Spraakstoornissen
Pacific-oorlog gaf Iiem genadeslag
Russische leven
4
ZONDAGSBLAD 6 MAART 1954
DE INDISCHE NEDERLANDER (V)
JAPSE GESTAPO MAAKTE TALRIJKE SLACHTOFFERS
Jungle Pimpernel en vele anderen bleven dappere wederstand bieden
f\E grootste fout, die het Neder-
lands Indisch bewind maakte",
aldus schreef mij de Indisch Neder
landse oud-journalist VV. K. van Daa-
Icn, „was de oorlogsverklaring aan
Japan zonder eerst de ruim 200.000
(Indisch-) Nederlandse vrouwen en
kinderen uit de Archipel te evacue
ren". Niets is minder juist
De Pacific-oorlog heeft de in Indië ge
wortelde Nederlander een genadeslag
toegebracht, en hem van leidende groep
doet degraderen tot een „displaced
Op 8 December 1941 begon voor Ne
derlands Indië de Tweede Wereldoorlog.
Deze werd echter in de eerste maanden
buiten de perimeter uitgevochten. Wij
verloren een belangrijk deel van onze
beste strijdkrachten in Singapore en tij
dens de Japanse invasie op Java zaten
wij zo goed als zonder vliegtuigen.
De meest gigantische veldslag op Ja
va vond plaats in het Preangcr-geberg-
te boven Bandoeng. Daar verloor het
vijfde Bataljon Infanterie KNIL, waar
schrijver dezes als mitraillist deel van
uitmaakte, circa 80 pet van zijn man
schappen. Wij hielden als verdedigers
van de Bercnschotlinie «Tjiaterstellin-
gen) vier dagen stand, en hakten golf
op golf Japanse stoottroepen in de pan,
doch het was het gebrek aan een lucht
macht. dat ons het onderspit deed del-
De kapitein-vlieger Van Helsdin„_._
steeg alleen op met een Brewster Buf
falo terwijl de enkele, uit Singapore te
ruggetrokken Engelse piloten op de ba
sis hem afsnauwden met een: ..Fight
your own struggle". Ja. vecht je eigen
strijd, hadden we als principe moe
ten huldigen toen de Engelsen in Sin
gapore brulden om steun. Van Helsdin-
gen bond de strijd tegen zeven Japan
se Zero's aan, schoot er drie van neer
en stierf de heldendood. Schrijver dezes
heeft hem zien vallen.
Verder de artillerie-kapitein Hendriks,
eveneens Indisch-Nederlander. Dank zij
zijn geschut, dat martiaal bleef vuren
ondanks vernietigende aanvallen van de
vijandelijke luchtmacht, werd de Japan
se tank-colonnes verhinderd de Beren
schot-linie te doorbreken.
En tenslotte, maar niet de minst be
langrijke: kolonel Bakhuys, de ..held
van Soebang" Deze kleine, donkerge-
teinte KNIL-officier, op een na de bes
te sabelschermer van het KNIL. stond
bij de Ambonncsc militairen bekend als
vlucht. Hij gaf zijn mannen de order
zich te verspreiden en de vluchtenden ri
gorous over de kling te jagen. Hij-zelf
stelde zich aan het hoofd van een gese
lecteerde schare Indische Nederlanders
en Ambonnczcn en overviel een Japans
officierskwartier. De Japanners werden
verrast en gaven zich zonder strijd over.
wellicht in de veronderstelling dat hun
achterhoede hen weldra bevrijden zou.
Een en ander was niet naar de zin van
„de Tijger" Bakhuys. Hij daagde de
beste schermer onder de Nlpponsc offi
cieren uit op een duel en gaf hem daar
voor diens Samurai terug. Het tweege
vecht duurde slechts kort; de Japan
ners werden met stomheid geslagen bij
het aanschouwen van een dergelijke
schcrmvaardighcid bij de KNIL-officier.
BIJ de tweede uitdaging zwegen ze al
len als het graf. Overigens werden ze
sportief behandeld en gevankelijk mee
gevoerd.
De drie genoemde Indische Nederlan
ders werden begiftigd met de Militaire
Willemsorde Van Helsdingcn pos-
thuum.
bewind werd een nieuw tijdperk inge
luid voor de Indische Nederlander. Het
was er éën van ongehoorde ellende...
Niet slechts de Jnpnnner wreekte
zich op de ex-Nederlandse Imperialist,
doch nok de Indonesische extreem-na
tionalist. De Nederlandse mannen «zo
wel militairen als burgers) werden ge
ïnterneerd, zelfs de meest donkerge-
teinte z.g. ..kampong-Indische-Nedcrlan-
der".
Dit is uniek in de historie; een volks
groep van circa 250 000 zielen werd ri
gorous in tweeën gesplitst; de weerbare
der heeft in die benarde tijd terugver
langd naar de verspeelde kansen van
zich een eigen vaderland op Nieuw-Gui-
nea te scheppen. Door schade en schan
de wordt men wijs...
list W K. van Daalcn in zijn gedenk
schriften, ,,is nochtans niet bekend met
het feit dat alle Nederlanders «ook de
burgers) van beiderlei kunne in Japanse
concentratiekampen terecht kwamen.
Toen ik vertelde, dat mijn 80-jarige moe
der werd opgesloten, en op 9 Juni '43,
tijdens de aardbeving te Padang, onder
instortende balken van een loods in het
vrouwenkamp om het leven kwam, toon
de men zich zeer verbaasd..."
Maart
Nog wachten de berken,
nog weifelt de iep;
maar 'k weetdat een vogel
de lentefee riep-
Nu ruist door de lanen
haar luchtige tred
en 't crocust reeds, waar zij
haar voet heeft gezet.
Ze tikt op de bomen;
ze raakt aan een struik:
De ribes wordt roder,
de wilg krijgt een pruik.
Insecten verkennen
het land en de lucht
en 't winters geweld is
naar elders gevlucht.
P. DE VRIES.
Hierbij zij toegevoegd, dat de Jap een
veniinigc fluistercampagne op touw zet
te; bijv kregen de vrouwen dagelijks
te horen, dat hun mannen tijdens depor
tering naar Japan door Amerikaanse on
derzeeboten in de grond waren geboord,
en dat de oorlog nog twintig jaar duren
zou. Slechts zij. die een sterk geloof be
zaten, behielden het moreel, de zwakken
legden er het bijltje bij neer.
Tijdens het werk buiten het kamp (cor
veeën). werden de Nederlandse geïnter
neerden onder bewaking van honende
inheemsen gesteld...
Ondanks de vernederingen weigerde
de Indisch-Nederlander tot verraad over
,,Éen van de voornaamste program
ma-punten van de Japanners", citeren
wij uit mr. W. H. J. Elias: ..Indië on
der Japanse hiel", was kunstmatig een
scherp onderscheid te scheppen tussen
Europeanen en Indo-Europeanen. Onze
Nederlands Indische wet hecft'deze on
derscheiding nooit gekend. Ook in de
practijk van het Indische leven bleek
deze wet geen dode letter, maar vond
men Indo-Europeanen in groten getale
onder bankdirecteuren, leden van de
Raad van Nederlands Indië, hoge amb
tenaren, dokters, officieren, ingenieurs.
Allen werden op dezelfde voet behan
deld als de in Nederland geboren Ne
derlanders.
Maar de Japanner is van een andere
mening. In een van de eerste felle re
devoeringen van de Japanner, te Tasik-
malaja. werd de Indo-Europeaan aange
raden zich zo snel mogelijk gelijk te
drukt worden.
Veel succes heeft dit dreigement
niet gehad. De Indo-Europeanen ble
ven aan het Nederlanderschap trouw.
Zij waren het die aan duizenden en
duizenden geïnterneerden onnoemlijk
veel goeds hebben gedaan. Zij waren
het die vrijwel allen bij Kempei (Jap-
se Gestapoen Inheemse P.I.D. terecht
kwamen en de ergste martelingen
voor hun heldhaftige houding moesten
ondergaan
TNe pogingen, die de Jap ondernam
om de Indische Nederlander voor
het Japanse leger te winnen, werden met
gehoon ontvangen. We zullen hierover
onze Johan Fabricius in zijn: ..Hoe ik
Indië terugvond", aan het woord laten:
„De Indo-Europeanen werden door de
Japanner uitgenodigd om zich voor
Azië te verklaren en voor Dni Nippon,
de Beschermer van Groot-Azië. te strij
den. Toen een paar honderd jonge In
do's bij zo'n opwekking wat te nadruk
kelijk ..neen!" zeiden, werden zij in de
Glodoksc gevangenis geworpen, mishan
deld en uitgehongerd; zij voedden zich
op het laatst met ratten en wat een cel
verder aan eetbaars kan opleveren, en
slechts een klein gedeelte keerde levend
terug.
Door vrijwel over de ganse linie trouw
te blijven aan haar Europese status, had
de Indo-bevolking zich de bijzondere
toorn van Soekarno's jeugdige volgelin
gen op de hals gehaald. Op hen en op
de Ambonnezen hadden de pemoeda's
«Indonesische extremisten) het in de eer
ste plaats gemunt", aldus Johan Fabri
cius.
Enkelen dier gedetineerde Indische
Nederlanders wisten uit het kamp te
vluchten, en voerden een guerilla-strijd
tegen de overweldiger.
Bekend werd o.a. de aanvoerder der
ondergrondse op Java Welter, een zoon
van het huidig kamerlid. Hij werd ech
ter door verraad gegrepen en gefusil
leerd Een van zijn naaste medewer
kers was Piet Lokollo, de tegenwoordi
ge minister van bevoorrading der Re
publiek Zuid-Molukkcn.
Van de nu nog levende Indische Ne
derlanders. die In de Japanse periode
i hebben
lereerst dr Vic de Bruin, de ..Jungle
Pimpernel", die in het hart van Nieuw-
Guinea spionnagewerk verrichtte in
dienst van de geallieerde intelligence
service. Hij leefde tussen de bergpa-
poca's een sober, en voor een Europeaan
streektalen en wist zich te omgeven met
trouwe Papocase volgelingen, die hem
tot op de dag van heden afgodisch ver-
Dan nog Maurits Kokkclink. Deze In-
disch-Nederlandse kolonist uit Manokwa-
ri (Vogelkop van Nieuw Guinea) riep
tijdens de capitulatie van Nederlands
Indië een keur van Jonge Indische Ne
derlanders te wapen en trok met hen
de wildernis in. Met dat handjevol man
nen koerde hij zich tegen een overmacht
40.000 Japanse militairen. Hij werd
zijn hoofd werd uitgeloofd.
De schrijver van dit artikel, ge
decoreerd met het Bronzen Kruis
voor krijgsverrichtingen aan de
Berenschot-linie.
Tientallen Japse jungle-patrouilles za
gen hun basis nimmer terug, zij vonden
een radicaal einde in de maagdelijke
rimboe van Nieuw-Gulnea, waar Kok
kclink en zijn jongens de scepter zwaai
den. Daarnevens onderhield hij een ge
regeld radiografisch contact met het ge-
nllieerd bevel te Mcrauke, Zuid Nieuw-
Guinea. Meer dan twee jaar voedden
Kokkelinks guerilla's zich met sago en
bosproducten. Vlees was er volop: een
goedgemikt schot betekende een stevig
brok wildbraad. Later wisten Nederland
se vliegtuigen zijn schuilplaatsen te vin
den en dropten ammunitie en voedsel.
Doch voor de Japanner bleef hij tot
aan het einde van de oorlog even onge
naakbaar als de woestenijen, de regen
oerwouden van Nieuw-Guinea: zijn do
mein...
T-Tet overgrote deel der Indisch-Ne-
derlandse geïnterneerden zag zich
gedeporteerd naar Birma en Japan, om
er resp. aan de beruchte Birma-road
slavenwerk te verrichten en in de diep-
mijnen van Nagasaki.
In Birma bleken de Ind. Nederlanders
taaier te zijn dan de pur sang Europe
se krijgsgevangenen. Maar dit kon ook
de oorzaak wezen van het feit dat zij,
behalve in de tropen geboren en geto
gen. ook van kindsbeen gewend zijn zich
met rijst te voeden. Niettemin stierven
er duizenden. Zo ook in Japan. Hier
maakten vele Indische Nederlanders,
ondervoed en slecht gekleed als zij
reeds waren, voor de eerste maal van
hun leven kennis met de barre Japanse
winter.
Volgens de laatste telling heeft de Ind.
Nederlandse groep ln de Pacific-oorlog
circa 60.000 zielen verloren, dit is meer
dan 30 pet.
Welke Europees-Nederlandse volks
groep heeft dit verlies geleden?...
We zeiden reeds in een vorig artikel,
dat de oorlog tegen Japan fataal is ge
weest voor de Indische Nederlanders als
leidende groep.
Dit is zeker niet alleen aan de oorlog
zelve of aan de naweeën daarvan te wij
ten. doch bovenal aan het gebrek van
een Indisch Nederlandse bakermat.
Door het wegvallen van de werk
gever: de Nederlands-Indische rege
ring. werd de Indische Nederlander
ontworteld. Toen pas zag hy in hoe
zwak en kwetsbaar een volk is zonder
eigen grond. De noodzaak het hoofd
te buigen voor Aziatische werkgevers
en maatschappijen heeft hem een mo
rele knak toegebracht. En zijn merk
waardig vasthouden aan het Neder
landerschap, ondanks alles, heeft hem
doen brandmerken als de verstokte,
Oosterse speerpunt van het Neder
landse Koninkrijk. Hier zal hij nog
maals zwaar voor moeten boeten; de
bersiapperiode.
Maar dit is stof voor het volgende
artikel
KAREL C. SNIJTSHEUVEL
en ouden van dagen anderzijds. Dc laat
ste categorie werd aan haar lot overge
laten
Des te erger was hun toestand daar
zij versnipperd lagen over het uitge
strekte eilandenrijk, nergens een wijk
plaats noch concentratiepunt hadden en
tussen de Indonesiërs woonden, gehoond
en bespot, zwak in alle geledingen, fi
nancieel zeer afhankelijk.
Na anderhalf jaar werden ook de vrou-
geïnterneerd.
Oprukkende Japanners, zich dekkend achter een tank van de Japanse Marine.
(foto J. P. A. Bryl.j
ZONDAGSBLAD 6 MAART 1954
5
Zo vroeg mogelijk deskundigen raadplegen
(Van i
medische medewerker)
DE spraak van een mens is een
belangrijk hulpmiddel in het on
derlinge verkeer tussen de mensen.
Onze kennis van deze functie is
niet zo uitgebreid als die van het
geschreven woord. Immers uit over
oude tijden zijn ons lettertekens en
handschriften bekend, maar de wire-
en bandrecorder dateren van slechts
zeer jonge datum. Even zo goed als
het over twee duizend jaar interes
sant zal zijn om onze spraak te be
luisteren, zou nu ongetwijfeld menig
een geboeid worden door de spraak
en klanken van mensen uit het Ste
nentijdperk b.v.
Bij de normale spraak treedt een
zeer samengesteld spierenspel op om
de lucht uit de longen via strotten
hoofd, keel, neus en mond tot die
trillingen te brengen, die wij als
woorden waarnemen.
Men heeft kunnen aantonen, dat de
buikspieren hierbij actief betrokken
zijn. Het strottenhoofd bestaat uit een
aantal beentjes met kleine spiertjes,
waardoor met verschillen in spanning
van de stembanden en veranderingen
van de stemspleet verschillende tril
lingen mogelijk zijn. Let dan nog op
de functie van de tong en U begrijpt
dat er een uitgebreide boodschappen
dienst naar de diverse spieren bij
het spreken in werking treedt, om
het geheel te coördineren.
U weet allen, dat het bij de spraak
niet alleen gaat om het uitbrengen
van woorden, maar dat zij ook in
een bepaalde volgorde, in een be
paald onderling verband en een be
paald rhythme gezegd moeten wor
den, opdat woorden worden tot zin
nen met een zinvolle inhoud.
Om te kunner spreken is in de
eerste plaats nodig dat het kind nor
maal kan horen. Hoe zal het kind
de klariken van de moeder naboot
sen als het die eerst niet gehoord
heeft? En hoe zal het de verschillen
de bewegingen en de woorden in hun
betekenis onthouden als het kind
geestelijk gestoord is?
Wij komen zo als vanzelf bij de
doofstomheid en bij het ontbreken
van de spraakfunctie, die ernstige
hersenafwijkingen met zich brengen.
Wij kennen verschillende vormen
van doofheid. Allereerst kan de ont
wikkeling van het oor erfelijk ge
stoord zijn. In de tweede plaats
en U zal zich dat herinneren uit een
artikel over de rode hond kan
reeds v<iór de geboorte het gehoor
orgaan dermate beschadigd worden,
dat het kind doof ter wereld komt en
dus ook later blijkt doofstom te zijn.
Verder kunnen er beschadigingen bij
de geboorte optreden, die hiertoe
aanleiding geven, en ten slotte kun
nen jonge kinderen na infectieziekten
als nekkramp, bof en mazelen hun
gehoor verliezen, zodat doofstomheid
het gevolg is, ook al waren zij reeds
begonnen te spreken.
Het is van groot belang voor de
ontwikkeling en voor het aanleren
van de spraak, dat stoornissen zo
vroeg mogelijk ontdekt worden. Men
dient in het algemeen deskundigen te
raadplegen, indien kinderen niet nor
maal spreken als zij 2xh a 3 jaar oud
zijn geworden.
Men heeft tegenwoordig de Stich
ting voor doven en slechthorenden,
die zich ook het lot van deze klein
tjes aantrekt. Men heeft leraren, die
als spraakleraren georganiseerd zijn
in de Vereniging voor logopaedie en
phoniatrie. Men heeft artsen, die zich
speciaal op spraakstoornissen toeleg
gen en bij wie men terecht kan.
Aan de universiteitspoliklinieken in
Leiden, Amsterdam, Groningen en
Utrecht heeft men hiervoor speciale
S)e trap (XV)
Uit de
VOLKSWIJK
z° belandt de bezoeker na het
verrassende bezoek aan de
Weduwe Kripper opnieuw op het
overloopje. Maar op het moment
dat hij dat doet ziet hij nog juist
dc staart van iets, dat op een
geheimzinnige processie gelijkt,
opwaarts de trap naar dc derde
verdieping opkronkelen. Het is 'n
hummel van zo'n jaar of drie,
die met handen en voeten de
smalle trcedjes bestijgt. Kennelijk
achter z'n Vader aan, want de
bezoeker hoort hogerop een man
nenstem brommen, maar uit het
algemene gestommel valt op te
maken dat er nóg meer mensen
zolderwaarts streven. Blijkbaar is
hier een compleet gezin aan het
volksverhuizen. Maar hoe zit dat
dan? Er wónen boven toch verder
geen gezinnen? De bezoeker heeft
ze toch stuk voor stuk gesproken,
inclusief de zolder-verstekelingen.
En het is toch niet denkbaar dat
een of ander wildvreemd gezin
netje zo maar uit pure klauterlust
excursies naar de hanebalken
onderneemt?! Nee, dc bezoeker
snapt er geen zier van, maar ge
lukkig heeft hy zo juist ecu vol-
maakte informatiebron aangeboord
en dus steekt hij nog even zijn
hoofd om de deur uan de Weduwe
Kripper en vertelt zijn bcvindin-,
gen. Vraagt wie dat zijn mogen,
die daar zo op schijnbaar avontuur
de trapzee bevaren.
„O?" zegt Weduwe Kripper, „O,
wist U dan niet dat er twee ge
zinnen op zolder wonen? Dat ene
van de dochter hierachter en dan
nog ern ander. Maar die moet U
toch kennen I Hij is een zoon uan
die juffrouw hier aan de overkant,
maar dat zyn maar uan die lage
huisjes en daar konden ze niet bij
in blijven wonen Béste mensen
zijn dat. Ze hebben drie jaar ge
leden nog belijdenis gedaan. Dat
U dat nou niet weet En ze gaan
nog al naar de kerk..." Weduwe
Kripper staat maar verbaasd haar
hoofd te schudden over zoveel
onkunde. En van de weeromstuit
schudt de bezoeker ook zij" hoofd
en verwenst stilletjes maar hart
grondig alle instanties, die met
kaartsysteem te maken hebben,
u?ant hij kan er een eed op doen
dat hij op dit adres nooit van mee
levende lidmaten heeft gehoord.
Hoe was de naam ook al weer?
Kervel, zegt U? Ja. hij weet best
dat er Kerveltjes belijdenis deden,
maar hij wist niet dat ze hier hun
adres hadden. Maar nu zal hij er
meteen maar achteraan gaan
Zo holt hij dan op een sukkel
drafje opnieuw de beide trappen
op en belandt ten tweede male op
de zolder. En nu ziet hy wat hy
straks niet opmerkte. Er is niet
enkel een afgetimmerd voorge
deelte. waar een uurtje geleden
die baby lag te protesteren, maar
er is ook nog een achterafdeling.
Hij heeft die daarnet over het
hoofd gezien. Geen wonder, want
je moet je onder de nodige was-
rekken doorwringen om er by te
komen en het is hier bovendien zo
schemerig dat je enkel je weg
kunt vinden als je afgaat op het
s tem m enge rucht van de thuis
gekomen familie Kervel. Maar die
maakt ook weer voldoende drukte
om als geluidsbaken te kunnen
dienst doenZelfs zoveel drukte
dat de bezoeker er maar ran af
ziet om bescheiden aan te kloppen
en njeteen met de deur in huis
valt. Letterlijk, want zodra die
deur opengaat op 'n beetje 'n
ingewikkelde manier omdat ie
niet naar binnen doch naar buiten
draait en omdat je er het gevoel
bij krijgt dat tegelijk de halve of
de hele wand aanstalten maakt
om uiteen te tuimelen. zodra
dat geschied is, overschouwt men
spreekuren. In ons land behoeft in
dit opzicht dus niemand hulp te ont
beren.
Wanneer wij nu even nagaan door
welke afwijkingen na de geboorte
stoornissen in de stemvorming en
spraak optrpden, dan noem ik als
eerste het meest bekende geval: de
heesheid, die iedereen kent bij de ge-'
wone verkoudheden. U kent ook de
bijgeluiden, die veroorzaakt worden
door een verstopte neus, vergrote
amandelen, e.d.
Soms treft men aangeboren gebre
ken aan, zoals het gespleten verhe
melte, waardoor de spraak een eigen
aardige indruk maakt. U kent ook
de spraak van de mensen die een
beroerte gehad hebben. Men zegt
dan wel: hij heeft een slag in zijn
tong.
Maar wij kunnen ook afwijkingen
in de lettervorming noemen, die ge
bonden zijn aan de streek, de stad
of het dorp. Ik denk b.v. aan die
lelijke Rotterdamse r, aan het brou
wen, enz. Meer abnormaal en vaak
voorkomend is het lispelen, dat zeker
niet gebonden is aan een abnormale
plaatsing van de tanden of aan een
te ver vastzittend tongriempje en ten
slotte het stotteren, waarbij het
rhythme in de spraak wel heel ern
stig gestoord is.
Vroeger dacht men, dat hierachter
vaak geestelijke moeilijkheden en
conflicten schuilden. Ik wil deze fac
toren zeker niet onderschatten, maar
volgens dc nieuwste onderzoekingen
op dit gebied zijn er langs electrische
weg afwijkingen in de hersenen te
demonstreren, die het toch wel zeer
aannemelijk maken dat bij stotteren
een organische oorzaak aanwezig kan
zijn.
In ieder geval behoeft het stotte
rende kind een uitgebreid onderzoek
door een team van deskundigen zo
als psycholoog, jeugdpsychiater,
spraakarts en spraakleraar. Zijn er
ook plaatselijke afwijkingen in mond,
neus of keel, dan zal men tevens de
oor-, neus- en keelarts en eventueel
de tandarts raadplegen.
Roman uit 't
van deze tijd
"DUSLAND dat is en blijft voor ons
het grote mysterie.
Wat weten wij van het gewone leven
der millioencn inwoners in dit reusach
tige rijk? Welke plaats neemt de kerk
daar in? Hoe reageerden de mensen
op de geweldige militaire en politieke
gebeurtenissen der laatste jaren?
Zo zouden we nog vele vragen kun
nen stellen, en bijna altijd moet ons
antwoord zijn: Wij weten het niet!
Dit zal wel een der redenen zijn,
wij met zoveel belangstelling
dat
[roering het boek hebben gelezen.
volwassenen
ruimte
Een vierpersoonswoning Na
tuurlijk dat het gesprek meteen
over dit onderwerp gaat. Of de
bezoeker hier geen oplossing op
weet?! Dat ze nu al drie jaar lang
een huurmachtiging hebben Dat
de man behoorlijk verdient en
best van betalen is, maar dat hij
doodgewoon geen meewerking
krijgt. Dat de vrouw overal staat
ingeschreven, maar dat niemand
hen een kans geeft. Omdat ze in
deze straat uioncn. die een slechte
naam heeft. En omdat ze schijn
baar geen meubels hebben en dus
minstens zwak-sociaal lijken, waar
alle huiseigenaren als de dood
voor zyn, hoewel de meubels
elders opgeslagen staan Omdat
dit en omdat dat Het hele pro
bleem van de huisvesting van ons
volk, waaraan nog een en ander
te doen valt I
WIJKPREDIKANT.
boek door ziet men Iwans oprechte
godsvrucht saamgekoppeld aan zijn
strijd om 't hoofd boven water te hou
den. Hy weet precies welke vrouwen van
zijn parochie in blijde verwachting le
ven. cn als cr dan een kindje dood ge
boren wordt, slaat hem de schrik om 't
hart omdat hetn de twee roebel ontgaan,
die hem bij de doop worden uitbetaald.
De tijding, dat de Germanski «Duit
sers) de Oekraïne binnen marcheren,
veroorzaakt natuurlijk onder de Russi
sche bevolking geweldige opschudding.
de titel ..Doswidanja" «Tot weerziens).
't Is de geschiedenis van dc pope
Iwan Motoviioff, een eenvoudig man,
liefhebbend echtgenoot en zorgzaam va
der, die voortdurend in grole zorg leeft
n«>«r 't jot van zijn beide kinderen Fe-
Maria.
Vlak na de revolutie hadden de die-
der kerk 'l zwaar te verantwoor-
zich tevreden stellen
J*
het gehele interieur van een vier-
persoons woning, waar kennelijk
een vijfde zeer spoedig zijn intree
zal moeten doen.
Een vierpersoonswoningJawel
en met alle vier personen aan- «-
wezig. De man en vader, die een X
stevige knaap is. De vrouw en i>
moeder, die ook al flink uit de X
kluiten gewassen is. De zoon van
goed drie jaar. die een parmantige
zoon is met een aardje naar zijn X
vaartje. Alsmede een dochter van
anderhalf, die eveneens wat levens- X
ruimte mag begeren. Daar staat
de vrouw bij het kacheltje. Daar g
Zit de man bij het zolderraam. o
Daar ravotten die twee hummels
Op de grond onder de tafel. En A
daarmee is deze woning barstens- v
vol. .4ls de opklapbedden straks X
zullen neergeslagen zijn en het
gezin zich ter ruste zal begeven X
hebben, zullen tafel en stoelen
eersf op de zolder zijn gezet en dc
mensen zullen pal tegen de kachel
aan moeten slapen. Dat mag dan
warm zijn. maar gezond zal het X
zeker niet wezen. En morgen of
de volgende week zal ntimmer vijf
nier z n intree doen
Een vierpersoonswoningWuar X
je niemand ontvangen kunt. Zelfs
niet wanneer zoals nu de man X
direct opstaat en de bezoeker zijn o
stoel aanbiedt en z'n kinders maar y
eventjes op de zolder zelf mikt 5
niet de nodige instructies om i)-
niet de trap af te slaan en niet X
naar voren te lopen. Zelfs zonder
die beide hummels hebben drie
hier immers geen
Maar voor Iwan Motoviioff is t een
lichtstraal in de stikdonkere nacht van
zijn lijden en worstelen. „Twintig jaar
lang had hij gebeden: Heer, neem dc
kluisters van ons af. Hoe U het doet,
o God, dat hindert niet. maar zet de
deuren weer open en laat het licht val
len over onze aangezichten. Wij willen
hongeren en dorsten, wij willen vluch
ten en lijden, o God, wij willen des
noods ondergaan in de chaos van bloed
cn puin, maar laat het Evangelie lig
gen op de a nolo! van Uw Kerk".
Iwan spreekt vaak en lang met een
Duitse veldprediker. En dan dringt 't
besef tot hem door, dat het gelovige
Russische volk van dc Germanski «ook
al staat op hun koppels „God met ona"
te lezen) geen heil heeft te verwachten.
Dezelfde ervaring doet hij op als later
de Amerikanen in zijn woonplaats ver
schijnen.
Dit boek van l'odor Janowic, die Rus
land cn de Balkan kent als zijn vader
land, geeft ons een blik in de Russische
volksziel. Wrik een zee van lijden is
over dit veelszins goedaardige en gods
dienstige volk uitgestort. Zo was 't on
der dc Tsjarenregcring. in dc revolutie
tijd, en onder 't bewind van Lenin en
Stalin brak de rlk-ndc in dubbele mate
los. Armoe, verdrukking, gevangenschap,
het uitmooidcn van gehele dorpen.
En Iwan Motoviioff heeft van dit lij
den een overvloedig deel gehad „Bij
vergissing" werd hij opgesloten in een
cel. waar plots een licht aanfloepte hel
en fel. dat als 't ware tiin ogen be
spoot met een bijtend vocht; en toen
begon het plafond te zakken tot aan dc
leuning van de stoel, zodat Iwan op zijn
knie moest gaan liggen om niet doodge
drukt te worden.
Op indrihgendc en vaak ontroerende
wijze heeft de schrijver de karakters
van deze pope en zijn vrouw gete
kend. Men krijgt dit echtpaar lief, en
ondanks vreemde en dikwijls ontstellen
de Russische toestanden blijken 't gewo-
loof kracht vinden
(Vervolg op pug. t.)
