Landschap door oliewinning
allerminst geschaad
Boortorens onder Rijswijk
Delft en Kijkduin
Bezorgdheid over verduistering
in faillissementen
Toch is het zo
5
DINSDAG 23 FEBRUARI 1954
OP DE VELDEN VAN SCHOONEBEEK
Bijna geen verlies van grond en...
de boer wordt goed betaald!
(Van een onzer redacteuren)
OP ZEKERE DAG kwam er een boer uit het Schoonebeekerveld bij de
leiding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij met de vraag,
waarom zij een olie-put had laten boren op het terrein van zijn buunnan
in plaats van op een prima stukje land van hemzelf. Er zat nl., zo zeide hij,
onder zijn land veel meer olie dan onder dat van zijn buurman. Daar kon
die boer niets van weten, doch hij was aangetrokken door de vrij hoge
vergoeding, die de maatschappij uitbetaalt voor het gebruik van het kleine
stukje land, waar de „ja-knikkers" de olie uit de grond pompen. Was het
maar zo eenvoudig, dat iemand met een (gezond) boeren-verstand kon
zeggen: „Jongens, hieronder zit olie, laten wij daar maar eens een put
boren". Zo ligt de zaak niet. Aan het boren naar olie gaat een langdurige
studie van de bodemgesteldheid vooraf en wanneer de geologen tot de
conclusie komen: precies op deze plek is er kans op olie, dan moet een
exploratie-boring de proef op de som geven, dat de deskundigen het in
derdaad bij het rechte eind hebben gehad.
korst door onnoemelijke krachten her
haalde malen in beweging geweest. Het
gevolg hiervan is, dat de diepere aard
lagen in Nederland niet vlak liggen, maar
bergenen dalen vertonen. Aangezien in
de poreuze zand- of kalklaag de olie met
zout water vermengd zit en olie de nei
ging heeft op water te drijven, spreekt
het vanzelf, dat de olie zich gaat ver
zamelen in de toppen van de onder
grondse „bergen". Nu moet men zich niet
voorstellen, dat zich diep onder de grond
een olie-meer vormt. Men kan het zich
beter voorstellen als een emmer met
grind, gevuld met water. Men kan hierin
ccn pomp zetten, die tot op de bodem
reikt. Dan kan men het water uit de em-
ipen, maar deze blijft even vol
1.
Bergtoppen
Olie is van huis uit van organische
oorsprong. Millioenen jaren geleden,
nemen de geologen aan, moet, waar thans
olie gevonden wordt, een niet te diep zee
bekken zijn geweest met een rijk micro-
organisch leven (plankton en dergelijk
dierlijk of plantaardig leven) bij een mild
klimaat. De beestjes stierven en de stof
felijke resten zakten naar beneden. De
rivieren brachten slib aan, dat zich uit
spreidde over de gestorven micro-organis
men. Door allerlei invloeden is de aard
korst voortdurend in beweging. Is nu de
bodem gedaald, dan kan de sliblaag dik
ker worden en komt alles dieper te lig
gen. Deze laag sluit de zuurstof af, zodat
de micro-organismen (die bestaan uit
koolstof en waterstof) niet verrotten. On
der enorme druk en bij hogere tempera
turen heeft nu een chemisch-physische
omzetting plaats gehad, die koolwaterstof-
verbindingen heeft doen ontstaan, verbin
dingen, die wij kennen als aardolie of
aardgas en die zich dus vormen in een
kleilaag. Boven deze laag heeft zich vaak
een zandlaag gevormd, die kan fungeren
als réservoir, waarin de olie naar boven
wordt geperst. Boven deze poreuze zand-
of kalklaag heeft zich in de loop der
tijden dikwijls weer een kleilaag afge
scheiden, die ondoordringbaar is, zowel
voor water als voor olie.
Dit proces heeft millioenen jaren ge
duurd en in die tijd is tevens de aard-
Enkele cijfers
Aan het geologisch-geophysisch
onderzoek van de Nederlandse bo
dem heeft de Nederlandse Aard
olie Maatschappij sedert 1948 ruim
13 millioen uitgegeven. Het seis
misch onderzoek vond plaats langs
schotlijnen met een totale lengte
van 7300 km, waarvan bijna 2300
km in het Westen van Nederland.
Daarnaast vereisten de exploratie
boringen in totaal een uitgave van
ruim f35 millioen. In totaal wer
den tot eind 1953 niet minder dan
153 exploratie-boringen (te onder
scheiden van exploitatie-boringen)
verricht, waarvan 41 in het Westen
des lands. Deze laatste bereikten
een diepte van in totaal 58.400 ge
boorde meters.
De etmaalproductie bij Schoone
beek is op het ogenblik 2700 ku
bieke meter van zout water ont
dane olie. Het gebied beslaat een
oppervlakte van ongeveer 93.000
ha. Men schat, dat hier nog min
stens 25 jaar lang olie gepompt
kan worden.
In Rijswijk hebben verschillende
boringen twee putten opgeleverd,
die het samen brengen tot een
productie van 50 kubieke meter
per etmaal. Bij Delft is tot nu toe
één put aangeboord, die nog maar
pas in productie is. Het Zuidhol
landse gebied, waarvoor de N.A.M.
concessie heeft aangevraagd, om
vat ongeveer 17.000 ha.
Olie wordt in Europa gevonden
in de volgende landen (in volg
orde van productie-grootte)Rus
land, Roemenië, Oostenrijk, Duits
land, Nederland.
Op deze wijze is door verschillende bo
ringen het olieveld bij Schoonebeek af
getast en heeft men daar een olieveld
gevonden, dat naar Amerikaanse maat-
in „groot" genoemd mag worden. De
De olie-speurders moeten dus proberen
uit te zoeken waar zich onder de vlakke
Nederlandse bodem de „bergtoppen" be
vinden. Zij beginnen met zwaartekracht
metingen aan het aard-oppervlak. Men
noemt dit de gravimetrische methode. De
zwaartekracht is niet op ieder punt ge
lijk: zij is n.l. groter, wanneer oudere
lagen dichter aan de oppervlakte komen.
Door een'groot aantal metingen kan op
deze wijze zeer globaal een inzicht wor
den verkregen in de onderaardse struc
tuur en kan vastgesteld worden, dat wel
licht een opplooiing is gevonden.
Daarna gaan de geologen over tot de
seismische methode. Daartoe worden op
verschillende plaatsen miniatuur-aard-
bevinkjes veroorzaakt door in gaten
acht tot dertig meter diep dynamiet tot
ontploffing te brengen. Hierdoor worden
geluidsgolven opgewekt, die zich door de
aarde voortplanten en teruggekaatst
den op die plaatsen, waar de physische
eigenschappen van de aardlagen ve
deren, d.w.z. op de scheidingsvlakken
de gesteenten. De teruggekaatste golven
worden weer opgevangen en geregistreerd
op deze wijze kan uit een grote serie
gegevens bepaald worden, welke helling
de gevonden ondergrondse „berg" heeft.
Is de structuur van de bodem gevonden,
dan moet er geboord worden om te zien
werkelijk aardolie of -gas is
te zien of er zoveel zit, dat exploitatie
lonend is.
Dat boren geschiedt met een boortoren.
In feite is dit een 30 m hoog hijsblok,
nodig om telkens drie boorpijpen
lengte naar beneden te kunnen
laten zakken. Onder de boortoren bevindt
boorvloer met een draaischijf,
aangedreven door dieselmotoren. In de
draaischijf bevindt zich een vierkant gat,
waardoor een vierkante stang wordt ge
stoken. Onder aan deze stang zijn de
hoorbuizen geschroefd, terwijl daaronder
de boorbeltel is aangebracht. Door de
draaiende beweging en het gewicht van
de boorpijpen baant de beitel zich al
schrapende of vergruizende een weg door
de aardlagen. Door het Inbrengen van
spoeling via de hoorbuizen wordt het los-
geboorde gesteentegruis buiten de pijpen
boven gevoerd. Aan de hand van
dit gruis kan de deskundige zien, of een
oliehoudende laag ls aangeboord.
Heeft men de onderzijde
In het wijde land van het wes
telijk, deel van de gemeente
Rijswijk is reeds enige maan
den dit beeld te zien. Boor
torens verrijzen om daarmee te
onderzoeken, of er olie of aard
gas in de bodem te vinden is.
De linkse toren is een „vaste",
de rechtse, is verrijdbaar.De
mobiele torens worden bij
Schoonebeek ook gebruikt om
de zuigbuizen van in productie
zijnde putten van tijd tot tijd
schoon te maken.
(N.A.M.-foto).
geboorde gat gedeeltelijk van een cement-
bekleding voorzien, wordt in de olie
houdende laag een zgn. zeefpijp aange
bracht, die wel olie en water, maar geen
zand doorlaat en wordt een zgn. stijgbuis-
serle ingelaten tot even boven de produ
cerende laag, ten einde de olie hierdoor
naar boven te kunnen laten vloeien.
Afgetast
Ten geleide
De Nederlandse Aardolie Maat
schappij heeft een concessie aan
gevraagd voor het onttrekken van
aardolie (en eventueel aardgas)
aan de bodem in een gebied van
ruim 17.000 ha, dat zich uitstrekt
van de Noordgrens van Rotterdam
in Noordwestelijke richting tot de
grens der territoriale wateren by
Kijkduin. Dit betekent, dat de
N.A.M. in de oliewinning van dit
gebied „iets ziet". In het Westen
des lands werden de laatste jaren
reeds meer dan 40 boringen ver
richt voor onderzoek, o.a. aan de
Leyweg bij Loosduinen, bij Berkel,
b(j Schiebroek. in Rijswijk en bij
Delft. Binnenkort zullen ook der
gelijke exploiratie-boringen wor
den verricht in het Westduinpark
onder Kijkduin. Tot nu toe is het
resultaat geweest, dat exploitabele
oliclagen werden aangetroffen bij
Rijswijk, terwijl verleden week ook
bij Delft, een olie-gevende put is
aangeboord. Zal dit alles beteke
nen, dat er zich in Zuid-Holland
een groot olie-winningsbedrijf zal
ontwikkelen? Daar zijn de deskun
digen het nog niet over eens, maar
dat de productie ooit een omvang
zal bereiken lis bij Schoonebeek
in Drenthe, moet in de hoogste
mate onwaarschijnlijk worden ge
acht. Niettemin is de olie-produc
tie begonnen en in verband daar
mee heeft een onzer redacteuren,
op uitnodiging van de N.A.M.een
bezoek gebracht aan het grote olie
veld in Drenthe en aan het kleine
olieveldje b(j Riiswijk. Van zijn
bevindingen treffen onze lezers op
deze pagina een en ander aan.
tot 1000 meter. De druk is hier te
gering, dan dat de olie uit zichzelf
naar boven komt. Zij moet dan ook
worden opgepompt. Daarom ziet men
op regelmatige afstanden de pomp-
installaties, die „ja-knikkers" wor
den genoemd, of, zoals de plaatse
lijke bevolking het zegt, „meulens".
Deze, een meter of drie, vier hoge
gevaarten, die in voortdurende be
weging zijn, vormen in geen enkel
opzicht een storend element in het
landschap. Zij storen niet meer dan
de vele Amerikaanse watermolens ii
het Friese landschap en veel minder
dan de talloze pijpen van de kassen
in het Westland. Hiertoe wordt sterk
bijgedragen doordat de N.A.M. de
„ja-knikkers" zoveel mogelijk ca
moufleert door opgaand geboomte.
Geen mastbos
Opvallend is het verschil tussen het
Drentse en het Duitse landschap. In Dren
the overal de weinig opvallende, donker
groen geschilderde „ja-knikkers". Ir
Duitsland boven iedere put nog een boor
toren. Drenthe liefelijk, Duitsland een
mastbos. Dit komt omdat de maatschap
pij, die het Duitse deel van het Schoone-
beekveld ontgint, boven iedere put
aste boortoren bouwt, ten einde deze te
kunnen gebruiken om de buizen omhoog
te trekken, wanneer ze moeten worden
ichoongemaakt (er heeft geregeld paraf-
fine-afzetting plaats) dan wel wanneer ei
Flakkerende vlam in een weiland
Voorspellingen over ontwikkeling Zuidhollands
olieveld zijn nu nog niet te doen
(Van een onzer redacteuren)
WIE OP HET OGENBLIK in het meest Westelijke deel van de gemeente
Rijswijk in het verlengde van de Schaapweg kijkt, ziet de contouren
opdoemen van enkele boortorens. Bovendien ziet hij, vlak bij een paar
olie-tanks, midden in een weiland, een pijp omhoog steken, waaruit een
flakkerende vlam schiet. Allemaal tekenen, dat de Nederlandse Aardolie
Maatschappij hier bezig is met het zoeken naar en het winnen van olie.
Geologen hebben uitgemaakt, dat er in de strook van ruim 17.000 ha ten
Noorden van Rotterdam tot voorbij Kijkduin een zestal ondergrondse
„bergen" te vinden zijn, in de toppen waarvan mogelijk olie zit. Overigens
is dit gebied veel moeilijker dan dat van Schoonebeek, omdat zich hier
veel meer breukvlakken voordoen. Dat is de reden, waarom deskundigen
betwijfelen of hier sprake kan zijn van een groot, en vooral: exploitabel,
olieveld.
In Augustus van het vorig jaar werd
in de gemeente Rijswiik voor het eerst
geboord. Op een diepte van 1500 meter
werd een olievoerende laag aangeboord.
Productieproeven leverden een gunstig
resultaat op. Begin September werd de
put in productie genomen met aanvan
kelijk een gemiddelde dagopbrengst van
15 ton, thans opgevoerd tot 25 ton. Veer
tig meter verder naar het Noorden werd
een tweede put geboord, maar wat er
naar boven kwam. geen olie, wel water.
Een derde boring, verder naar het Zuid
westen was weer raak: in Januari kwam
deze put in productie, eveneens me: een
opbrengst van 25 ton per etmaal. Een
vierde boring was weer mis. maar hier
heeft de N.A.M. de moed nog niet opge
geven: een diepere boring (tot 1800 m)
schijnt nog kansen te bieden. Op een vijf
de plaats wordt op het ogenblik een
boor-apparatuur aangebracht en binnen
veertien dagen zal de boorschyf ook hier
Inmiddels heeft men ook een exploira-
tie-boring verricht onder Delft, aan de
Rijswijkse zijde, en ook daar heeft men
verleden week een put in productie kun
nen nemen. Zodra de apparatuur er voor
vrijkomt zullen ook exploiratie-boringen
verricht worden in het Westduinpark
onder Kijkduin. Het is de bedoeling, in
dit gebied, tussen het verversingskanaal
en Kijkduin, achter de eerste duinenrij
twee opsporingsboringen te verrichten.
Het gaat hier om domeingrond, in beheer
bij Delfland en in erfpacht bij de ge
meente 's-Gravenhage.
Burgemeester Schokking van 's-Gra
venhage met vijf wethouders en burge
meester Bogaardt van Rijswijk met al
zijn wethouders, hebben onlangs een be
zoek gebracht aan de olievelden van
Schoonebeek: zij wilden wel eens weten,
wat de N.A.M. zoal in het schild voert
en welke gevolgen het produceren van
olie voor hun gemeenten kan hebben. Zij
zullen wel tot dezelfde conclusie gekomen
zijn als wij, toen wij de boringen
Schoonebeek en bij Rijswijk met elkaar
konden vergelijken. Kan men in Schoone
beek spreken van een grote olie-industrie,
in Rijswijk kan men daarvan voorlopig
nauwelijks spreken. En de vroede vade-
hebben in ieder geval kunnen
het landschap zoveel mogelijk te sparen,
stateren. dat de N.A.M. alles doet
Misschien is het hun net vergaan als
wij hebben een dag in Schoonebeek
rondgezworven en de enige olie. die wij
hebben gezien bevond zich in een flesje,
dat de directeur van de N.A.M.
Goch, ons binnenshuis ter hand stelde!
Behalve in omvang is er nog
schil tussen het olieveld van Schoone
beek en het olieveldje van Rijswijk. In
Schoonebeek wordt de olie minder diep
gevonden, is de druk te gering en moet
de olie met „j-a-knikkers" uit de bod<
worden gepompt. Tn Rijswijk en bij Delft
zit de olie veel dieper en wordt onder
gronds een zodanige druk aangetroffen,
da: de olie uit zichzelf boven komt. Men
dan ook, dat de putten bJJ Rijswijk
„spuiters" zijn. Zolang de druk groot ge
noeg is, is er dan ook geen sprake van,
dat in Zuid-Holland de zgn. „ja-knikkers"
zullen verschijnen.
Rijswijk heeft ook nog maar éèn klein
meetstationnetje. Wel wordt ook hier hei
zoute water van de olie gescheiden, zo
dat de tankwagens ontwaterde aardolie
naar de Rijswijkse haven brengen om
verder per lichter naar Pernis te worden
vervoerd. De verwarming van de olie ge
schiedt, evenals bij Schoonebeek. met gas.
dat uit de aardolie vrijkomt Er is echter
op het ogenblik per dag een overtollige
gasnroductie van 800 kubieke meter,
blijkbaar te weinig om er in dit stadium
mee te doen. Daarom wordt dit
overtollige gas verbrand: dat is de vlam.
die dag en nacht in een Rijswijks wei
land te zien is.
Niemand weet, wat de toekomst
brengen zal. Het doen van voorspel
lingen over de omvang en de ontwik
keling van het oliehoudend areaal te
Inbreker werkte bijna
huis aan huis
Pas vrij, toch weer tien kraakjes
op één nacht
De gemeentepolitie te Apeldoorn heeft
de 49-jarige Amsterdammer P. van H.
die reeds meer dan 18 jaar van zijn
leven in de gevangenis heeft doorge
bracht en nog geen maand geleden daar
uit werd ontslagen, aangehouden als ver
dacht van het plegen van een serie in
braken in de nacht van Zondag op Maan
dag jl.
De inbraken, totaal zeker tien. werden
allemaal gepleegd in Apeldoorn-Zuid. De
verdachte schijnt bijna huis-aan-huis ge
werkt te hebben. Hij maakte echter
slechts een bedrag van f68 buit.
Dat de politie de man zo spoedig heeft
kunnen aanhouden dankt zij aan een
hoofdagent, die rapporteerde dat hU een
verdacht persoon was tegengekomen. On
middellijk werd de radio-auto achter de
man aangestuurd. Men slaagde erin de
verdachte bij Beekbergen aan te houden.
De man weigerde hardnekkig mee te
delen, waar hij de nacht had doorge
bracht. doch een speurhond wees hem
enige»malen zonder enige aarzeling aam.
Indonesië wil zeggenschap
in zake Indo-China
De Indonesische minister van Buiten
landse Zaken. Soenarjo, heeft voorgesteld,
dat de Aziatische landen, die niet recht
streeks betrokken zijn bij de oorlog in
Indo-China en Korea, eveneens zullen
worden uitgenodigd tot de in Genève te
houden conferentie.
Rijswijk of omgeving is nog niet mo
gelijk, aangezien de werkzaamheden
zich nog in een te vroeg stadium be
vinden. De tot heden verkregen re
sultaten wettigen een bescheiden op
timisme. Maar er zal nog heel wat
geboord moeten worden, voor de
N.A.M. met enige zekerheid kan zeg
gen: zó zal hier de ontwikkeling
worden.
Minister beraamt maatregelen
Vragen van Kamerleden over uiteenlopende
moeilijkheden en mogelijkheden
Een gedeelte van een meetstation, door een boomgroep zoveel mogelijk
onttrokken aan het gezicht. Op de voorgrond een gas-afscheider, om
geven door een brandwal. Van deze meetstations heeft Schoonebeek
er 18, het kleine veldje te Rijswijk nog slechts één.
(N.A.M.-foto).
aangeboord, dan wordt de wand
sen aantal putten naar een meet-
lengte en breedte is hier vrij gemakke
lijk gevonden. Het gebied werd over d«
gehele oppervlakte „geperforeerd" met
boringen op afstanden van 400 m. Wt
hebben gezien, dat men bezig was mei
de 269ste boring. Dat wil echter niet zeg-
er ook 268 olie-gevende putter
zijn: een stuk of twintig boringen zijn
mislukt omdat men net op een breuk
boorde of water in plaats van olie
boven haalde. Het is de bedoeling, dat het
aantal olie-gevende putten rondom Schoo
nebeek wordt opgevoerd tot ruim 300.
Wij zijn tot nu toe eigenlijk steeds
ondergronds" gebleven. Maar na
tuurlijk is ook bovengronds te mer
ken, dat er een „oliebedrijf" aan het
de olielaag j wer^ *s- Bij Schoonebeek wordt de
het olie gevonden op een diepte van 700
reparaties moeten worden verricht. -De
N.A.M. daarentegen gebruikt hiervoor
grote rijdende boor-installaties, die tel
kens kunnen worden geperfectionneerd.
In Drenthe ziet men deze hoge gevaarten
dus slechts op plekken, waar wordt ge
boord, waar een schoonmaakbeurt wordt
verricht en waar reparaties nodig zijn ge
bleken.
Via ondergrondse leidingen wordt de
station vervoerd. Hier komt zij in tanks,
zien van spiralen, waar heet v
door wordt gevoerd. In de grond is de
olie n.l. goed vloeibaar bij een tempera
van 38 gr. Aan de oppervlakte ge
komen is de temperatuur nog 20 gr.
bij het meetstation nog 14 a 15 gr. P
de olie zo dik. dat zij niet gned han
teerbaar meer is. Daarom wordt de
peratuur weer opgevoerd in de tanks met
heet-water-spiralen tot 50 gr. Celsius. Het
r wordt verhit met gas, dat ui
De zingende vijl
jwe aardolie afkomstig is. Van de
:hillende meetstations gaat de olie
het centrale hoofdstation, waar de olie
ontdaan wordt van het (zoute) water. De
ontwaterde olie gaat weer naar grote
tanks op het laadstation, waar afzuig-
inrichtingen er voor zorgen, dat de ge
reedstaande tankwagons worden gevuld.
Twee maal per etmaat gaat er een trein
an 30 van deze wagons heen en terug
aar Pernis, naar de raffinaderiji
Er wordt per etmaal ongeveer 6000 ku
bieke meter uit de bodem opgepompt. De
helft hiervan ls echter water, brem-zout
water, dat per liter 115 gram keukenzout
(het is dus driemaal zc
zeewater). Per etmaal is er zo een pro
ductie van drie millioen liter zout water.
Dit wordt gezuiverd van mineralen in
een waterklaringsinstallatie en daarna
wordt het weer in de bodem terugge
pompt Men doet dit in de eerste plaats
omdat men toch ergens met dit waarde
loze water heen moet, maar tegelijkertijd
wordt hiermee bereikt, dat de druk in de
oliehoudende laag, nodig om de olie naar
de verschillende putten te drijven, zoveel
mogelijk constant wordt gehouden.
Wat is nu de invloed van de olie
industrie op de omstandigheden van
de landbouwende Drentse bevolking
Zij is er heus niet slechter van ge
worden! De N.A.M. heeft voor de ex
ploitatie wegen moeten aanleggen,
voor haar personeel 120 woningen
moeten bouwen. Natuurlijk heeft zy
terreinen moeten huren, maar wan
neer men weet, dat zij in het uitge
breide Schoonebeekerveld van he
landbouw-areaal niet meer dan 1 pet
heeft behoeven te „bezetten", dan
ziet men dat het verlies aan land
bouwgrond helemaal geen vaart
loopt. Voor een put met een ja-knik
ker is niet meer dan 10 are nodig.
Deze lapjes grond worden in erfpacht
verkregen tegen een canon, die enige
malen hoger ligt dan de pachtprijs.
Bovendien krijgt de boer een (af
lopende) vergoeding voor het derven
van inkomsten, terwijl hij voorts nog
bepaald bedrag per strekkende
meter ontvangt voor het gedogen van
het aanleggen en hebben van de no
dige pijpleidingen door zijn land op
een zodanige diepte, dat er rustig
overheen geploegd kan worden. Zo
zijn de boeren ook in financieel op
zicht van de olie niet slechter ge
worden en daarmee is tevens ver
klaard, waarom de boer, met wie wy
ons verhaal begonnen, er zo tuk op
was. dat juist op zijn land een put
worden geboord: dat olie-boer
worden leek hem wel!
Mwuster Donker is overtuigd vair
ernst ven het feit dat in de laatste
maanden van 1953 in drie gevallen faü-
üssemeiïïtsgeldeni zijn verduisterd door
curatoren. Naar voorlopige schatting is in
het arrondissement 's-Graven'
150 000 uit faïJliseementskassen ontvreemd
het arrondissement Zuitphen 137-000
en in het arrondissement Groningen
f 20.000.
De minister beraadt zich over de vraag
welke voorzieningen tegen zulke verduis
teringen moeten worden getroffen. Alvo
rens echter zijn standpunt te bepalen, wi]
hij het resultaat van een thans ingesteld
onderzoek van de procureur-generaal bij
de Hoge Raad- en het advies van de Orde
vam Advocaifien afwachten. Dit heeft de
bewindsman geantwoord op schriftelijke
vragen van het Tweede-Kamerlid mej.
TendeJoo (PvdA).
De Bredase rechtbank heeft onlangs een
medisch specialist, die vervolgd wai
gens overtreding van de pryzenbeschik-
kin-g m-edisch-specialistisehe verrichtingen
voor ziekenfondsen, ontslagen van rechts-
vervolging. Het Eersic-Kamenlid De Vos
van Steen wijk (VVD) had hierover
gen gesteld- Minister Zijlstra heeft
geantwoord, dat deze rechterlijke uit
spraak voor hem geen nieuwe omstandig
heid schept, aangezien hij reeds had toe
gezegd. de beschikking zo spoedig mo
gelijk te zullen intrekken Het overleg
hierover is nog n-iet beëindigd.
Het Tweede-Kamerlid Posthumus (P
v. d. A-) heeft schriftelijk aan minister
Algera gevraagd wanneer de wijzigingen
van het algemeen reglement dienst
de Ned. Spoorwegen zullen worden goed
gekeurd. Voorts informeert hij waarom
de minister de gegevens over de oorzaken
der spoorwegongelukken in 1952 niet aan
de Staten-Genera al heeft overgelegd. Ook
vraagt de heer Posthumus of uit die nieu
we richtlijnen in zake de vergunningver
lening voor het goederenvervoer langs
de weg moet worden afgeleid d-at in de
toekomst, wanneer er meer vraag komt,
overheidsondernemingen niet meer de
gelegenheid krijgen haar wegvervoer uit
te breiden.
De heer Weiter (KNP), heeft ministei
Van de Kieft gevraagd of er. gezien de
hiridfcge gunstige tleviezenpositie, aanlei
ding bestaat om verruiming van het
ter nationale credietwerkeer te bevordo-
vorm van korte uitzettingen
het buitenland van gelden die in het bin
nenland met meer zijn onder te brengen
De heer Engelbertlnk <KVP) heeft aan
minister Van de Kieft verzocht, te zorgen
dat het totaal aantel geraamde boerde-
rijen voor 1954 in de Noordoostpolder
ook inderdaad wordtt gesticht en ver
pacht- Er zijn nl- moeilijkheden ontstaan,
doordat de toegezegde nota hierover Is
uitgebleven. Eveneens aan minister Van
de Kieft heeft die heer Haken (Comm.
gevraagd waarom de pachters van do
meinboerderijen dlie dit jaar opnieuw
moeten inhuren een hogere pacht moeten
betalen.
Tenslotte heeft die heer Engelbertink
aan minister Algera gevraagd of hij bij
de rijkspolitie heeft aangedrongen op ge
rechtelijke vervolging van landbouwers
in Lievelde (Gld) die overhangende tak
ken van bomen aan de rijksweg hebben
gesnoeid om toevoerleidingen te kunnen
spannen voor de levering van eleetrici-
teit Door een dergelijke vervolging zou
de levering van stroom maandenlang
worden belemmerd.
Bezwaren van Kamers
van Koophandel
De Kamers van Koophandel van 's-Gra-
venge. Rotterdam, Dordrecht, Gouda en
de Beneden Maas hebben in een adres
aan de Tweede Kamer te kennen gegeven,
dat het wetsontwerp op de economische
mededinging de bevoegdheid van de
Regering om in te grijpen moet beperken
tot 't strikt noodzakelijke en waarborgen
moet bevatten voor rechtszekerheid L-n
onbevooroordeeldheid. De Kamers wen
sen het verkeer van de wet uit te sluiten
en willen deze beperkt zien tot de Ned.
markt. Zij wensen geen spoedmaatregelen
tegen ondernemingen van internationaal
karakter. Aanmeldingsplicht moet er pas
zijn, aldus de Kamers, wanneer bepaalde
feiten grond opleveren voor het vermoe
den. dat er schadelijke mededelingsrege-
.ïngen bestaan. De Kamers vragen inscha
keling van de rechter en de mogelijkheid
van beroep van de beslissingen der mi
nisters.
Minister MansHolt naar
Zwitse
Minister Mansholt >orwier dag
avond a s naar Zwjtsc. om te Lau
voor de vereniging van Zwitserse
ingenieurs een lezing te houden over het
>robloem van de organisatie van de agra
rische markten in Europa-
L1 EN AFBEELDING ven de bevroren
Gouwzee, op welks hobbelige,
maar gladde oppervlak de schaatsen
rijders of sleevaa-rders zich in ijltem
po naar Marken spoeden, moge een
plezierige aanblik opleveren, een wer
kelijke zee. die in die greep van het ijs
is gevangen, ziet er ongastvrij en hui
veringwekkend uit. We mogen het de
eerste poolreizigers dan ook werke
lijk niet kwadijk nemen, dat zij bij die
eerste kennismaking met het eeuwige
ijs reeds de steven wendden en koers
zotten naar de veilige thuishavens.
..Waar de zee dik en geronmen ie, zo
verklaarde Pytheas in die 4de eeuw
v. Chr-, kan geen land meer bestaan;
ook geen zee en geen lucht, doch ail-
leen een mengsel van deze drie. zodat
daar alles moet zweven, geen schip
kan varen en geen mens kan lopen".
Van drift zweven is meestal rui et veel
terecht gekomen, maar het is inder
daad waar, dat de bevroren zee zich
zowel voor de vaart als voor het voet-
gangersverkeer slecht leent. Degenen,
die in 1929. loen de Zuiderzee dichi
lag. over het ijs van Friesland naar
N.-Holland zijn overgestoken kunnen
daarvan enigszins getuigen. Inpiaats
van een mooie gladde ijsvlakte, zoals
we die op de foto's van de bevroren
Gouwzee gewend zijn. was het Noor
delijke deel vam de Zuiderzee destijds
ïen onregelmatig ijslandschap, waarin
opgestapelde ijsformaties afwisselden
met hobbelige en brokkige ijsvlakten.
Een moeilijk begaanbaar terrein dus,
dat voor een „oversteek" heel wat
uithoudingsvermogen vergt. Vandaar
dat ir. oude tijden een dergelijke ge
beurtenis door penningen of andere
herinnerin-^tekenen werd herdacht.
Zo heeft een onzer lezeressen een le
peltje in haar bezit, gedateerd 25 Fe-
oruari 1740. met de woorden: „Met
paard en slee gehaalt „tot Stavoren
betaalt
De wind is voornamelijk schuldig
aan dergelijke onregelmatige ijsfor
maties. In veel mindere mate speelt
hierbij die eb- en vloedbewegmg een
rol. De getij verschillen waren in 1929
in het N. deel van de Zuiderzee
geveer 80 cm. maar bedroegen in de
Z. regionen niet meer dan 30 cm.
Hierdoor werd de ijsmassa in de loop
van 24 uur weliswaar tweemaal op cn
neer bewogen, waardoor scheuren
konden optreden, maar dit veroor
zaakte toch niet die grilligheid in
formatie ais de wind door opetuwing
vam waiter, overslag van golven en
overspoel! ng met ijsschotser wist te
bewerkstelligen-
Nu we het op verzoek van enkele
lezers over het gedrag van wijlen het
Zuiderzee-ijs bij eb en vloed hebben,
mogen we één merkwaardigheid toch
niet over hot hoofd zien, vooral mei.
omdat in het rapport van prof. Lo-
rentz hierop reeds werd gewezen naar
lanJeidirw» ven de e>rvaringen, riie 'ii-
dens de strenge winter van 1890 wer-
ien opgedaan dy zware ysg«n0 .ti ae
Zuiderzee bleken de getyversohiilon
welke in het N. deel ongeveer 80 cm
bedroegen, kleiner te worden, terwijl
de verschillen van 30 cm in het Z.
deel toenamen Het omgekeerde dus
"an u-at we zouden verwachten-
Over het omgekeerde gesproken,
eert u dat regenbuien altijd begin-
nen naar boven te vallen Daarover
morgen-
(Nadruk verboden)
