Gillette Met 650 emigranten over Oceaan naar Canada de Dominee Spier over een onrustige kerk dienst aan boord van de Waterman 'n Mooi en practisch cadeau! Ee» Gillette De sfinx van het Kremlin Amerikaanse figuren over de politiek in Europa 5 VRIJDAG 6 NOVEMBER 1953 Naai het derde land van de wereld (I) pANADA IS NOG STEEDS IN TREK. En terecht! Dit enorme land, v.' eigenlijk een wereld op zichzelf, kan nog millioenen mensen werk j verschaffen. Het is het derde land van de wereld en groter dan de Ver- I enigde Staten van Amerika. Toch is het gevaarlijk alleen op de klank af op fantastische geruchten af te gaan. Vele emigranten worden meer ge dreven door hun moeilijkheden in Nederland, dan door de kennis over Ca- J nada. Dit kan grote teleurstellingen en zelfs ongelukken veroorzaken. Door het verzoek aLs geestelijk I ger een reis met een emigrantenschip naar Canada te maken, kreeg ik kans met eigen ogen te gaan zien, hoe het nu in Canada is en hoe onze emigran ten het daar maken. Een geestelijk ver zorger krijgt immers niet alleen de op dracht een schare Protestanten overzee te 1 begeleiden, maar ook om emigranten ir Canada op te zoeken en voor te gaan ir j de prediking. Gedurende de bijna zes weken, die ik Ds H. J. SPIER in Canada was, kon ik dat land door kruisen tot Vancouver toe en in vijf pro- i vincies onze mensen bezoeken. I Mijn ervaring is, dat vele emigranten I van te voren een al te vage voorstelling hebben omtrent hun nieuwe vaderland. Men heeft iets opgevangen van de rijk dom van dat dollar-land, en verwacht er dan soms te veel van. Iemand in On tario, die blijkbaar zelf in dit opzicht te- leurstellende ervaringen had opgedaan, verzocht mij met nadruk in Nederland j tot de mensen te zeggen, dat men niet r.aar Canada moest komen om gauw riifc te worden. Men zal ook heel goed moeten onder- scheiden. Canada terecht Een 10 voor gezondheid 1 dragée per dag is voldoende Flacon a 50 c/ragees. I 2.25 Flacon a 10Ö dragéesI 3.75 100 dragées voldoende voor 3 mtanden Hoge vitaminewaarde mrnaixm.Mim Familieberichten uit andere bladen ONDERTROUWD: M H V d Sluis-Snethlag Carmel by the Se: Reurs-Hall. dr, Cambridge. Mas OVERLEDEN: E S Maui Cairo; M Brugmans-Keizer. v: sterdam: G Bolmeijer. man. Stede; J Tj Wouters, man. art! l Gld jD Grille, man. 72 ji J S v Sillevoldt-Schotcl. vr, J C Donker, vr, 70 jr. Zeist. komt. Dit land is immers zo geweldig en in zijn delen zo verschillend In deze negorij rpOEN EEN JONG GEZIN, dat het in Holland goed gewend was, ergens in de country in Alberta neerstreek, en zij een klein huisje, zonder luxe, van een boerenarbeider konden betrekken, ver zuchtte de vrouw: „moet ik in deze negorij terecht komen? Ben ik daarvoor naar Canada gegaan?" Het was dadelijk al mis en weldra zat deze familie weer op de boot, terug naar Nederland. Ook komt het voor. dat men denkt in het Westen in Canada slechts een half beschaafde wereld aan te treffen, waar velen in blokhutten wonen en de cow boy's elkaar met het pistool te lijf gaan. Ook dergelijke primitieve voorstellin gen berusten niet op waarheid. In het vervolg willen wij zien, hoe het dan wel is, of om het bescheidener te zeggenhoe ik het in heel verschil lende gebieden heb aangetroffen. Wn bassadeurs van Nederland in den vreem de. Maar Nederland neemt niet op enige wijze afscheid van deze „ambassa deurs". Het Wilhelmus wordt niet ge speeld op de Wilhelmmakade en er wordt ook geen woord bijv. door de scheeps- radio gesproken. Toch gaan de meesten voorgoed weg. Endan durven wij aan een koninklijke boodschap voor de emigranten eigenlijk niet eens te denken. In Canada staat bij aankomst nog op een groot bord, ook in echt Nederlands: Welkom in Canada! Maarzelfs een bord met een af scheidsgroet ontbreekt aan deze kant. Geen zonnige zeereis ZOMERS de Oceaan c steekt verwacht allicht een zeereis met zonneschijn. Fijn in de zon zitten, in een gemakke lijke stoel op het dek is dan, na de moeienissen en de emoties van de laatste dagen voor het vertrek, ideaal. Maar dat" kwam anders uit. In Rotterdam was het warm, die Don derdag van het vertrek. En bij de komst in Halifax ook. Maar op de Oceaan was het soms zo kil, dat een dag de ver warming aan boord werd aangezet. Dat komt door de Noordelijke route, die naar Halifax gevolgd wordt. Dan gaat men door een koude golfstroom. En nadert het gebied waar zich vele depres sies ontwikkelen. Ook gebeurt het nogal eens, dat men voor New foundland, een koude en warme g'olfstroom elkaar ontmoeten, dagenlang in de mist vaart- Maarhet is de kortste route. Al is de Zuidelijke route dan mooier, een zeeman gaat graag „recht door zee". In Canada had ds Spier gelukkig de beschikking over een auto, zodat hij heel veel van het land kon zien. Bijna iedere arbeider is daar in het bezit van een car. Aan boord van de Waterman HOK senhaven aan te doen, rechtstreeks naar Halifax te varen emigrantenboot is geen drijvend mensenpakhuis, waarin emigratie-num mers als vee worden opgeborgen en ver- Dc regering doe', hot in dit opzicht werkelijk niet slecht Bijna alle passagiers slapen in hutten, al zijn dit soms hutten zeker vier of vyf personen. Er zijn slechts twee slaapzalen. Het merkwaar dige was, dat velen, die met subsidie over gingen een hut bewoonden, terwijl an deren. die het zelf betaalden in een slaap- aal bivakkeerden De recreatie-gelegen heid aan boord was meer dan voldoende. Over de gehele boot waren er conversa tie-zalen. Een bibliotheek. Een society- centrum van gezelligheid en spelen. Een bioscoopzaal, waar films ge draaid werden, en ookkerk gehou- :n en de mis bediend. Meerdere sportdekken! Een grote kin derkamer. Voor de kinderen, die er in groot getal zijn, wordt er aan boord veel gedaan. Zij worden in de kinderklas door beziggehouden. En er wordt een heel programma van kinderspelen op het sportdek, wanneer het weer gunstig is, onder goede spelleiding, uitgevoerd. Voor de „inwendige" mens werd goed gezorgd. Dat juist op de Zaterdag, toen capucijners met spek werden opgeT diend, het schip zo begon te slingeren, dat daardoor dit eten velen wel erg lag, mag tenslotte niet aan de kok verweten worden. En dan overal boord luchtverversing, die men zelf kan regelen cn stromervd koud en warm ater; wat wil een emigrant nog meer? Er zijn natuurlijk" mensen, die nooit tevreden zijn. was het water van de Oceaan tot in diepte in hevige deining geraakt. En z deining werk', nog lang na Kerkdienst Om tien uur zou de Protestantse kerk dienst gehouden worden. Helemaal be neden, in de voorpunt van het sohip, in de bioscoopzaal. Opkomst? Dertig kerkgangers, o.w. de eerste stuurman en een hoofdverpleegster. Het trapje, dat mij op het podium de had geen leuning. Daar vormde een wankel tafeltje met een lessenaar de preekstoel. De organiste, een Christelijk Gerefor meerd meisje, dat later een prachtige Zondagsschoolvertelling hield kinderen-, viel uit, om de „visjes te gaan voeren". Een andere dame volgde haai voorbeeld- Maar het ging! Wij hebben gezongen en gebeden en ge preekt. Op het dansende podium heb ik gebalanceerd. Een stap naar links! Een stap naar rechts! MaarGods Woord is toch altijd nog machtiger dan het gedruis golven. Een zuster van de vergadering der gelovigen sprak na de dienst woord van waardering De middagkerkdienst kon niet door gaan. Daarom hielden wij Dinsdagsavonds me kerkdienst in plaats dagsluiting. Daar waren een honderdvijf tig kerkgangers, o w. zelfs enkele Rooms Katholieken. Geen overbodige luxe 'EN PREDIKANT heeft zelden ee bonte gemeente als aan boord n emigrantenschip. De emigranten komen niet alleen uit alle delen van Nederland (men hoort veel Fries!), maar zijn ook uit allerlei kerken afkomstig. Hervormd, Gereformeerd, Ge reformeerd (Onderh. art 31 K.O Chr. Gereformeerd, Luthers, Evangelist. Bap- De boordpredikant heeft allen te zorgen. Hij werkt niet voor kerk, maar voor d e kerk. Bovendien waren er op de Waterman ?g een veertig Jantjes met hun officie- in, die als passagiers medegingen, om i Amerika een paar mijnenvegers voor Nederland te gaan halen. Dat zij er allen, hoog tot laag, tegenop zagen om deze kustvaartuigen de Oceaan over te bren gen, valt te begrijpen. Want op de Oceaan is. zoals een zeeman zich uitdrukte, bijna „altijd iets te doen". Uit een diepgaand gesprek, dat ik met een van hen had in de spreekkamer, bleek duidelijk, dat het werkelijk -niet gemakkelijk is om als Marine-man steeds aapper in het geloof te leven. Een boordpredikant heeft iets achter op een boordgeestelijke. Deze ma zwart valt dadelijk op, zodat ieder, die hem nodig heeft hem onmiddellijk te vinden Zelf had ik slechts een mooie badge, waarop met gouden let ters het woord: boord predikant" ingebracht, op de revers van mijn grijze jasje. Maar ik merkte 's Zondags, toen ik mijn jacquet droeg, dat het voor sen gemakkelijker was. Ook colporteur ALS „BOORDPREDIKANT" voel je je de ene keer net een boekhandelaar: bijbelverkoop, vooral Engelse en Hol lands-Engelse voor het N.B.G.! Dan weer vertegenwoordiger van Hollandse tijdschriften: Moeder. De Spiegel, Op de Uitkijk, worden gratis uitgereikt! Dan ben je weer onbezoldigd colporteur Geestelijke verzorging een Protestants en R.K. geestelijk verzorger, die broederlijk samen in een heel fatsoenlijke geen luxe hut jn ondergebracht, valt in ieder geval )k te waarderen. Alleen zou het bij het afscheid in Rot terdam misschien iets anders kunnen toegaan. Wat meer nationaal en wat De emigranten zijn vaak de beste r veiligheids scheer apparaat Een geschenk ujaar iedere man, elke morgen* opnieuw plezier van beleeft. Vraag er een op Uw verjaardag, voor de komende feestdagen óf... tracteer U self er eens op. s de Gillette 24. Driedelig apparaat plastic etui en 2 blauwe 0 QQ 2 blauwe X 0 9 Prij. li Li Dit is de Gillette 52. Eendelig apparaat zware uitvoering. In sierlijk met Dispenser, bevattende 10 i blauwe Gillette mesjes. Prijs lil Preciaie-scheerapparaten. Verkrijgbaar van f. 1.10 Eén goeie morgenbegint met Gillette! Een aardige opname van de „Waterman" onder een lucht die niet veel goeds voorspelt'. Zeeziek' de Bijbel Kiosk Vereniging, dit groot pakket aan boord stuurde! Vlak p voel je je de leider van een één- mans-informatiebureau over Canada, je kaarten van dat land en talrijke ker kelijke gegevens! Het volgende ogenblik ben je weer een administrateurtje, om alle gegevens, persoonlijk en zakelijk, te noteren. Wie denkt, dat hij zich als emigranten predikant alleen tot de zuiver geestelijke taak kan beperken, vergist zich. Toch heeft dat geestelijke element, dat het belangrijkste is, niet ontbroken En het mag wel gezegd worden, dat er niets van overbodige luxe bij is, dat de kerken met de emigranten een predikant medezenden naar Ca nada. Wie het zich even indenkt, be grijpt iets van de diepingrijpende overgang, die de emigranten mede maken in zo korte tijd. Zij worden radicaal uit hun oude milieu losge rukt, om een duik te nemen in de nieuwe wereld. Dat betekent geestelijk voor velen ook een beproeving. De beschutting van het veilige wereldje in Nederland verdwijnt. Men zal veel sterker op eigen benen moeten staan, veel zelfstandiger moeten worden in het geloof. In Canada moeten er veel grotere offers al woelig aan tafel In de daaropvolgende nacht gierde de wind. Er kwamen harde windstoten voor. De schuit begon te stampen, dat het een lieve lust was. Telkens kwam heel het voorschip boven water uit, om er met een flinke klap weer op terug te slaan. Dan dreunt heel de boot. Geen wonder dat zeventig tot tachtig procent van de passagiers zèeziek op bed kwam te liggen! Het leek af en toe wel uitgestorven op de boot. Zelfs de scheepsarts had blijkbaar niet de goede tabletten medegenomen voor ziohzelf. Overigens was hij met zijn staf paraat, waar maar nodig. We waren bezorgd voor een er.kcle as. moeder, die het te kwaad had. Maar zij kwamen cr goed door. Het was voor mijn vriend, de kapelaan, met eenvoudig om met een nuchtere maag 's morgens om zes uur cn om acht uur de mis te bedienen. De wind was die Zondag niet meer zo erk. Maar.door de storm, die er de i-vorige dag in dit gebied geweest was. Een kijkje op het dek van de „Waterman", waar de tijd vaak werd doorgebracht met allerlei spelen. gebracht worden voor de kerk en de kerkgang over lange afstanden, dan in Nederland. Alles is heus nog niet zo mooi geordend. Men moet zelf mede helpen opbouwen en aanpakken. Wat men er mist JJET CHRISTELIJK ONDERWIJS Nederland kan n :e lectuur e t niet medenemen, n couranten, onze zoveel christelijke cultuur. Het komt er in. Canada erg op aan! Daarop voor te oereiden was de taak van de geestelijke verzorging. Op de mees: prettige wijze kwam het contact mei vele emigranten tot stand. Soms golfden de moeilijkheden, ook van persoonlijke verhoudingen, die het geloofsleven en kerkelijk leven in Neder land bedreigden nog na. In zulke om standigheden op een boot komt het per soonlijk contact zo spoedig tot stand. De mensen zijn open. Er was zielszorg te ver richten voor meerderen Wie gaat emigTcrcn moet met God gaan. in sterk geloofsvertrouwen, naar het vaste Evangelie. Emigratie als roeping! zo werd het ge lukkig ook door velen gezien. Dan zit cr in emigratie ook een factor van wereld7pnding. Als Jezus Christus ons helpt, kan men voor anderen in den vreemde ook tot zegen zijn. Voor mensen zonder geestelijke rugge- graat, en die waren er helaas ook. lijkt mij emigratie niets minder dan een ramp. Mist Terwijl wij zo bezig war^n aan boord, voer de Waterman vlot door. Er waren voor New Foundland dagen, dat de zee lange uren dicht zat van de mist. Dan komt de kapitein niet van de brug. Liefst staat hij dan buiten op de brug, niet achter het glasscherm, om zo goed mogelijk te kunnen luisteren naar mogelijke misthoorn. En hy tuurt in nist naar iets, dat er niet is en wel kan komen, tot dc ogen er pijn van doen. Hij heeft dan werkelijk wel een job. Mist! Dat Is niets voor de kapitein en voor de stuurlieden. „Liever storm dan mist!" Aanvaringen moet men per se niet ma ken. was wel ..radar" aan boord, dat ik werken. Er kwam een ander schip op he-t scherm, maarhet ..zakte af". d wz. dat het zich van ons schip ver wijderde. Toch vertrouwt men „radar" niet héle- rr- 1. Het is cn blijft maar een in strument! Ondanks het feit. dat er in de mist niet steed6 op volle kracht gedraaid kon wor. was de Waterman toch in precies week aan de overkant. Een dag te vroeg kwamen wy Halifax binnen. daarvoor was de mist op geklaard cn zagen wij de mooie, begroei de rotskust van Canada, uit zee oprijzen. Hoe zou het daar zijn? Rijswijk (Z.-H.). Ds H. J. SPIER. grondslag is. Bidault acht het het beste, aan Rusland een korte nota te zenden, waarin de Sowjetregering wordt ver zocht. alleen te antwoorden op de voor stellen die in vroegere Westelijke nota's zijn gedaan en waarover in de jongste Russische nota gezwegen wordt. Wy her halen: erg moedgevend voor enig diplo matiek overleg is de situatie niet. horen. Hij suggereerde zijn gehoor, dat de Sowjet-Unie voor het ogenblik ..min der aggressief" zou zijn en dat de heren van het Kremlin hun aandacht thans méér zouden concentreren od de bin nenlandse toestand. De situatie is wel verwarder, maar veel minder gevaarlijk dan twee jaar geleden. Vermoedelijk was van deze ontboezeming de psychologische achtergrond, dat Churchill, ofschoon de bezwaren erkennende toch wel graag zou zien, dat een viermogendhedenconfe- rentie en eventueel 'l Verklaarde uitzicht persoonlijk contact tussen hem en Malenkof tot stand kwam. Maar op feitelijke ge- vgesevens kar, dit rooskleurig opti misme van Churchill toch niet gebaseerd zijn. Het wordt trouwens door de Ameri kaan Foster Dulles geenszins gedeeld. Eerder komt men tot de ontdekking, dat de Russen hun bestaande, door aggressie verworven posities willen consolideren, om. indachtig aan het „reculer pour mieux sauter" een nieuwe sprong te doen. als de omstandigheden daartoe gun stig zijn. Men moet Churchill toegeven, dat de Russen niet meer beschikken over een volkomen „machtsoverwicht" alhoe wel zij dan toch steeds numeriek veel sterker zijn want via het Atlantisch Pact is nu ook het Westen bewapend. Het geeft echter te denken, dat de Russen ook conferentie met de Westelijken, zoals te Lugano gehouden zou worden, absoluut vermijden. De tijd is voor het Kremlin een gunstige factor. De Russen maken geen haast met regelingen, zolang het Westen eerst de Duitse en Oostenrijkse puzzles wil oplossen, op Korea de vrede verwezenlijkt moet zijn en het E.D G. volgens hen. een bedreiging vormt aan de Oostduitse grens. Eerder hebben wij er op gewezen, dat de Russen alle inter nationale vraagstukken tegelijkertijd zou den willen aansnijden op een conferentie, waaraaan ook communistisch China zou moeten deelnemen TTET Westelijke en het Oostelijke stand- punt druisen tegen elkaar in. en zo komt men geen stap verder. Tegenover het optimisme van Churchill staat ook de uitspraak van Gruenther, de Gealli eerde opperbevelhebber in Europa, die op het vliegveld Melsbroeck verklaarde, dat er geen sprake van is. als zouden de Russische bedoelingen gewijzigd zijn; cr is geen reden zich illusies te maken In rns land heeft mr H. J. Kruis de stelling erdedigd. dat de Russen op de vleugelen an het communisme hun expansie-drang, als gevolg van hun geografische ligging, uitdragen. Volgens hem is het gevaar it het Oosten nu niet kleiner, maar ook iet groter dan drie jaar geleden. Het Westen mag vooral niet.... rustig gaan slapen, want het politieke doel van Moskou is niet veranderd. Geen wonder dat de reacties van Londen, Parijs, Wash ington. en zelfs van Bonn, wijzen op het teleurstellende en volkomen negatieve karakter van het Russische antwoord. Zowel Daily Telegraph Times als an dere Engelse bladen zijn van oordeel, dat de Sowjet-Unie vastbesloten is. onder de huidige omstandigheden geen besprekin- Duitsland en Oostenrijk te openen. Dit omdat de Russen eisen, dat de Geallieerden moeten afzien van het' Noordatlantische Pact en de Europese Defensiegemeenschap. Deze eisen zi.in natuurlijk te gek om los te lopen! De critiek van de Sowjet-Unie op West- Duitsland is lang niet mals. In de nota wordt o.m. gezegd, dat de Westduitse mo nopolisten. die indertijd Hitiers aggres- sieve plannen inspireerden, thans bezig zyn met het herstel der oorlogsindustrie. Dezelfde generaals, die Hitiers leger hiel pen vormen, zijn wederom doende, de leiding over de Westduitse strijdkrachten in handen te i van het E.D G niet juist maar begrijpelijk. Deze interpretatie wording) is natuurlijk n Russische zijde is za LGENS de corr. van het A.NP. te onn acht men aldaar de kansen op het totstandkomen van een conferentie der Grote Vier lager dan ooit. Of de hui- e. teleurstellende gang van zaken, de ficatie van het E.D G. door alle lan den. dus ook door Frankrijk, zal bevor deren, is aan twijfel onderhevig. Immers Reuter vestigt er de aan dacht op. dat parlementsleden der vijf landen die het verdrag r.og niet gerati ficeerd hebben, binnenkort bijeen zullen komer. voor gezamenlijke oppositie tegen ratificatie. Zulks werd meegedeeld, afloop van een vergadering van het comité ter verdediging van de eenheid Frankrijk cn de Franse Unie. Eén der resoluties luidt, dat het E.D.G. „de over heersing van Duitsland in een Europa van verdracslanden voorstaat, terwijl er risico is van een nieuwe oorlog, zo de Duitse grenzen omstreden wor den" Wat er r.u verder moet gebeuren, het ontwijkende antwoord van Mos kou? Vermoedelijk nieuwe overredings- pogingen, wan: Eisenhower heeft ondanks felle critiek óók gezegd, dat het Ameri kaanse volk bereid blijft met de Russen te spreken, mits er een betrouwbare Verspilling van dollars Directe inschakeling van West-Duitsland bij N.A.T.0. ook bezwaarlijk van het Amerik. Huis van Afgevaardigden, Robert Sikes en William Lantaff, die een inspectiereis maakten door Europa, hebben by terugkeer te Washington, geklaagd over verspilling en buitensporige uitgaven. Zulks bij de besteding van Amerikaanse gelden voor militaire hulpverlening. Er werd vooral critiek geleverd op Frankrijk en Italië, waar zich reus achtige eenheden van de communistische „ondergrondse" bevinden, in staat voorraden Amerikaanse militaire uitrustingsstukken te vernietigen. beste oplossing zou vinden. HU zei. dat nieuwe moeilijkheden zich zouden voor doen als Duitse strijdkrachten geïnte greerd werden in de N.A.T.O. Minister vraagt voorstellen over jeugd vorming Minister Cals heeft de landelijke jaugd- actie-commissie verzocht aan de hand van de door zes sociologische en psycho logische instituten uitgebrachte rapporten concrete voorstellen bij hem in te dienen omtrent de maatregelen die vanwege het ministerie voor de vorming van de Jeugd kunnen worden getroffen. In hoofdzaak houden die rapporten zich bezig met de geestesgesteldheid van de massajeugd. Een andere Amerikaanse stem: Wilson, de minister van Landsverdediging, heeft het nog sluimerende kolonialisme" ver oordeeld. en noemde de huidige Amerik politiek er een van het „omgekeerde ko lonialisme". Dollars en hulpbronnen wor- tu ten bate van naar zelfstandigheid strevende, volken aangewend. Voorts hebben Amerik. marine-autori teiten. aldus Reuter, besprekingen ge voerd met Westduitse functionarissen de vorming van een nieuwe West duitse marine. En de Amerik. generaal Gruenther. de Geallieerde opperbevelhebber in Europa, heeft ie Brussel verklaard, dat hjj de op name van Duitse tro«pen in de organi satie van het Atlantisch Pact. mocht het E.D.G. niet tot stand komen, toch met de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1953 | | pagina 9