Jacobs:
Alletta
de vrouw en
pionier voor
haar werk
Wanbegrip en tegenkanting waren
jaren lang haar deel
Chefarine ,4
Toch is het zo!
Nog niet beslist over defensie
van Nieuw-Guinea
Vrijgezellendag geproclameerd
voor de 25ste April
Knoeierijen bij leveranties aan
het leger berecht
54 NIEUWE LEIDSCHE COURANT 5 WOENSDAG 10 FEBRUARI 1954
NEDERLANDS EERSTE VROUWELIJKE ARTS
KENNIS VERGAREN om die daarna ten algemenen nutte aan te wen
den, moet het hoogste streven zijn". Dat was een regel, die dokter
Jacobs aan zijn kinderen dikwijls als schrijfoefening opgaf. Nu, op de
jongedames-school die zijn 8e kind, de 13-jarige Aletta ging bezoeken
het was de enige school die voor een meisje, althans te Sappemeer, in
aanmerking kwam kon het leergierige kind niet veel kennis vergaren.
Slechts 14 dagen hield ze het er uit. Toen had ze er schoon genoeg van,
onderrichte te worden in de manier waarop men een dame of een heer een
hand gaf, hoe de ogen zedig neer te slaan als haar op straat een heer pas-
seerde. Toen gaf ze er de brui van, alles leek beter dan dat. Dan maar bij I
Moeder thuis, en avondlessen in moderne talen.
ALETTA JACOBS:
1854—1929
Op 9 Februari 1854. werd er
in het gezin van dokter Jacobs
te Sappemeer de achtste gebo
ren. Het meisje kreeg de namen
Aletta Henriëtte. Het werd een
vrouw van zo groot formaat,
dat honderd jaar na haar ge
boorte aan deze bijzondere fi
guur met reden nog eens aan
dacht wordt geschonken, zoals
in nevenstaand artikel wordt
opgemerkt.
Aletta wel een zorgenkind, niet alleen
om haar gezondheid. Niemand kon nog
bevroeden, dat zij in velerlei opzicht
pionierster zou worden, vrouw
Griep? Chefarine „4"
doei wonderen!
Elk tablet Chefarine „4" bevat 4
geneesmiddelen, die in de gehele
wereld beroemd zijn geworden en
millioenen mensen al baat brachten.
TT EEL VEEL jongens houden wel
van geschiedenis, maar aan de
jaartallen hebben ze een broertje dood
Indien de jaartallen <nu maar achter
wege werden gelaten, zouden ze de
geschiedenis werkelijk een genoegen
vinden
Nu is het niet onmogelijk eert histo
rie te schrijven, waarin de jaartallen
ontbreken, maar het wordt dan wel
een beetje vaag. Van de eerste graven
uit het Hollandse Huis weten we niet
veel af, zodat we deze potentaatjes
best als voorbeeld kunnen nemen.
Stelt U zich dan eens voor, dat Dirk I
tweemaal zolang heeft geleefd als
Dirk II en dat Dirk III een leeftijd be
reikte van 2/3 van die van zijn voor
ganger, terwijl Floris I zo oud werd
als alle drie Dirken tezamen. Willen
we enige indruk krijgen van de leef
tijden dezer graafjes, dan zoiiden we
toch In ieder geval van één van vie
ren een getal moeten weten. En zo
lang geen enkel getal bekend is. kun
nen we slechts genoegen nemen met
de vage aanduiding dat Floris III 2'3
maal zo oud is geworden als Dirk II.
We willen dan wel aannemen, dat
Floris een grijsaard is geweest, maar
of hij nu 60 of 90 jaar is geworden,
weten we nog steeds niet
We maken U deelgenoot van deze
moeilijkheid, niet om de jongelui te
overtuigen van het nut der jaartal
len, maar om U een indruk te geven
van de moeilijkheden, waarvoor de
geologen worden geplaatst, indien zij
de leeftijd van de aardkorst wilüen
berekenen. Want wèl slaagde men er
aanvankelijk in, met hulp van ver
steende overblijfselen van planten en
dieren, een relatieve tijdschaal voor
allerlei geologische perioden op te
stellen, welke tijdschaal heeft geleid
tot de bekende indeling in geologische
hoofdtijdperken, perioden, tijdvakken
enz., maar de absolute duur dier tijd
perken bleef onbekend. Of, om tot
ons voorbeeld terug te keren, de leef
tijd van Floris moest worden uitge
drukt in de leeftijd van een van de
Dirken.
Toch is het voor vele geologische
problemen van het grootste belang de
werkelijke ouderdom van verschillen
de aardlagen te kennen. We hebben
de vorige maal reeds verteld, hoe men
getracht heeft uit het zoutgehalte der
oceanen de ouderdom der oceaanbek
kens af te leiden, eenvoudig door de
geschatte hoeveelheid zout. die jaar
lijks in zee terecht komt te delen op
de berekende totale hoeveelheid zout,
die in de oceanen aanwezig is. Op
soortgelijke wijze werd de ouderdom
van bepaalde afzettingen in zee bere
kend door de jaarlijkse aanslibbing
te delen op de totale dikte van het
aanslibbings-pakket Want als de aan
slibbing 1 mm per eeuw bedraagt en
de afgezette laag is 10 m dik. moet dit
proces dus 10.000 eeuwen aan de gang
zijn.
Behalve het feit. dat deze bereke
ningsmethoden uitgaan van de tegen
woordige toestand, zijn er nog talloos
vele andere bedenkingen hiertegen
aan te voeren, zodat deze methoden
ten hoogste kunnen dienen om enigs
zins een indruk te krijgen van orde
van grootte van deze ouderdom.
Door de ontdekking van de radio
activiteit, is echter een chronometer
verkregen, die de geologische perio
den aanvankelijk met een „nauwkeu
righeid" van 1.000.000 jaren aanwees,
doch die thans reeds tot op een paar
honderduizend jaar na precies is.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
initiatief toe nemen. Het kind. dat later
het spits af zou bijten voor zovele meis
jes door als eerste studente een acade
mische studie te volgen, kon thuis haar
draai niet vinden. Hakend naar kennis,
vervulde ze haar huiselijke plichten, als
't maar even kon al lezende.
Geen wonder, dat er bij het stof af
nemen nog eens wat brak. en dat Moe
der dan boos was. Mevrouw Jacobs be
greep die onverschilligheid, dat gebrek
aan ijver voor huishoudelijk werk niet
De dokter verstond zijn kind beter.
Toen zij eens ze was nu bij een
modiste op atelier gedaan na een
loftuiting over haar schriftelijk taalwerk,
in een aanval van zenuwachtige woede
haar schriften verscheurde en huilend
uitriep: „Wat geeft het of ik mijn best
doe? Ik mag toch immers niets worden
omdat ik een meisje ben!", was zijn be
sluit genomen. Hij zou haar helpen zo
veel hij kon, en direct werd met lessen in
Latijn en Grieks begonnen.
Nog onbewust
elkaar. Een erg sober gewaad, als men be
denkt dat crinolines de mode waren
Maar er waren toch nog mensen, die ir
die eenvoudige kleding een zucht tot op
vallen zagen!
Bei oeiing
Ja, het verblijf van het eerste meisje
aan de universiteit bracht heel wat
roering. De pers spaarde haar niet, hoe
stilletjes ze ook haar weg ging. En wat
wonder, 't was ook ongehoord, een jonge
vrouw, die ging studeren. In de smaad die
haar ten deel viel. werd de familie
betrokken. Een van de broers niet de
oudste, want die heeft zijn zusje altijd ge
steund schreef verbitterd aan
vader: „Het gaat toch waarlijk niet aan.
dat in een gezin van elf kinderen één het
recht krijgt al de anderen in hun loop
baan te benadelen. Zet uw dochter aan de
wastobbe in plaats van haar met een arm
vol boeken naar de universiteit te laten
Een andere broer, in officiersopleiding
te Kampen, schreef naar huis, dat hij
sinds Aletta's onzinnige daad geen leven
kende Hélène Marcier legde ze heel
wat bezoeken in Amsterdamse krotwo
ningen af. En de schandelijke toestan
den op woninggebied in vele armenwij
ken, waarvan Hélène Mercier veel wist,
maar die ze niet eerder uit eigen aan
schouwing kende, dan toen Aletta Jacobs
haar meenam, inspireerden deze vrouw
tot een in brede kring besproken publi
catie, die eenfel licht wierp op deze wan
toestanden.
:t is niet te verwonderen, dat de
eerste vrouwelijke arts in den lande met
•name veel seksegenoten op haar spreek
uur zag. Onder deze patiënten bevonden
2ich van de aanvang af vele winkeljuf
frouwen. wier klachten in hoofdzaak o^
hetzelfde neerkwamen. En bijna altijd
bleek na onderzoek, dat zij leden aan in
wendige afwijkingen, waarvan dr
Jacobs de oorzaak slechts kon toeschrij
ven aan het elke dag weer uren en uren
lang te moeten staan
Winkelmeisjes
We moeten daarbij bedenken, dat in
die jaren de werkdag van winkelperso
neel nog om 8 uur des morgens begon
en des avonds vaak om elf uur eindigde.
Behoudens de zeer korte rustpozen voor
de maaltijden bestemd, moesten de meis
jes die ganse lange arbeidsdag staan ach
ter de toonbank. Een zitgelegenheid, van
welke aard ook, was vrijwel in geen en
kele zaak aanwezig
Aletta, die zeer duidelijk verband tus
sen regelmatig geconstateerde kwalen,
waarmee vele jonge vrouwen voor hun
verdere leven opgescheept zaten, en het
lange staan in hun beroep, aanwezig
achtte, zou Aletta niet geweest zijn, als
zij niet regelrecht ging proberen in die
toestand verbetering te krijgen. Ze daaht
dat alleen onkunde omtrent de gevol
gen van het langdurig staan winkeliers
en magazijnhouders het personeel deed
verbieden om gedurende werkuren ge
bruik te maken van een zitgelegenheid.
Maar ach. hoezeer had ze zich daarin
vergist.
Meer dan 20 jaren, ja. tot 1902 toe,
heeft dr Jacobs, met de haar eigen vast
houdendheid en doorzettingskracht, ge
vochten om winkelmeisjes een zitgelegen
heid te verschaffen, en toestemming om
daarvan gebruik te maken. Haar manne
lijke collega's, te Amsterdam voorzover
ze zich er over uitlieten, ontkenden direct
verband tussen het langdurig staan en
bedoelde kwalen. Maar een enquête in
Berlijn onder medici gehouden, leverde
een rapport op, waaruit bleek dat de
grote meerderheid der artsen voor de ge
zondheid schadelijke werking van het
aanhoudend staan erkenden, en dat der
halve het belang der volksgezondheid
vorderde, aan de verkoopsters het ge-
Hoewel onbewust van enige gisting in
de vrouwenwereld, onbewust van het
feit, dat reeds vooruitstrevende vrouwen
bezig waren te strijden voor ontplooi
ingsmogelijkheden voor de vrouw, kon
het jonge meisje al spoedig de eerste
vruchten daarvan plukken. Door toe
doen van de Utrechtse predikantsweduwe
Anna Maria Storm-van der Glijs was in
de wet van 1866 op de artsenijbereiding
bepaald, dat ook vrouwen konden worden
toegelaten tot de pharmaceutisehe exa
mens. Het eerste meisje slaagde in 186S
Een jaar later kwam Aletta deze moge
lijkheid te weten, en onmiddellijk startte
ook zij. In 1870 was het diploma behaald.
De examinatoren, en ook de familieleden
thuis vonden dat ze nu maar verder moest
gaan op deze weg. en apotheker zien te
worden. Aletta wilde er niet aan. Als
apotheker wel mogelijk was, waarom zou
ze dan ook geen dokter kunnen worden?
Later zou haar zuster Charlotte de
eerste vrouwelijke apotheker in Neder
land worden. En de jongste zuster Fre-
derique was voorbestemd als eerste
vrouw middelbare examens voor wis
kunde en boekhouden af te leggen. Er
zat wèl pit in de meisjes Jacobs. En
ze troffen het, dat hun vader zijn tijd
zo vooruit was, wat betreft zijr. denk
beelden over meisjesontwikkeling, dat
hij zich vele offers getroostte, om be
halve aan zijn zoons ook aan zijn doch
ters een wetenschappelijke opleiding te
doen geven
Aletta hield ontzaglijk veel van haar
vader; ze voelde .dat hij haar begreep
Maar niettemin ging ze toch haast al
te zelfstandig haar weg. Wel had ze in
overleg met thuis, zodra ze hoorde dat
en kans wat dat het behaalde
vrijstelling zou kunnen opleveren
admissie-examen voor de Universi-
aan Minister Thorbecke om zulk eer
vrijstelling verzocht, maar toen na eer
paar weken het schrijven kwam, dal
geen beslissing,' maar slechts een aan
tal vragen inhield, vertelde ze niemand
iets, wachtte tot de 9e Februari dan
ze eerlijk zeggen dat ze 17 jaar
beantwoordde de vragen,
stuurde de gegevens weg. Eerst daarna
bracht ze haar vader op de hoogte, die
dit optreden wel erg eigenmachtig vond.
Klaarblijkelijk vond Thorbecke de jonge
dame ook wel wat erg jong om zelfstan
dig de correspondentie over haar toe
komstmogelijkheden te voeren, en daar-
stelde hij haar vader van de brief
wisseling in kennis, en stelde voor, van
wege de jeugdige leeftijd van de vraag
ster afwijzend te beschikken. Maar toen
de dokter zich solidair met het verzoek
zijn dochter verklaarde, was de toe
stemming gauw verkregen.
Ook het huishouden
Aletta's moeder had wel veel bezwaren
tegen de voorgenomen studie Ze was er
overtuigd dat het meisje alleen wilde
studeren om zich te kunnen onttrekken
het huishoudelijk werk. Aan haar uit
eindelijk toch gegeven toestemming ver
bond zij de voorwaarde, dat het studentje
zich in de vacanties onder haar leiding
bekwamen in alles wat een huis-
w nodig heeft te weten en te kun-
En net als de zusjes zou ze haar
japonnen zelf moeten maken.
Wat is ze later haar moeder dankbaar
geweest voor het stellen van die eis Die
vorming naar twee kanten, zowel voor
het beroep als voor het huishouden,
bleek uitermate waardevol.
Is het tegenwoordig nóg niet vaak jam-
er bij veel meisjes die een speciale
opleiding krijgen, dat haar scholing te
eenzijdig is? Training naar de huishoude
lijke kant mag eigenlijk ook thans bij
geen enkel meisje achterwege blijven.
Nu. Aletta had dadelijk druk werk
Want 14 dagen na de toestemming wilde
al midden in de cursus, de colleges
gaan bezoeken. En ze liep nog in korte
rokken. Dus haastje repje zette ze van
lap laken een stijve rechte Jurk in
Heenreis; 653 dagen: terug: 2lh dag
r,Hollandse Barbaar" na 3,5
eeuw terug uit Japan
Beeld van Erasmus, afkomstig van koop
vaarder uit 1600, nu naai Rotterdam
van ongeveer een meter hoogte, voorstellend Erasmus, in April door
de K.L.M. van Tokio naar Nederland worden vervoerd, waar het tentoon
gesteld zal worden in het Historisch Museum te Rotterdam. De ontdekking
van dit beeld is een geschiedenis op zichzelf.
Een pater uit Rome vond op een missie-
tentoonstelling in 1926, in de Italiaanse
hoofdstad gehouden, een foto van een in
Japan bewaard beeld. Hij was zo getrof
fen door de frappante gelijkenis met
Erasmus, dat hij een reproductie van deze
foto maakte en deze zond naar het Mari
tiem Museum te Rotterdam. Daar wist
men na een onderzoek van enkele maan
den, waarbij zelfs Spaanse bronnen wer
den geraadpleegd, met zekerheid vast te
stellen, dat dit beeld inderdaad Erasmus
moest voorstellen.
Het bleek, dat dit fraaie houten beeld
als hekbeeld had dienst gedaan op het
schip De Liefde, dat eerder Erasmus
heette en dat op 27 Juni 1598 tezamen met
de schepen De GhelOove, De Hope, De
Trouwe en De Blyde Bootschap uit de
Rotterdamse haven naar Japan was uit
gevaren. Na een teer moeilijke reis via de
straat Magelhaen wist van deze vloot
vijf schepen alleen De Liefde op 19 April
1600 Bunga in Japan te bereiken. Er wa
ren nog slechts 24 overlevenden aan
boord, van wie er slechts zes op hun
benen konden staan. Hoewel de Japan
ners zich niet vijandig tegenover de sche
pelingen gedroegen, namen ze toch alles
wat te krijgen was mee naar huis. Ook
het hekbeeld, dat daar de naam kreeg
van Holanda Eblsu. wat Hollandse Bar
baar betekent. De Liefde is kort daarna
bij Gedaga aan de grond gelopen
vergaan.
Het beeld, dat aanvankelijk aan
familie Makino, grootgrondbezitters, heeft
behoord, werd later aan de tempel
Azuma-Masa geschonken en kreeg ten
slotte een plaats in het Keizerlijk Museum
Tokio.
Dit beeld, waarvan de maker niet ge
droomd zal hebben, dat het ln de 20ste
eeuw nog eens zal terugkeren, zal deze
keer de reis per vliegtuig maken ln 24
dag, hetgeen wel wat korter is dan de
eerste reis, die 653 dagen in beslag heeft
genomen.
Verkrijgbaar bij apothekers
Werving voor landmacht
is nog nodig
Over de vraag aan welk onderdeel
van de krijgsmacht de verdediging
Nieuw-Guinea moet worden opgedragen,
is nog geen beslissing genomen. Op he*
ogenblik is deze verdediging opgedragen
Zaal in Amsterdam te klein
V/e hebben eigen Kamerleden nodig,
zegt initiatiefnemer
In het American Hotel te Amsterdam is gisteravond een herdenkings
bijeenkomst gehouden t.g.v. de 100ste geboortedag van dr Aletta
Jacobs, de eerste vrouwelijke arts in ons land. V.l.n.r. (tijdens het
diner): mevr. Soedibjo Malïkoel-Kusno, echtgenote van de waar
nemend hoge commissaris van Indonesië tn ons land; mevr. Susanto
Tirtjoprodjo, echtgenote van de hoge commissarismevr. dr W. H.
Posthumus-Van de Goot, voorzitster van het organiserend comité, en
mevr. C. M. M. Hissink.
bruik maken van zitgelegenheden toe te
staan gedurende de tijd, dat zij niet in
beslag genomen werden, door het bedie
nen van het publiek.
De inspecteur van geneeskundig toe
zicht, tot wie de dokter zich in 1887
wendde, verwees haar naar de inspecteur
van de arbeid, omdat winkeliers niet ge
dwongen konden worden maatregelen t*
nemen om de bedienden te doen zitten
Inkrimping van de arbeidstijd leek hem
de enige mogelijkheid.
Gelukkig kreeg ze toen in de Inspec
teur van de arbeid een bondgenoot.
Maar nadien zijn nog 15 jaar nodig ge
weest om de domme weerstanden tegen
de gewenste, toch zo eenvoudige maat
regel van het verplicht stellen van zit
gelegenheden voor winkelpersoneel te
overwinnen. Daarna schreef een wet dit
meer had. en dat hij haar daarom ten
aanhoren van de gehele klasse voor dood
had verklaard.
Dit alles moet voor onze tegenwoor
dige generatie meisjesstudenten haast be
lachelijk klinken. Maar de dingen lagen
vroeger nu eenmaal zo. En Aletta liet de
publieke opinie langs zich af glijden; zette
zich geheel in voor haar werk. zodat zij
in 1878 het artsdiploma in ontvangst kon
nemen. Toen, nadat een jaar later ook de
doctorsbul veroverd was. begon het leven
van eigen verantwoordelijkheid, v
naar deze jonge vrouw zo lang verlangd
had. Vaak zouden de schijnwerpers op
haar gericht worden Vrouw met een
warm hart en strijdbare geest, vooruit
strevend van aard. zou ze vooaan komen
te staan in de gelederen van haar die zich
bekommerden om de belangen van vele
weerloze vrouwen en van degenen die
vochten voor de erkenning van vrouwen-
In de algemene vrouwenbeweging zou
zij. nationaal en ook internationaal, tien
tallen van jaren met haar markante per
soonlijkheid een eigen leidende plaats in
nemen. Wij zullen daarbij thans niet
nader stil staan. Nu willen we in het bij
zonder een paar minder algemeen be
kende facetten van haar sociale arbeid
In de practijk
Zodra de jonge mediea zich goed en wel
te .Amsterdam gevestigd had, opende zij
een cursus voor vrouwen, waarin zij voor
lichting gaf over de eerste beginselen van
hygiëne en zuigelingenzorg, toentertijd
iets geheel nieuws. Een gevolg van die
lessen was, dat zij zich al heel gauw elke
week twee ochtenden beschikbaar stelde
voor het gratis verlenen van medische
hulp aan onbemiddelde vrouwen en kin
deren. De toeloop was niet gering. Dit is
wel te begrijpen als men bedenkt dat van
al onze tegenwoordige sociale voorzienin
gen voor economisch zwakken nog geen
sprake was Veertien jaar hield de jonge
dokteres dit vol. Dat die tak van arbeid
daarna niet meer werd voortgezet, vond
zijn oorzaak in een langdurige ziekte
enerzijds en het ontberen van een ge
schikte lokaliteit daarna anderzijds.
Tezamen met de sociaale voelende be-
IRuwe Handen?
PUROL
Veel wanbegrip en tegenkanting zijn
het deel van deze krachtige persoonlijk
heid geweest. Maar het was alsof zU
daardoor tot nog groter krachtsinspan
ning werd gedwongen.
Niet in alle bemoeiingen zouden wij
ons achter haar plaatsen. Dit houdt ook
gisteravond in restaurant De
Kroon te Amsterdam een vrlj-gezellige
vergadering belegd en wel door de nog
Jonge Nederlandse Vrijgezellen Bond, die
zijn afdeling Amsterdam oprichtte.
„Niemand wist vroeger waar Greven-
bicht lag," zei een der sprekers, „maar
sinds het vrijgezellencongres, dat daar het
vorig jaar gehouden is. heeft het een
wereldnaam."
Ook gisteravond bleek, dat het initiatief
van Grevenbichts gemeente-secretaris G.
Greijn weerklank vindt bij talloze vrij
gezellen. Tevoren waren uitnodigingen
verzonden met de bepaling er bij, dat
men de avond bij kon wonen, indien men
minstens 30 jaar oud was. De zaal in
restaurant De Kroon, die circa 300 per
sonen kon bevatten, bleek veel te klein.
Naar schatting 300 dames en 150 heren,
allen vrijgezellen en in leeftijd variërend
van 30 tot circa 65 jaar, hebben er niet
temin een plaatsje gekregen, al moesten
er velen staan.
Nico Engelschman, een 40-jarlg toneel
speler uit Amsterdam, die als voorlopig
voorzitter van de afdeling Amsterdam op
trad, leidde de avond in met een rede
voering, waarin hij „de ingewikkelde pro
blematiek van het ongehuwd zijn voör
volwassenen" onder de loupe nam.
De nieuwe bond kan een deel van de
een band tussen hen te leggen. „Dan be
hoeven ze geen tweederangs burgers mee
te blijven, die het mikpunt zijn van d>
satiricus en dikwijls in een meelijwek
kend daglicht worden gesteld. Onze bond
beoogt geen huwelijksbemiddeling. Er zijn
verenigingen en mogelijkheden genoeg,
die daartoe de redelijke kans en gelegen
heid bieden. Wie als lid onzer vereniging
zijn ongehuwde staat kan opheffen,
wij het allerbeste toe. maar hij kan
die reden geen deel
kring uitmaken."
„Wij hopen te bereiken, dat er niet al
leen in ons land, maar zelfs in de hele
wereld meer aandacht wordt besteed
de problemen van de vrijgezellen." zei
de oprichter van de bond, de heer Greijn
uit Grevenbicht. „Wat zou het niet toe
te Juichen zijn, indien wij onze eigen af
gevaardigde in de Tweede en Eerste Ka
mer van de Staten-Generaal zouden heb-
Hlj onthulde verder een nieuwtje: „De
wereld kent tot nu toe al een moederdag,
een vaderdag, een bloemendag. Waarom
zal er geen vrijgezellendag ook zijn?
Waarom moet een vrijgezel altijd cadeaux
geven bij huwelijken en geboorten,
verlovingen en verjaardagen, hoewel hij
zelf nimmer iets krijgt?"
Hij proclameerde daarop de eerste Zon-
ongezelligheid, waarin vele vrijgezellen1 dag na Pasen (dit Jaar dus 25 April) tot
hun leven doorbrengen, wegnemen doorwereldvrijgezellendag. „Laten wij vrijge-
zeilen elkaar als een grote familie op die
idag gedenken. Laat de mee6t vergeten
maatschappij op die dag
hiermee verband, dat in haar geestelijke leden
leven voor het christelijk geloof geen
plaats was. Dat had zijn duidelijke
sequenties b.v. in haar opvattingen
huwelijk en moederschap. Maar "haar
veelzijdige maatschappelijke en staat
kundige belangstelling en activiteit heeft
medegewerkt tot vele hervormingen,
waarvan het nageslacht nu nog de vruch
ten plukt.
Op haar 70e verjaardag zei ze zelf:
.Als ik 50 jaar later geboren was, dan
was ik een gewone vrouw geweest".
Misschien, wij weten het niet. Maar zij
is in haar tijd geweest een vro
geweldige geestelijke spankracht
zaglijk werkvermogen op vrijwel onont
gonnen terrein. Een vrouw van zo groots
formaat, dat 100 jaar na haar geboorte
aan deze bijzondere figuur met reden
nog eens aandacht wordt geschonken.
Dr F T. DIEMER-LINDEBOOM.
Steekpenningen aangenomen voor ten onrechte
goedgekeurde weegschalen
Wegens geknoei bij leveranties voor
het leger zijn gisteren voor de Amster
damse rechtbank tegen vier personen
gecombineerde straffen geëist.
Vier Nederlandse militairen, die in
Indonesië met elkaar bevriend waren
geraakt, hadden na hun terugkeer in het
vaderland besloten, samen te werken in
een handelsonderneming die ze Ampat
(het Maleise woord voor vier) noemdqn-
Drie van hen kwamen al spoedig in aan
raking met de Justitie wegens knoeierijen
bij leveranties aan de dienst van de
kwartiermeester-generaal, waarvan het
kantoor gevestigd is in Amsterdam. Eén
van hen. een kapitein, werd door de
krijgsraad veroordeeld tot een langdu
rige gevangenisstraf en twee anderen.
W- L. en N- C. v- d. B. stonden gister-
Verraderlijke
luidspreker
tg
.1K.sfi i
i
morgen terecht voor dé rechtbank ln
Amsterdam.
L-, een 36-jarige automonteur, werd er
van verdacht een gift van f 1 000 te heb
ben aangenomen omdat hij als assistent
keurmeester ten onrechte een partij
unsters (handweegschalen) ter waarde
van f 68 000 zou hebben goedgekeurd.
De unsters vertoonden twee afwijkingen,
die verdachte niet in een rapport had
vastgelegd. Ze waren verchroomd en niet
van roestvrij staal en voorts waren ze
niet geijkt.
De tweede verdachte, N C- v. d. B„
had gefungeerd als inkoper- Hij, alsmede
de kapitein, hadden eveneens een aan
zienlijk bedrag ontvangen toen de leve
rantie van de unsters aan het Rijk tot
stand was gekomen.
Tegen L eiste de officier van Justitie
een gevangenisstraf van zes maanden,
waarvan drie maanden voorwaardelijk.
De eis tegen V. d. B. luidde een jaar.
waarvan zes maanden voorwaardelijk
Onder meer was deze verdachte ten
laste gelegd, dat hij een bedrag had aan
genomen van de fabrikant A. de L. Voor
dit bedrag zou hij de inschrijvingsprijs
van een partij schaartjes hebben meege
deeld aan de koopman J. van der E
waardoor deze met een hogere prijs heeft
kunnen inschrijven dan hij aanvankelijk
van plan was. zodat hem de leverantie
toch kon worden gegund.
Tegen de fabrikant A, de L. .die de
officier een ..allround knoeier" noemde,
werd zes maanden geëist Tegen de koop
man Van der E- luidde de eis vier maan-
voelen, dat er ten minste iemand s
denkt."
Hoe denkt Nederland
over Ambon?
Enquête van Door de Eeuwen
Trouw
Meer dan de helft der ondervraagde
personen is van oordeel, dat de Neder
landse regering een taak heeft ten op
zichte van het vraagstuk der Zuid-Mo-
lukken (Ambon), aldus luidt de uitslag
van een onderzoek, dat de Stichting
Door de Eeuwen Trouw heeft doen ver
richten door het Nederlandse Instituut
voor de Publieke Opinie bij honderden
mannen en vrouwen uit alle lagen der be
volking van geheel Nederland.
Van de ondervraagden was 14 procent
van oordeel, dat Ambon moet worden ge
holpen en recht heeft op zelfstandigheid,
8 procent meende, dat het onrecht her
steld moet worden en dat men de over
eenkomsten van de Ronde-Tafel-Confe
rentie moet naleven, evenveel zijn
oordeel, dat de Nederlandse regering
bemiddelende taak heeft, 2 procent wi
Nederlandse regering bij de Indonesische
laten protesteren, 2 procent ziet een taak
voor de regering en oordeelt, dat de Am-
bonnezen terug moeten. 1 procent wil,
dat er voor de Ambonnezen een goed
bestaan moet worden opgebouwd, 6 pro
cent geeft diverse antwoorden, terwijl tien
procent het antwoord schuldig blijft op
de vraag, welke taak de regering heeft.
Tezamen dus 51 procent. Dit percentage
was voor de KVP 39; PvdA 31; AR 69;
CH 57; WD 72. Van de overige 49 pro
cent meende 15 procent, dat de Neder
landse regering geen taak heeft, en 34
procent had geen oordeel over deze vraag.
Anderhal/ jaar geëist
Een dag na veroordeling
weer op dievenpad
Een dag nadat hij door de politierech
ter tot 3 maanden gevangenisstraf was
veroordeeld, had de Alkmaarse fabrieks
arbeider Martinus P. uit de werkplaats
de loodgieter R. een zak met lood-
zinksnippers gestolen. De echtgenote
de loodgieter had hem hiermee bezig
gezien, doch toen P. verklaarde het afval
haar man gekocht te hebben, geloof
de zij hem. Toen de heer R. thuis kwam,
bleek natuurlijk dat er van' enige trans
actie geen sprake was.
Voor de Alkmaarse rechtbank werd
gisteren tegen P. ,dle al 6 maal veroor
deeld is, een onvoorwaardelijke gevange
nisstraf van 14 Jaar geëist. Uitspraak op
23 Februari.
De A.N.W.B. heeft twee brochures
het licht doen zien. een over gele knip
perlichten en een over beveiliging bij
i beweegbare bruggen.
aan de Kon. Marine en de Kon. Land
macht, tv aarvoor op de begroting resp.
bijna 15,3 milliocn en 16,9 raillloen
is uitgetrokken.
De Kon. Landmacht heeft voor haar
taak ln Nieuw-Guinea nog vrijwilligers
nodig voor aflossing van een deel dat
voor terugkeer naar Nederland ln aan
merking komt.
Ook zal zou binnenkort de verdediging
uitsluitend de taak van de Kon. Marine
worden, dan zal het toch niet mogelijk
zijn de leden van de Kon. Landmacht zó
spoedig uit Nieuw-Guinea te laten ver
trekken. dat voor hen geen vervangers
meer nodig zijn.
Dit heeft minister Staf geantwoord op
schriftelijke vragen van het Eerste
Kamerlid Tjalma (A.R.) over de adver
tenties waarin vrijwilligers voor de land
macht op Nieuw-Guinea werden opge
roepen, terwijl de parlementaire missie
die Nieuw-Guinea heeft bezocht, een
stemmig van oordeel is dat de verdedi
ging een taak is voor de Kon. Marine.
Bespreking over Garuda
geopend
Te Djakarta zijn hed-enochtend de be
sprekingen tussen de KLM en de Indo
nesische regering over de positie van de
Grauda Indonesian Airways geopend.
De voorzitter der Indonesische delegatie,
prof. Soepomo, zesde. dat ed op 31 Maart
1950 gesloten contracten niet voldoen
aan het Indenesische streven om alle be
drijven van openbaar nut, die van on
misbaar belang zijn, geheel onder staats
beheer te stellen. Dit streven is in over
eenstemming met artikel 38 lid 2 der
Indonesische grondwet. De uitoefening
der burgerluchtvaart door een maat
schappij. waarvan de helft der aandelen
en do directie in handen is van de KLM,
ls met dit» streven in strijd. De Indone
sische regering wordt gesteund door de
openbare mening en het parlement. De
Garuda moet onder de volkomen zeg
genschap van de Indonesische regering
komen, doch kan de technische bijstand
van buitenlandse deskundigen niet ge
heel missen Zij waardeert de samen
werking met de KLM en wenst deze
voort te zetten in de nieuwe vorm van
technische bijstand aan een nationale
Garuda. Spr. hoopt, dat In de besprekin
gen de vriendschappelijke stemming ge
handhaafd zal blijven De voorzitter der
KLM-delegatie, de heer Van der Ploeg,
zeide: „Weest er van overtuigd, dat er
bij de KLM begrip bestaat voor de wen»
der Indonesische regering om de con
tracten aart te passen aan het huidige
tijdsbestel. Wij hebben vertrouwen, dat
deze besprekingen zullen leiden tot een
beide partijen aanvaardbare recon
structie van de Garuda in nationale
De KLM.zeide hij, ls ten volle be
reid haar beste krachten ter beschikking
te blijven stellen, teneinde de Garuda
goed mogelijk aan haar nationale taak
tte doen beantworden.
Papoea in Indonesisch
parlement
De Indonesische regering heeft beslo-
en om voor een open zetel ln het Indo
nesisch parlement de naar Indonesië
overgelopen Papoea Silas Papare vor
te dragen, opdat er ook een zoon van
Nieuw-Guinea in bet parlement zal rot
ting hebben.
Jongen van drijvende
ijsschots gered
De 15-jarige Z. ls gistermiddag bij het
aelen op het ijs ln de haven \an Den
Helder op een drijvende schots terecht
gekomen en naar het Marsdiep afgedre-
Twee vissers, die dit zagen gebeu-
maakten een kotter gereed en slaag-
er in de Jongen te bereiken, waarna
zij hem naar de haven terugbrachten
Demonstratie in New York:
„Geen dienstplicht voor
vrouwen"
Een extreme, orthodox-Joodse reltgleuze
groepering, ongeveer 3000 leden tellend,
heeft gisteren twee uur lang voor het ge
bouw van het Israëlisch consulaat te New
York op lulde toon geprotesteerd tegen
de Israëlische dienstplicht voor vrouwen.
In de menigte bevonden zich 200 rabbijnen
een aantal Talmoed-studenten.
De politie verdreef de demonstranten.
Tijdens de vechtpartij die ontstond, werd
één politieman bewusteloos weggedragen.
Scotland Yard contra
roversbende
Vóór zonsopgang hebben detectives van
Scotland Yard een groot aantal verdachte
huizen In de Londense binnenstad onder
zocht op personen, die verdacht worden
roofovervallen cn inbraken. Scotland
Yard zoekt al maandenlang naar de lei
ders van een georganiseerde bende die
zich voornamelijk bezighoudt met gro'e
Inbraken en het aanhouden van postzen-
dlngen In nauwelijks een maand ti)ds
gde de bende drie grote overvallen,
waarbij resp. twee mlllioen gulden. 140 000
gulden en 110 000 gulden werd buitge
maakt.
Volgen» Aas. Pres» ia reeds een aantal
arrestaties verricht.
