Elke straat in iedere stad
boeit de kijker
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
9
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1953
WANDELING DOOR ATHENE
Gearmd met andere mannen, doen de
mannen hier boodschappen
TK KAN HET NIET LATEN: ik móét u iets meer van die straat vertellen.
Welke straat? Och, dat maakt niet zoveel uit: de één is wat breder
dan de andere, de één is wat voornamer, de ander wat simpeler, maar
ze hebben alle dit gemeen: ze leven. Ze leven zó sterk, dat ze u meeslepen.
Eerst ben je een beetje verbaasd, daarna alleen nog wat verwonderd, en
op het laatst word je enthousiast. Want kijk, het geheim van het hier-zijn
is, dat je je gééft. Je moet niet op een afstand blijven staan kijken, niet
op een stoepje blijven staan van het héél kleine restaurantje, waar het zo
donker is daarachterin, en waarvan je denkt: zou dat nou welniet een
beetje vies? Het ruikt er zo eigenaardigEn zou je dat vlees nu wel
kunnen eten, dat daar zo maar aan dat verticale spit gebraden wordt?
En is de textiel wel je dat? Er zijn zóveel winkeltjesEn waarom gaan
alle ansichtkaartenverkopers bij elkaar op een kluitje staan met hun stal
letje? Wat bezielt die man die met lootjes loopt? Niemand koopt ze im
mers? Waarvoor.maar drommel, kijk uit, daar was je bijna onder een
motorfiets met zijspan gekomen! Gaat me daar een slager mee rijden
met een hele gevilde koe in het bakkie! Gauw overstekenKijk wéér
uit, want je ligt zó op je gezicht met die boven het asfalt uitstekende
tramrailszo. Zou je nou alwéér een halve Oka druiven kopen? Ze
zien er zo lekker uiten zo goedkoopnee,- vandaag niet jongen,
ik héb m'n schoenen net gepoetst.... alhoewel.... er zit warempel al
wéér stof op
„het tweede plan"
Ziet u, ik loop maar wat, met in m'n
gedachten u aan de arm dat is héél
gewoon hier: de mannen lopen met de
mannen gearmd, de vrouwen bungelen er
zo'n beetje bij. Trouwens, u wist toch dat
de vrouw in Griekenland op Oosterse
wijze „op het tweede plan" staat? Maar
kom, we gaan verder
Nou, vérderhet kost wel een beetje
moeite om vooruit te komeniedereen
loopt hier blijkbaar op straat! En niet zó
maar, zoals wij, netjes links en rechts en
niet op de rijweg, en alleen maar over
steken bij de spijkers in de wegNee.
iedereen loopt hier overal! Ja, u heeft het
goed gezien: één ding doen de mannen
toch wél voor hun vrouwen: de bood
schappen!
Dat is nog een overblijfsel uit de
Turkse tijd, toen de vrouwen alleen niet
vertrouwd waren op de markt
Sjonge jonge, wat een drukte.... wat
willen al die mensen tocheen groente
winkel.... twee groentewinkelsdrie,
viermaar wat is dat hier? Een straat
van groentewinkels? Ah, de markt! De
markt! De markt, met tien, twintig, vijf
tig, honderd groentestalletjes! Dat groen
van de komkommers, dat rood van de
tomaten en wét voor tomaten, zulke
grote! Ah, en dan die sinaasappelen, die
citroenen, de druiven! De witte, soms
gele, soms kleine en soms heel grote
druiven! De blauwe, dof en mat, de groot
ste en mooiste trossen aan een touwtje
gehangen bóven het stalletje, tezamen
met een paar sinaasappels aan de tak nog!
Er is gewone groente: eep soort sla of
andijvie, héél grote aardappels, monsters
van perzikenEn dat wisselt maar af,
rij na rij: grien, qranje, rood, blauw
En overal als kleine schietschijfjes op de
vruchtenheuveltjes: de prijzen: carton-
netjes: 2000, 3500, 4000.... Ja, schietschijf
jes zijn het, want de ogen van de kopers
boren er met hun blikken diep door
heennee. dóór verderop moeten ze
beter en goedkoper zijn, de meloenen
Mesjokka
Opeens een gekakel, een gekir, een
gelawaai van vogels.... nee maar, een
pluimveestalletje: meters hoog staan de
korven met jonge kippen, hanen, kalkoe
nen. Er zijn ook konijnen en hazen bij,
geloof ikde kippekoppen steken mis
troostig door de stijlen van de korven en
kooien, ze kijken de drukte op de markt
nog eens aan, alsof ze weten dat hun laat
ste uur gekomen is.... en de koopman
prijst maar aan: hier moet je komen,
zulke kippenmeneer luistert u nou
eens evenmeneerDe groentelui
vragen weer aandacht: kijk, daar wegen
ze de zaken af: een handvol druiven op
de schaal, de handwaag, een verstellen
van het gewichtéén Oka mevrouwtje.
en precies vier en een half duizend
drachme voor deze unieke tros drui
ven.... Zullen we maar. Maar een oka is
weer zoveel: één en tweetiende kilo....
een halve oka dan? Hoe zég je dat nou
in het Grieks? O, dat is erg simpel: ge
woon: „mesjokka", net als in Holland....
Ja, daar sta je nou met je druiven....
wassen moet je ze eigenlijk weldus
mee naar huis nemen? Toch even proe
ven, zo tussen het gedrang ln.... héér
lijk.... nóg een en nóg twee en nóg drie
en nóg een trosje.... ach arme, daar heb
je alles opgegeten voor je thuis bent on
ze te wassenNee, we moesten maai
naar de overkant gaan. naar de vlee*\al-
lenKunt u tegen oloed? Want er lig!
nogal wat daar
Levensgevaarlijk die oversteekplaats
wat dringen de mensen 'nier en wat bot
sen ze tegen je opZijn die Grieken
nu zo onbeleefd? Ja, alleen in d i t op
zicht!
Maisepein-kippen
Nee, dat is iets geweldigs! Wét een
vlees, wat een licht ook daarop, zodat je
kunt zien hoe goed het is! En dat vlees
hangt allemaal aan grote haken geprikt
tegen een witte wand! En óm de meter
een grote peerlamp, die er vlók op
straalt! En daar hangen in alle trots van
het witte licht de hammen en de varkens
koteletten, daar liggen de niertjes op de
witte banken, de benen, de lever! Kiest
wat ge wilt, er is keuze genoeg bij de tien-
Een straatfotograaf soest hier op
een stoel naast zijn eeuwenoude
camera obscura.
tallen slagers, die, als was 't een examen,
allen naast elkaar, ieder op hun hakbord
slaan, een wedstrijd gelijk! Er liggen kip
pen nu dood en geplukt en dus mals-
geel, gerijd als waren ze niet écht maar
van marsepein, ergens in een banketzaak.
Voetje voor voetje moeten we wél lopen,
want het is hier zo mogelijk nóg drukker
dan buiten op het plein daarnet....
En de stemmen van de slagers en
liers schallen hier hoog tegen de witte
wanden, het klinkt door de hal, waar het
fris en koud is en tóch niet gekoeld....
Altijd stollig
En de dode beesten hangen maar aan
de grote, blinkende haken, vers van het
druipende bloed dat netjes wordt opge
vangen door de schuinaflopende banken
En dan opeens zijn we de hal uit: de
zon straalt fel in de ogen. we staan
op straat...., welke straat.... .eens
De markt in Athene, één markt
i Athene bedoel ik. Wat jam
mer, dat 'n doodgewone zwart
wit foto u niets kan laten zien
van die kleurenweelde van rood
en groen, van druiven en si
naasappelen, van vis, kippen
en hanen, beschenen door de
zon, glanzend in het licht. Wat
jammer, dat u niets kunt hóren
van het geroezemoesMaar
het is maar een foto.
kijkeno, dat is zo moeilijk hier. met
dat GrieksMaar wat gééft dat? Hè,
ilstaan, éven kijken,
drukte hier.
grond! Getik,
blik gaat naar
jongen met eer
handen, en ee
maal flesjes
wat is dat9 Getik op de
:éér nadrukkelijkUw
beneden: een jongen! Een
grote schoenborstel in zijn
kistje bij zich met élle-
potjes: de schoenpoetser.
Nee, we hébben schone schoenen,
morgen nogmaar nee, we hebben nog
m uur gelopen en nu is het één en
stofJa, dat héb je in Athene, dat
tussen de bergen ligt. Altijd stuift het
al zie je het niet altijd waaien de
auto's het fijne spul op
We kunnen dus nét zo goed even wach-
n met dat poetsen. Maar het zal niet
meevallen! Misschien kunnen we déze
jongen wijs maken, dat we hem niet nodig
hebben, maar vijftien meter verder wor-
ive wéér gewaarschuwd door dat tikje
op de grond, ard en nadrukkelijk: uw
:hoenen moeten gepoetst! U bent toch in
Athene, meneer of mevrouw, u diende
toch te weten dat de Grieken zéér gesteld
zijn op keurig gepoetste schoenen?
Nou, vooruit dan maar
Tikandere voet
Uw schoen op het bankje, twee grote
borstels malen als wilden over uw stap
pers. Dan een zorgvuldige blik in het
flesjesarsenaal, alle van verschillende
kleur en afgesloten met een fitting
een kapotte gloeilamp: ja, de juiste kleur
is gevonden! Met een borstel worden de
schoenen ingewrevi
schoenpoetser zet dan eerst twee karton
netjes van een sigarettendoosje tussen de
bovenkant en de kous, opdat deze niel
vuil wordt. Dan is de schoen dof gewor
den: een tikje op de voet: de andere
alstublieft. U verveelt zich intussen toch
niet? Welnee! Hoe kun je je hier
len, waar elke meter van de strs
anders te zien geeft? Tien meter verder
staat een goudkoopman, achter
stalletje waar u een ringvormig broodje
kunt kopen, of een langwerpig, gesmeerd
met boter of Parnassus-kaas,
worst met knoflook hoor! O, alweer
een tik: de andere voet moet weer op het
bankje! Nu wordt de zaak ultgeborsteld,
maar u bént er nog niet: een behande
ling met blanke schoenwas komt nog na
en dan pas glimmen ze zoals u nog nooit
hebt gezien! En "wat kost dat allemaal?
Duizend drachmen voor een jog, vijftien
honderd voor een arme ouwe stakker of
een invalide. Klaar? Maar drommel, het
wordt stiller, op straat! Hoe laat is het
eigenlijk? Twee uur! Maar dat klopt
mers Tussen twee en vijf is het rusten
geblazen, dan worden er geen zaken ge
daan! Dan zijnde kiosken weliswaar
open dat zijn ze altijd, tot twaalf
's avonds én nog later maar de n
ln-het-hokje. suft maar wat en schrikt op
als u tóch sigaretten, luchtpostpapier,
aansteker, een kam, chocolade, een krant,
mesjes of een scheerkwast nodig hebt of
een van de andere duizend en één din
gen die hij verkoopt. Tussen tweeën
n dromen de taxichauffeurs van r
betere dagen, soest de straatfotograaf
stoel naast zijn eeuwenoude cami
obscura. Tussen tweeën en vijven moesten
we maar wat gaan rusten
's Avonds leelt Athene
Maar we mogen niet vergeten dan
te gaan kijken! Dan pas lééft Athene, dan
pas lééft de mens!
Dan pas wordt er écht verkocht, wordt
er écht gehandeld! De grote zaken, de
Europese met hun chroom en hun glas
hebben het licht aan, de kleinere niet, die
kunnen het er wel zonder doen: ze
aan de straat, bijna óp de straat en heb
ben geen glas, geen donkere puien, zi
het licht zélf. Maar in de vele, vele gan
gen en corridors, héél diep en ver,
niemand iets zou zoeken, daar brandt
wél weer licht: daar is óók zakenle'
En het kost moeite om het te vinden, daar
weggedoken achter een trap. om de hoek
van een donker portiek. Als je binnen
gaat, verdwaal je bijna: links af. weei
links af en dan rechts: hé! een hele ga
lerij met winkels! En een trap op, eer
klein, wankel, héél oud trapje dat naai
een galerij voert die helemaal rondom
loopt: wéér winkeltjes! En dan nóg eei
verdieping hoger: wéér winkeltjes! Maa
wie kóópt hier nu? Wie vindt dat zaakj'
in textiel hier drie hoog? Wie gaat hier
helemaal naar toe om stof te kopen
een pak, drie meter laken, of wat je
zou %villen hebben in bont, rose, blauw of
gestreept? Wie koopt hier, waar al die
winkeltjes datzelfde verkopen tegen de
zelfde prijs?
Wijn
zó uil het vat
nadenken, het
O, u moet daar niet
is hier het Oosten! Zullen
iets anders doen: naar beneden gaai
Zomaar een trapje af, een kelder in!
Waar het baadt van buislampenlicht?
Waar vriendelijke verkoopsters staan
achter lange toonbanken of waar eer
taverne gevestigd is en waar je de wijr
zó uit het vat op de stelling kunt bestel
len
En dan dat zaakje éven ingaan met die
héérlijke lucht uit het Verre Oosten:
peper, kaneel, nootmuskaat? O en
dit: een heerlijkheid van noten, zo
pitten, gepelde pinda's, hazelnoten en
meer soorten noten die we helemaal
kennen en waarvan we zó maar mogen
proeven? Die we afgewogen krijgen
gezellige kleine zakjes van kranten ge
maakt en uitgeschept uit jutezakken?
Wat kunnen we hier dwalen! We zijn
compleet de weg kwijt, we lopen wat,
we sjouwen maar, overal kijken
nieten. Nou ja, ze kijken óns ook
beetje aan. want ze zien hier niet altijd
vreemdelingen in dit gedeelte
stadO, ze roepen ons: „Hé, Johnnie
American?" Nee, dat zijn we niet schud-
nze wijze hoofden, pinda's
kauwend. (Die kun je voor duizend drach-
wèrm nog wel, niet laten staan).
„Ah, sprechcn Deutsch?" Nee, ók niet,
Hollandös zeggen we dan maar, om er van
zijn. En merkwaardig: er glijdt iets
het gezicht van de Grieken, iets
blij's, iets verrassends, iets van een-ouwe-
riend-komt-ons opzoeken
Maar we moeten verder, anders is het
helemaal donker en vinden we de weg
misschien niet meer terugeven een
koffietje drinken op z'n Turks? Met een
groot glas water en een kellner, die er bij
afrekening zijn vinger insteekt? Want
moeten toch weten hoeveel we moe-
betalen? Welnu, hij schrijft het met
i natte vinger op het tafelblad: 3C00
drachmen. En nu moeten we nódig naar
lis, is me dót sjouwen! Ja, sorry hoor,
aar er is ook zóveel te zien! Maar goed,
ilt u nou wat uitrusten? Lekkertjes in
in luie stoel? Bést, dan doe ik het ook.
i een luie stoel een extra luie op
het dek van het schip, dat me naar Tur
kije brengtJammer? Ja. dat vindt
Wim Dussel
WOUBRUGGE
Plan voor herstel Herv. kerk
Hoogmade gereed
Begrotingsvergadering op 21 November
Gisteravond vergaderde de raad van Woubrugge. De heer A. Boon was met ken
nisgeving afwezig. Bij de ingekomen stukken deelde de voorzitter mede, dat
een plan is tot restauratie van de Herv. Kerk te Hoogmade. Hiermede is een I
drag van f36.838,10 gemoeid. Van gemeentewege zou 10K subsidie gevraagd
worden, waarover B. en W. zich nader zullen beraden.
voorstel vond niet voldoende ondersteu
ning, waarna met 51
Voorts is subsidie aangevraagd
het stichten van een kleuterschool te
Hoogmade door een parochiaal comité,
een verhoogde subsidie over 1954 vi
de Christ. Nat. school te Woubrugge
subsidie voor de plaatselijke afdeling
van het Groene Kruis.
Een ingekomen stuk van de rentmees
ter van mevrouw Borgerhout. waarbij
afsluiting van een deel van het Wete
ringpad werd gevraagd voor het open
bare verkeer verwekte nog al wat dis
cussie. De heer Venhuizen bracht het
eigendomsrecht van dit pad ter sprake
Hij achtte de gemeente onderhoudsplich
tig De voorzitter betwistte dit: volgens
hem blijven dat de aanwonenden. on
danks de van gemeentewege aange
brachte verbeteringen. De heer Venhui
zen wilde de door burgemeester Bod-
dens Hosang destijds getrokken lijn hier
doortrekken, hetgeen inhoudt, dat dit
pad voor het verkeer open blijft.
De heer J. Keuken, hoofd van de O.L.S.
word per 1 Jan. eervol ontslag verleend.
De voorzitter deelde nog mede. dat bij
een onlangs aan de raad van Alkemade
gebracht bezoek de kwestie ter sprake
kwam van het berijden met melkauto's
van de verbindingsweg HoogmadeRÜP-
wetering. Nu binnen afzienbare
rijksweg 4A hier dicht langs komt, leek
het spreker ongewenst, geld te besteden
aan vèrbetering van de weg. Men zal
de A.N WB. om advies vragen en
naar het Prov. bestuur doorzenden.
De begrotingsvergadering zal plaats
vinden op 27 November. De gewone
dienst beloopt drie ton, de kapitaaldienst
acht ton, terwijl er een post voor
voorziene uitgaven is van 8500 gulden.
De heren Venhuizen, Van der Eng
Den Hertog namen hun benoeming tot
lid van de commissie van onderzoek voi
de begroting aan.
Alle leden gingen accoord met h
voorstel, de winkels van 28 November-
5 December tot 9 uur open te doen zijn.
Daar de gemeentelijke los- en laad
plaats nog al wat geleden heeft bij de
restauratie van de Herv. kerk en de
bouw van de brug, stelden B. en W.
900 gulden voor herstel en bestra
ting uit te trekken. Dit bedrag zal nog
verlaagd worden, daar de Vobi een be
drag in overleg moet betalen. De be
strating voor de Herv. kerk zal ver
fraaid worden.
Minder prettig was de mededeling, dat
de ketel van de centrale verwarming in
brandweerkazerne. waarschijnlijk
door vocht en onregelmatig stoken, kapot
_j. Hier heeft de zuinigheid de wijsheid
bedrogen. Na lange discussie werd met
algemene stemmen besloten, een nieuwe
ketel van 350 gulden aan te schaffen.
Eveneens ontstond een langdurige dis-
_ussie over een voorstel van B. en W..
het klokgelui bij begrafenissen te bekor
ten tot een half uur. Voortaan wordt per
begrafenis slechts een half uur geluid,
hetgeen met 42 stemmen werd aan-
Bij het punt verplaatsingskostenbesluit,
vroeg de heer Venhuizen, dit óok voor
ongehuwden toe te passen, zij het alleen
verhuis- en installatiekosten Dit
OEGSTGEEST
Hugo Grotius als geleerde en
mens
als
meente heeft het goede idee gehad
om deze winter een aantal bijeen
komsten te beleggen, waarop onder
werpen van algemene aard op het
gebied van internationale organisa
tie, geschiedenis en litteratuur wor
den behandeld.
Gisteravond werd in deze reeks de
;rste causerie gehouden. Er bestond
grote belangstelling voor, zeker ook wel
omdat er gesproken werd over Huig de
Groot. Prof. jhr mr W. J. M. van Eysinga,
oud-hoogleraar in het volkenrecht aan
de Leidse universiteit, bracht, zoals ds
Callenbach het uitdrukte, de ouver
an de lezingenreeks.
Prof. Van Eysinga behandelde zijn
ln deze kaart geven wij een
overzicht van de herstelwerk
zaamheden aan de dijken sedert
1 Februari. Er is duidelijk te
zien hoeveel werk verzet rrioest
worden om in deze betrekkelijk
korte tijd de dijken en stroom-
gaten alle te sluiten. Vandaag
is de bekroning van deze taak
te verwachten met de sluiting
van het laatste stroomgat bij
Ouwerkerk. Is ook dit laatste
gat gesloten, dan gaan al de ge
malen en de vele hulpgemalen
op volle kracht verder om het
nog overtollige water uit de
overstroomde gebieden ten
spoedigste te verdrijven.
van Hugo Grotius, sprak daarna over hem
als „godsdienstman" en vertelde tenslotte
iets over de geleerde als
Spreker noemde Grotius groot in vele
dingen. Hij was philoloog, jurist, histori
cus. theoloog, dichter en politicus. Hij
werkte in alles met een merkwaardige
snelheid. Als ..godsdienstman'"
man, die met vele godsdienstige zaken te
maken had. Hij stond boven de verschil
len tussen de Kerken, verhief zich, zoals
Schweitzer eens zei. boven alle Kerken
en was daarom ook niet bij een Kerk
aangesloten. In zijn testament
merkwaardige trek van hem terug te
vinden; hij hoopte, dat de Protestantse
Kerken één zouden worden. De Groot
werkte ook practisch aan die eenwording.
Hij was theoloog in de volle
woord en toch een gewoon Christen. Zijn
boek „De waarheid van het Christelijk
geloof" heeft velen tot geestelijk voed
sel gediend, aldus spr.
Tenslotte schetste prof. Eysinga de
mens De Groot als een man, die buiten
gewoon zelfstandig was en zijn eigen lijn
in het leven had. De parallelie tuss
rechtsbesef en Godsbesef was steeds bij
hem aanwezig. Hij had veel verdriet,
ook van zijn zoons, maar hij had de gave
en het verstand zijn eigen leed te subli
meren door het op hoog bijbels niveau
te brengen. Wil men De Groot per se zier
als tragisch mens, zei spreker, dan moet
hij gezien worden in de geest van het ge
zegde, dat de tragiek de vloek is, die nu
eenmaal rust op alle waarlijk grote
De Nederlandse Hoge Commissaris in
Indonesië, mr W. F. L. graaf
Bylandt, is gisteren per vliegtuig
Nederland vertrokken, waar hij drie
weken verblijven zal.
plaatsingskostenbesluit werd aanvaard.
Tenslotte drong de heer Venhuizen
nogmaals aan op publieke bekendmaking
van de begrotingswijzigingen. hetgeen
geschiedt.
Bij de rondvraag vroeg de heer Den
Hertog om een nieuw lichtpunt bij de
Westelijke tunnel onder de brug e
heer Hoogeveen om een lichtpunt bij
het postkantoor te Hoogmade.
Hierna ging de raad in besloten zit
ting ter bespreking van de woningbouw
in de Dokter Lothlaan.
Huldiging prof. Zemike
Zaterdagmiddag zal de Nobelprijswin
naar prof. dr. F. Zernike, in een besloten
bijeenkomst van het curatorium ei
senaat der Groninger Universiteit
den gehuldigd. De directeur-hoogleraar
van het natuurkundig laboratorium
dezer universiteit, prof dr. H Brinkman,
zal bij deze gelegenheid de figuur van
prof. Zernike als natuurkundige schet-
Vier jaar met aftrek heeft de auditeur
bij de Krijgsraad te Velde Oost te Arn
hem. luitenant-kolonel mr B. A.
Everdingen, gistermorgen geëist tegen
de soldaat L. uit Breda, die tijaens een
vechtpartij op 12 Juli dit jaar een burger
C. A-, dusdanig met een zakmes aai
hoofd verwondde, dat deze aan de gevol
gen later overleed.
Waai is Mololoi
In de uitzending van radio-Moskou,
waarin de jongste Russische nota aan de
Westelijke grote drie werd omgeroepen,
is de Russische minister van Buitenlandse
Zaken Molotof niet genoemd. Mer. heeft
hem de afgelopen maand niet in Moskou
gezien.
Normaal zou Molotof vermeld moeten
zijn als ondertekenaar van de nota, zoals
dit in het verleden bij de laatste drie
nota's het geval is geweest. Er werd reeds
verondersteld, dat hij in ongenade was
gevallen, totdat zijn foto deze week op
de aanplakbiljetten ter herdenking van
de rode revolutie verscheen.
De 63-jarige Molotof was op 10 October
j.l. toen de nieuwe Britse ambassadeur
zijn geloofsbrieven overhandigde: niet
aanwezig. Dinsdag j.l. werd ce Griekse
ambassadeur, die zijn geloofsbrieven
kwam overhandigen, door president
Klementy Worosjilof ontvangen.
Een Westelijke woordvoerder heeft
onlangs in Berlijn opgemerkt, dat het
mysterie waarschijnlijk Zaterdag opge
helderd zal worden bij de herdenking van
de revolutie als de Russische minister
van Buitenlandse Zaken het diploma
tieke corps ontvangt.
Het wordt nog steeds mogelijk geacht,
dat Molotof ofwel ziek is of een lange
vacantie heeft
Moskou in feesttooi
Dezer dagen was Moskou reeds in feest
tooi, ter gelegenheid van de viering der
October-revolutie. Op de gevels der open
bare gebouwen prijken de reusachtige
portretten van Lenin, Stalin en Malen
kof. maar ook van minder belangrijke
politieke grootheden. De portretten van
Lenin en Stalin waren bijna tweemaal
zo groot als alle andere. De meest ge
bruikte slogan was „hulde aan de com
munistische partij". Wij herinneren er
aan, dat op 7 November de 36ste ver
jaardag van de bolsjewistische revolutie
wordt gevierd.
Tijdens het spionnageproces te Lu-
zern tegen de Zwitserse spion Rusland
Rössler, is gisteren vonnis gewezen.
Rössler kreeg 1 jaar gevangenisstraf;
zijn koerier, Schnieper, kreeg negen
maanden.
Nooidwijks begroting
Dank zij oude reserves een
sluitend budget
In de algemene inleiding op de begrotingen voor 1954 geven B. en W. van Noord-
wijk een uiteenzetting omtrent enkele aspecten van de financiële toestand der
gemeente zoals deze zich thans laat aanzien. Herinnerd wordt allereerst aan het
feit dat de begrotingen voor 1951, '52 en '53 een aanvankelijk tekort vertoonden
resp. 100.000, 240.000 en 142.000, zodat ook voor 1954 niets anders ver
wacht kon worden. Bij eerste telling werd dan ook inderdaad een tekort gecon
stateerd van 162.000.
Voorgaande begrotingen konden steeds
de loop van het dienstjaar sluitend ge
maakt worden, in hoofdzaak door hogere
uitkeringen uit het gemeentefonds of
uitkeringen wegens ondernemingsbelas
ting. Deze laatste is echter per 1 Janu-
1951 afgeschaft, en het equivalent
t komen uit het gemeentefonds. De
uitkering uit dit fonds is gebaseerd op
de geraamde opbrengst over 1950. welke
raming inmiddels aanmerkelijk te laag
gebleken.
3. en W. wijzen er vervolgens op, dat
dit voor Noordwijk dus geen voordeel
opleverde. In een gemeente als de onze.
toenemend bedrijfsleven, levert
elke maatregel tot stimulering van dat
bedrijfsleven, wel kosten, maa' geen ba
ten op. Nu de ondernemingsbelasting is
afgeschaft heeft het bedrijfsleven, en dus
bijvoorbeeld ook het badbedrijf. nage
noeg geen directe betekenis voor de in
komsten van de gemeente.
Daartegenover staat, dat ten behoeve
an de badplaats, de gemeente zich hoge
uitgaven moet getroosten. In het Water
leidingbedrijf is bijvoorbeeld ongeveer
een half millioen geïnvesteerd,
in het badseizoen voldoende water te
kunnen leveren. Deze investering heeft
echter een belangrijke daling van
winstuitkering ten gevolge gehad. B.
W. wijzen op de jaren 19461951. wa
in het Waterleidingbedrijf vrij grote
winsten boekte.
Dank zij de geraamde tariefsverhoging
voor water, verwacht het college
1954 een bescheiden winst van f 8509.
In 1953 was het verlies echter f 7777,
waaruit de noodzaak van de tariefsve
hoging blijkt.
Verbeteringen
B. en W. wijzen vervolgens nog op de
verbetering van de Oude Zeeweg
uitmuntende verlichting aldaar, op de
verbetering van de Nieuwe Zeeweg, de
Quarles van Uffordstraat en de verlich
ting aldaar, zo ook die van de Kon. Wil-
helminaboulevard. de voorgenomen
betering van de Grent. en de verbinding
van de Van Panhuysstraat met de Goo-
weg. Hieraan zijn kosten verbonden,
welke die van normale verkeerswegen
te boven gaan.
B. en W. kunnen, nu de onderne
mingsbelasting verdwenen is, hun
verlangende blikken alleen nog slaan
op de levensbron voor alle gemeen
ten: het gemeentefonds. Het college
geeft vervolgens een uiteenzetting
van de werking van dit fonds,
merkt op. dat in 1953 de uitkeringen
voldoende waren om het tekort op de
begroting te dekken. Voor dit jaar
bleek de uitkering evenwel weer on
toereikend. In een zeer uitvoerig en
gedetailleerd overzicht toont het col
lege aan door welke oorzaken thans
weder een tekort ontstaan is. Dit be
draagt uiteindelijk f 120.000.-
In dit vergelijkend overzicht worden
de cijfers verstrekt waaruit de toene
ming der uitgaven blijkt. De grootste
posten zijn wel de verhoging der lonen
en salarissen en vooral de toeneming
van de kapitaalslasten. Wat deze laatste
post betreft, het nadelig verschil met
1953 bedraagt bijvoorbeeld bij hoofdstuk
VI openbare werken f 14.400. bij hoofd
stuk VIII bijzonder gewoon lager onder
wijs f 21.370 en bij hoofdstuk IX maat
schappelijke steun en voorzorg f6016,
totaal rond f 64.000.
Reserves
Voor dekking van het tekort ad
f 120.000 stellen B. en W. voor te beschik
ken over de reserve ontstaan door het
batig saldi van vroegere dienstjaren. Bij
het sluiten van de dienst 1951 is deze
reserve f 188.005.14. Het college wijs;
echter op. dat momenteel de uitkomsten
van de dienst 1952 nog niet bekend zijn
en dat de mogelijkheid niet uitgesloten
is dat deze dienst een tekort oplevert.
Mocht uiteindelijk de saldireserve niet
toereikend zijn, dan zal voor het ont
brekende moeten worden beschikt over
e wegens uitkering uit het ge
meentefonds, jaren 19481950. ad
f 240.948.35. Deze reserve is ontstaan
doordat in die jaren de uitkeringen aan
de gemeente lager waren dan de in het
fonds beschikbare middelen. De gelden
mogen slechts als financieringsmiddelen
worden gebruikt, maar de mogelijkheid
open gelaten aan een deel van deze
ierves een bepaalde bestemming te
geven, onder het normale toezicht van
Gedeputeerde Staten.
Bedrijven
Tenslotte wordt nog de aandacht ge
raagd voor de uitkomsten der gemeen
telijke bedrijven. De winsten der bedrij-
zijn ongeveer f 22.000 lager geraamd
dan vorig jaar. B. en W. gaven de rede-
winstraming kwam, b.v. hogere kolen-
toeslag aan Leiden te betalen en toene
ming van de kapitaalschuld.
De geraamde winst bedraagt voor het
Waterleidingbedrijf f 8534.85. voor het
Electriciteitsbedrijf f 12.099.12 en voor
Gasbedrijf f 15.060.34, totaal
f 35.694.31.
Hierbij dient opgemerkt dat de ge
raamde winst van het Waterleidingbe
drijf alleen gerealiseerd kan worden bij
aanvaarding van de in de begroting
voorgestelde tariefsverhoging, waarom
trent de raad nog een afzonderlijk voor
stel ter behandeling zal ontvangen.
Alles bijeen genomen geven de be
grotingen ook dit jaar geen reden
voor optimistische verwachtingen.
Dank zij het toepassen van buiten
gewone middelen sluit de begroting
van de gewone dienst toch met een
bedrag van f3.249.302,77.
Kapitaaldienst
Om practische redenen zijn op de ka
pitaaldienst nagenoeg geen nieuwe cre-
dieten geraamd. Deze kunnen beter bij
afzonderlijk besluit aan de begroting
worden toegevoegd, wat als voordeel
heeft dat eerder de beslissing van Gede
puteerde Staten kan worden tegemoct-
gezien. daar zij aan de goedkeuring van
de begroting kan voorafgaan.
Voorgesteld wordt de volgende kapi
taalsuitgaven alsnog op te nemen. Ver
nieuwing van de bestrating in de Pické-
weg tussen de Rembrandtweg en villa
„Hoogduin". Daar deze weg in hoofd
zaak gebruikt wordt als wandelweg,
wordt voorgesteld de kosten ad f 18.400
in 30 jaar af te schrijven. Voor de aan
schaf van kantoorbehoeften voor het
bureau gemeentewerken wordt f 1750 ge
raamd. Ook wordt voorgesteld aan te
schaffen een rioolputten- en kolkenzui-
ger en een riooldoorstroomapparaat,
resp. f 7500 en f 4000 vergend.
Ter toelichting wordt opgemerkt
dat het ledigen van rioolputten en
straatkolken een tijdrovend werk is.
Bij de tegenwoordige omvang dezer
werkzaamheden zullen meer arbei
ders moeten worden ingezet dan tot
heden het geval was. Teneinde uit
breiding van arbeidskrachten tegen
te gaan en het vuile en ongezonde
werk voor de arbeiders tot een mi
nimum terug te brengen, wordt de
aanschaffing van deze hulpwerktui
gen voorgesteld.
Bovendien wordt voorgesteld een klei
ne vrachtwagen aan te kopen ter ver
vanging van de versleten driewielige
„Tempo". Deze wagen kan dienst doen
als trekker voor de putten- en kolken-
zuiger. Kosten f 15.600.
Voorts wordt de aanleg voorgesteld
van een ondergrondse benzinetank met
aftapinrichting. Hierdoor zal ten aan
zien van de huidige toestand, het brand
gevaar ten zeerste verminderd worden.
Voorts kan door voordeliger inkoop en
het vervallen van arbeidslonen ongeveer
f 420 per jaar bespaard worden.
De inkomsten en uitgaven van de
kapitaalsdienst zijn begroot op respec
tievelijk f 8.914.621.46 cn f 9 418.505 15.
zodat het nadelig saldo f 503.883.69 be
draagt.
