Zuid-Afrika zal eerlang
republiek worden
een
a
li «BV
Drie Britse randgebieden moeten bij
de Unie ingelijfd
Aanvoer kleiner en prijzen
weer iets lager
De Hervormde Kerk en de viering van
het Heilig Avondmaal
Nieuwe electrische centrale
in de hoofdstad
De Zuidpool krijgt zijn eerstiH
blijvende nederzetting b
NIEUWE LETOSCHE COURANT
DINSDAG 6 OCTOBER 19S
Di Malan in exclusief interview:
(Van onze correspondent in Kaapstad)
IN EEN EXCLUSIEF INTERVIEW, dat ruim anderhalf uur in beslag
nam, deelde de minister-president van Zuid-Afrika, dr Daniël Frangois
Malan mij, in antwoord op desbetreffende vragen, onder meer het
volgende mede: Ik acht het gewenst, dat Zuid-Afrika eerlang een repu
bliek wordt, teneinde te komen tot een gemeenschappelijke vaderlands
liefde onder alle secties der bevolking en om een einde te maken aan de
verdeelde loyaliteit, die nog bij vele Engelssprekende Zuidafrikaners be
staat. De tijd om over te gaan tot aanvaarding van de republikeinse
staatsvorm is echter nog niet rijp; de meerderheid van hen, die er van
harte vóór zijn, moet eerst groot genoeg worden om de republiek stabiel
te doen wezen.
Het koningschap is onder beheer
het Zuidafrikaanse parlement en kan.
evenals bij%'Oorbeeld de Senaat, bij par
lementair besluit worden afgeschaft.
Het uitroepen van de republiek be
hoeft geenszins te betekenen, dat Zuid-
Afrika uit de Britse Statenbond treedt;
India heeft in dit opzicht een duidelijk
precedent geschapen en op de Londcnse
conferentie van 1949 is vastgesteld,
dat andere Statenleden eenzelfde
houding kunnen aannemen. De Staten
bond is een vrije associatie; men is
om er in te blijven, maar ook vrij 01
uit 'te treden.
De regering van Zuid-Afrika blijft
van de Britse regering verlangen, dat.
zij het koloniale gebied Basoetoland
de beide protectoraten Beet-sjoéanaland
en Swazieland binnen een tijdsverloop
vijf jaren overdraagt tot inlijving bij de
Unie van Zuid-Afrika.
Als Londen een deel van Beetsjoeana-
land zou willen afstaan aan de onlangs
tot stand gekomen Federatie van Cen-
traal-Afrika (bestaande uit Noord-
Zuid-Rhodesië en Nyassaland) dan
dat een onvriendelijke daad zijn,
verstrekkende gevolgen zou kunnen
hebben voor de verhouding tussen Zuid-
Afrika en Engeland. De Zuidafrikaanse
regering zou zulk een handeling be
schouwen in een zeer ernstig licht.
Eigen natie
De 79-jarige premier, wiens persoon
lijkheid nog altijd de indruk maakt van
besliste kracht, formuleerde zijn ant
woorden op een wijze, die soms bijzon
der voorzichtig was, maar die ander
zijds een beheerste hartstocht verried.
Dit laatste was vooral het geval, toen
ik hem vroeg naar het oude ideaal der
nationalisten: de verandering van de
Unie, zoals zij thans bestaat onder het
koningschap van koningin Elizabeth II,
in een republiek onder een eigen. Zuid
afrikaanse president, zoals het was in de
dagen van Paul Kruger en Marthinus
Steyn. Zijn woorden van tijd tot tijd on
derstrepend met een simpel handgebaar
zeide de overigens onbeweeglijk achter
zijn schrijftafel zittende eerste minister:
„Het verlangen naar een republiek, dat
onder ons bestaat, is niet vreemd, niet
onnatuurlijk en stellig niet te veroorde
len. Hier waren republieken, aan welker
bestaan met oorlogsgeweld een einde is
gemaakt. Voor het behoud dier repu
blieken hebben duizenden en niet
alleen op het slagveld hun leven ge
offerd. Op grond van de historie is dus
het verlangen naar de herrijzing van de
republikeinse staatsvorm verklaarbaar;
het zou onnatuurlijk zijn indien het an
ders ware.
Dit republikeinse streven dient be
oordeeld te wórden op grond van de
vraag: is het in h<?t belang van Zuid-
Afrika of niet? Mijn mening is, dat de
republiek gewenst is te achten, omdat
haar uitroeping voor een groot deel de
enige manier is om een gemeenschappe
lijke grondslag van gehechtheid, van
ongedeelde Zuidafrikaanse vaderlands
liefde te krijgen voor beide volksgroe
pen (de Afrikaners en de Engelsspre
kenden).
Denk maar aan Zwitserland; een land
met drie talen maar een eigen natie met
een loyaal, ongedeeld volk. Dat is waar
naar wij streven. Onder een deel van
onze Engelssprekende burgers bestaat
nog altijd de verdeelde loyaliteit; zij
achten Zuid-Afrika ondenkbaar zondpr
het koningschap. Wel. het is een vreemd
lichaam, waarvan het hoofd zit op een
afstand van 6000 mijl van de romp
Een republiek zal de oplossing zijn om
definitief te komen tot een eigen Zuid
afrikaans „nasieskap".
In de Statenbond?
Zal die toekomstige republiek deel
kunnen uitmaken van de Britse Staten
bond?
„De Statenbond is een vrije associatie.
Wie dat wil. kan er uit treden: wie blij
ven wil, kan blijven. Denk maar aan
Ierland, dat uittrad. En denk maar aan
India, dat een republiek werd maar toch
in de Statenbond bleef. Op grond van
een beslissing, die op een Londense Sta-
tenconferentie in 1949 genomen werd.
zou de Zuidafrikaanse Republiek binnen
de Britse Statenbond kunnen blijven.
U moet niet vergeten, dat de Kroon
op het ogenblik reeds gedeeld is. Konin-ldcn ontvangen.
gin Elizabeth is „Koningin van Zuid-
Afrika". Wij kennen haar alleen als zo
danig. Met haar beslissingen als Konin
gin van Engeland, van Australië of van
Canada hebben wij niets te maken. Het
koningschap staat, voor wat Zuid-Afrika
betreft, onder beheer van ons eigen
parlement. Onze constitutie kent het ko
ningschap, de Senaat de volksraad. Wij
kunnen b.v. de Senaat afschaffen. Wel
nu, hetzelfde geldt van het koning
schap".
Acht u de uitroeping van een repu
bliek in de nabije toekomst mogelijk?
„De republiek moet stabiel zijn. Geen
regering zal een republiek uitroepen
zonder dat een behoordijke meerderheid
van het volk haai- besluit onderschrijft.
Stol eens, dat_ bij een volgende verkie
zing een partij aan het bewind zou ko-
die tegen de republiek is, dan zou
de staatsvorm immers veel te onsolide
zijn. Het is een kwestie van gezond ver
stand. te wachten tot het besef van de
gewenstheid ener republiek voldoende
Dr D. F. Malanpremier van
Zuid-Afrika. tijdens de onthul
ling van het Voortrekkers-mo
nument te Pretoria. Hij is de
mandie de voortrekkers-idee
van een republiek thans op
nieuw met kracht verdedigt.
LJ
gegroeid is. Dat groepproces is thans in
volle gang. Oók onder een deel van de
Engelssprekenden in dit land. Wij zullen
onze Engelsprekende burgers blijven
aanmoedigen in die richting, maar er
zal nog heel wat evangelisatie-werk"
verricht moeten worden. Intussen blijft
het beginsel staan. Wij handhaven ons
principe met onverzwakte trouw".
Overdracht van gebieden
Er heeft onlangs een uitwisseling
van documenten tussen Pretoria cn Lon
den plaats gevonden nopens de kolonie
Basoetoland en de protectoraten Beets-
joeanaland en Swazieland. U eist die
Britse gebieden op tot inlijving bij de
Unie?
„Toen in 1910 de Unie tot stand kwam
door samenvoeging van Kaapland. Na-
de vroegere republieken Trans-
i Oranje-Vrijstaat, heeft de En
gelse regering ons een belofte gedaan
nopens Basoetoland. Beetsjoeanaland en
Swazieland. Daaromtrent bestaat een
contract tussen Londen cn ons. In een
nhangsel bij de toen in Londen vast
gestelde Zuid-Afrika Wet (de „grond-
in de Unie) wordt nadrukkelijk
gestipuleerd, hoe deze gebieden, na de
overdracht aan de Unie, door de Unie
geregeerd zullen moeten worden. Dat
impliceert dus duidelijk de belofte van
overdracht. Maar de Britse regering
heeft zich het reoht voorbehouden om te
zeggen wanneer die overdracht zal
Gesprek mei Malan
van l'/z uur
Onze correspondent te Kaap
stad heeft een gesprek van ruim
anderhalf uur gehad met de
minister-president van Zuid-
Afrika, dr Daniël Frangois
Malan. Het onderhoud handel
de over de gewenste republi
keinse staatsvorm, het toevoe
gen van enkele gebieden aan de
Unie, het kleurlingenvraagstuk
en de constitutionele crisis en
over de fundering van de apart
heidspolitiek. In een drietal ar
tikelen is een samenvatting van
het gesprek neergelegd. Het
eerste daarvan treffen onze le
zers hiernevens aan.
plaats vinden. Meer dan veertig jaren
lang hebben wij daarop nu al gewacht.
Ik heb besloten, dat deze zaak thans tot
een oplossing moet komen en mitsdien
heb ik onlangs uitdrukking gegeven aan
het verlangen onzer regering, dat de ge
noemde gebieden binnen een tijdperk
van omstreeks vijf jaren bij de Unie
zullen worden ingelijfd.
Londen zegt thans, dat de overdracht
niet kan plaats vinden zonder consul
tatie van de in die gebieden wonende
naturellen. Ik stel vast, dat consultatie
niet hetzelfde betekent als veto-recht.
En in correspondentie met de vroegere
premier generaal Hertzog heeft de Brit
se regering dat ook erkend. Aan die er
kenning houden wij vast. Trouwens: wat
heeft Engeland zelf onlangs gedaan toen
de Federatie van Centraal-Afrika tot
stand kwam door de samenvoeging van
Noord- en Zuid-Rhodesië en Nyassaland?
Toen heeft men óók de naturellen ge
consulteerd en ze waren er vrijwel alle
maal tegen. Maar de Federatie is niette
min een feit geworden. En daaruit blijkt,
dat de Engelse regering zich zelf óók
op het standpunt stelt, dat het recht van
consultatie iets anders is als het veto
recht. De consequentie van deze hou
ding is duidelijk en.wij zullen die conse
quentie trekken".
De publieke opinie
„Een tweede argument, dat Londen
thans tegen onze
I Britse publieke opinie. Die zou zich te-
gen onze eis verzetten. Wel. de Britse
publieke opinie is niet onze moeilijic-
heid, dat is hun moeilijkheid. Zuid-
Afrika kan en zal zich niet buigen voor
de Engelse publieke opinie, die boven
dien nog grotendeels gebaseerd is op
verkeerde Inlichtingen. Als wij naar de
Britse publieke opinie gingen kijken,
dan zou er voor ons geen reden van be-
Laat ik u met een voorbeeld uit de ge
schiedenis duidelijk maken, hoe wankel
de Britse bezwaren zijn. Indertijd was
India een kolonie van Engeland en Na-
tal was een kroonkolonie van Engeland
Zoals u weet. waren er veel Indiërs naar
Natal gekomen en die hadden daar het
zelfde stemrecht als de blanken, die het
land hadden open gelegd. Maar toen Na-
tal zelfregering kreeg, eiste de Natalse
regering, dat het stemrecht van de In
diërs zou worden weggenomen. En dat,
terwijl de Indiërs ook Britse onderdanen
waren cn dat nog wel in de tijd van ko
ningin Victoria. Wat de Britse publieke
opinie ook geweest moge zijn: die eis
van Natal is ingewilligd. Ook dat his
torische precedent dient men te onthou
den, als men de bezwaren onderzoekt,
die Londen thans tegen onze gerecht
vaardigde eisen meent te moeten inbren
gen
Onvriendelijke daad"
Beetsjoeanaland grenst voor een
groot deel aan de nieuwe Federatie van
Centraal-Afrika. Wat gebeurt er, als
Londen zou besluiten althans een deel
van Beetsjoeanaland over te dragen aan
de Federatie?
„Dat zou een onvriendelijke daad zijn.
En de uitdrukking „unfriendly act" is in
het Engelse diplomatieke spraakgebruik
een zéér krasse uitdrukking! Een derge
lijke daad zou door ons beschouwd
den in zeer ernstig licht en zij zot
slechts een ernstige kwestie oproepen
tussen Zuid-Afrika en Londen
in de sfeer van het Gemenebest. De ge
noemde gebieden zijn voor hun
mische bestaan van de Unie afhankelijk;
wij nemen in dit opzicht een sterke po
sitie in. Zuiver theoretisch geredeneerd;
wij zouden Basoetoland. dat geheel
geven wordt door Unie-gebied, in drie
maanden tijd totaal kunnen uithongeren.
Let wel ik spreek zuiver in theoretiscne
Deze zaak wacht reeds veertig jaren
op een oplossing. De tijd is aangebroken
om de belofte van 1910 ingelost te krij-
De hollenhandel in de vorige week
Het bollenseizoen loopt langzaam af. Nog enkele weken en dan zit ook de zoge
naamde na-pakkerij er weer op. Vroeger was het dan zo, dat de exporteurs een
paar stille maanden kregen en zich prepareerden op de vaak grote reizen, die ze
voor de boeg hadden. Voor vele bedrijven bestaat die rustperiode nu niet meer.
Zodra het „zomergoed", zoals men de tulpen, narcissen, hyacinten e.d. noemt, is
verscheept, begint de export der gladiolen weer naar de landen van het Zuidelijk
Halfrond.
Vorige week was dan volgens de ver
achtingen de aanvoer kleiner en liepen
ook de prijzen weer terug.
Weliswaar kwamen beste partijen
twaalven van Brillant Star. Prins Car
naval, Sunburst en Keizerskroon nog bo-
10 uit, al was het soms maar een
paar dubbeltjes, een tulp als Couleur
Cardinal, die dit gehele seizoen grif i
een dubbeltje per stuk kon opbren-
moest nu al heel mooi wezen om
met 9 per 100 of daaromtrent gewaar
deerd te worden. Prins van Oostenrijk.
Ibis, Fred. Moore hingen rond ƒ4.50 per
100 en dat is een prijs, waar men geen
man-in-bonus van wordt! Gen. de Wet
bracht nog ruim 7 per 100 pp.
Bij de dubbele vroege tulpen zakten
Maréchal Niel en Mr v. d. Hoeff naar
4,50 per 100 voor twaalven, Oranje
Nassau naar 6,35 en Pgach Blossom
5,70, Noteringen die te laag liggen.
Alleen Dante handhaafde zich nog een
beetje met 14 per 100. Elven van Mr
d. Hoeff kon mén al kopen voor 3,30
per 100
Bij de Darwinnen was het al niet veel
beter: William Copland. Rose Copland,
Princess Elizabeth, Pride of Harlem,
Zwanenburg, e.d., gingen allemaal voor
de minimumprijs (ƒ3,50) of in het
gunstigste geval een paar dubbeltjes er
boven. All Bright en Campfire, die een
maand geleden nog boven 10 stonden.
'cn nu met 5,80 gewaardeerd. Barti-
gon draaide voor ƒ4,50 per 100 en elven
ƒ3. Queen of Night werd met
4 betaald, Prunus idem en tulpen
als Golden Age en Charles Needham
brachten dan nog ruim ƒ9 op.
Golden Harvest, Kleurenpracht, Marjo-
c Bowen, en diverse andere soorten late
tulpen draaiden ook rond de minimum
prijs. Mothcrday en John Scheepers wer-
"en met pl.m. ƒ4.50 betaald en Advance
iet 7,50.
Parkieten verschilden natuurlijk zeer
sterk in prijs. Want terwijl men Orange
Favorite voor de m.p. kon kopen, liep
Red Champion nog tot ruim 18. Sunshine
uim 11 cn Blue Parrot tot ruim ƒ9
Fantasy bracht ƒ5,80 0p en Violet Queen
8,50.
Bij de Mendeltulpen waren het Weber
Van der Eerden, die bedenkelijk dicht
in de buurt van de minimumprijs kwa
men. Krelage's Triumph bracht nog ƒ4
op. Early Queen 5. Fridjof Nanssen
ƒ6.80, Hildegarda ƒ4,75 en John Gay
ƒ4.65. Tot slot: de triumphtulpen. waar
van Rijnland voor de m.p. weg ging.
Korneforos voor ƒ6. Elmus voor 5 en
Edith Eddy voor ƒ4.10. De elven van deze
soorten lagen tussen ƒ3 en ƒ4.
Men schrijft ons van Hervormde zijde:
TN de Generale Synode der Ned. Herv
Kerk is een zaak ter sprake geweest,
die meer aandacht verdient dan zij in
hot algemeen heeft gehad.
In de eerste plaats willen wij er op
wijzen, dat in de zittingen van Juli j.i.
commissies werden ingesteld voor het ge
sprek met de Vrije Evangelische Gemeen-
en met de Remonstrantse Broeder
schap. Wat de toenadering tot deze laat
ste geloofsgemeenschap betreft moge
lijk ware het beter te spreken van de
toenadering der Remonsiranten tot de
Hervormde Kerk deze vindt nog
steeds een moeilijk obstakel op haar weg:
de in de Belijdenisgeschriften, ook bij de
nieuwe kerkorde, gehandhaafde „Artike
len tegen de Remonstranten'"
Er zijn voldoende Remonstranten, die
weten, dat deze Artikelen nooit tegen
hen en hun geloofsgemeenschap worden
gehanteerd; er zijn heel wat Hervorm
den, zo niet het overgrote merendeel, de
predikanten incluis, die nfet of
üjks weten, wat zij behelzen.
Maar ze zijn er officieel nog
het „staan op de bodem der Belijdenis
geschriften" naar voren komt. betekent
dat voor bepaalde stromingen in de Her
vormde kerk ook en nog steeds: op de
Artikelen tegen de Remonstranten.
Wat het gesprek met Gereformeerde
Kerken en Luthersen betreft, dit
reeds eerder aan commissies gedelegeerd
en wij mogen aannemen, dat het op
gang is.
TN verband hiermede besprak de synode
het gastlidmaatschap van leden van
andere Kerken. Het valt te rangschikken
onder de Ordinantie uit kerkorde, die
handelt over „Het verband met andere
Kerken" de oecumenische
zou men kunnen zeggen.
Daarin staat, dat leden van een andere
Kerk in Nederland, of van een Kerk in
het Buitenland, maar in ons land
achtig, in het register hunner woonplaats
als gastlid kunnen worden ingeschreve
De voorwaarde daartoe is, dat Vé
synode-wege en volgens door haar vas
gestelde richtlijnen, zulk een andere Kei
in haar formatie en leer daarvoor geen
belemmering vormt. Het gevolg van zulk
een gastlidmaatschap is dan te1
de betrokkenen kunnen worden toegela
ten tot het H. Avondmaal en vallen kun-
Kost meer dan 100 millioen gulden
De deelnemers aan het jaarlijks con
gres van de Kon Mij tot Bevordering
de Geneeskunst, dat op 8. 9 en 10
October alhier wordt gehouden, zullen
Donderdagmiddag 8 Oct. in het gemeente-
door het gemeentebestuur wor-
Als een lichtend monument voor
sterdams toekomst staat de reusachtige
centrale aan de Hemwcg te Amsterdai
in het nachtelijk duister. Zaterdag i
deze nieuwe centrale officieel in gebruik
genomen. Tot nu toe is er voor i
100 millioen ingestuken en nog is
complex niet helemaal klaar. Voorlopig
zal de centrale, ten behoeve van Am:
dam en de Zaanstreek, dagelijks
energie van 200.000 KW voorthrcngci
op den duur rekent men op 100.000 KW.
Thans verslindt de installatie reeds 750
ton kolen per dag en als de bouw geheel
is voltooid, zal dit ca 3.000 ton zijn. De
schoorstenen hebben een doorsnee van
3,20 meter, zodat er ruimte genoeg is
om er met een personenauto te rijden.
De bouwwerken zijn gefundeerd op 6700
betonnen heipalen. Aan de totstand
koming van het enorme complex heb
ben 10.000 arbeiders gewerkt, onder 24
ncn onder de pastorale zorg der betref
fende Hervormde Gemeente.
De door de kerkorde geschapen voor
waarden voor dit alles zijn evenwel met
uitsluitend aangegeven door formele
overwegingen omtrent leer en belijdenis
der Kerk, waartoe eventuele gastleden
behoren: zeer bepaald gaat het ook om
de oecumenische gedachte en haar ver
werkelijking: de erkenning van elkaar
in het geloof in de ene Heer.
Zo stelde de synode vast, dat dit, wat
Nederland betreft, geldt voor leden van
de navolgende Kerken of geloofsgemeen
schappen: De Gereformeerde Kerken, de
Chr. Ger. Kerken,, de Ger. Gemeenten,
de Ger. Kerken naar art. 31 K.O., de
Bond van Vrije Evangelische Gemeenten,
en, uit de aard der zaak, ook de Kerken,
met de Hervormde Kerk aangesloten bij
de Oecumenische Raad: de Evangelisch
Lutherse Kerk. de Doopsgezinde Sociëteit,
de Remonstrantse Broederschap, de Unie
van Baptisten Gemeenten en de Oud-
Katholieke Kerk, zomede de Herrnhutter-
TTET gastlidmaatschap wordt echter
door de Hervormde Kerk slechts dan
verleend, wanneer de eigen Kerk van de
betrokkene daartoe toestemming geeft.
De synode nam deze voorwaarde op, oin
te vermijden dat men zou denken, dat
de Hervormde Kerk langs deze weg en
m gemeenten, waar bepaalde Kerken niet
vertegenwoordigd zijn, althans geen ge
meente hebben, voorgoed leden van an
dere Kerken aan de oorspronkelijke eigen
gemeenschap zou onttrekken en daardoor
de Hervormde gemeente op minder fraaie
wijze zou vergroten. De schijn daarvan
zou een gesprek, als waartoe de synode
HONORING Gen. GEORGE S.PATTON,JR.
AND THE ARMORED FORCES OF THE U. S. ARMY
Ter ere van wijlen generaal Pattonde beroemde pantsercommandant' H
van het Amerikaanse leger, en ook ter ere van het gehele Amcnkaansej®ct
pantserioapen, is een postzegel ontworpen. Het is een drie dollarcents
postzegel, waarop de generaal op de voorgrond staat afgebeeld met
de achtergrond een Patton-tanlc in actie.
De jacht op bases
irbi
Strijd om de aansprakenis echter in een
nieuw stadium getreden
DE POOLGEBIEDEN hebben een betekenis verkregen, waarvan het 1
lang vooral door de grote mogendheden wordt ingezien. De Nootf
pool b.v. is de korste verbinding tussen Rusland en Amerika. De afstaj
den tussen de werelddelen worden over de polen belangrijk teruggebradj
Men kan zelfs zeggen, dat voor bijna al de belangrijkste landen
wereld de korste verbindingen over de beide polen lopen!
De Noord- en Zuidpool beginnen
onze samemeving een plaats te krijgen
die zij niet meer zullen verliezen
die zelfs bij de verdere ontwikkeling
voortdurend aan belangrijkheid
winnen. Het is dan ook geen toeval, dat
de zo ongeveer grootste luchtbasis van
de wereld in het Noordpoolgebied van
Groenland ligt Wij bedoelen hier Thule.
waar duizenden Amerikanen gelegerd
worden.
Door de scherpe tegenstelling tussen
Oost en West is het vooreerst de Noord
pool, die de aaiidacht heeft van de grote
mogendheden. Toch is ook de Zuidpool,
in figuurlijke zin, meer en meer naar
voren gekomen. Zij is niet bewoond,
maar bezit vele begerenswaardige grond
stoffen. die menselijke bewoning verant
woord zouden maken.
De Zuidpool bezit vooral ook een stra
ten aanzien van verschillende Kerken
besloot cn waarin zij met andere reeds
betrokken is, uitermate bemoeilijken en
bovendien zou een en ander vreemd zijn
aan werkelijk oecumenisch streven.
Inmiddels betekent dit, dat er onmis
kenbaar een klimaatverandering aan de
gang is met betrekking tot de kerke'ijke
verhoudingen in ons land.
Dat klimaat zal niet in enkele maan
den grondig wijzigen. Misschien zijn er
op sommige punten wel jaren voor nodig.
In elke klimaatswisseling spelen depres
sies en opklaringen een rol. Maar zeker
is. dat ook bij velen in andere Kerken
het verlangen leeft naar oecumeniciteit
en als gevolg daarvan, ook naar een
mogelijkheid, gemeenschappelijk het H.
Avondmaal te vieren als een teken dier
verbondenheid.
En zeker is ook, om buiten de Her
vormde Kerk één Kerkgroepering met
name te noemen, dat land en volk, maar
vooral de prediking en doorwerking van
het. Evangelie in ons midden, in onze
tijd een noodzakelijke, vóóronderstelling
dagelijks meer behoeft: de werkelijke
toenadering tussen Hervormde en Gere
formeerde Kerken. Wanneer men daar
heen, ook in ruimer verband, samen op
weg is, is het van minder belang, dat de
weg lang en moeilijk zal blijken te zijn.
Waar het op aankomt is, dat over en
weer het doel in het oog wordt genouden
en dat alles wordt ondernomen om het
te bereiken. Dat zal een kwestie zijn van
geven en nemen, waarbij altijd de een
ae ander uitnemender heeft te achten
aan zichzelf.
The Times Literary Supplement
28 Aug. 1953
niT Speciale herfstnummer omvat,
zoals op de eerste bladzijde te lezen
staat: "A 52-page inset thoughts
second thoughts upon some outstanding
books of the half-century 19001950".
Ket is daardoor een nummer van oi
veer 70 bladzijden folio geworden
bevat buitengewoon goed geschreven
artikelen over allerlei boeken
laatste halve eeuw, waarbij de aller
modernste niet vergeten worden.
Ik noem daarvan: Alan Paton „Too
late the Phalarope'
Zuidafrikaanse rassenvraagstuk, evenals
zijn vorig, zo beroemd geworden boek:
"Cry, the beloved country", dat ook in
filmvorm de wereld heeft veroverd.
Niet alleen romans worden besproken,
maar ook boeken over Korea; "Russia
after Stalin"; middeleeuwse kastelen;
meubelen uit de tijd van George III er
IV, Kafka's liefde voor Milena en de
brieven, die hiervan getuigen.
Maar vooral belangrijk
door de overdrukken van critieken
de laatste halve eeuw (dit is dan de
Een der eerste is: „The critical
of 1929" en daarnaast "The critical
of 1922".
Beid'e artikelen zijn uitstekend ge
schreven en geven een denkbeeld van
de wijze, waarop men 30 jaar geleden
trachtte ook van een critiek een letter
kundig juweeltje te maken.
1. Eliot as a poet: the view of
1923" bewijst ons dat men toen gezonde
denkbeelden ten opzichte van de poëzie
dier dagen had en niet schroomde een
dichter zijn zwakheden voor ogen te
houden.
Een ander belangrijk artikel uit 1929
„The structure of politics" Dit tekent
is de verschillende politieke stromin-
?n in de 18de eeuw bij de troonsbe
stijging van George III. Hierbij sluit min
aan een artikel naar aanleiding
werk geschreven door J. L. en
Barbara Hammond: "The Town Labourer.
17601832". In dit boek wordt de in
vloed besproken van de Industriële Re
volutie. die vooral in Eneeland zulk een
geweldige verandering teweeg bracht.
Het lijkt ons nu een boek uit een zeer
;r verleden, "Tono-Burgay" van H. G
Wells. Maar het maakte in die tijd niet
Heen een geweldige, maar ook een
uiterst moderne indruk. Wanneer we
deze critiek uit 1909 lezen. kun-|
Verne de Engelsman H. G. Wells door
een profetische geest was bezield.
Het artikel „Socialism examined" van
1908 doet ons duidelijk zien hoe ver we
van dat jaar in onze meningen ver
wijderd zijn. En toch, de slotzin van het
artikel: "Socialism has lost a economic
basis; it has yet to find its working
ethical creed" is ook voor onze tijd niet
geheel zonoder betekenis evenmin als de
zin "The whole of that literature re
sounds with the word "rights"; we have
searched volumes without finding more
than scanty reference to "duties". Ook
dit geldt nog voor onze tijd, ook nu nog
wordt in sommige kringen veel meer
over „rechten" gesproken dan aan het
vervullen van „plichten" gedacht. Een
zeer diepgaand artikel is "Shakespeare
on the stage" 1928. Wanneer ik ten slotte
nog de aandacht vestig op "H. S. Cham
berlain, 1910", dat een uitvoerige critiek
behelst op "The foundation of the Nine
teenth Century" door Houston Stewart
Chamberlain dan doe ik dit vooral om
dat mij bijzonder trof de gedachte dat
toen (in 1910) reeds groeide wat de
wereld een kwarteeuw later in de groot
ste ellende zou dompelen. In dit boek
komt het denkbeeld dat
betekenis bestaat, reeds aller
duidelijkst uit.
Voor ieder die belang stelt in de let
terkunde van het Britse Rijk gedurende
de laatste halve eeuw is dit i
belangrijk, niet het minst
verzorgde stijl, die aantoont dat de
Engelse school, wat er ook aan haar
moge ontbreken, uitnemend onderwijs
de moedertaal geeft, zo zelfs dat
de Nederlandse ten voorbeeld kan
strekken.
Landelijk verband S.G.P.
vergadert in R'dam
Het landelijk verband van studie- e
kiesverenigingen van de Staatkundig
Gereformeerde Partij houdt op Woens
dag 7 October in het wijkgebouw van de
Ned. Herv. Kerk aan de Avenue Con
cordia 39 te Rotterdam-Oost zijn jaar-
ergadering.
Behalve het behandelen van jaarver
slagen en huishoudelijke zaken staan op
genda redevoeringen van ds P. J.
Dorsman uit Staphorst cn van ir C. N.
van Dis. lid van de Tweede Kamer, die
1 spreken over „De roeping der over-
"Jk:
tegische betekenis. Niet alleen
de jongste oorlog een zeer gewei
duikbootbasis, maa
len van het Panamakanaal, de koi
verbinding tussen de Atlantische-
Stille Oceaan. Als het kwetsbare 1
makanaal uitvalt, moet de scheepv,
de weg vinden tussen de punt van Zi
Amerika en Grahamland.
Zijn dit dus zeer belangrijke punl
de Zuidpool is ook de kortste luchtv
lussen drie werelddelen.
De Australische minister van Buit
EEN LUCHTL'JN OVER DE ZUIDPOOL?
PM.1
aaa
ATLANTISCHE
OCEAAN
<aapsted
Mocjelijkf
luchtlijn over de Zuid-
jln
la;
landse Zaken heeft gesproken over 4j
mogelijkheid, dergelijke luchtwegen tri;
openen. Hij sprak in dit verband over tri
Zuidpool als „de achterdeur van Austne
lië". Naast de aanduiding van een moaai
lijke luchtlijn over de Zuidpool kondigco;
hij ook de vestiging aan van een blijveéhi
wetenschappelijk station. N
In de loop van 1954 zou een Austraht
sche expeditie naar de Zuidpool vertre sn
ken om een station in te richten. I iu
station zou misschien mogelijkhed ïic
bieden om ingeschakeld te worden. >h
een luchtverbinding naar Zuid-Afril in
Met een dergelijk station krijgt de Zui
pool dus de eerste blijvende mensely
nederzetting in haar geschiedenis. J(
Een blijvende menselijke vestigir
aan de Zuidpool is op verschillen!
plaatsen mogelijk. Grahamland b.v. hee'
een klimaat met een dusdanig draaglij^'
temperatuur, dat het er soms zon
lemaal niet vriest. Ook valt er n
gen dan sneeuw. Zelfs groeien er plal^(
ten! Grahamland is dus de aangewezë
plaats om een vliegveld aan te legge
Het is geen toeval, dat juist het bei
van dit land betwist wordt door Engu^
land. Argentinië en Chili. Wie Grahai
land bezit, kan toekomstige luchtweg! [e:
over de Zuidpool beheersen, nog afg
zien van de aanwezjgheid van uraniu er
en kolenlagen. In de toekomst zal m
strijd om de aanspraken op de Zuidpos
zeker weer van zich doen spreken, otl
ve nic: ontkomen aan de indruk heid". De vergadering draagt
i veel hogere mate nog dan Jules'sloten karakter.
be
loon- en inkomstenbelasting
Geen verlaging voor
oudere ongehuwden j
Ook geen vrijstelling voor
gratificaties
Het voorstel om de zorgen van bejaaf!
e ongehuwde belastingplichtigen te velt
lichten door een verlaging van de leéjt
tijdsgrens van 65 jaar, waarboven a<
thans met gehuwde belastingpLichtógeï'
orden gelijkgesteld, is door mindsUj
an de Kieft en staatssecretaris Van dei-
Berge afgewezen. Het voorstel was doi
een aantal Tweede-Kamerleden gedaaf
in het voorlopig verslag over
stelde algemen i verlaging van de lo<
en inkomstenbelasting. De mini
staatssecretaris hebben nu gean-two
dat de keuze van de leeftijdsgrens v
jaar is ingegeven door de gedachte,
men zich gewoonlijk pas op deze le«
tijd uit het arbeidsproces pleegt terug tL
trekken. Daarom willen zij de greii
hand-haven.
Ook verwerpen zij de opvatting dat hc'
juister zou zijn, alle gratificaties, tanf
èmes on andere beloningen, die i
regel slechts eenmaal per jaar w<
toegekend, tot een zeker bedrag vrij t
stellen. De bewindslieden menen,
juist het vo-gen van deze weg :oi
tot grove onbillijkheden en misbruik. 3
herinneren er aan. dat in 1950 echte
;en tegemoetkomende regeling i
troffen voor geschenken van de v
gever bij jubileum, vertrek of huwalijl
de werknemer.
Minister Zijlstra dankte
Zweden voor hulp
De Nederlandse minister van EconomlJ p
sche Zaken. prof. dr J. Zijlstra. heeflfoc
Vrijdag in Stockholm de dank van
Nederlandse regering overgebracht
de na-oorlogse hulp van Zweden aan
derland. in het bijzonder tijdens de c
stromingen in Februari van dit jaar.
