ïlicumr geitedfe öTourant
Minister Bidault - overwerkt - stortte
tijdens zijn rede ineen
Franse Nationale Vergadering zag zich
genoodzaakt, debat te verdagen
Polen zendt Westelijken
nota's over Duitsland
Wist U
Samen dienen
ZATERDAG 2! NOVEMBER 1959
BUREAUX: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel. 31441.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN: 6,per kwartaal;
2,— per maand; 0,47 per week.
ADVERTENTIËN: 0,18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
Vier en dertigste jaargang No 9896
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. J. ENSERINZ
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omslieken
.«twlpasiirtn^rtima
«SU btfl la legfieaspott"
Dinsdag stemming over Europese leger
IN DE FRANSE Nationale Vergadering heerste gisteren een enorme
spanning bij de debatten over het Europese leger. De stemming over
een resolutie, die een compromis moest betekenen tussen vóór- en tegen
standers van het E.D.G., moest gisteravond plotseling worden uitgesteld,
doordat de minister van Buit. Zaken, Georges Bidault, tijdens het uit
spreken van zijn rede, onverwacht instortte. Zijn inderhaast ontboden
arts schreef hem 48 uur absolute rust voor. Zijn ministerie maakte be
kend, dat Bidault, tengevolge van een zware overwerking, het bed moest
houden. Sinds het begin van de week had hij voor zijn politieke werk-
zaamden dag en nafcht op de bres gestaan. Door deze omstandigheden
werd het grote debat voor het E.D.G.-verdrag voorlopig verdaagd tot
Dinsdagmorgen.
In het eerste deel van zijn rede kwam
tot uiting, dat de Franse regering druk
doende is om nauw omschreven garanties-
te verkrijgen voor het blijven in Europa
Amerikaanse en Britse tr<
bekrachtiging van het E.D.G. Zulks zal
ook een punt van bespreking uitmaken
op de conferentie van de „Grote Drie"
te Bermuda. Bidault betoogde voorts, dat
er geen andere keuze was dan Duitsland
in het Westelijk defensiestelsel op te ne
men, maar op aanvaardbare voorwaar
den. Hij betreurde het zeer, dat Enge
land geen lid van de Europese Defensie
gemeenschap is. Hij zeide, dat de „bar
rière" van de Saarkwestie, door onder
handelingen met- Adenauer kon worden
weggenomen. Er zijn twee alternatieven
voor een Europees leger, aldus Bidault,
en beide zijn onaanvaardbaar. Het
was een neutraal Duitsland, dat de grens
aan de Rijn onbeschermd zou laten. Het
andere was het directe toetreden
Duitsland tot het Noordatlantische Pact.
Zoals reeds gezegd, moest Bidault tij
dens het uitspreken van deze „rede var
zijn leven", door uitputting het spreek
gestoelte verlaten. Hierop las de onder
minister van Buitenl. Zaken, Maurice
Schumann, Bidaults redevoering verder
voor. Het betoog trachtte de vrees
het Franse leger aan een boven-nationale
Gevaarlijk bluswerk
Vuurwerkfabriek in
Emmen afgebrand
Explosie van kruithuisjes
voorkomen
Dé vuurwerkfabriek P.vgo te Klaziena-
veen in de gemeente Emmen ls gister
avond tot de grond toe afgebrand. Per
soonlijke ongelukken hebben zich hier
bij niet voorgedaan.
De brand ontstond omstreeks kwart
over vijf in de fabriekshal, terwijl ai het
personeel aanwezig was. Het vut
spreidde zich zo snel, dat door
explosies het dak reeds van de fabriek
was afgeslagen, toen de brandweer
De vrijwillige brandweer yan Klaziena-
veen en het regionale corps van Emmen
hebben het vuur met levensgevaar be
streden. Op aanwijzingen van het perso
neel trachtte men de plaatsen, waar ex
plosieve stoffen opgestapeld lagen, van
vuur vrij te houden. Door het bespuiten
van de hete muren is het gelukt een aan
grenzend gebouw, waarin explosieve stof
fen opgeslagen waren, te behouden. Ook
twee geheel gevulde houten kruithuisjes,
die los van de fabriek stonden, zijn ge
spaard gebleven. Van de fabriekshal zijn
slechts enkele muren en een geraamte
van ijzeren binten overeind blijven staan.
Over de oorzaak van de brand is op
het ogenblik nog niets bekend. De fa
briekshal was het eigendom van de ge
meente Emmen. Zij was pas in het afge
lopen voorjaar gebouwd. De directeur
eigenaar van het bedrijf is de heer C. L.
van der Kwaak te Emmen.
Naar doelmatiger huizen
Vrouwen adviseren over
woningbouw
Koningin Juliana toont
belangstelling
Huisvrouwen uit alle delen van Neder
land zullen voor het eerst worden be
trokken bij de woningbouw. Zij zullen
namelijk door hun adviezen kunnen mee
werken aan een studie die ten doel heeft,
de gebruikswaarde van de woning op een
doeltreffende manier te vèrhogen. Het
initiatief tot deze studie over de grond
slagen van een waarlijk functioneel te
noèmen woning is genomen door de Ne
derlandse Huishoudraad, het overkoepe
lend orgaan van veertien vrouwenorgani
saties met samen 450.000 leden.
Bij de studie zijn ook het Bouwcentrum,
de kerngroep woningbouw van de Bond
van Ned. Architecten, Ratiobouw, T.N.O.
en Goed Wonen betrokken. Vertegenwoor
digers van al deze instanties zijn dezer
dagen in het Bouwcentrum te Rotterdam
bijeengeweest om een officiële start aan
het werk te geven.
Met enthousiasme reageerden de aan
wezigen op de voorlezing, van een brief
van Koningin Juliana, waarin zij haar
grot» belangstelling voor de voorgenomen
studie deed uitkomen en de wens uitte om
op de hoogte te worden gehouden.
Na het aanhoren van enkele redevoe
ringen gingen de verschillende studie
groepen over tot een eerste onderlinge
beraadslaging. Zodoende zijn nu kern
groepen met veelzijdige samenstelling
aan het werk over de volgende onder
werpen: inventarisatie, voedselbereiding,
koken, eten, slapen, kleden, persoonlijke
hygiene, baby- en ziekenverzorging,
schoonhouden en onderhoud, geestelijke
en lichamelijke ontspanning en psychisch-
technische eisen.
Het algemeen secretariaat berust bij het
bouwcentrum.
De Indonesische legervoorlichtings-
héeft medegedeeld, dat vijftig bende
leden Dinsdagochtend zijn gedood bij
treffen in de omgeving van Karangnong-
ko in Midden-Java. Twee militairen
dèn licht gewond.
autoriteit zou worden opgeofferd, weg te
nemen. De rede van Bidault doelde op
een niet „boven-nationale" politieke auto
riteit, die de uiteindelijke zeggenschap
zou hebben over het Europese leger en de
Gemeenschap voor Kolen en Staal. Bin
nen deze politieke gemeenschap zouden
de zes leden-staten souverein blijven.
Deze zienswijze strookt echter niet met
het ontwerp-grondwet, die de deskundi
gen van de zes landen vorige maand te
Rome hebben besproken.
Bidault blijkt minder „bovennationaal"
gezind te zijn, dan sommige Europese
voorvechters uit zijn partij, dus de R.K.
partij, die M.R.P. heet. Het valt nog' niet
te zeggen, hoe de stemming zal uitvallen,
als het debat beëindigd is.
Uit de redevoeringen van de tegen
standers is grote vrees voor een her
bewapening van Duitsland gebleken, als
mede bezorgdheid over de toekomst, die
de overzeese Franse gebieden, na het tot
standkomen van de E.D.G. tegemoet zou
den gaan.
GEORGES BIDAULT.
Geen huwelijk tussen
Hall en mevr. Heady
Carl Hall en mevrouw Bonnie Heady,
die op 18 December in de gaskamer van
de staat Missouri terecht worden gesteld
wegens het ontvoeren en vermoorden van
de zesjarige Bobb Greenlease, hebben van
het ministerie van Justitie een weigerend
antwoord gekregen op hun verzoek, in
het huwelijk te mogen treden.
Carl Hall zei tot zijn advocaat: „Bonnie
vroeg mij met haar te trouwen en ik heb
„Ja" gezegd. En aangezien ik mijn leven
lang heb geprobeerd, mijn woord te hou-
Carl Hall vond het blijkbaar zelf het
beste, zijn zin maar niet af te maken!
Ten besluite van het wereldveteranen- congres in Den Haag maakten tachtig
deelnemers gisteren een excursie naar het rampgebied. In het zwaar getrof
fen Ouwerkerk werd een boom geplant als symbool van de totale schenking
van alle benodigde bomen voor de gemeente. Op de foto: met de haken
van zijn kunstarmen houdt de oorlogs- veteraan Harold Russel (bekend uit de
film De beste jaren van ons Leven) de boom vast. De heer Van Lanschot
hanteert de schop. De commissaris der Koningin, jhr De Casembroot, en
burgemeester J. Romeijn zien toe.
Oom miste het geld niet
Schooljongen in Apeldoorn liep
met ruim f 1000 op zak
Kocht een knikker voor f 20 en een
prentenboek voor j 710
wel gezien, doch zij verkeerde in de ver
onderstelling. dat het al lang verlopen
Bij de politie is door 't hoofd
Apeldoornse lagere scholen de medede
ling gedaan dat een van de leerlingen met
een groot bedrag aan geld rondliep. Deze
mededeling was voor de politie aanleiding
om eon uitvoerig onderzoek in te stellen,
dat tot een fantastisch resultaat leidde.
Bij het speurwerk kwam men tenslotte
terecht bij de 14-jarige A. R. W. die na
veel gejok en gedraai bekende een be
drag van ruim duizend gulden in zijn be
zit te hebben gehad. Hij had hiervan on
geveer acht honderd gulden gegeven aan
zijn vl'iendje L. T„ die ook wel wat van
dat papieren spul in zijn zak wilde heb-
E% moeder van L. T. had het geld
Minister bracht vergunning
Oude Tonge kan 167
huizen bouwen
De minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting, ir H. B. J. Witte, heeft
gisteren tijdens een bezoek aan Oude
Tonge aan burgemeester Van Dijk de
vergunning overhandigd voor het bouwen
167 woningen. Hij deelde bovendien
dat Oude Tonge voor zijn wederop
bouw drie ton hout ten geschenke heeft
gekregen, dat bestemd is voor deze wo
ningen. Deze partij was geschonken door
het Zweedse Rode Kruis.
Door de ramp werden in Oude Tonge
iet minder dan 230 woningen verwoest.
Vóór Oude Tonge had de bewindsman
Nieuwe Tonge bezocht.
Luit.-gen. Röell vierde zijn
verjaardag in Heemstede
Luit.-gen. b.d. jonkheer W. Röell heeft
gisteren in Heemstede, bij zijn zoon, zijn
tachtigste verjaardag gevierd. In zijn
woning aan de Van Montfoortlaan werden
diverse bloemen bezorgd en ook op
andere wijze heeft men getoond, dat men
hem, ondanks zijn afwezigheid op deze
dag, niet vergat.
Het 10-jarig broertje van L. T. begon
verschrikkelijk om de bankbiljetten te
zeuren en werd toen de nieuwe eigenaar.
Hij ruilde het met zijn vriendje B. H.
voor een knikker en een prentenboek,
die respectievelijk twintig en zevenhon
derd en tien gulden kostten.
veertien-jarige A. R. Vf„ bleek het
geld tijdens een logeerpartijtje te hebben
weggenomen bij zijn oom, die een boer
derij heeft in Noord-Brabant. Deze
had het bedrag van ƒ1100 dat zijn neefje
lit de kast bleek te hebben gehaald, niet
ens gemist. Een som van f 830 heeft de
politie nog kunnen achterhalen^
De Zeven Provinciën
op 17 Dec. in dienst
Ook 5de onderzeebootjager
weldra gereed
Op Donderdag 17 Dec. zal de kruiser
De Zeven Provinciën, zusterschip van Hr
Ms kruiser De Ruyter, in dienst worden
gesteld. De plechtigheid zal plaats heb
ben bij de N.V. Rotterdamsche Droogdok
Maatschappij' te Rotterdam.
Op 28 November zal bij De Schelde
N.V. in Vlissingén te water worden ge
laten de onderzeebootjager Noord-Bra
bant. Dit is de vijfde in de si
lf, die voor de Koninklijke Marine;
in Nederland wordt gebouwd en
'e' en laatste van de A-klasse van deze
De tewaterlating zal worden verricht
door. mevrouw W. Burghard-Van der
Sluys, echtgenote van de commandant
Ier zeemacht in Nederland, schout-bij-
lacht F. T. Burghard.
De onder zeeboot jager heeft een water-
erplaatsing van 2160 ton. De bewapening
bestaat uit 4 kanons van 12 cm tegen
lucht- en zeedoelen. De bemanning zal
246 koppen tellen.
De mijnenveger Becmster, die in het
kader van de wederzijdse wapenhulp
door de Verenigde Staten ter beschikking
de Nederlandse regering werd ge
steld, zal als eerste van een serie waar
schijnlijk op 1 December uit de Ver.
Staten in Nieuwediep aankomen.
Dit schip behoort tot de z.g. kustmijnen-
egers. De standaard waterverplaatsing
is 400 ton, terwijl de bewapening bestaat
uit luchtdoelgeschut van 20 mm. De be-
anning telt 40 koppen.
Friese schrijver Brolsma
verdronken
De Friese schrijver Reinder Brolsma,
die zoals gemeld vorige week het St
Anthony Gasthuis te Leeuwarden verliet
niet terugkeerde, is verdronken. Gis-
en heeft men net lijk uit het Nieuwe
Kanaal bij Goutum opgehaald. De schrij
ver was 71 jaar oud.
Soldaat liet granaat
vallen: 3 gewonden
Officieren redden hem en
werden zelf gekwetst
Bij oefeningen met licht ontplofbar^
granaten op het militaire schietterrein
Heumensoord bij Nijmegen, liet soldaat
Den Otter van de luchtvaarttroepen dezer;
dagen per ongeluk een granaat vallen.'
De twee aanwezige officieren van het|
instructiebataljon, kapitein W. J. van
der Veen en luitenant P. J. Bijnagte, die
het ongeluk zagen gebeuren, schoten
ijlings toe om de soldaat te helpen door.
hem op ae grond te werpen. Terwij! zij
toesnelden, explodeerde de granaat. Ka
pitein Van der Veen -werd het zwaarst
getroffen. Hij kreeg honderden splinter-
tjes in het been. -Luitenant P. J. Bijnagte
werd lichter gewond. Beide officieren
werden naar heL Ivlilitairc Hospitaal Ie
Arnhem overgebracht. Hun toestand liet
zich gisteravond gunstig aanzien. Vaan
drig W. Burer werd-licht gewond.
Soldaat Den Otter, die eigenlijk door
beide officieren die hem achterover trok-
ken, werd gered, deed gisteren al weer!
Vrouw in Zeist omgekomen
door gasvergiftiging
Gisteren trof de politie de 61-jarige- al-
leen wonende mevrouw C. G. Bentler in j
levenloze toestand aan in haar woning in
het park Rodichem te Huis ter Heide
(gem. Zeist). Het bleek dat zij in de nacht
'an Donderdag op Vrijdag het slachtoffer
vas geworden van gasvergiftiging.
Overschot van granen
moet geruimd
Nederland vraagt aparte
conferentie
(Van een onzer verslaggevers)
Minister Mansholt zal op de F.A.O.-
conferentie, die eind van deze maand in
begint, voorstellen om een afzon
derlijke conferentie te doen bijeenroepen
Westelijke landen die betrokken zijn
bij de overschotten van granen, die in
verschillende Amerikaanse en Europese
landbouwgebieden ontstaan zijn. De mi
nister meent, dat deze voorraden in ge
meenschappelijk overleg geruimd moeten
worden.
De minister stond vrij sceptisch tegen
over deze surplus-voorraden. Hij ontken
de namelijk dat er een overschot is, zo
lang duizenden nog hongeren. Als er ir
India en Pakistan een melktekort is er
in Amerika een overschot aan melkpoe
der, moet men dat product niet zonder
meer naar de betrokken gebieden zenden,
doch daar, tegelijkertijd, de consumptie
bevorderen.
De Verenigde Staten zullen over enkele
jaren, door de groei van de bevolking,
een tekort aan granen hebben. Zij ziji
dan op importen aangewezen.
Zuster van Perzische Sjah
even op Schiphol
Prinses Chams. een oudere zuster vat
de Sjah van Perzië: is uit Parijs o>
Schiphol aangekomen. Vandaar is zij kort
daarop doorgereisd naar Teheran.
Een plechtig moment in het paleis te Addis Abeba (Ethiopië), waar
keizer Haile Selassi Z.K.H. Prins Bernhard de versierselen omhing
van de Ethiopische Orde van Salomo.
In opdracht van Moskou
De vorming van het Europese leger wordt
een groot gevaar geacht
Polen heeft, als willig werktuig van de
Sowjel-Unie, de zes Westeuropese lan
den van de Kolen en Staalgemeenschap
pp,- c-oop wf!' :i. dat de voorgestelde
Europese Defensiegemeenschap, waar
door het Europese leger in het leven ge
roepen wordt, niet in staat zal zijn om
Europa te beschermen tegen de militaire
heerschappij van Duitsland over de rest
De Poolse minister van Buit. Zaken
heeft aan de gezanten van Frankrijk. Bel
gië, Noorwegen. Denemarken en Neder
land. zes gelijkluidende nota's overhan
digd. waarin het standpunt van Polen, dus
ook van Rusland, wordt uiteengezet. Mede
werd aan de Luxemburgse regering, die
geen diplomatieke1 vertegenwoordiger te
Washington heeft, zulk een nota verzon
den.
In die nota's doet de Poolse regering!
een dringend beroep op „alle buurlanden;
van Duitsland om hun inspanningen om
een herleven van het Duitse militarisme
tegen te gaan toch vooral niet te vermin
deren". Bovendien wordt in die nota's een
hooggestemd pleidooi gehouden voor een
f niogendheden-conferenfie (Engeland.
Frankrijk, Rusland, Amerika en (Rood)
China), zoals die in de laatste Russische
nota aan de Westelijke Grote Drie is
voorgesteld.
Het hoofdaccent van de Poolse nota's
valt echter onmiskenbaar op het Europese
leger, welks conceptie krachtig wordt be
streden. „Na bittere ervaringen in de
laatste wereldoorlog hecht de Poolse re
gering bijzonder grote waarde aan de op
lossing van het Duitse vraagstuk. Een
juiste oplossing daarvan is de primaire
voorwaarde voor vrede en veiligheid in
Europa zo wordt in de nota's op last
van Moskou, betoogd.
Film over Hitier werd
verboden
De Westduitse regering heeft de verto
ning van de film „Tot vijf minuten over
twaalf", handelend over het leven van
Hitier, verboden. De film zou gisteravond
voor het eerst in Westduitse bioscopen
Worden gedraaid.
De -regering heeft het verbod uitge
vaardigd. omdat naar haar mening de
film het nationaal-socialisqje in een veel
te gunstig daglicht stelt.
De 54-jarige sergeant-majoor
Ronald Brittain van de Britse
Goldstream Guards brulteen be
vel tot 30.000 adspirant-offi-
cieren tijdens een parade van de
Officer Cadet School te Mons
Barracks. Gedurende deze para
de ontving majoor Brittain een
onderscheiding voor zijn 36
dienstjaren.
DAT de Utrechtse rechtbank de 32-
jarige los werkman J. P. te Zeist, die
tijdens een huiselijke twist zijn stief
dochter bij de keel had gegrepen en ge
dreigd had zijn vrouw uit het raam te
zullen gooien, tol 4 maanden veroordeel-
(eis 8 maanden).
DAT de 27-jarige A. B. te Utrecht, die
5 een cafélaria enige militairen aan
spoorde de uniformen uit te trekken en
de wapens „er bij neer te gooien" wegens
opruiing 6 maanden kreeg (eis 8 maan
den).
DAT tegen de 37-jarige „beroepsdief'
H. E. uit Amsterdam, die voor de zeven
de keer wegens inbraak terechtstond,
voor de rechtbank aldaar 2Vi j?ar ïs ge-
eist.
DAT op 24 en 25 November te Utrecht
voor de 25e maal efficiencydagen worden
gehouden door het Ned. Inst. voor Effi
ciency, waarbij thans plm. 1000 bèdrijven
en evenveel persoonlijke leden zijn aan
gesloten.
DAT het aantal aangegeven radio-ont
vangtoestellen in ons land per 1 Nov.
1. 822.083 (v. m. 1.812.432) bedroeg en op
1 Oct. 484.116 aangeslotenen op het dis
tributienet (v. m. 483.032).
DAT schout bij nacht P. C. Broekhoff
op 9 Dec. in het marinehospitaal te Over-
veen een gedenksteen onthult voor het
in de jongste oorlog omgekomen perso
neel van de geneeskundige dienst zee
macht.
DAT de regionale omroep Noord tijdens
de Kerstdagen cn Nieuwjaar groeten van
pmigranten in Canada in het Gronings.
Fries en Drents zal uitzenden.
DAT gemeenteraadsleden van Venlo op
24 Nov. een bezoek brengt aan de gemeen
teraad van Alkmaar en volgend jaar een
tegenbezoek plaats heeft.
DAT de Belgische ambassadeur in ons
land. de heer E. Graeffe, gisteren een be
zoek aan Rotterdam bracht.
DAT de pont Zelde.irust 11 van het
veer tussen Tiel en Wamel door een
Zwitserse tankboct is aang?vaien, doch
er geen persoonlijke ongelukken bij ge
beurden.
DAT de raad van Bussum prof. ir C.
Wegener, hoogleraar te Delft, opdracht
zal geven voor de bouw van een niéuw
raadhuis, waarvan de kosten 3 millioen
bedragen.
DAT de tweede centrale van de Prov.
Geld. Electriciteitsmij de Gelderland II,
te Nijmegen begin 1954 officieel in ge
bruik wordt gesteld.
DAT de burgemeester van Culemborg
(geboorteplaats van .Tan ran Riebeeck),
mr H. A. J. M. van Koningsbruggen, op
10 Januari per K.L.M. voor een good-
wlllreis naar Z.-Afrlka gaat.
DAT minister Suurhoff gisteravond
een bazar opende van de Amsterdamse
afdeling van de Vrouwenbond N.V.V.
DAT ir C. H. J. Maliepaard, inspecteui
van de landbouw, van een verblijf ven
een jaar in Jordanië, waar hij de regering
adviseerde inzake de landbouweconomie
in 0!.s land is teruggekeerd.
DAT burgemeester mr H. A. M. T.
Kolfschoten van Eindhoven gisteravond
In de jubileumhal van Philips de vogel-
tentoonste'ling Avianum opende en G.
Adams te Bergen oo Zoom een door
Koningin Juliana beschikbaar gestelde
medaille won.
KARSOTE RUB
HET WEER IN EUROPA
Weerrapporten vap hedenmorgen 7
Helsinki
Oslo
Stockholm
Kopenh.
m:
ZZW
windstil
windstil
Zeilde weertype
Het K.N.M.I. te De Bilt verwacht
morgenavond Overwegend
zwaar bewolkt en droog weer
met op vele plaatsen nevel of
mist. Zwakke tot-matige zuid
westelijke tot zuidelijke wind.
Iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt hedenmorgen
an 17.31 tot 10.20.
Maandag: zon van 8.13 tot 16.39 uur;
laan van 18.41 tot 11.15 u. Op 28 Nov. L.K.
te zijn- Want de ervaring, zowel ten on-
als elders (b.v. In Amerika), leert,
dat het niet in dc laatste plaats de
wen zijn, die tegen dit gevaai
krachtig protest aantekenen en daar
tegen een daadwerkelijke actie voeri
De A.R. Partij heeft haar besluit
deze week genomen op grond van
■stel, dat door het Centraal Comité
enparighcid was gedaan. Dit ook ach-
wij belangrijk. De betekenis
besluit ligt voor ons besef in dc erken
ning, dat in deze tijd, deze moeilijke
tijd. waarin God ons leven laat, gaven,
die Hij geschonken heeft, niet ongebruikt
mogen blijven. Waarbij we nog wil!
opmerken. d"t nu ook samenwerking met
de Chr.-Historische broeders ei
die dit recht reeds kenden, plaatselijk
provinciaal wordt vergemak'-.elijkt.
En ook dat achten w(j een zaal
'icht.
T"\AT ZIJ OVER het ijs van één nacht
gaat, kan men van de A.R. Partij
moeilijk zeggen. Haar voorzitter beschikt
over de uitnemende eigenschap, een wijs
en bedachtzaam man te zijn. Wij zijn van
mening, dat dit alleen maar te prijzen
is. Neemt hij een besluit, dan mag men
aannemen, dat het een overwogen be
sluit is. waarin alle daarin te betrekken
factoren ook werkelijk betrokken zijn.
Hierop mag nog wel eens de nadruk
worden gelegd, nu deze week na lang
schriftelijk en mondeling beraad deze
partij besloten heeft, terug te komen op
een beslissing, daterende uit het jaar
1921 en waarin in het algemeen ge
zegd aan de vrouw het passieve kies
recht werd ontzegd.
Trouwens, de bedachtzaamheid is aan
deze partij nimmer vreemd geweest.
Ook wanneer men achteraf van mening
is, dat de beslissing van 1921 beter niet
had genomen kunnen zijn en dat, zo zij
niet was genomen, aan dc huidige gene
ratie moeilijkheden waren bespaard ge
worden, dan moet men het in de man
nen van 1921 toch loven, dat zij toen
reeds rekening wilden houden met de
mogelijkheid, dat nog eens een ander in
zicht zou doorbreken.
WAT ER NU GEBEURD IS? Eigen-
lijk niet anders dan zoals het deze
week door een vrouw werd uitgedrukt
dat van een deur een grendel is weg
geschoven. De deur staat niet open én zij
zal naar onze stellige overtuiging ook
nimmer wijd opengaan. Zij staat bijvoor
beeld ook niet open in die partijen, die
het passieve vrouwenkiesrecht reeds
lang kennen. Want ook daar wordt van
dat recht een bescheiden gebruik ge-
Voor dat bescheiden gebruik is naar
onze mening alle aanleiding. Want het is
zoals het in de toelichting bij het besluit
van deze week staat: de vrouw heeft in
het algemeen een andere taak dan haar
bij de toepassing van het passieve vrou
wenkiesrecht wordt toegedacht.
We hebben ons dezer dageb op deze
plaats in dit verband een kleine scherts
veroorloofd, namelijk dat men zich van
het gebruik van het passieve mannen-
kiesrecht toch ook bepaaldelijk geen
overdreven voorstelling maken mag. Om
een voorbeeld te nemen: onze bevolking
overschrijdt de tien millioen, maar van
hen zitten er niet meer dan honderd in
de Tweede Kamer. Dit moge reeds be
hoeden voor overdreven verwachtingen
of ook voor overdreven beduchtheid,
wanneer het het passieve vrouwenkies
recht betreft.
TN DIT VERBAND willen wij als ons
A oordeel uitspreken, dat het actieve
vrouwenkiesrecht, het recht dus van de
vrouwen om ter stembus te gaan, nog
wel van zóveel betekenis is. Hierbij zijn
immers niet slechts heel enkele, doch
alle vrouwen betrokken. V.an Jiaar allen
werd en wordt telkens weer een uit
spraak verlangd met betrekking tot het
regeerbeleid in land, provincie en ge-
Dat actieve vrouwenkiesrecht is. heb
ben wy het wel, nu wel door alle groe
peringen in den lande in feite aanvaard.
Men mag er hier en daar nog gefundeer
de bedenkingen tegen hebben, maar de
bezwaren gaan toch niet zóve-, dat men
vrouwen adviseert van het actieve stem
recht geen gebruik te maken.
Tij voor ons zien tussen het actieve
het passieve kiesrecht nu niet zulk
geen bijster groot verschil. Men zegt wel,
dat bij het passieve kiesrecht, de heer
schappij-gedachte in het spel komt en
dat daarom de vrouwen geen deel van
vertegenwoordigende colleges zouden mo
gen uitmaken.
Dat nu betwijfelen wij. Het is daar
veeleer een kwestie van gezamenlijk
dienen van de gemeenschap. Wil men
toch de heerschappijgedachte hierin be
trekken. dan dient dit steMig ook te ge
schieden bij het actieve vrouwenkiesrecht
(dat overigens, zoals gezegd, in feite al
gemeen wordt aanvaard). Maar wij geven
aan de gedachte van het gezamenlijk
dienen die trouwens met de werke
lijkheid het meest in overeenstemming
is verre de voorkeur.
Het gebruik van het passieve vrou
wenkiesrecht zal, als gezegd, altijd een
bescheiden gebruik blijven. Maar we
achten het goed. dat nu ook binnen de
A-R.-Partij dit bescheiden gebruik dan
toch mogelijk gemaakt is. Dat heeft
niet te maken met vrouwenemancipatie
en dergelijke zaken. Dat heeft wel lo
maken met het niet te loochenen feit,
dat de vrouw in het leven van vandaag,
ook in het politieke leven, meer betrok
ken wordt dan voorheen het geval was.
vrouw is geschapen om de man
Jen hulpe te zijn. Het leven is in
tijd uiterst gecompliceerd gewer
en stelt aan de man eisen, die hij
relijks meer aan kan. Onder deze
omstandigheden ware het ondankbaar m
onjuist, zo de man niet gaarne zou be
nutten de hulpe, hem reeds ln de schep
ping gegeven, opdat man en vrouw bei
den en gezamenlijk hun taak ln de we
reld zouden kunnen vervullen Dat voor
veruit de meeste vrouwen daarbij de
voornaamste taken zullen blijven liggen
in het huisgezin ligt al evenzeer voor
de hand. als het wenselijk e nodig is.
dat de man. bij al zijn werk buitenshuis.'
itere°°k geZin ern5tiS blijft
Ook wij achten het een verrijking, zo
onze dagen van de gaven der vrou-
•en. gaven haar door God geschonken,
gebruik wordt gemaakt. Er ware hier
van veel te zeggen. Slechts twee gedach
ten willen wc doorgeven, die ook deze
week ter vergadering waar het besluit
viel werden gemaakt.
'pEN EERSTE: Hoezeer zou In onze
dagen de overdadige overheidsbe-
.?P sociaal en maatschappelijk
gebied zijn ingeperkt, wanneer tijdiger
ruimer gebruik was gemaakt van
on dite'ïk lnJti4tlef VrOUWel*>" hulp
Kiu» vrouw zo uitnemend ge
schikte terrein. Thans wordt dit veelal
ao" de staat overgelaten.
n ten tweede: Hoezeer zou in onze
gCVaar Van morelc decadentie
verval ((jenJ{ aan jlet jjlosco
zon ingeperkt, wanneer men tij
had geschonken, individual ^o^ani-
TZS,h":
en vooral ook waarschuwend werkzaam
