"Verontrusting over stroom
van fondspatiënten
J. Smit kreeg gisteravond zijn
buitenlandse onderscheiding
In Hortus wordt laboratorium
met proefkassen gebouwd
Nazorg een zegen voor het
gehandicapte kind
Eerste concert van R. Ph. O.
in dit seizoen
tUWE IEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 22 OCTOBER 1953
Dokters „De maat is vol"
7aar om nog een etage op wankele
onderbouw van ziekenfonds
ET ZAL DE LEZER, die enigermate belang stelt in de dingen dezer
lenidagen, niet onopgemerkt zijn voorbijgegaan, dat er de laatste tijd enige
ning in de ziekenfondswereld is. Het was reeds geruime tijd geen koek-
kort geleden heeft zich de toestand dermate verscherpt, dat het
ettijraar niet denkbeeldig moet worden geacht, dat aan de „diplomatieke
rekkingen" ernstige schade zou kunnen worden toegebracht. De
ding tot deze minder gunstige gang van zaken is de in uitzicht gestelde
ificatie der sociale verzekeringen. Begin Juli jl. heeft de minister van
liale Zaken en Volksgezondheid n.l. plannen kenbaar gemaakt om de
voor de invaliditeitswet, de ziektewet en de verplichte zieken-
dsverzekering tot f 6.000 op te trekken. Als motief hiervoor wordt ge-
imd: vereenvoudiging in de loonadministratie,
i gewoon Hollands betekent het bo-
[staande, dat de regering het plan
alle werknemers (uitgezonderd
en geïneentepersoneel) die min-
dan f 6000 verdienen, te verplichten
renfondslid te worden. En over dit
is in fondskringen zo het een en
te doen. Want niet alleen de
i, maar ook de ziekenfondsen
i tegen dit plan op besliste wijze
Idling.
ziekenfondsen bevinden z'ch mo-
ïteel in een positie, waarbij zij met
irlei moeilijkheden en problemen te
itelen hebben.
enkele te noemen: de verhou-
|g tussen de artsen en de fondsen is
die aard, dat alles moet vermeden
den, wat deze nadelig zou kunnen
ivloeden. Dan is er het verschil in
[standsgrens tussen de vrijwillige en
rplichte verzekering, dat volgens
en fondsen rechtvaardigheidshalve
moeten verdwijnen.
rerder moeten de enorme tekorten bij
Vrijwillige verzekering uit de wereld
geholpen. En tenslotte zijn het
honoraria der artsen, die reeds lang
punt van discussie uitmaken.
ziet het, er zijn bij de zieken-
Idsen moeilijkheden te over. Reeds
wordt er vergaderd om uit de
ie te geraken, en nu komt daar
volkomen onnodig plan van de rege-
deze. onderhandelingen doorkruisen
voegt aan de onopgeloste problemen
nieuw toe.
lerwijl de onderbouw van het zleken-
Idswezen tal van zwakke, plekken ver-
Int, wil men er nog een etage bovenop
waardoor het wankele geval er
It steviger op wordt.
Verhoging onnodig
is voor diegenen, die reeds zoveel
t v£ en moeite (belangeloos) ter beschik-
dö)g stelden om er moedeloos bij te wor-
stgè. daarbij het motief: vereenvoudi-
Jg der loonadministratie, in aanmer-
w#g genomen. Want vraagt men zich af,
werknemers met een inkomen
ilaiisen f 5000 en f 6000 een verplichte ver
kering nodig is, dan moet deze vraag
zittfkennend worden beantwoord,
celefn de eerste plaats is de keuze van
bpO volkomen willekeurig. Men kan,
vdjnneer f6000 aanvaard is, naar belle-
idep de loongrens gaan opvoeren en
n weds grotere inkomens onder de ver-
zitjchte verzekering brengen, En de
2ge|gstige vraag rijst, wat er var. onze
kiejnocratische vrijheid tenslotte over-
nift-
de tweede plaats kan men aan-
jeren, dat er door deze maatregel
groep werknemers tot fondslid
ea jjprdt gebombardeerd, die er geen
hoefte aan heeft en er ook niet
agsor voelt. Want wanneer men het
we drag in aanmerking neemt, dat
verzekerden per jaar zullen
an betalen, dan is het duidelijk,
t een gezond gezin economischer
a ndelt, wanneer het de kosten voor
irifkter en apotheker uit eigen mid-
ib^ len bestrijdt en de grote risico's
t<y lecialist, operatie, ziekenhuis) bij
Üdi'n verzekering onderbrengt. Elke
eidi rticuliere patiënt, die zich tegen de
witste risico's niet dekt, is even
'aas als-een straaljagerpiloot, die
Minder parachute zijn zoveel km per
ir tracht te halen.
Beroepsklagers
Een ander practasch, maar tevens psy-
k>loglsch bezwaar is heit feit, dat de
en particuliere patiënt ver-
ht, fondspatiënt te worden. We komen
r op een zeer moeilijk terrein en zijn
5 bewust, dat voetangels en klemmen
vele zijden belagen. Want op dit
liggen vele moeilijkheden en
ihiten. En toch! Het moet eens een keer
lidelijk gezegd worden, dat het in de
pkenfondspractijk niet in orde is. Men
overheidswege het getal der
ïthebbende) fondsleden telkenmale
r gemaakt, maar men heeft niet im-
dat men die rechthebbenden er
Jgelijkertijd van moest doordringen, dat
rechten ook plichten staan.
ligt de grote moeilijkheid in de
pispractijk. Want tengevolge van hel
iit, dat er geen enkele (financiële) rerr
|j zal de fondspatiënt eerder en veelvul-
een beroep op zijn huisarts doen
i particuliere paitiënt, voor wie de
inciële consequentie een begrijpelijke
len tot zelfbeperking is. Dientengevol-
volle wachtkamers en te grote fonds-
reekuren, die voor een niet gering ge
pelte gevuld worden met beroepskla-
arbeidsschuwen, mensen, die lief-
kbberij in kwalen, of het interessant
„ziek" te zijn. Patiënten die voor
enkele onbedaiidende klacht of let-
1 verantwoordelijkheid durven nemen
geleerd hebben op eigen benen te
maar elk risico afwentelen. Een
kter moet werkelijk een grote dosis
moedigheid en geduld bezitten,
ïaar weer aan deze stroom het
ufd te bieden en daarbij zijn idealisme
t te verliezen.
Patiënt in de knel
voo! Maar met dat a-1 komt de behandeling
n de werkelijke zieke onvermijdelijk
de knel. Door het overmatig
'tg beslag leggen door de would-be
iënt, blijft er voor de „echte" zieke te
'einig tijd over. En deze voelt zich te-
kort gedaan en klaagt. Hij be
laagt zich over zijn dokter, maar hi
ïklaagt zich over de verkeerde. Want
moet zijn klacht richten tegen het
'steem, dat niet deugt, dat de dokters
•belast, de spreekuren der specialisten
overvult, dat aanleiding geeft tot ver
traagde ziekenhuisopname, dat de zieken
fondsen grote tekorten bezorgt, en dat
een sfeer van onbehagen en ontevreden
heid schept. Wanneer er derhalve ge
klaagd wordt over de huisartsen inzake
discriminatie tussen fonds- en particu
liere patiënt, dan moet men dat verwijt
richten tot die instanties, die deze toe
stand hebben geschapen, en door de laat
ste loon-unificatie nog verder
delige zin zullen beïnvloeden. Maar het
zal ieder volkomen begrijpelijk zijn, dat
de particuliere patiënt tussen f5.000
f6.000 na kennis genomen te hebben
i het bovenstaande, er maar zeer matig
op gesteld zal zijn, om tot fondspatiënt
te worden verplicht.
Dokters in nood
Er zouden aan deze zaak nog vele ko
lommen, geïllustreerd met talloze bewij-
uit de praktijk, te wijden zijn, maai
zou te veel gaan lijken op het imitrap-
van een open deur, en daar willen
de zaak nu eens van een andere kant
gaan bezien We zagen, dat de zieken
fondsen, zowel als de patiënten met de
voorgestelde verhoging sleoht gebaat zijn.
Hoe staat het nu met de artsen?
Gedurende de oorlog werd door de
Duitsers de verplichte verzekering inge
voerd, waartegen de artsen zich niet kon
den verzetten, hoewel zij het er aller-
Na de bevrijding nam onze regering
het systeem over en in 1947 en in 1950
werd de weistandsgrens telkenmale ver
hoogd.
Van medische zijde werden, hoewel er
weinig of geen overleg was gepleegd,
deze verhogingen aanvaard, onder jft'o-
met het voorbehoud, dat er com
pensaties tegenover zouden worden ge
steld, die aan de artsen, de financiële
offers, die zij uit begrip voor de moei
lijkheden der regering wilden brengen,
zouden vergoeden. Van deze compensa-
alle onderhandelingen ten spijt,
tot heden niets terecht gekomen, zodat,
terwijl de weistandsgrens via enige loon-
ronden van ƒ3750 tot ƒ5025 is gestegen,
de particuliere praktijk verhoudings
gewijs slonk, het honorarium nauwelijks
verhoogd.
Dit honorarium bedraagt f 5 per
ziel per jaar, terwijl een bedrag van
cent wordt verstrekt ter bestrij
ding van hogere kosten (behalve voor
praktijken boven 3.000 fondsleden).
Door alle instanties, ook door die
ben, wordt dit bedrag als veel te laag
gequalificeerd, daar tenminste f 2.50
van dit bedrag aan onkosten ver
dwijnt.
gene, welke er geen belang bij heb-
Wanneer men nu in aanmerking neemt,
dat de korting voor het levensonderhoud,
de praktijkuitgaven (auto, instrumenta
rium, boeken, hulp in de huishouding)
twee- tot driemaal het vooroorlogse be
dragen, dan moet het duidelijk zijn, dat
langzamerhand van een noodtoe
stand in de huisartsenwereld mag spre-
Hoe meer werk, hoe
minder verdienste
Nu nog een andere zijde van de zaak:
Het ziekenfondssysteem is een all-risk-
systeem en in dat systeem is de dokter
de enige risico-drager. Epidemieën van
kinderziekten, griep, verkoudheden, geel
zucht moet hij alleen opvangen, veelal
door overuren en te weinig nachtrust
Wanneer hij bij zijn overmatig veel werk,
vanzelfsprekend veel medicijnen voor
schrijft, loopt hij gevaar, dat hij zijn
medicijnrekening overschrijdt en het te
veel uitgegevene uit eigen zak moet bij
passen, omdat het eenvoudig van zijr
honorarium wordt ingehouden. Hoe har
der hij werkt en hoe beter hij voor
schrijft, hoe minder hij verdient. Deze
figuur is wel uniek, maar hemeltergend
onrechtvaardig. Wanneer men dan ook
nog bedenkt, dat de Ziekenfondsraad het
voorschrijven van vele mediciji
biedt of beperkt, of slechts na invullen
opsturen van formulieren toestaat,
waardoor aan de verhouding patiënt-
dokter een factor des wrevels en des
wantrouwens wordt toegevoegd, dan
moet -ieder zich verwonderen, dat de
dokters elke dag en elk uur m:
klaarstaan om de medemens geestelijk
lichamelijk te helpen en te steunen,
zonder de moed en het idealisme te
verliezen.
Maar anderzijds zal het voor ieder
volkomen begrijpelijk zijn, dat de
artsen na zoveel teleurstellingen en
onvervulde beloften tot de regering
zeggen, dat de maat vol is, dat zij
zich niet langer laten paaien met be
loften, die niet worden ingelost, en
dat zij elke verdere uitbreiding van
het ziekenfondswezen zullen weige
ren, indien er niet eerst overeenstem
ming met de artsen is bereikt.
De artsen bestrijden niet, dat de rege
ring het recht heeft de loongrens te
hogen, maar zij weigeren deze nieuwe
fondsleden te aanvaarden, zolang er ter
opzicht van de reeds bestaande fonds
leden geen bevredigende (en toegezeg
de!) regeling is getroffen. Tevens weige
ren zij deze nieuwe fondsleden (betrek
kelijk welgesteld als zij zijn) te behande-
lne tegen hetzelfde tarief, waa
financieel zwakkeren behandeld worden.
Aan fondspatiënten in auto's en bont
mantels hebben zij geen behoefte. Zij
achten deze groep zeer wel in staat, zich
tegen bepaalde risico's, op andere wij:
te dekken. Deze groep tegen het gewone
abonnementstarief te behandelen,
misplaatste philantropie zijn. De reactie
die in geheel ons land in de artsenkrin
gen tegen de in uitzicht gestelde maat
regel is opgekomen, is van dien aard ge
weest. dat er een brief gericht is aan hel
hoofdbestuur der Kon. Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunst, waarin
wordt gesproken van het verloren ver
trouwen in de regering en van het recht
gerechtvaardigde eigen belangen te
verdedigen, nu de artsen onevenredig
r worden belast, terwijl er op wordt
aangedrongen, dat de regering maatrege
len zal nemen waardoor conflicten, die
zonder enige twijfel moeten en zullen
komen, kunnen worden voorkomen. Deze
brief, door meer dan 4500 artsen onder
tekend, is de minister ter hand gesteld.
Het wachten is nu op het resultaat
in de onderhandelingen, die in volle
gang zijn. Maar dit staat vast,
hiermee moge de regering ernstig
kening houden: wanneer deze onder
handelingen er niet toe zullen leiden,
dat de regering, haar beloften inlost
en aan de gerechtvaardigde en reeds
lang gekoesterde verlangens der art
sen eindelijk wordt tegemoetgeko
men, dan zullen de artsen reageren
met een daad.
Staken zullen zij niet. Men behoeft
niet bevreesd te zijn, dat de patiën
ten het slachtoffer zullen worden.
Daarvoor hebben de artsen te veel
liefde en verantwoordelijkheidsge
voel.
W. VAN LANKEREN
Morgen weer Avondgebed
in Pieterskerk
Morgenavond o-m kwart over zevei
wordt in het koor van de Pieterskerk het
Avondgebed (hervat. Men weet, dat hier-
vorig jaar op initiatief van de Her
vormde studentenpredikant, dr K. E. H.
Oppenheimer. werd -begonnen. Het gebed
duurt van kwart over 7 tot kwart vooi
wordt steeds op Vrijdagavond ge
houden.
Tot het Avondgebed behoort ook een
korte tekstuitlegging door een hoog
leraar of de studentenpredikan-t. Het ge-
d, een ogenblik van- stilte en bezinning
het drukke en vaak onrustige leven,
bedoeld voor hoogleraren, stafleden,
studenten, afgestudeerden, academici in
de stad. hun- vrienden en familieleden en
ieder, die zich hiertoe aangetrok
ken- gevoelt.
Dr Oppenheimer hoopt, dat het avond
gebed zich wederom in een ruime b<
langstelling mag verheugen.
Honderd jaar C.J.M.V.
in bollenstreek
Het eeuwfeest van het C.J.M.V. wordt
-ok in de bollenstreek gevierd. Op 5
November wordt in Het Bruine Paard te
Sassenheim het toneelstuk „Een weg
allerwegen" opgevoerd. Men verwacht
veel belangstelling uit de hele streek. I n
Hier biedf de voorzitter van de afdeling Leiden der koninklijke maat
schappij voor tuinbouw en plantkundede heer J. Jonker, rechts, aan
zijn medebestuurder de heer J. Smit de gouden medaille van de Min
nesota Dahlia Society aan. Hij noemde de heer Smit de beste liefhebber
van de afdeling Leiden.
Foto N. van der Horst.
Tuinbouw en Plantkunde
De kleine dahlia's dwingen veel
bewondering ai
De gisteravond in het Vlies gehouden vergadering van de afdeling Leiden
van dè koninklijke maatschappij voor tuinbouw en plantkunde droeg een
bijzonder karakter, niet zozeer door de uitreiking van diploma's aan cur
sisten als wel door de officiële aanbieding van de buitenlandse medaille
(waarover wij gisteren in het kort reeds schreven) aan de heer J. Smit.
Voorzitter J. Jonker had het genoegen het eremetaal aan zijn medebestuur
der te overhandigen.
In zijn openingswoord heette de heer
Jonker speciaal de hoogbejaarde heer Jo-
han Mater, het oudste erelid van de afde
ling, hartelijk welkom. Hy deelde mee,
dat de cursussen weer zijn begonnen, de
tekencursus, de cursus in materialen-
kennis en de zogenaamde „kleine" cursus
voor een eerstejaars. De heer Jonker
noemde het een verheugend teken, dat
er ditmaal 26 eerstejaars zijn. In andere
plaatsen kunnen geen lessen worden ge
houden, ook al omdat de belangstelling er
voor niet groot is. Leiden maakt dus een
goede uitzondering.
De hulde aan de heer Smit stond niet
officieel op het programma, maar ze was
daardoor niet minder hartelijk. We meld
den al, dat de onderscheiding, waarom het
ging, afkomstig is van de Amerikaanse
vereniging de Minnesota Dahlia Society,
die dit jaar haar 25-jarig bestaan her
denkt. Ter gelegenheid daarvan had zij
aan de afdeling Leiden van de maat
schappij een gouden medaille ter beschik
king gesteld voor hem, die in 1953 bij het
kweken van dahlia's bijzondere resulta
ten had bereikt.
De heer Jonker zei, dat het bestuur
had besloten de onderscheiding toe
te kennen aan de beste liefhebber
van de afdeling. Die beste liefheb
ber is de heer Smit, een man, die in
het vak zit en uit liefhebberij dahlia
kweker is.
met z'n kleine dahlia's, verklaarde de
voorzitter. Voor deze dahlia's wist hij ir
Aalsmeer op een tentoonstelling het „ge
tuigschrift van cultuur" te behalen. Deze
waardering was voor het bestuur aanlei
ding de heer Smit de medaille aan te bie
den.
In een kort dankwoord drukte de heer
Smit zijn waardering uit voor het ontvan
gen van de gouden plak. Hij dankte hen,
die er hun medewerking aan hadden ge
geven.
Naast de Oranjerie wordt in de Hortus thans gebouwd aan een labo
ratorium met proefkassen ten behoeve van het onderzoek van de plan
tenvoeding, speciaal van het opnemen van zouten uit de bodem. Op
de begane grond is de grote kas en op de verdieping zijn twee kleine
kassen. Achter de kasruimten zijn het laboratorium en het kantoor.
De achterzijde van het gebouw grenst aan het Paterstraatje.
Foto N. van der Horst.
Botanisch „lab" gaat er de plantenvoeding
onderzoeken
Komt men nu de Hortus binnen, dan wordt het oog niet in de eerste plaats
getrokken door planten en bomen, maar door palen, balken, stenen, cement
en steigers. Rechts van de Oranjerie, waar vroeger een bouwvallige kas
stond, wordt namelijk gebouwd aan een laboratorium met proefkassen.
Een vertegenwoordiger van het bota
nisch laboratorium der rijksuniversiteit
lichtte ons over deze nieuwbouw
nieuwe complex is bestemd voor het
onderzoek van de plantenvoeding, in het
bijzonder van het opnemen van zouten
uit de bodem.
Het bestaat onder meer uit een labo
ratorium en een aantal proefkassen (één
grote beneden en twee kleine boven). De
wetenschappelijke leiding berust bij de
directeur van het botanisch laboratorium
prof. dr Th. van den Honert. Direct on
der deze hoogleraar staat de heer G. G.
Bange, Men verwacht, dat het nieuwe
gebouw omstreeks de jaarwisseling in
gebruik kan worden genomen. De inge
bruikneming zal een officieel karakter
dragen.
„Gehamerd" glas
Op de begane grond vindt men om te
beginnen een laboratoriumruimte van
11.50 meter lang en 7 70 meter breed.
Vóór het laboratorium wordt een proe-
venkas gebouwd van 11 50 meter lang en
6.70 meter breed. Deze kas, die op het
Zuiden ligt. zal 's zomers worden gekoeld
met bronwater, dat zich op een diepte
van ongeveer dertig meter bevindt. De
proeven kas krijgt met het oog op de
schaduwwerking „gehamerd" glas.
De verdieping heeft eerst een kleinere
laboratoriumruimte met een breedte van
4.70 meter. Verder een donkere kamer
en een kantoorruimte. Aan de voorkant
zijn de twee kleine kasjes geconstrueerd-.
Het gebouw krijgt oliestookverwarming
en buisverlichting. In de kassen komen
aparte lampen voor de belichting van
de planten 's winters.
De uitvoering van het plan is in han
den van de firma Mekos te IJmuiden
Collegium Classicum
veertig jaar
Het collegium classicum te Leiden be
staat veertig jaar. Het achtste lustrum
feest wordt gevierd op Zaterdag 7 No
vember des middags om kwart over drie
in de gewelfkamer van het academiege
bouw. Dr G. Italië hoopt daar te spreken
over het onderwerp „Euripides de Athe-
ner". Na afloop is er een receptie in hel
Snouck Hurgronjehuis aan het Rapen
burg.
Geslaagden
De heren H. Veendorp en J. Jonker
hopen de op 29 October in Utrecht te
houden algemene vergadering te bezoe
ken. Voor de pauze werd de beschrij
vingsbrief besproken en er na werden
enige bestakken en bloemen en wat fruit
onder de loupe genomen. Ten slotte was
er de uitreiking van diploma's. De namen
van de geslaagden zijn:
Vakbekwaamheid tweede knecht bloe
mist-hovenier: W. Kanbier, Leiden, J. v.
d. Born, Leiden, G. Ligtvoet Leiden, I.
Werk Leiden, P. Masurel Leiden, T. Per-
fors, Leiden, A. Beekman Leiden, J. Glas
bergen Oegstgeest. G. van Delft Katwijk
aan den Rijn, J. Veloo Valkenburg, C.
Beijk Sassenheim, -B. -van Leur Sassen
heim, A. J. M. Bruinee Zoeterwoude, C.
van Wieringen Voorhout, W. Parmentier
Wassenaar, A. Poel Noordwijkerhout en
P. v. d. Bos Noordwijk-Binnen.
Vervolgcursus tekenen (perspectief
tekenen): J. J. van der Blom Leiden, J.
van der Meij Leiden en H. L. Wanders
Leiden, allen met zeer veel vrucht, J.
Buurman Leiden, P. Lagas, Oegstgeest,
W. P. Ravensbergen, Noordwijk-Binnen,
W. de Jong Katwijk aan Zee en W. Zand
vliet Oegstgeest, allen met veel vrucht, J.
van Alphen Voorschoten, A. Letselaar
Leiden, W. G. Gussekloo Voorschoten, J.
van Leeuwen Leiden en W. de Mooij
Rijnsburg, allen met veel vrucht.
Gedenksteen voor
dokter Seret
Zaterdagmiddag om 3 uur wordt op
het graf van dokter A. Seret bij
Groene Kerkje te Oegstgeest een rr
ment onthuld.
Piopaganda-avond Dr Van Vooithuysen-
stichting
De Instantie die zich belast met de zorg voor oud-leerlingen van het b.l.o., de Dr
Van Voorthuysenstichting, trad gisteravond voor het eerst officieel naar buiten. Het
zoals de heer M. G. H. den Haan in zijn openingswoord zei, haar „doopplechtig
heid". De heer Den Haan heette verscheidene gemeenteraadsleden en vertegenwoor
digers van gemeentebesturen en sociale verenigingen apart welkom. Spreker deed
beroep op de ouders, die in groten getale aanwezig waren, om volledige samen
werking te geven tot verheffing van het geestelijk gehandicapte kind.
werken goed als ze op de juiste plaats
zijn neergezet.
Vrije tijd
Naast de beroepskeuze besteedt de na
zorg aandacht aan de vrije-tijdsbesteding.
Er bestaat mogelijkheid voor goedgeleide
a vond verzorging en avondontspanning.
Zeer sterk gehandicapte kinderen, voor
wie gestichtsverpleging tot voor kort
het resultaat was. kunnen in speciale
werkplaatsen worden geplaatst. Juist op
dit gebied moet nog veel werk worden
verzet.
Ook voor de zeer sterk gehandicapte
meisjes moet iets worden gedaan. De
nazorg moet dag en nacht klaar staan en
daarom zal ook in Leiden haar appara
tuur nog sterk moeten worden uitge
breid.
De heer Kühler gaf met enkele jon
gens een demonstratie van gymnastiek,
zoals die op de avondverzorging wordt
gegeven. De heer Groenewegen vertoon
de ten slotte een film over het nazorg-
werk in Dordrecht.
De directeur van de Haagse nazorg-
dienst, de heer G. H. van Dijk, hield
vervolgens een lezing getiteld: „Waarom
nazorg?" Het jaar 1790, aldus spreker,
belangrijk voor de opvoeding van
het gehandicapte kind. Henri Daniël
Guillaume stichtte toen namelijk de eer
ste onderwijsinrichting voor zulke kin
deren in Groningen. Hieruit blijkt, dat
de instelling van de mensen tegenover
m aan het veranderen was.
Men zag in, dat ze recht hebben op een
juiste verzorging, vooral in de moeilijke
puberteitsjaren. Meer dan honderd jaar
later zag de overheid pas haar taak op
dit terrein. In 1897 kwam de eerste ge
meentelijke b.l.o. school in Rotterdam.
Een instantie, die steun en voorlichting
:n met de ouders overlegt om oud-
leerlingen een plaats in de maatschappij
te geven, was er nog niet. Wel werd er
het begin van deze eeuw af op ge
hamerd, dat in Nederland een goed
functionnerend nazorgapparaat onmis
baar is. Pas in 1920 werd de eerste amb
tenaar, belast met de nazorg, aangesteld,
wel in Amsterdam.
In de steden van enige betekenis
wordt de nazorg beoefend, maar nog
talloze leerlingen verlaten de b.l.o.-
school zonder dat er daarna naar hen
wordt omgekeken. Spr. richtte zich
dan ook vooral tot de aanwezige
vertegenwoordigers van de kleinere
gemeenten en bond hun op het hart
hun taak ten opzichte van de zo
noodzakelijke nazorg te beseffen.
De Dr Van Voorthuysenstichting heeft
;n lange en moeilijke weg voor zich
il er alleen kunnen komen met de fi
nanciële steun der gemeenten, zo ze:
De nazorg wil het gehandicapte kind
op de juiste plaats in de maatschappij
zetten. Daarvoor is een beroepskeuze
advies nodig, dat men vertrouwen kan.
Op de juiste plaats kunnen deze kinde-
volwaardige arbeiders worden, die
recht hebben op een volwaardig loon.
Het fabeltje moet er maar eens uit, dat
oud-leerlingen van een b.l.o.-school
volwaardige arbeiders zijn, zo zei
heer Van Dijk. Deze jongens en meisjes
Nomateg houdt bazar
Gistermiddag heeft ds H. J. van Ach
terberg de bazar van de jeugdorganisatie
Nomateg geopend. Hij wees er op, dat dit
een jubileumbazar is, omdat Nomateg 25
jaar geleden werd opgericht. Deze plaats
is wel een bijzondere plaats geworden
voor de medewerkers van Nomateg, aldus
de predikant. De jeugdvereniging heeft
geleidelijk aan het gebouw schuldvrij ge
maakt. Nomateg is een organisatie, die
de Kerk financieel niet bezwaart en
zichzelf weet te redden.
Ds Van Achtenberg zei verder, dal
Nomateg altijd bewust Hervormd jeugd
werk heeft willen zijn. De nieuwe Kerk
orde maakte het nodig een kerkelijke
vorm aan het werk te geven. Gelukkig is
er nu een oplossing gevonden. De uit
eindelijke verantwoordelijkheid behoort
te berusten bij de kerkeraden van de
wijkgemeenten Morskwartier en Molen
wijk (predikanten: H. J. van Achterberg
en J. van der Wiel), maar Nomateg kan
haar werk zelfstandig en in haar eigen
sfeer blijven doen. De dominee wenste
het bestuur geluk met ihet zilveren ju
bileum en sprak de wens uit, dat de op
brengst van de bazar in overeenstem
ming zal zijn met het feestelijke karakter
van deze actie.
We hebben besloten, in onze bazar-
verslagen van het seizoen 19531954 nc
eens niet te vermelden, wat er op de ba
zars alzo te zien is. Welke bazar het ook
is, men doet altijd z'n best om zo goed
mogelijk voor de dag te komen. Dus
iedere bazar reeds bij voorbaat een aa
beveling waard. Men ga dus om te be
ginnen naar Nomateg!
Hoge verwachtingen voor volgende
avonden
Ook voor dit eerste concert in dit seizoen, georganiseerd door K. en O.
bestond weer zeer grote belangstelling: de stadsgehoorzaal was bijna ge
heel bezet. Eduard Flipse, die ook nu weer het Rotterdams Philharmonisch
Orkest dirigeerde, onderscheidt zich vaak door oorspronkelijke program
makeuze; ditmaal was hij daarbij zeer gelukkig geweest. Zowel Roussel's
derde symphonie als Pizzetti's rondo veneziano verdienen een grotere
bekendheid hier te lande dan zij bezitten, terwijl ook Fauré's ballade voor
piano en orkest nog veel te weinig op de concertprogramma's verschijnt.
Kortgeleden maakten we reeds kennis
met het scherzo uit Roussel's derde sym
phonie; gisteravond kon men het gehele
-erk beluisteren in een grotendeels
treffelijke uitvoering, waaraan Flipse
blijkbaar veel zorg had besteed.
Roussel neemt, evenals Fauré, een min
of meer aparte plaats In temidden der
Franse nieuwere muziekgeschiedenis; hij
begon als impressionnist, doch bekeerde
zich onder invloed van d'Indy tot een
strengere, enigszins retrospectieve disci
pline, waarbij ook de dynamische stijl
van Strawinsky van invloed was. De
derde symphonie is zeer karakteristiek
voor deze stijl-ontwikkeling van de latere
Roussel.
Zijn muziek werd er niet toegankelij
ker op, de structuur werd ingewikkelder
door polyphone schrijfwijze, terwijl de
harmoniek steeds minder op welluidend
heid gericht was.
De dynamische stuwkracht van dit werk
is sterk en opvallend, vooral in de hoek-
delen, slechts in het adagio bespeurt men
iets van de vroegere, sterk sensuele,
Roussel. Over het geheel kan men niet
ontkennen, dat Roussels stijl hier wat
droog en soms wat onverteerbaar gewor
den is; de spontaneïteit is wat zoek. Men
kan zich niet aan de indruk onttrekken,
dat Roussel zich qnder invloed van de
Schola van d'Indy geweld aandeed om
polyphoon en „modern" te schrijven.
Toch verdient dit werk stellig grotere be
kendheid, wellicht zal het op den duur
meer sympathie wekken.
Een geheel andere kennismaking was
voor ons de auditie van Ildebrando Piz
zetti's rondo veneziano voor orkest. Piz-
zetti is bij ons nauwelijks bekend gewor
den, ondanks zijn omvangrijk en belang
wekkend oeuvre. Dit rondo is geboren
uit een sterk melodische, sensueel geaarde
muzikaliteit, die meer naar effect dan
naar oorspronkelijkheid of onverbiddelijke
logica streeft; het is een warmbloedig,
geïnspireerd werk van grote betovering,
tonaal van melodiek en harmoniek, doch
boeiend van polyphone structuur en
rassend van inventieve kracht. Wjj hopen,
dat het grote succes van dit opus aanle:
ding zal zijn tot het in studie nemen va
andere werken van deze Italiaanse mees
ter. Zijn oeuvre bezit, menen we, all
kwaliteiten om in ruimere kring symps
thie te wekken. Ook hier was het orkest
op zijn best, terwijl de solopartijen door
Samuel Bril, cello, en Salvatore Tomasso,
viool, uitnemend vertolkt werden.
De herinnering aan deze avond zal ech
ter wel vooral bepaald worden door het
charmante optreden van de pianiste Ni
cole Henriot, die zich eerst in Fauré'
ballade voor piano en orkest, en te
slotte in Liszt's pianoconcert in Es ee
pianiste van uitzonderlijke begaafdheid
toonde. Haar spel treft vooral door het
prachtige toucher, dat van een zeldzami
genuanceerdheid is; deze typische vrou
welijke geaardheid komt vooral in de
cantabile-passages tot haar recht. Het
maestoso ligt haar minder en dwingt haar
tot een Ietwat geforceerde houding. Wel
licht daarom trof ons haar vertolking
Fauré's prachtige ballade meer dan haar
Liszt-weergave, ofschoon ook hierin haar
poëtische voordracht van grote bekoring
Het orkest vermocht zich in Liszt echter
niet geheel bij haar aan te sluiten, zodat
in de snelle passages van dit soms ietwat
banale werk het samenspel wat rommelig
klonk. Niettemin miste het élan, waaruit
dit werk geboren schijnt en waa
Liszt zijn eigen zwakheden weet te ver
doezelen, zijn uitwerking niet. Het ap
plaus werd tot een ware ovatie voi
soliste, die dit ten volle verdiende.
Het eerste concert in dit seizoen w
vele opzichten zeer interessant en doet
hoge verwachtingen koesteren omtrent'de
volgende avonden.
J. van der Veen
Agenda voor Leiden
Donderdag
N.O.M.A.T.E.G., Eerste Binnenvest
gracht 2!-21a, 2—5 en 7—10.30 uur: bazar.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Leidse Kunst
kring „Voor Allen", Gerard Hengeveld,
piano.
Foyer Stadsgehoorzaal, 8 uur: K. en
„Tussen Indus en Ganges", kleurenfilm
en toelichting van mr A. Hustinx.
Jacobazaal Burcht, half 8: najaars-
kadervergadering C.N.V. over het nieuwe
rapport besturenbonden en de actie op
Nieuw-Guinea.
Het Mereltje, Rijksstraatweg 336, Was
senaar, 8 uur: kynologenverenigmg Rijn
land, G. de Josselin de Jong over: Heb
ben dieren verstand?
Oegstgeest, W. de Zwijgerkerk. 8
uur: dokter A. J. van Leusen over: Ziek
te en Geloof.
Vrijdag
Federatiehuis, Gerecht 10, 8 uur: K.
en O., cursus „Kerk en Godsdienst in de
huidige U.S.A." door dr H. Faber te Was-
>naar (tweede avond).
Café Aniba, 8 uur: tuiniers- en fcloe-
mistenvereniging „Door Eendracht Ver
bonden", ledenvergadering.
Overdekte, 10 uur n.m.: Leidse univer
sitaire zwemvereniging, eerste lustrum.
Rehoboth, 8 uur: Kring van vrouwe
lijke A.R., mevrouw A. de Die—van den
Berg en mevrouw mr I. Geelkerken
Brusse over het beginselprogram.
Koor Pieterskerk, 7.15—7.45 uur:
Avondgebed.
Stadsgehoorzaal, half 8: Jubileum
fonds N.Z.H.V.M., huldigingsavond jubi
larissen.
Schouwburg, 8 uur: Tramlijn Begeer-
van Tennessee Williams door Ons
Toneel.
Kleine stadszaal, 8 uur: plaatselijk co
mité bevolkingsonderzoek tuberculose,
bijeenkomst medewerkers (sters) derde
wijk.
ïgstgeest, recreatiezaal Ende
geest, 8 uur: Cia van Boort en Trudy de
Ruiter met het poppenspel „Zo of zo".
Zaterdag
Tramhalte Posthof, 2.15 uur: Ned. Chr.
Reisvereniging, herfstwandeling.
Foyer Stadsgehoorzaal 2.30 en 7 uur:
jubileumwedstrijden van de Leidse
schaakbond.
Clubhuis Ten-Katestraat., half 3; Wes
terkwartier, zilveren jubileum, feestmid
dag voor kinder-en van 4 tot 6 jaar.
Natuurkundig laboratorium Nieuw-
steeg, 4 uur: Leids Volkshuis, tweede le
zing over sterke magneten bij lage tem
peraturen.
Stadsgehoorzaal, 7.45 uur: Chr. tam
bour- en pijpercorps „Kunst en Genoe
gen", jubileumavond 25-jarig bestaan.
Kleine Burcht, 8 uur: Fondclub Lel
den en omstreken, feestavond en huldi
ging kampioenen.
Schouwburg, 8.15 uur: Tot Ieders Ge
noegen met De Nieuwe Veearts, door P.
L. van Prooyen-Bogaerds.
Overdekte 8uur: bedrijfszwemwedstrij-
Chibgebouw Oosterkwartier (einde
Borneostraat), 8 uur: volkstuinvereni
ging Ons Genoegen, afdeling toneel
groep, bonte avond.
Schuttershof, 8 uur: Vereniging voor
internationale rechtsorde, afdeling Lei
denOegstgeest, herdenking Dag der
Verenigde Naties, mr H. R. Nord over
de N.A.T.O., declamatie mevr. M. J.
Heeroma-Soetekouw.
H i 11 e g o m. Treslong, 8 uur: Kunst
kring voor de Bloembollenstreek, af
scheidsconcert Jo Vincent, met Zuid-
Hollands Oi'kest.
Tentoonstelling
Boerhaavezaal, Lange Vrouwenkerk
steeg, najaarsexpositie Leids Kunstcen
trum (2—5 en 7—9 uur. tot 25 October).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Nieuwe Rijn, Nieuwe Rijn
18, tel. 20523, en de Doeza-apotheek,
Doezastraat 31, tel. 21313.
Zwemwedstrijden van
bedrijven
Zaterdagavond worden, zoals men
weet, in de Overdekte zwemwedstrijden
voor bedrijfsverenigingen gehouden.
Deelnemende vereniging zijn PTT,
Parmentier, Elmi, Leidse Wolspinnerij en
Krantz. De organisatie is in handen van
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Rudolph A. W. J. zn van
J. J. M. Timp en J. M. v. Beukering;
Gerda dr van H. Brandt en J. Batelaan;
Johanna dr van H, Brandt en J. Batelaan;
Jacoba C. dr van S. v. d. Kaaij en A. v.
Heusden; Jacobus Gerrit zn van J. v. d.
Linden en M. M. Filippo; Johannes P.
M. zn van J. W, v, Duivenvoorden en
C. M. Nederstigt; Johanna dr van J. A.
v. d. Wiel en D. Koet.
OVERLEDEN: M. v. d. Wijngaard,
huisvr. van Kiters, 74 jr; J. Brouwer,
man, 86 jr; J. M. Trebusch, wed. van
Beok, 80 jr; W. H. H. Buijn, dr, 4 mnd.
GEHUWD: J. A. de Jong en, P. Lagen
dijk; A J. de la Rie en A. J. Singeling;
J. F. Wolda en S. de Jong; P. C. Luynen-
burg en P. A. M. v. Munsteren; T. A. M.
Luijokx en J. T. P. Vlasveld; M. B. Flan-
derhijn en G. Flippo; G. Bleijie en J. van
Laar; W. Dubbelaar en H. van Leeuwen;
J. J. Beij en S. Kokkedee.
