om een rijbewijs as
vragen. De arts heeft de patiënt dit steeds
■boden, hoewel de patiënt zelden i
i toeval heeft. Nu heeft de patiënt zelf
het bekende formulier ingevuld en
rijbewijs verkregen.
De redactie tekent hierbfj aan, dat het
in geen twijfel onderhevig is, dat het
ambtsgeheim verbiedt aan anderen van
het geval kennis te geven. Er zijn vele
soortgelijke gevallen, zegt zij. die de me
dicus voor grote moeilijkheden plaatsen.
De redactie zal dit probleem uitgebreid
in de lezers voorleggen.
In verband hiermede vestigt men er
in bevoegde zijde de aandacht op dat
het opzettelijke opgeven van onjuiste ge-
vens in de eigen verklaring verboden
volgens artikel 10 der Wegenverkeers
wet. Bij overtreding maakt men zich aan
een misdrijf schuldig, waarop drie maan
den gevangenisstraf of een geldboete van
ten hoogste duizend gulden staat.
Heer tijdens hel
werk. maar
daarna
heer Schulman heeft gelogeerd.
Voor de historische Nederlandse gou
den en zilveren munten was weinig be
langstelling, zodat de Amsterdamse munt-
handelaar een groot aantal mee naar
Nederland heeft kunnen brengen.
Conferentie te Caracas
Am. voorstel tegen
communisme
De Ver. Staten hebben gistera-'ond bij
monde van minister Foster Dulles op de
Pan-Amerikaanse conferentie te Caracas
de volgende resolutie ingediend- „Indii
het communisme de politieke instellingen
van én Amerikaanse staat beheerst, bete
kent dit een gevaar voor de souverelniteit
en de politieke onafhankelijkheid van alle
andere staten". In aansluiting op deze
resolutie deed Dulles een voorstel tot
bestrijding van het communisme.
Het voorstel, dat vooral is gericht tegen
communistisch Guatemala, houdt in: 1.
Beter toezicht op personen ie worden
verdacht van communistische activiteit
2. De uitwisseling van inlichtingen op het
gebied van Rode activiteit.
De Dominicaanse republiek vindt het
voorstel van de Ver. Staten niet vol
doende en stelt de volgende, meer radicale
maatregelen voor: 1. Verbod van de com
munistische partij; 2. vorming van een
„waakzaamheidscommissie", die alle
dermijnende bedrijvigheid kan opsporen
en rapporteren. Het Dominicaanse plan
is nog niet officieel ingediend.
Guatemala heeft zich fel verzet tegen
het voorstel van de Ver. Staten.
DOOR WROEGING ZICH AANGEMELD
Toen hij Indisch meisje verliet, wist hij nog
niet, dat hij haar had gedood
(Van een onzer verslaggevers)
JENGEL KOPER, de 36-jarige broodbezorger, verdacht van doodslag op
het 31-jarige Indische meisje Yula van der Poorten, die Zondagmor
gen gewurgd in haar Haagse pensionkamer werd aangetroffen, heeft een
bekentenis afgelegd. Men zal zich herinneren, dat de man, die ook grond
werker is geweest, zich gistermorgen nog meldde bij het bureau Warmoes
straat der hoofdstedelijke politie.
Naar aanleiding hiervan zijn Haagse
rechercheurs met een politiewagen naar
Amsterdam gegaan om de man te halen.
Onderweg bekende hij meteen. Hij ver
telde de berichten ln de ochtendbladen
gelezen te hebben, waardoor zich een ge
voel van wroeging van hem meestei
maakte. Onder de indruk daarvan zou hi,
zich hebben aangemeld.
Is het waar. wat hij vertelt, »"an wor
den de tijden-theorieën, die men had op
gebouwd, hierdoor omvergegooid. De
vechtpartij schijnt namelijk niet om
streeks middernacht te hebben plaatsge
vonden. maar vroeg ln de morger.. Daar
na zou hij onmiddellijk het huis hebben
verlaten, waardoor de verklarin.- dat hij
om 9 uur nog thuis zou zijn geweest, ook
Oj losse schroeven is komen te staan.
Koper vertelde verder, dat hij laat
thuis was gekomen. Hij zat ln geldnood
en hoorde toen het meisje, dat waarschijn
lijk naar het toilet ging, op de gang
taxichauffeur is inmiddels opgespoord
en door de politie gehoord.
Hij zou het meisje om tien gulden heb
ben gevraagd. Toen zij niet bereid bleek
dit te geven, is hij haar na-ar haar kamer
Tovohgd- met het bekende noodlottige
gevolg-
De sectie op het stoffelijk oveuehot
heeft gisteren plaats gehad. De uitslag
daarvan zal op zi>n vroegs: morgen i>_-
kend worden gemaakt Maar nu reeds
kan worden aangenomen, dat bij de over
val generlei sexuële motieven een rol
hebben gespeeld; slechts zucht naar geld
de drijfveer zijn geweest.
Begon fe gillen
Hij verliet ook zijn kamer en vroeg
haar geld te leen. Zij weigerde d't
probeerde zich terug te trekken in haar
kamer. Zij werd echter gevolgd door
Koper. Toen zij probeerde te gillen,
heeft hij haar de keel dichtgeknepen.
Dit is voor haar het einde geweest.
De overvaller zocht, toen het meisje
geen tekenen van leven meer gaf, vlug
de kamer door. In een tas, die onder de
tafel stond, vond hij een bedrag van
Hij heeft toen het huls verlaten
enige tijd in Den Haag rondgezworven.
Daarna is hij naar Amsterdam vertrok
ken, waar hij ook nog een tijd heeft
rondgedoold. Waar hij de nacht heeft
doorgebracht, heeft hij nog niet gezegd.
Geld weggegooid
Ten tijde van zijn arrestatie had hij
geen geld meer bij zich. Hij beweert het
ngst ergens te Amsterdam te hebben
weggegooid; het is in ieder geval nog niet
gevonden. De politie neemt aan, dat Ko-
het gevecht niet wist, da' hij het
meisje had gedood. Dat bleek hem pas
uit het verslag in een der ochtendbladen.
Inmiddels is ook bekend geworden, dat
hij lid geweest is van de S.S. Daarvoor
heeft hij na de bevrijding enige tijd in
Veenhuizen gezeten.
Dader beschonken?
De verklaringen-, die Engel Koper gis
teren m de loop van de daig voor de
Haagse recherche heeft afgelegd, blijven
verward. Met name ten aanzien van het
tijdstip, waarop hij het meisje heeft over-
weldigd. is de toestand verre van helder
Maar wel is komen vast te staan, dat
Koper, toen hU thuiskwam. In verschil
lende Haagse café's alcoholica had ge
bruikt. Het mag dus vr(J waarschijnlijk
worden geacht, dat h(j onder de Invloed
van sterke drank is geweest.
Ook is het nu zeker geworden, dat hij
nadat de worsteling was gebeurd, nog
heeft gedronken in enkele établis
sementen. De politie is momenteel bezig
het onderzoek hiernaar, om
inzicht te krijgen omtrent de tijd, waarop
dat is gebeurd-
Engel Koper heeft vervolgens een
naar Amsterdam genomen, waar hij ook
weer enige tijd heeft rondgezworven. De
Wonderbaarlijke redding
Lawines in Ooslenrijk
blijven doden eisen
Amerikaanse skitroepen hebben zich
aangesloten bij de reddingsploegen in de
Oostenrijkse Alpen, waar de afgelopen
twee dagen tenminste dertien personen
door lawines om het leven zijn gekomen.
Het aantal slachtoffers van de lawines in
Oostenrijk is daarmee voor deze winter
gestegen tot 157. Bovendien wordt nog
steeds een aantal personen vermist.
De zestienjarige Oskar Zobl uit Tann-
heim is Zondag tot tweemaal toe op
wonderbaarlijke wijze aan de dood ont
snapt. 's Morgens werd hij door een la
wine bedolven, maar hij wist zich zelf
te bevrijden. Toen hij onderweg naar
huis was, werd hij echter door een twee
de lawine getroffen. Reddingsploegen
vonden hem zeven uur later. Zobl hing
met het hoofd naar beneden aan een
ontwortelde pijnboom, die met hem ge
heel onder de sneeuw bedolven was. Zijn
ski's zaten in de takken vast. Door de
takken was er rond het hoofd van de
jongen een holte gebleven waarin hij een
tijdlang kon ademhalen.
Toch is het zo
TN LYDIE. HET LAND van koning
-*■ Croesus, is voorzover wij weten, het
eerste werkelijke muntenstelsel ont
staan Weliswaar schijnen reeds ten
tijde van pharao Amenhophis III, dus
bijna 1400 v. Chr., io Egypte gouden
munten te zijn geslagen, doch het ge
munt geld heeft zich daar op de duur
niet kunnen handhaven, omdat het ge
halte aan edel metaal door de gebrek
kige munttechniek niet constant was
en dit ruilmiddel dus voor de handel
een te onzekere factor opleverde. Ook
Phoenisische kooplieden hebben
veel later! bij wijze van primitieve
muntslag gouden staafjes van stem
pels voorzien, als bewijs van herkomst
en als garantie voor een zekere goud-
waarde. Maar deze particuliere stem
peling kon uiteraard alleen van waar
de zijn in kleine kring, zodat ook hier
nog niet van gemunt geld kan worden
gesproken.
Ook in Assyrië was men evenals
in verschillende andere landen om
streeks 1000 v. Chr. begonnen bepaal
de afgewogen stukken zilver van offi.
ciële stempels te voorzien, maar de
werkelijke munt was hiermee nog
steeds niet geboren. Dit zou geschieden
in Lydië, dat rijk was aan een bepaald
metaal, electron genoemd, bestaande
uit een natuurlijke alliage van goud
en zilver. Dat electron werd als een
afzonderlijk metaal beschouwd, met
een eigen beschermgod, en werd in het
gehele land in betaling aangenomen.
Maar buiten Lydië kon het electron
moeilijk worden geaccepteerd, omdat
het goudgehalte niet bekend was.
Naarmate het land van koning Croesus
echter in politieke en economische be
tekenis toenam, ontstond in het bui
tenland ook geleidelijk meer vraag
naar electron, maar dan moest het ook
beslist electron uit Lydië zijn, waarvan
men inmiddels het goudigehalte op ca
75 had leren waarderen. Dit leidde
er toe het metaal van stempels te
voorzien, waaruit de muntstukken zijn
voortgekomen, eerst nog uitsluitend
van electron vervaardigd, maar uit
eindelijk geslagen van zuiver zilver of
goud (in een waardeverhouding van
1 13). Dat was omstreeks 700 v. Chr
De instelling van de munt vond
spoedig navolging, zodat ook de Grie
ken munten gingen slaan en deze over
het gehele Middellandse Zeegebied
verspreidden. Zelfs bU de Kelten van
het oude Gallië (Frankrijk) werden
Griekse munten voor eigen gebruik
nagemaakt.
Welke enorme bedragen enkele
eeuwen later reeds in Klein-AzJë in
omloop waren, blijkt uit de verove
ringstocht van Alexander de Grote,
toen deze b!5 de bezetting van de Per
zische koningspaleizen niet minder
dan 175.000 kg goud en zilver buit
maakte, alsmede 39.285 kg gemunt geld
Toen deze hoeveelheid ln circulatie
kwam. veroorzaakte dit een enorme
prijsstijging en een geweldige verho
ging van de levensmiddelenstandaard,
welke grote ellende voor de minder
bedeelden met zich bracht. Ook Salo.
mo had bijna 7 eeuwen tevoren inflatie
bewerkstelligd (I Kon. 10: 27. en II
Kron 115), maar deze droeg uitslui
tend een plaatselijk karakter en zal
kortstondig van duur zijn geweest,
omdat het hier niet de munt. maar het
metaal betrof, dat één van de vele
ruilmiddelen In die dagen was. De
geldinflatie na de veroveringstochten
van Alexander de Grote op het einde
van de 4de eeuw v. Chr. omvatte ech
ter geheel Klein-Azië en is te verge
lijken met de inflatie die Europa na
de ontdekking van Amerika heeft
meegemaakt.
We mogen deze geschiedenis van het
geld niet beëindigen, zonder ook met
de eerste grote deviezensmokkelaar te
hebben kennisgemaakt!
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
