Sprekende cijfers
Nieuw plan Provinciehuis
thans gereed gekomen
M n M T lof
Oorlogsbodems maken lange
oefenreizen
2
DINSDAG 23 FEBRUARI 1954
TN DE „Statistiek van de buitenlandse emigratie 19501952", waaraan
we in onze vorige artikelen reeds een en ander ontleenden, staat als
kleurige grafiek een kaart van Nederland, waarop in variatie van rood is
aangegeven, hoe de bereidheid tot emigratie was in elk der 78 economisch-
geografische gebieden, waarin ons land is verdeeld.
Van zeven gebieden is de kleur vol-rood. Zij hebben in de jaren 1951-
1952 de meeste emigranten geleverd. Die gebieden zijn: het Groningse
weidegebied, het Friese weidegebied, de Friese bouwstreek, de Wierin-
germeer, Texel, Haarlemmermeer en Amstelland en het Westland.
Uit deze gebieden trokken in de genoemde jaren meer dan 85 emi
granten per 1000 inwoners weg.
ER ZIJN achttien andere gebieden, met een dun rood lijntje aangegeven,
die minder dan 25 emigranten leverden. Dit zijn: het Westen van de
Gelderse Achterhoek, de Lijmers (bij Nijmegen), Over- en Neder-Betuwe,
Land van Maas en Waal en Rijk van Nijmegen, de Westelijke Betuwe en
Tielerwaard, Bommelerwaard, het kleigebied van de Kromme Rijn,
Schouwen-Duiveland-Tholen, West-Zeeuws-Vlaanderen, Oost-Zeeuws-
Vla anderen, het zeekleigebied van Noord-Brabant, de Baronie van Breda
en Bergen op Zoom, het Westelijk industriegebied van Noord-Brabant,
het Land van Heusden en Altena, de Kempen, Midden-Limburg, het mijn-
gebied en overig Zuid-Limburg.
Wie de kaart van Nederland kent, zal ons toestemmen: een groot deel
van deze streken is typisch R.K.
BEKIJKT MEN de gekleurde kaart verder, dan ziet men, dat Friesland
voor de helft vol-rood is gekleurd. Dat is bij geen andere provincie
het geval. Friesland is dan ook dè emigratieprovincie.
Gerekend van uit de cijfers der volkstelling 1950 zijn er in de jaren
1950, 1951 en 1952 van elke 1000 Friezen 25 geëmigreerd. Noord-Holland
echter ligt met 24 daar vlak achter. Dan volgt Zuid-Holland met 23.
Utrecht met 19 per duizend kan ook meedoen. Groningen komt met 17,
Drente met 15, Noord-Brabant en Gelderland met 14, Overijssel met 13,
Limburg met 12. Zeeland sluit met 11 emigranten per 1000 inwoners de rij.
Er zouden natuurlijk allerlei opmerkingen te maken zijn over deze
verschillen. Ze houden uiteraard verband met de geaardheid van de be
volking in de verschillende gebieden en provincies.
MERKWAARDIG GENOEG schijnt niet alleen de godsdienst invloed te
hebben op de bereidheid tot emigratie de tegenstelling Gerefor
meerdR.K. maar zelfs ook de „ligging" in een bepaalde godsdienst.
Bij een zelfde kerkelijk leven is er toch verschil tussen Gereformeerde
Zeeuwen en Friezen.
In 1951 en 1952 emigreerden uit Friesland naar de grote emigratie-
landen 4383 Gereformeerden, uit Zeeland 430. Dat betekent voor Fries
land bijna 40 per duizend, voor Zeeland nog geen 9. Een merkwaardig
verschil.
Wij kunnen hier eenter niet te lang by stilstaan. Waar we wel op
willen wyzen is, dat door de emigratie het kerkelijke beeld van een pro
vincie op de duur een wijziging kan ondergaan.
INDIEN DE EMIGRATIE een netto verlies zou zijn (de andere factoren
schakelen we dus nu even uit), zou de bevolking van Friesland door
de emigratie in 1951 en 1952 gedaald zijn van 459.862 in 1947 tot 451.380
eind 1952. Het percentage der Hervormden zou dan stijgen van 39,7 tot
39,9, dat der Gereformeerden dalen van 24,4 op 23,8. De R.K. zouden zich
handhaven op 7,3. Het percentage der onkerkelijken zou omhoog gaan van
23,4 op 23,7.
Om Zuid-Holland eens anders te bekijken: van de R.K. emigreerden
in 1951 en 1952 ruim 1 pet, van de Hervormden bijna 1 pet, van de Ge
reformeerden bijna 2 pet, van de Luthersen bijna 1 pet, van de Doopsge
zinden ruim 1 pet, de Remonstranten hi pet, de Israëlieten eveneens hi pet,
de „overige kerkelijke richtingen" ruim 1 pet en de onkerkelijken 3/4 pet.
Er emigreerden 14.158 Protestanten, 6.048 R.K. en 3.639 „zonder gods
dienst".
NOG WEER een andere vraag is: waar gingen de emigranten heen?
Ook de beantwoording van deze vraag geeft weer een eigenaardig beeld.
Van de 35.711 Hervormde emigranten naar de grote emigratielanden
in 19481952 vertrokken er 15.188 naar Canada, 11.405 naar Australië,
4.065 naar Zuid-Afrika, 2.770 naar de Verenigde Staten, 2.283 naar Nieuw
Zeeland.
Van de 33.573 Gereformeerden gingen er 24.753 naar Canada, 3.553
naar Australië, 2.679 naar de Verenigde Staten, 1.864 naar Zuid-Afrika en
724 naar Nieuw-Zeeland.
Voor de R.K. waren deze cijfers: Canada 14.486, Australië 14.415,
Nieuw-Zeeland 3.670, Zuid-Afrika 2.640 en Verenigde Staten 1.417.
Er vertrokken 18.161 mensen zonder godsdienst. Van hen verkozen
7.181 Australië, 4.130 Canada, 3.315 de Verenigde Staten, 2.127 Zuid-
Afrika en 1.407 Nieuw-Zeeland.
Treffend zijn hier de uitgesproken voorkeur van de Gereformeerden
voor Canada en van de niet-kerkelijken voor Australië.
DIT KUNNEN WE ook bezien van uit de ontvangende landen. Canada
kreeg dan op zijn 60.012 emigranten 24.753 Gereformeerden, 15.188
Hervormden, 14.486 R.K., 4.130 zonder godsdienst en 1.455 „overige gods
diensten". Het aantal Protestanten beloopt dus ruim 41.000.
Australië liet 38.645 Nederlanders toe. Daarbij waren 14.415 R.K.,
11.405 Hervormden, 7.182 zonder godsdienst, 3.553 Gereformeerden en
1.490 overige godsdiensten (16.400 Protestanten).
De Verenigde Staten ontvingen 11.671 Nederlanders: 3.315 zonder
godsdienst, 2.770 Hervormden. 2.679 Gereformeerden, 1.490 overige gods
diensten en 1.417 R.K. (6.900 Protestanten).
Zuid-Afrika opende de deur voor 11.252 Nederlanders. Meer dan de
helft was Protestant, nl. 6.450. Van dezen waren de meesten Hervormd, nl.
4.065. Dan volgen de R.K. met 2.642, zonder godsdienst met 2.127, Gere
formeerden met 1.864 en overige godsdiensten 554.
Nieuw-Zeeland met zijn nog geen 2 millioen inwoners liet 8.454
Nederlanders toe. Bijna de helft waren R.K., nl. 3.670. Hervormd waren
er 2.283, zonder godsdienst 1.407, Gereformeerd 740 en overige gods
diensten 370.
Wij volstaan dit keer met de vraag: kregen de emigratielanden hier-
mee een juist beeld van de Nederlandse bevolking?
De andere vraag: welke invloed heeft deze toestroming op de gods
dienstige verhouding in het ontvangende land? is voor ons moeilijker te
beantwoorden.
leden van Gedep. Staten liggen. De
voor het merendeel bestaan-
Nederlandse architecten, is
dankbaar, dat de Staten ir. Peutz op
dracht hebben gegeven tot het maken
een nieuw schetsplan. Realisering
het project zal leiden tot een ge-
bouw, dat de gebruikers vollediger be
vrediging zal schenken.
De financiering
WORDT HET NU ZO
Verwerkelijking van het plan zal
13 millioen vergen
GEDEP. STATEN VAN ZUID-HOLLAND hebben thans aan de Provin
ciale Staten het, door ir F. P. J. Peutz te Heerlen gewzigde ontwerp
voor het nieuwe provinciehuis aangeboden. In de vergadering van 16
Maart zal dit onderwerp mondeling worden toegelicht door de ontwerper.
Gedep. Staten stellen voor: aan architect Peutz op te dragen het voorlopig
ontwerp uit te werken, hetgeen omvat: het maken van het uitvoerings-
ontwerp met bestek en begroting.
Voorts vragen zij de Staten het col-
ge te machtigen, alle handelingen te
verrichten, welke voor de verdere uit
voering van het bouwplan nodig zijn,
met inbegrip van het aanbrengen van
geringe afwijkingen in het ontwerp, wel
ke tijdens de uitvoering nodig mochten
blijken. Afwijkende wijzigingen dienen
aan het oordeel van de adviescommissie
uit de Staten te worden onderworpen,
terwijl over ingrijpende wijzigingen de
Statenvergadering zal ntoeten oordelen.
Gedep. Staten schatten de netto-kosten
van de bouw op 13.892.000.
Zoals men weet. maakte ir. Peutz, die
één van de vyf architecten was, die voor
het maken van een ontwerp waren uit
genodigd, een schetsplan. dat in een bij
zondere vergadering, gehouden in Maart
1953. werd geaccepteerd. Toen werd
evenwel aan ir. Peutz opdracht gegeven,
in nauw overleg met het college een
nieuw schetsplan van het Provinciehuls
te maken, waarbij een totale bouwsom
van f 12 millioen moest worden aange
houden. Voorts moest de architect wijzi
gingen in de oorspronkelijke onderdelen
van het plan aanbrengen die, naar het
oordeel van de Commissie van beoorde
ling, niet geheel voldeden.
Het herziene plan is in principe het
zelfde als het oorspronkelijke schetsont
werp. Zoals wij reeds eeraer meiuaen
zijn de ambtswoning van de Commissaris
der Koningin en de toren vervallen.
Door ook de hall voor het publiek te
veranderen en de autogarage te wijzigen
is de inhoud van het gebouw van 180.00C
m3 teruggebracht tot 150.000 m3. De ra
ming van de bouwkosten benadert, vol
gens het oordeel van Ged. Staten, daar
door meer 't bedrag, dat het college aan
vankelijk voor ogen stond.
Het laten vervallen van de ambtswo
ning van de Commissaris der Koningin
geschied in overeenstemming met de
nister van Binnenlandse Zaken. In de
behoefte aan ruimte voor representatie
doeleinden is voorzien door het op-
aen van zodanige ruimten in het plan
>r het Provinciehuis. Zij zijn aange
bracht op de 6e étage.
Commissie van beoor
deling is tevreden
De Commissie van beoordeiing, die de
oorspronkelijke schetsplanne bekeek, is
van mening, dat het verbeterde project
beter aan zijn doei beantwoord, dan het
oorspronkelijke. De sterke concentratie
van het werkgedeelte in de hoogbouw
langs de Koningskade deed het gebouw,
aldus de Commissie, aan duidelijkheid
winnen. De grote greep, die het exte
rieur kenmerkt, vindt men terug in de
ruimtewerking van de interieurs. De
Commissie acht het een winst, dat de
Commissariswoning is vervallen en dat
o gelukkige wijze in de behoefte
representatieruimte werd voorzien,
door het werkvertrek van de Commis
saris te doen samenvallen met de nodige
ontvangstruimten. Gunstig is ook. dat op
hetzelfde niveau de vertrekken van de
Het nieuwe ontwerp van ir
Peutz te Heerlen voor het nieu
we Provinciehuis te 's-Graven-
hage. Het wijkt in zoverre af
van het oude plan, dat de toren
vervallen is. In plaats daarvan
wordt het gedeelte van het ge
bouw, dat aan de Koningskade
verrijst, hoger opgetrokken. De
tweede vleugel komt aan de
Benoordenhoutseweg.
Van het erf van School en Kerk
Schoolstrijd ontbrand in
Neder-Saksen?
Betoepingsweik
Ned. Herv. Kerk.
iroepen: tot predikant voor bij
zondere werkzaamheden (pred. dir. Herv.
opleidingscentrum te Doorn) W. Th. Hoek
Doorn; te Waddinxveen (vac. J J
Moll). H. J. Abma te Rotterdam-Delfs-
havon.
Geref. Kerken.
Tweetal: te 't Zandt (Gr.) J. van
Dijk te Nieuwleusen en J. Stierstra te
Rottevalle van wie eerstgenoemde be
roepen is; Zwagerveen C. Glaubitz te
Hallum.
Chr. Geref. Kerken.
Beroepen: te Apeldoorn (vac. prof.
W. Kremer), D. de Bruyne te Hilversum
(C.); te Utrecht (C), D. Biesma te Am
sterdam (O.).
Bedankt: voor Doornspijk J. C. v.
Ravenswaay te Scheveningen.
Vrije Evangelische Gemeenten.
Bedankt: voor Apeldoorn (vac. Joh.
J. v. Petegem). H. F Huson te Hendrik
Ido-Ambacht.
Geref. Gemeenten.
Beroepen: te Werkendam camd. T.
Cabaret te Rotterdam.
Voor de herbouw van de Grote Kerk
te Rotterdam werd een gift van
ƒ2000 ontvangen.
Prof. dr H. Ridderbos en dr H. Berk
hof zijn uitgenodigd op een tweetal ver
gaderingen te Hilversum te spreken, uit
gaande van de commissie voor het ker
kelijk gesprek tussen Gereformeer
den en Hervormden aldaar
Voorstel van commissie
„Geen melkmonopolie
in het Westen"
Nieuwe vereniging met driej MOM 1 ',inj
gelijkwaardige partners 1
:t is Gedep. Stagen nog niet moge,
nauwkeurig financieringsplan v
nieuwe gebouw over te ieggen.
kosten van ue grond worden geraamd op
1.3 millioen. De bouwkosten belopen
13.750.000, de decoratieve aankleding
het gebouw zal ƒ500.000 vergen en
de inrichting een bedrag van 1.375.000
Voor honoraria e.d. is nodig 500.000. In
otaal qus ƒ17.425.000.
Daar staat evenwel een bedrag
ontvangsten, groot ƒ3.533.000 tegenover.
Daaronder vallen de oorlogsschadever
goedingen en de opbrengsten van de ver
koop van grond aan het Korte Voorhout
de Schouwburgstraat. Zo komen Ge
dep. Staten tot een netto bedrag
13.892.000. De regering heeft een rijks
bijdrage van een half millioén toegezegd
de bouwkosten van de Statenzaal. Dit
bedrag is reeds bij het hierboven ge
noemde bedrag van ontvangsten inbe
grepen.
In de begroting 1954 is reeds 3 mil
lioen uitgetrokken voor de herbouw var
het Provinciehuis. Uit de toelichting op
die post blijkt, dat er nog dit jaar met
de herbouw kan worden begonnen.
Autoreisbureaux richten
vereniging op
Doel; orde scheppen, in het belang
van het publiek
Dertien auto-reisbureaux uit het ge
hele land hebben gisteren in Amsterdam
definitief besloten tot de oprichting van
de Nederlandse Vereniging van Auto
reisbureaux.
De vereniging is opgericht met het doel
..op krachtige wijze mede te werken aan
het scheppen van enige orde in de vrij
wel algemeen aangemerkte chaotische
toestanden op het gebied van de toeris
tische autoreizen naar het buitenland,
waarbij het streven voornamelijk gericht
zal zijn op het dienen van het algemeen
belang van het reizend publiek".
Er zal worden onderzocht op welke
ijze personen, die gedupeerd zijn door
»n auto-reisbureau dat niet bij de ver
eniging is aangesloten, geholpen kunnen
worden.
Het secretariaat van de vereniging is
gevestigd bij de heer P. J. Goes, Laan
Meerdervoort 683. Den Haag.
Het voorstel tot oprichting van de Melk-
vereniging West is nu aan de organisaties
op het gebied van de melkvoorziening
toegezonden. Het plan is opgesteld door
de werkcommlssle-Blink van het orgaan
overleg in zake de melkvoorziening
in West-Nederland.
Ten stelligste wordt in het rapport ont
kend, dat de vereniging tot een monopolii
of een semi-monopolie zou leiden. D'
commissie zegt dat zij daarin een groot
gevaar zou zien.
De nieuwe vereniging zal bestaan uit
drie gelijkwaardige partners: de boeren,
de melkinrichtingen en zuivelfabrieken
en de melk-détailhandel. Alle belangrijke
besluiten kunnen slechts met een n
derheid van ten minste driekwart
stemmen worden genomen. Algemene
voorschriften, die door het bestuur zijn
vastgesteld, kunnen door de algemene
vergadering buiten werking worden ge
steld. Verder komt er een machtige raad
De Melkvereniging West maakt noch
direct noch indirect aanspraak op i
publiekrechtelijke status. Iedereen kan
of later een boerderij, een melkproducten-
of zuivelfabriek of consumptiemelkfabriek
in het gebied van de vereniging beginnen
zonder dat iemand hem dwingt
enigerlei vereniging mee te doen.
Uit het rapport blijkt verder, dat de
vereniging wil gaan werken met formeel
niet bindende adviesprijzen. De door de
vereniging geadviseerde prijzen zullen
echter voor de leden wel bindend zijn.
Hoe staat het er bij
jullie nu voor?
Amerikaanse senatoren op
inspectie in Europa
Teneinde zioh op die hoogte te stellen
an de vliegifulgprodiuctie. de aanleg van
luchtbases en de verdedigingswerken,
zijn de Amerikaanse senatoren bridiges en
Symington gisteren in Parijs aarageko-
Senator Bridges is voorzitter van de
senaatscommissie voor toewijzingen en
senator Symington is vroeger minister
van Luchtvaart geweest Zij zullen een
bezoek brengen aan vijf West-Europese
landen en daarbij gesprekken voeren met
Amerikaanse generaals. De landen, die
zij zullen bezoeken zijn Frankrijk. Duits
land. Italië. Engeland en Spanje.
Gesubsidieerd schilderwerk
nog tot 20 Maart
De termijn voor de oplevering vai
buiten- en binnenschilderwerk wordt vooi
de uitvoering van schilderswerkzaam
heden waarvoor een DUW-subsidie is toe
gezegd, verlengd van 27 Februari tot ei
met 20 Maart. Deze verlenging is een ge
volg van de vorstperiode.
Regering wil bijzondere
scholen sluiten
In Neder-Saksen West-Duitsland) ls
de schoolstrijd ontbrandt, nu de regering
•etsontwerp heeft ingediend om
1 April alle bijzondere scholen op
te heffen en het openbare onderwijs ver
plicht daarvoor in do plaats te stellen.
Het protest tegen deze voorgenomen
maatregel komt zowel van Evangelische
s van R.K. zijde.
De R.K. bisschoppen van Osnabrück,
Hildesheim en Münster hebben tegen het
wetsontwerp in een herderlijk schrijven
geprotesteerd, en sporen de gelovigen
aan tot strijd en gebed voor het behoud
der bijzondere scholen. Ds Boyken, lid
van de synode der Evang. Luth. kerk in
Neder-Saksen liet zich in soortgelijke
bewoordingen uit. aldus meldt het Kath.
Ned. Persbureau. (Zoals men weet,
draagt dc Duitse openbare school een
ander karakter, dan de Nederlandse.
Godsdienstonderricht is daar b.v. ver
plicht Red.)
Conferentie Kerk en Theater
In het Eykmanhuis te Driebergen zal op
l en 21 Maart een conferentie gehouden
worden over: Kerk en Theater.
Het programma luidt: „Kerk en Theater"
door Ds Jan Wit. „De moderne Engelse
toneelliteratuur van Fry en Elliot" (met
voorlezen uit de werken) door mej. C. A
Eijken. De leiding berust bij ds Jan Wit
W. Vogel. Aanmelding bij het se
cretariaat van Kerk en Wereld te Drie
bergen
Christelijk weeshuis
voor Nieuw-Guinea
De Bond van Oud-Steurtjes in Neder
land meldt, dat in Hollandia op Nieuw-
Guinea een commissie in het leven is ge
roepen ter voorbereiding van een stich
ting Christelijk Wees- en Kindertehuis
Nieuw-Guinea. Ook in Manokwari
dergelijk comité opgericht. Dit heeft
voorgesteld het tehuis Pa van der
Steur-stichfing te noemen. Men overweegt
ook kinderen van Nederlandse nationali
teit. die thans in Indonesische inrichtingen
verblijven, daarheen te doen komen.
Advertentie.
(HET GENEEST VLUGGER
EN BETER
wanneer Gij er Akker s Kloosterbalsem op
doei Deze heerll|ke. zuiverende wond-
balsem reinigt en geneest wonden van
allerlei aaid. (speciaal ook brandwonden),
de zo belangrijke groei van
huid Maar ook als w
tiek, spierpijn en lendenpijn wordt Akker s
Kloosterbalsem al drie geslachten lang ge
prezen met de bekende woorden. „Geen
goud zo goed"
n bevordert
ijlmiddel bij rheutna-
T touw en op Zaterdagmiddag
op Texelf 100
De inwoners van Texel schijnen
speelale voorkeur te hebben voor
trouwen op Zaterdagmiddag. Daar het
aantal gegadigden voor deze middag de
laatste tijd gestadig toeneemt, hebben B.
en W. aan de gemeenteraad voorgesteld
het tarief, dat voor de Zaterdagmiddag
f 50 bedraagt, te verhogen tot f 100.
Deze maatregel zou hoofdzakelijk ten
doel hebben de werkzaamheden van de
ambtenaren van de Burgerlijke Stand op
Zaterdagmiddag zoveel mogelijk te be
perken.
De Zeven Provinciën eind Maart naar Amerika
Na de kruiser De Ruyter die 18 Januari
Dor een reis van twee maanden is ver
trokken, gaat de kruiser De Zeven Pro-
jicién een reis van 2M maand maken.
Eind Maart wordt uitgevaren naar
Portsmouth. Daarna volgt Las Pairnas
op de Canarische eilanden, waarna koers
wordt gezet naar La Guaira in Vehe-
suela- Dan gaat heit schip naar Willem
stad op Curacao en Oranjestad op Aru-
u Voorts worden nog bezoeken gebracht
aan San Juam op Porto Rico en aan
Anmopolis in do V S., waar de adeLbor-
sten-opleidiwg van de Amerikaanse ma
ïs gevestigd'. Onze adelborsten zul-
zich namelijk aan boord van De
Zeven Provinciën bevinden voor hun
jaarlijkse reis. De kruiser zal op de te
rugreis wellicht nog Bermuda aandoen-
Het oefensmaildeel V, bestaande uit
de torpedojagers Evertsen en Kortenaer.
de fregatten Van Amstel en De Blitter cn
de onderzeeboten Walrus en Zeeleeuw
vertrok op 18 Januari voor een oefenreü
van bijna drie maanden-
Na een kort verblijf in Nederland
het smaldeel opnieuw uitvaren, nu
reizen naar Noord-Ierland en Noorwe
gen. waarbij het zal deelnemen aan oefe
ningen tezamen met eenheden vaa
mannes van andere landen van
NAVO- Gedurende deze periode zullen
die De Bitter en de Walrus respectieve
lijk wordlein vervangen door De Zeeuw
en de Zwaardvis
Het vliegkampachip Karei Doorman zal
ach vrijwel sieedis bij smaldeel V bevin
den behalve in de periode van eind Aprli
tot begin Jumii. Heit schip zal dan eer
maken-, waarbij de ha-
Momtreal en Halifax (Canada)
^}B-,
GEBISMUREERD
MAGNESIUM
Ve/érQgfcM/ bij Apolh»k»n
Zeepost voor Oost en West
Met de voigende sobepen kan zeepos.
worden verzonden- De data. waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn. staan, tussen haakjes, achter de naam
van het «chip vermeld: Indonesië, ma
Oranje (11 Maart); Ned. Nw-Guinea. mi-
Kota Agoeng (4 Maart); Ned. Antillen,
nu Ma» il Maart); Sunrwwne. ss Baain
(3 Maart); Urne van Zuid-Afrika en Z-W
Alnka, ms- Wmchester Caatie <27 Febr.)
Canada ss- Waterman (27 Febr.); m.
Averdijk (3 Maart), sa- American Coun-
•eier <4 Maart); Zuid-Aemerika. ss
Andes (27 Febr Australië: ss. Himalaya
(27 Febr.); Nieuw-Zeeland. via Engeland
(27 Febr).
De postkantoren geven inlichtingen
over de verzenckmgsdnte van postpakket -
In A'dam is als onderdeel van de
Ned. Unie van Metaalgieterijen en aan
verwante Bedrijven de groep Ned. Fabri
kanten van Oliehaarden en kachels opge
richt. (Voorzitter drs Ni1««en van Becht
en 'ick N.V.).
10.
„Waar gaan wij heen?" vroeg ik.
Sonja glimlachte.
,,Houd je niet van wandelen? Het is hier zo
gezellig. Jij en ik zijn nu net personen uit het
boek van die Engelse schrijver Swift heet het
niet „Gullivers Reizen"? Wij gaan naar een thee
huis, waar wij sukiaki kunnen krijgen. Men ver
wacht ons daar
Onder het spreken wees zij op de ongeverfde
houten schutting, van een huis, dat wat groter
was dan de andere. „Hier is het", zei ze, een
hek openduwend. Achter de schutting lag één dier
miniatuurtuinen, waardoor Japan zo beroemd is.
Sonja en ik stonden als twee reuzen in een
landschap, vol vijvers, beken, dalen en bergen,
waarvan niets hoger reikte dan onze knieën.
Dwergdennen, waarvan de grootste nog geen
twee duim was, met groene grasvelden aan hun
voet. Tussen het mos rondom de vijvers bogen
allerlei bloeiende plantjes zich over het water,
waarin goudvisjes zwommen, zeldzame soorten
goudvisjes, waarvan het kweken eeuwen heeft
gekost. Dit tuintje, dat niet groter was dan een
gewone kamer, bood in miniatuur alle aspecten
van een groot park.
De deur aan het einde van het pad was intus
sen opengegaan en drie vrouwen in kimono tra
den buigend en glimlachend naar buiten. Aange
zien ik reeds van de gewoonten van dergelijke
gelegenheden op de hoogte was. zette ik mij op
het stoepje voor de deur, trok mijn schoenen uit
en stak mijn tenen in de pantoffels, die een der
meisjes mij reikte, terwijl Sonja hetzelfde deed.
„Het is net of je met poppen speelt", zei ze,
„Heb jij ooit met poppen gespeeld. Casey? Ik wel.
in Odessa, heel lang geleden."
„Neen", antwoordde ik, „enkel soldaatjes. Son
ja,
Wij zullen kimono's
Zij zei iets tot de oudste der drie vrouwen en
de beide meisjes brachten kimono's.
Ik trok mijn jas uit en een kimono aan. Daar
op ging een der meisjes ons voor langs een met
matten belegde gang en schoof glimlachend een
deur open. Wi) trapten beiden onze pantoffels uit
en traden binnen. De kamer was van een Spar
taanse eenvoud en even teer als een beschilder
de waaier. Midden in het vertrek stond een laag
tafeltje en aan weerszijden hiervan lag een kus-
DE JACHT NAAR HET
marine-document
Kort na eerste Wereldoorlof 1914—11
sen op de grond. Op een punt van de tafel stond
een houtskoolkomfoor en er omheen stonden
schoteltjes met vlees en fijngehakte groenten en
soya de ingrediënten van die heerlijke Japanse
schotel: sukiaki Aan de ene kant van de tafel
gaven schuifdeuren van papier toegang tot een
balcon, dat weer op een dwergtuintje uitkeek. In
de tegenoverliggende wand was een nis, waarin
zich de enige ornamenten bevonden een por
seleinen afgodsbeeldje op een voetstuk van teak
hout, met daarachter een met kersenbloesems
beschilderde strook. Iets lager in de nis stond
een vaas met bloemen, heel zorgvuldig en pre
cies gerangschikt, want bloemen schikken is in
Japan een aparte kunst. Dat was alles, verder
was het vertrek ledig.
Ik zette mij aan tafel. Sonja zat tegenover mij.
Een van de serveermeisjes in haar gebloemde
kimono, het haar gekapt als een Japanse pop,
knielde op de drempel, boog, trad binnen en nam
haar plaats in bij het houtskoolkomfoor, waar
zij de ingrediënten voor het maal in een pannetje
deed. Het pruttelde gezellig en een lekkere etens-
lucht vermengde zich met de scherpe geuren
van de houtskool. Een tweede meisje knielde
naast de tafel, plaatste twee heel kleine kopjes
voor ons en vulde die met hete sakéwijn.
„Op je gezondheid, Sonja", zei ik en ledigde
mijn kopje, dat het meisje terstond weer vul
de. Die hete Japanse wijn is koppig. Hoewel
men hem in heel kleine hoeveelheden drinkt,
wordt het kopje steeds weer gevuld en men drinkt
meer dan men weet.
„Ik hoop, dat je het hier prettig vindt", zei
Sonja.
Ik verzekerde haar van wel en ik meende het.
Zij had haar waakzame houding laten varen en
scheen met de luchtigheid, welke Russen eigen
is, alle zorgen te hebben opzij gezet. Zij was de
gastvrouw, die mij naar een rustig plekje had
gebracht, waar wij ongestoord konden lunchen
Haar blauwe ogen gingen half schuil onder de
lange wimpers en de rode lippen glimlachten.
Wij kregen ieder een groen kommetje met
een rauwe eierdooier erin, en het maal was ge
reed. Wij reikten met onze eetstokjes naar het
komfoor om stukjes vlees en groenten.
Ik gevoelde, dat een zeker comediespelen tus
sen ons was afgelopen Wij erkenden zwijgend,
dat niet ik Sonja te eten had gevraagd maar
Sonja mij; en zij wist heel goed. dat ik natuur
lijk begreep dat zij mij met een bepaald doel
had uitgenodigd. Ik verlangde niet beter dan
naar haar te luisteren en het ene kopje saké
na het andere te drinken, terwijl zij het gesprek
leidde. Haar eerste opmerking was bijna banaal.
„Daar zitten wij nu!", zei ze.
Ik knikte.
New York zullen worden bezocht. De
bezoeken aan Montreal en New York zuJ-
.officieel" zljin. ter beantwoording
i bezoeken, die die marines van Canada
die Ver. Staten aan Nederland brach
ten.
Nederlander schonk pen
van Garibaldi
D Nederlandse ambassadeur in Rome,
dr H. N. Boon, heeft het historisch mu
seum van de Italiaanse hoofdstad gis
teren een inktkoker en een penhouder
Italiaanse vrijheidsheld Garibaldi
aangeboden.
De inktkoker, een kunstvoorwerp
filigraan-zllver in de vorm van een gon
del, werd eens door Garibaldi
Nederlandse arts J. C. Hacke van Mijn
den geschonken en is thans door de erf
genamen van deze arts beschikbaar ge
steld.
Beneluxprivaairecht
Bij de Belgische Senaat is een wets
ontwerp Ingediend betreffende d» goed
keuring van een verdrag op het Inter
nationale privaatrecht in de Benelux.
Het verdrag regelt in 28 artikelen de be
langrijkste gevallen en is een uitvloeisel
van het werk ener studiecommissie on
der voorzitterschap van de Nederlandei
prof. mr E. M. Meyers en de Belg prof.
Van Dievoet. Alle met deze artikelen
strijdende bepalingen in de nationale
wetgevingen zullen vervallen.
Gen. Jans ontving de
Medal of Freedom
Uit handen vain luitenant-kolonel Al-
don H. Hoffman, adjunct-leger-attaché
aan de Amerikaanse ambassade
Haag. heeft de 79-jarige gen er aal - ma j oor
o-d- J- R L- Jans gistermiddag te zijnen
huize in Venlo de Medal of Freedom met
zilveren paiimtaik ontvangen- De Ameri
kaanse regering heeft hem deze onder-
sqheidtng. zoals we reeds meldden, ver
leend als erkenning van zijn verdiensten
als verzetsleider tijdens de oorlog.
Posities KLM-vliegtuigen
AMSTERDAM 23 Febr. Thuisreii
PHTFG (Friesland) Gezagv. Hob-
son gisteravond kwart voor negen op
Schiphol. PHTEP (Pontianak) gezagv.
Vlotman vanochtend tien uur in Amster
dam. PHTDO (Maastricht) gezagv. van
Breemen vanmiddag twaalf uur in Ge-
nève. PHTDK (Amsterdam) gezagv.
French vanmiddag een uur In Karachi.
PH—TET (Tilburg) gezagv. Deknatel
vanochtend half zes uit Djakarta
Singapore. PHTDN (Vlaardingen) ge
zagv. Mothagen vanmiddag twaalf uui
uit Tokio naar Bangkok.
Uitreis: PH—TDP (Rotterdam) ge
zagv. van Messel gisteravond half twaalf
uit Manilla naar Biak. PHTFD (Arn
hem) gezagv. Feeney vannacht kwart
voor vijf In Rangoon half zes vertrokken
naar Bangkok. PH—TFE (Utrecht) ge
zagv. Brugmans vanochtend kwart
acht in Cairo half tien vanochtend
Karachi. PH—TCE (Edam) emigranten-
charter naar Auckland, gezagv. Bosman,
vannacht half een uit Sydney i
Auckland. PH—TBW (Overloon).
grantencharter voor Melbourne, tien
uit Rome naar Cairo.
terleeschool
voorde aldaar; Groen van Prinstererscl
te Amsterdam-Zuid, H v d Wetering te I
zen; Julianaschool te Rijnsburg (tijd.),
van Joolingen te Lopik; Rehoboth
Nieuw-Venzu-
te Rotterdam
G A van de Belt te Ove
te Nieuw]ande, E Braru
(Old.): Chr Nat school t(
doctor in de wis- en natuurkunde,
schrift; Onderzoek van een boogontlading 1:
stikstof bij verhoogde druk. P. J. Somen
cand rechten: J J A Los. Nispen: T J L
Schoemaker, Utrecht; mej J M Bos. Utrecht;
Doet rechten: J A E M van HeMenberg
Hubar, Hilversum; Cand muziekwetenschap;
H C M Koenen. Utrecht; Semi-art-s: P W
Thysen, Nijmegen; G van Herpen, Utrecht;
Th F Fllipplni. Helmond; P L de Vries.
n te ren; A A J ter Schure. Steenwijker-
wold; Arts; M H G Jessen. Sittard; F J M
Rouppe van der Voort. Rosmalen; mej W B
Knoop. Heusden: mej R Y Strikwerda.
Apeldoorn; B W Vettorado. Eindhoven; J D
van de Ley. Hilversum; mej G M Stevens.
'en; A Th Rooyakkers, Schyndcl.
Het lied dei
aethergolven
WOENSDAG 24 FEBRUARI
versum I. 402 m. VARA; 7.00 Nieuws
7.13 Gram. 8.00 Nieuws 8.18 Gram. 8.50 Voor
huisvrouw 9.00 Gymnastiek voor de
uw 9.10 Gram VPRO; 10.00 Schoolradio
eg omhoog", ca us. 2.00 Voor de kinderen
4.00 Voor de rieken 4.30 Strijkkwartet 5 15
Gram. 5.30 Instrumentaal kwintet 5 50 Rege
ringsuitzending; André Jurres; „Nederland
en de wereld; Hoe ver reikt de stem van de
Nederlandse componist In het buitenland"
6.00 Nieuws 6.20 „Het volle pond", eaus. 6 35
Orgelspel 6.55 Sportpraatje 7.00 Voor de
Jeugd 7.05 Sopraan en piano 7.25 Vara-varia
gram. VPRO; 7.30 Voor de jeugd VARA;
Nleu\
i 8.05 I
>el 10.20 Cabar
t 8.15
Hllvc
lchte muziek 11.45—12.00 Gram.
II. 298 m. NCRV: 7.00 Nieuws
.33 Gewijde
Nieuws 1.15
belkw.
Kamer
t 11,00
,10 Gram, 7.15 Gymnastiek
muziek 7.45 Een
Nieuws 8.15 Grai
Gram. 12.05 Bas-bariton en plano 12.30 Land.
en tulnbouwmededellngen 12.33 Gram. 12.37
Middagpauzed lenst 12.59 Klokgelui 1.00
Pit op pad 1,20 Vocaal dub-
tet 1.50 ,,Saul" oratorium 3.43
oor 4.00 Voor de jeugd 5.20 Licht»
muziek 5 30 Orgelspel 6.00 Militaire cause
rie 6.10 Gram. 6 15 Cello en orgel 6.30 Spec
trum van het Chr. organisatie- en vereni
gingsleven 6.45 Geestelijke liederen 7.00
Nieuws 7.10 Boekbespreking 7 25 Gram. 7.30
Buitenland» overzicht 7.50 Gram. 8 00 Radio
krant 8.20 Bariton, koor en orkest 9.30 ..De
kerkelijke situatie tn Indonesië", caus. 9.50
Banjo-orkest 10.30 „Hervormd-Gerefor
meerd". caus, 10.45 Avondoverdenking 11.00
Nieuws 11.15 Zang en voordracht 11.3512.00
Gramofoonmuzlek.
Engeland.' BBC. 330 m. 12.00 Voor de scho
len 1.00 Gram. 1.30 Voor de boeren 2.00
Nieuws 2.10 Ooggetulgeverslagen 2,30 Dans
muziek 3.00 Voor de «scholen 4.00 Hoorspel
5.00 Vespers 5.45 Causerie 6.00 Voor de kin
deren 7.00 Nieuws 7 15 Causerie 7.25 Spurt
7.30 Pianorecital 7.50' Causerie 8.00 Concert
8.50 Causerie 9.10 Concert 10.00 Nieuws 10.15
Gev. programma 11.15 Causerie 11.35 Gram.
11,45 Parlementair overzicht 12.00—12.03
dracht 1.00 Pari. overzicht 1.15 t
muziek 1 45 Concert 2.45 Voor de kleu-
ters 3.00 Voor de vrouw 4.00 Concert 4.45
Amusementsmuziek 5.15 Mrs Dale's dagboek
5.30 Schots orkest 6.30 Amusementsmuziek
7.00 Orgelspel 7.15 Voor de jeugd 7.45 Hoor
spel 8 00 Nieuws 8.25 Sport 8.30 Klankbeeld
9 00 Gev. programma 9.30 Hoorspel 11.00
Nieuws 10.15 Klankbeeld 11.35 Sport 11.50
John Runge 12.05 Voordracht 12.20 Lichte
muziek 12.56—1.00 Nieuws.
Brussel. 324 m. 11.45 Symphonle-orkest
1.00 Nieuws 1 15 Gram 2.00 Schoolradio 3.45
Gram. 4 05 Concert 5.0Ó Nieuws 5.10 Kamer
muziek 5.30 Causerie 5.40 Kamermuziek 5.50
Boekbespreking 6.00 Gram. 6.1
voor di alMRaliÉriMHmBHV
9.30 Gram 10.00 Nieuws 10.15 Jazzmuziek
10.45 Gram. 10.55—11.00 Nieuws.
Brussel. 484 ra. 12.00 Gram 1.00 Nieuws
1.15 Conce - - -
9.30 Folkloristische muziek 10 00 Nieuws
0.15 Lichte muziek 10.55 Nieuws.
BBC. Uitzending voor Nederland; 10.00—
